خراسان شمالی

مزیت های استان خراسان شمالی با در نظرگرفتن شرایط و اوضاع اقلیمی و جغرافیایی در 3 بخش صنعت و معدن، کشاورزی و خدمات به شرح زیر می باشد:

• صنعت و معدن:

1. مزیت نسبی در ایجاد واحد های فرآوری کرم ابریشم و صنایع تبدیلی وابسته آن.
   پرورش کرم ابریشم توسط واحد های کوچک خانگی امکان پذیر است. پیشنهادی برای بانوان خانه دار چه در محیط روستا و حتی محیط شهری می باشد. 

2. مزیت در ایجاد واحد های صنایع تبدیلی و تکمیلی لبنی و وابسته به دامپروری.
   مجاورت با استان پرجمعیت خراسان رضوی و کشور ترکمنستان امکان فعالیت های تبدیلی صنعت لبنیات و دامپروری را به پیشنهادی قابل توجه تبدیل نموده است.

3. مزیت در ایجاد واحد های صنایع تبدیلی و تکمیلی مرتبط با محصول انگور.
   باتوجه به مزیت این استان در تولید انگور، ایجاد صنایع تبدیلی این میوه مانند ساخت شیره انگور، کشمش و ... پیشنهاد می شود.

• کشاورزی:

1. مزیت نسبی در تولید محصولات باغی به ترتیب شامل انگور آبی، انگور دیم.
   آب و هوای خنک در بعضی مناطق و امکان کشت دیم انگور از ویژگی های مهم است. بازار محصولات باغی هم در استان های مجاور مانند خراسان رضوی و هم در فروش مرزی با توجه به هم مرزی با ترکمنستان فراهم می باشد.

2.  مزیت نسبی در دامداری و دامپروری.
   پرورش دام به روش صحیح به منظور تولید گوشت و فرآورده های لبنی برای عرضه به بازار داخل و خارج پیشنهاد می شود.

3.  مزیت نسبی در پرورش کرم ابریشم.
   پرورش کرم ابریشم توسط واحد های کوچک خانگی امکان پذیر است و پیشنهادی برای بانوان خانه دار چه در محیط روستا و حتی شهری می باشد. 

4.  مزیت نسبی در آبزی پروری و جود استخرهای پرورش ماهی.
   پرورش آبزیان یک پیشنهاد ویژه با بازدهی بسیار بالا می باشد و باتوجه به افزایش مصرف سرانه آبزیان در کشور جزء فعالیت های بسیار سودآور در آینده می باشد.

5.  مزیت در توسعه و کشت گلخانه ای.
   ​امروزه کشاورزی در مناطق گوناگون آب و هوایی به صورت صنعتی و علمی در حال گسترش است تا بتوان گونه های بهتر را در شرایطی مطلوب تر پرورش داد. فضای گلخانه فضایی است مناسب برای تولید طیف وسیعی از محصولات کشاورزی در محیطی قابل کنترل و برنامه ریزی.

• خدمات:

1.  وجود پتانسیل و مزیت نسبی در ارائه خدمات مرزی و بازرگانی با کشور ترکمنستان.
   ارائه خدمات حمل و نقل، اقامتی، رفاهی و ... به بازرگانان و افراد مرتبط به صنایع وابسته تجارت در شهر های مرزی این استان مناسب می باشد.

2. مزیت نسبی درجاذبه های گردشگری مثل غار گسک

چکیده اطلاعات بخش های اقتصادی استان خراسان شمالی:

سهم بخشهای مختلف اقتصادی استان خراسان شمالی از نظر اشتغال به تفکیک هر بخش  به شرح زیر می باشد:

اشتغال بخش خدمات: 37.7 درصد

اشتغال بخش کشاورزی استان: 37.7 درصد

اشتغال بخش صنعت استان: 24.6 درصد

بررسی ترکیب اشتغال در استان و کشور نشان می دهد که سهم بخش کشاورزی از متوسط کشوری بسیار بالاتر بوده و در عوض سهم بخش صنعت و خدمات کمتر از متوسط کشوری می باشد. در استان 33 نوع محصول زراعی و 26 نوع محصول باغی تولید می شود و تولید کل محصولات زراعی آبی و دیم حدود 717781.5 تن و تولید محصولات باغی بالغ بر 205491.86 تن می شود. با توجه به شرایط اقلیمی استان انواع محصولات سردسیری شامل غلات و چغندرقند و محصولات نیمه گرمسیری شامل برنج و پنبه و از محصولات باغی گردو، گیلاس، سیب، پسته وحشی و زیتون به عمل میآید.

این استان دارای 1414850 هکتار مرتع و نیز دارای 434550 هکتار جنگل، بیشه زار، درختچه، 183636 هکتار کویر و بیابان می‌باشد. استان دارای 4 واحد صنعتی مرغ تخم گذاربوده و همچنین تولید شیر در آن حدود 200341 تن در سال بوده و تولید گوشت قرمز 26780 تن، عسل 1099 تن، گوشت مرغ 7608 تن، تخم مرغ 1370 تن و ماهی 1210 تن در سال می باشد. محصولات کشاورزی شاخص استان و میزان تولید و رتبه تولید آن ها موارد زیر می باشد:

• مقام سوم تولید عدس کشور (5.935 تن)

• مقام پنجم تولید دام سبک کشور (2.612.030 راس)

• مقام پنجم تولید پنبه کشور

• مقام ششم تولید انگور کشور

• مقام هفتم تولید گلابی کشور

در مورد صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اعداد کارخانجات فرآورده های لبنی: 10 واحد

• بسته بندی کشمش: 3 واحد

• آرد والسی: 7 واحد

• بسته بندی عسل: 2 واحد

• بسته بندی خشکبار و حبوبات: 11 واحد

• سردخانه: 5 واحد

• خوراک دام: 9 واحد

• ترشیجات: 3 واحد

• ماکارونی: 2 واحد

• کشتارگاه صنعتی طیور: 2 واحد

• کشتارگاه دام: 1 واحد

در حال حاضر از مهمترین مشکلات و تنگناهای بخش کشاورزی استان کمبود بارندگی، پایین بودن سطح سواد و بالا بودن سن کشاورزان و دامداران استان، ضعف زیرساخت ها به ویژه در بخش تاسیسات ذخیره محصولات، مشکل بازاریابی و فروش، کمبود تاسیسات مهار و ذخیره سازی آب در سطح استان، بهره برداری سنتی و نادرست از تاسیسات آبی، کمبود منابع مالی و عدم مشارکت بخش خصوصی در اجرای پروژه ها و بهره مندی اندک روستاییان از ماشین آلات کشاورزی مدرن است. 

بخش صنعت استان متکی بر چند واحد بزرگ صنعتی دولتی- مجتمع پتروشیمی، کارخانه سیمان و کارخانه های پلاستیک بجنورد،مجتمع فولاداسفراین، کارخانه لوله گستر اسفراین و کارخانه آرد و شرکت آذین فورج، کارخانه تولید انواع لوله و پروفیل فلزی بجنورد، کارخانه ساخت و تولید دستگاه های جوش القائی و کوره القائی بجنورد، کارخانه آلومینای جاجرم، نیروگاه برق، کارخانه قند وکارخانه الیاف شیروان- بوده و به جز این واحدها که عمدتا در مرکز استان و اطراف شهرهای بزرگ شکل یافته اند صنعت خاصی در استان دیده نمی شود. بخش خدمات استان عموماً شامل خدمات خرده فروشی و عمده فروشی (به ویژه در بجنورد، اسفراین و شیروان) بوده و می توان گفت که خدمات مولّد از بخش های مغفول مانده در توسعه استان بوده است. یکی از مهمترین این خدمات، خدمات بازرگانی است که علی رغم داشتن پتانسیل (بیش از 100 کیلومتر مرز مشترک با کشور ترکمنستان) هنوز در استان توسعه نیافته است.

شناسایی و تحلیل سیستم های اقتصادی و اجتماعی استان خراسان شمالی:

با وجود اینکه فعالیت های کشاورزی (به عنوان یکی از بخش های اصلی کسب و کار غالب در استان) در اکثر نقاط استان وجود دارد، اما سیستم اقتصاد اصلی شکل گرفته در استان خراسان شمالی، بر اساس جاده اصلی استان (که در مسیر مشهد- گرگان است) شکل گرفته است. تقریبا تمامی خدمات و صنایع استان حول همین جاده های اصلی که در نقشه فوق نمایش داده شده است و در شهرهای همین مسیر (شیروان، فاروج، اسفراین و بجنورد) شکل گرفته اند. خدمات مربوط به حمل و نقل، خرده فروشی و عمده فروشی، کارخانه های بزرگ صنعتی دولتی و ... در این منطقه قرار دارند.

رشته های در اولویت توسعه اشتغال در استان خراسان شمالی: