پنبه، به طلای سفید مشهور است و نام انگلیسی آن (Cotton) از واژه عربی القطن، مشتق شده است. الیاف پنبه یکی از مهم‌ترین الیاف طبیعی برای تهیه نخ و پارچه به شمار می‌رود و محصولات آن علاوه بر ویژگی‌هایی چون استحکام، دوام، رنگ‌پذیری، قابلیت شستشو، اتو پذیری، قابلیت جذب گرما و تبادل هوا، موجبات آرامش روحی و احساس مثبت را در انسان فراهم می‌آورد. به‌طوری‌که امروزه به‌عنوان یکی از گیاهان مهم استراتژیک و صنعتی، در بیش از 70 کشور جهان مورد کشت و کار، قرار میگیرد.
در سال 98 بر اساس گزارش سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، سطح زیر کشت پنبه در ایران حدود 80 تا 82 هزار هکتار است. استان‌های فارس، گلستان، خراسان و اردبیل، مهم‌ترین تولیدکنندگان پنبه آبی و استان‌های گلستان، مازندران و خراسان مهم‌ترین تولیدکنندگان پنبه دیم در کشور بشمار می‌آیند.
این گیاه چندساله از جنس گوسیپیوم و تیره پنیرک، به‌صورت گیاهی یک‌ساله مورد زراعت قرار میگیرد. بسته به شرایط آب و هوایی، در اکثر ارقام معمولاً 35 تا 45 روز بعد از سبز شدن پنبه، در هر شاخه به‌طور متوسط 5 تا 6 گل ظاهر می‌شوند. این گیاه گرما دوست است و رشد و نمو آن بستگی زیادی به دما دارد و هرگز نباید با یخبندان و سرمای شدید مواجه گردد. البته این گیاه به شوری مقاوم است و در اغلب خاک‌های زراعی می‌توان آن را کشت نمود، اما خاک‌های رسوبی و جلگه‌ای عمیق با مواد آلی کافی و زهکشی طبیعی مناسب‌تر هستند. ابزار آلاتی که در کشت پنبه استفاده میشود، از نوع ابزار آلات متداول زراعی، شامل؛ بیل، فرغون، دستکش، کلنگ، کودپاش، شنکش، تراکتور، چیزل پنجه‌غازی، گاوآهن، نهرکن، لولر، ردیفکار، دیسک، سمپاش میباشد.
سطح زیر کشت در نظر گرفته شده برای طرح مورد نظر یک هکتار است، که روش کاشت آن به‌صورت ردیفی بوده و با دستگاه ردیفکار، عملیات کاشت صورت میگیرد و فاصله ردیف‌ها از یکدیگر 90 سانتی‌متر و فاصله بوته‌ها از یکدیگر نیز 15 سانتی‌متر در نظر گرفته شده است. میزان بذر مورد نیاز در این طرح 50 کیلوگرم و از رقم لیدر یونانی استفاده خواهد شد. فاصله زمانی کاشت تا برداشت محصول پنبه در حدود 6 ماه به طول خواهد انجامید و عملکرد سالانه 5 تن در هکتار قابل پیش‌بینی شده است.
همچنین سرمایه اولیه برای شروع این طرح حدود 44.800.000 میلیون تومان (بدون احتساب هزینه زمین) است و از فروش پنبه در آخر دوره تولید بیش از 75 میلیون تومان درآمدزایی حاصل میشود، که حدود 39 میلیون تومان آن درآمد خالص (سود ویژه) میباشد، لذا نرخ سوددهی در انتهای دوره 87 درصد پیش‌بینی می‌گردد. مشتری اصلی برای خرید پنبه، کارخانه‌های نساجی و پنبه پاک‌کنی می‌باشند؛ بنابراین نزدیکی مزارع کشت پنبه به این کارخانه‌ها بسیار مهم میباشد.
پیشگیری و مهار آفات از مهم‌ترین هزینه‌های تولید و از عوامل مؤثر در عملکرد گیاهان است. خوشبختانه کشور ما در مقایسه با بسیاری از کشورهای پنبه‌خیز جهان، در ردیف کم آفت‌ترین کشورها در زراعت پنبه میباشد. با این حال، تعدادی آفت عمومی و اختصاصی، به این گیاه ارزشمند حمله می‌کنند، که در صورت رعایت نکردن اصول به زراعی و حفاظتی، ممکن است خسارات شدید و حتی نابودکننده وارد سازند.
به‌صورت کلی آفات پنبه را به سه گروه زیر تقسیم می‌شوند، که با هر کدام از انواع خاص این آفات با سموم خاص خود، مبارزه میشود.
- مواردی که در مرحله جوانه‌زنی و برگ دهی اولیه پنبه به آن حمله می‌کنند
- آفاتی که از شیره گیاه می‌مکند
- آفاتی که از اندام‌های گیاهی تغذیه می‌کنند
میزان مصرف پنبه روند رو به رشدی در سال‌های آینده خواهد داشت، به‌طوری این میزان در سال 1402 به حدود 170 هزار تن خواهد رسید، که این موضوع خود مؤید آن است که سرمایه‌گذاری در بخش زراعت پنبه می‌تواند سود خوبی را برای سرمایه‌گذار در پی داشته باشد.
از مسائل و مشکلات در این کار، شامل؛ پایین بودن قیمت جهانی پنبه، واردات پنبه با کیفیت کم، عدم پرداخت به‌موقع بهای پنبه، پایین بودن قیمت تضمینی، نامشخص بودن قیمت خرید در ابتدای فصل کاشت، مشکلات اخذ تسهیلات، کاهش تعداد واحدهای پنبه‌پاک‌کنی، وجود آفات پنبه مانند کرم خاردار پنبه، وزش بادهای شدید، سرمازدگی، طولانی بودن دوره کشت، مشکل تهیه رقم مناسب، حمایت ضعیف دولتی، گرانی آفت کش‌ها و کودهای شیمیایی را می‌توان نام برد، که بیشتر موارد ذکر شده در سایر کسب‌وکارها وجود دارد.
دوره آموزشی حاضر به تمامی جنبه های مورد نیاز برای کاشت پنبه پرداخته است و به دلیل ارتباط گسترده میدون با کارآفرینان کشور، در تدوین آن از تخصص و نظرات تولیدکنندگان بزرگ در کشور بهره گرفته شده است. مدرسه میدون و کلینیک مشاوره نیز آماده ارائه کلاس‌های حضوری و مشاوران متخصص در این حوزه هستند.
توجه: دوره آموزشی کاشت پنبه، دوره ای مجازی (غیر حضوری) و مبتنی بر متن بوده و صرفاً در حساب کاربری شخص در سایت نمایش داده می شود.
