مازندران

مزیت های استان مازندران با در نظرگرفتن شرایط و اوضاع اقلیمی و جغرافیایی در 3 بخش صنعت و معدن، کشاورزی و خدمات به شرح زیر می باشد:

• صنعت و معدن:

1.  مزیت نسبی در توسعه فعالیت های معدن مرتبط با سرب و روی، فسفات و ذغال سنگ .

2.  مزیت نسبی در تولید کلوچه و مربا (تمشک، بهارنارنج، بالنگ وشقاقل)، آب نارنج، رب نارنج، ترشیجات، کنسرو زیتونشور با داشتن صنایع غذایی و وجود پتانسیل ایجاد صنایع تبدیلی متنوع محصولات کشاورزی، شیلات، آبزی پروری، بسته بندی خاویار و گوشت سفید.

3. ایجاد واحدهای تبدیلی خانگی و روستایی که می تواند موجب کارآفرینی و افزایش ارزش افزوده محصولات و مواد خام شود که با توجه به جمعیت گردشگران، امکان ایجاد بازار محلی و از طرف دیگر امکان عرضه به بازار شهرستان های بزرگ را دارا می باشد.

4.  مزیت نسبی در ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی دامپروری.

• کشاورزی:

1. مزیت نسبی در تولید محصولات باغی نظیر پرتقال، نارنگی، هلو، کیوی، سیب، چای و نارنج.
   آب و هوای مناسب و خاک حاصلخیز امکان ایجاد باغات را فراهم ساخته که دارای بازار مناسب داخلی هستند.

2.  مزیت نسبی در تولید شلتوک، شبدر، یونجه، ذرت علوفه ای، سایر نباتات علوفه ای، کلزا و سویا.
   تولید محصولات مورد نیاز صنایع دیگر مانند علوفه دام ها می تواند باعث کمکی بزرگ در زمینه افزایش تولید و خودکفایی صنایع مربوطه شود.

3.  مزیت نسبی در دامداری، دامپروری، پرورش دام سبک و سنگین (احداث دامداری های صنعتی تجاری).
   وجود آب، مراتع سر سبز و امکان کشت علوفه و ... امکان ایجاد و توسعه صنعت دامی را بیشتر از سایر استان ها فراهم ساخته است.

4.  مزیت نسبی در پرورش شترمرغ، بلدرچین، مرغابی و غاز.
   گوشت های این پرندگان طرفداران بسیاری در داخل دارد لذا با پرورش گونه های مربوطه که جزء مزیت های منحصر به فرد این استان هستند، می تواند سودآوری خوبی داشته باشد.

5.  مزیت نسبی در پرورش زنبور عسل به ویژه در کوهپایه ها ودامنه های کوه های البرز میانی.
   این کار احتیاج به سرمایه گذاری فقط در قسمت کندوداری و نگهداری زنبوران عسل دارد و باتوجه به نعمت خدادادی این منطقه، تولید عسل طبیعی امکان پذیر است.

6.  مزیت نسبی در شیلات، صید وصیادی انواع ماهی در نوارساحلی و تولید ماهیان پرورشی وآبزی پروری (مهم ترین قطب های شیلاتی مطرح می باشد و خاویار آن از اهمیت و شهرت جهانی برخوردار است.)

7.  مزیت نسبی چشمگیر در تولید گل و گیاهان گلخانه ای و درختچه های زینتی.
   امکان ایجاد گلخانه های پرورش گیاهان و درختچه ها جهت تامین نیازهای کشور در حوزه ی گل و گیاه ممکن است.

8.  مزیت در تولید و صادرات قارچ صدفی.
   تولید قارچ نیازمند آب و هوای ویژه است که این استان باتوجه به رطوبت بالا شرایط لازم را دارا می باشد.

9.  مزیت تولید ابریشم.
   پرورش کرم ابریشم توسط واحد های کوچک خانگی امکان پذیر است و پیشنهادی برای بانوان خانه دار چه در محیط روستا و حتی شهری می باشد. 

• خدمات:

1.  وجود پتانسیل و مزیت نسبی در ارائه خدمات مرزی به لحاظ استقرار در کنار دریای خزر و برخورداری از مبادی ورودی و خروجی کالا و مسافر با کشورهای آسیای میانه و اروپا.
   ارائه خدمات رفاهی و اقامتی به بازرگانان و دیگر افراد صنایع وابسته به بازرگانی و حمل و نقل، پیشنهادی جهت کسب سود می باشد.

2.  مزیت نسبی در فعالیت های مرتبط با گردشگری با وجود جاذبه های طبیعی، تاریخی(با ظرفیت برد ملی و منطقه ای) و پتانسیل توسعه زیرساخت های گردشگری در استان.
   این استان مقصد بسیاری از گردشگران از کلان شهرها و استان های کشور است که می توان با استفاده از فرصت بازارهای محلی آن و ... به کسب سود پرداخت.

اولویت سرمایه گذاری صنعتی در بخش صنایع کوچک تبدیلی در استان:

1. قطعه بندی، بسته بندی و انجماد گوشت قرمز و مرغ
2. فرآوری و بسته بندی تخم مرغ
3. فرآوری و درجه بندی و بسته بندی مرکبات
4. درجه بندی،  بسته بندی و فرآوری انواع سبزیجات، میوه جات، صیفیجات و محصولات گلخانه ای
5. فرآوری سبزیجات  از جمله پیاز، سیب زمینی ...
6. سیلو و خشک کردن شلتوک
7. تولید محصولات جدید از برنج- پاربویلینگ ارقام پرمحصول
8. احداث سردخانه کنترل اتمسفریک C.A و زیر صفر
9. انبار سرد نگهداری محصولات کشاورزی
10. درجه بندی و بسته بندی قارچ خوراکی
11. بسته بندی گلاب، عرقیات و اسانس گیاهی     
12. در خصوص کود زیستی ( بیولوژیک ) استعلام و هماهنگی با دفتر امور صنایع کشاورزی ضروری می باشد.
13. در خصوص کود های آلی ( بجز ورمی کمپوست ) بر اساس نیاز استان و با در نظر گرفتن واحدهای در دست احداث و میزان مواد اولیه در استان جزء اولویت ها است.
14. طرح های صنایع تبدیلی در مناطق ویژه اقتصادی با تاکید بر صادرات ( در صورت فعال بودن منطقه آزاد تجاری-صنعتی ارس در منطقه)
15. طرح های صنایع تبدیلی در شهرستان هایی که بیش از 60% پیشرفت فیزیکی دارند.
16. توسعه و تکمیل زنجیره های تولید صنعت طیور با هماهنگی کارگروه زنجیره مذکور

چکیده اطلاعات بخش‌های اقتصادی استان مازندران:

سهم بخش‌های مختلف اقتصادی استان مازندران از نظر اشتغال به تفکیک هر بخش مطابق با آخرین آمار و اطلاعات به شرح زیر می باشد: 

اشتغال بخش کشاورزی: 20/2 درصد؛ اشتغال بخش خدمات: 50 درصد؛ اشتغال بخش صنعت: 29/8 درصد.

بخش کشاورزی استان مازندران:

استان مازندران از نظر برخورداری از مزیت نسبی کشاورزی رتبه سوم کشور و از نظرتوسعه یافتگی کشاورزی در رتبه دهم کشور قرار دارد. اختلاف فاحش بین مزیت کشاورزی استان و توسعه یافتگی مازندران نشان میدهد که اگرچه مازندران دارای مزیت کشاورزی بالایی است و میتواند به قطب اول کشاورزی کشور تبدیل شود ولی در بخش توسعه یافتگی با وضعیت مطلوب خود فاصله زیادی دارد. 
مازندران در تولید برنج، گیلاس، گوجه فرنگی، هلو، شلیل، پرتقال، نارنگی، کیوی، چای، گوشت قرمز، مرغ، تخم مرغ، شیر، عسل، ماهیان گرمابی و سردآبی دارای رتبه کشوری از یک تا 5 می باشد. در دهه‌های گذشته عمده‌ترین تولید کشاورزی مازندران، تولید برنج بوده است اما به علت واردات بی رویه برنج و درپی آن قیمت پائین این محصول در کشور، هزینه بالای تولید برنج در داخل به علت سنتی بودن شیوه کشت آن و همچنین وجود مصرف بسیار زیاد آب برای تولید برنج که به صورت غرق آبی صورت می‌گیرد، تغییر الگوی کشت از برنج کاری به سمت باغداری به عنوان یک رویه، به وقوع پیوسته است. 

بخش صنعت و معدن استان مازندران:

مازندران از نظر برخورداری از مزیت نسبی در رتبه 10 و ازنظر توسعه یافتگی صنعتی در رتبه 15 کشور قرار دارد. استان مازندران به دلیل استعدادهای خود و همچنین وجود قوانین سخت گیرانه زیست محیطی، توسعۀ چندانی در زمینه صنایع نداشته است. بنابراین به نظر می‌رسد که توسعه صنعتی استان را می توان تا رفع نیازمندی های اساسی صنعتی در داخل استان جدی گرفت. از مهمترین برندهای صنعتی حال حاضراستان که در حال فعالیت میباشند میتوان به کاله در بخش لبنیات شهرستان آمل و واحد تولید خودرو ایران خودرو در شهرستان بابل اشاره نمود. استان مازندران سهم مهمی در تولید انواع مواد معدنی از جمله: واریزه کوهی، زغالسنگ، سنگ آهک و لاشه، پوکه معدنی، فلورین و باریت، سرب و روی، گچ، سیلیس و سنگ‌های تزئینی در کشور دارد. مهمترین رتبه های معدنی استان مازندران نسبت به کشور عبارتند از: از نظر ذخیره فلورین در کشور رتبه اول، از نظر ذخیره ذغال سنگ در کشور رتبه دوم و از نظر ذخیره سنگ گرانیت درکشور رتبه اول. بیشترین سهم واحدهای تولیدی معدنی استان متعلق به معادن واریزه کوهی، ذغال سنگ، سنگ آهک و لاشه می باشد. 

بخش خدمات استان مازندران:

مازندران از نظر برخورداری از مزیت نسبی دربخش خدمات رتبه 2 کشور و از نظر توسعه‌ یافتگی در بخش خدمات رتبه 6 را در کشور دارا میباشد.  منابع و مزیت های طبیعی منطقه و همچنین وجود زیرساخت‌های آموزش عالی، مخابرات، حمل و نقل، اتصال به کشورهای منطقه  دریای خزر، مازندران را دارای قابلیت فراوان در توسعه بخش خدمات و زیرساختی قرار داده است. استان مازندران به جز در حوزة معامله املاک و برخی حوزه های فرعی خدماتی، در دیگر زیر بخشهای خدمات مانند سرگرمی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، عمده فروشی وخرده فروشی و حتی رستوران‌داری و هتل‌داری نیز سرانه اشتغالی متناسب با گردشگران ورودی و جمعیت استان ندارد.

شناسایی و تحلیل سیستمهای اقتصادی و اجتماعی استان مازندران:

استان مازندران با برخورداری از شرایط مساعد طبیعی مانند مجاورت با دریای مازندران و کوه های البرز، وجود زمین های حاصل خیز، بارش کافی، آب و هوای مطبوع از یک سو و از سوی دیگر موقعیت جغرافیایی ملی و بین المللی مانند وجود سه راه ارتباطی از مرکز کشور، محور ارتباطی خراسان، گیلان و سمنان، وجود راه های زمینی فراوان با پایتخت کشور، منطقه ویژه امیرآباد، بهره مندی از بنادر مهم و شبکه های حمل و نقل از جمله سه فرودگاه فعال، به ترتیب در سه حوزه گردشگری، کشاورزی وصنعت دارای مزیت می باشد. با توجه به تحلیل های مبتنی بر دینامیک اشتغالِ استان، می توان اقتصاد شکل گرفته در استان را به دو منطقه کسب وکاری تقسیم کرد:
1- منطقه شرق و جنوب شرقی(سبز رنگ) استان با محوریت اشتغال و اقتصاد شکل یافته حول کشاورزی و رونق کمرنگ‌تر گردشگری: شامل شهرستان‌های آمل، بابل، قائمشهر، سوادکوه شمالی و جنوبی و بخش جنوبی شهرستان ساری می باشد.

2- منطقه غرب و نواحی ساحلی مازندران(زرد رنگ)استان با محوریت اشتغال و اقتصاد گردشگری و رونق کمتر کشاورزی: شامل شهرستان های رامسر، تنکابن، عباس آباد، چالوس، نوشهر، نور، محمودآباد، فریدون کنار، بابلسر، جویبار، ساری، نکا، بهشر و گلوگاه.

منطقه شرق و جنوب شرقی مازندران:

در این منطقه به دلیل دسترسی به مراتع قابل توجه، دامداری نیز از رونق خوبی برخوردار بوده به طوری که رتبه اول مازندران در تولید گوشت سفید کشور برگرفته از همین شرایط مطلوب می باشد. پرورش ماهی در رودخانه های موجود در این منطقه و همچنین آب بندان های بزرگ و کوچک و استخرهای پرورش ماهی از دیگر فعالیت های اشتغال زا در این منطقه می باشد. تولیدات محصولات باغی مانند پرتقال، کیوی، نارنگی و شلیل که رتبه اول کشور را دارا می باشند و همچنین حدود بیش از نیمی از برنج کشور در این منطقه تولید و بهره برداری می شود. وجود دو جاده مواصلاتی به پایتخت کشور و جابجائی سالانه میلیون ها نفر از این جاده ها و همچنین وجود تالاب های بزرگ در این منطقه و ایجاد جاده های دسترسی فراوان به کوه های البرز که بلندترین کوه ایران، دماوند، هم در این منطقه قرار دارد باعث توسعه گردشگری این بخش هم شده است.
منطقه غرب و نواحی ساحلی مازندران:

منطقه غرب و نواحی ساحلی مازندران، منطقه دوم استان که از مزیت های منحصر به فرد طبیعی برخوردار می باشد، شامل شهرستان های نوار ساحلی بوده که ازغرب استان به سمت شرق استان از رامسر تا نور از شمال به ساحل دریای مازندران اتصال دارند. بعد از شهرستان نور، شهرهای ساحلی محمودآباد، فریدون‌کنار، بابلسر، بهنمیر، جویبار، از شمال به ساحل دریا و از جنوب به شهرهای جنوبی اتصال دارند. در ادامه به سمت شرق شهرهای ساری، نکا، بهشهر و گلوگاه هم از مزیت دریا و هم از کوه های جنوبی خود برخوردار می باشند که منجر به آن شده است تا بیشترین تمرکز مسافرپذیری متوجه این منطقه باشد. از این رو می توان گفت منطقه گردشگری مازندران هم دارای کوه های جنگلی و هم دارای ساحل زیبا می باشد. این ویژگی ها،منطقه دوم مازندران را منطقه جذاب گردشگری در کشور نموده است. به این مزایای طبیعی باید جاده های اتصالی استان به پایتخت را نیز اضافه نمود که باعث انتقال گردشگران زیادی به استان مازندران شده است. همچنین استان مازندران در مسیر زائران امام رضا(ع) واقع شده است که همین دلیلی بر افزایش ورود گردشگران به این استان شده است. افزایش هتل ها، مهانسراها، مراکز تفریحی و گردشگری نظیر مجتمع های ورزش های ساحلی، رستوران ها در دو دهه اخیر غیرقابل مقایسه با ادوار گذشته است. بخش دیگر اقتصاد در این منطقه که از دیرباز رونق داشته حوزه کشاورزی می باشد، از مهم ترین محصولات کشاورزی در این ناحیه می توان به کیوی و مرکبات تنکابن، ساری، نکا و توت فرنگی بهنمیر اشاره نمود. از محصولات زراعی هم می توان به وجود زمین های کاشت برنج در تمامی این شهرها اشاره کرد. توسعه گل و گیاه در تنکابن و بهشهر و همچنین فعالیت های دامی و صید ماهی از فعالیت های کشاورزی این منطقه از مازندارن می باشد.
یکی از نکاتی که می تواند به توسعه بخش کشاورزی در این منطقه کمک نماید احداث بازارهایی می باشد که کشاورزان محصولات خود را مستقیما در اختیار گردشگران قراردهند تا با حذف واسطه ها و اخذ ارزش افزوده بیشتر برای کشاورزان به رونق کشاورزی در این مناطق منجر گردد.

رشته های در اولویت توسعه اشتغال در استان مازندران :