کرمان
استان کرمان با مساحت بیش از 183/285 کیلومتر مربع و با در بر گرفتن حدود یازده درصد کل کشور، پهناورترین استان ایران است. با توجه به شرایط اقلیمی، میزان منابع آب، موقعیت اجتماعی و روش کشت زمین ها، استان کرمان را به سه منطقه کشاورزی تقسیم می کنند.
دامپروری در استان به سه روش روستایی، عشایری و صنعتی صورت می گیرد. با این همه به علت خاک نه چندان حاصل خیز منطقه و محدودیت مراتع سرسبز، دامپروری رونق بالایی ندارد. صنایع استان کرمان به دو دسته صنایع دستی و ماشینی تقسیم می شوند. صنایع دستی شامل شال، پته و ترمه است که به غیر از پته دوزی، باقی از رونق سابق برخوردار نیستند. صنایع دستی کارگاهی چون: قالی بافی، جاجیم بافی، گلیم بافی و خورجین بافی از صنایع رایج این استان به شمار می رود. صنایع ماشینی استان به سه دسته کارگاهی کوچک، متوسط و بزرگ تقسیم می شوند.
مهم ترین صنایع مادر در استان کرمان شامل: کارخانه لاستیک بارز، کارخانه کک و قطران زرند، کارخانه آلومینیوم هزار، سه کارخانه تولید سیمان، کارخانه مس شهید باهنر و چندین کارخانه پایین دستی صنایع مس شامل (کنسانتره، آند و کاتد)، کارخانه های کنسانتره ذغال سنگ، کارخانه شیر پگاه، کارخانه زمزم و صنایع خودروسازی بم می باشد.
یکی از نشانه های عدم رشد و توسعه ی متوازن استان کرمان، اختلاف درآمد بسیار زیاد خانوار بوده که حدود 25 درصد جمعیت استان را تحت پوشش نهادهای حمایتی برده است. استان کرمان، با بیش از 42 درصد جمعیت روستایی، رتبه ی دوم کشور در این شاخص را دارا می باشد.
مزیت های منطقه
مزیت های استان کرمان با در نظرگرفتن شرایط و اوضاع اقلیمی و جغرافیایی در 3 بخش صنعت و معدن، کشاورزی و خدمات به شرح زیر می باشد:
- صنعت و معدن:
-
مزیت در وجود ظرفیت های معدنی و معادن سنگ چینی (مرمر)، سولفات سدیم، پوزولان، کرومیت و مس و پتانسیل ایجاد واحد های صنعتی وابسته به معادن.
امکان ایجاد واحد های تبدیلی مانند ایجاد کارگاه های تولید چینی، تولید صنایع دستی با مس مانند ظروف مسی و ...که پس از پرداخت مواد اولیه، ارزش افزوده بالایی خواهند داشت. -
مزیت نسبی در تولید فرش، انواع قالی و قالیچه های صادراتی.
امکان صادرات قالی های دستبافت با بازدهی بالا وجود دارد. -
داشتن مزیت نسبی وپتانسیل ایجاد کارگاه های تولید گلاب وعطریات.
گلاب ایران دارای بازار عرضه داخلی و همچنین بازار صادراتی در کشور های همسایه می باشد. -
داشتن پتانسیل ومزیت نسبی در ایجاد صنایع بسته بندی وتبدیلی فرآوری، پسته، خرما، زعفران، زیره، حنا و هل.
زعفران و پسته یکی از مهمترین محصولات صادراتی ایران است. همچنین خرما که دارای بازار بسیار خوب داخلی است. لازم است واحد های فرآوری و بسته بندی مناسب جهت بهتر نمودن شرایط عرضه بازار و افزایش تقاضا صورت گیرد. -
مزیت نسبی در فرآوری و صنایع تبدیلی محصولات کشاورزی و دامی.
-
داشتن پتانسیل ومزیت نسبی درایجاد صنایع وابسته به مس ازجمله کابل های مسی، صنایع دستی وکارگاهی ظروف مسی .
باتوجه به ظرفیت بالای معادن مس این استان، ایجاد واحد های مرتبط با صنعت برق پیشنهاد می شود. -
وجود مزیت نسبی در ایجاد پایانه صادراتی اختصاصی پسته.
- کشاورزی:
-
مزیت نسبی در تولید محصولات باغی نظیر پسته، خرما، گردو، انار و گل محمدی.
آب و هوای متفاوت در مناطق مختلف این استان امکان تولید محصولات باغی مزیت دار کشور ایران را فراهم نموده است. -
مزیت نسبی در دامداری و دامپروری
توسعه واحد های دامداری جدید و به روز باتوجه به اقلیم این منطقه مهم است تا بتوان بازدهی بالا هم در تولید و هم در سودآوری را به همراه داشت. -
مزیت نسبی در پرورش ماهی گرمابی.
ایجاد استخرهای پرورش ماهیان در کنار زمین های زراعی و باغات می تواند سود بالایی را به همراه داشته باشد. -
مزیت در توسعه و کشت گلخانه ای.
امروزه کشاورزی در مناطق گوناگون آب و هوایی به صورت صنعتی و علمی در حال گسترش است تا گونه های بهتر را در شرایطی مطلوب تر پرورش داد. فضای گلخانه فضایی است مناسب برای تولید طیف وسیعی از محصولات کشاورزی در محیطی قابل کنترل و برنامه ریزی.
- خدمات:
- مزیت نسبی در فعالیت های مرتبط با گردشگری با وجود جاذبه های طبیعی، تاریخی، فرهنگی و خدمات وابسته به آن(هتلداری و ...).
ارائه خدمات رفاهی، تفریحی، اقامتی و ... به گردشگران می تواند باعث سودآوری بالا برای اهالی این استان خصوصا اهالی مناطق گردشگری شود.
اولویت سرمایه گذاری صنعتی در بخش صنایع کوچک تبدیلی در استان
-
تولید پودر یونجه
-
قطعه بندی، فرآوری، بسته بندی گوشت قرمز، مرغ و ماهی
-
فرآوری و بسته بندی عسل
-
تبدیل ضایعات کشتارگاهی
-
درجه بندی، بسته بندی و فرآوری انواع میوه، سبزی، صیفی و محصولات گلخانه ای
-
احداث سردخانه کنترل اتمسفریک و زیر صفر C.A
-
فرآوری و بسته بندی خشکبار و آجیل، حبوبات و غلات
-
بسته بندی گیاهان دارویی
-
فرآوری و بسته بندی انار
-
فرآوری و بسته بندی خرما و محصولات جانبی آن
-
درجه بندی و بسته بندی مرکبات
-
تولید مالت و ماءالشعیر
-
تکمیل واحد های فرآوری و درجه بندی پسته
-
در خصوص کود زیستی (بیولوژیک) استعلام و هماهنگی با دفتر امور صنایع کشاورزی ضروری می باشد.
-
در خصوص کود های آلی (بجز ورمی کمپوست) بر اساس نیاز استان و با در نظر گرفتن واحدهای در دست احداث و میزان مواد اولیه در استان جزء اولویت ها است.
-
طرح های صنایع تبدیلی در مناطق ویژه اقتصادی با تاکید بر صادرات (در صورت فعال بودن منطقه ویژه سیرجان)
-
طرح های صنایع تبدیلی در شهرستان هایی که بیش از 60% پیشرفت فیزیکی دارند.
-
توسعه و تکمیل زنجیره های تولید صنعت طیور با هماهنگی کارگروه زنجیره مذکور
چکیده اطلاعات بخش های اقتصادی استان کرمان:
-
در بخش کشاورزی، محصول پسته در شمال و شمال غرب استان، گل و گیاهان دارویی و درختان سردسیری در نواحی مرکزی استان، انواع خرما و درختان گرمسیری در نواحی شرقی و جنوبی استان و محصولات جالیزی و گلخانه ای با تمرکز در جنوب و شرق استان، بیشترین اشتغال و گردش مالی را به خود اختصاص داده اند که محصولات صادرات محور پسته و رطب مضافتی، ارزش افزوده بیشتری داشته اند.
-
در بخش صنعت، تمرکز بر صنایع معدنی می باشد که پایداری بیشتری به نسبت صنایع دیگر داشته اند و به دلیل وجود معادن فلزی و غیرفلزی بزرگ، صنایع بزرگ و اشتغال متمرکز حول آن ها، از
-
متوسط کشور بسیار بالاتراست؛ به گونه ای که 66 درصد اشتغال بخش صنعت استان در 88 واحد صنعتی بزرگ قرار دارد. ذخایر و تنوع سنگ های تزئینی، نیمه قیمتی و قیمتی استان نیز بسیار قابل توجه است.
-
در بخش خدمات، پس از اصناف، مشاغل تولیدی و شبه تولیدی همچون صنایع دستی و فرش، نقش قابل توجهی در اشتغال و گردش مالی دارند و استان کرمان با بیش از 60 رشته ی صنایع دستی فعال و رتبه ی نخست کشور در صادرات صنایع دستی با ارزش افزوده ی 80 درصدی، یک استان شاخص می باشد که پیوند گردشگران داخلی و خارجی با صنایع دستی استان، موجب رونق هر دو حوزه گردیده است. شهرستانهای کرمان، سیرجان، بافت، راور و بم، بیشترین تاثیر را بر این آمار داشته اند.
شناسایی و تحلیل سیستم های اقتصادی و اجتماعی استان کرمان:
با توجه به وسعت زیاد استان کرمان و گستردگی انواع کسب وکارهای موجود در آن، در هر کدام از 3 منطقه تقسیم شده تمرکزهای مختلف کسب وکاری دیده می شود. این مناطق عبارت اند از:
-
منطقه اول با محوریت خدمات، صنایع معدنی، پسته و باغداری سردسیری شامل رفسنجان، سیرجان، زرند، کوهبنان، شهربابک، انار، بردسیر، بافت، رابر و قسمتی از شهرستان های راور، کرمان، بم، جیرفت و ارزوئیه
-
منطقه دوم با محوریت کشاورزی (خرما و باغداری گرمسیری) و خدمات در شهرستان های شرقی جنوب لوت شامل بم، نرماشیر، فهرج و ریگان
-
منطقه سوم با محوریت کشاورزی (محصولات جالیزی، گلخانه ای و گل و گیاهان دارویی و آرایشی) و باغداری گرمسیری شامل شهرستان های جیرفت، کهنوج، عنبر آباد، رودبارجنوب، بافت، رابر، ارزوئیه، فاریاب، منوجان، قلعه گنج وقسمتی از بردسیر در منطقه ی یک، به دلیل افزایش حاشیه نشینی و مهاجرت، توجه به گسترش سریع فرصت های شغلی در اولویت می باشد. در منطقه ی دوم، ساختارسازی و ایجاد پیوند میان اجزای کسب و کار و اشتغال، جایگاه مهمی داشته و در منطقه ی سوم نیز، بهره وری کشاورزی و ایجاد تنوع در کسب و کارها و اقتصاد، بسیار مهم می باشد.
رشته های اولویت دار و ظرفیت اشتغال آنها:
| عنوان رشته | ظرفیت اشتغال مستقیم (نفر) |
| گردشگری و صنایع دستی | 8000 |
| ساخت و بهره برداری گلخانه | 32000 |
| تولید نرم افزار و خدمات فناوری اطلاعات | 5000 |
| تولید و فرآوری گیاهان دارویی و آرایشی | 3500 |
| تولید و فرآوری پسته | 5000 |
| تولید و فرآوری خرما | 2000 |
| حمل و نقل و ترانزیت | 3000 |
| تولید و فرآوری گردو | 1000 |
| قالی بافی | 4000 |
| فرآوری سنگ های تزئینی، نیمه قیمتی و قیمتی | 6000 |
