قلعه گنج

 

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب ‌و كارهاي موجود در هر شهرستان بر مبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب ‌و كار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده ‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افراد خبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌ شده ‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست ‌يابد؛ بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان قلعه گنج ارائه ‌شده ‌است.

 

تعیین کسب ‌و کارهای مزیت‌دار شهرستان

همان طوري كه در قسمت قبل اشاره ‌شد مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده ‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب ‌و كارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده ‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجوددارد، اشاره شده ‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده ‌است.

 

دامداری
باغداری
زراعت
صنایع غذایی
صنایع تبدیلی و تکمیلی
طیور
شیلات
صنعت
خدمات

10. صنایع دستی

 

 

· دامداری

دامداری به عنوان یکی از حوزه‌های بخش کشاورزی، در سطح گسترده‌ای در شهرستان قلعه گنج انجام می شود و در نتیجه انجام این حرفه، سود اقتصادی خوبی را نیز نصیب مردم این منطقه کرده است. از آن جایی که حوزه دامداری با یکی از مهم ترین نیازهای انسان، یعنی نیاز به منابع غذایی و خصوصا منابع پروتئینی مرتبط می‌باشد، توجه به آن امری ضروری است. فعالیت در این حوزه شغلی و افزایش بهره وری در آن، می تواند عاملی برای توسعه صنایع غذایی، تبدیلی و تکمیلی در این شهرستان محسوب شود.

دامداری در شهرستان قلعه گنج از رونق خوبی برخوردار است و از کسب و کارهای اصلی مردم این شهرستان محسوب می شود.

در نتیجه انجام دامداری در شهرستان میزان خوبی شیر و گوشت تولید می شود. دام های پرورشی در این شهرستان شامل دام های سبک مانند گوسفند و بز و دام های سنگین مانند گاو و شتر است. ظرفیت های شهرستان نشان دهنده این موضوع است که می توان در زمینه توسعه پرورش هر دو نوع دام سبک و سنگین سرمایه گذاری کرد، اما بررسی های انجام شده نشان می دهد پرورش دام سبک مانند گوسفند و بز از مزیت بالاتری برخوردار است.

گوسفندهای پرورشی از نوع شیرازی، گوشتی و دورگ هستند و پرورش آن ها از بازدهی خوبی برخوردار است. البته طبق بررسی های انجام شده، پرورش گوسفندهای شیرازی از مزیت بیشتری برخوردار هستند. پرورش گوسفند نسبت به سایر حیوانات، بیشتر مورد توجه دامداران قرار گرفته؛ زیرا توان گوسفند برای تحمل اقلیم های متفاوت بیشتر است و جیره غذایی کمتر و در نتیجه هزینه کمتری نیز دارد. همچنین تمامی فرآورده های دامی مانند گوشت، شیر، ماست، کره و حتی پشم و پوست دام پرکاربرد هستند و فروش این فرآورده ها در تمامی روزهای سال انجام می‌شود. قیمت گوشت گوسفند بالا است و به علاوه اجزای گوسفند مانند دل، قلوه، جگر، سیرابی، کله پاچه، خوش گوشت و … نیز قابل فروش هستند. خرید دام برای قربانی کردن در ایام مذهبی مانند عید قربان و … موجب رونق این کسب و کار می‌شود؛ بنابراین گسترش پرورش گوسفند سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت. لازم به ذکر است که در این شهرستان گوسفند اصلاح نژاد پرورش نمی یابد.

بزهای پرورشی در این شهرستان از نژاد تالی (که منشاء پاکستانی دارند)، مورسیا (که منشاء اسپانیایی دارند) و بومی هستند. پرورش این بزها با شرایط شهرستان سازگاری خوبی دارد و سرمایه گذاری در زمینه توسعه پرورش آن ها از صرفه اقتصادی بالایی برخوردار است. البته بز مورسیا بیشتر توسط بنیاد مستضعفین در مجتمعی بزرگ پرورش می یابد و به دلیل قیمت بالای آن، مردم عادی به صورت گسترده سراغ پرورش این بز نرفته اند.[1] با این که پرورش بز تالی، بز بومی و بز مورسیا از مزیت خوبی برخوردار است، طبق بررسی های انجام شده فعالیت در زمینه پرورش بز مورسیا و بز بومی در اولویت های بعدی مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد.

نژاد تالی از مرغوب ترین نژاد بز کشور و از بزهای شیری – گوشتی در جنوب ایران است، ولی چون دوره شیردهی و میزان شیر زیادی ندارد، ترجیحاً به عنوان بز گوشتی آن را پرورش می دهند. بز تالی از توان چند قلـوزایی (بخصـوص دو قلـوزایی) نسـبتاً خـوبی برخوردار است و در شرایط کنونی سه زایش در طی دو سال امری تقریبا رایج و طبیعـی در بـین گلـه‌هـا است. میزان تولید شیر در این بزها  0.8 تا 1 کیلوگرم در هر دوره شیر دهی و متوسط طول دوره شیردهی نیز 120 روز در سال است.

بز مورسیا اسپانیایی یکی از مشهورترین انوع نژاد بز در جهان است. این نژاد، بومی جنوب شرقی کشور اسپانیا یعنی مناطق مورسیا، آلمریا، گرانادا و آلی کانته می باشد. این بزها به دلیل زندگی در مناطق گرمسیری و نیمه بیابانی گرم و خشک جنوب شرقی اسپانیا توان زیادی برای تحمل شرایط سخت محیطی پیدا کرده اند و با قدرت چرای بالایشان تولید شیر بسیار قابل توجهی دارند. همین موضوع موجب شده که این نژاد به مناطق مختلف جهان صادر شود.

پرورش گاو نیز از دیگر مزیت های شغلی در حوزه دامداری این شهرستان است. گاوهای پرورشی در این شهرستان از نوع بومی و دورگه هلشتاین و سیستانی است. توسعه پرورش هر دو نوع دام در این شهرستان قابلیت داشته و پیشنهاد می شود.

امروزه با توجه به رشد جمعیت کشور و نیاز روز افزون جامعه به گوشت و مواد گوشتی و نقش مهم این محصولات در تامین پروتئین و غذای افراد جامعه، پرورش دام های پر بازده به منظور افزایش تولید و خودکفایی غذایی کشور، امری لازم و ضروری است. گاوهای بومی ایران به لحاظ تنوع و اختلاف ژنتیکی، ویژگی های خاص نژادی و مقاومت های طبیعی ایجاد شده در آن ها طی قرن ها زیست در شرایط سخت محیطی و آب و هوایی مختلف به عنوان یک منبع عظیم تولید شیر و گوشت می تواند نقش موثر در تامین مواد پروتئین حیوانی و اقتصاد جامعه ایفا نماید. در ضمن به عنوان مثال طبق آماری که اخیرا تهیه و ارائه شده است حدود 95.5 درصد از شیر مصرفی و حدود 50 درصد از گوشت مصرفی انسان در سطح جهان از گاو به دست می‌آید. پوست گاو نیز به عنوان یک محصول با ارزش دامی امروزه به میزان 10 تا 20 درصد مصارف چرم سازی را تامین می کند و حتی شاخ، سم و فضولات حیوان نیز ارزش اقتصادی داشته و به روش های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

همچنین امروزه به منظور بهره برداری بهینه، از گاو های دورگ استفاده می‌شود، که این موارد حاصل تلقیح نژاد اصلی و نژاد بومی هستند. گوساله ای که از طریق آمیخته گری متولد می شود هم برخی خصوصیات ارثی گاو نر اصیل را دارا می باشد و هم برخی خصوصیات ارثی گاو ماده بومی را دارد. در نسل های بعدی به تدریج صفات منتقل شده از گاوهای اصیل در گوساله ها ظاهر می شود و تولیدات شیر و گوشت اغلب آنها نیز به نحو قابل توجهی بیشتر می شود.

شتر نیز از دیگر دام های سنگین این شهرستان است که به میزان زیادی پرورش داده می شود و پتانسیل لازم برای توسعه پرورش آن وجود دارد. پرورش شتر نسبت به سایر دام ها مزیت‌هایی مانند قابلیت سازگاری با شرایط سخت محیطی مناطق خشک و نیمه خشک، تحمل گرما، کم آبی و کیفیت پایین علوفه و مقاومت نسبی در مقابل امراض و عوامل بیماری زا دارد. همچنین شتر در مقایسه با سایر دام های اهلی علوفه را با قابلیت هضم بالا و بازده بیشتری استفاده می نماید و قادر است از انواع خاص گیاهان مرتعی (خشبی، خاردار و تیغ دار) به میزانی استفاده نماید که سایر دام ها قادر به استفاده از آن نیستند. از دیگر فواید پرورش شتر، حداقل نیاز به تاسیسات، تجهیزات و امکانات پرورش و نگهداری و در نتیجه کمترین نیاز به سرمایه گذاری سنگین را در مقایسه با سایر دام‌ها دارد. گوشت شتر منبع بسیار خوبی برای بسیاری از مواد غذایی مهم و مورد نیاز بدن می‌ باشد. این گوشت حاوی پروتئین‌ هایی با ارزش غذایی بالا و تعدادی از ویتامین ‌های مفید و مورد نیاز بدن نظیر ویتامین ‌های گروه B و برخی از عناصر معدنی مهم نظیر آهن، فسفر و کلسیم است. سازمان ملل متحد شیر شتر را جزو سالم‌ترین شیر حیوانی جهان شمرده است و به ‌دلیل خواص زیاد شیر شتر برخی محققان به آن «طلای سفید بیابان» می‌گویند. در تحقیقات جدید، خواص متعددی برای شیر شتر به ‌اثبات رسیده است. این تحقیقات بیانگر آن است که پادتن‌های موجود در شیر شتر علاوه بر اینکه موجب ماندگاری طولانی‌تری نسبت به اغلب محصولات لبنی می‌‌شود، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و باعث غلبه سیستم دفاعی بدن در برابر بیماری‌هایی نظیر سرطان، ایدز، آلزایمر و هپاتیت C می‌‌شود و از این نظر شیر شتر ساختار و ‌خصوصیاتی بسیار شبیه شیر انسان دارد.

زنبورداری از دیگر فعالیت هایی است که به میزان خیلی کم در این شهرستان انجام می شود؛ در واقع علی رغم وجود ظرفیت های بسیار خوب برای انجام این حرفه، استقبال زیادی از آن صورت نگرفته است. توسعه زنبورداری در این شهرستان از جمله پیشنهادات شغلی در این حوزه است. مسلما اتکا به درآمدهای نفتی همیشگی نیست و یکی از راهکارهای توسعه اقتصادی کشور، توجه به صادرات غیر نفتی است. پرورش زنبور عسل از این نوع بوده که می تواند سود خوبی به همراه داشته باشد. باردهی گل ها و میوه ها با گرده افشانی توسط زنبور عسل افزایش می یابد. این مسئله باعث شده ارزش اقتصادی پرورش زنبور عسل بسیار بیشتر از ارزش ریالی حاصل از تولید عسل باشد. در طی فرآیند پرورش و نگهداری زنبورعسل، با ازدیاد کندوها می توان به فروش کندو نیز فکر کرد و به سود خوبی دست یافت. در مناطق گرمسیری از هر کندو یک بچه کندو گرفته می شود. در ضمن محصول مزرعه پرورش زنبور عسل صرفاً کندو و عسل نیست، بلکه موم، زهر و ژل حاصل از آن نیز قابلیت فروش دارد.

 

 

· باغداری

شهرستان قلعه گنج وضعیت مطلوبی در زمینه تولید محصولات باغی دارد و پتانسیل های مناسبی نیز برای توسعه تولید آن ها دارد که استفاده از این پتانسیل ها ارزش افزوده بسیار خوبی برای شهرستان ایجاد می کند و اشتغالزایی مناسبی برای اهالی شهرستان به همراه دارد.

عمده تولیدات باغی شهرستان را خرما تشکیل می دهد. این محصول به میزان انبوهی در این شهرستان تولید می شود و سازگاری بسیار خوبی با شرایط اقلیم شهرستان دارد؛ بنابراین فعالیت در زمینه توسعه تولید این محصول باارزش، از جمله پیشنهادات شغلی این حوزه است که درآمدزایی خوبی به همراه خواهد داشت. بیشتر خرمای تولیدی در این شهرستان از نوع مضافتی و زرد است.[2] خرما از جمله محصولات باغی است که با آب و هوای گرم و اقلیم جغرافیایی کویری سازگاری دارد. خرما میوه ای است با ارزش غذایی بالا که به علت دارا بودن مواد قندی قابل توجه (حدود 70 درصد) علاوه بر مصرف غذایی، در صنعت نیز موارد استفاده فراوان دارد. مصارف مختلف خرما در صنعت شامل موارد خوراکی مانند شیره، شهد، شکلات خرما و ... است. همچنین از ضایعات خرما در ترکیب خوراک دام و طیور، از برگ خرما در ساخت انواع ظروف بافتنی و حصیر و از تنه و چوب خرما در کارخانجات نئوپان سازی و کاغذ سازی و همین طور پوشش ساختمان‌ها و پل‌ها استفاده می کنند.

در شهرستان قلعه گنج گلخانه های زیادی وجود دارد که به تولید محصولاتی همچون خیار، گوجه و گیاهان دارویی می پردازند. البته محصول تولیدی بیشتر خیار است. احداث گلخانه با شرایط شهرستان سازگاری بسیار خوبی دارد و طبق بررسی های انجام شده ظرفیت برای ایجاد گلخانه های بیشتر در زمینه تولید محصولات نام برده شده و همچنین سبزیجات، بادمجان و نهال وجود دارد. لازم به ذکر است که احداث گلخانه تولید گیاهان دارویی و تولید نهال در اولویت های بعدی مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد. گياهان براي داشتن رشد مطلوب نياز به شرايط خاصي از نظر شدت نور، دماي روزانه، دماي‌ شبانه، ميزان رطوبت نسبي هوا و رطوبت خاک دارند. براي توليد و پرورش تجاري گياهان با کيفيت بالا و در تمام طول سال بايد شرايط محيطي مطلوب مهیا شده و عوامل خسارت زا نظير آفات و بیماری ها، باد، طوفان هاي ويرانگر، سرما و يخبندان و ...کنترل شوند. گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل درآورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد. گلخانه‌ها که از نظر اندازه متغیرند گیاهان را از سرمای بیش از حد زمستان یا گرمای بیش از حد تابستان حفظ می‌کنند. کشاورزی در گلخانه ها نسبت به کشاورزی در فضای آزاد و در زمین های کشاورزی دارای دردسر و مشکلات کمتری است، به علاوه بازه زمانی برای به ثمر نشستن و برداشت محصولات نیز نسبت به کشاورزی سنتی، کوتاه تر است.

لازم به ذکر است که گوجه، خیار، بادمجان و سبزیجاتی مانند شاهی، ریحان، نعناع، مرزه، شوید، جعفری، کلم و... در فضای آزاد نیز کاشته می شوند، اما با توجه به بازدهی بیشتر گلخانه و مصرف کمتر آب توسط محصولات گلخانه ای، تولید این محصولات در فضای آزاد در اولویت های بعدی مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد.

گل محمدی از دیگر محصولاتی است که در این شهرستان به میزان خیلی کم کاشته می شود اما با شرایط شهرستان سازگاری بسیار خوبی داشته و ظرفیت کاشت آن وجود دارد.[3] گل محمدی، گیاهی مقاوم به کم آبی، آفات و امراض است که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغالزایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآورده‌های برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کلیه کشورهای جهان را دارا است. کشور ما می‌تواند بالاترین مرجع تولید و بهترین تولیدکننده گل محمدی در دنیا باشد، چرا که این پتانسیل در ایران وجود دارد. در مورد بازار جهانی نیز، پرورش و کشت گل محمدی، بیش از 30 میلیارد یورو در دنیا گردش مالی دارد؛ بنابراین کارکردن در این زمینه مزیت دارد.

بادام زمینی از دیگر محصولاتی است که در این شهرستان کاشته نمی شود اما ظرفیت تولید آن در شهرستان وجود دارد.[4] طبق تحقیقاتی که در زمینه کاشت این محصول در جنوب استان کرمان صورت گرفته است، کاشت این محصول در این مناطق جوابگو بوده و با توجه به اینکه آب زیادی مصرف نمی کند، سازگاری خوبی با شرایط کم آبی این مناطق دارد.[5]

بادام زمینی به دلیل خواص دارویی و مزه دلچسب آن همیشه پرتقاضا است. مهم ترین مورد برای رشد بادام زمینی نور خورشید است. اگر نور به طور کامل تامین شود می‌توان محصول مرغوبی را تولید کرد. بادام زمینی در آب و هوای مرطوب به بهترین صورت ممکن رشد می کند. بادام زمینی به صورت خام و فرآوری نشده فروش خوبی دارد و بازدهی قابل توجهی از خود نشان می‌دهد ولی سود فراروده هایی مثل کره و روغن بادام زمینی سود بسیار چشم گیری از خود نشان می‌دهد. بازار فراورده های بادام زمینی در داخل پرتقاضا است ولی کشورهای خاورمیانه مشتری دست به نقد این فرآورده‌ها هستند. در حال حاضر شهرستان آستانه اشرفیه طلایه دار تولید این محصول در ایران است ولی با آگاهی کامل و سرمایه گذاری در این طرح در شهرستان قلعه گنج نیز قابلیت توسعه وجود دارد.

هویج سیاه از دیگر محصولاتی است که در این شهرستان به میزان زیادی تولید می شود. هویج سیاه یکی از مواد غذایی است که در بعضی از نقاط جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. كاشت هویج سیاه در راستای مصرف بهینه آب و طرح اصلاح الگوی كشت توسط سازمان جهاد كشاورزی جنوب استان كرمان، در بین كشاورزان این منطقه ترویج شده است و با توجه به اینكه این محصول نسبت به گرمای هوا حساس است، كشت آن از آخر مهرماه و اول آبانماه شروع می شود و برداشت آن نیز از اواسط اسفندماه آغاز و تا اواخر فروردین ادامه خواهد داشت.[6] البته بسیاری از افراد در سراسر جهان ممکن است هرگز هویج سیاه را ندیده یا مصرف نکرده نداشته باشند، اما مصرف این نوع هویج در سایر نقاط جهان مانند کشورهای آسیایی معمول است. مصرف این هویج فواید زیادی برای سلامتی بدن انسان دارد. درمان سرطان، کمک در فرآیند هضم، بهبود بینایی و پیشگیری از ابتلا به بیماری آلزایمر از خواص این محصول ارزشمند است. هویج سیاه به واسطه دارا بودن آنتی اكسیدان، بیشتر در صنایع غذایی و كارخانجات تولید آبمیوه كاربرد داشته و از كنستانتره آن نیز برای خوراك دام استفاده می شود.

شهرستان قلعه گنج تولیداتی در زمینه مرکبات نیز دارد. البته تولید مرکبات در سال های گذشته بیشتر بوده است اما در چند سال اخیر به دلیل مشکلات خشکسالی، کاشت این محصولات کمتر شده است. با توجه به اینکه شهرستان قلعه گنج پتانسیل خوبی برای کاشت مرکبات دارد، مزیت توسعه تولید آن ها را نمی توان نادیده گرفت؛ بلکه باید در تولید این محصولات زیاده روی نکرد؛ بنابراین فعالیت در زمینه توسعه کاشت مرکبات از جمله پیشنهادات شغلی در این حوزه است.

مرکبات تولیدی در این شهرستان شامل پرتقال، نارنگی، نارنج، لیموشیرین، لیموترش و گریپ فروت است که تولید گریپ فروت در اولویت های بعدی مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد.

گریپ فروت میوه‌ای از خانواده مرکبات است که از پیوند پرتقال و دارابی به دست آمده است. این میوه شگفت انگیز نیز مانند لیموترش سرشاز از ویتامین C می‌باشد و در فصل پاییز و زمستان می توان از خواص دارویی آن برای بهبود سرماخوردگی بهره برد.

انار و انجیر از دیگر محصولات باغی این شهرستان هستند که میزان تولید زیادی ندارند اما می توان در زمینه توسعه تولید آن ها گام برداشت. مصرف انار در سال های اخیر افزایش یافته است. خواص این میوه و ابعاد مختلف محصولی آن از دلایل افزایش مصرف است. از انار در تولید داروهای تقویتی و صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. مصرف رب و آب انار نیز از گذشته رواج داشته و در سال های اخیر نیز به اشکال متنوع و بهتری انجام می شود. نهال انار حداقل سه سال نیاز به رشد دارد و از سال چهارم به بعد شروع به باردهی می کند. درخت انار بیش از 40 سال عمر مفید دارد و با آب و هوای خاصی در ایران سازگاری دارد. انار علی رغم اینکه در تمام کشور قابل کشت است ولی در برخی از مناطق انار مرغوب تری به دست می آید. درخت انار در مقابل کم آبی مقاوم است اما میزان و نوع آب در کیفیت و کمیت میوه آن تاثیر مهمی دارد. ایران نخستین صادر کننده انار بوده و ارزش غذایی و خواص انار باعث شده اروپایی ها به آن علاقه نشان دهند. کاشت انار فعالیتی درآمدزا است که با ارزیابی نیاز بازار، به روز رسانی فرآیند بسته بندی و جابجایی و ... می توان درآمد حاصل از آن را افزایش داد.

نیاز آبی بسیار کم و سازگاری با محیط و استقامت در برابر گرما و خشک‌سالی از ویژگی‌های بارز گیاه انجیر محسوب می‌شود. ازآنجاکه باغ‌های انجیر در این شهرستان معمولاً در دامنه‌های شیب‌دار احداث می‌گردند، احداث چنین باغ‌هایی علاوه بر ایجاد اشتغال و پوشش گیاهی مناسبی برای منطقه و بیابان‌زدایی، می‌تواند به کنترل سیلاب، جلوگیری از فرسایش خاک و استفاده بهینه از آب باران کمک کند.

در شهرستان قلعه گنج محصولات جالیزی همچون هندوانه، طالبی، ملون، خربزه و شمام نیز تولید می شود. قابلیت خوبی برای افزایش تولید این محصولات وجود دارد اما با توجه به این که محصولات نام برده شده، آب زیادی مصرف می کنند، در کاشت آنها نباید زیاده روی شود. میوه هایی همچون هندوانه، طالبی، ملون و خربزه و شمام در فصول مربوط به خود با استقبال خوبی مواجه هستند و تولید آن ها از سوددهی خوبی برخوردار است. میوه شمام، ظاهری شبیه به طالبی دارد و آن را بیشتر به نام‌های خربزه طالبی، خربزه احمدی و دستنبو می‌شناسند.

کنار از دیگر محصولاتی است که در این شهرستان تولید شده است و می توان نسبت به توسعه تولید آن اقدام کرد. کنار میوه درخت سدر و میوه ای گرمسیری است. مقاومت به خشکی، نیاز آبی کم و اقتصادی بودن از مهم‌ترین ویژگی‌های کنار است. کنار میوه‌ای مغذی و سرشار از ویتامین E، B و C و کلسیم، فسفر و آهن است. میوه کنار معمولاً به صورت تازه مصرف می‌شود. کمپوت کنار، پودر کنار خشک، مربای کنار، ترشی و ژله از فرآورده‌های این محصول است. از برگ کنار برای درمان درد مفاصل و تهیه شامپو و از چوب کنار نیز برای ساخت ابزارآلات کشاورزی، صنایع دستی و زغال استفاده می‌شود. به گفته کارشناسان، عسل کنار از مرغوب‌ترین عسل در منطقه جنوب است.

 

 

· زراعت

شهرستان قلعه گنج با داشتن منابع آبی مناسب و همچنین خاک حاصلخیز می‌تواند منطقه ای مناسبی جهت توسعه زراعت و افزایش سرمایه گذاری در این زمینه باشد. در این حوزه لازم به ذکر است که تمام موارد پیشنهاد داده شده به شرط وجود زمین کافی، قابلیت سرمایه گذاری را دارند. شهرستان قلعه گنج تولیدات متنوعی با مقادیر قابل توجه در حوزه محصولات زراعی دارد که می توان نسبت به توسعه آن ها اقدام کرد.

کنجد از جمله دانه های روغنی است که در شهرستان قلعه گنج به میزان زیادی کشت می گردد. این محصول در این منطقه از بازدهی خوبی برخوردار است و فعالیت در زمینه گسترش سطح کشت آن پیشنهاد می گردد. همچنین با توجه به کامل بودن زنجیره کشت کنجد، یعنی وجود کارخانه روغن کشی از کنجد، صرفه اقتصادی بالایی را از کشت این محصول می توان انتظار داشت. همچنین استفاده از شیوه آبیاری قطره ای برای کشت کنجد در این شهرستان، میزان برداشت محصول را افزایش داده است.[7] به صورت کلی کشت کنجد به دلیل سازگاری محیطی، بازدهی بالا، مفید بودن برای خاک، نیاز به سرمایه اولیه کم و بازاریابی آسان، گزینه شغلی مناسبی است. کنجد از آن دسته گیاهانی محسوب می شود که با هر بار کشت و پرورش، محصول و بار قابل توجهی را به ارمغان می آورد. یکی دیگر از مزایای کاشت کنجد، صرفه جویی در منابع آب است. این گیاه قادر است تا با جذب رطوبت باقیمانده در خاک رشد کند. همین امر موجب سازگاری کنجد با آب و هوای گرم می شود. ریشه های کنجد در بهبود ساختمان خاک و افزایش نفوذپذیری آن نقش موثری داشته و به عنوان یکی از گیاهان مناسب برای تناوب‌های زراعی در نظر گرفته می شود. همچنین در بعضی از مناطق این گیاه به عنوان کود سبز کاشته می شود. کنجد در روغن کشی (کنجد و ارده)، نانوایی و آجیل فروشی ها، تهیه عطرها، به عنوان حلال در داروسازی و... مورد استفاده قرار می‌گیرد. صادرات و فرآوری کنجد می تواند هدف تولید انبوه کشاورزان باشد؛ از این رو نگرانی ها برای بازاریابی این محصول نسبت به سایر محصولات کاهش پیدا می کند.

همچنین در شهرستان قلعه گنج دانه های روغنی دیگری مانند کلزا و ذرت نیز کشت می شوند که بررسی های انجام شده نشان می دهد توسعه سطح کشت آن ها در اولویت های بعدی مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد.

کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم می‌باشد و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگرداندن بقایای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور در بسیاری از کشورهای دنیا متداول است. روغن کلزا ازجمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و با داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال و استفاده ملل‌های مختلف قرار گرفته و پیشینه کشت و پرورش این محصول در ایران به اوایل دهه هفتاد برمی‌گردد.

ذرت با هر آب و هوایی سازگاری دارد. این گیاه در برابر خشکی مقاوم بوده و میزان ثمردهی آن در هکتار بالا است. ذرت در دو نوع علوفه ای و دانه ای کشت می شود. در ضمن دولت برای تشویق به کشت این گیاه، اقدام به خرید تضمینی ذرت از کشاورزان می کند. روغن ذرت، کنسرو بلال و دانه ذرت به مصارف انسانی می رسد و همچنین دانه ذرت در مرغداری ها و علوفه تر، خشک، سیلو شده و کنجاله دانه ذرت نیز در دامداری ها استفاده می شود. کاکل ذرت نیز در داروسازی به کار می رود و از ساقه و برگ ذرت در صنایع کاغذ، مقوا سازی و تولید کاغذ دیواری استفاده می کنند. نشاسته ذرت در صنایع رنگرزی، دارو سازی و پلاستیک سازی کاربرد دارد.

در شهرستان قلعه گنج گیاهان دارویی خودرویی همچون آویشن، زیره، نعناع، چای ترش، پونه و به لیمو وجود دارند و فعالیت خاصی در زمینه کشت گیاهان دارویی صورت نگرفته است؛ اما بررسی های انجام شده نشان می دهد ظرفیت خوبی برای کشت این گیاهان در شهرستان قلعه گنج وجود دارد[8] و فعالیت در این زمینه تاثیر خوبی روی اقتصاد کشاورزی این شهرستان می گذارد. به طور کلی اقلیم ایران یکی از مناسب‌ترین اقلیم‌ها برای پرورش گیاهان دارویی است. تقاضای مصرف گیاهان دارویی به علت روی گردانی از داروهای شیمیایی و یا حتی استفاده شدن برخی از این محصولات در تولیدات کارخانه‌های بزرگ دارویی همواره رو به افزایش است. گیاهان دارویی گونه‌ها و مصارف مختلفی دارند. از این گیاهان نه تنها برای درمان بیماری‌ها بلکه در صنایع کنسروسازی، نوشابه سازی، ‌عطر سازی و غذایی نیز استفاده می‌شود.

غلاتی همچون گندم و جو نیز در شهرستان قلعه گنج در سطح گسترده کشت می گردند که می توان در زمینه توسعه سطح کشت آن ها سرمایه گذاری و کسب درآمد کرد. در میان محصولات کشاورزی، کاشت گندم نسبت به بقیه کم دردسرتر و کم آفت تر است. گندم در بازه زمانی حدودا هشت ماهه به ثمر نشسته و به مرحله سود دهی می رسد. خرید تضمینی گندم همه ساله توسط دولت انجام می گیرد؛ البته خود کشاورز نیز می تواند گندم خود را به صورت آزاد به فروش برساند و درآمد خوبی نیز کسب کند. کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانه‌ای در اختیار کشاورزان قرار می گیرد؛ بنابراین گسترش تولید گندم ارزش افزوده زیادی را به دنبال خواهد داشت.

جو نیز بعد از گندم بیشترین سطح زیر کشت را در ایران به خود اختصاص داده است. در ایران اراضی وسیعی وجود دارد که به دلیل شوری و عمق کم خاک و شور بودن آب زراعی صرفا برای تولید جو مناسب است. جو از دیرباز در سبد تغذیه دام جایگاه ویژه داشته و به صورت دانه و علوفه سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جو برای تهیه نان و پخت سوپ نیز استفاده می شود. این گیاه در تهیه غذای کودک نیز کاربرد دارد. جوشانده جو داروي خوبي براي مبتلايان به تب و كم خوني و سوء هاضمه بوده و پایین آورنده کلسترول است.

سیب زمینی و پیاز از دیگر محصولاتی هستند که به میزان زیادی در این شهرستان تولید می شوند. قابلیت خوبی برای افزایش تولید این محصولات وجود دارد اما با توجه به مصرف زیاد آب توسط این محصولات، لازم است در کشت آن ها زیاده روی نشود. سیب زمینی بعـد از گنـدم، برنـج و ذرت، بیشتریـن سـهم را در میـزان تولید محصولات غذایـي داراسـت و نقـش مهمـي در تغذیه و سـبد غذایي جمعیـت جهان دارد. در کشـورهاي در حال توسـعه، اهمیـت غذایـي سـیب زمیني به مراتـب بیشتـر اسـت و در ایـران نیـز بعـد از گنـدم، رتبـه دوم را بـه خـود اختصاص داده اسـت. سیب زمینی بیشتر از هر نوعی از غلات، مواد مغذی مورد نیاز انسان را در زمان كمتر و با زمین كمتر و در شرایط آب و هوایی دشوارتر می تواند تامین كند. بـرای تولید پایـدار محصول سـیب زمینی، آب مهم تریـن عامـل اسـت کـه بـا توجـه بـه مشـکل کم آبـی در کشـور، تـلاش در جهـت اسـتفاده بهینه از آبهاي اسـتحصالی و کاهش برداشـت از منابع آب زیرزمیني، اجتناب ناپذیر اسـت.

پياز محصولی است که به صورت یک‌ساله كشت می‌شود. این گیاه متعلق به فصل خنک است و بهترین دما برای جوانه زدن بذر پیاز 18 درجه سانتی‌گراد و حداقل و حداکثر دما برای این مرحله از رشد به ترتیب 7 و 29 درجه سانتی‌گراد است. این محصول از مهم‌ترین محصولاتی است که در سطح وسیعی در تمام دنیا کشت می‌گردد و به‌عنوان چاشنی و طعم‌دهنده در اکثر غذاها استفاده می‌شود و دارای مصارف پزشکی و دارویی متعددی است؛ بنابراین بازار مصرف خوبی داشته و توسعه آن توجیه اقتصادی دارد.

ارزن از دیگر محصولات زراعی این شهرستان است که میزان تولید خوبی دارد. کشت این محصول در شهرستان قلعه گنج از عملکرد خوبی برخوردار است و فعالیت در زمینه افزایش تولید آن پیشنهاد می گردد. ارزن‌ها گروه کوچکی از گونه‌های دانه‌دار غلات کامل هستند که در نواحی خشک به ویژه در آسیا و آفریقا به خوبی رشد می‌کنند. اگرچه ارزن اغلب به عنوان غذای پرندگان محسوب می‌شود، ولی فقط مخصوص آن‌ها نیست و به عنوان یکی از غلات خوشمزه جهت تهیه انواع متنوعی از غذاها در بسیاری از کشورها به ویژه چین، آفریقا و هند کاربرد دارد. ارزن می تواند در دامنه وسیعی از خاکها رشد نماید اما به شرایط ماندابی حساس بوده و بهترین خاکها برای رشد آن، خاکهای لومی شنی با زهکشی خوب می‌باشد. دانه ارزن در مقام مقایسه با سورگوم و ذرت به مراتب از ارزش غذایی بالاتری برخوردار است و در بخش علوفه نیز همین حالت را دارد بطوریکه از لحاظ عملکرد کمی فراتر از ذرت و کمتر از سورگوم ولی از بعد عملکرد کیفی (عمدتاً پروتئین) به مراتب فراتر از ذرت و سورگوم می باشد. ارزن به شرایط غرقاب حساس می‌باشد و مقاومت خوبی نسبت به کم آبی دارد ولی جهت تولید علوفه بیشتر و بهتر دور آبیاری ۷ تا ۱۰ روز مناسب است.

یونجه از دیگر محصولات زراعی است که به میزان زیادی در این شهرستان کشت می شود و با توجه به بازدهی این محصول در شهرستان، گسترش سطح کشت آن نیز مزیت دارد. در میان گیاهان علوفه ای، یونجه به دلیل ارزش غذایی بالا و عملکرد خوب از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین یونجه به علت وجود باکتری‌های ریزوبیوم در ریشه های خود قادر به تثبیت ازت هوا بوده که این ازت برای کشت بعدی قابل استفاد است و می توان حداقل تا ۳ سال محصول برداشت نمود؛ بنابراین توسعه این کشت توجیه اقتصادی دارد. با کشت یونجه امکان تامین بخشی از علوفه مورد نیاز دام، فراهم می‌شود که علاوه بر ایجاد اشتغال مولد و حصول درآمد مناسب برای زارعین، در استفاده بهینه از ظرفیت های پرورش دام کشور نیز موثر بوده و موجب کاهش وابستگی به خارج از کشور در زمینه پروتئین دامی می گردد.

کینوآ از دیگر محصولاتی است که در این شهرستان کشت شده و از نتیجه خوبی برخوردار بوده است. سرمایه گذاری در زمینه توسعه کشت این محصول در این شهرستان مزیت اقتصادی دارد. گیاه کینوا به نام های برنج اینکا و خاویار گیاهی معروف است و با کاشت آن می توان کویر را آباد کرد. گیاهی مقاوم به شوری آب، شبیه به غلات بوده و مانند دیگر غلات پخته و مصرف می شود اما جزو خانواده غلات به حساب نمی آید و از خانواده چغندر و اسفناج است. دانه های آن سرشار از پروتئین و یک جایگزین عالی برای برنج محسوب می شود. این غله کامل باعث ایجاد سیری طولانی مدت می شود. این گیاه به رشد در شرایط سخت مشهور است و به همین دلیل یکی از بهترین گزینه ها برای بیابان زدایی محسوب می شود. مقاومت زیاد گیاه کینوا به خاک و آب شور و انتخاب رقم زود رس و بازار پسند تی تی کاکا و چیزوان تجربه موفق کشاورزان پیشروی کشور در کشت انبوه کینواست که با توجه به مزایای اقتصادی، کشت این گیاه پیشنهاد می شود.

حبوبات از دیگر محصولاتی هستند که به میزان کم در این شهرستان کشت می شوند و می توان نسبت به گسترش سطح کشت آن ها اقدام کرد. عدس، نخود، لوبیا و ماش انواع حبوبات کشت شده در این شهرستان هستند که کشت هرکدام از آن ها مزایای مخصوص به خود را دارد.

نخود گیاهی است که به آب و هوای سرد نیاز دارد و دارای دو تیپ زمستانه و تابستانه است. نخود به علت دارا بودن اسیدهای آمینه مختلف، ویتامین ها و مواد معدنی غذای بسیار خوبی است. همچنین از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است و خواص بی شماری دارد. روشن شدن پوست صورت، درمان عفونت های قارچی و تقویت رشد مو نمونه هایی از خواص نخود است.

لوبیا را نیز می توان از جمله حبوبات محبوب در ایران نام برد که گزینه مناسبی برای کشت در باغچه های کوچک و یا گلدان های اپارتمانی نیز محسوب می شود. زمین برای کشت لوبیا باید به اندازه کافی عمق داشته باشد و خاک نیز دارای سطحی نرم و حاصلخیز باشد. تهیه زمین لوبیا با هدف از بین بردن علف های هرز، زیر خاک بردن بقایای گیاهی، نرم کردن و افزایش عمق خاک زراعی، زیر خاک بردن مواد تقویت کننده و حفظ رطوبت موجود در خاک است.

ماش نیز گیاهی است از خانواده لگومینوز که یک تثبیت کننده قدرتمند ازت هوا در خاک است. این گیاه با کمک یک باکتری تثبیت کننده ازت هوا که معمولا درمحدوده ریشه گیاهان خانواده لگومینوز و به صورت همزیستی با این گیاهان فعالیت می کند با ایجاد گره هایی در ریشه ازت را تثبیت می کند و از این ازت مقداری مورد استفاده گیاه قرار گرفته و مابقی در خاک ذخیره و محصولات بعدی استفاده می کنند. این گیاه علاوه بر خواص حاصلخیزکنندگی برای خاک دارای ارزش غذایی زیادی می باشد و در تغذیه انسان به کار می رود. همچنین کاه و کلش ماش در تغذیه دام ها مورد استفاده قرار می گیرد. از مهمترین خصوصیات آن نیاز آبی بسیار پائین است بطوریکه با سه بار آبیاری محصول اقتصادی تولید می نماید و از این جهت مناسب ترین گیاه برای کشت در مناطق خشک و کم آب است.

عدس نیز از جمله حبوباتی است که کشت و برداشت آن نسبت به سایر حبوبات ساده تر بوده و در هر آب و هوایی با دو روش دیمی و آبی قابل کشت است. این گیاه با هوای سرد هم سازگاری دارد و در فصل پاییز میزان ثمردهی آن بیشتر از بهار است. این گیاه به حاصلخیزی خاک کمک کرده و همچنین به عنوان کود سبز برای تقویت خاک استفاده می شود.

 

· صنایع غذایی

فراوری محصولات کشاورزی مهم ترین روش برای ایجاد اشتغال پایدار و توسعه پایدار امنیت غذایی در شهرستان قلعه گنج است. ایجاد صنایع غذایی در شهرستان قلعه گنج، علاوه بر اشتغالزایی و کاهش هدررفت محصولات کشاورزی در این منطقه، باعث ارتقای سطح درآمد مردم این منطقه نیز خواهد شد.

در شهرستان قلعه گنج فعالیت های نسبتا خوبی در زمینه صنایع غذایی مختلف صورت گرفته است، اما پتانسیل های شهرستان نشان دهنده این موضوع است که سرمایه گذاری های بیشتری در این حوزه می تواند صورت گیرد.

همانطور که در حوزه باغداری به آن اشاره شد، خرما به میزان انبوهی در شهرستان قلعه گنج تولید می شود؛ بنابراین شرایط برای ایجاد واحدهای فراوری و بسته بندی آن مهیاست. در حال حاضر کارخانه ای در شهرستان قلعه گنج در زمینه فراوری و بسته بندی خرما وجود دارد که با توجه به حجم خرمای تولیدی در شهرستان، کافی به نظر نمی رسد[9] و فعالیت در زمینه احداث واحد یا واحدهای فراوری و بسته بندی خرما پیشنهاد می شود. واحد فرآوری خرما در این شهرستان به تولید محصولاتی همچون شیره خرما، عسل خرما و خمیر خرما می پردازد.

مستوک از دیگر فراورده های خرماست که در این شهرستان تولید می شود و می توان نسبت به افزایش تولید آن نیز اقدام کرد. مستوک معجونی استثنائی از خرما است که به شکلی هنرمندانه توسط بانوان قلعه گنج کرمان با برگهای حصیری گیاه داز بسته بندی می شود. مستوک نشان می دهد که میشود یک محصول کاملا طبیعی را در یک بسته بندی طبیعی مدت ها سالم نگهداری کرد.

فرآوری خرما با دو هدف عمده، تبدیل کردن خرما به یک محصول با ارزش بیشتر و افزایش عمر ماندگاری آن انجام می‌شود. با فرآوری خرما می‌توان با تنوع بخشیدن و افزایش عمر ماندگاری، باعث گسترش بازار مصرفی این محصول شده و طیف گسترده‌ای از مصرف‌کنندگان را جذب کرد. از جمله فرآورده‌های خرما، می‌توان به محصولاتی مانند شیره، سرکه، کارامل، قند مایع، عسل، خمیر خرما (برای تهیه شیرینی، بیسکوئیت و رولت خرما)، شهد، کرم، مخمرهای خوراکی، آرد هسته خرما، سس، کمپوت، لواشک، الکل، ترشی، بستنی و حلوای خرما، پودر خرما، قهوه و شکلات خرما اشاره کرد. فرآورده‌هایی که از خرما تهیه می‌شوند، به دلیل اینکه در ساختار خود دارای ترکیبات افزودنی غیرطبیعی نیستند و ارزش غذایی بالایی دارند، مورد توجه مصرف‌کننده قرار می‌گیرند. از طرفی تولید فرآورده‌های خرما، منطبق بر استانداردهای جهانی، زمینه را برای صادرات هرچه بیش‌تر این نوع محصولات فراهم می‌کند.

با توجه به میزان تولید گندم در این شهرستان و نبود واحدی جهت فرآوری آن، می توان نسبت به احداث واحدهایی جهت فرآوری این محصول اقدام کرد. آرد از جمله محصولات مهمی است که می توان در این شهرستان تولید کرد. در حال حاضر کارخانه ای در زمینه تولید آرد در شهرستان وجود ندارد. لازم به ذکر است که واحدهایی همچون واحد تولید آرد به زودی با مشکل اشباع روبه رو خواهند شد و بسته به ظرفیت شهرستان و بازار فروش موجود برای این محصول، احداث یکی یا دو واحد از آن کفایت می کند. با آسیاب کردن گندم، جوانه و سبوس یا همان پوسته از بخش آردی آن تفکیک می‌گردد. آرد با توجه به میزان سبوس جدا شده، به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌گردد. از انواع آرد می‌توان به آرد قنادی، آرد ستاره، آرد سبوس و آرد کامل اشاره نمود که از این میان آرد کامل به لحاظ میزان سبوس بالای آن، دارای ارزش غذایی قابل توجهی است. از طرفی ایران از جمله کشورهایی است که سرانه مصرف آرد و تولید نان در آن بالاست؛ بنابراین بازار مصرف آن فراهم است.

علاوه بر آرد فراورده های دیگری همچون ماکارونی، کیک، کلوچه و بیسکوییت، نان صنعتی، رشته آشی و پلویی و شیرینی می توان از گندم تهیه کرد. تولید هر کدام از محصولات نام برده شده مزایای قابل توجهی دارد اما در این میان، تولید رشته آشی و پلویی و نان صنعتی در اولویت های بعدی مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرند.

تولید ماکارونی جزو کسب و کارهایی است که آینده خوبی دارد. ماکارونی یکی از رایج­ترین غذا­ها در ایران محسوب می­شود اما باز هم تبلیغات از مهم­ترین عناصر این شغل به حساب می ­آید. این روزها آن­ قدر تولیدات ماکارونی گسترده شده که برای فروش آن باید مهارت خاصی داشت؛ اما در هر صورت در کنار داشتن این مهارت باید راه های تبلیغاتی صحیح را نیز فرا گرفت. اولین و موثرترین تبلیغ همان بسته بندی جذابی است که شما باید برای محصول طراحی کنید. معمولا این کسب و کار از یک کارگاه کوچک گرفته تا کارخانه­‌ای بزرگ، انتظارات تولیدکننده را در خصوص سودآور بودن برآورده می­کند.

کیک، کلوچه، بیسکوئیت و امثال آن جزء محصولات خوراکی هستند که مزیت‌های خاصی در کشور ما دارند و ما می‌توانیم از این مزیت‌ها برای صادرات این محصولات استفاده کنیم. مثلاً در کشور ما  ماشین‌آلاتی که برای تولید استفاده می شوند، ماشین آلات اتومات و مجهزی هستند که وزارت بهداشت نیز آنها را تایید می­ کند. همچنین از مزیت‌های این کالاها این است که در تمام دنیا مصرف می‌شوند یعنی اینکه اکثر دنیا این محصولات را می‌پسندند و از آن استفاده می‌کنند. لازم به ذکر است که با توجه به وجود خرما در این شهرستان می توان در زمینه تولید کلوچه های خرمایی نیز فعالیت کرد.

شیرینی از دیرباز مورد توجه ایرانیان با ذائقه های مختلف  بوده و در تمامی مراسم ها و جشن ها کاربرد داشته است. پخت شیرینی در ابعاد وسیع و کارگاهی و حتی در محیطی کوچک (در خانه) امکان پذیر است. شیرینی محصولی است که در انواع متفاوت و با طعم های متنوعی تهیه می شود. به علاوه این که با تغییر در مواد تشکیل دهنده آن می توان برای افراد رژیمی هم شیرینی تهیه کرده و این افراد را نیز به بازار هدف خود اضافه کرد. این کسب و کار را می توان با تجهیزات کم و سرمایه پایین شروع کرد و در زمان کوتاه با فروش محصول به سود بالایی رسید. پخت شیرینی یکی از مشاغل زودبازده است و یک فرصت شغلی مناسب مخصوصا برای زنان خانه دار محسوب می شود. یافتن بازار فروش محصول یکی از ضروریات این حرفه می‌باشد که با تبلیغات مناسب مخصوصاً در فضای مجازی می توان به آن دست یافت. توجه به این نکته ضروری است که یکی از لازمه های موفقیت در این شغل گذراندن دوره های آموزشی مرتبط با پخت شیرینی است.

در تولید نان به روش صنعتی، نان با استفاده از تکنولوژی روز دنیا، ماشین‌آلات مدرن، به صورت مکانیزه (تمام اتوماتیک) و بدون دخالت دست و در مقیاس بالا تولید می گردد. از مزایای تولید صنعتی نان، ارتقاء کیفیت نان، ارزش غذایی بیشتر، ضایعات کمتر، تنوع محصول و استفاده بهینه از انرژی است. رشته آشی و پلویی نیز در تولید برخی از غذاهای پرطرفدار کاربرد دارد و از بازارفروش خوبی برخوردار است.

همانطور که در حوزه زراعت به آن اشاره شد، در شهرستان قلعه گنج مقدار زیادی سیب زمینی تولید می شود. در رابطه با فراوری سیب زمینی در شهرستان واحدی وجود ندارد اما ظرفیت احداث واحدی صنعتی در این زمینه موجود است.[10] منظور از فرآوری سیب زمینی تولید چیپس و خلال سیب زمینی است. چیپس سیب زمینی یکی از محصولاتی است که به واسطه طعم جذاب خود مخاطبین زیادی در میان تمام اقشار جامعه دارد و اکثر افراد به ویژه کودکان و نوجوانان مخاطب استفاده از این محصول هستند. از آنجا که سیب زمینی در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی مانند گندم و چغندر، در خاک‌های ضعیف و شرایط نامساعدتر آب و هوایی قابل کشت است و بیشترین ماده خشک را در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی دارد، توجه کشورهای صنعتی به سیب زمینی‌های پربازده و مصرف آن برای محصولات فرآوری شده، معطوف شده است. همچنین امکان استفاده از تکنولوژي هاي به روز دنیا در کشورهاي تولیدکننده سیب زمینی، زمینه را برای تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالا فراهم می آورد؛ بنابراین چیپس به عنوان یک ماده غذایی لذیذ و پرطرفدار در بازار مصرف مواد غذایی کالایی رقابتی است. افرادی که قصد ورود به این حرفه را دارند باید به این نکته توجه کنند که حتماً محصولات تولیدی توانایی رقابت با نشان‌های تجاری موجود در بازار را داشته باشند. خلال سیب زمینی نیز امروزه طرفداران زیادی در بین بانوان پیدا کرده است و از بازار فروش خوبی برخوردار است.

ذرت دانه ای در شهرستان قلعه گنج سطح کشت گسترده ای دارد به گونه ای که می توان در زمینه احداث واحدی صنعتی جهت روغن کشی از آن فعالیت کرد. همچنین می توان با واردات ذرت از دیگر شهرستان ها، واحد صنعتی گسترده تری ایجاد کرد. روغن ذرت یک روغن گیاهی تصفیه شده است که به طور گسترده ای در پخت و پز و به ویژه در سرخ کردن مورد استفاده قرار می گیرد. این روغن همچنین کاربردهای فراوان دیگری نیز دارد و برای اهداف صنعتی یا اجزاء سازنده در لوازم آرایش مورد استفاده قرار می گیرد.

در شهرستان قلعه گنج میزان زیادی خیار تولید می شود اما واحدی در زمینه فراوری آن جهت تولید خیارشور وجود ندارد؛ بنابراین سرمایه گذاری در زمینه احداث واحد صنعتی تولید خیارشور از جمله پیشنهادات شغلی در این حوزه است.

راه‌اندازی خط تولید خیار شور به دلیل سرمایه نسبتا کم در مقایسه با دیگر خطوط تولید و همچنین مواد اولیه تولید شده در داخل شهرستان، فرصت مناسبی را برای سرمایه گذاری در این زمینه فراهم کرده‌ است. برخی از خواص خیار شور برای سلامتی عبارتند از: بهبود وضعیت گوارش، منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان، کمک به کنترل دیابت، حفظ سلامت کبد و حفظ سلامت معده. ترشی و شور، بیشتر به‌عنوان یک چاشنی در کنار غذا مصرف می شود و به دلیل خاصیت اسیدی که دارد، باعث افزایش اشتها و میل به غذا خوردن در افراد می‌شود. این محصول یکی از فرآیندهای نگهداری طولانی‌ مدت صیفی‌ و سبزیجات است. در جوامع امروزی به دلیل افزایش مشغله افراد و شاغل بودن بسیاری از زنان، فرصت کافی برای تهیه آن در منزل و توسط خود افراد وجود ندارد و اکثر خانواده‌ها تمایل دارند ترشی و شور مورد نیاز خود را به‌صورت آماده تهیه نمایند؛ بنابراین راه اندازی کسب‌ و کار تهیه ترشی و شور می‌تواند راهی برای پاسخ به نیاز افراد جامعه و کسب درآمد باشد.

با توجه به میزان انبوه تولید پیاز در این شهرستان، احداث کارخانه ای جهت فرآوری پیاز مقرون به صرفه به نظر می رسد.[11] منظور از فرآوری پیاز تولید فرآورده هایی مانند پیاز سرخ شده، پودر پیاز و بسته بندی آن ها است. پیاز تازه نیز چه به صورت خام و چه به صورت سرخ شده و یا پخته از دیر باز در سبد غذایی کلیه خانواده های روستایی و شهری ایرانی به عنوان چاشنی، ماده کمکی پخت و طعم دهنده جایگاه ویژه ای داشته و دارد و این محصول ارزشمند تقریبا در تهیه تمام غذاها و پیش غذاها (در خانه ها، رستوران ها، غذاخوری های هتلها، بیمارستان ها، دانشگاه ها، پادگان ها و ....) به اشکال مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. اهمیت این محصول و کاربردهای فرآوان آن و مشکلات ناشی از نگهداری بلند مدت و همچنین برش و آماده سازی آن برای مصارف مختلف در حجم انبوه، باعث گردید تا روش های مختلف آماده سازی و نگهداری طولانی مدت آن در قالب صنایع مختلف تبدیلی پیاز (پیاز خشك به صورت خلال، پودر، پیاز منجمد سرخ شده و ...) مورد توجه قرار گیرد. پودر پیاز نیز به عنوان ادویه و چاشنی غذایی مورد استفاده قرار می گیرد.

فراوری گیاهان دارویی از دیگر پیشنهادات شغلی  است که با توجه به تولید گیاهان دارویی در این شهرستان در مقیاس سنتی و یا نیمه صنعتی قابلیت سرمایه گذاری دارد. احداث چنین واحدی نقش مهمی در توسعه کشت گیاهان دارویی دارد. فرآوری گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايه‌گذاري زيادي نداشته و مي‌تواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. یکی از فرآوری‌های گیاهان دارویی تولید عرقیات است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده ای نمی باشد و با توجه به ظرفیت بالای تولید گیاهان دارویی در کشور و مخصوصا شهرستان قلعه گنج و نیز سهولت صادرات این محصولات به کشورهای دیگر، می توان با سرمایه‌ای اندک به این کسب و کار مشغول شد. خشک کردن و بسته‌بندی نیز از دیگر فرآوری‌های گیاهان دارویی است که می‌توان با فعالیت در آن‌ها به سود رسید.

رونق دامداری در شهرستان قلعه گنج قابلیت ایجاد واحدهای مربوط به فرآوری محصولات دامی را فراهم کرده است. برای مثال گوشت قرمز تولید شده در شهرستان به قدری است که می توان در زمینه ایجاد واحدی در رابطه با تولید فرآورده های گوشتی مانند سوسیس و کالباس سرمایه گذاری کرد.[12] لازم به ذکر است که علاوه بر سایر دام ها، گوشت شتر را نیز می توان در زمینه  تولید کالباس به کار برد. گوشت شتر در مقایسه با گوشت گاو درصد بالاي اسيد چرب اشباع نشده دارد. این مورد با اهمیت در کم کردن خطر مبتلا شدن به بیماری قلبی عروقی موثر است که با استفاده چربی اشباع ارتباط دارد. اهمیت درمانی گوشت شتر و تاثیر دارویی آن برای معالجه بیماری هایی مثل زیادی اسید معده، فشار خون بالا، ذات الریه، سینه پهلو و التهاب ریه، بیماری های تنفسی و... محرز شده است؛ بنابراین کالباس شتر نیز از این خواص بهره مند است.

به صورت کلی تولید محصولات فرآوری شده از گوشت، در هر زمانی سوددهی دارد و از شغل‌های آزاد پردرآمد محسوب می‌شود. در بین فراورده های عمل آوری شده از گوشت، سوسیس و کالباس به دلیل آماده سازی سریع و همچنین طعم و مزه مطلوب، مصرف بیشتری دارد. برای حفظ این جایگاه و افزایش تقاضای این محصولات، علاوه بر انتخاب روش های مناسب تولید و فراوری، باید به نوع و شکل بسته بندی آنها نیز توجه نمود.

همچنین شیر تولید شده در شهرستان را نیز می توان در رابطه با تولید لبنیات به صورت سنتی و نیمه صنعتی به کار برد. البته در حال حاضر کارخانه ای در خصوص تولید لبنیات در شهرستان وجود دارد که از شیر تولید شده توسط مجتمع پرورش بز مورسیایی استفاده می کند؛[13] بنابراین می توان از شیر تولید شده توسط مردم شهرستان برای راه اندزای واحدی نیمه صنعتی و یا سنتی برای تولید لبنیات استفاده کرد. شیر و فرآورده هاي آن از مهمترین اجزاي تشکیل دهنده جیره غذایی انسان است که از لحاظ ارزش غذایی از کلسیم، فسفر، ویتامین هاي مورد نیاز و پروتئین غنی می‌باشد و همیشه استقبال بسیار خوبی از این نوع محصولات می شود.

همچنین امکان تولید لبنیات شتر نیز در شهرستان وجود دارد که این حرفه در اولویت های بعدی مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد. از شیر شتر می توان فرآورده هایی همچون سرشیر، کره، ماست و دوغ شتر تهیه کرد. امروزه تقاضا برای شیر شتر و محصولات لبنی آن افزایش یافته است که به دلیل ویژگی‌های بالای تغذیه‌ای، دارویی و سلامتی شیر شتر و کاهش و کمک به روند درمان بسیاری از بیماری‌ها می‌باشد. وجود پپتیدهای فعال زیستی به دست آمده از پروتئین‌های مختلف شیر شتر با قابلیت آنتی اکسیدانی، آنتی میکروبی و کاهندگی فشار خون و شباهت بی‌بدیل شیر شتر به شیر انسان از ویژگی‌های مهم این شیر محسوب می شود. دوغ شتر با دوغ به دست آمده از شیر گاو کمی تفاوت دارد. از آنجایی که شیر شتر بسیار لطیف و حساس است، برای ماندگاری بیشتر و داشتن طعم بهتر، آن را به دوغ تبدیل می‌کنند که قابل مصرف همراه با غذا نیز می باشد.

هندوانه از جمله محصولاتی است که میزان تولید قابل توجهی در شهرستان قلعه گنج دارد و با توجه به این مطلب، سرمایه گذاری در زمینه راه اندازی واحدی صنعتی برای فرآوری آن به منظور تولید کنسانتره هندوانه و آبمیوه، اسانس مربا، مارمالاد و پکتین هندوانه از جمله پیشنهادات شغلی در این حوزه است. البته این کسب و کار رواج چندانی در داخل کشور ندارد اما با توجه بیشتر به آن، می توان رونق خوبی در این زمینه ایجاد کرد. هندوانه دارای ارزش غذایی بالایی است و استفاده از روشی برای نگهداری طولانی مدت آن لازم به نظر می رسد. تولید کنسانتره یکی از روش های به کار گرفته شده برای نگهداری طولانی مدت از آبمیوه ها است و بدیهی است که شرایط تهیه کنسانتره بر خصوصات تغذیه ای محصول نهایی بسیار موثر است. کنسانتره میوه ها از یک فرایند مرتب و متوالی تولید می شود و این فرآیند در نهایت به تغلیظ منتهی می شود که امکان جابجایی را تسهیل می کند. فایده تولید کنسانتره در میوه ها این است که با حذف آب، وزن ماده غذایی کاهش یافته و بنابراین حمل و نقل آن راحت تر و با صرف هزینه کمتر صورت می گیرد. به علاوه کنسانتره را به راحتی در هنگام مصرف با اضافه نمودن حلال (معمولا آب) به حالت اول برگردانده و استفاده می کنند. کنسانتره میوه هندوانه که جهت ساخت آبمیوه به کار می رود، به دلیل حجم کمتر آن، نسبت به خود آبمیوه شرایط نگهداری مناسب تری دارد.

آبمیوه یکی از بهترین جایگزین‌ها برای نوشابه‌های گازدار در سراسر دنیا است. این نوشیدنی تهیه شده از انواع میوه، از نظر سلامتی ارزش غذایی بالایی دارد و بر این اساس میزان مصرف آن در کشورهای مختلف جهان دائما در حال افزایش است. صنعت آبمیوه در هر کشوری از صنایع اساسی در بخش غذایی به شمار می‌رود و این موضوع موجب شده تا بازار جهانی انواع آبمیوه و کنسانتره بسیار پررونق و گرم باشد؛ اما نکته ای که بر بازار فروش آبمیوه تاثیر دارد و باید به آن دقت شود نوع بسته بندی محصول است. بسته بندی شکیل تر در کنار کیفیت خوب محصول تاثیر بسیار خوبی در افزایش محبوبیت کالا خواهد داشت.

پکتین نیز از مهم ترین مواد اولیه تولید ژل است که در بسیاری از میوه ها، سبزی ها و ریشه های نشاسته ای یافت می شود. پکتین قدرت جذب کنندگی بالایی دارد و به عنوان قوام دهنده در تهیه مربا استفاده می شود. مربای هندوانه که عملاً از لایه ما بین پوست خارجی و داخل هندوانه تولید می شود همانند مربای کدو بوده و در بسته بندی شیشه ای در واحد مورد نظر تولید و بسته بندی می گردد.

اسانس هندوانه نیز به صورت مایع و پودر تولید می شود و در برابر حرارت بالا، مقاوم است. اسانس هندوانه مورد استفاده در طیف وسیعی از محصولات مانند نان، کیک، پفک، شیرینی، بیسکوییت، انواع نوشیدنی ها، آدامس، محصولات لبنی و... است. مارمالاد هندوانه نیز از دیگر روش های نگهداری این ماده غذایی است. در واقع مارمالاد به مربای خمیری یا ژله‌ای شکلی گفته می‌شود که به هیچ عنوان تکه‌های میوه در آن وجود ندارد (میوه‌ها به صورت رنده یا ریز شده هستند).

همچنین با توجه به اینکه تولید ملون نیز در این شهرستان رو به افزایش است، می توان در زمینه فراوری آن نیز گام برداشت؛[14] البته فعالیت در این زمینه در اولویت های بعدی مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد.

تولید چیپس ملون از جمله فعالیت های قابل انجام در این شهرستان است. همه میوه‌ها حتی ملون را می‌توان خشک کرد، زیرا بافت فیبری دارند. چیپس میوه ملون یکی از لذیذترین انواع میوه های خشک شده است که طرفداران خاصی دارد. چیپس ملون سطح فشارخون را کنترل می‌کند. چیپس میوه ملون‌ خشک دارای ترکیبات ارگانیک متنوعی است که ارتباط مستقیمی با کاهش احتمال سرطان روده، ریه، سینه و دهان دارند. این ترکیبات رادیکال‌های آزادی که مسئول بروز سرطان هستند را خنثی می‌کنند.

با توجه به پرورش شتر به میزان زیاد در این شهرستان، فعالیت در زمینه فراوری محصولات حاصل از آن گزینه شغلی خوبی است. البته در حال حاضر بازارفروش گسترده ای برای فرآورده های حاصل از شتر در کشور ما وجود ندارد و فروش این محصولات نیازمند بازاریابی صحیح و قوی است.

با توجه به اینکه جو به میزان زیادی در این شهرستان تولید می شود، احداث واحدی صنعتی جهت فرآوری آن گزینه شغلی مناسبی است. منظور از فرآوری جو تولید محصولاتی همچون آرد جو، جو پرک و نان جو است. این محصولات با استقبال خوبی در بین مردم روبه رو هستند.

لازم به ذکر است در شهرستان قلعه گنج کارخانه هایی در زمینه روغن گیری از کنجد، تولید آبمیوه (مواد اولیه را ازخارج از شهرستان تامین می کنند) و کارخانه رب گوجه فرنگی وجود دارد و فعالیت در زمینه احداث واحد جدید در این زمینه ها، توصیه نمی شود. البته دو کارخانه رب گوجه فرنگی در شهرستان، فرآیند بسته بندی رب را انجام نمی دهند که بهتر است این چرخه را تکمیل کرده و صاحب برند شوند.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی در شهرستان قلعه گنج، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از این محصولات در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد؛ لذا توسعه صنایع تبدیلی در شهرستان قلعه گنج می‌تواند زمان استفاده از محصولات را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات در این شهرستان خواهد شد.

با توجه به وجود این سطح از دامداری در شهرستان و جمعیت زیاد دام، واحدی صنعتی جهت کشتار آن ها لازم است. متاسفانه در حال حاضر کشتارگاهی در این زمینه در شهرستان وجود ندارد و فعالیت در زمینه احداث آن از جمله پیشنهادات شغلی در این حوزه است. کشتارگاه‌های صنعتی نقش مهمی در حفظ محیط زیست دارند؛ به دلیل اینکه ضایعات حاصل از کشتار دام نظیر خون و اجزای گوشتی غیر قابل مصرف در محل تبدیل ضایعات به پودر گوشت که خوراک دام است، تبدیل می شود که علاوه بر قرار گرفتن مجدد در چرخه اقتصادی از آلودگی محیط زیست نیز جلوگیری به عمل می آید. فاضلاب حاصل از کشتار در تصفیه‌خانه‌های مجهز تصفیه شده و پساب حاصله به مصرف کشاورزی می رسد. البته لازم به ذکر است که در کشتارگاه ها باید فضای مناسب برای کشتار دام سبک و سنگین به صورت همزمان وجود داشته باشد و همچنین باید آب مورد نیاز در زمان کشتار نیز تامین شده و تجهیزات و امکانات لازم برای رعایت مسائل بهداشتی و زیست محیطی فراهم شود.

بعد از احداث کشتارگاه صنعتی دام و تولید گوشت به میزان مناسب، می توان در زمینه احداث واحدهایی جهت فراوری پوست دام و بسته بندی گوشت اقدام کرد. راه اندازی این حرفه در اولویت‌های بعدی مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد. مصرف گوشت های بسته بندی شده‌ای که در ظروف یک بار مصرف ارائه می شوند و حاوی برچسب هستند نشان دهنده رعایت شرایط بهداشتی و نظارت دامپزشکی است و بنابراین مصرف آن‌ها توصیه می شود. گوشت سالم و بهداشتی دارای رنگ، بو و شکل فیزیکی طبیعی، عاری از هر گونه فضولات و کاملاً تمیز و بدون آثار خون مردگی است. یکی از روش‌های تازه ماندن گوشت، بسته‌بندی مناسب است. بسته بندی باید به گونه‌ای باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی گوشت جلوگیری کند. همچنین بسته بندی باید خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ و همچنین گوشت را در برابر آلودگی های میکروبی و سایر آلودگی ها نگهداری کند.

با توجه به میزان پوست دام تولید شده در این شهرستان می توان در زمینه فرآوری آن سرمایه گذاری کرد. فراوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو و شتر در صنعت چرم دوزی و همچنین استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه گذار، سود خوبی نیز نصیب دامدار می‌کند.

همچنین احداث واحدی جهت کشتار طیور نیز در این شهرستان مزیت دارد.[15] لازم به ذکر است که چنین واحدی در حال حاضر در شهرستان وجود ندارد و طبق بررسی های انجام شده، احداث آن نیز در اولویت های بعدی مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد. یک کشتارگاه صنعتی طیور به عنوان یک واحد اقتصادی با اقدام به خرید طیور، سود اقتصادی خوبی را نصیب خود می کند. احداث کشتارگاه به لحاظ رعایت موارد بهداشتی، اشتغالزایی، کاهش آلودگی محیطی زیست، بالا بردن ظرفیت تولید و... در هر منطقه ای که تعداد طیور پرورشی زیادی دارد و ذبح آن ها به صورت سنتی انجام می شود، لازم است.

سورتینگ و بسته بندی خرما از دیگر فعالیت هایی است که انجام آن در شهرستان مزیت دارد و از صرفه اقتصادی بالایی برخوردار است. در حال حاضر فعالیت سورتینگ و بسته بندی خرما به صورت سنتی در شهرستان در حال انجام است (البته به غیر از کارخانه ای که علاوه بر فراوری خرما، بسته بندی آن را نیز انجام می دهد)[16] و قابلیت انجام آن به صورت صنعتی وجود دارد.  هدف از سورتینگ محصولات، دسته بندی و درجه بندی انواع محصول بر اساس سایز و کیفیت است؛ به طوری که بتوان محصول نهایی را به صورت یک دست و یک اندازه در بسته بندی های مختلف در بازار ارائه نمود و مشتری نهایی در طول زمان از یکنواختی خرید خود با برند مورد نظر مطمئن باشد. بسته بندی نهایی محصولات پس از عملیات سورتینگ به منظور جابجایی آسان و همچنین حفاظت از محصول نهایی سورتینگ شده صورت می گیرد. از ویژگی های بسته بندی مناسب محصولات، می‌توان به عدم استفاده از مواد مضر و شیمیایی در ساختار بسته بندی، سهولت فریز کردن و نگهداری در سردخانه، قابلیت حمل و نقل مناسب، پاسخگویی به نیازهای نهایی بازار به طوری که در وزن ها و بسته های مختلف، همه سلیقه ها را در بر بگیرد، استحکام فیزیکی مناسب بسته بندی به خصوص در صورت سورتینگ صادراتی محصولات، پالت سازی و جایگذاری صحیح کارتن ها درون پالت اشاره کرد. همچنین بسته بندی باید به گونه ای باشد که درون بسته و محصول سورتینگ شده کاملا مشخص باشد.

در شهرستان قلعه گنج سردخانه هایی برای نگهداری خرما وجود دارد اما بررسی های انجام شده نشان می دهد که باز هم در این زمینه، ظرفیت وجود دارد. از مهمترین مزایای استفاده از سردخانه میوه و سبزی می توان به جلوگیری از فساد محصول اشاره کرد. روند انواع فسادها از قبیل فساد فیزیکی، فساد شیمیایی یا تغییر رنگ محصول، فساد ناشی از وجود میکروارگانیسم ها و غیره با نگهداری در سردخانه ها به شدت کند شده و حفظ کیفیت محصول در زمان طولانی تر حاصل می گردد. از دیگر مزایای با اهمیت احداث سردخانه میوه، کنترل قیمت بازار است. ذخیره کردن میوه در سردخانه موجب می شود در ماه هایی که مصرف میوه بسیار است و فصل برداشت آن محصول خاص نیست، بازار با کمبود مواجه نشده و حباب قیمت ایجاد نگردد. در واقع با ساخت سردخانه میوه تعادلی در عرضه و تقاضا ایجاد می گردد و موجب خواهد شد از افزایش بی رویه قیمت که به ضرر مصرف کننده است و از کاهش بیش از حد آن که به ضرر باغداران است جلوگیری به عمل آید؛ بنابراین نقش سردخانه های میوه جات به عنوان حد واسط بازار و باغداران در این بین بسیار پر رنگ و حیاتی است.

یکی دیگر از مشاغلی که در این شهرستان قابلیت انجام دارد، تولید خوراک دام است. وجود برخی از محصولات مانند ذرت علوفه ای، کلزا، ارزن و یونجه شرایط را برای احداث چنین کارخانه ای مهیا می کند. شهرستان قلعه گنج دارای مراتع باارزشی است که به دلیل پایین بودن هزینه تأمین علوفه از آنها در مقایسه با هزینه تولید علوفه از طریق کشت آبی، فشار زیادی بر این مراتع وارد می شود. با توجه به افزیش دامپروری و مرغداری‌ها و پایین بودن ظرفیت تولیدی مراتع، این فشار بیشتر و بیشتر می‌شود و برای جلوگیری از تخریب مراتع باید به فکر منابع غذایی غیر مرتعی در این شهرستان باشیم. با توجه به اینکه محصول تولیدی توسط دام‌های موجود در شهرستان به مصرف می رسد و همچنین تعداد دام‌ها در این شهرستان هر روز رو به افزایش است؛ لذا اجرای پروژه های صنعتی که از ضایعات کشاورزی و ... خوراک دام، طیور و آبزیان تولید بکند، در این شهرستان دارای مزیت خواهد بود. تولید خوراک دام و طیور می تواند زمینه اشتغال خوبی را به طور مستقیم و غیر مستقیم برای افراد ایجاد کند. با توجه به جمعیت دامی در شهرستان قلعه گنج و نیاز این دام ها به استفاده از خوراک صنعتی، می توان در جهت احداث واحدی در زمینه تولید خوراک فعالیت نمود.

وجود نخلستان های خرما در این شهرستان قابلیت سرمایه گذاری در زمینه ایجاد واحدهایی همچون واحدهای تولید MDF، فیبر و نئوپان از ضایعات نخل خرما را فراهم کرده است. با توجه به ازیاد نخلستان ها در شهرستان های جنوبی ایران از جمله شهرستان قلعه گنج، ضایعات حاصل از درخت خرما می تواند به مشکل زیست محیطی منطقه مبدل شود و لازم است در این زمینه چاره اندیشی صورت پذیرد. یکی از این چاره اندیشی ها، تولید MDF، فیبر و نئوپان از ضایعات نخل خرماست. با احداث چنین واحدی تعداد زیادی از بومیان منطقه به صورت غیر مستقیم صاحب شغل شده و روزانه مقدار زیادی از ضایعات و سر شاخه های درختان خرما را از نخلستان ها جمع اوری کرده و به کارخانه منتقل می کنند که در گردش اقتصاد خانواده های آنها بسیار موثر است. ضمن آنکه دیگر ضایعات نخل، سطح نخلستان ها و منطقه را آلوده نمی سازد.

تولید کمپوست از ضایعات نخل خرما از دیگر فعالیت هایی است که با توجه به فراهم بودم مواد اولیه آن در شهرستان، قابلیت انجام دارد. در سال های اخیر استفاده از ضایعات برگی خرما جهت تولید کود نیز مورد استفاده قرار گرفته است. تهیه کمپوست به این صورت است که شاخ و برگ خرما توسط کشاورز در دستگاه شاخ خرد کن ریخته شده و  به همراه کود حیوانی و اوره به کمپوست تبدیل می شود. استفاده از ضایعات نخل خرما جهت تولید کود گیاهی به صورت عمل آوری شده یکی از راهکارهای مناسب و اقتصادی در مدیریت نخلستان است.

با توجه به میزان تولید ذرت در این شهرستان، کارخانه ای جهت خشک کردن ذرت وجود دارد و احداث واحدی جدید در این زمینه در حال حاضر دارای مزیت نمی باشد، مگر اینکه واحدی در زمینه روغن کشی در شهرستان احداث شود.[17]

 

· طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار بوده و سود سرشاری دارد. در شهرستان قلعه گنج فعالیت زیادی در زمینه پرورش طیور انجام نشده است که شاید علت آن گرمای هوا باشد. اما واقعیت این است که می توان با ایجاد واحدهای پرورش طیور به شکل صنعتی به کنترل دما نیز پرداخت.

مرغ گوشتی و تخم گذار از جمله طیوری هستند که قابلیت پرورش آن در شهرستان وجود دارد. در حال حاضر در شهرستان مرغداری وجود ندارد که می توان در زمینه احداث آن سرمایه گذاری کرد.

با افزایش روزافزون جمعیت در راستای تامین نیازهای مردم، ایجاب می‌کند در زمینه تولید گوشت سفید و پرورش مرغ گوشتی فعالیت کرد. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم و بهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است. بدیهی است گوشت مرغ به سبب مزیتهای فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند در کشور مطرح و نیاز عمومی را در این زمینه مرتفع نماید. نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با سایر دام ها کمتر است، به طوری که در گوشت گوسفند ضایعات حدود 50 درصد و در مرغ حدود 25 درصد است. ضریب تبدیل جیره غذایی به گوشت در مرغ نسبت به سایر دام ها بالا بوده به طوری که در مرغ های اصلاح شده این ضریب 2 تا 2/2 و در گوساله و گاو بین 6 تا 9 درصد متغیر است. با توجه به دلایل فوق ایجاد واحد پرورش مرغ گوشتی در شهرستان مزیت دارد و تنها باید بازاریابی کرد تا بتوان محصول را با قیمت مناسب به فروش رساند.

پرورش مرغ تخمگذار علاوه بر اینکه به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می کند نقش به‌سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا می‌کند. در صورتی که شخص بخواهد مشغول به پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت محدود شود نیاز به تکنولوژی پرهزینه‌ای ندارد و با بهره گیری از امکانات کم و موجود در روستا یا محل زندگی خود می تواند شرایط اجرای طرح را فراهم آورد. پرورش مرغ تخم‌گذار حتی به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت پیدا کردن بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است. همچنین پیدا کردن بازار فروش با حاشیه سود بالا از امور مهم در مورد این کسب و کار است که با تبلیغات مناسب مخصوصاً در فضای مجازی امکان پذیر است.

در شهرستان قلعه گنج مرغ بومی پرورش می یابد و گسترش پرورش آن از سوددهی خوبی برخوردار است. یکی از دلایل استقبال از پرورش مرغ بومی، سوددهی بسیار خوب پرورش آن است. مرغ بومی یا همان مرغ های محلی ایران، نوعی نژاد بسیار مقاوم به شمار می آیند که در مقابل بیماری ها، گرما و سرما تحمل بالایی دارند و این مزیت باعث می شود که ایجاد واحدهای تولیدی مرغ بومی برای تولیدکنندگان سوددهی خوبی به همراه داشته باشد. یکی دیگر از مزیت های پرورش مرغ بومی این است که این کار نیاز به تجهیزات کمی دارد. هرچند اگر در پرورش مرغ بومی یا همان مرغ محلی از تجهیزات مدرن استفاده شود، سود بیشتری نصیب پرورش دهنده می شود. منظور از تجهیزات مواردی مانند آبخوری، دان خوری، لانه تخم گذاری و... است.

بلدرچین از جمله طیوری است که به میزان کم و به صورت سنتی در این شهرستان پرورش می یابد و می توان در زمینه توسعه پرورش آن سرمایه گذاری کرد.[18] بلدرچین پرنده‌ای است کوچک که در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش (40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است.

شترمرغ و بوقلمون از دیگر طیوری هستند که به میزان کم و به صورت سنتی در این شهرستان پرورش می یابند. سرمایه گذاری در زمینه پرورش این طیور در سطح گسترده تر از دیگر پیشنهادات شغلی در این حوزه است.

در طي چند دهه گذشته توجه به بوقلمون و محصولات آن موجب شده تا پرورش آن به صورت صنعتي در ايران و جهان آغاز و طي چند سال اخير نيز به مرز قابل قبولی برسد تا جایي که امروزه شاهد افزايش روزافزون مصرف گوشت و ساير فرآورده هاي آن در سراسر جهان هستيم. از آنجا که گوشت بوقلمون دارای خواص غذایي ويژه ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ مي تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد از وزن يک لاشه 8 کيلوگرمی را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.

کسب و کار در زمینه پرورش شترمرغ پرواری در کشور ما قابلیت و استعداد پیشرفت فراوانی دارد؛ زیرا کشور ما چهار فصل بوده و شرایط طبیعی پرورش شترمرغ در بسیاری از مناطق مختلف ایران فراهم است. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده و مقاومتش 3 برابر چرم گاو است و ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه نیز استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و خلق آثار هنری نیز می توان اشتغال‌زایی کرد.

کبک از دیگر طیوری است که در شهرستان قلعه گنج پرورش پیدا می کند و فعالیت در زمینه توسعه پرورش آن مزیت دارد.

کبک پرنده‌ای است وحشی که در کوهستان‌ها زندگی می‌کند. این پرنده از قدرت پرواز کمی برخوردار بوده و در دنیا گونه‌های متعددی از آن وجود دارد. محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب قیمتی بیشتر و مشتریان خاص خود را دارند و از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماری‌ها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان کمتر است. همچنین می‌توان به بازار جوجه و تخم کبک اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه بیشتر را دارد و از نظر صادرات در برخی از استان‌ها (مانند خراسان جنوبی) در وضعیت مناسبی قرار دارد. همچنین با پرورش کبک به‌صورت صنعتی می‌توان بخشی از نیاز کشور در حوزه گوشت را تأمین کرد و از میزان واردات به داخل کشور کاست.

 

· شیلات

شیلات از حوزه های شغلی سوددهی است که ظرفیت بسیار خوبی در شهرستان برای آن وجود دارد که اگر از این ظرفیت های شیلاتی استفاده شود ارزآوری بسیار خوبی برای کشور ایجاد خواهد شد. در شهرستان قلعه گنج به حرفه پرورش ماهی نیز پرداخته شده است، اما پرورش ماهی در این شهرستان به میزان کم و به صورت سنتی انجام می شود؛ در صورتی که طبق بررسی های صورت گرفته، قابلیت انجام این حرفه در سطح گسترده تر وجود دارد. ماهی های پرورشی در این شهرستان از نوع ماهی های گرمابی هستند که می توان در زمینه توسعه پرورش آن ها سرمایه گذاری کرد.

ماهیان گرمابی در محدوده دمایی 27-20 درجه سانتی‌گراد بهترین رشد را دارند. بزرگ‌ترین خانواده ماهيان آب شيرين، کپورماهیان هستند که دارای 200 جنس می‌باشند. این ماهی در مقایسه با سایر گونه‌های پرورشی در آب‌های گرم و معتدل، ارزشمندترین ماهی از لحاظ اقتصادی است و نیز ارزش‌های تغذیه‌ای فراوانی دارد؛ ازاین‌رو آموزش توسعه پرورش این ماهی می‌تواند در راستای تأمین غذای جمعیت کشور و نیز افزایش سطح معیشتی مردم مؤثر باشد.

استفاده از استخرهای دومنظوره کشاورزی برای پرورش ماهی یکی از شیوه هایی است که علاوه بر افزایش بازدهی، باعث صرفه جویی در مصرف آب نیز می شود. در این روش استخرهایی برای پرروش ماهی احداث می شود و بعد از صید ماهی، آب موجود در استخر به سوی زمین های کشاورزی روان می گردد. فضولات موجود در این آب ها نیز نقش کود را برای محصولات ایفا می کند.

ماهی خاویاری و میگو از دیگر آبزیانی هستند که در حال حاضر در این شهرستان پرورش نمی یابند اما قابلیت سرمایه گذاری در زمینه پرورش آن ها وجود دارد.[19]

خاویار نوعی ماهی با گونه ها، مصارف و محصولات متفاوت است. از جمله محصولات آن می توان به گوشت و خاویار اشاره کرد. پوست این ماهی در صنایع چرم کاربرد دارد که از آن محصولاتی مثل کیف، کفش، لباس شنا و... ساخته می شود. عمده خاویار ایران صادر می شود که در سال های گذشته به دلیل برنامه ریزی نامناسب و کم کاری تولید کنندگان این صادرات کاهش یافته است. همچنین کمبود این محصول در بازار جهانی، توسط چین تامین می شود. بازدهی محصول مذکور پس از 3 سال با فروش گوشت ماهیان نر شروع شده که سود سرشاری را عاید تولید کننده می کند. پرورش این ماهی با حداقل یک نفر قابل انجام است که با توجه به بالا رفتن فضای تولید تعداد افراد مورد نیاز افزایش می یابد؛ بنابراین ایجاد این کسب و کار ارزش افزوده زیادی دارد که باعث بالا رفتن انگیزه سرمایه گذار می‌شود. توجه به این نکته ضروری است که پرورش ماهی خاویاری به سرمایه اولیه بالایی نیاز دارد.

میگو از جانوران آبزی است که جزو شاخه بندپایان و رده سخت پوستان است. میگوها انواع گوناگونی دارند که در آب شور و شیرین و هم در مناطق گرم و سرد یافت می شوند. پرورش میگو در جهان به روش سنتی دارای سابقه طولانی می‌باشد که به صد سال قبل برمی‌گردد. در ایران نیز بسیاری به پرورش صنعتی میگو پرداخته و رونق اقتصادی زیادی از تولید و صادرات این موجود کوچک و مقوی، حاصل می‌گردد. میگو از خواص فراوانی برای بدن برخوردار است که حفظ سلامت پوست، مو و ناخن، جلوگیری از کم خونی، کاهش خطر افسردگی، کاهش خطر کم کاری تیروئید، جلوگیری از سرطان و تقویت استخوان ها برخی از این خواص هستند.

 

· صنعت

مشاغل صنعتی از عوامل مهم توسعه اقتصادی در هر کشوری است. متاسفانه با اینکه ظرفیت های بسیار خوبی در شهرستان قلعه گنج برای ایجاد مشاغل صنعتی وجود دارد، نقش این حوزه شغلی آن چنان که باید پررنگ نیست در صورتی که می توان واحدهای سودآوری را در این شهرستان احداث کرد. در شهرستان قلعه گنج، تعداد کمی واحد صنعتی در زمینه های مختلف وجود دارد اما پتانسیل های شهرستان نشان دهنده این موضوع است که همچنان برای ایجاد واحدهای صنعتی جدید ظرفیت وجود دارد.

در شهرستان قلعه گنج معادنی همچون معادن کروم، مس، منگنز، تیتانیوم و آهن وجود دارد که از معادن مس، منگنز، کروم و آهن استخراج صورت می گیرد اما مواد استخراج شده به صورت خام فروخته می شوند. در صورتی که قابلیت فرآوری این مواد معدنی در شهرستان وجود دارد. همچنین با در نظر گرفتن تعداد معادن موجود، امکان استخراج بیشتر از معادن آهن و کروم و همچنین معدن تیتانیوم نیز وجود دارد.

سبد و کارتن از جمله محصولاتی است که در شهرستان قلعه گنج به دلیل تولید محصولات کشاورزی استفاده می گردد اما در این شهرستان واحد تولیدی در این خصوص وجود ندارد و سبد و کارتن مورد استفاده از خارج از شهرستان[20] مانند شهرستان جیرفت و میناب تامین می شود؛[21] بنابراین احداث کارخانه ای در زمینه تولید سبد و کارتن در این شهرستان مقرون به صرفه بوده و پیشنهاد می گردد.

احداث نیروگاه خورشیدی و نیروگاه بادی از دیگر ظرفیت های شهرستان قلعه گنج است. البته در حال حاضر نیروگاه خورشیدی در شهرستان موجود است که تمام فازهای آن هنوز فعال نشده است، اما همچنان در این حوزه ظرفیت وجود دارد.[22]

کشور ما از لحاظ منابع مختلف انرژی یکی از غنی‌ترین کشورهای جهان به شمار می‌رود؛ چراکه از یک سو دارای منابع گسترده سوخت‌های فسیلی و تجدیدناپذیر همچون نفت و گاز است و از سوی دیگر ظرفیت فراوانی در انرژی‌های تجدیدپذیر مانند باد دارد. با توسعه نگرش‌های زیست‌محیطی و راهبردهای صرفه‌جویانه در بهره‌برداری از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر، استفاده از انرژی باد در مقایسه با سایر منابع انرژی مطرح در بسیاری از کشورهای جهان رو به فزونی است. احداث نیروگاه‌های بادی در آینده پیشرفت فیزیکی زیادی خواهد کرد. سوخت این نیروگاه‌ها از باد است و تنها پروانه‌ای دارند که در آسمان می‌چرخد. آنها تنها به توربین و دکل نیاز دارند. شهرستان قلعه گنج نیز شهرستانی بادخیز است که در آن بستر مناسبی جهت بهره‌برداری از توربین‌های بادی فراهم است.

ایجاد نیروگاه خورشیدی نیز از جمله اولویت های خوب حوزه صنعت است. استفاده از فناوری‌های جدید و بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر به‌ سرعت در جهان در حال گسترش و توسعه است. در نیروگاه خورشیدی با استفاده از پنل‌های خورشیدی، انرژی خورشید را به الکتریسیته یا همان برق تبدیل می‌کنند. ایران با بیش از 300 روز آفتابی از ظرفیت خوبی برای تولید برق از انرژی خورشید برخوردار است. کاهش بارش در سال‌های اخیر و کمبود آب پشت سدها برای تولید برق، افزایش جمعیت و ساخت ‌و ساز و در دسترس بودن نور خورشید بدون پرداخت هزینه‌ای، سبب شده دولت اجازه اجرا و حمایت از طرح احداث نیروگاه خورشیدی را در خانه ها، کارخانه ها و غیره بدهد.

شهرستان قلعه گنج خاک مناسبی برای تولید کاشی و سرامیک دارد اما فعالیتی در این زمینه در شهرستان انجام نمی شود؛ بنابراین سرمایه گذاری در زمینه تولید کاشی و سرامیک از جمله پیشنهادات شغلی در این حوزه است.[23]

تولید کود شیمیایی از دیگر پیشنهادات شغلی در حوزه صنعت است که قابلیت انجام در شهرستان قلعه گنج را دارد.[24] صنایع فعال این شهرستان عبارتند از: واحدهای تولید کمد، کابینت و سایر وسایل با MDF، درب و پنجره، تیرچه و بلوک، کولر آبی، کولر گازی، نیروگاه برق خورشیدی و شن شویی.[25]

 

· خدمات

تنوع در حوزه مشاغل خدماتی بسیار زیاد است و حرفه های زیادی را در برمی گیرد که میزان سودآوری حرفه ها با توجه به نیاز و ظرفیت منطقه با یکدیگر تفاوت هایی دارد. برای مثال گردشگری از فعالیت هایی است که با سودآوری بسیاری همراه است. صنعت گردشگری از صنایع اقتصادی تاثیرگذار در اقتصاد کشورهای جهان است که با توجه به نوع فعالیت آن از نظر اشتغالزایی و کسب درآمد مورد توجه است و به عنوان یکی از طرح های قابل اعتماد اقتصادی به جهت بازده مطمئن سرمایه مورد مناسبی برای سرمایه گذاری است که این امر در کشورهای در حال توسعه که علاقه مند به گسترش و رونق اقتصادی خود هستند جزء صنایع با ریسک پایین سرمایه گذاری است. در کشور ما نیز با توجه به پتانسیل ها و قابلیت های فراوان، بستر بسیار مناسبی جهت سرمایه گذاری در این بخش مهم و پررونق اقتصادی وجود دارد.

شهرستان قلعه گنج نیز از ظرفیت های مناسبی جهت سرمایه گذاری در زمینه گردشگری برخوردار است که می توان با فعالیت در این زمینه درآمدزایی و اشتغال زایی مناسبی برای شهرستان به همراه داشت. شهرستان تاریخی قلعه گنج با توجه به وجود مکان های متعدد تاریخی، آبشارها، رودها و دره های سر سبز که در دل خود جای داده است گردشگران زیادی را می تواند به سوی خود جذب کند. آب گرم مرتفع علی، منطقه حفاظت شده مارز، روستای صولان، تالاب جازموریان، روستای سورگ آباد و رستای ریگ چمران برخی از جاذبه های گردشگری شهرستان قلعه گنج هستند. احداث مکان هایی مانند اقامتگاه بومگردی و رستوران های بومی در شهرستان می تواند رونق بسیار خوبی به صنعت گردشگری این منطقه ببخشد.

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر به ‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی، نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز عرضه می‌شود. رستوران‌ها جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی برای هر کشوری در جهان محسوب می‌شوند و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف ایران قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز در این شهرستان از کسب و کارهای زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذاهای محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود.

در شهرستان قلعه گنج امامزاده ای به نام امامزاده ابوالقاسم وجود دارد که حتی از استان های دیگر نیز برای زیارت به این مکان متبرک می آیند، اما امکانات رفاهی خاصی در این منطقه ایجاد نشده است؛[26] بنابراین سرمایه گذاری در زمینه ایجاد امکانات رفاهی از جمله پیشنهاد شغلی در این حوزه است.[27] احداث زائرسرا از جمله فعالیت هایی است که در زمینه ایجاد امکانات رفاهی می توان در این منطقه انجام داد.

 

· صنایع دستی

صنایع دستی چکیده و ثمره ذوق و هنر هنرمندان و صنعتگرانی است که با دستان پرتوانشان روح و جان فرهنگ و هنر به یادگار مانده از نیاکان خویش را جاودانه می‌سازند. صنایع دستی نماد فرهنگ اصیل، تاریخ کهن و هنر بی‌مثال مردم این سرزمین اسطوره‌ای است. گوهرِ پاکیزه و قیمتیِ مردمی که نه به وسیله صنعت بلکه به دستِ پرتوان صنعتگران، هنرمندان و بافندگان این دیار کهن تولید شده است. شهرستان قلعه گنج ظرفیت های بسیار خوبی در زمینه تولید صنایع دستی مختلف دارد که توجه استفاده از این ظرفیت همراه با بازاریابی مناسب، علاوه بر درامدزایی، اشتغالزایی خوبی نیز به همراه خواهد داشت. در حال حاضر نیز انواعی از صنایع دستی در این شهرستان تولید می شود که در ادامه به آن ها اشاره می شود.

حصیربافی از جمله صنایع دستی است که در این شهرستان انجام می شود. وجود نخلستان های زیاد در این شهرستان شرایط را برای تولید این صنعت دستی که از برگ خرما تهیه می شود، فراهم می کند. با استفاده از حصیر لوازم دیگری مانند سبد، گلدان و وسایل تزئینی دیگر نیز ساخته می شود. با توجه به تجربه مردم شهرستان در انجام این کار و وجود مواد اولیه لازم در شهرستان، فعالیت گسترده تر در این زمینه در صورت بازاریابی صحیح، قابلیت داشته و پیشنهاد می شود.

قالی بافی از دیگر صنایع دستی این شهرستان است که انجام آن در چند سال قبل نسبت به گذشته کمرنگ شده بود اما اخیرا این صنعت دستی احیا شده  و رونق گرفته است. فعالیت در زمینه گسترش انجام قالی بافی در شهرستان از جمله پیشنهادات شغلی در این حوزه است. قالیبافی از هنرهایی است که از قدیم نزد جهانیان جایگاه ویژه ای داشته و ایران را به این هنر می‌شناسند. آمارها نشان می دهد فرش ایرانی از کیفیت خوبی برخوردار بوده و قابل رقابت با کشورهای دیگر است. قالیبافی از مشاغل خانگی پردرآمدی است که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی نیز کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. همچنین با تولید فرش با کیفیت می توان به صادرات در این زمینه نیز فکر کرد. این کسب و کار را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه اندک راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد.

پولک دوزی از دیگر فعالیت هایی است که در حوزه صنایع دستی این شهرستان انجام می شود و فعالیت در زمینه توسعه آن، صرفه اقتصادی داشته و پیشنهاد می گردد. پولک دوزی عبارت است از نصب پولک های طلایی و گاه طلای خالص بر روی پارچه ابریشمی یا پنبه ای که گاهی نیز ممکن است همراه با گلدوزی، منجوق، سرمه، ملیله، ابریشم و سنگ مراوید صورت گیرد. در نتیجه انجام این فعالیت، محصولات بسیار زیبا و مشتری پسندی تولید می شود.

سوزن دوزی از دیگر صنایع دستی این شهرستان است که می توان در زمینه گسترش آن فعالیت کرد. سوزن دوزی یکی از صنایع دستی و هنرهای ایرانی است که با نخ و سوزن روی پارچه و دیگر بافت ها انجام می گیرد. سوزن دوزی در مناطق مختلفی انجام می شود که از لحاظ طرح، رنگ و نوع دوخت با هم تفاوت‌هايي دارد. در سوزن‌دوزی روی سطح پارچه‌های ساده طرح‌هایی را با نخهای رنگی ترسیم می‌کنند. این کار با کمک سوزن و قلاب انجام می‌شود و بخیه‌های ظریفی روی پارچه می‌دوزند.

خوس بافی از دیگر هنرهای مردم این شهرستان است که می توان نسبت به توسعه انجام آن اقدام کرد. لازم به ذکر است که طبق بررسی های انجام شده، خوس بافی در اولویت های بعدی مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد. خوس بافی یکی از رودوزی های سنتی ایران است که توسط نوارهای پلاستیکی باریک و در رنگ های مختلف دوخته می شود، اما رنگ های طلایی و نقره ای در رأس توجه خوس دوزان قرار دارد. نخ مورد استفاده خوس دوزی در گذشته از فلز نقره به وجود می آمده است.

گلیم بافی از دیگر فعالیت هایی است که در این شهرستان انجام می شود و قابلیت گسترش آن نیز وجود دارد. گلیم به عنوان یکی از قدیمی ترین دست بافت های بشر، از شاخه هاي قاليبافي است و در آن از طرح هاي مختلف محلي استفاده مي شود. هر چند در گذشته گلیم به عنوان یک زیرانداز شناخته و بافته می شد اما امروزه با توجه به زیبایی نقوش و کیفیت بافتی که دارد از آن در هنرهای تلفیقی همچون روکش های مبلمان، دوخت کیف های چرمی، وسایل تزیینی و غیره استفاده های بسیاری می شود.

معرق کاری و میناکاری از دیگر فعالیت هایی هستند که به میزان خیلی کم انجام می شوند. مردم شهرستان قلعه گنج استقبال خوبی از این هنرهای دستی دارند اما به دلیل مشکلات سرمایه ای، فعالیت زیادی در این زمینه انجام نمی دهند؛ بنابراین با توجه به علاقه مردم به این صنایع دستی توسعه آن پیشنهاد می شود اما لازم است مسئولین مربوطه نیز در زمینه اعطای وام و تسهیلات اقداماتی انجام دهند.

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 56 تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

 

مشاغل	مزیت
پرورش گوسفند شیرازی گوشتی	1
پرروش بز تالی	2
احداث باغ خرما	3
احداث گلخانه تولید خیار، گوجه و بادمجان	4
احداث گلخانه تولید سبزیجات	5
کاشت گل محمدی	6
پرورش بز بومی	7
کشت کنجد	8
کشت گیاهان دارویی	9
فرآوری خرما	10
سورتینگ و بسته بندی خرما	11
احداث کشتارگاه دام	12
احداث سردخانه	13
پرورش شتر	14
تولید خیارشور	15
پرورش بز مورسیا	16
زنبورداری	17
کشت گندم	18
کشت جو	19
احداث گلخانه تولید گیاهان دارویی	20
احداث گلخانه تولید نهال	21
پرورش گاو دورگ	22
تولید خوراک دام	23
تولید MDF، فیبر و نئوپان	24
تولید ماکارونی	25
شیرینی پزی	26
تولید کیک، بیسکوییت و کلوچه	27
کشت یونجه	28
پرورش گاو بومی	29
کاشت هویج سیاه	30
احداث باغ پرتقال	31
احداث باغ لیموترش	32
احداث باغ لیموشیرین	33
احداث باغ نارنگی	34
کشت ذرت	35
کاشت بادام زمینی	36
احداث باغ نارنج	37
تولید روغن ذرت	38
فراوری پوست دام	39
تولید چیپس سیب زمینی	40
پرورش مرغ گوشتی	41
پرورش مرغ تخم گذار	42
پرورش بلدرچین	43
پرورش ماهی گرمابی	44
تولید لبنیات	45
فرآوری گیاهان دارویی	46
کشت کینوآ	47
تولید ترشیجات و شوریجات	48
بهره برداری از معادن و فرآوری مواد معدنی	49
تولید کارتن و سبد	50
تولید کاشی و سرامیک	51
احداث نیروگاه بادی	52
احداث اقامتگاه بومگردی	53
احداث رستوران بومی	54
قالی بافی	55
حصیر بافی	56