ایلام

مزیت های استان ایلام با در نظرگرفتن شرایط و اوضاع اقلیمی و جغرافیایی در 3 بخش صنعت و معدن، کشاورزی و خدمات به شرح زیر می باشد:

• صنعت و معدن:

1. مزیت در سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی.
   وجود مراکز مربوط به حوزه نفت و پتروشیمی و همجواری با دیگر استان های نفت خیز امکان فعالیت در حوزه های نفتی را بیشتر از سایر استان ها فراهم آورده است.

2. مزیت وجود پتانسیل جهت ایجاد واحدهای صنایع تبدیلی وابسته به زیتون.
   وجود باغات زیتون و هم جواری با کشور عراق به عنوان بازار صادرات امکان فعالیت های مرتبط با این میوه را فراهم آورده است. 

   کلیک نمایید و نحوه کاشت درخت زیتون را آموزش ببینید.

• کشاورزی:

1.  مزیت نسبی در تولید محصولات باغی نظیر زیتون، گردو و انگور آبی
   تولیدات باغی این محصولات همواره دارای بازار خوب در ایران وعراق به دلیل مجاورت با این استان می باشد.
2. مزیت در توسعه و کشت گلخانه ای
   امروزه کشاورزی در مناطق گوناگون آب و هوایی به صورت صنعتی و علمی در حال گسترش است تا بتوان گونه های بهتر را در شرایطی مطلوب تر پرورش داد. فضای گلخانه فضایی است مناسب برای تولید طیف وسیعی از محصولات کشاورزی در محیطی قابل کنترل و برنامه ریزی.

   برای دریافت کشت محصولات کشاورزی به صورت گلخانه ای در این قسمت کلیک نمایید.

• خدمات:

1. وجود پتانسیل و مزیت نسبی در ارائه خدمات مرزی و بازرگانی با کشور عراق.

با توجه به قرارگیری در مسیر زائرین کربلا، زائرین و توریست های عراقی، فعالین صنعت حمل و نقل و ... ارائه خدمات به این افراد نظیر دایر نمودن رستوران، مراکز اقامتی و ... امکان پذیر است.

اولویت سرمایه گذاری صنعتی در بخش صنایع کوچک تبدیلی در استان  

1. قطعه بندی، بسته بندی و انجماد گوشت قرمز و مرغ

2. تولید انواع سس های غذایی

3. تولید انواع فرآورده های لبنی نوین یا بسته بندی های جدید با نگاه صادراتی

4. بسته بندی عسل

5. کشتارگاه طیور

6. عمل آوری، بسته بندی و انجماد ماهی و میگو

7. تولید انواع ترشیجات و شوریجات

8. انواع سردخانه (بالای صفر، زیر صفر)

9. درجه بندی و بسته بندی حبوبات

10. در خصوص کود زیستی (بیولوژیک) استعلام و هماهنگی با دفتر امور صنایع کشاورزی ضروری می باشد.

11. در خصوص کود های آلی (بجز ورمی کمپوست) بر اساس نیاز استان و با در نظر گرفتن واحدهای در دست احداث و میزان مواد اولیه در استان جزء اولویت ها است.

12. طرح های صنایع تبدیلی در مناطق ویژه اقتصادی با تاکید بر صادرات (در صورت فعال بودن منطقه ویژه)

13. طرح های صنایع تبدیلی در شهرستان هایی که بیش از 60% پیشرفت فیزیکی دارند.

14. توسعه و تکمیل زنجیره های تولید صنعت طیور با هماهنگی کارگروه زنجیره مذکور

چکیده اطلاعات بخش های اقتصادی استان ایلام: 

بررسی تولید ناخالص داخلی استان نشان می دهد که سهم اقتصادی بخش کشاورزی 9.55، سهم بخش خدمات 22.74 و سهم بخش صنعت 67.71 درصد از تولید ناخالص داخلی استان می باشد. این توزیع ارزش ایجاد شده ناشی از نفتی بودن صنایع استان می باشد. به گونه ای که اگر صنایع نفت و گاز استان را در نظر نگیریم سهم بخش خدمات و صنعت تقریبا برابر خواهد بود. بخش خدمات با حدود 48 درصد، بیشترین سهم از اشتغال استان را بر عهده دارد و پس از آن بخش کشاورزی با حدود 27 درصد و بخش صنعت با حدود 25 درصد قرار دارد. 

• کشاورزی (زراعت، باغداری، دام و طیور)

فعالیت‌ های بخش کشاورزی تقریباً در کل استان پراکنده می باشد و هر کدام از شهرستانها یا بخش ها بنا به استعداد و منابع آب و خاک در یکی از شاخه های کشاورزی یا دامپروری فعالیت دارند. محصولات زراعی در شهرستان های مهران و دهلران با توجه به دشتهای حاصلخیز و منابع آبی کافی، سطح زیر کشت و تولید بالاتری دارند.

سبزیجات و صیفی جات در شهرستان‌های دره شهر، چرداول و سیروان رونق بیشتری دارد که البته رشته فعالیت‌های مرتبط با این حوزه به دلیل مصرف آب بالا و ارزش افزوده پایین در میان رشته های منتخب قرار نگرفته‌اند و به نظر می‌رسد که باید یک برنامه جدی از طرف سازمان‌ها و نهادهای متولی در خصوص اصلاح الگوی کشت و کشت جایگزین در این مناطق تدوین و اجرا شود. 
تولید کنونی استان نیز بیش از دو برابر میزان مصرف استان بوده و بیشتر آن به سایر استان‌ها ارسال می‌شود. بخش طیور استان با حدود 400 مرغداری و ظرفیت حدود 7 میلیون قطعه در هر دوره جوجه ریزی دارای مشکلات و نواقصی است که بخشی از آنها سراسری بوده و خاص استان ایلام نمی‌باشد و بخشی از آنها استانی و محلی می‌باشد که به تعدادی از آنها در ذیل اشاره می شود.

- تکمیل نبودن زنجیره تولید در این استان و فقدان واحد تولید جوجه یک روزه و مرغ مادر

- افزایش هزینه تولید مرغ به دلیل متحمل شدن هزینه حمل جوجه و تلفات و ...

- عدم وجود تشکل ها و شبکه‌های توسعه یافته در حوزه تامین فراورده‌ها و گسترش بازار مصرف

- عدم استفاده از ظرفیت بازار عراق در نزدیکی استان به دلیل مشکلات قانونی و عدم توانمندی تولید کنندگان و ..

بخش باغداری استان نیز یکی از زمینه‌های تولید و اشتغال رو به رشد و قابل ارتقا در بخش کشاورزی استان می‌باشد که در بعضی مناطق استان مانند سیروان، بخش سیوان، زرین آباد، زرنه و ... رونق بیشتری دارد. جنگل‌های وسیع بلوط استان با حدود 640 هزار هکتار از جمله منابع طبیعی استفاده نشده در استان می‌باشد. 

• صنعت (صنایع معدنی غیرفلزی، نفت و گاز و پتروشیمی)

استان ایلام یک استان صنعتی نیست و اکثر صنایع استان قدمت بالایی ندارند. استعداد و پتانسیل بخش صنعت استان بیشتر دربخشهای صنایع معدنی غیر فلزی و نفت و گاز می باشد. اشتغال موجود در بخش صنعت استان به نسبت سرمایه‌گذاری های انجام شده درقیاس با سایر بخش‌های اقتصادی، کم می‌باشد و بسیاری از واحدهای صنعتی نیز نیمه فعال و تعطیل می‌باشند. در صنایع معدنی غیرفلزی به ویژه در تولید مصالح ساختمانی (سیمان، گچ، آجر، مصنوعات بتونی، شن و ماسه و ...) میزان تولید و اشتغال از سایر گروه‌های صنعت بیشتر است و رونق بخش ساخت و ساز مسکن در سال‌های گذشته به رونق در این بخش کمک کرده است. رشته فعالیت‌های تولید مصالح ساختمانی و خدمات و مشاغل ساختمانی از رشته فعالیت های قابل اعتنا در ایجاد اشتغال و رونق کسب وکارهای خرد و کوچک و متوسط در بخش صنعت استان می باشند.

یکی از زمینه های دارای قابلیت توسعه در بخش صنعت، صنایع پایین دستی پتروشیمی می‌باشد که با توجه به وجود صنایع بالادستی آن در استان، امکان جذب سرمایه‌گذاری و تولید محصولات پتروشیمی با هدف صادرات را دارد. ضمن اینکه وجود منطقه آزاد مهران (در شرف تأسیس) در جذب سرمایه گذاری و تسهیل صادرات در این بخش بسیار مهم و تأثیرگذار می‌باشد. یکی از زمینه های ایجاد اشتغال کوتاه مدت در بخش نفت و گاز استان، خدمات و مشاغل عمومی و پیمانکاری در اکتشاف، استخراج وبهره برداری چاه های نفت و گاز استان است که در صورت فعال شدن پروژه های جدید و حضور سرمایه گذاران در مناطق نفت خیز استان، فرصت های شغلی زیادی در این بخش ایجاد خواهد شد که البته با اتمام دوران ساخت و شروع دوران بهره برداری، تعداد اشتغال آنها نیز کم خواهد شد.

• خدمات (خدمات عمومی و تجاری- گردشگری)

بخش خدمات در استان می تواند به عنوان محور توسعه استان مطرح شود و قابلیت توسعه بالایی دارد که می تواند باعث تحریک و رونق سایر بخشهای اقتصادی نیز بشود. از جمله موانع توسعه استان، ناشناخته بودن منابع و مزیت‌های استان، دوری از مرکز، کمبود زیرساختهای حمل و نقل و کمبود سرمایه گذاری در استان می‌باشد که همه این موانع با سرمایه گذاری و قراردادن مرز مهران به عنوان محور توسعه استان مرتفع خواهند شد. رونق بخش خدمات استان باعث بهبود زیر ساخت‌های حمل و نقل جاده ای و هوایی و جذب سرمایه گذاری خواهد شد و کم کم استان ایلام در مدار توسعه قرار می‌گیرد. مرز مهران در استان ایلام، به عنوان یک مرز صادراتی شناخته شده است و واردات از این مرز بسیار ناچیز می‌باشد. وضعیت صادرات از مرز مهران متأثر از وضعیت داخلی کشور عراق و اولویت‌ها و نیازمندی های این کشور می‌باشد. کالاهای صادراتی از مرز عراق شامل سیمان، انواع مصالح ساختمانی، سبزیجات و صیفی جات، انواع مواد غذایی و کالاهای صنعتی می‌باشد. 
گمرک بین المللی مهران در چند سال گذشته رونق بسیار خوبی داشته و در خصوص زیرساخت های مورد نیاز اقدامات مهمی انجام شده است که این گمرک را به یکی از گمرک های فعال کشور تبدیل کرده است. این گمرک یکی از ظرفیت‌های مهم استان برای توسعه‌ اقتصادی می‌باشد و استان ایلام را به یکی از مسیرهای صادراتی مهم کشور تبدیل خواهد کرد. از منظر ایجاد اشتغال نیز، در چند سال گذشته گمرگ مهران باعث ایجاد مشاغل زیادی در حوزه حمل و نقل بار و خدمات گمرکی و ترخیص کالا و خدمات عمومی و فنی و مهندسی شده است. وجود مرز و گمرک بین المللی مهران در کنار منطقه آزاد مهران (درشرف تصویب) مهمترین مزیت رقابتی جهت توسعه خدمات عمومی و تجاری و صادرات کالا برای استان می‌باشد.
کوتاه ترین و امن ترین مسیر زیارت عتبات عالیات (حمیل- مهران) در استان نیز یک مزیت رقابتی قوی جهت توسعه بخش گردشگری وکسب وکارهای مرتبط می‌باشد که به تنهایی می‌تواند موجب شکوفایی اقتصاد استان در کوتاه مدت و میان مدت شود.

شناسایی و تحلیل سیستم های اقتصادی و اجتماعی استان ایلام:

بنابر تحلیلهای مبتنی بر دینامیک اشتغال استان، میتوان اقتصاد شکل گرفته در استان را به سه منطقه تقسیم کرد:

منطقه 1: کشاورزی (زراعت، باغداری، دام و طیور)

• با توجه به دشتهای حاصلخیز و منابع آبی کافی، شهرستانهای مهران و دهلران محصولات زراعی بیشتر را تولید می کنند.
• تولید سبزیجات و صیفیجات در شهرستان های دره شهر، چرداول و سیروان بیشتر رونق دارد. 
• بخش باغداری در بعضی مناطق استان مانند سیروان، بخش سیوان، زرین آباد، زرنه و ... رونق بیشتری دارد.

منطقه 2: صنعت (صنایع معدنی غیر فلزی نفت و گاز و پتروشیمی):

• این استان در تولید مصالح ساختمانی (سیمان، گچ، آجر، مصنوعات بتونی، شن و ماسه و ...) میزان تولید و اشتغال از سایر گروه های صنعت بیشتر است و رونق بخش ساخت و ساز مسکن در سالهای گذشته به رونق در این بخش کمک کرده است.
• یکی از زمینه های دارای قابلیت توسعه در بخش صنعت، صنایع پایین دستی پتروشیمی می باشد که با توجه به وجود صنایع بالادستی آن در استان، امکان جذب سرمایه گذاری و تولید محصولات پتروشیمی با هدف صادرات را دارد.
• ضمن اینکه وجود منطقه آزاد مهران (در شرف تأسیس) در جذب سرمایه گذاری و تسهیل صادرات در این بخش بسیار مهم و تأثیرگذار می باشد.
• یکی از زمینه های ایجاد اشتغال کوتاه مدت در بخش نفت و گاز استان، خدمات و مشاغل عمومی و پیمانکاری در اکتشاف، استخراج و بهره برداری چاه های نفت و گاز استان می باشد که در صورت فعال شدن پروژه های جدید و حضور سرمایه گذاران در مناطق نفت خیز استان، فرصتهای شغلی زیادی در این بخش ایجاد خواهد شد که البته با اتمام دوران ساخت و شروع دوران بهره برداری، تعداد اشتغال آنها نیز کم خواهد شد.

منطقه 3: خدمات (خدمات عمومی، تجاری و گردشگری)

بخش خدمات در استان می تواند به عنوان محور توسعه استان مطرح شود که دارای بسیاری کمبود ها و مشکلات است، همه ااین موانع با سرمایه گذاری و قراردادن مرز مهران به عنوان محور توسعه استان مرتفع خواهند شد؛ رونق بخش خدمات استان باعث بهبود زیر ساختهای حمل و نقل جاده ای و هوایی و جذب سرمایه گذاری خواهد شد و کم کم استان ایلام در مدار توسعه قرار می گیرد.

معرفی رشته های اولویت دار:

با توجه به تحلیل های صورت گرفته در بخش قبل و با در نظر گرفتن شاخص های اشتغال، درآمد، اثرات زیست محیطی، مصرف انرژی، میزان توسعه پذیری رشته، پتانسیل ارتقاء، مزیت رقابتی و روابط بین رشته ای، 10 رشته دارای اولویت استان به شرح زیر می باشند.

1. گردشگری با محوریت گردشگری مذهبی

2. تولید و فرآوری گوشت قرمز (توسعه صنایع تبدیلی مرتبط نظیر تولید سوسیس و کالباس و فرآورده های گوشتی و بسته بندی).

3. حمل و نقل باری و مسافری لجستیک (حمل و نقل داخل و خارج از ایران از طریق ایجاد تعاونی های خدماتی تخصصی).

4. پرورش و فرآوری طیور (ایجاد و توسعه واحدهای بسته بندی گوشت مرغ، کشتارگاه های مکانیزه با هدف صادرات منطقه ای وایجاد فروشگاه های عرضه محصولات مختلف با بسته بندی بهداشتی در کشور عراق و سایر شهرهای مرزی)

5. محصولات زراعی (غلات)

6. خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات

7. فرش دستباف

8. خدمات و مشاغل ساختمانی

9. حمل و نقل مسافتی

10. محصولات باغی