>

نیمروز

شهرستان نیمروز یکی از شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان در شرق ایران است. مرکز این شهرستان شهر ادیمی است. شهرستان نیمروز با انتزاع بخش پشت‌آب از شهرستان زابل و ارتقای آن به شهرستان در ۱۷ دی ماه ۱۳۹۱ توسط هیئت وزیران تصویب و ابلاغ شد. آب‌ و هوای شهرستان نیمروز بسیار گرم و خشک بیابانی با تابستان‌های طولانی است. گرم‌ترین ماه سال تیرماه و سردترین ماه سال نیز دی ماه است. مساحت این شهرستان ۸۱۷۵ کیلومتر مربع می‌باشد. شهرستان نیمروز از شمال به کشور افغانستان، از غرب به استان خراسان جنوبی، از جنوب به شهرستان زاهدان و از شرق به شهرستان های زهک، زابل، هیرمند و هامون و از محدود می شود.

جمعیت این شهرستان طبق سرشماری نفوس و مسکن در سال 1395، برابر با 48471 هزار نفر بوده است.

مزیت های منطقه

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌ و كارهاي موجود در هر شهرستان بر مبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب ‌و كار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده ‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افراد خبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌ شده‌ است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست ‌يابد؛ بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان نیمروز ارائه ‌شده ‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همان طوري كه در قسمت قبل اشاره ‌شد مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده ‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌ و كارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب ‌و كارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده ‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجود دارد، اشاره شده‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده ‌است.

 

صنایع غذایی
صنایع تبدیلی و تکمیلی
دامداری
باغداری
زراعت
صنایع دستی
طیور
صنعت
شیلات
خدمات

 

· صنایع غذایی

فراوری محصولات کشاورزی یکی از مهم ترین روش ها برای ایجاد اشتغال پایدار و توسعه پایدار امنیت غذایی در شهرستان قلعه گنج است. ایجاد صنایع غذایی در این شهرستان، علاوه بر اشتغالزایی و کاهش هدررفت محصولات کشاورزی، باعث ارتقای سطح درآمد مردم این منطقه نیز خواهد شد.

تولید محصولات باغی نظیر انجیر، انگور و هندوانه در شهرستان بسیار زیاد است و با توجه به اینکه قابلیت تولید محصولات فرآوری شده آنها وجود دارد، تولید محصولات فرآوری شده دارای مزیت خواهد بود.

در این شهرستان انجیر خوب و مرغوبی تولید می‌شود؛ اما چون ماندگاری میوه انجیر بسیار کم است و صنایع تبدیلی ندارد، سالانه بخشی از آن به ضایعات تبدیل می‌شود. با این وجود ایجاد صنایع فراوری آن نیز سود خوبی را برای باغدار و سرمایه گذار به همراه خواهد داشت. بهره‌گیری از خواص فراوان انجیر بیشتر از طریق مصرف انجیر خشک و پس از آن میوه تازه مرسوم است. مصرف انجیر خشک به‌صورت مخلوط با دیگر میوه‌های خشکباری مرسوم است. به‌عنوان مثال تهیه و مصرف مخلوط پسته، بادام، گردو و انجیر خشک برای تقویت حافظه و قدرت تفکر بسیار مفید است. این در حالی است که میوه انجیر را به‌صورت فرآورده‌های مختلف نیز می‌توان مصرف کرد. اولین فراورده انجیر که تهیه و مصرف آن برای همه لازم است، نوشیدنی آب انجیر و شیره انجیر است. فرآورده‌های دیگر قابل ذکر شامل شربت انجیر (متفاوت با آب ‌انجیر)، مسقطی انجیر، مربای انجیر و مارمالاد آن، ترشی، کمپوت، سوپ و پوره انجیر هستند که هر کدام از این فرآورده‌ها روش تهیه خاص خود را دارند. علاوه بر موارد ذکر شده از انجیر می‌توان در تهیه شیرینی‌جات مختلف مانند شکلات، بیسکوئیت، کیک و کلوچه نیز استفاده کرد.

در شهرستان نیمروز تولید هندوانه زیاد است و با توجه به اینکه قیمت هندوانه معمولا پایین است، برای کشاورز صرفه اقتصادی ندارد، در صورتی که احداث واحدی برای تولید محصولات فراوری شده آن نظیر آب و کنستانتره هندوانه، اسانس هندوانه، مربا، مارمالاد و پکتین هندوانه (فیبرهای موجود در داخل هندوانه که خشک شده و در خوراک دام و طیور مصرف می شود) باعث می شود تا سوددهی برای شهرستان بیشتر باشد و تولید آن نیز برای کشاورز سودده باشد.

انگور تولید شده در شهرستان زیاد است ولی هیچگونه فراوری روی آنها انجام نمی شود و به صورت خام به فروش می رسد، در نتیجه با توجه به حجم تولیدات می توان واحدی برای فرآوری این محصول ایجاد و محصولاتی نظیر کشمش، شیره، آبغوره و سرکه تولید کرد.

همچنین در اولویت های بعدی فرآوری انار، زیتون و پسته نیز برای شهرستان مزیت دارد و می توان در این زمینه ها نیز فعالیت کرد؛ زیرا محصولات فرآوری شده از این میوه ها در داخل کشور و کشورهای اطراف دارای مزیت است.

ایجاد واحدهای پسته پاک کنی، شور کردن پسته، تهیه پودر پسته، تولید خلال پسته و بسته بندی آن از جمله مشاغل پیشنهادی در زمینه فرآوری پسته است. کره پسته، حلوای پسته و روغن پسته نیز از فرآورده های حاصل از پسته است که در بین مردم کشور ما رایج نشده است ولی با تبلیغات صحیح می توان بازار فروش خوبی را در خصوص این محصولات  داشت. کره پسته محصولی خمیری شکل است که از مغز برشته و آسیاب شده همراه با شکر یا شیرین کننده های طبیعی مثل عسل و شهد خرما به دست می آید. کره پسته می تواند به عنوان کرم بین دوبیسکویت و ویفر، مغز کیک و کلوچه، تزئین بستنی و… به کار رود. حلوای پسته فرآورده ای جامد با ظاهری یکنواخت است که از مخلوط کردن شربت قند، مغز پسته آسیاب شده و سایر افزودنی های مجاز و با ترکیبات مشخص به دست می آید. روغن پسته روغنی است که از طریق فشار مکانیکی از مغز این محصول تولید می شود.

زیتون های تولید شده در شهرستان نیمروز به تهران ارسال می شوند و هیچگونه فرآوری روی آنها صورت نمی گیرد. حدود ٩٠ درصد زيتون برداشت شده در سرتاسر جهان به توليد روغن و ١٠ درصد ديگر نیز براي مصارف خوراکي نظیر شور کردن، زیتون پرورده يا تهيه کنسرو اختصاص دارد. از فرآورده هاي زيتون همچنين در صنايع صابون سازي، براي تعليف دام، تهيه انواع کود و نيز توليد فرآورده هايي نظير فورفورال، انواع الکل، مواد ازته و نيز براي کشت و تکثير انواع مخمرها استفاده مي شود. چوب تنه و شاخه هاي قطور نيز به دليل نقش هاي زيبا و استحکام زياد در صنايع چوب مورد استفاده قرار مي گيرد. ایجاد واحدی برای فراوری زیتون سود قابل توجهی را عاید شهرستان خواهد کرد.

با توجه به میزان تولید انار در شهرستان، فراوری انار می‌تواند ضمن انحصاری بودن محصولات، سودآوری خوبی را نیز در پی داشته باشد. فراوری انار شامل تهیه رب، سس، آب و شربت انار، مربا، مارمالاد، ژله انار، نوشابه، بستنی انار، ترشی، سرکه و لواشک انار است که با استقبال خوب و بازار مناسب همراه خواهد بود.

تولید گوجه فرنگی در شهرستان بسیار زیاد است و معمولا به صورت خانگی این محصول تولید می شود، در نتیجه ایجاد واحدی برای رب و پودر گوجه فرنگی دارای مزیت است. رب گوجه فرنگی دارای کاربردهای فروانی از قبیل چاشنی و بهبود دهنده رنگ و طعم انواع غذا، ماده اولیه سس‌ها و کنسروها است و با توجه به اینکه کاشت گوجه فرنگی در این شهرستان وجود دارد، تولید رب از مزیت های قابل سرمایه گذاری است.

پودر گوجه‌فرنگي محصولي است كه زمان زیادی از توليد آن نمي‌گذرد و در همین مدت هم توانسته جاي خود را در بازارهای داخلی باز كند. اين پودر به دليل داشتن وزن و حجم كمتر نسبت به ساير فراورده‌هاي گوجه‌فرنگي، باعث سهولت و صرفه‌جويي در حمل ‌و نقل و بسته‌بندي شده و ماندگاري و عمر مفيد بيشتري دارد. از طرفي برخی آنتي ‌اكسيدان‌های موجود در گوجه‌فرنگي طی فرايند توليد رب از بين مي‌ رود اما اين مواد در پودر گوجه حفظ شده و از بين نمي‌روند. مزيت ديگر اين پودر نداشتن مواد نگهدارنده در تركيبات آن نسبت به رب است چرا كه رب، ماندگاري كمتري دارد و براي جلوگيري از اين حالت از مواد نگهدارنده بيشتري در ترکیب آن استفاده می‌ شود. پودر گوجه فرنگی در صنایع غذایی و دارویی دارای کاربردهای متنوعی است. از جمله کاربردهای گسترده این محصول می‌توان به کاربرد آن در مواد غذایی منجمد شده و نیمه آماده، سوپ‌های آماده، اسنک‌ها (شامل پفک، چیپس،...) و... اشاره نمود. به طور کلی می توان گفت از این محصول به عنوان چاشنی در تولید محصولات مختلف استفاده می‌شود.

در شهرستان نیمروز تولید حبوبات زیاد است و احداث واحدی برای تولید کنسرو حبوبات دارای مزیت است. در شرایط کنونی جامعه، بازار استفاده از غذاهای کنسرو شده بسیار پر رونق است و این قبیل غذاها به دلیل داشتن مزایایی همچون حفظ حالت طبيعي مواد غذايي، قيمت مناسب، نگهداري طولاني و آسان، در دسترس بودن، تنوع و صرفه‌جويي در زمان بسیار مورد توجه هستند و از مصرف بسیار بالایی برخوردارند.

تولید کلزا و دانه های روغنی در شهرستان به حدی است که احداث یک واحد روغن‌کشی برای کاهش هزینه های حمل این محصولات به مناطق دیگر برای روغن کشی دارای مزیت است. روغن کشی از دانه های روغنی طی تکنیک پرس سرد صورت می گیرد. پرس سرد توسط دو ورقه سرما دیده آهنی و قرار دادن دانه ها بین دو ورقه انجام می شود.

آچار یک ادویه محلی متعلق به منطقه سیستان می باشد که سابقه طولانی در این منطقه دارد و اکثر خانواده های سنتی در این منطقه اقدام به تهیه این ادویه در منزل می نمایند. از این ادویه به عنوان چاشنی در انواع غذاها بخصوص انواع آبگوشت و خورشت به عنوان طعم دهنده استفاده می شود و باعث ایجاد طعم و مزه مناسب در غذا می شود. این ادویه معمولا در اواسط یا اواخر تابستان تهیه می شود و چون در این موقع از سال مواد مورد استفاده در تهیه آن در بازار راحت و ارزان پیدا می شود در تهیه این ادویه از موادی نظیر بلغور گندم آب پز شده، پیاز، نمک، زیره سبز، تخم شوید، رازیانه، فلفل سیاه و زردچوبه استفاده می شود. این ادویه به دلیل موادی که در تهیه آن به کار می رود طعم مطبوعی به غذا داده و همچنین خواص مواد موجود در آن باعث شده این ادویه دارای خواص آنتی اکسیدانی و درمانی شود. در گذشته که امکانات سردخانه ای وجود نداشت و در تمام فصول پیاز و گوجه یافت نمی شد این ادویه جایگزین مناسبی بود. تولید ادویه با توجه به بازار فروش در داخل استان و کشورهای اطراف، قابلیت تولید بیشتر را دارد.

در شهرستان تولید گل محمدی به حدی است که بتوان یک واحد گلاب گیری ایجاد کرد. گلاب مایعی است که از گل محمدی استخراج می‌شود و یکی از نوشیدنی‌هايی پرمصرف در طب سنتی است و طبع میانه تا حدودی رو به خنکی دارد.

در شهرستان نیمروز تولید گندم به حدی است که به بتوان واحدی برای تولید آرد در شهرستان ایجاد کرد. فعالیت در این حوزه باعث می شود تا بخشی از نیاز شهرستان به آرد رفع شود و هزینه های واردات آن کاهش یابد.

کلوچه خرمایی سیستانی از شیرینی های سنتی استان سیستان و بلوچستان است. این کلوچه های خوشمزه معمولا در اسفند ماه طبخ شده و برای پذیرایی عید نوروز مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به اینکه این محصول در داخل کشور و کشور های اطراف نظیر پاکستان و افغانستان نیز بازار فروش خوبی دارد، تولید آن دارای مزیت است.[1]

در شهرستان تولید لبنیات به صورت خانگی انجام می شود و میزان شیر تولیدی به حدی است که بتوان یک واحد برای تولید لبنیات به صورت سنتی یا نیمه صنعتی در شهرستان ایجاد کرد. شیر و فرآورده هاي آن از مهمترین اجزاي تشکیل دهنده جیره غذایی انسان است که از لحاظ ارزش غذایی از کلسیم، فسفر، ویتامین هاي مورد نیاز و پروتئین غنی می‌باشد و همیشه استقبال بسیار خوبی از این نوع محصولات می شود.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی در شهرستان، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از این محصولات در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد؛ لذا توسعه صنایع تبدیلی می‌تواند زمان استفاده از محصولات را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات در شهرستان می‌گردد.

فرهنگ بسته بندی محصولات و تولیدات، برای ارائه و فروش در بازارهای مختلف، موردی است که در سال های اخیر، جایگاه ویژه ای را کسب کرده است و به عاملی مهم در میزان فروش یک واحد تولیدی تبدیل شده است. هر قدر بسته بندی یک محصول، زیبا، مناسب، در برگیرنده مشخصات و معرف محصول و مطابق با جنبه‎ها و خصوصیات روانشناختی خریداران باشد، به همان اندازه، از بازار و فروش خوبی برخوردار خواهد بود. با توجه به میزان تولید حبوبات در شهرستان، بسته بندی این محصولات دارای مزیت است و می توان در این زمینه به سودآوری خوبی رسید.

پوست و پشم دام های تولید شده در این شهرستان به استان های دیگر نظیر کرمان و یزد برای فرآوری ارسال می شود.[2] در صورتی که این فعالیت برای شهرستان سودآوری خوبی خواهد داشت. فرآوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم دوزی و همچنین استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه گذار، سود خوبی را نیز نصیب دامدار می‌کند.

پرورش شتر مرغ در شهرستان بسیار زیاد است و فقط از گوشت این پرنده در شهرستان ها و استان های دیگر استفاده می شود، در صورتی که احداث واحد هایی برای فرآوری شتر مرغ دارای مزیت است. شترمرغ از معدود پرنده هايي است كه علاوه بر گوشت مي‌توان از پوست، روغن، پر، قرنيه چشم، ناخن، پوسته تخم و در يك كلام از تمام اجزاي بدنش استفاده كرد و از طرفي با توجه به علوفه خوار بودن اين پرنده با تغذيه مناسب سريع وزن مي گيرد و سود زيادي را نصيب پرورش دهندگان مي كند. فعالیت در حوزه فرآوری شتر مرغ دارای مزیت است و می توان در این زمینه برای شهرستان سودآوری داشت.

میوه های تولیدی در شهرستان معمولا به صورت فله ای به فروش می رسند، در صورتی که می توان آنها را سورت و درجه بندی کرد. در واقع هدف از سورتینگ میوه، دسته بندی و درجه بندی انواع میوه بر اساس سایز و کیفیت است؛ به طوری که بتوان محصول نهایی را به صورت یک دست و یک اندازه در بسته بندی های مختلف در بازار ارائه نمود و مشتری نهایی در طول زمان از یکنواختی خرید خود با برند مورد نظر مطمئن باشد. بسته بندی نهایی میوه و سبزی پس از عملیات سورتینگ به منظور جابجایی آسان و همچنین حفاظت از محصول نهایی سورتینگ شده صورت می گیرد. از ویژگی های بسته بندی مناسب میوه، می‌توان به عدم استفاده از مواد مضر و شیمیایی در ساختار بسته بندی، سهولت فریز کردن و نگهداری در سردخانه، قابلیت حمل و نقل مناسب، پاسخگویی به نیازهای نهایی بازار به طوری که در وزن ها و بسته های مختلف، همه سلیقه ها را در بر بگیرد و احداث چنین واحدی برای شهرستان مزیت دارد.

شهرستان نیمروز دارای مراتع باارزشی است که به دلیل پایین بودن هزینه تأمین علوفه از آنها در مقایسه با هزینه تولید علوفه از طریق کشت آبی، فشار زیادی بر آنها وارد می شود. با توجه به افزیش تعداد دامپروری و مرغداری و پایین بودن ظرفیت تولیدی مراتع، این فشار بیشتر و بیشتر می‌شود و برای جلوگیری از تخریب مراتع شهرستان باید به فکر منابع غذایی غیر مرتعی باشیم. با توجه به اینکه محصول تولیدی توسط دام های موجود به مصرف می رسد و همچنین میزان دام هر روز رو به افزایش است؛ لذا هر سال نسبت به سال گذشته مقدار بیشتری علوفه و خوراک دام مورد نیاز است. با اجرای پروژه های صنعتی که از ضایعات کشاورزی و… خوراک دام، طیور و آبزیان با ارزش غذایی بالا تولید بشود، هم غذای مورد نیاز دام‌ها تأمین می شود و هم زمینه اشتغال خوبی را به طور مستقیم و غیر مستقیم برای افراد ایجاد می کند. با توجه به جمعیت دامی در شهرستان نیمروز و نیاز این دام ها به استفاده از خوراک صنعتی، می توان در جهت احداث واحدی در زمینه تولید خوراک اقدام کرد.

با توجه به میزان تولید گوشت قرمز در شهرستان، احداث واحد بسته بندی گوشت مزیت دارد. یکی از روش‌های تازه ماندن گوشت، بسته‌بندی مناسب است. بسته بندی باید به گونه‌ای باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی جلوگیری کند. همچنین بسته بندی باید خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ و همچنین گوشت را در برابر آلودگی های میکروبی و سایر آلودگی ها نگهداری کند. با توجه به اینکه امروزه استفاده از این گوشت ها بین مردم رواج یافته است، بسته بندی آن برای شهرستان دارای مزیت است.

یکی از موارد استفاده از پوست سبز پسته مانند بقایای گیاهی و آلی دیگر، تهیه کمپوست است. با پیشرفت کشاورزی ارگانیک استفاده از کودهای ارگانیک اهمیت بیشتری یافته است. از آنجایی که کمپوست مواد آلی یک نوع کود ارگانیک به شمار می‌رود تقاضای مصرف آن رو به افزایش است. لازم به ذکر است که طبق دستور العمل خاص تولید کمپوست ارگانیک، استفاده از هر گونه مواد شیمیای جهت تولید کمپوست ارگانیک ممنوع است.

ویژگی مهم عسل آن است که این ماده طبیعی به دلیل دارا نبودن آب، به شرط دوری از رطوبت، در مدت طولانی فاسد نمی‌شود. این ماده فقط در صورتی ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد که بیش از ۶۰ درجه سانتی گراد حرارت ببیند. البته برای حفظ قدرت ضد میکروبی عسل باید آن را در مکانی تاریک و یا در ظرف شیشه ای مات یا تیره خارج از یخچال نگه داشت. نگهداری عسل در ظروف فلزی برای مدت طولانی مناسب نیست. بدین منظور امروزه بسته بندی عسل به شکل های جذاب، خلاقانه و مناسب جهت نگهداری رو به افزایش است. در شهرستان قصر شیرین بسته بندی عسل به صورت سنتی انجام می شود و با توجه به میزان عسل تولیدی، فعالیت در این حوزه برای ایجاد بسته بندی های شکیل تر در شهرستان مزیت دارد و می توان واحدی صنعتی را برای این کار احداث کرد.

در شهرستان نیمروز و استان های اطراف استفاده از کودهای ارگانیک نسبت به کود و سموم شیمیایی مرسوم است و تولید آن برای شهرستان سودآوری خوبی خواهد داشت. سلامت خاک، انسان و هزینه‌های اقتصادی سه فاکتور مهم در فعالیت‌های کشاورزی هستند و در این میان مسأله تولید و استفاده از محصولات ارگانیک همواره مطرح بوده است. کود ارگانیک یا آلی، طبیعی بوده و متشکل از مواد آلی بر پایه کربن است که از مواد زنده و یا سابقا زنده به دست می‌آید. این کود شامل فضولات حیوانی، پسماندهای گیاهی و دیگر فرآورده‌های متعدد ارگانیسم‌های زنده موجود در طبیعت می‌شود. با استفاده از این کودها نه‌تنها افزایش بهره‌وری محصول ثابت شده است بلکه هزینه نهایی نیز 60 درصد کاهش می‌یابد.

در شهرستان نیمروز کشتارگاه برای دام وجود ندارد. کشتارگاه‌های صنعتی نقش مهمی در حفظ محیط زیست دارند؛ به دلیل اینکه ضایعات حاصل از کشتار دام نظیر خون و اجزای گوشتی غیر قابل مصرف در محل تبدیل ضایعات به پودر گوشت که خوراک دام است، تبدیل می شود که علاوه بر قرار گرفتن مجدد در چرخه اقتصادی از آلودگی محیط زیست نیز جلوگیری به عمل می آید. فاضلاب حاصل از کشتار در تصفیه خانه های مجهز تصفیه شده و پساب حاصله به مصرف کشاورزی می رسد. البته لازم به ذکر است که در کشتارگاه ها باید فضای مناسب برای کشتار دام سبک و سنگین به صورت همزمان وجود داشته باشد و همچنین باید آب مورد نیاز در زمان کشتار نیز تامین شده و تجهیزات و امکانات لازم برای رعایت مسائل بهداشتی و زیست محیطی فراهم شود. در شهرستان نیمروز کشتارگاه برای دام وجود ندارد و با توجه به میزان زیاد پرورش دام در این شهرستان، احداث کشتارگاه دام مزیت دارد.

 

· دامداری

دامداری به عنوان یکی از حوزه های بخش کشاورزی، در سطح گسترده ای در شهرستان انجام می شود و در نتیجه انجام این حرفه، سود اقتصادی خوبی نصیب شهرستان شده است. از آن جایی که حوزه دامداری با یکی از مهم ترین نیازهای انسان، یعنی نیاز به منابع غذایی و خصوصا منابع پروتئینی مرتبط می‌باشد، توجه به آن امری ضروری است. فعالیت در این حوزه شغلی و افزایش بهره وری در آن، می تواند عاملی برای توسعه صنایع غذایی، تبدیلی و تکمیلی در شهرستان محسوب شود.

شرایط اقلیمی و جغرافیای متنوع استان بستر مناسبی جهت انجام فعالیتهای دامپروری است و عمده ترین محور اشتغال و تامین معاش مردم استان دامداری بوده که دوشا دوش سایر فعالیتهای بخش کشاورزی از مهمترین منابع تولیدی استان به شمار می رود.

اکثر دام های منطقه به دلیل کویری و بیابانی بودن مراتع غالباً از دامهای کوچک و علی الخصوص ترکیب بیشتر گله ها از نوع گوسفند و بز هستند؛ لذا دام هایی نظیر گوسفند، بز، شتر و گاو از مراتع بهره برداری می کنند؛ بنابراین بیشترین درصد در ترکیب گله های استان را ابتدا گوسفند و بز و سپس گاو و شتر تشکیل می دهد.[3]

دام های سبک شهرستان شامل گوسفندان بلوچی و بز بومی هستند. پرورش هر دو گونه برای شهرستان دارای مزیت یکسان است. نژاد گوسفند بلوچی در سراسر کشور خصوصاً بخش شرقی کشور پراکنده است و پرجمعیت‌ترین گوسفند کشور می‌باشد که 10‌درصد از جمعیت گوسفندی کشور را شکل می‌دهد که دارای صفت برجسته‌ای از جمله تولید پشم مرغوب جهت قالیبافی است. این نژاد توان مقاومت بالا در برابر تنش‌های گرمایی و کمبودات مواد غذایی است و همچنین با مساعد شدن محیط دوقلوزایی نزدیک به 25‌درصد دارد.

به طورکلی بز به‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف دنیا پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز به‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود.

در اولویت های پایین تر، پرورش بز سانن نیز برای شهرستان مزیت دارد، البته پرورش این گونه باید به صورت صنعتی انجام شود و فرهنگ پرورش دام به صورت صنعتی در شهرستان جا بیافتد. بز سانن یک نژاد شیری پرتولید است که نسبت به بزهای بومی، تولید شیر بسیار بیشتری دارد و می‌تواند بخشی از نیاز کشور به شیر و پروتئین حیوانی را تأمین نماید. نرخ تبدیل مواد خوراکی به شیر در بزهای سانن بالاتر می‌باشد که این امر موجب افزایش بازدهی بز سانن از خوراک مصرف شده توسط آن می‌شود. کسب و کار پرورش بز سانن موجب اشتغال‌زایی و رغبت بیشتر جوانان به امر دام‌پروری می‌شود. هر کیلوگرم شیر بز با قیمت بیشتری نسبت به شیر گاو فروخته می‌شود و در نقاط مختلف کشور طرفداران خاص خود را دارد.

از جمله پتانسیل های بخش دامپروری در نیمروز می توان به بهره مندی از 2 نژاد گاو بومی سیستانی و دشتیاری اشاره کرد که به لحاظ خصوصیات گوشتی و شیری و سازگاری با شرایط آب و هوایی منطقه پرورش داده می شوند. در سال های اخیر نیز بعضی از دامداری های نیمه صنعتی عمل لقاح مصنوعی را برای اصلاح کردن نژادهای بومی با گاو هلشتاین و نژاد اسرائیلی انجام داده اند که این کار منجر به تولید گوشت و شیر بیشتر شده است.[4]

گاو سيستاني عمدتاً در منطقه سيستان و دشت هامون پراكنده مي‌باشد و در شهرستان‌هاي خاش و زاهدان نيز جهت پرواربندي نگهداري مي‌شود. موطن اصلي گاو سيستاني منطقه سيستان مي‌باشد. درباره منشا گاو سيستاني تاكنون هيچ گزارش علمي ارايه نشده است، اما عده‌اي معتقدند اين گاو داراي برخي خواص گاوهاي كوهان‌دار آسيايي مانند نژاد برهما و زبو است. گاوهای سیستانی جزو گاو های شیری و گوشتی هستند.

گاو دشتیاری از نژاد ایرانی بوده و جثه‌ای بزرگ داشته و نژادی شیری – گوشتی می‌باشد و به طور متوسط در هر دوره شیردهی  ۹۶۳ کیلوگرم شیر تولید می‌کند. این گاوها معمولاً رنگ قهوه‌ای سوخته دارند وگاهی نیز به رنگ های دیگری چون سیاه، حنایی، طوسی و ابلق نیز دیده می‌شوند.

پرورش شتر در کشور سابقه‌ای دیرینه دارد و گذشتگان از دیرباز از کرک، مو، شیر و گوشت شتر استفاده می‌کردند. صنعت شترداری فواید بسیار زیادی دارد که عواید زیادی را نصیب بهره برداران خود می‌کند و از پوست، گوشت، شیر، کرک و کوهان شتر می‌توان استفاده کرد و استفاده از هرکدام از این موارد می‌تواند صنعت پرورش شتر را به صنعتی سودآور تبدیل کند. این حیوان با کمترین هزینه ممکن برای نگهداری به دلیل دستگاه خاص گوارشی منحصر به فرد، بی ارزشترین گیاهان را از لحاظ تغذیه ای تبدیل به سلولز و انرژی می کند و این درحالی است که در شرایط کم آبی نیز این حیوان تا مدتها هیچ نیازی به آب ندارد. این خصوصیات شتر را به سرمایه ای سرگردان در کویر تبدیل کرده است. شتر در استفاده از مراتع با هیچ دام دیگری رقابت ندارد و از علوفه ای استفاده می کند که توسط سایر دام ها استفاده نمی شود. در شهرستان نیمروز شترداری به میزان کمتری انجام می شود؛ اما شرایط اقلیمی و آب و هوایی منطقه و همچنین استقبال از گوشت این دام در کشورهای اطراف باعث می شود تا به میزان بیشتری در این زمینه فعالیت شود.

زنبورداری در شهرستان نیمروز به دلیل گرمای هوا، به صورت کوچرو انجام می شود و در فصل‌های بسیار گرم زنبورداران به استان خراسان جنوبی کوچ می کنند. فعالیت در این زمینه در شهرستان مزیت افزایش را دارد؛ ولی نمی توان به آن به عنوان یک شغل دائمی نگاه کرد.[5]

طبق نظرکارشناسان پرورش زالو برای شهرستان مزیت دارد. زالوها نرم تنانی تک‌جنسی و عمدتا آبزی هستند که همگی زندگی انگلی دارند. از بین650 گونه شناسایی شده زالو تنها 50 نوع از آن از خون پستانداران تغذیه می‌کند. پرورش زالوی پزشکی  نیاز به شرایط خاصی ندارد و می توان این فعالیت را به صورت خانگی نیز انجام داد.

 

· باغداری

فعالیت های باغی شهرستان در فصل های پر آب محدود به تولید هندوانه، خربزه و صیفی جات است.

در شهرستان نیمروز گلخانه های تولید صیفی جاتی نظیر خیار، گوجه فرنگی و بادمجان در شهرستان دایر است. گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل دراورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد. امروزه با توجه به نياز روزافزون بازار، از نظر توليد صيفی جات خارج از فصل، تولیدات گلخانه ای، به يکي از سودآورترين بخشهای کشاورزي تبديل شده است؛ لذا ایجاد گلخانه صیفی جات ارزش افزوده زیادی را به دنبال خواهد داشت و در شهرستان نیمروز مزیت خوبی برای احداث این واحدها و تولید صیفی جات نام برده شده به خصوص گوجه فرنگی وجود دارد.

هندوانه و خربزه در شهرستان نیمروز بسیار زیاد تولید می شود، در واقع با اینکه شهرستان دچار کم آبی است؛ ولی بازار فروش خوبی برای این محصولات وجود دارد و تمایل کشاورزان به تولید بیشتر آنهاست و در صورتی که شرایط آبی شهرستان بهتر شود، می توان میزان تولید را افزایش داد.

در شهرستان تولیدات باغی شامل زیتون، انگور، انجیر، انار و پسته است و برای تولید همه این محصولات در شهرستان قابلیت وجود دارد. زیتون به موجب مقاومت به کم‌آبی، سازگاری با خاک‌های فقیر و کم بازده و تولید محصول ارزشمند، از نظر اقتصادی حائز اهمیت می‌باشد و به محصول ثروتمند خاک‌های فقیر مشهور است. زیتون به دلیل استقامت و طول عمر و سازش با محیط‌های مختلف به دیگر درختان برتری دارد تا جایی که علاوه بر کشت در باغات و اراضی کشاورزی در توسعه فضای سبز شهری نیز از این درخت استفاده می‌شود. زیتون علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی ارزشمندی از جمله تولید روغن، کنسرو زیتون، کمک به معیشت کشاورزان با زیر کشت بردن اراضی کم بازده فقیر و شور، اشتغال‌زایی و جلوگیری از مهاجرت است.

نیاز آبی بسیار کم و سازگاری با محیط و استقامت در برابر گرما و خشک‌سالی از ویژگی‌های بارز گیاه انجیر محسوب می‌شود. از آنجا که باغ‌های انجیر معمولاً در دامنه‌های شیب‌دار احداث می‌گردند، احداث چنین باغ‌هایی علاوه بر ایجاد اشتغال و پوشش گیاهی مناسب برای منطقه و بیابان‌زدایی می‌تواند به کنترل سیلاب، جلوگیری از فرسایش خاک و استفاده بهینه از آب باران نیز کمک کند.

انگور از مهم‌ترین محصولات باغی است که هم به لحاظ سطح زیر کشت و هم ارزش اقتصادی و تغذیه‌ای، مورد توجه کشاورزان و کارآفرینان است. زیبایی، تنوع رنگ، طعم و مزه، ارزش غذایی، خواص دارویی و وجود فرآورده‌‌های تبدیلی چون کشمش، شیره انگور، روغن هسته انگور، کنسانتره، آب انگور، سرکه، آبغوره، دارو‌های تقویتی و مواد آرایشی ‌بهداشتی، همچنین توصیه‌‌های دینی و مذهبی، انگور را به یک میوه استثنایی و بی‌نظیر تبدیل کرده است. پرورش این محصول علاوه بر اشتغال‌زایی، یکی از محصولات ارزآور است و می‌تواند در توسعه صادرات غیرنفتی در بخش کشاورزی، سهم بسزایی داشته باشد.

مصرف انار در سال های اخیر افزایش یافته است. خواص این میوه و ابعاد مختلف محصولی آن از دلایل افزایش مصرف است. از انار در تولید داروهای تقویتی و صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. مصرف رب و آب انار نیز از گذشته رواج داشته و در سال های اخیر به اشکال متنوع و بهتری انجام می شود. نهال انار حداقل سه سال نیاز به رشد دارد و از سال چهارم به بعد شروع به باردهی می کند. درخت انار در مقابل کم آبی مقاوم است اما میزان و نوع آب در کیفیت و کمیت میوه آن تاثیر مهمی دارد. ایران نخستین صادر کننده انار بوده و ارزش غذایی و خواص انار باعث شده اروپایی ها به آن علاقه نشان دهند. کاشت انار فعالیتی درآمدزا است که با ارزیابی نیاز بازار، به روز رسانی فرآیند بسته بندی و جابجایی و ... می توان درآمد آن را افزایش داد.

اصولا درخت پسته از ۷ تا ۹ سال پس از کاشت نهال و پیوند، شروع به دادن محصول می‌نماید. کسانی که قصد احداث باغ پسته را دارند برای داشتن سود اقتصادی باید کمی صبور باشند. کیفیت آب مصرفی برای آبیاری درخت پسته به گونه ای است که در کاشت سایر محصولات کشاورزی با آن آب غیر ممکن یا غیر اقتصادی است. آگاهی از اقلیم و آب و هوای مناسب برای درخت پسته یک امر حیاتی قبل از احداث باغ است. شرایط مناسب آب و هوایی برای کاشت نهال پسته اقلیم گرم و خشک در تابستان (گرمای سوزان نباشد) و زمستان سرد و معتدل است. انتخاب پایه مناسب نکته دیگری است که لازم است در نظر گرفته شود. یک پایه پسته قوی و ایده آل باید نسبت به بیماری های مختلف مقاوم و دارای رشد بالایی باشد و همچنین مقاومت و سازگاری زیادی در برابر کم آبی و شوری داشته باشد. محصول پسته به لحاظ اهمیتی که اندام های مختلف گونه های متعدد درختان پسته از نظر خوراکی و صنعتی دارد همواره حائز اهمیت فراوانی بوده و انسان از میوه، پوست، هسته، برگ، ساقه و حتی صمغ آن نیز استفاده می برده است.

پرورش قارچ در شهرستان به صورت خانگی و در مقیاس کم در حال انجام است. میزان مصرف قارچ در سال های اخیر در ایران رشد خوبی داشته و سرانه مصرف آن افزایش یافته است. مشتری داشتن این محصول از یک سو و غنی از پروتئین و ویتامین بودن آن از سوی دیگر، باعث شده که جایگزین مناسبی برای گوشت باشد. در برخی از شهرها و روستاها به دلیل عدم آشنایی با فواید قارچ، میزان مصرف این محصول پایین است که می توان با تبلیغ و معرفی این محصول، میزان مصرف را افزایش داد. همچنین پرورش قارچ از شغل هایی است که می توان با سرمایه اولیه کم و محیط کوچک راه اندازی کرد. یک دوره کامل پرورش قارچ 60 روز به طول می انجامد که قابلیت کاهش به 35 روز را نیز دارد.

کاشت گل محمدی در چند سال اخیر در شهرستان انجام شده است و از جمله مواردی است که در شهرستان قابلیت فعالیت دارد. گل محمدی، گیاهی مقاوم به کم آبی، آفات و امراض است که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغال زایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآورده‌های برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کلیه کشورهای جهان را دارا است. کشور ما می‌تواند بالاترین مرجع تولید و بهترین تولیدکننده گل محمدی در دنیا باشد، چرا که این پتانسیل در کشور وجود دارد.

گونه های مختلف آلوئه ورا گیاهانی مقاوم به گرما، خشکی، بیماری‌ها، آفات و حتی شوری هستند. علت مقاومت زیاد آن ها ساختار مرفولوژیکی این گیاه است و بذر آن ها نیز در شرایط اقلیمی مناسب و در دمای 21 درجه سانتی گراد سبز می شود. البته این گیاهان به سرما بسیار حساس هستند، به طوری که در در دمای زیر 10 درجه سانتی گراد رشد آن ها متوقف می شود. آلوئه ورا به رطوبت بالا، آب ایستایی و آبیاری زیاد حساس است؛ از این رو آبیاری گیاهان باید زمانی انجام شود که خاک آن ها کاملا خشک باشد. چنانچه این گیاه در مناطق گرم و خشک کاشته شود باید تحت آبیاری به موقع قرار بگیرد. آلوئه ورا را در هر نوع خاکی می توان کاشت ولی خاک های سبک که از زهکشی مناسبی برخوردار باشند برای کاشت این گیاه توصیه می شود. بازار و جایگاه آلوئه ورا در کشور جدید بوده و آن چنان که باید جایگاه خود را پیدا نکرده است اما این گیاه از اندک گیاهان دارویی است که علاوه بر مصرف دارویی در حوزه های آرایشی (مایع، ژل، کرم و لوسیون) و تغذیه ای (عصاره و نوشیدنی) نیز کاربرد دارد. فعالیت در حوزه آلوئه ورا در شهرستان مزیت دارد و می توان کاشت آن را انجام داد.

از جمله باغاتی که احداث آنها با توجه به شرایط اقلیمی شهرستان دارای مزیت خواهد بود می توان به سیب، کنار، بادام درختی و خرما اشاره کرد.[6]

در کلیه مناطق با آب و هوای خنک، سیب غذای بسیار مهمی است و  نسبت به سایر میوه های درختی این میوه را می توان برای ماه ها انبار نمود، در حالی که همچنان ارزش غذایی خود را حفظ می کند. درختان سیب نسبتا به شرایط خاک بی تفاوت هستند و در دامنه گسترده ای ازمقادیر  PH و سطوح حاصلخیزی رشد می کنند. این درختان حتما باید در مقابل باد مراقبت شده و نباید در مناطق پست که در معرض آخرین سرماهای بهاری می باشند کاشته شوند. در این شهرستان احداث باغات سیب نیز مزیت دارد.

از درخت بادام به‌عنوان یک درخت مقاوم در برابر خشکی یاد می‌شود و در شرایطی که بی‌آبی وجود دارد، درخت بادام میوه خوبی می‌دهد و همچنین از لحاظ شرایط کاشت در زمین‌های آهکی هم تا حد زیادی مقاومت دارد. با توجه به موارد ذکر شده و ارزش افزوده خوبی که کاشت این محصول دارد، ایجاد باغات بادام، سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت.

خرما از جمله محصولات باغی است که با آب و هوای گرم و اقلیم جغرافیایی کویری سازگاری دارد. خرما میوه ای است با ارزش غذایی بالا که به علت دارا بودن مواد قندی قابل توجه (حدود 70 درصد) علاوه بر مصرف غذایی، در صنعت نیز موارد استفاده فراوان دارد. مصارف مختلف خرما در صنعت شامل موارد خوراکی مانند شیره، شهد، شکلات خرما و...است. از ضایعات خرما نیز در ترکیب خوراک دام و طیور، از برگ خرما در ساخت انواع ظروف بافتنی و حصیر و از تنه و چوب خرما در کارخانجات نئوپان سازی و کاغذ سازی و همین طور پوشش ساختمانها و پلها استفاده می شود.

کنار درختی گرمسیری است که به نام های عناب هندی، سیب چینی و رملیک هم شناخته می شود و میوه ای از تیره عنابیان است. حدود 40 گونه کنار در جهان وجود دارد که دو نوع کنار آفریقایی و کنار کازرونی یا ایرانی آن معروف تر هستند. کنار فواید زیادی برای سلامتی دارد، درمان زخم ها، تقویت و افزایش رشد مو،  سم زدایی خون و بدن، تقویت دستگاه گوارش و درمان شکستگی استخوان برخی از خواص میوه کنار می‌باشند. برگ‌های کنار را می‌توان خشک و پودر کرده و برای شست و شوی بدن، پوست صورت و مو استفاده کرد. برگ کنار برای تقویت موی سر و جلوگیری از ریزش مو مفید است. لازم به ذکر است که درخت کنار در عربی و گاهی در فارسی نیز سدر نامیده می شود که در ایران معمولا به برگ های کوبیده آن سدر می گویند اما درخت کنار با درخت سدر متفاوت است.

درخت پالونیا به دلیل تحمل بالا به گرما، خشکی و عدم حساسیت به انواع خاک، کسب و کار کاشت درخت پالونیا را تبدیل به یک فرصت سودآور در تجارت جهانی کرده است. درخت پالونیا علاوه بر صنعت چوب، به علت زیبایی، سریع الرشد بودن و جذب آلاینده های هوا در جنگل کاری سریع و توسعه فضای سبز شهر نیز مناسب است. رشد درخت پالونیا بسیار سریع است و در طی سه هفته از شروع کاشت به اندازه یک وجب رشد می کند. این درخت در سن 5 سالگی به بلوغ رسیده و چوب آن قابل بهره برداری و استفاده است. نرمی و فرم پذیری چوپ درخت پالونیا ، گزینه مناسبی در صنایع مبلمان سازی است. از چوپ درخت پالونیا علاوه بر تولید مبلمان در درب و پنجره، ساخت آلات موسیقی، روکش سازی، تخته های چند لایه، خمیر کاغذ، ساخت جعبه و کانتینرهای چوبی استفاده می شود. گرده‌زایی و شهدزایی بالای شکوفه های درخت پالونیا، تغذیه ای مناسب برای زنبورعسل و مواد معدنی موجود در برگ بزرگ این درخت تقویت کننده ی خاک (خاک برگ و کود سبز) و تغذیه دام می باشد. همچینین در مصارف دارویی تأثیرات مثبتی بر روی کبد، کلیه و کیسه صفرا دارد. در شهرستان نیمروز احداث  باغات پالونیا دارای مزیت است.

 

· زراعت

در شهرستان نیمروز فعالیت های زراعی به صورت سنتی انجام می شود ولی با توجه به حوزه های دیگر، فعالیت زراعی نیز رونق خوبی دارد. در شهرستان کشت کلزا، زعفران و حبوبات به میزان زیادی انجام می شود و برای کشت بیشتر هر سه محصول مزیت وجود دارد.

کشت دانه های روغنی نظیر کلزا در شهرستان به تازگی انجام شده است و عملکرد خوبی نیز داشته است، در نتیجه فعالیت در این زمینه برای شهرستان مزیت دارد. کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم می‌باشد و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگرداندن بقایای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور در بسیاری از کشورهای دنیا متداول است. روغن کلزا ازجمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و با داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال و استفاده ملل‌های مختلف قرار گرفته است.

مقاومت زعفران در برابر سرما زیاد بوده و به آب کمی نیاز دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می کند. ایران اولین کشور تولیدکننده زعفران در جهان بوده که قریب به 90 درصد از زعفران جهان را تأمین می کند. مصرف زعفران در ایران بالا است و نه تنها می توان با کشت زعفران در شهرستان  نیاز منطقه زیرکشت را تامین کرد بلکه در سراسر ایران نیز مشتری دارد.

حبوبات تولید شده در این شهرستان شامل نخود، عدس، ماش و لوبیا چشم بلبلی می باشد. این محصولات فیبر بالایی دارند و در چند سال اخیر نیز به میزان بیشتری در غذاها مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین می توان انها را در تناوب با گندم و جو نیز قرار داد و بخشی از ازت مورد نیاز خاک را تامین کرد و از کاه تولید شده آنها نیز می توان به عنوان خوراک دام و طیور استفاده کرد. کشت این محصولات برای شهرستان مزیت دارد. در اولویت های پایین تر کشت ماک که نوعی لوبیای محلی است نیز برای شهرستان مزیت دارد.

در شهرستان کشت علوفه به دلیل رونق دامداری در این شهرستان و همچنین کشورهای اطراف، فعالیت در حوزه تولید علوفه نظیر یونجه و ذرت علوفه ای انجام می شود و مزیت افزایش تولید دارد. در اولویت های پایین تر کشت شبدر دارای مزیت است، البته این محصول آب زیادی مصرف می کند و اولویت کمتری خواهد داشت.

کشت ذرت در خاک هایی که دارای عمق کافی، نرم و قابل نفوذ باشند امکان پذیر است. همچنین لازم است تهویه در خاک به خوبی انجام شود و خاک از نظر آهک و هوموس غنی و حرارت کافی داشته باشد. زمین های خیلی سبک و خیلی سنگین برای کاشت ذرت مناسب نیستند. ذرت بر خلاف گندم و جو احتیاج به گرما و حرارت زیاد خورشید دارد. مناطقی که تابستان گرم و تابش نور خورشید کافی و پاییز خشک دارند بهترین عملکرد را از نقطه نظر تولید دانه دارند. در صورتی که حداقل درجه حرارت زمین به 10-6 درجه سانتیگراد برسد، ذرت جوانه می زند و بهترین رشد را در حرارت هوای طبیعی 30-20 درجه سانتیگراد دارد. در نتیجه با توجه به مواردی که بیان شد، کشت این محصولات در شهرستان دارای مزیت است.

در میان گیاهان علوفه ای، یونجه به دلیل ارزش غذایی بالا و عملکرد خوب از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین به علت وجود باکتریهای ریزوبیوم در ریشه های خود قادر به تثبیت ازت هوا بوده که این ازت برای کشت بعدی قابل استفاده است و می توان حداقل تا ۳ سال محصول برداشت نمود. گیاه یونجه را به دلیل دارا بودن انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌ها سلطان گیاهان می‌نامند. یونجه گیاهی است که امروزه در اذهان عمومی تنها به درد علوفه دام می‌خورد، درحالی‌که می‌توان استفاده‌های فراوانی از این گیاه پرفایده داشت. یونجه در درمان ضعف عمومی، ضعف بنیه، کم‌خونی و اعصاب مفید است و مغز و ستون فقرات را قوت می ‌بخشد. این گیاه خوراکی با خواص تغذیه‌ای فوق‌العاده، منبع غنی از ویتامین‌ها و همچنین املاح معدنی نظیر کلسیم، اسیدفولیک، منیزیم و پتاسیم به حساب می‌آید.

شبدر ایرانی گیاهی است یکساله که در اوایل بهار و اواخر زمستان تولید علوفه می نماید. اهمیت شبدر ایرانی در رشد سریع آن است. این گیاه از انواع علوفه مرغوب بوده و می توان آن را به صورت چرای مستقیم، تهیه علوفه سبز یا خشک، تهیه سیلو، استفاده در کشت مخلوط و تهیه مراتع غنی و همچنین اصلاح خاک مورد استفاده قرار داد.

در شهرستان کشت گیاهان دارویی قابلیت دارد و می توان نعناع فلفلی و زیره سبز را کشت کرد.[7] نعناع فلفلی گیاهی است علفی و چند ساله که دارای ساقه های چهارگوش و گلهای بنفش روشن است که به صورت خوشه های مرکب می باشد . این گیاه در مناطقی که دارای زمستان های ملایم (حداقل دما ۸ – درجه سانتیگراد) و خاک با  pHبین 8-5 باشد قابل کشت است. به طور کلی خاکهای اسیدی و زهکشی شده برای کشت نعناع فلفلی مناسب هستند. این گیاه زمستان را به صورت رکود به سر می برد و در فصل بهـــار مجدداً رشد کرده و سرشاخه می دهد. این گیاه برای هضم غذا و مشکلات گوارشی مناسب است.

زیره سبز گیاهی یک ساله، علفی و با ارتفاع 60 سانتی متر است که در ماه های اردیبهشت تا خرداد محصول می دهد. زیره گیاهی اصالتاً مدیترانه ای است و در طول رویش به حرارت و نور کافی نیاز دارد. مقدار اسانس زیره در مناطق گرم با نور فراوان بیشتر از مناطق دیگر است. زیره در مرحله گلدهی و تشکیل میوه به رطوبت کمتری نیاز دارد و به کم آبی مقاومت خوبی دارد و می توان آن را به صورت دیم نیز کشت نمود.

کشت سیر از جمله فعالیت هایی است که در شهرستان قابلیت انجام شدن را دارد. سیر گیاهی است که نیاز کمی به آبیاری دارد و در طول زمستان آب مورد نیاز آن از نزولات جوی تأمین می شود. همچنین نسبت به سایر محصولات آفت و بیماری کمتری دارد و از محصولاتی است که راحت‌تر و زمان طولانی تری انبار می‌شود.

گیاه کینوا به نام های برنج اینکا و خاویار گیاهی معروف است و با کاشت آن می توان کویر را آباد کرد. کینوا گیاهی مقاوم به شوری آب و شبیه به غلات بوده و مانند دیگر غلات پخته و مصرف می شود، اما جزو خانواده غلات به حساب نمی‌آید و از خانواده چغندر و اسفناج است. دانه های آن سرشار از پروتئین و یک جایگزین عالی برای برنج محسوب می شود. این غله کامل باعث ایجاد سیری طولانی مدت می شود. این گیاه به رشد در شرایط سخت مشهور است و به همین دلیل یکی از بهترین گزینه ها برای بیابان زدایی محسوب می شود. مقاومت زیاد گیاه کینوا به خاک و آب شور و انتخاب رقم زود رس و بازار پسند تی‌تی‌کاکا و چیزوان تجربه موفق کشاورزان پیشروی کشور در کشت انبوه کینواست که با توجه به مزایای اقتصادی، کشت این گیاه در شهرستان پیشنهاد می شود.

 

· صنایع دستی

صنایع دستی شهرستان نیمروز، شامل سوزن دوزی، خامه دوزی، سیاه دوزی، زیورالات رزینی، قالی بافی، گلدوزی و حصیربافی است. تولید سوزن دوزی، قالی بافی و حصیربافی به دلیل بازار فروش بیشتر، مزیت بالاتری دارند و این تولیدات در کشورهای اطراف نظیر پاکستان و افغاستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس بازار فروش خوبی دارند و می توان فعالیت های صنایع دستی در شهرستان را با انجام آموزش های کافی به جوانان گسترش داد.[8]

 

· طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و سود سرشاری دارد. عمده پرورش طیور در این شهرستان به مرغ های گوشتی و بومی اختصاص دارد و در زمینه سایر طیور به صورت محدود کار شده است. پرورش مرغ های بومی و گوشتی برای شهرستان در جهت تامین نیاز مردم مزیت خیلی خوبی دارد و می توان این فعالیت ها را به صورت گسترده تری انجام داد.[9]

یکی از دلایل استقبال از پرورش مرغ بومی، سوددهی بسیار خوب پرورش مرغ بومی یا محلی است. مرغ بومی یا همان مرغ های محلی ایران، نوعی نژاد بسیار مقاوم به شمار می آیند که در مقابل بیماری ها، گرما و سرما تحمل بالایی دارند و این مزیت باعث می شود که ایجاد واحدهای تولیدی مرغ بومی برای تولیدکنندگان سوددهی داشته باشد. یکی دیگر از مزیت های پرورش مرغ بومی این است که این کار نیاز به تجهیزات زیادی ندارد. هرچند اگر در پرورش مرغ بومی یا همان مرغ محلی از تجهیزات مدرن استفاده شود، سود بیشتری نصیب پرورش دهنده خواهد شد. منظور از تجهیزات مواردی مانند آبخوری، دان خوری ، لانه تخم گذاری و... است.

با افزایش روزافزون جمعیت در راستای تامین نیازهای مردم، ایجاب می‌کند که در زمینه تولید گوشت سفید و پرورش مرغ گوشتی فعالیت بیشتری صورت گیرد. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم و بهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است. بدیهی است گوشت مرغ به سبب مزیتهای فراوانی که دارد می تواند به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند در کشور مطرح و نیاز عمومی را در این زمینه مرتفع نماید. نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با سایر دام ها کمتر است، به طوری که در گوشت گوسفند ضایعات حدود 50  درصد و در مرغ حدود 25 درصد از وزن لاشه را تشکیل می دهد. ضریب تبدیل جیره غذایی به گوشت در مرغ نسبت به سایر دام ها بالا بوده به طوری که در مرغ های اصلاح شده این ضریب 2 تا 2/2 و در گوساله و گاو بین 6 تا 9 درصد متغیر است. با توجه به دلایل فوق ایجاد واحد پرورش مرغ گوشتی در شهرستان مزیت دارد و تنها باید بازاریابی کرد تا بتوان محصول را با قیمت مناسب به فروش رساند.

در شهرستان پرورش مرغ های تخم گذار با توجه به نیاز به تخم مرغ دارای مزیت است. پرورش مرغ تخمگذار علاوه بر اینکه به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می کند نقش به‌سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا می‌کند. در صورتی که شخص بخواهد مشغول به پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت محدود شود نیاز به تکنولوژی پرهزینه‌ای ندارد و با بهره گیری از امکانات کم و موجود در روستا یا محل زندگی خود می تواند شرایط اجرای طرح را فراهم آورد. پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت پیدا کردن بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است. همچنین پیدا کردن بازار فروش با حاشیه سود بالا از امور مهم در مورد این کسب و کار است که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی امکان پذیر است.

پرورش سایر طیور نظیر بلدرچین، بوقلمون، شتر مرغ و کبک در شهرستان به میزان کم و به صورت محدود انجام می شود و از بین موارد نام برده شده پرورش کبک به دلیل مصرف کمتر از این گوشت اولویت پایین تری دارد.

در طي چند دهه گذشته توجه به بوقلمون و محصولات آن موجب شده تا پرورش آن به صورت صنعتي در طي چند سال اخير نيز به مرز قابل قبولی برسد تا جایي که امروزه شاهد افزايش روز افزون مصرف گوشت و ساير فرآورده هاي آن در سراسر جهان هستيم. از آنجا که گوشت بوقلمون دارای خواص غذایي ويژه ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ مي تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد از وزن يک لاشه 8 کيلوگرمی را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.

بلدرچین پرنده ای است با جثه کوچک که در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش (40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است.

کسب و کار در زمینه پرورش شترمرغ پرواری در شهرستان نیمروز قابلیت و استعداد پیشرفت فراوانی دارد؛ زیرا شرایط طبیعی لازم جهت پرورش شترمرغ در این شهرستان فراهم است. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد از آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده و مقاومتش 3 برابر چرم گاو  است و ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و  خلق آثار هنری، می توان اشتغال زایی کرد.

کبک پرنده‌ای است وحشی، که در کوهستان‌ها زندگی می‌کند. این پرنده از قدرت پرواز کمی برخوردار بوده و در دنیا گونه‌های متعددی از آن وجود دارد. محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب قیمتی بیشتر و مشتریان خاص خود را دارند و از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماری‌ها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان کمتر است. همچنین می‌توان به بازار جوجه و تخم کبک اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه بیشتر را دارد و از نظر صادرات در برخی از استان‌ها (مانند خراسان جنوبی) در وضعیت مناسبی قرار دارد. همچنین با پرورش کبک به‌صورت صنعتی می‌توان بخشی از نیاز کشور در حوزه گوشت را تأمین کرد و از میزان واردات آن به داخل کشور کاست.

طبق نظر کارشناسان، پرورش اردک نیز دارای مزیت است.[10] در رابطه با مزیت پرورش اردک باید گفت که تغذیه‌ اردک‌ها شبیه به مرغ است، با این تفاوت که گوشت آن گرم بوده و مانند مرغ واکسینه نمی‌شود، بنابراین گوشت آن مشکل هورمونی نداشته و از ارزش غذایی بالایی برخوردار است. همچنین نگه‌داری از اردک ها آسان است.

 

· صنعت

شهرستان نیمروز بیشتر مبتنی بر تولیدات کشاورزی و دامداری است و در حوزه های صنعتی فعالیت بخصوصی در این شهرستان صورت نمی گیرد و شهرستان نیمروز شهرک صنعتی ندارد.[11]در شهرستان نیمروز واحدهای شن شویی و تولید شن وجود دارد و این فعالیت ها انجام می شود؛ ولی با توجه به اینکه مصالح ساختمانی قابلیت تولید دارد و همچنین می توان مواد اولیه را از شهرستان ها و استان های دیگر تامین کرد، تولید مصالح ساختمانی نظیر سیمان دارای مزیت است.

با توجه به اینکه در شهرستان نیمروز تابستان های گرم و آفتاب سوزان وجود دارد، ایجاد نیروگاه خورشیدی قابل سرمایه‌گذاری است.

در شهرستان نیمروز، معدن ذغال سنگ وجود دارد، که به دلیل شرایط مالی نامساعد، استخراج از آن صورت نمی گیرد. با توجه به اینکه ذغال سنگ از جمله مهم ترین سوخت های ایران و جهان به شمار می آید، استخراج از معدن ذغال سنگ دارای مزیت است.[12]

با توجه به اینکه استفاده از سبد و کارتن در داخل شهرستان و همچنین شهرستان‌های اطراف به میزان زیاد صورت می گیرد، فعالیت در این حوزه ها و ایجاد واحدی برای تولید سبد و کارتن دارای مزیت است.

در شهرستان واحدهای آهنگری و ساخت قطعات فلزی نیز دایر هستند، در نتیجه فعالیت در حوزه ساخت قطعات خودرو مزیت دارد؛ زیرا مواد اولیه برای این صنعت از استان های دیگر تامین می شود و مشکلی از این حیث وجود ندارد.

در شهرستان رنگرزی نخ های تولید شده به صورت سنتی انجام می شود. با توجه به اینکه فعالیت در حوزه گیوه دوزی و قالی بافی در این شهرستان به میزان زیاد انجام می شود، احداث واحدی برای رنگرزی دارای مزیت است. رنگرزی عملی است که طی آن ماده رنگی در شرایط معینی از درجه حرارت و زمان بر الیاف و یا کالای منسوج از نوع معینی اثر می گذارد و آن را رنگ می کند. در توضیح بیشتر رنگرزی یا صبّاغی به فرآیندی گفته می‌شود که در طی آن کالای نساجی (الیاف، نخ، پارچه و یا پوشاک) در محلولی که شامل مواد رنگزا و مواد شیمیایی می‌باشد، رنگ‌آمیزی گردد و مولکول‌های رنگ، با دوامی نسبی با مولکول‌های کالای نساجی، پیوند محکمی برقرار نمایند. ماده رنگزا، به همه مواد طبیعی و یا شیمیایی که قابلیت رنگرزی الیاف و یا منسوجات را دارند اطلاق می‌شود. رنگ کالای رنگرزی شده باید ثبات داشته باشد و در مقابل سایش، شستشوی شیمیایی مانند اسیدها، بازها، حلال ها، نور خورشید، حرارت، رطوبت، گرد و خاک و غیره یکنواخت و دارای حداکثر مقاومت باشد. از سوی دیگر هم بایستی  در عمق الياف نساجي پخش شود و تنها روي سطح آن قرار نگيرد.

احداث واحد تولید پوشاک در شهرستان مزیت دارد، البته باید به صرف سرمایه کلان، ایجاد بازار فروش مناسب و تقاضا و سلایق افراد جامعه توجه شود تا این طرح سوددهی مناسب را داشته باشد.

مواد شوینده مایعاتی هستند که برای پاک کنندگی و نظافت به کار می روند. مواد شوینده انواع مختلفی دارند که از جمله آن می توان به مایع ظرفشویی، مایع دستشویی، جوهر نمک، سفیدکننده ها و انواع شامپوها و ... اشاره کرد. این فعالیت در شهرستان قابلیت انجام دارد، البته باید سرمایه گذاری کلان، تامین مواد اولیه و بازار فروش مناسب ایجاد شود تا سوددهی در شهرستان ایجاد شود.

 

· شیلات

در شهرستان نیمروز پرورش ماهی به صورت محدود انجام می شود؛ زیرا در چابهار صید از دریای عمان انجام می شود و پرورش ماهی خیلی مرسوم نیست. در این شهرستان پرورش ماهیان کپور و شیر به صورت محدود انجام می شود و قابلیت پرورش بیشتر در صورت استفاده از استخرهای دو منظوره (از آب استخرهای دو منظوره برای ابیاری زمین های زراعی و باغی می توان استاده کرد و بخشی از ازت مورد نیاز زمین های کشاورزی نیز تامین می گردد.) قابلیت دارد.[13]

شیر ماهی یا ماهی شیر نام نوعی ماهی آب شور است که دارای اسکلت استخوانی و فلس دار است. این ماهی از خانواده تن ماهیان و لذیذترین و مرغوب ترین آنها می باشد. این ماهی همچنین در خلیج فارس زیست و صید می‌شود. ماهی شیر منبع غنی از اسیدهای چرب امگا 3 است. همچنین حاوی پروتئین، ویتامین B-12 و سلنیوم است. ماهي شیر یکی از ماهیان پرطرفدار جنوب است که بسیار با ارزش می باشد. این ماهی دارای گوشت لذیذی بوده و پولک های بدن این ماهی بسیار ظریف هستند که در زمان صید با اولین تماس دست کنده می شود.

ماهیان گرمابی در محدوده دمایی 27-20 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. بزرگ‌ترین خانواده ماهيان آب شيرين، کپورماهیان هستند که دارای 200 جنس می‌باشند. این ماهی در مقایسه با سایر گونه‌های پرورشی در آب‌های گرم و معتدل، ارزشمندترین ماهی از لحاظ اقتصادی است و نیز ارزش‌های تغذیه‌ای فراوانی دارد؛ ازاین‌رو آموزش توسعه پرورش این ماهی می‌تواند در راستای تأمین غذای جمعیت کشور و نیز افزایش سطح معیشتی مردم مؤثر باشد.

 

· خدمات

شهرستان نیمروز یکی از شهرستان های بخش سیستان استان سیستان و بلوچستان محسوب می شود و یکی از گرمترین مناطق این استان نیز می باشد. در واقع بخشی از این شهرستان را کویر فرا گرفته است. از جمله مکان های تاریخی و دیدنی شهرستان می توان به کاروانسرای فرنگی، گمرگ بلژیکی‌ها، سرای حاج بزی خالصی، دریاچه و تختک های دریاچه ی هامون و.... اشاره کرد. در شهرستان نیمروز برای ایجاد فضاهای رفاهی، خدماتی و اقامتی هیچ فعالیتی صورت نگرفته است، در نتیجه برای ایجاد اقامتگاه بومگردی، رستوران بومی، مجمع رفاهی- خدماتی و ایجاد شهربازی مزیت وجود دارد و می‌تواند برای جذب گرشگر موثر باشد. موارد نامبرده شده طبق اولویت بیان شده اند. [14]

اقامتگاه های بوم گردی فرصت مناسبی است تا مسافران ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه ها، مصداق دیگری از مهمان نوازی ایرانی است.

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی و نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز عرضه می‌شود. رستوران‌ها جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی برای هر کشوری در جهان محسوب می‌شوند و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف ایران قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کارهای زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذاهای محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود.

چند سالی است که احداث مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی در جاده های استان به منظور ساماندهی خدمات بین راهی و افزایش رفاه رهگذران جاده ها مورد توجه قرار گرفته است. لیکن قابلیت های بالقوه بسیاری در این مجتمع ها نهفته است که می توان از آنها در جهت نیل به اهداف بزرگتری همچون توسعه و توازن منطقه ای بهره برد. از سوی دیگر در نظر گرفتن نقش های جدید برای این مجتمع ها، ضمن آنکه می تواند گام های مهمی در جهت توسعه پایدار مناطق تلقی گردد، باعث آن می شود که ادامه فعالیت مجتمع های خدماتی – رفاهی بین راهی و گسترش دامنه فعالیت آنها از نظر اقتصادی توجیه پذیر باشد. در این زمینه تبعات مثبت احداث این مجتمع ها، به ویژه جنبه های گردشگری همراه با تاثیرات متقابل آنها بر مردم منطقه و رهگذران جاده ها تا حدی است که بعضا این الزام را ایجاب می کند که نهادهای اجرایی برای احداث این مجتمع ها و کمک به استقرار فعالیت آنها پیشقدم شوند؛ بنابراین ایجاد چنین مکانهایی قابلیت سرمایه گذاری در شهرستان را دارد.

 

کشاورزی

صنایع

خدمات

ردیف

دامداری

باغداری

زراعت

طیور

شیلات

صنایع غذایی

صنایع تکمیلی و تبدیلی

صنایع دستی

صنعت

خدمات

1

پرورش گوسفند بلوچی

(1)

احداث گلخانه ی تولید گوجه فرنگی

(1)

کشت کلزا

(1)

پرورش مرغ بومی

(1)

پرورش ماهی شیر

(1)

فرآوری انجیر

(1)

بسته بندی حبوبات

(1)

سوزن دوزی

(1)

تولید سیمان

(1)

احداث اقامتگاه بومگردی

(1)

2

پرورش بز بومی

(1)

احداث گلخانه ی تولید صیفی جات نظیر خیار و بادمجان

(2)

کشت زعفران

(1)

پرورش مرغ گوشتی

(1)

پرورش ماهی کپور

(1)

فرآوری هندوانه

(1)

فرآوری پشم و پوست دام ها

(1)

قالی بافی

(1)

احداث نیروگاه خورشیدی

(1)

احداث رستوران بومی

(1)

3

پرورش بز سانن

(2)

تولید میوه های جالیزی نظیر هندوانه و خربزه

(2)

کشت حبوبات نظیرنخود، عدس، ماش و لوبیاچشم بلبلی

(1)

پرورش مرغ تخم گذار

(1)

فرآوری انگور

(1)

فرآوری شتر مرغ

(1)

حصیربافی

(1)

استخراج ذغال سنگ

(1)

مجتمع رفاهی-خدماتی

(2)

4

پرورش گاو سیستانی

(3)

احداث باغات انجیر

(3)

کشت ماک

(2)

پرورش بوقلمون

(2)

فرآوری پسته

(2)

سورت و درجه بندی میوه

(2)

خامه دوزی

(2)

تولید کارتن

(2)

احداث شهربازی

(3)

5

پرورش گاو دشتیاری

(3)

احداث باغات انگور

(3)

کشت ذرت علوفه ای

(2)

پرورش بلدرچین

(2)

فرآوری زیتون

(2)

تولید خوراک دام و طیور

(2)

سیاه دوزی

(2)

سبد سازی

(2)

6

پرورش گاو دورگ هلشتاین

(4)

احداث باغات انار

(3)

کشت یونجه

(2)

پرورش شترمرغ

(2)

فرآوری انار

(2)

بسته بندی گوشت قرمز

(2)

زیورآلات رزینی

(3)

تولید قطعات خودرو

(3)

7

زنبورداری

(5)

احداث باغات پسته

(3)

کشت شبدر

(3)

پرورش کبک

(3)

تولید رب و پودر گوجه فرنگی

(2)

تولید کود پسته

(3)

گلدوزی

(3)

رنگرزی

(3)

8

پرورش زالو

(5)

پرورش قارچ

(4)

کشت نعناع فلفلی

(4)

پرورش اردک

(4)

تولید کنسرو حبوبات

(3)

بسته بندی عسل

(3)

تولید پوشاک

(4)

9

کاشت گل محمدی

(4)

کشت زیره سبز

(4)

روغن کشی

(3)

تولید کود ارگانیک

(4)

تولید مواد شوینده

(4)

10

پرورش آلوئه ورا

(4)

کشت سیر

(5)

تولید ادویه آچار

(3)

احداث کشتارگاه دام

(5)

11

احداث باغات سیب

(5)

کشت کینوا

(5)

گلاب گیری

(4)

12

احداث باغات بادام

(5)

تولید کلوچه خرمایی سیستانی

(4)

13

احداث باغات خرما

(5)

تولید لبنیات

(6)

14

احداث باغات کنار

(5)

15

کاشت درخت پالونیا

(6)

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه ‌شده ‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنار هم نشان می‌دهد.

مشاغل

مزیت

فرآوری انجیر

1

فرآوری هندوانه

2

فرآوری انگور

3

بسته بندی حبوبات

4

فرآوری پشم و پوست دام ها

5

فرآوری شترمرغ

6

پرورش گوسفند بلوچی

7

پرورش بز بومی

8

احداث گلخانه ی تولید گوجه فرنگی

9

کشت کلزا

10

کشت زعفران

11

کشت حوبات نظیر نخود، عدس، ماش و لوبیا چشم بلبلی

12

سوزن دوزی

13

قالی بافی

14

حصیربافی

15

پرورش مرغ بومی

16

پرورش مرغ گوشتی

17

پرورش مرغ تخم گذار

18

تولید سیمان

19

احداث نیروگاه خورشیدی

20

استخراج زغال سنگ

21

پرورش ماهی شیر

22

پرورش ماهی کپور

23

احداث اقامتگاه بومگردی

24

احداث رستوان بومی

25

فرآوری پسته

26

فرآوری زیتون

27

فرآوری انار

28

تولید رب و پودر گوجه فرنگی

29

سورت و بسته‌بندی میوه

30

تولید خوراک دام و طیور

31

بسته بندی گوشت قرمز

32

پرورش بز سانن

33

احداث گلخانه ی تولید صیفی جات نظیر خیار و بادمجان

34

تولید میوه های جالیزی نظیر هندوانه و خربزه

35

کشت ماک

36

کشت ذرت علوفه ای

37

کشت یونجه

38

خامه دوزی

39

سیاه دوزی

40

پرورش بوقلمون

41

پرورش بلدرچین

42

پروری شترمرغ

43

تولید کارتن

44

سبد سازی

45

مجتمع رفاهی-خدماتی

46

تولید کنسرو حبوبات

47

تولید کود پسته

48

پرورش گاو سیستانی

49

احداث باغات انجیر

50

این تحلیل با همکاری کمیته امداد امام خمینی(ره) تهیه شده است.