ابرکوه

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌وكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌شده‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان ابرکوه ارائه‌شده‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطوريكه در قسمت مقدمه اشاره‌شده مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجوددارد، اشاره شده‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌است.

 

1. زراعت و  باغداری
2. صنایع تبدیلی و تکمیلی
3. صنایع غذایی
4. دامداری
5. طیور
6. خدمات
7. صنایع دستی
8. شیلات
9. صنعت

 

زراعت

بخش زراعت در روند رشد و توسعه اقتصادی کشورهای مختلف نقش‎های متعددی بر عهده دارد که از جمله مهم‎ترین آن‎ها می‎توان تامین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع بالادستی، تامین نهاده‎هایی مانند نیروی کار، مصرف تولیدات سایر بخش‏های صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشین‌آلات کشاورزی، ارزآوری برای کشور و تامین مالی سایر بخش‎های زیربنایی را نام برد.

یکی از عمده محصولات زراعی شهرستان، زعفران است. شهرستان ابرکوه، برای کشت زعفران ظرفیت بالایی دارد؛ ولی تولید این محصول خیلی کم انجام می‌شود و افزایش سطح زیر کشت آن دارای مزیت است[1]. مقاومت زعفران در برابر سرما زیاد است و به آب کمی نیاز دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می کند. ایران اولین کشور تولیدکننده زعفران است که قریب به 90 درصد از زعفران جهان را تأمین می کند. مصرف زعفران در ایران بالا است و نه تنها می تواند نیاز منطقه زیرکشت را تامین کند بلکه درسراسر ایران نیز مشتری دارد.

اقلیم ایران یکی از مناسب‌ترین اقلیم‌ها برای پرورش گیاهان دارویی است. تقاضای مصرف گیاهان دارویی به علت روی گردانی از داروهای شیمیایی و یا حتی استفاده برخی از این محصولات در تولیدات کارخانه‌های بزرگ دارویی همواره رو به افزایش است. گیاهان دارویی گونه‌ها و مصارف مختلفی دارند. از این گیاهان نه تنها برای درمان بیماری‌ها بلکه در صنایع کنسروسازی، نوشابه سازی، ‌عطر سازی و غذایی نیز استفاده می‌شود. با توجه به اینکه در حال حاضر کشت برخی از گیاهان دارویی مانند آویشن، گل گاوزبان و ... انجام می‌شود؛ توسعه آنها از جمله کسب و کار هایی است که توجیه اقتصادی دارد.

کشت کلزا بعد از موارد فوق از دیگر کشت هایی است که در این شهرستان قابلیت سرمایه گذاریو توسعه را دارد. کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم می‌باشد و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگردان بقای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور در بسیاری از کشورهای دنیا متداول است. روغن کلزا ازجمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و با داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال و استفاده ملل‌های مختلف قرارگرفته است. تحقیقات دانشمندان نشان می ­دهد که دانه کلزا 40-30 درصد روغن و کنجاله‌اش50-40 درصد پروتئین دارد.

در میان محصولات کشاورزی، کاشت گندم نسبت به بقیه کم دردسرتر است.گندم در بازه زمانی حدودا هشت ماهه به ثمر نشسته و به مرحله سود دهی می رسد و در دو نوع بهاره و پاییزه کشت می شود که محصول دهی پاییزه آن بیشتر است. علاوه بر خود گندم، کاه آن نیز مشتری خاص خودش را دارد. بعد از برداشت محصول، زمین آن هم چراگاه گوسفندان می باشد. کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانه ای در اختیار کشاورزان قرار می گیرد؛ بنابراین توسعه این کشت توجیه اقتصادی دارد.[2]

پياز محصولی است که به صورت یک‌ساله كشت می‌شود. این گیاه متعلق به فصل خنک است و بهترین دما برای جوانه زدن بذر پیاز 18 درجه سانتی‌گراد و حداقل و حداکثر دما برای این مرحله از رشد به ترتیب 7 و 29 درجه سانتی‌گراد است. این محصول از مهم‌ترین محصولاتی است که در سطح وسیعی در تمام دنیا کشت می‌گردد و به‌عنوان چاشنی و طعم‌دهنده در اکثر غذاها استفاده می‌شود و دارای مصارف پزشکی و دارویی متعددی است؛ بنابراین بازار مصرف خوبی داشته و توسعه آن توجیه اقتصادی دارد. با توجه به اینکه کشت پیاز در حال حاضر به صورت زیاد صورت گرفته و مازاد محصول تولیدی به سایر مناطق همجوار و تهران صادر می‌شود[3]، کشت این محصول نیز از جمله گزینه های شغلی مناسب برای سرمایه گذاری است.

سیر گیاهی است که نیاز کمی به آبیاری دارد و در طول زمستان آب مورد نیاز آن از نزولات جوی تأمین می شود. همچنین نسبت به سایر محصولات آفت و بیماری کمتری دارد و از محصولاتی است که راحت تر و زمان طولانی تری انبار می‌شود؛ بنابراین توسعه این کشت هم از مواردی است که ارزش افزوده زیادی را به همراه دارد.

کشت جو نیز از دیگر مواردی است که در حال حاضر انجام می‌شود و افزایش سطح زیر کشت آن مزیت دارد. جو بعد از گندم بیشترین سطح زیر کشت را در ایران به خود اختصاص داده است. در ایران اراضی وسیعی وجود دارد که بدلیل شوری و عمق کم خاک و شور بودن آب زراعی صرفا برای تولید جو مناسب است. جو از دیرباز در سبد تغذیه دام جایگاه ویژه داشته و به صورت دانه و علوفه سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جو برای تهیه نان و پخت سوپ استفاده می شود. این گیاه در تهیه غذای کودک نیز کاربرد دارد. جوشانده جو داروي خوبي براي مبتلايان به تب و كم خوني و سوء هاضمه بوده و پایین آورنده کلسترول است.

در ادامه نیز می‌توان به مزیت کشت یونجه اشاره کرد؛ زیرا کشت این موارد نه تنها به سبب رونق دامداری، صرفه اقتصادی دارند، بلکه کشت این موارد باعث حاصلخیزی زمین های کشاورزی شده و از فرسایش خاک جلوگیری می‌کند.

با توجه به اینکه کشت ذرت علوفه ای در این شهرستان وجود داشته و با اقلیم منطقه هم سازگار است، توسعه آن، فرصت شغلی مناسبی به شمار می‌رود. ذرت علوفه‌ای با داشتن ویژگی‌هایی چون سازگاری با شرایط اقلیمی گرم و خشک و عملکرد بالا بسیار مناسب برای کشت در شهرهای کویری ایران است. با کشت ذرت علوفه‌ای می‌توان نیاز کشاورزان را در تولید خوراک دام برطرف کرد. همچنین، این گیاه در صنعت غذایی، شیمیایی و دارویی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

 

باغداری

کشور ایران در بیشتر محصولات باغی دارای مزیت نسبی است و بخش عمده‌ای از صادرات غیرنفتی را محصولات باغی تشکیل می‌دهد. از سوی دیگر تولید اشتغال توسط باغداری زیاد است و در اقتصاد کشور و رونق کسب و کار مؤثر است. کشاورزی و ازجمله باغبانی در توسعه ملی و افزایش رفاه عمومی، فقرزدایی، تنوع بخشیدن و پایدار کردن الگوی توسعه شهری، توزیع درآمد و عدالت اجتماعی کمک می‌کند و مؤثر است. در حوزه باغداری فعالیت‌هایی در شهرستان ابرکوه انجام شده ولی همچنان جای کار وجود دارد.

یکی از عمده‌ترین محصولات باغی تولیدی شهرستان پسته است. پسته از قدیم‌الایام به عنوان یکی از محصولات کشاورزی و خشکبار صادراتی ایران در دنیا شناخته شده است. اصولا درخت پسته از ۷ تا ۹ سال پس از کاشت نهال و پیوند، شروع به دادن محصول می‌نماید. کسانی که قصد احداث باغ پسته را دارند برای داشتن سود اقتصادی باید کمی صبور باشند. بهترین خاک برای کاشت درخت پسته، خاک رسی یا شنی است. کیفیت آب مصرفی برای آبیاری درخت پسته به گونه ای است که در کاشت سایر محصولات کشاورزی با آن آب غیر ممکن یا غیر اقتصادی است. آگاهی از اقلیم و آب و هوای مناسب برای درخت پسته یک امر حیاتی قبل از احداث باغ است. شرایط مناسب آب و هوایی برای کاشت نهال پسته اقلیم گرم و خشک در تابستان (گرمای سوزان نباشد) و زمستان سرد و معتدل است. انتخاب پایه مناسب نکته دیگری است که لازم است درنظر گرفته شود. یک پایه پسته قوی و ایده آل باید نسبت به بیماری های مختلف مقاوم و دارای رشد بالایی باشد، همچنین مقاومت و سازگاری زیادی در برابر کم آبی و شوری داشته باشد. محصول پسته به لحاظ اهمیتی که اندام های مختلف گونه های متعدد درختان پسته از نظر خوراکی و صنعتی دارد همواره حائز اهمیت فراوانی است و انسان از میوه، پوست، هسته، برگ، ساقه و حتی صمغ آن نیز استفاده می‌کند. باتوجه به موارد گفته شده ظرفیت و پتانسیل های لازم برای گسترش باغات پسته وجود دارد و توسعه آن سودآور خواهد بود.

گياهان براي داشتن رشد مطلوب نياز به شرايط خاصي از نظر شدت نور، دماي روزانه، دماي‌شبانه، ميزان رطوبت نسبي هوا و رطوبت خاک دارند. براي توليد و پرورش تجاري گياهان با کيفيت بالا و در تمام طول سال بايد شرايط محيطي مطلوب مهیا شده و عوامل خسارت زا نظير آفات و بیماری ها، باد، طوفان هاي ويرانگر، سرما و يخبندان و ...کنترل شوند. گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل درآورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد. گلخانه‌ها که از نظر اندازه متغیرند گیاهان را از سرمای بیش از حد زمستان یا گرمای بیش از حد تابستان حفظ می‌کنند. کشاورزی در گلخانه ها نسبت به کشاورزی در فضای آزاد و در زمین های کشاورزی دارای دردسر و مشکلات کمتری است، به علاوه بازه ی زمانی برای به ثمر نشستن و برداشت محصولات نیز نسبت به کشاورزی سنتی، کوتاه تر است. اما با این وجود پرورش گلخانه ای محصولات نیز نیاز به مراقبت های خاص خود را دارد. در شهرستان ابرکوه، تعدادی گلخانه در زمینه تولید برخی از صیفی جات مانند خیار، گوجه، فلفل دلمه ای و بادمجان وجود دارد و اخیرا هم رونق خوبی پیدا کرده است؛ لذا همچنان جای کار داشته و می‌توان تعداد انها را افزایش داد.[4] البته لازم به ذکر است که کاشت بادمجان در فضای آزاد نیز وجود داشته و قابلیت خوبی برای توسعه دارد؛ اما مزیت کمتری نسبت به کاشت در گلخانه را دارد و در اولویت بعدی قرار می‌گیرد.

در شهرستان ابرکوه، علاوه بر گلخانه تولید صیفی جات، تعدادی گلخانه هم در زمینه تولید نشا فعال هستند و زمینه های لازم برای گسترش را دارند؛ اما در اولویت های بعدی قرار می‌گیرند. تولید نشاء گیاهان زراعی در محیط گلخانه، کسب‌وکار پرسود و اشتغال‌زایی است که موجب کاهش مصرف آب و نهاده‌ها و همچنین کاهش هزینه‌های بالای تولید خواهد شد. با شرایط امروز ایران، تغییر کشت از فضای باز به گلخانه ضروری بوده و با توجه به گسترش گلخانه‌ها نیاز به بذر و نشاء مرغوب نیز بالاتر می‌رود. با توجه به افزایش هزینه‌های تولید ازجمله افزایش قیمت بذر و محدودیت نهاده‌های تولید، استفاده از نشاء به‌جای کشت مستقیم بذر، ضروری به نظر می‌رسد.کاشت نشاء با توجه به دلایل زیر از مزیت‌ و جذابیت‌های اقتصادی بیشتر در مقایسه با کاشت بذر برخوردار است. این دلایل عبارت‌اند از: افزایش دوره برداشت به‌ویژه در مناطق سردسیر، تراکم مناسب بوته، افزایش عملکرد محصول پاییزه، کاهش مصرف آب تا 40 %، حداقل توقف رشد در مرحله انتقال، کاهش هزینه بذر، کاهش هزینه‌های جاری، یکنواختی رشد، محافظت محصول در برابر تگرگ و سرمازدگی و مبارزه مؤثر با بیماری، آفات و علف‌های هرز. این مزایا باعث شده است که در سال‌های اخیر استفاده از نشاء برای تولید برخی از سبزی‌ها افزایش پیدا کند. همچنین از جذابیت‌های مالی کشت گلخانه‌ای نشاء، می‌توان به افزایش تعداد برداشت‌ها در سال، افزایش برداشت محصول نسبت به سطح زیر کشت، تعیین زمان بهره‌برداری محصول و کاهش تعداد کارگران اشاره کرد.

با توجه به اینکه این مناطق مستعد احداث باغات زردآلو است، اقداماتی جهت احداث باغ زردآلو مثمرثمر خواهد بود و مانند موارد گفته شده از اولویت های اول شهرستان است که توجیه اقتصادی دارد.

با توجه به اینکه در این شهرستان باغات انار، آلوچه و گوجه سبز وجود دارد و محصول با کیفیتی تولید می‌شود؛ توسعه احداث چنین باغاتی سوددهی بالایی خواهد داشت؛ اما به دلیل استقبال کمتر در اولویت های بعدی قرار می‌گیرند. در ضمن سرمایه گذاری در این زمینه در صورت مدیریت منابع آبی و همچنین بازاریابی، موفق خواهد بود.

 

صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی در ابرکوه، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از آن در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد. لذا صنایع تبدیلی می‌تواند زمان استفاده را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات می‌گردد.

زعفران در شمار گران‌قیمت‌ترین ادویه‌های جهان جای دارد. گیاهی که خواص مختلف درمانی داشته و تنها در تعداد معدودی از کشورهای جهان از جمله ایران به عمل می‌آید. ایران چه از نظر تولید و چه از نظر صادرات این ادویه خوش عطر و طعم و البته گران، مقام اول را دارا است؛ اما متأسفانه به دلیل ضعف در زمینه فرآوری، بازاریابی و ارائه محصول به شکل امروزی، زعفران ایران اغلب به‌صورت فله به کشورهای دیگر فروخته شده و در آنجا بسته‌بندی می‌شود و به قیمتی بسیار بالاتر عرضه می‌گردد. با توجه به اینکه زمین های زیر کشت زعفران در این شهرستان زیاد است، راه اندازی صنعت بسته بندی زعفران صرفه اقتصادی خواهد داشت.

فراوانی تولید پسته در این شهرستان، مزیت بسته بندی پسته را ایجاب می‌کند که علاوه بر اشتغالزایی، سوددهی خوبی خواهد داشت. پسته یکی از بهترین و پر مصرف ترین تولید های استراتژیک کشاورزی ایران است که در انواع مختلف برای صادرات استفاده می شود. یکی از زمینه های صادراتی که ارزش افزوده بسیار بالایی دارد و در شناساندن تولیدات ایرانی به بازار های جهانی هم موثر است، صادرات انواع پسته ایران و فرآورده های آن به صورت بسته بندی شده با برند های معتبر و در ابعاد کوچک است. به این روش هم سودآوری برای فروشنده بیشتر است و هم ارز آوری برای ایران بیشتر خواهد بود. همچنین نام برند ها و بسته بندی های ایرانی در بازار های دنیا شناخته تر می شود؛ بنابراین بسته بندی و برند سازی برای پسته سوددهی بالایی خواهد داشت.

تولید و بسته بندی کمپوست (افزودن کود شیمیایی به کود حیوانی) هم از کسب و کار های خوبی است که قابلیت سرمایه گذاری را دارد؛ زیرا در این شهرستان کشاورزی و دامداری به حد مطلوبی انجام می‌شود؛ لذا مشکلی در خصوص تولید و بازار مصرف این مورد وجود ندارد. كود حيواني علاوه بر تأمين قسمتي از نياز غذایي محصول، ساختمان فيزيكي خاك را بهبود بخشيده تا ريشه محصول بهتر بتواند تنفس كند و فضاي بهتري را برای رشد و گسترش ريشه در اختيار داشته باشد؛ بنابراین طرفداران زیادی مخصوصا در بین باغداران دارد.

علیرغم اینکه پرورش طیور در این منطقه رونق دارد، شهرستان ابرکوه، فاقد کشتارگاه طیور است؛ بنابراین احداث کشتارگاه طیور، مقرون به صرفه خواهد بود. فرد سرمایه‌گذار با احداث کشتارگاه صنعتی و خرید طیور، سود اقتصادی خوبی کسب می‌کند. احداث کشتارگاه به لحاظ رعایت موارد بهداشتی، اشتغالزایی، کاهش آلودگی محیطی زیست، بالابردن ظرفیت تولید و... در هرمنطقه ای که تعداد طیور پرورشی زیادی دارد و ذبح آن ها به صورت سنتی انجام می شود، لازم است.

همچنین در این شهرستان کشتارگاه دام به صورت سنتی وجود دارد و واحد صنعتی برای کشتار دام وجود ندارد؛ لذا احداث چنین واحدی سودآور خواهد بود که در اولویت بعد قرار می‌گیرد. کشتارگاه‌های صنعتی نقش مهمی در حفظ محیط زیست دارند؛ به دلیل اینکه ضایعات حاصل از کشتار دام نظیر خون و اجزای گوشتی غیر قابل مصرف در محل تبدیل ضایعات به پودرگوشت که خوراک دام است، تبدیل می شود و علاوه بر قرار گرفتن مجدد در چرخه اقتصادی، از آلودگی محیط زیست نیز جلوگیری به عمل می آید. فاضلاب حاصل از کشتار در تصفیه خانه های مجهز تصفیه شده و پساب حاصله به مصرف کشاورزی می رسد. البته لازم به ذکر است که در کشتارگاه ها باید فضای مناسب برای کشتار دام سبک و سنگین به صورت همزمان وجود داشته باشد و همچنین باید آب مورد نیاز در زمان کشتار نیز تامین شده و تجهیزات و امکانات لازم برای رعایت مسائل بهداشتی و زیست محیطی فراهم شود

یکی از روش‌های تازه ماندن گوشت، بسته‌بندی مناسب است. بسته بندی باید به گونه‌ای باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی جلوگیری کند. همچنین بسته بندی باید خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ و همچنین گوشت را در برابر آلودگی های میکروبی و سایر آلودگی ها نگهداری کند؛ بنابراین با توجه به رونق دامداری در این شهرستان، بسته بندی گوشت قرمز هم صرفه اقتصادی خواهد داشت و هم امکان صادرات این محصولات را به سایر نقاط را راحت تر می‌کند.

فراوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم دوزیو همچنیناستفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه گذار، سود خوبی را نصیب دامدار می‌کند؛ زیرا در حال حاضر پوست دام فراوری نمی‌شود.

لازم به ذکراست که مشاغل فوق با ایجاد بیش از یک یا دو واحد به حد اشباع می‌رسند و همچنین سرمایه گذار قبل از سرمایه گذاری باید بازار مصرف و میزان تولید مواد اولیه آنها در شهرستان را مورد بررسی دقیق قرار دهد.

 

صنایع غذایی

راه‌اندازی کسب و کار فراوری محصولات کشاورزی مهم ترین روش برای ایجاد اشتغال پایدار و کاهش وابستگی به درآمد های نفتی و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی کشور است. ایجاد صنایع غذایی، علاوه بر اشتغالزایی، باعث ارتقای سطح درآمد ارزی می‌شود که کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده از منابع را تا حد امکان ممکن می‌کند.

با توجه به میزان زیاد پسته تولید شده در این شهرستان، فراوری پسته شامل پاک کردن، تهیه پودر پسته و همچنین تولید خلال پسته توجیه اقتصادی داشته و از اولویت های اول این حوزه است.

علیرضم اینکه در شهرستان ابرکوه واحد های سنتی و صنعتی برای تولید لبنیات وجود دارد، اما این صنعت همچنان جای کار داشته و فرصت مناسبی برای سرمایه گذاری است؛ زیرا تقاضای بالایی نسبت به محصولات لبنی وجود دارد و هر چه قدر که تولید شود، بازار مصرف دارد.[5] شیر و فرآورده هاي آن از مهمترین اجزاي تشکیل دهنده جیره غذایی انسان است که از لحاظ ارزش غذایی از کلسیم، فسفر، ویتامین هاي مورد نیاز و پروتئین، غنی می‌باشد و همیشه استقبال بسیار خوبی از این نوع محصولات می شود. البته باید توجه داشت برای موفقیت در زمینه تولید لبنیات باید به بالابردن توانایی در زمینه رقابت با نشان‌های تجاری معروف نیز فکر کرد.

با توجه به اینکه شرايط اقليمی موجود در شهرستان ابرکوه برای پرورش و توليد انار بسيار مناسب است و هم اكنون نیز سطح زيركشت باغ های انار در این منطقه زیاد است، فراوری انار می‌تواند سودآوری خوبی داشته باشد. فراوری انار شامل تهیه رب انار، سس انار، آب انار، شربت انار، مربا، مارمالاد، ژله انار، نوشابه، بستنی انار ، ترشی، سرکه و لواشک انار است که با استقبال خوب و بازار مناسب و ارزآوری برای کشور همراه خواهد بود.

با توجه به باغات خوب میوه، فراوری این موارد شامل تهیه چیپس میوه، میوه خشک، آبمیوه و سایر فراورده های میوه مانند مربا، لواشک، کمپوت و ... پتانسیل های لازم برای سرمایه گذاری و بازدهی را دارد.

البته با توجه به تولیدات گسترده زردآلو، فراوری زردآلو، ارزش افزوده زیادی خواهد داشت و در اولویت بالاتری قرار می‌گیرد.

تهیه چیپس میوه به دلیل فراوانی تولید میوه‌های باغی در شهرستان زمینه اشتغال خوبی را چه در مقیاس کارگاهی و چه کارخانه ای برای علاقه مندان فراهم می‌کند. خشک کردن میوه‌جات، یکی از روش‌هاي جلوگیري از فساد میکروبی آن‌ها است. در این روش، در اثر کاهش میزان رطوبت، امکان فساد میکروبی بسیار کم شده و سرعت دیگر واکنش‌هاي مضر نیز، به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد. خشک کردن، ضمن اینکه روي محصول اثر حفاظتی دارد، وزن و حجم آن را نیز به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد، در نتیجه از هزینه‌های حمل و نقل و ذخیره‌سازي نیز می‌کاهد. با توجه به اینکه بخشی از بازار میوه خشک ایران، سهم محصولات وارداتی است، با تولید مشابه داخلی این میوه‌ها (از نظر نوع و کیفیت)، می‌توان مانع واردات و خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور شد. همچنین نیاز بیش از حد برخی از کشورها به این گونه محصولات (به دلیل شرایط ویژه اقلیمی آن‌ها، هزینه بالای حمل و نقل سبزیجات و میوه‌های تازه و محدود بودن زمان نگه‌داری آن‌ها)، فرصت مناسبی برای رونق تولید و صادرات چیپس میوه فراهم آورده است.

آبمیوه یکی از بهترین جایگزین‌ها برای نوشابه‌های گازدار در سراسر دنیا است. این نوشیدنی تهیه شده از انواع میوه، از نظر سلامتی ارزش غذایی بالایی دارد و بر این اساس میزان مصرف آن در کشورهای مختلف جهان دائما در حال افزایش است. صنعت آبمیوه در هر کشوری از صنایع اساسی در بخش غذایی به شمار می‌رود و این موضوع موجب شده تا بازار جهانی انواع آبمیوه و کنسانتره بسیار پررونق و گرم باشد؛ اما نکته ای که بر بازار فروش آبمیوه تاثیر دارد و باید به آن دقت شود نوع بسته بندی محصول است. بسته بندی شکیل تر در کنار کیفیت خوب محصول تاثیر بسیار خوبی در افزایش محبوبیت کالا خواهد داشت.

با توجه به اینکه شرايط اقليمی موجود در شهرستان ابرکوه برای پرورش و توليد انار بسيار مناسب است و هم اكنون نیز سطح زيركشت باغ های انار در این منطقه زیاد است، فراوری انار می‌تواند سودآوری خوبی داشته باشد. فراوری انار شامل تهیه رب انار، سس انار، آب انار، شربت انار، مربا، مارمالاد، ژله انار، نوشابه، بستنی انار ، ترشی، سرکه و لواشک انار است که با استقبال خوب و بازار مناسب و ارزآوری برای کشور همراه خواهد بود.

فرآوری گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايه‌گذاري زيادي نداشته و مي‌تواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. یکی از فرآوری‌های گیاهان دارویی تولید عرقیات است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده ای نمی باشد و با توجه به ظرفیت بالای تولید گیاهان دارویی در شهرستان ابرکوه و نیز سهولت صادرات این محصولات به شهرها و کشورهای دیگر، می توان با سرمایه‌ای اندک به این کسب و کار مشغول شد. خشک کردن و بسته‌بندی نیز از دیگر فرآوری‌های گیاهان دارویی است که می‌توان با فعالیت در آن‌ها به سود رسید.

با توجه به کشت گندم نیز به نظر می‌رسد مزیت هایی مانند تولید شیرینی، رشته آشی، نان و آرد نیز، قابلیت سرمایه گذاری را داشته باشند. در مورد کارخانه آرد لازم به ذکر است که با احداث بییش از یک یا دو مورد به حالت اشباع می‌رسد؛ لذا سرمایه گذار باید بازار مصرف را به صورت دقیق مورد بررسی قرار دهد.

شیرینی از دیرباز مورد توجه ایرانیان با ذائقه های مختلفبوده و در تمامی مراسم ها و جشن ها کاربرد داشته است. پخت شیرینی در ابعاد وسیع و کارگاهی و حتی در محیطی کوچک (در خانه) امکان پذیر است. شیرینی محصولی است که در انواع متفاوت و با طعم های متنوعی تهیه می شود. به علاوه این که با تغییر در مواد تشکیل دهنده آن می توان برای افراد رژیمی هم شیرینی تهیه کرده و این افراد را نیز به بازار هدف خود اضافه کرد. این کسب و کار را می توان با تجهیزات کم و سرمایه پایینی شروع کرد و در زمان کوتاه با فروش محصول به سود بالایی رسید. پخت شیرینی یکی از مشاغل زودبازده است و یک فرصت شغلی مناسب مخصوصا برای زنان خانه دار محسوب می شود. یافتن بازار فروش محصول یکی از ضروریات این حرفه می‌باشد که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی می توان به آن دست یافت. توجه به این نکته ضروری است که یکی از لازمه های موفقیت در این شغل گذراندن دوره های آموزشی مرتبط با پخت شیرینی است.

 

دامداری

دامداری به عنوان یکی از حوزه های بخش کشاورزی، در سطح گسترده ای در کشور انجام می شود و در نتیجه ی انجام این حرفه، سود اقتصادی خوبی کسب شده است. از آن جایی که حوزه دامداری با یکی از مهم ترین نیازهای انسان، یعنی نیاز به منابع غذایی و خصوصا منابع پروتئینی مرتبط می‌باشد، توجه به آن امری ضروری است. فعالیت در این حوزه شغلی و افزایش بهره وری در آن، می تواند از راهکارهای کاهش وابستگی به درآمد نفتی عاملی برای توسعه صنایع غذایی، تبدیلی و تکمیلی کشور محسوب شود.

در شهرستان ابرکوه دامداری بیشتر به صورت سنتی انجام می‌شود. البته دامداری صنعتی نیز وجود دارد. مردم شهرستان در زمینه دام سبک بیشتر گوسفند افشار، بلوچی، چینی، قشقایی و بز بومی و در زمینه دام سنگین بیشتر گاو هلشتاین دورگ و سمینتال دورگ و اسب را پرورش می‌دهند. لازم به ذکر است پرورش تمام موارد فوق تاکنون عملکرد خوبی داشته و با اقلیم سازگار است. البته استقبال مردم از پرورش گاو هلشتاین دورگ و سمینتال دورگ کمتر است که در اولویت بعدی قرار می‌گیرد.

گوسفند افشاری یکی از نژادهای بسیار مهم گوسفند داشتی است که بومی استان زنجان است. مدیریت پرورشی بهینه این نژاد می تواند سودآوری واحد گوسفندداری را افزایش دهد. دلایل زیادی باعث شده است که امروزه گوسفندان نژاد افشاری جزء پر فروش ترین گوسفندان باشد. این نژاد به آب و هوای سرد عادت داشته و دارای جثه ای بزرگی است. گوسفند افشاری جزء گوسفندان سنگین ‌دنبه کشور محسوب می‌گردد. سرعت رشد بالا، تولید شیر خوب و پرچرب و بهترین گوشت قرمز (که باعث‌شده است که جزء گوسفندان دو منظوره گوشتی – شیری قرار بگیرد.)، بهبود  کمی و کیفی پشم گوسفند، سازگاری و عادت پذیری با شرایط آب و هوایی مناطق سردسیر، قدرت راهپیمایی و کوه پیمایی خوب، توان چند قلو زایی، مقاومت در برابر امراض و انگلهای منطقه و بالا بودن ضریب تبدیل و داشتن بازده اقتصادی مطلوب از جمله مزایای پرورش گوسفند افشاری است.

گوسفندان نژاد قشقایی از نژاد گوشتی در ایران هستند و در شرایط سخت هم زندگی میکنند، این دسته میتوانند در شرایط محیطی دشوار هم زندگی کنند و کیفیت گوشت بالایی دارند که میتوان به عنوان یکی از با کیفیت ترین گوشت های گوسفند در ایران برشمرد. همانطور که گقته شد این نژاد یکی از محبوب ترین نژاد های گوسفندان در ایران است به همین دلیل هم اکثر دام هایی که در مناطق جنوبی ایران نگهداری میشوند از این دسته هستند و عمده گوشت قرمر مورد نیاز را تامین میکنند.

یکی از قدیمی ترین نژادهای گوسفندان ایرانی، نژاد گوسفند بلوچی است. این گوسفندان یکی از برترین نژادهای چند قلوزا در ایران محسوب میشوند که درصد چندقولوزایی در آنها بسیار بالا است، به همین دلیل هم با وجود مرگ میر بالای آنها هنوز هم جمعیت بالایی از گوسفندان از این نژاد هستند. پرورش این نژاد سود بسیار بالایی دارد به این دلیل که در هر باز زایمان چند بره تولید میکنند. این نژاد بدون شک یکی از نژادهای شاخص بومی در ایران است. به دلیل گوشت و پشم مرغوب در این نژاد، خرید آنها برای کاربردهای متفاوت کاربرد زیادی دارد. این گوسفندان وزن بالایی دارند و برای مقاصدی مانند تولید و فروش گوشت بسیار مناسب اند. این گوسفند از نژاد های پشمی-گوشتی محسوب میشود.

گوسفند نژاد چینی درشت جثه است و معمولا چندقلوزایی دارند؛ اما در ایران بسیار کم هستند که از مرز افغانستان وارد شده اند. استقبال از این نژاد در این شهرستان زیاد است؛ زیرا عملکرد خوبی داشته اند.[6]

با توجه به اینکه پرورش بز هم مانند گوسفند به صورت انبوه انجام می‌شود، توسعه این مورد نیز می‌تواند سودآور باشد؛ زیرا این شهرستان ظرفیت و پتانسیل های لازم برای پرورش بز را دارد. به طورکلی بز به‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف دنیا پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز به‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود.

پرورش بز سانن نیز به صورت محدود و برخی از نقاط شهرستان انجام می‌شود و قابلیت توسعه را دارد. بز سانن یک نژاد شیری پرتولید است که نسبت به بزهای بومی، تولید شیر بسیار بیشتری دارد و می‌تواند بخشی از نیاز کشور به شیر و پروتئین حیوانی را تأمین نماید. نرخ تبدیل مواد خوراکی به شیر در بزهای سانن بالاتر می‌باشد که این امر موجب افزایش بازدهی بز سانن از خوراک مصرف شده توسط آن می‌شود. کسب و کار پرورش بز سانن موجب اشتغال‌زایی و رغبت بیشتر جوانان به امر دام‌پروری می‌شود. هر کیلوگرم شیر بز با قیمت بیشتری نسبت به شیر گاو فروخته می‌شود و در نقاط مختلف کشور طرفداران خاص خود را دارد.

امروزه به منظور بهره برداری بهینه، از گاو های دورگ استفاده می‌شود. که این موارد حاصل تلقیح نژاد اصلی و نژاد بومی هستند. گوساله ای که از طریق آمیخته گری متولد می شود هم برخی خصوصیات ارثی گاو نر اصیل را دارا می باشد و هم برخی خصوصیات ارثی گاو ماده بومی را دارد. در نسل های بعدی به تدریج صفات منتقل شده از گاو های اصیل در گوساله ها ظاهر می شود و تولیدات شیر و گوشت اغلب آنها نیز به نحو قابل توجهی بیشتر می شود. در شهرستان ابر کوه نیز پرورش گاو هلشتاین دورگ و سمینتال دورگ انجام می‌شود و با توجه به سازگاری که با اقلیم منطقه داشته، همچنان قابلیت توسعه و سرمایه گذاری را دارد. با توجه به اینکه پرورش اسب در این منطقه انجام می‌شود، توسعه این صنعت می‌تواند سودآور باشد. صنعت اسب در دنیا همیشه یکی از صنایع پول ساز با گردش مالی بالا بوده است چون از یک سو افراد بسیاری به نگهداری و پرورش اسب علاقه‌مند بوده‌اند و در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند و کم‌ کم آن را به شکل اقتصادی در آورده‌اند و برای آن با تبلیغات و رسانه‌های جمعی بازار‌ ايجاد کرده‌اند که ‌اين بازار به سرعت به سمت حرفه‌اي شدن پیش می‌رود  از سوی دیگر دولت‌ها از دو منظر، یکی سرگرمي‌ و دیگری اشتغالزایی همیشه در حال گسترش فعالیت‌های مرتبط با اسب بوده‌اند.

پرورش زنبور عسل از جمله مشاغلی است که به صورت کم و محدود انجام می‌شود؛ اما توسعه آن می تواند سود خوبی به همراه داشته باشد. باردهی گل ها و میوه ها با گرده افشانی توسط زنبور عسل افزایش می یابد. این مسئله باعث شده ارزش اقتصادی پرورش زنبور عسل بسیار بیشتر از ارزش ریالی حاصل از تولید عسل باشد. در طی فرآیند پرورش و نگهداری زنبورعسل، با ازدیاد کندوها می توان به فروش کندو نیز فکر کرد و به سود خوبی دست یافت. در مناطق گرمسیری از هر کندو یک بچه کندو گرفته می شود. در ضمن محصول مزرعه پرورش زنبور عسل صرفاً کندو و عسل نیست؛ موم، زهر و ژل آن نیز قابل فروش است. با توجه به اینکه زنبورداری در این منطقه موفق بوده است، توسعه آن درآمدزا خواهد بود.

یکی دیگر از کسب و کارهایی که در این حوزه قابل راه‌اندازی است، پرورش زالو می‌باشد. تفاوت این طرح با سایر طرح‌های دامداری به مزیت اقتصادی این طرح می‌افزاید. برای مثال: زالوها هرمافرودیت هستند. به زبان گویاتر زالوها دوجنسیتی هستند. هر یک از زالوها هر دو اندام تناسلی نر و ماده را در اختیار دارند که با هر بار جفت‌گیری هر دو زالو بارور می‌شوند. به همین دلیل ضریب تکثیر زالوها نسبت به سایر طرح‌های دامداری در معرض توجه قرار می‌گیرد، به این دلیل که زالوها می‌توانند در یک دوره زاد و ولد ، 1 تا 4 پیله بگذارند که در هر پیله 8 تا 30 نوزاد زالو از آن متولد شوند. این نوسان تعداد با سن زالوی مادر و شرایط محیط پرورش رابطه مستقیم دارد. از دیگر مزیت‌های اقتصادی تکثیر و پرورش زالو، هزینه تغذیه کم‌تر نسبت به سایر دام‌ها است. به دلیل اینکه زالوی پزشکی فاقد معده است و هضم توسط باکتری‌های همزیست گرم منفی به نام آئروموناس در فاصله زمانی طولانی انجام می‌شود. لازم به ذکر است ورود به این حرفه ریسک بالایی دارد و برای تأمین بازار فروش ممکن است، مشکلاتی به وجود آید؛ بنابراین بهتر است این کار را در مقیاس کم آغاز کرد و درصورت سوددهی و بازارخوب، آن را گسترش داد. باتوجه به نکات گفته شده، توسعه پرورش زالو هم از مزیت هایی است که در اولویت های بعدی قرار می‌گیرد و سوددهی بالایی هم دارد.

 

طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و سود سرشاری دارد. یکی از طیوری که در شهرستان پرورش داده می‌شود، شترمرغ است. پرورش شترمرغ در حال حاضر به صورت خانگی انجام می‌شود و با اقلیم شهرستان سازگار است؛ بنابراین سرمایه گذاری در این زمینه توجیه اقتصادی دارد.[7] شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده، مقاومتش3 برابر چرم گاو  است، ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و  خلق آثار هنری، می توان اشتغال زایی کرد.

با توجه به اینکه در حال حاضر پرورش بوقلمون در این شهرستان وجود داشته و با پرورش آنها با شرایط آب و هوایی شهرستان سازگار است، قابلیت سرمایه گذاری برای این مورد نیز وجود داشته و کار کردن در این حوزه صرفه اقتصادی دارد. در طي چند دهه گذشته توجه به بوقلمون و محصولات آن موجب شده تا پرورش آن به صورت صنعتي در ايران و جهان آغاز و طي چند سال اخير نيز به مرز قابل قبولی برسد تا جائيکه امروزه شاهد افزايش روز افزون مصرف گوشت و ساير فرآورده هاي آن در سراسر جهان هستيم. از آنجا که گوشت بوقلمون دارای خواص غذائي ويژه ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ مي تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوئي را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است. بوقلمون تقریبا به آب وهواهای مختلف ایران سازگار است ولی دمای مناسب برای هر مرحله از پرورش متفاوت می‌باشد. در شروع دوره باید هوای محیط گرم باشد و به تدریج رو به خنک شدن ببرد.

در شهرستان ابرکوه چند واحد مرغداری صنعتی وجود دارد که در زمینه پرورش مرغ گوشتی و مرغ تخم گذار فعالیت می‌کنند. کار کردن در زمینه پرورش مرغ تخم گذار، همچنان جای کار داشته و می‌توان آن را توسعه داد. البته در زمینه گسترش تعداد مرغداری های گوشتی نیز در صورت وجود بازار مصرف می‌توان سرمایه گذاری کرد که در اولویت های بعدی قرار می‌گیرد. پرورش مرغ تخمگذار علاوه براینکه به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می کند نقش به‌سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا می‌کند. در صورتی که شخص بخواهد مشغول به پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت محدود شود نیاز به تکنولوژی پرهزینه‌ای ندارد و با بهره گیری از امکانات کم و موجود در روستا یا محل زندگی خود می تواند شرایط اجرای طرح را فراهم کند. پرورش مرغ تخم‌گذار حتی به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت پیدا کردن بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است. همچنین پیدا کردن بازار فروش با حاشیه سود بالا از امور مهم درمورد این کسب و کار است که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی امکان پذیر است. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم وبهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است. بدیهی است گوشت مرغ به سبب مزیتهای فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند در کشور مطرح و نیاز عمومی را در این زمینه مرتفع نماید. نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با سایر دام ها کمتر است، به طوری که در گوشت گوسفند ضایعات حدود 50 % و در مرغ حدود 25 % است. ضریب تبدیل جیره غذائی به گوشت در مرغ نسبت به سایر دام ها بالا بوده به طوری که در مرغ های اصلاح شده این ضریب 2 تا 2/2 و در گوساله و گاو بین 6 تا 9 % متغیر است. با توجه به دلایل فوق ایجاد واحد پرورش مرغ گوشتی در شهرستان مزیت دارد و تنها باید بازاریابی کرد تا بتوان محصول را با قیمت مناسب به فروش رساند.

پرورش بلدرچین نیز در حال حاضر به صورت محدود انجام می‌شود و با توجه به سازگاری که با اقلیم شهرستان دارد، قابلیت توسعه را دارد. بلدرچین پرنده ای با جثه کوچک، در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش(40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است.

با توجه به اینکه پرورش کبک نیز در این شهرستان وجود دارد؛ توسعه آن در صورت وجود بازار مصرف، پتانسیل های لازم برای سودآوری را دارد. کبک پرنده‌ای است وحشی، که در کوهستان‌ها زندگی می‌کند. این پرنده از قدرت پرواز کمی برخوردار بوده و در دنیا گونه‌های متعددی از آن وجود دارد. محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب قیمتی بیشتر و مشتریان خاص خود را دارند و از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماری‌ها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان کمتر است. همچنین می‌توان به بازار جوجه و تخم کبک اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه بیشتر را دارد. همچنین با پرورش کبک به‌صورت صنعتی می‌توان بخشی از نیاز کشور در حوزه گوشت را تأمین کرد و از میزان واردات به داخل کشور کاست.

 

خدمات

تنوع در حوزه مشاغل خدماتی بسیار زیاد است و حرفه های زیادی را در برمی گیرد که میزان سودآوری حرفه ها با توجه به نیاز و ظرفیت منطقه با یکدیگر تفاوت هایی دارد. برای مثال گردشگری از فعالیت هایی است که با سودآوری بسیاری همراه است و در شهرستان ابرکوه نیز ظرفیت های بسیارخوبی برای سرمایه گذاری در زمینه گردشگری وجود دارد؛ زیرا ابرکوه نقطه عطف سه استان یزد و فارس و اصفهان است؛ بنابراین ایجاد مجتمع خدماتی رفاهی، اقامتگاه بوم گردی و همچنین ایجاد رستوران های بومی از مزیت های خوب این منطقه است.

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی، نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز داده می‌شود. رستوران‌ها جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی برای هر کشوری در جهان محسوب می‌شوند و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف ایران قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کار های زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذا های محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود.

اقامتگاه های بوم گردی فرصت مناسبی است تا مسافران ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه ها، مصداق دیگری از مهمان نوازی ایرانی است.

چند سالی است که احداث مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی در جاده های کشور به منظور ساماندهی خدمات بین راهی و افزایش رفاه رهگذران جاده ها مورد توجه قرار گرفته است. لیکن قابلیت های بالقوه بسیاری در این مجتمع ها نهفته است که می توان از آنها در جهت نیل به اهداف بزرگتری همچون توسعه و توازن منطقه ای بهره برد. از سوی دیگر در نظر گرفتن نقش های جدید برای این مجتمع ها، ضمن آنکه می تواند گام های مهمی در جهت توسعه پایدار مناطق تلقی گردد و باعث آن می شود که ادامه فعالیت مجتمع های خدماتی – رفاهی بین راهی و گسترش دامنه فعالیت آنها از نظر اقتصادی توجیه پذیر باشد. در این زمینه تبعات مثبت احداث این مجتمع ها، به ویژه جنبه های گردشگری همراه با تاثیرات متقابل آنها بر مردم منطقه و رهگذران جاده ها تا حدی است که بعضا این الزام را ایجاب می کند که نهاد های اجرایی برای احداث این مجتمع ها و کمک به استقرار فعالیت آنها پیشقدم شوند؛ بنابراین ایجاد چنین مکانهایی قابلیت سرمایه گذاری را دارد.

با توجه به اینکه پرورش اسب نیز در این شهرستان انجام می‌شود، می‌توان این اسب‌ها را در پارک‌ها و فضاهایی که دولت در نظر می‌گیرد، در اختیار متقاضیان و کسانی که علاقمند به سوارکاری هستند قرار داد تا هم منبع درآمدی برای دولت و شهرداری‌ها باشد و هم برای جامعه اسبداران. همچنین با توسعه این صنعت و توجه به آن، در بخش گردشگری نیز پیشرفت هایی عاید می‌شود که با احداث باشگاه سوارکاری، از این بخش نیز درآمدزایی کرد.

خیاطی در شهرستان انجام می‌شود و به نظر می‌رسد گسترش این مورد نیز باعث اشتغال بانوان شده و سوددهی خوبی خواهد داشت.

 

صنایع دستی

قالی بافی از جمله مواردی است که در حال حاضر توسط برخی از بانوان شهرستان انجام می‌شود. با توجه به اینکه در این شهرستان نیروی کاری و مهارت های لازم برای این صنعت وجود دارد، می‎‌توان با احداث کارگاه های قالی بافی، به سوددهی قابل قبولی دست یافت. قالیبافی از مشاغل خانگی پردرآمدی است که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. همچنین با تولید فرش با کیفیت می توان به صادرات در این زمینه فکر کرد. این کسب و کار  را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد.

گليم بافي يكي از شاخه هاي قاليبافي است و در آن از طرح هاي مختلف محلي استفاده مي شود. برخی از مردم ابرکوه با مهارت گلیم بافی آشنا هستند و این کار را انجام می‌دهند. این مورد نیز در صورت تامین بازار، همچنان جای کار دارد.

بعد از موارد فوق می‌توان به چنته بافی، نمد مالی، تولید کیف و کفش نمد، تراش سنگ های زینتی و همچنین تولید پارچه های پنبه ای اشاره کرد. این موارد در حال حاضر انجام می‌شوند و در صورت تامین بازار مصرف، سودآور خواهند بود. چنته نوعی ساک، کیسه یا توبره است که برای نگهداری وسایل مختلف استفاده می شود. چنته در سال‌های اخیر بیشتر جنبه تزئینی یافته و در خودروها یا دکوراسیون منزل مورد استفاده قرار می گیرد که غالبا در طرح ها و اندازه های مینیاتوری تهیه می گردد.

 

شیلات

شیلات از حوزه های شغلی سوددهی است که ظرفیت بسیارخوبی در کشور ما برای آن وجود دارد که اگر از این ظرفیت های شیلاتی استفاده شود ارزآوری بسیار خوبی برای کشور ایجاد خواهد شد. پرورش ماهی در این شهرستان به صورت محدود و در برخی از استخر های ذخیره آب کشاورزی انجام می‌شود و بیشتر ماهی قزل آلا پرورش می‌دهند[8] . با توجه مسئله کم آبی در این منطقه، توسعه این مورد با مدیریت صحیح منابع آبی، امکان پذیر است. در واقع افزایش فعالیت در حیطه ی شیلات در صورتی عملی است که بتوان از استخر های دو منظوره در زمین های کشاورزی استفاده کرد، تا از آبی که برای پرورش ماهی استفاده می‌شود، بتوان برای آبیاری زمین ها نیز استفاده کرد و مزیتی که این طرح دارد، این است که نیاز به استفاده از کود ازت در شهرستان بسیار کاهش پیدا می کند. ماهیان سردآبی در محدوده دمایی 18-12 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. ماهی قزل آلا یکی از معروف ترین گونه های ماهیان سردآبی است.قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است، آهن در خونسازی و همچنین در حفظ مقاومت بدن در برابر میکروب‌ها نقش مهمی به عهده دارد. علاوه بر آن، آهن موجود در قزل آلا، جذب آهن منابع گیاهی را هم افزایش می دهد؛ بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد. نتایج مطالعات نشان می دهند امگا ۳ ماهی قزل آلا می تواند فشار خون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنج های آن به طور قابل توجهی بکاهد؛ بنابراین این نوع ماهی با توجه به قیمت و طعم مناسب طرفداران زیادی در بین مردم دارد؛ لذا راه اندازی پرورش آن، علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، سوددهی خوبی را خواهد داشت.

 

صنعت

تولید کودهای ریز مغذی برای گیاهان قابلیت توسعه و تولید را داشته[9] و با توجه به باغات خوب این شهرستان، ضمن داشتن بازار فروش مناسب، قابلیت سرمایه گذاری دارد.

معادن سنگ گرانیت، مرمر و تراورتن در شهرستان وجود دارد که برخی از آنها در سنگبری ها برش داده می شوند و به صورت خام و بدون فراوری صادر می گردند[10]؛ بنابراین فراوری معادن نیز از مزیت های حوزه صنعت است.

در این شهرستان یک شهرک صنعتی، یک ناحیه صنعتی مرکزی و یک ناحیه صنعتی در بخش بهمن وجود دارد. کارخانه های فعال در شهرک صنعتی شامل کارخانه تولید بطری پی ای تی و بطری نوشابه، کارخانه پلیمر ایساتیس قندی که کابل و پریز و دوشاخه خانگی و گرانول پلیمری تولید می‌کند، تیرچه بلوک و بلوک سیمانی، انواع جعبه های پلاستیکی برای حمل و نقل کالاها و میوه، تعاونی مهتاب پلاس کویر ابرکوه تولید انواع پلتفرم، ماشین بسته بندی موادغذایی آقای حمیدفلاحی نصرت آبادی و محصولات بتنی آقای رضا مصطفوی، هستند.

کارخانه های فعال در ناحیه صنعتی مرکزی شامل کارخانه محصولات لبنی شیکا و کارخانه تولید ماشین شست و شوی بطری هستند. کارخانه های فعال در ناحیه صنعتی بهمن شامل محصولات لبنیاتی عالی مهر، تولید تشک خوشخواب و تولید تیرچه بلوک و بلوک سیمانی که فصلی کار می‌کنند، هستند. همچنین کارخانه های فعال در خارج شهرک شامل چند کارخانه کاشی و سرامیک به نام کاشی کوثر ابرکوه و کاشی سیمین، کارخانه فولاد به نام آرین سرام، فولاد به نبرد ابرکوهش هستند. یک واحد تعاونی دام زرع ابرکوه به صورت نیمه فعال است که خوراک دام و طیور و کنجاله تولید می‌کند[11].

خدمات	صنایع				کشاورزی					ردیف
خدمات	صنعت	صنایع دستی	صنایع غذایی	صنایع تبدیلی	شیلات	طیور	دامداری	باغداری	زراعت	ردیف
احداث اقامتگاه بوم گردی(1)	تولید کود های ریز مغذی(1)	قالی بافی(1)	تولید لبنیات(1)	بسته بندی پسته (1)	پرورش ماهی قزل آلا (1)	پرورش شتر مرغ(1)	پرورش گوسفند افشار(1)	احداث باغ پسته(1)	کشت زعفران(1)	1
احداث رستوران بومی (1)	فراوری معادن(1)	گلیم بافی(1)	فراوری پسته(1)	بسته بندی زعفران(1)		پرورش مرغ تخم گذار(1)	پرورش گوسفند نزاد ترکی(1)	احداث گلخانه صیفی جات(1)	کشت گیاهان دارویی(1)	2
احداث مجتمع خدماتی رفاهی(1)		چنته بافی(2)	فراوری زردآلو(1)	تولید و بسته بندی کمپوست(2)		پرورش بوقلمون(1)	پرورش گوسفند نژاد چینی(1)	احداث باغ زردآلو(1)	کشت گندم(2)	3
خیاطی (2)		نمد مالی(2)	فراوری انار(2)	فراوری گیاهان دارویی(2)		پرورش بلدرچین(2)	پرورش گوسفند نژاد بلوچی(1)	احداث باغ آلوچه(2)	کشت سیر(2)	4
احداث باشگاه سوارکاری (3)		تولید کیف و کفش نمدی(2)	تولید چیپس میوه(3)	بسته بندی گوشت قرمز(2)		پرورش مرغ گوشتی(3)	پرورش بز بومی(1)	احداث باغ انار(2)	کشت کلزا(2)	5
		تراش سنگ(2)	تولید آمیوه(3)	احداث کشتارگاه طیور(2)		پرورش کبک(3)	پرورش بز سانن(2)	کاشت بادمجان(2)	کشت پیاز(2)	6
		تولید پارچه پنبه ای(2)	تولید سایر فراورده های میوه(3)	احداث کشتارگاه صنعتی دام(3)			پرورش گاو هلشتاین دورگ(2)	احداث باغ گوجه سبز(2)	کشت جو(3)	7
			تولید آرد(3)	فراوری پوست دام(3)			پرورش گاو دورگ سمینتال(2)	احداث گلخانه تولید نشا و نهال(3)	کشت یونجه(3)	8
			شیرینی پزی(3)				پرورش اسب(2)		کشت ذرت علوفه ای(3)	9
			تهیه نان(3)				زنبورداری (3)			10
			تولید رشته آشی(3)				پرورش زالو(3)			11

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

 

شغل	مزیت
کشت زعفران	1
احداث باغ پسته	2
بسته بندی پسته	3
بسته بندی زعفران	4
کشت گیاهان دارویی	5
فراوری پسته	6
فراوری زردآلو	7
پرورش گوسفند افشاری	8
پرورش بوقلمون	9
پرورش گوسفند بلوچی	10
پرورش گوسفند قشقایی	11
پرورش گوسفند چینی	12
احداث اقامتگاه بوم گردی	13
قالی بافی	14
احداث گلخانه صیفی جات	15
احداث باغ زردآلو	16
پرورش بز بومی	17
تولید لبنیات	18
احداث مجتمع خدماتی و رفاهی	19
پرورش گاو سمینتال دورگ	20
پرورش گاو هلشتاین دورگ	21
پرورش شتر مرغ	22
پرورش مرغ تخم گذار	23
فراوری انار	24
کشت کلزا	25
کشت سیر	26
پرورش اسب	27
پرورش بلدرچین	28
تولید و بسته بندی کمپوست	29
پرورش ماهی قزل آلا	30
تولید کود ریز مغذی	31
کاشت بادمجان	32
احداث باغ انار	33
احداث کشتارگاه طیور	34
گلیم بافی	35
فراوری گیاهان دارویی	36
پرورش بز سانن	37
تولید چیپس میوه	38
شیرینی پزی	39
احداث باغ آلوچه	40
تراش سنگ	41
تولید کیف و کفش نمد	42
کشت گندم	43
تهیه سایر فراورده های میوه	44
پارچه بافی	45
احداث کشتارگاه صنعتی دام	46
فراوری پوست دام	47
تولید آرد	48
تهیه نان	49
خیاطی	50

 

* این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) تهیه و تدوین شده است.