گمیشان

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب ‌و كارهاي موجود در هر شهرستان بر مبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب ‌و كار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌ شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افراد خبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح ‌شده‌ است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست ‌يابد؛ بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان گمیشان ارائه ‌شده‌ است.

 

تعیین کسب ‌و کارهای مزیت‌دار شهرستان

همان‌طوري‌كه در قسمت مقدمه اشاره‌ شده مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده ‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب ‌و كارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب ‌و كارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده ‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجود دارد، اشاره شده ‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌ است.

 

1. صنایع غذایی
2. صنایع تبدیلی و تکمیلی
3. دامداری
4. شیلات
5. صنایع دستی
6. صنعت
7. زراعت
8. طیور
9. خدمات
10. باغداری
11.  

· صنایع غذایی

راه‌اندازی کسب و کار فراوری محصولات کشاورزی مهم ترین روش برای ایجاد اشتغال پایدار و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی است. ایجاد صنایع غذایی در شهرستان گمیشان، علاوه بر اشتغالزایی، باعث ارتقای سطح درآمد مردم و همچنین کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده از منابع خواهد شد.

با مقایسه سرانه مصرف آبزیان در سبد غذایی جامعه ایرانی و فاصله بسیار زیاد بین ارقام و اعداد سرانه مصرف جهانی بایستی علل عدم مصرف آن در جامعه را بررسی و به رفع آن پرداخت، چرا که قرار گرفتن آبزیان در سبد غذایی مردم نقش مهمی در سلامت جامعه ایفا می نماید. مصرف گوشت سفید در مقایسه با گوشت قرمز از سلامت بالاتری برخوردار است و بر طبق آخرین یافته های محققین علوم تغذیه و پزشکی مصرف صحیح آبزیان از بروز بسیاری از بیماریها جلوگیری می کند؛ بنابراین تنها راه افزایش مصرف سرانه آبزیان در کشور علاوه برگزاری برنامه های آموزشی، تولید غذاهای دریایی آماده مصرف نظیر انواع فیش برگر و ناگت، میگو برگر و ... و ترویج مصرف آن ها بین گروه های مختلف مصرف کننده است؛ لذا ایجاد چنین صنایعی ضمن وجود مواد اولیه آنها در شهرستان گمیشان، توجیه اقتصادی دارد.

طبق بررسی های انجام شده، با توجه به گستردگی پرورش شتر در شهرستان گمیشان، تولید لبنیات شتر از جمله کسب و کارهای زود بازده قلمداد می‌شود که قابلیت اشتغالزایی دارد. تولید سوسیس و کالباس نیز از جمله مزیت های سودآور است که پتانسیل های سرمایه گذاری در شهرستان را دارد؛ زیرا مواد اولیه آن در این شهرستان تولید می‌شود.

تولید محصولات مشتقی از گوشت‌های فرآوری شده، در هر زمانی سوددهی دارد و از شغل‌های آزاد پردرآمد محسوب می‌شود. در بین فراورده های عمل آوری شده از گوشت، سوسیس و کالباس به دلیل آماده سازی سریع و همچنین طعم و مزه مطلوب، مصرف بیشتری دارد. سوسیس و کالباس حاوی پروتئین های حیوانی کافی، چربی، کربوهیدرات و ویتامین است و می توان آن‌ها را از جمله غذاهای آماده در سفره خانواده ها نام برد. برای حفظ این جایگاه و افزایش تقاضای این محصولات، علاوه بر انتخاب روش های مناسب تولید و فراوری، باید به نوع و شکل بسته بندی آنها نیز توجه نمود. با توجه به رونق دامداری در این شهرستان، راه‌اندازی این کسب ‌و کار مزیت دارد.

تولید لبنیات می‌تواند یکی از کسب و کارهای پرسود باشد؛ زیرا تولید شیر در این شهرستان در وضعیت مناسبی قرار دارد؛ البته در حال حاضر واحد تولید لبنیات در شهرستان وجود دارد؛ اما با توجه به نیاز مردم و همچنین وجود مواد اولیه، همچنان قابلیت سرمایه گذاری در این زمینه وجود دارد.[1] شیر و فرآورده هاي آن از مهمترین اجزاي تشکیل دهنده جیره غذایی انسان است که از لحاظ ارزش غذایی از کلسیم، فسفر، ویتامین هاي مورد نیاز و پروتئین غنی می‌باشد و همیشه استقبال بسیار خوبی از این نوع محصولات می شود. البته باید توجه داشت که برای موفقیت در این زمینه باید به بالا بردن توانایی رقابت با نشان‌های تجاری معروف نیز فکر کرد.

با توجه به اینکه گندم تولید شده در این شهرستان کیفیت بسیار خوبی داشته و سطح زیر کشت قابل توجهی را به خود اختصاص داده است، تهیه نان، رشته آشی و شیرینی، پتانسیل های لازم برای درآمدزایی را دارند؛ البته در این زمینه می‌توان به تهیه سایر فراورده های گندم، مانند آرد سوخاری، برشته کردن گندم، پفک گندم و ... نیز اشاره کرد.

شیرینی از دیرباز مورد توجه ایرانیان با ذائقه های مختلف بوده و در تمامی مراسم ها و جشن ها کاربرد داشته است. پخت شیرینی در ابعاد وسیع و کارگاهی و حتی در محیطی کوچک (در خانه) امکان پذیر است. شیرینی محصولی است که در انواع متفاوت و با طعم های متنوع تهیه می شود. به علاوه این که با تغییر در مواد تشکیل دهنده آن می توان برای افراد رژیمی نیز شیرینی تهیه کرده و این افراد را هم به بازار هدف خود اضافه کرد. این کسب و کار را می توان با تجهیزات کم و سرمایه پایین شروع کرد و در زمان کوتاه با فروش محصول به سود بالایی رسید. پخت شیرینی یکی از مشاغل زودبازده است و یک فرصت شغلی مناسب مخصوصا برای زنان خانه دار محسوب می شود. یافتن بازار فروش محصول یکی از ضروریات این حرفه می‌باشد که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی می توان به آن دست یافت. توجه به این نکته ضروری است که یکی از لازمه های موفقیت در این شغل گذراندن دوره های آموزشی مرتبط با پخت شیرینی است.

با توجه به ورود تکنولوژی‌های جدید و به همراه آن تغییر در فرهنگ تغذیه، غذاهای متنوعی در بین افراد رایج شده است و افراد نوع مواد مصرفی را با در نظر گرفتن دو فاکتور اساسی یعنی مطلوبیت فرهنگی و امکانات اقتصادی در برنامه غذایی خود گنجانده‌اند. در این میان یکی از انواع غذاهایی که با توجه به معیارهای مورد اشاره در خور توجه واقع شده است، انواع رشته آشی و پلویی می‌باشد که گذشته از ظاهر مطلوب و تطابق با تحولات فرهنگی، از جنبه اقتصادی نیز مقرون به صرفه است. ماده اصلی این رشته‌ها گندم است که خوراک اصلی و دائمی ما را تشکیل می‌دهد. تبدیل آرد به رشته می‌تواند عمر ماندگاری آن را افزایش دهد و از این جهت در تأمین امنیت غذایی کشور و جامعه نیز نقش مهمی داشته باشد. در بلندمدت، فرآوری‌های این‌چنینی از میزان ضایعات غذایی کشور خواهد کاست و میزان سود حاصل از آن متوجه مردم جامعه خواهد شد. ضمن اینکه راه‌اندازی چنین واحدهای فرآوری محصولات غذایی، باعث ایجاد اشتغال و درآمدزایی خواهد شد. تمامی این موارد از اهداف مهم اقتصاد مقاومتی و از راهکارهای مهم در مسیر توسعه کشور هستند.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی در شهرستان گمیشان، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از این محصولات در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد؛ لذا توسعه صنایع تبدیلی در شهرستان گمیشان می‌تواند زمان استفاده از محصولات را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات در این شهرستان خواهد شد.

در سال های اخیر با افزایش آگاهی های مردم نسبت به مواد غذایی و توجه بیشتر آنها به سلامت و نقش مواد غذایی مفید، مصرف گوشت ماهی و میگو از جایگاه ویژه ای نزد مردم برخوردار شده و مصرف آن در جوامع بشری افزایش چشمگیری داشته است. همچنین با توجه به فسادپذیری بالای ماهی و لزوم وجود آن در سبد غذایی انسان، استفاده از روش های بسته بندی مناسب بسیار ضروری است؛ لذا بسته بندی ماهیان پرورشی و میگو صرفه اقتصادی دارد؛ زیرا تولیدات این موارد بیش از نیاز شهرستان است و می توان روی بسته بندی آن کار کرد.

با افزایش جمعیت، رشد تکنولوژی و افزایش سطح استانداردهای زندگی در جوامع امروزی، مصرف محصولات با محتوای بسته بندی های کوچک افزایش یافته است. جامعه مصرفی نیازمند محصولاتی با سایزها و بسته بندی های متفاوت بوده و اهمیت صنعت بسته بندی به تدریج برای بنگاه ها و برنامه ریزان اقتصادی در حال آشکار شدن است. در بیشتر موارد شاهد هستیم که محصولات با بسته بندی های نامناسب یا به صورت فله ای و یا با قیمت های ناچیز به بازرگانان خارجی فروخته می‌شوند. این محصولات بعد از انتقال به خارج و انجام بسته بندی های مناسب بر روی آنان، با ارزش افزوده بالا و با قیمت های چند برابری و به اسم و برند همان کشورها به بازار کشورهای دیگر عرضه می شوند و این کار ضمن برندسازی برای آن کشورها، تجارت آن ها را هم توسعه می‌دهد و این نشان دهنده رابطه مستقیم توسعه صنعت بسته بندی با رشد و توسعه تجاری کشورهاست. با توجه به موارد ذکر شده و تولیدات غلات در این شهرستان، بسته بندی غلات توجیه اقتصادی دارد؛ البته در این مورد لازم به ذکر است که در صورت کافی نبودن موارد تولیدی، می‌توان مابقی نیاز این واحدها را از سایر مناطق تامین کرد.

با توجه به اینکه دامداری در این شهرستان در وضعیت مناسبی قرار دارد، تولید خوراک دام از جمله برنامه‌های راهبردی برای توسعه اقتصاد شهرستان محسوب می‌شود؛ زیرا در حال حاضر چنین واحدی در این منطقه وجود ندارد؛ اما پتانسیل های لازم برای سرمایه گذاری را دارد.[2] با اجرای پروژه های صنعتی در شهرستان که از ضایعات کشاورزی و ... خوراک دام تولید شود، هم غذای مورد نیاز دام‌ها تأمین می شود و شهرستان را به خودکفایی سوق می دهد و هم استفاده از مواد اولیه ارزانتر در تولید این محصول سبب خواهد شد تا قیمت تمام شده آن پایین تر و در نتیجه قیمت فروش آن نیز پایین باشد. تولید خوراک دام می تواند زمینه اشتغال خوبی را به طور مستقیم و غیر مستقیم برای افراد ایجاد کند.

بسته بندی گوشت قرمز نیز توانایی اشتغالزایی و ارزآوری را دارد؛ زیرا تولیدات گوشت قرمز در حال حاضر به مقدار مطلوبی در شهرستان انجام می‌شود. یکی از روش‌های تازه ماندن گوشت، بسته‌بندی مناسب است. بسته بندی باید به گونه‌ای باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی جلوگیری کند. همچنین بسته بندی باید خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ و گوشت را در برابر آلودگی های میکروبی و سایر آلودگی ها نگهداری کند.

با توجه به اینکه پرورش شتر از جمله کسب و کارهای مرسوم در شهرستان است، بنابراین تولید روغن کوهان شتر در شهرستان کسب و کاری سودده قلمداد می‌شود. روغن کوهان شتر از بهترین داروهای طبیعی است که به روش سنتی تهیه می شود. این روغن برای انواع بیماری های پادرد، کمردرد، رماتیسم، سیاتیک و ترمیم شکستگی استخوان به کار می رود. مصرف این روغن در مجاورت کویر و مناطقی که آب و هوای خشکی دارند، بیشتر است.

فراوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم دوزی و همچنین استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه گذار، سود خوبی را نیز نصیب دامدار می‌کند؛ زیرا این مورد در حال حاضر به صورت کارگاهی در شهرستان انجام می‌شود و عملکرد بسیار خوبی دارد. [3]

 

· دامداری

دامداری به عنوان یکی از حوزه‌های بخش کشاورزی، در سطح گسترده‌ای در شهرستان گمیشان انجام می شود و در نتیجه انجام این حرفه، سود اقتصادی خوبی را نیز نصیب مردم این منطقه کرده است. از آن جایی که حوزه دامداری با یکی از مهم ترین نیازهای انسان، یعنی نیاز به منابع غذایی و خصوصا منابع پروتئینی مرتبط می‌باشد، توجه به آن امری ضروری است. فعالیت در این حوزه شغلی و افزایش بهره وری در آن، می تواند عاملی برای توسعه صنایع غذایی، تبدیلی و تکمیلی در این شهرستان محسوب شود.

دامداری از جمله کسب و کارهایی است که اغلب به صورت سنتی در شهرستان انجام می‌شود. مردم این شهرستان در زمینه دام سبک بیشتر گوسفند نژاد ترکمن، گوسفند افشاری و بز بومی را پرورش می‌دهند و در زمینه دام سنگین نیز بیشتر شتر پرورش می دهند؛ البته تعداد محدودی گاوداری نیز در این شهرستان وجود دارد که گاو سمینتال و هلشاین را پرورش می‌دهند. پرورش تمام موارد فوق با اقلیم منطقه سازگار بوده و پتانسیل های توسعه و سرمایه گذاری را دارد.[4]

گوسفند نژاد دالاق اغلب توسط گوسفندداران ساکن مناطق ترکمن‌نشین از حوالی منطقه مراوه‌تپه تا حوالی شهرستان بندرترکمن، پرورش داده می‌شوند. زیستگاه اصلی گوسفندان دالاق استان گلستان است. گوسفند نژاد دالاق دارای جسته ای بزرگ و گوش هایی دراز است و روی جمجمه میش و قوچ آن نیز برجستگی وجود دارد. این نژاد از گوسفندان ایرانی جزو دسته گوشتی محسوب می شود و البته پشم گوسفند دالاق نیز با کیفیت است و به طور کلی در سال دو بار پشم چینی انجام می شود که اوایل بهار و اواخر تابستان است.

به طورکلی بز به‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز به‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود.

گوسفند افشاری یکی از نژادهای بسیار مهم گوسفند داشتی است که بومی استان زنجان است. مدیریت پرورش بهینه این نژاد می تواند سودآوری واحد گوسفندداری را افزایش دهد. دلایل زیادی باعث شده است که امروزه گوسفند نژاد افشاری جزء پر فروش ترین گوسفندان باشند. این نژاد به آب و هوای سرد عادت داشته و دارای جثه ای بزرگ است. گوسفند افشاری جزء گوسفندان سنگین ‌دنبه کشور محسوب می‌گردد. سرعت رشد بالا، تولید شیر خوب و پرچرب و بهترین گوشت قرمز (که باعث‌ شده است که جزء گوسفندان دو منظوره گوشتی – شیری قرار بگیرد)، بهبود کمی و کیفی پشم گوسفند، سازگاری و عادت پذیری با شرایط آب و هوایی مناطق سردسیر، قدرت راهپیمایی و کوه پیمایی خوب، توان چند قلو زایی، مقاومت در برابر امراض و انگل‌های منطقه و بالا بودن ضریب تبدیل و داشتن بازده اقتصادی مطلوب از جمله مزایای پرورش گوسفند افشاری است.

پرورش شتر نسبت به سایر دام ها مزیت‌هایی مانند قابلیت سازگاری با شرایط سخت محیطی مناطق خشک و نیمه خشک، تحمل گرما، کم آبی و کیفیت پایین علوفه و مقاومت نسبی در مقابل امراض و عوامل بیماری زا دارد. همچنین شتر در مقایسه با سایر دام های اهلی علوفه را با قابلیت هضم بالا و بازده بیشتری استفاده می نماید و قادر است از انواع خاص گیاهان مرتعی (خشبی، خاردار و تیغ دار) به میزانی استفاده نماید که سایر دام ها قادر به استفاده از آن نیستند. از دیگر فواید پرورش شتر، حداقلِ نیاز به تاسیسات، تجهیزات و امکانات پرورش و نگهداری و در نتیجه کمترین نیاز به سرمایه گذاری سنگین را دارد. گوشت شتر منبع بسیار خوبی برای بسیاری از مواد غذایی مهم و مورد نیاز بدن می‌ باشد. این گوشت حاوی پروتئین‌ هایی با ارزش غذایی بالا و تعدادی از ویتامین ‌های مفید و مورد نیاز بدن نظیر ویتامین ‌های گروه B و برخی از عناصر معدنی مهم نظیر آهن، فسفر و کلسیم است. سازمان ملل متحد شیر شتر را جزو سالم‌ترین شیر حیوانی جهان شمرده است و به ‌دلیل خواص زیاد شیر شتر برخی محققان به آن «طلای سفید بیابان» می‌گویند. در تحقیقات جدید، خواص متعددی برای شیر شتر به ‌اثبات رسیده است. این تحقیقات بیانگر آن است که پادتن‌های موجود در شیر شتر علاوه بر اینکه موجب ماندگاری طولانی‌تری نسبت به اغلب محصولات لبنی می‌‌شود، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و باعث غلبه سیستم دفاعی بدن در برابر بیماری‌هایی نظیر سرطان، ایدز، آلزایمر و هپاتیت C می‌‌شود و از این نظر شیر شتر ساختار و ‌خصوصیاتی بسیار شبیه به شیر انسان دارد.

گاو سمینتال جزء بهترین گاوهای شیری و گوشتی در جهان است. افزایش وزن روزانه فوق‌العاده و گوساله دهی با فاصله زمانی 365 روز، مقاومت بالا نسبت به بیماریهای عفونی و متابولیکی، عمر مفید بالا، مدیریت آسان این نژاد و همچنین سازگاری بسیار خوب و قابل توجه با محیط پرورش همان چیزی است که یک دامدار برای بقاء و پیشرفت به آن نیاز دارد. یکی دیگر از مزایای پرورش گاو سمینتال، به صرفه بودن در شرایط اقتصادی فعلی است، زیرا این گاو با دادن کمترین علوفه و کنسانتره، بیشترین میزان شیر و گوشت را می‌دهد.

گاو هلشتاین که به نام هولشتاین نیز شناخته می شود جزء سنگین وزن ترین گاوهای شیری در جهان است. این نژاد که از نظر تولید شیر بهترین نژاد در میان گاوهای شیری است حدودا ۷۲۴۰ لیتر شیر در سال تولید می کند. درصد چربی این شیر 65/3 و درصد پروتئین آن نیز ۳ درصد است.

زنبورداری نیز از جمله کسب و کارهایی است که هم اکنون توسط برخی از افراد شهرستان انجام می‌شود و گزینه شغلی مناسبی برای دست یابی به نرخ سوددهی مناسب به شمار می‌رود.

پرورش زنبورعسل اگر همراه با رعایت اصول علمی صورت پذیرد، می تواند پیشه‌ای سودآور باشد. زندگی این حشرات به سبک کلنی باعث شده تا پرورش دهندگان زنبور از اشتغالی پایدار بهره مند شوند چراکه میزان بالای زاد و ولد زنبورها باعث سودآوری بیشتر برای پرورش دهندگان خواهد شد. بر خلاف افکار عموم جامعه که تصور می کنند مهمترین فایده زنبورعسل، تولید عسل و سایر محصولات و فراورده های مرتبط با شهد و عسل است، در واقع بالغ بر 90 درصد فواید زنبورعسل مربوط به فعالیت گرده افشانی آن است. عدم فعالیت زنبورها و دیگر حشراتی که گرده افشانی را انجام می دهند باعث عدم باروری و نابودی تدریجی گیاهان و درختانی که برای گرده افشانی به این حشرات وابسته اند می شود. افراد با تجربه معمولا در کنار پرورش زنبور عسل به کشاورزی و تولید محصولات زراعی نیز می پردازند، زیرا با ادغام این دو فعالیت علاوه بر تامین مواد غذایی برای زنبورها به دلیل کیفیت در گرده افشانی، به کشت و زراعتی با کیفیت و محصولی بی نظیر نیز دست خواهند یافت.

 

· شیلات

شیلات از حوزه های شغلی سوددهی است که ظرفیت بسیار خوبی در کشور ما برای آن وجود دارد که اگر از این ظرفیت های شیلاتی استفاده شود ارزآوری بسیار خوبی برای کشور ایجاد خواهد شد. با توجه به اینکه در این شهرستان چند استخر پرورش ماهی قزل آلا، میگو، ماهی آمور و ماهی کپور وجود دارد، کار کردن در این حوزه نیز در صورت تامین بازار مصرف، علاوه بر اشتغالزایی، سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت. البته طبق بررسی های انجام شده، استقبال از ماهی قزل آلا و میگو بیشتر است؛ لذا در اولویت بهتری قرار می‌گیرند.

ماهیان سردآبی در محدوده دمایی 18-12 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. ماهی قزل آلا یکی از معروف ترین گونه های ماهیان سردآبی است. قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است؛ بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن بر عهده دارد. نتایج مطالعات نشان می دهند که امگا ۳ موجود در ماهی قزل آلا می تواند فشار خون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنج های آن به طور قابل توجهی بکاهد؛ بنابراین این نوع ماهی با توجه به قیمت و طعم مناسب طرفداران زیادی در بین مردم دارد؛ لذا راه اندازی پرورش آن، علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت.

میگو از جانوران آبزی است که جزو شاخه بندپایان و رده سخت پوستان است. میگوها انواع گوناگونی دارند که در آب شور و شیرین و هم در مناطق گرم و سرد یافت می شوند و بیش از 300 گونه از آنها در سرتاسر جهان وجود دارد. پرورش میگو به علت وجود پروتئین و مواد معدنی سرشار و همچنین کوتاه بودن زمان تکثیر و پرورش آن، در تمامی دنیا به عنوان یکی از پردرآمدترین مشاغل به حساب آمده و صادرات آنها میلیاردها دلار درآمدزایی دارد.

ماهیان گرمابی در محدوده دمایی 27-20 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. بزرگ‌ترین خانواده ماهيان آب شيرين، کپورماهیان هستند. این ماهی در مقایسه با سایر گونه‌های پرورشی در آب‌های گرم و معتدل، ارزشمندترین ماهی از لحاظ اقتصادی است و نیز ارزش‌های تغذیه‌ای فراوانی دارد؛ ازاین‌رو آموزش توسعه پرورش این ماهی می‌تواند در راستای تأمین غذای جمعیت کشور و نیز افزایش سطح معیشتی مردم مؤثر باشد.

ماهی آمور گیاهخوار است و بیشتر در آبهای شیرین توانایی زندگی و رشد را دارد. ماهی آمور که از خانواده ماهی های کپور است، شباهت زیادی به ماهی سفید خزر دارد به طوری که آن را سفید پرورشی می‌نامند. ماهی آمور به دلیل مرغوبیت گوشت، امکان تکثیر مصنوعی، رشد سریع و تغذیه با علوفه دستی از جمله ماهیان پرورشی محسوب می شود که پرورش آن دارای سوددهی بالایی می باشد.

 

· صنایع دستی

صنايع دستي به آن گروه از صنايع گفته مي شود كه مهارت، ذوق و بينش انسان در آن نقش اساسي دارد و يا اينكه تمام يا بخش اعظم مراحل ساخت فراورده هاي آن با دست انجام شده و در چارچوب فرهنگ و بينش هر منطقه و با ديدگاه هاي قومي ساخته و پرداخته مي شود. صنايع دستي بازتابي از تاريخ تمدن هر ملت و قوم است و مي تواند انتشار مؤثري براي فرهنگ و سنن مناطق مختلف باشد.

با توجه به اینکه قالی بافی در حال حاضر در شهرستان انجام می‌شود و برخی از مردم نیز در انجام آن مهارت دارند، این مورد را می‎‌توان گسترش داد و با استفاده از بازاریابی مناسب، سود چشمگیری را به دست آورد. قالیبافی از هنرهایی است که از قدیم نزد جهانیان جایگاه ویژه ای داشته و ایران را به این هنر می‌شناسند. آمارها نشان می دهد فرش ایرانی از کیفیت خوبی برخوردار بوده و قابل رقابت با کشورهای دیگر است. در ضمن با تولید فرش با کیفیت می توان به صادرات در این زمینه نیز فکر کرد. همچنین قالیبافی از مشاغل خانگی پردرآمدی بوده که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. در ضمن این کسب و کار را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد.

گليم بافي يكي از شاخه هاي قاليبافي است و در آن از طرح هاي مختلف محلي استفاده مي شود. برخی از مردم شهرستان با مهارت گلیم بافی آشنا هستند و این کار را انجام می‌دهند. این مورد نیز در صورت تامین بازار، همچنان جای کار دارد.

بعد از موار فوق می‌توان به مزیت هایی مانند جاجیم بافی و سوزن دوزی اشاره کرد که در حال حاضر توسط برخی از مردم شهرستان انجام شده و در صورت وجود بازار مصرف، همچنان جای کار داشته و می‌توان این تولیدات را افزایش داد. مزیت هایی مانند نمد بافی، پارچه بافی، جوراب بافی، قلاب بافی، کیف دوزی و معرق کاری نیز در صورت بازاریابی و تبلیغات مناسب، پتانسیل های توسعه و اشتغالزایی را دارند.

 

· صنعت

مشاغل صنعتی از عوامل مهم توسعه اقتصادی در هر کشور است. متاسفانه با اینکه ظرفیت های بسیار خوبی در کشور ما برای ایجاد مشاغل صنعتی وجود دارد، نقش این حوزه شغلی آن چنان که باید پررنگ نیست در صورتی که با اندکی ریسک پذیری می توان واحدهای سودآوری را در هر شهرستان احداث کرد.

بررسی های انجام شده نشان می‌دهد که احداث نیروگاه خورشیدی با توجه به اقلیم شهرستان، از جمله برنامه‌های راهبردی برای سوددهی و اشتغالزایی محسوب می‌شود. در نیروگاه خورشیدی با استفاده از پنل‌های خورشیدی، انرژی خورشید را به الکتریسیته یا همان برق تبدیل می‌کنند. کاهش بارش در سال‌های اخیر و کمبود آب پشت سدها برای تولید برق، افزایش جمعیت و ساخت ‌و ساز و در دسترس بودن نور خورشید بدون پرداخت هزینه‌ای، سبب شده دولت اجازه اجرا و حمایت از طرح احداث نیروگاه خورشیدی را در خانه ها، کارخانه ها و... بدهد.

در ادامه نیز می‌توان به مزیت تولید پوشاک و مصالح ساختمانی اشاره کرد؛ زیرا این موارد ظرفیت های لازم برای فعالیت در این منطقه را دارند.[5] پوشاک پردرآمدترین صنعت موجود در کشور است. امروزه افراد زیادی در کشور ما در صنعت پوشاک یعنی در زمینه طراحی، دوخت و تولیدی لباس فعالیت می کنند. همچنین با وجود شبکه های اجتماعی و رشد روز افزون این شبکه ها و نفوذ آن در میان مردم طی ۵۰ سال گذشته تعداد مزون هایی که در زمینه پوشاک فعالیت می کند به طرز چشمگیری افزایش یافته است. از طرفی به دلیل این که در مناسبت هایی همچون عید نوروز و شروع مدارس افراد زیادی اقدام به خرید لباس می کنند و همین موضوع باعث می شود که بیش از پیش این صنعت رونق پیدا کند؛ بنابراین ایجاد و گسترش تولیدی های پوشاک نیز از کسب و کارهایی است که قابلیت سرمایه گذاری در شهرستان را دارد.

در این شهرستان یک شهرک صنعتی وجود دارد که تقریبا به حالت نیمه فعال درآمده است. همچنین کارخانه‌های روغن کشی از دانه های روغنی، تولید لبنیات و ... در داخل و خارج از شهرک صنعتی فعال هستند.[6]

 

· زراعت

بخش زراعت در روند رشد و توسعه اقتصادی نقش‎های متعددی بر عهده دارد که از جمله مهم‎ترین آن‎ها می‎توان به تامین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع بالادستی، تامین نهاده‎هایی مانند نیروی کار، مصرف تولیدات سایر بخش‏های صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشین‌آلات کشاورزی، ارزآوری برای کشور و تامین مالی سایر بخش‎های زیربنایی اشاره کرد.

شهرستان گمیشان یکی از مستعد ترین مناطق برای کشت گندم و جو است. این محصولات استراتژیک که سازگاری بسیار خوبی با اقلیم شهرستان دارند، پتانسیل های سرمایه گذاری را داشته و ظرفیت های افزایش سطح زیر کشت را دارند.

در میان محصولات کشاورزی، کاشت گندم نسبت به بقیه محصولات کم دردسرتر است. گندم در بازه زمانی حدودا هشت ماه به ثمر نشسته و به مرحله سود دهی می رسد و در دو نوع بهاره و پاییزه کشت می شود که محصول دهی پاییزه آن بیشتر است. علاوه بر خود گندم، کاه آن نیز جهت تغذیه دام مورد استفاده قرار می گیرد و مشتریان خاص خود را دارد. همچنین کشت گندم مورد حمایت های دولت واقع شده و کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانه ای در اختیار کشاورزان قرار می گیرد؛ بنابراین توسعه این کشت توجیه اقتصادی دارد.

جو از دیرباز در سبد تغذیه دام جایگاه ویژه داشته و به صورت دانه و علوفه سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جو برای تهیه نان و پخت سوپ نیز استفاده می شود و در تهیه غذای کودک کاربرد دارد. جوشانده جو داروي خوبي براي مبتلايان به تب و كم خوني و سوء هاضمه بوده و پایین آورنده کلسترول خون است.

کلزا نیز از جمله محصولات با ارزش تولید شده در این شهرستان است که به دلیل استقبال خوب مردم، ظرفیت های توسعه را دارد. کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم می‌باشد و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگرداندن بقایای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور متداول است. روغن کلزا از جمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال قرار گرفته است. تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد که دانه کلزا بین 40-30 درصد روغن و کنجاله آن نیز بین 50-40 درصد پروتئین دارد.

بعد از موارد فوق می‌توان به توسعه کشت پنبه اشاره کرد که در حال حاضر توسط برخی از افراد شهرستان انجام شده و قابلیت های سوددهی را دارد. پنبه نیز از محصولات زراعی دیگری است که در این شهرستان کشت می شود و می توان نسبت به توسعه کشت آن اقدام کرد. این گیاه گرمادوست می‌باشد و رشد و نمو آن بستگی زیادی به دما دارد و هرگز نباید با یخبندان و سرمای شدید مواجه گردد که این شرایط در شهرستان گمیشان فراهم است. این گیاه به شوری مقاوم است و در اغلب خاک‌های زراعی می‌توان آن را کشت نمود، اما خاک‌های رسوبی و جلگه‌ای عمیق با مواد آلی کافی و زهکشی طبیعی، برای رشد این گیاه مناسب‌تر هستند. پنبه، به طلای سفید مشهور است. الیاف پنبه یکی از مهم‌ترین الیاف طبیعی برای تهیه نخ و پارچه به شمار می‌رود و محصولات آن علاوه بر ویژگی‌هایی چون استحکام، دوام، رنگ‌پذیری، قابلیت شستشو، اتو پذیری، قابلیت جذب گرما و تبادل هوا، موجبات آرامش روحی و احساس مثبت را در انسان فراهم می‌آورد.

کشت برنج نیز از جمله مواردی است که در حال حاضر به صورت محدود در شهرستان انجام می‌شود و تنها با مدیریت صحیح منابع آبی، قابلیت افزایش سطح زیر کشت را دارد. برنج مهم ترین غلات و اقلام غذایی است که بیشتر مردم به عنوان یک غذای اصلی به آن وابسته هستند. آب مورد نیاز برای کشت برنج از سایر غلات بیشتر است و رطوبت کافی از عوامل مورد نیاز برای کاشت بهتر این محصول است. البته برای کشت این محصول باید بازار فروش و قیمت آن را نیز مد نظر قرار داد.

 

· طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و سود سرشاری دارد. طبق بررسی های انجام شده، در شهرستان گمیشان تعداد محدودی مرغداری صنعتی وجود دارد که در زمینه پرورش مرغ گوشتی و مرغ تخم گذار فعالیت می‌کنند. پرورش این موارد که با اقلیم شهرستان سازگار هستند، تاکنون عملکرد خوبی داشته و پتانسیل های سرمایه گذاری را دارد . البته در این زمینه لازم به ذکر است که پرورش مرغ بومی نیز به صورت محدود و توسط برخی از افراد انجام می‌شود و پتانسیل های توسعه را دارد که به دلیل استقبال کمتر در اولویت های بعدی قرار می‌گیرد.

پرورش مرغ تخمگذار علاوه بر اینکه به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می کند، نقش به‌سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا می‌کند. در صورتی که شخص بخواهد مشغول به پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت محدود شود نیاز به تکنولوژی پرهزینه‌ای ندارد و با بهره گیری از امکانات کم و موجود در روستا یا محل زندگی خود می تواند شرایط اجرای طرح را فراهم آورد. پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت پیدا کردن بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است. همچنین پیدا کردن بازار فروش با حاشیه سود بالا از امور مهم در مورد این کسب و کار است که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی امکان پذیر است.

گوشت مرغ به سبب مزیت‌های فراوانی که دارد به عنوان منبع تامین پروتئین می تواند مطرح و نیاز عمومی منطقه و کشور را در این زمینه مرتفع نماید. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم و بهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است.

یکی از دلایل استقبال از پرورش مرغ بومی، سوددهی بسیار خوب پرورش مرغ بومی یا محلی است. مرغ بومی یا همان مرغ های محلی، نوعی نژاد بسیار مقاوم به شمار می آیند که در مقابل بیماری ها، گرما و سرما تحمل بالایی دارند و این مزیت باعث می شود که ایجاد واحدهای تولیدی مرغ بومی برای تولید کنندگان سوددهی داشته باشد. یکی دیگر از مزیت های پرورش مرغ بومی این است که این کار نیاز به تجهیزات زیادی ندارد. هرچند اگر در پرورش مرغ بومی از تجهیزات مدرن استفاده شود، سود بیشتری نصیب پرورش دهنده می شود. منظور از تجهیزات مواردی مانند آبخوری، دان خوری، لانه تخم گذاری و... است.

با توجه به اینکه پرورش بوقلمون، اردک، غاز و بلدرچین در حال حاضر در شهرستان انجام می‌‌شود، توسعه پرورش این موارد در صورت بازاریابی و فرهنگ سازی برای مصرف، از جمله کسب و کارهای پر بازده قلمداد می‌شود.

گوشت بوقلمون دارای خواص غذایي ويژه ای است و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ بنابراین مي تواند جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد از وزن يک لاشه 8 کيلوگرمی را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.

بلدرچین پرنده ای با جثه کوچک است که در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش (40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است.

پرورش غاز آسان و به‌صرفه است؛ اما در ایران به دلایل نبود سیاست‌های حمایتی، کمتر به تولید صنعتی غاز توجه شده و رقابت کم در این عرصه، بازار را برای پرورش‌ دهندگان غاز، داغ می‌کند. پرورش غاز دارای ویژگی‌هایی همچون مدیریت ساده و مسئولیت کم، سرعت رشد بالا و مورد استفاده قرار گرفتن گوشت، تخم و کرک و پر آن است. تخم و جگر این پرنده برای تهیه غذا‌های گران قیمت در بسیاری از کشور‌ها استفاده می‌شود و جنبه صادراتی دارد.

تغذیه اردک‌ها شبیه به مرغ است، با این تفاوت که گوشت آن گرم است و ارزش غذایی بالایی دارد و مثل مرغ واکسینه نمی‌شود؛ در نتیجه مشکل هورمونی ندارد. راه‌اندازی کسب و کار پرورش غاز، کاری آسان است.

در انتها نیز می‌توان به توسعه پرورش شترمرغ اشاره کرد که هم اکنون به صورت محدود در شهرستان انجام می‌شود؛ اما ظرفیت های سرمایه گذاری و توسعه را دارد. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده و مقاومتش 3 برابر چرم گاو است و ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و خلق آثار هنری، می توان اشتغال زایی کرد.

 

· خدمات

تنوع در حوزه مشاغل خدماتی بسیار زیاد است و حرفه های زیادی را در برمی گیرد که میزان سودآوری حرفه ها با توجه به نیاز و ظرفیت منطقه با یکدیگر تفاوت هایی دارد. برای مثال گردشگری از فعالیت هایی است که با سودآوری بسیاری همراه است و در شهرستان گمیشان نیز ظرفیت های بسیار خوبی برای سرمایه گذاری در زمینه گردشگری وجود دارد.

تالاب گمیشان، گل افشان نفت لیجه، بافت قدیم شهر گمیشان، موزه مردم‌شناسی، زیارتگاه بها الدین نقشبندی، دیوار تاریخی گرگان و قیزلر قلعه از جمله جاذبه های دیدنی شهرستان گمیشان هستند که مورد استقبال مردم واقع می‌شوند؛ بنابراین احداث هتل و اقامتگاه، اقامتگاه بومگردی و رستوران بومی در این شهرستان سودآور خواهد بود.

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه است که در آن‌ها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی و نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز عرضه می‌شود. رستوران‌ بومی جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی محسوب می‌شود و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کارهای زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذاهای محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود.

اقامتگاه بوم گردی فرصت مناسبی است تا مسافران ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه ها، مصداق دیگری از مهمان نوازی ایرانی است. با توجه به اینکه علاقه مردم به سمت بازدید و اقامت در این مناطق افزایش یافته ‌است، گسترش این اماکن توجیه اقتصادی دارد.

در حقیقت پیش از آن که یک گردشگر از شهری بازدید کند، بخشی از جستجوی آن‌‌‌‌‌‌ها در مورد این خواهد بود که چگونه نزدیک‌‌‌‌‌‌ترین هتل و اقامتگاه را در شهر پیدا کند. حقیقت این است که اگر یک شهر توریستی فاقد هتل‌‌‌‌‌‌ و اقامتگاه‌‌‌‌‌‌های استاندارد باشد، احتمالاً بازدیدکنندگان (گردشگران) کمتری جذب خواهد کرد. در نتیجه، به عنوان یک سرمایه‌‌‌‌‌‌گذار اگر به دنبال راه‌‌‌‌‌‌اندازی کسب و کار در حوزه سفر و گردشگری هستید، یکی از گزنیه‌‌‌‌‌‌هایتان سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری در بخش هتل و اقامتگاه است.

شهرستان گمیشان فاقد شهربازی و سینما است؛ بنابراین احداث این موارد در صورت استقبال مردم ارزش افزوده زیادی به همراه خواهد داشت.

 

· باغداری

کشاورزی و ازجمله باغبانی در توسعه ملی و افزایش رفاه عمومی، فقرزدایی، تنوع بخشیدن و پایدار کردن الگوی توسعه شهری، توزیع درآمد و عدالت اجتماعی موثر است. در یک نگاه کلی می توان گفت نقش کشاورزی و به خصوص باغداری در کاهش فقر بسیار چشمگیر بوده و در برقراری الگوی صحیح توسعه شهری مؤثر است و در صورت بی توجهی به این بخش، توسعه شهرنشینی، الگوی متمرکز و ناسالمی به خود می‌گیرد که پیدایش شهرهای بزرگ با هزینه زندگی بسیار بالا مثال بارز آن است.

متاسفانه باغداری در شهرستان گمیشان بسیار ضعیف عمل کرده است. عمده محصولات این حوزه انار، زیتون و انجیر هستند که در برخی از نقاط شهرستان تولید می‌شوند و در صورت وجود شرایط لازم برای توسعه کاشت، قابلیت سرمایه گذاری را دارند[7].

نهال انار حداقل سه سال نیاز به رشد دارد و از سال چهارم به بعد شروع به باردهی می کند. درخت انار بیش از 40 سال عمر مفید داشته و در مقابل کم آبی مقاوم است؛ اما میزان و نوع آب در کیفیت و کمیت میوه آن تاثیر مهمی دارد. مصرف انار در سال های اخیر افزایش یافته است. خواص این میوه و ابعاد مختلف محصولی آن از دلایل افزایش مصرف آن است. از انار در تولید داروهای تقویتی و صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. مصرف رب و آب انار نیز از گذشته رواج داشته و در سال های اخیر  نیز به اشکال متنوع و بهتری انجام می شود. کاشت انار فعالیتی درآمدزا است که با ارزیابی نیاز بازار، به روز رسانی فرآیند بسته بندی و جابجایی و ... می توان درآمد حاصل از آن را افزایش داد.

زیتون به موجب مقاومت به کم‌آبی، سازگاری با خاک‌های فقیر و کم بازده و تولید محصول ارزشمند، از نظر اقتصادی حائز اهمیت می‌باشد و به محصول ثروتمند خاک‌های فقیر مشهور است. زیتون به دلیل استقامت و طول عمر و سازش با محیط‌های مختلف به دیگر درختان برتری دارد تا جایی که علاوه بر کشت در باغات و اراضی کشاورزی در توسعه فضای سبز شهری نیز از این درخت استفاده می‌شود. زیتون علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی ارزشمندی از جمله تولید روغن، کنسرو زیتون، کمک به معیشت کشاورزان با زیر کشت بردن اراضی کم بازده فقیر و شور، اشتغال‌زایی (جذب قابل‌ملاحظه‌ای از جمعیت جویای کار) و جلوگیری از مهاجرت است.

نیاز آبی بسیار کم و سازگاری با محیط و استقامت در برابر گرما و خشک‌سالی از ویژگی‌های بارز گیاه انجیر محسوب می‌شود. ازآنجاکه باغ‌های انجیر معمولاً در دامنه‌های شیب‌دار احداث می‌گردند، احداث چنین باغ‌هایی علاوه بر ایجاد اشتغال، پوشش گیاهی مناسب برای منطقه و بیابان‌زدایی، می‌تواند به کنترل سیلاب، جلوگیری از فرسایش خاک و استفاده بهینه از آب باران کمک کند. همچنین انجیر به عنوان میوه ای با خواص بسیار زیاد علاوه بر تازه خوری، برای تولید میوه خشک نیز مورد استفاده قرار می گیرد و ارزش افزوده بالایی برای تولید کننده ایجاد می کند.

بعد از موارد فوق می‎‎‌توان به توسعه باغات توت و همچنین کاشت سبزی جات و آفتابگردان روغنی اشاره کرد که هم اکنون به صورت محدود در شهرستان تولید می‌شوند.

تقاضای مداوم برای سبزی های تازه و فراورده های آن در کشور، نشان دهنده عظیم بودن نقش اقتصادی صنعت تولید سبزی و سهم آن در براورده کردن عمده رژیم های غذایی است. متخصصین علم تغذیه معتقدند که مصرف سبزی به صورت تازه از بروز ناراحتی های ناشی از فقر غذایی جلوگیری می‌کند. خوشبختانه مصرف سبزی به صورت تازه در ایران رواج دارد و کمتر سفره ای را می‌توان یافت که خالی از این محصولات باشد.

توسعه حرفه سبزی کاری به میزان قابل توجهی به اقتصاد منطقه کمک می‌کند و علاوه بر کشاورزان، نفرات متعددی را در زمینه فراورده های سبزی جات، حمل و نقل و بازاریابی جذب می‌کند که با توجه به نیروی انسانی فراوان و بازار عرضه مناسب داخلی و و خارجی، قابلیت جذب سرمایه گذاران بخش کشاورزی را دارد.

گل آفتابگردان گیاهی یک ساله است که پرورش آن در هر شرایطی امکانپذیر است و فرآورده های حاصل از آن دارای مزیت اقتصادی فراوان است. آفتابگردان در دو نوع آجیلی و روغنی کاشته می‌شود. این گیاه، یکی از نباتات روغنی مهم جهان است که از نظر تولید روغن، بعد از سویا در مقام دوم قرار دارد. آفتاب گردان های آجیلی از بازار پسندی ویژه ای برخوردارند. علاوه بر این، فراورده های جانبی آفتاب گردان به خصوص کنجاله آن باعث توجه هر چه بیشتر به زراعت این گیاه با ارزش شده است.

 

 

 

در ادامه تحليل، مشاغل در 10 رسته، ذيل سه حوزه كشاورزي، صنعت و خدماتي دسته‌بندي شده ‌است. در هر يک از اين رسته‌ها عناوين شغلي، بر اساس مزيت راه‌اندازي، از شماره 1 تا 3 اولويت‌بندي شده‌اند (مزیت‌ها بر اساس اهمیت رسته‌ها و تعداد مشاغل پیشنهادی در هر رسته، شماره گذاری شده اند).

 

	کشاورزی						صنایع				خدمات
ردیف	دامپروری	شیلات	زراعت	طیور	باغداری	صنایع غذایی		صنایع تبدیلی و تکمیلی	صنایع دستی	صنعت	خدمات
1	پرورش گوسفند نژاد دالاق(1)	پرورش ماهی قزل آلا(1)	کشت گندم(1)	پرورش مرغ گوشتی(1)	احداث باغ زیتون(1)	فراوری ماهی(1)		بسته بندی ماهی و میگو(1)	قالی بافی(1)	احداث نیروگاه خورشیدی(1)	احداث هتل و اقامتگاه(1)
2	پرورش گوسفند افشاری(1)	پرورش میگو(1)	کشت جو(1)	پرورش مرغ تخم گذار(1)	احداث باغ انار(1)	تولید لبنیات شتر(1)		بسته بندی غلات(1)	گلیم بافی(1)	تولید پوشاک(2)	احداث اقامتگاه بومگردی(1)
3	پرورش شتر(1)	پرورش ماهی آمور(2)	کشت کلزا(1)	پرورش بوقلمون(2)	احداث باغ انجیر(1)	تولید سوسیس و کالباس(1)		تولید خوراک دام(1)	جاجیم بافی(2)	تولید مصالح ساختمانی(2)	احداث رستوران بومی(1)
4	پرورش بز بومی (1)	پرورش ماهی کپور(2)	کشت پنبه(2)	پرورش بلدرچین(2)	کاشت آفتابگردان روغنی(2)	تولید لبنیات(2)		بسته بندی گوشت قرمز(2)	سوزن دوزی(2)		احداث سینما(2)
5	پرورش گاو سمینتال(2)		کشت برنج(3)	پرورش غاز(2)	کاشت سبزی جات(2)	تولید نان(2)		تولید روغن کوهان شتر(2)	نمد بافی(3)		احداث شهربازی(2)
6	پرورش گاو هلشتاین(2)			پرورش اردک(2)	احداث باغ توت(2)	تولید رشته آشی(2)		فراوری پوست دام(2)	کیف دوزی(3)
7	زنبورداری(2)			پرورش شترمرغ(3)		شیرینی پزی(2)			پارچه بافی(3)
8				پرورش مرغ بومی(3)					قلاب بافی(3)
9									جوراب بافی(3)
10									معرق کاری(3)

راهنما: (1): مزیت‌هایی که در اولویت اول قرار دارند. (2): مزیت‌هایی که در اولویت دوم قرار دارند. (3): مزیت‌هایی که در اولویت سوم قرار دارند.   در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه ‌شده‌ است. این جدول مشاغل فوق را در کنار هم نشان می‌دهد.

مشاغل	مزیت
فراوری ماهی	1
تولید لبنیات شتر	2
بسته بندی ماهی	3
بسته بندی غلات	4
پرورش گوسفند افشاری	5
پرورش گوسفند نژاد دالاق	6
پرورش میگو	7
پرورش ماهی قزل آلا	8
قالی بافی	9
احداث نیروگاه خورشیدی	10
تولید خوراک دام	11
پرورش شتر	12
تولید سوسیس و کالباس	13
کشت کلزا	14
کشت گندم	15
پرورش مرغ گوشتی	16
پرورش مرغ تخم گذار	17
احداق اقامتگاه بومگردی	18
پرورش بز بومی	19
تولید لبنیات	20
تولید پوشاک	21
احداث رستوران بومی	22
تولید رشته آشی	23
پرورش گاو سمینتال	24
پرورش گاو هلشتاین	25
گلیم بافی	26
جاجیم بافی	27
احداث باغ زیتون	28
پرورش بوقلمون	29
کشت جو	30
تولید روغن کوهان شتر	31
شیرینی پزی	32
تهیه نان	33
سوزن دوزی	34
احداث هتل و اقامتگاه	35
بسته بندی گوشت قرمز	36
کشت پنبه	37
احداث باغ انار	38
احداث باغ انجیر	39
پرورش ماهی آمور	40
پرورش ماهی کپور	41
پرورش بلدرچین	42
زنبورداری	43
کاشت آفتابگردان روغنی	44
کشت برنج	45
فراوری پوست دام	46
پرورش غاز	47
پارچه بافی	48
پرورش اردک	49
کاشت سبزی جات	50

* این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی تهیه و تدوین شده است.