اندیکا
شهرستان اندیکا یکی از شهرستانهای بختیاری نشین استان خوزستان است که از شمال به شهرستان دزفول، از شرق به استان چهارمحال و بختیاری، از جنوب شرق به شهرستان ایذه و از جنوب غرب و غرب به شهرستان مسجدسلیمان و لالی محدود میشود. آب و هوای معتدل و کوهستانی این شهرستان به دلیل همجواری با رشته کوه های زاگرس، دو سد گدار لندر و شهید عباسپور و همچنین جاده مسجدسلیمان شهرکرد از پتانسیلهای مهم این شهرستان هستند. جمعیت این شهرستان طبق سرشماری سال 1395، 47325 نفر گزارش شده است.
مزیت های منطقه
مزيتسنجي و اولويتبندي كسبوكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام ميشود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسبوكار تدوين ميشود. اين شناسنامهها به عنوان ورودي به نرمافزار دادهشده و خروجي نرمافزار همپوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيتدار شهرستان است. اين اولويتبنديها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح ميشوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيتسنجي اصلاحشدهاست. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام ميشود. اين مصاحبهها پيادهسازي و ارزيابي ميگردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيتسنجي، مصاحبههاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت ميگيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دستيابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبهها و ليست مزيتسنجي حاصل ميشود. در ادامه تحليل شهرستان اندیکا ارائهشدهاست.
تعیین کسبوکارهای مزیتدار شهرستان
همانطوريكه در قسمت مقدمه اشارهشده مبناي تحليل، مصاحبهها و ليست مزيتسنجي است. از بررسي اين دو منبع رستههاي رايج و اولويتدار شهرستان تعيين شدهاست. مبناي اين اولويتبندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسبوكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيتسنجي دارند، است. در هر رسته كسبوكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شدهاست. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راهاندازي نشده و پتانسيل ايجاد آنها در شهرستان وجوددارد، اشاره شدهاست. مزيتهاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شدهاست.
1.دامداری
2.باغداری
3.صنایع غذایی
4.زراعت
5.صنایع تبدیلی و تکمیلی
6.شیلات
7.خدمات
8.طیور
9.صنعت
10.صنایع دستی
· دامداری
شهرستان اندیکا به لحاظ واقع شدن در شمال استان خوزستان و مجاورت با رشته کوه های زاگرس آب و هوای معتدلی نسبت به سایر مناطق استان داشته و پتانسیل بالایی برای انجام فعالیت های سنتی و صنعتی در حوزه دامداری دارد. همچنین به دلیل بافت جمعیتی این شهرستان که اقوام بختیاری و عشایری هستند، تمایل بالایی برای انجام فعالیت های پرورش دام وجود دارد که موجب شده این حوزه بیشتر از سایر حوزه ها در این شهرستان با استقبال مواجه گردد. درحال حاضر اکثر طرح های دامداری این منطقه به صورت سنتی و در قالب پرورش دام های سبک نظیر گوسفندهای لری بختیاری، افشاری و رومانف و بزهای محلی و دام های سنگینی همچون گوساله های پرواری و گاوهای شیری در حال انجام است. وجود مراتع بکر و طبیعی در شهرستان اندیکا از جمله دیگر عواملی است که موجب می شود تا دامداری در این شهرستان با موفقیت بالایی مواجه شود.
در سالهای اخیر پرواربندی گوسفند به دلیل سودآوری بالا و ریسک کم، طرفداران بسیاری پیدا کرده و با اقبال عمومی مواجه شده است. از مزیتهای اقتصادی این کسب و کار می توان به اشتغال زایی در مناطق مختلف، تولید گوشت مرغوب و پشم اشاره نمود. گوسفند در مقايسه با ساير حيوانات به جيره نگهدارى کمترى احتياج دارد و بيشتر غذاى دريافتى را صرف رشد و نمو مىکند همچنین نسبت به سایر دامها مثل بز و طیور، مقاومت خوبی به بیماریها و شرایط نامناسب رطوبتی و دمایی دارد؛ بنابراین میزان تلفات در این دام بسیار پایینتر بوده و ضرر اقتصادی کمی را از این جهت به دامدار وارد میکند. پرواربندی گوسفند نیاز به تجهیزات ارزان قیمتی داشته و به دلیل ریسک کم و بازگشت سریع سرمایه در کوتاه مدت، از جذابیت مالی مطلوبی برخوردار است. طرح پرواربندی گوسفند از نظر اقتصادی ظرفیت بالایی داشته و به دلیل نیاز مداوم بازار به گوشت گوسفند و میزان تولید کم آن در داخل کشور، تقاضا برای گوشت گوسفند پا برجا بوده و هر میزان تولید به راحتی به فروش خواهد رسید. از این رو بحث رقابت در این حوزه چندان مطرح نبوده و جزء دغدغههای پرورشدهندگان نیست. با توجه به مزیت های مطرح شده طرح پروار بندی گوسفند مزیت دارد.
گوسفند لری بختیاری گونه ای از نژادهای گوسفندان ایرانی است که در مناطق لرنشین ایران و به خصوص منطقهی چهار محال بختیاری پرورش داده می شوند و این استان به عنوان زیست بوم اصلی این گونه گوسفندان زنده محسوب می شود. به طور کلی گوسفند لری بختیاری را جزو دسته های گوسفندان گوشتی می نامند. تمایز گوسفند لری بختیاری نسبت به دیگر نژادهای گوسفندان ایرانی در این است که در پشت دست و پا، حتی جلوی پوزه، دور چشم ها و روی گوش های آن لکه هایی به رنگ قهوه ای تیره یا مشکی دیده می شود.
گوسفند افشاری یکی از نژادهای بسیار مهم گوسفند داشتی است که بومی استان زنجان است. مدیریت پرورشی بهینه این نژاد می تواند سودآوری واحد گوسفندداری را افزایش دهد. دلایل زیادی باعث شده است که امروزه گوسفندان نژاد افشاری جزء پر فروش ترین گوسفندان باشند. این نژاد به آب و هوای سرد عادت داشته و دارای جثه ای بزرگی است. گوسفند افشاری جزء گوسفندان سنگین دنبه کشور محسوب میگردد. سرعت رشد بالا، تولید شیر خوب و پرچرب و بهترین گوشت قرمز (که باعثشده است که جزء گوسفندان دو منظوره گوشتی – شیری قرار بگیرد.)، بهبود کمی و کیفی پشم گوسفند، سازگاری و عادت پذیری با شرایط آب و هوایی مناطق سردسیر، قدرت راهپیمایی و کوه پیمایی خوب، توان چند قلو زایی، مقاومت در برابر امراض و انگلهای منطقه و بالا بودن ضریب تبدیل و داشتن بازده اقتصادی مطلوب از جمله مزایای پرورش گوسفند افشاری است.
گوسفند رومانوف جزء به صرفه ترین و بهترین گوسفندان گله گوشتی – زایشی است. این نوع گوسفند، یک گوسفند روسی است که اصل نژاد آن متعلق به دره ولگا، در شمال غرب مسکو است. رومانوف یک نژاد خالص بوده و از تلاقی نژادها بهوجود نیامده است. باروری بسیار خوب، بالاترین میزان چندقلوزایی، فصل تولیدمثل بسیار طولانی، امکان تولیدمثل در تمام طول سال، سازگاری و عادت کردن به آب و هوای سرد و خوراک محلی برخی از ویژگیهای خوب این نژاد است. نژاد رومانوف گرچه از دسته گوسفندان گوشتی است؛ اما پشم این نژاد بسیار محکم و باکیفیت است و سالانه 5/4 کیلوگرم پشم قابل استحصال دارد که از جنبه اقتصادی برای پرورشدهنده سرمایه ساز است.
به طورکلی بز بهعنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف پرورش داده میشود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماریها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز بهعنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده میشود. باتوجه به شرایط مناسب محیطی منطقه پیشنهاد می گردد در زمینه بزهای پربازده اصلاح شده ای نظیر سانن و آلپاین نیز سرمایه گذاری هایی صورت گیرد.
بز سانن یک نژاد شیری پرتولید است که نسبت به بزهای بومی، تولید شیر بسیار بیشتری دارد و میتواند بخشی از نیاز کشور به شیر و پروتئین حیوانی را تأمین نماید. نرخ تبدیل مواد خوراکی به شیر در بزهای سانن بالاتر میباشد که این امر موجب افزایش بازدهی بز سانن از خوراک مصرف شده توسط آن میشود. کسب و کار پرورش بز سانن موجب اشتغالزایی و رغبت بیشتر جوانان به امر دامپروری میشود. هر کیلوگرم شیر بز با قیمت بیشتری نسبت به شیر گاو فروخته میشود و در نقاط مختلف کشور طرفداران خاص خود را دارد.
بزهای آلپاین به دلیل زندگی در شرایط کوهستانی، مقاوم، چالاک و با قدرت پیاده روی و کوه پیمایی مثال زدنی هستند و می توانند از صخره های شیب دار کوه های بلند، بالا رفته و از مراتع آن استفاده کنند. به همین دلیل برخی فکر می کنند چون منشأ نژاد آلپاین از کوهستان های سرد منطقه آلپ است، نمی تواند در مناطق گرمسیر زندگی کند. اما بررسیها نشان داده است که این نژاد علاوه بر شرایط آب و هوایی سرد، قابلیت مناسبی برای زنده ماندن در شرایط گرم و خشک را داشته و تقریبا با هر نوع شرایط آب و هوایی سازگار است ضمن اینکه این بز تولید شیر بسیار خوبی نیز دارد.
در زمینه پرورش گاو شیری علاوه بر نژادهای بومی، پرورش نژادهای هلشتاین و همچنین دورگ در این منطقه موفقیت آمیز بوده است و پیشنهاد میشود. امروزه به منظور بهره برداری بهینه از دام سنگین، از گاوهای دورگ استفاده میشود. این دامها، حاصل تلقیح نژاد اصلی و نژاد بومی هستند. گوساله ای که از طریق آمیخته گری متولد می شود هم برخی خصوصیات ارثی گاو نر اصیل و هم برخی خصوصیات ارثی گاو ماده بومی را دارا است. در نسل های بعدی به تدریج صفات منتقل شده از گاو های اصیل در گوساله ها ظاهر می شود و تولیدات شیر و گوشت اغلب آنها نیز به نحو قابل توجهی بیشتر می شود.
گاو هلشتاین که به نام هولشتاین هم شناخته می شود جزء سنگین وزن ترین گاوهای شیری در جهان است. این نژاد که از نظر تولید شیر بهترین نژاد در میان گاوهای شیری است حدودا ۷۲۴۰ لیتر شیر در سال تولید می کند. درصد چربی این شیر 65/3 درصد و درصد پروتئین آن ۳ درصد است.
پرواربندی گوساله در راستای تامین گوشت، می تواند مزیت موفقی باشد. مزایای ورود به این عرصه دارای جنبه های مختلف است. از یک طرف، از پوست گاو گوشتی در چرمسازی استفاده میشود؛ از طرف دیگر از گوشت آن جهت استفاده در تغذیه انسان بهره برداری می شود. علاوه بر این موارد، برای جلوگیری از واردات گوشت گوساله از کشورهای دیگر تولید آن اهمیت دارد.
الاغ حیوانی است که تا سال ها برای بارکشی در مسیرهای سخت و کوهستانی مورد استفاده قرار می گرفت. امروزه با پیشرفت طب سنتی و آگاهی از فواید فراوان شیر الاغ، این حیوان نیز وارد حیطه دامپروری شده است. با توجه به قیمت بالای شیر این حیوان و نیز فراوری و صادرات شیر الاغ بصورت پنیر به کشور های اروپایی می توان به سود قابل توجهی دست یافت. همچنین این کسب و کار در مراحل مختلف تولید و نگهداری با مشکلات زیادی مواجه نیست و نیاز به تخصص و مهارت خاصی برای راه اندازی ندارد. ویژگیهای اقتصادی پرورش الاغ تنها به پنیر و پوست این حیوان ختم نمیشود، فضولات الاغ که با نام «عنبرنسارا» شناخته میشود، خواص درمانی دارد و در طب سنتی مورد استفاده قرار میگیرد. این شغل برای محرومیت زدایی و ایجاد کسب وکار در مناطقی که فرصت های شغلی چندانی ندارد بسیار مناسب بوده و باتوجه به سود قابل توجهی که دارد، در این شهرستان نیز پیشنهاد می شود.
وجود باغات مرکبات فراوان، مزارع محصولات زراعی مختلف نظیر یونجه و دانه های روغنی و همچنین وجود گیاهان دارویی خودرو در شهرستان اندیکا زمینه بسیار مناسبی را برای انجام فعالیت زنبورداری در این منطقه فراهم ساخته است. این حوزه در حال حاضر با استقبال بالایی مواجه شده است و کلنی های زیادی در این منطقه استقرار می یابند. پرورش زنبور اگر همراه با رعایت اصول علمی صورت پذیرد، می تواند پیشهای سودآور باشد. زندگی این حشرات به سبک کلنی باعث شده تا پرورش دهندگان زنبور از اشتغالی پایدار بهره مند شوند چراکه میزان بالای زاد و ولد زنبورها باعث سودآوری بیشتر برای پرورش دهندگان خواهد شد. بر خلاف افکار غالب عمومی که تصور می کنند مهمترین فایده زنبورعسل، تولیدعسل و سایر محصولات و فراورده های مرتبط با شهد و عسل است، در واقع بالغ بر 90 درصد فواید زنبورعسل مربوط فعالیت گرده افشانی است. عدم فعالیت زنبورها و دیگر حشراتی که گرده افشانی را انجام می دهند باعث عدم باروری و نابودی تدریجی گیاهان و درختانی که برای گرده افشانی به این آنها وابسته اند می شود. افراد با تجربه معمولا در کنار پرورش زنبور عسل به کشاورزی و تولید محصولات زراعی می پردازند و با یک تیر دو نشان می زنند، زیرا با ادغام این 2 فعالیت علاوه بر تامین مواد غذایی برای زنبورها به دلیل کیفیت در گرده افشانی، به کشت و زراعتی با کیفیت و محصولی بی نظیر نیز دست خواهند یافت.
· باغداری
ظرفیت های شهرستان اندیکا تنها به بخش دامداری محدود نبوده و برای انجام فعالیت های زراعی و باغداری نیز در این منطقه بستر مناسبی فراهم است. باتوجه به اقلیم معتدل شهرستان، سرمایه گذاری در بخش احداث گلخانه هایی با هدف تولید انواع سبزیجات و صیفی جات، گل های شاخه بریده (گل رز) و نشاء محصولات کشاورزی مزیت بالایی دارد. درواقع نوع گلخانه انتخابی بیشتر به عواملی نظیر سرمایه در دسترس، دانش فنی و میزان تقاضای بازار دارد اما در هرصورت در زمینه های نامبرده می توان در شهرستان اندیکا کار کرد. گياهان براي داشتن رشد مطلوب نياز به شرايط خاصي از نظر شدت نور، دماي روزانه، دمايشبانه، ميزان رطوبت نسبي هوا و رطوبت خاک دارند. براي توليد و پرورش تجاري گياهان با کيفيت بالا و در تمام طول سال بايد شرايط محيطي مطلوب مهیا شده و عوامل خسارت زا نظير آفات و بیماری ها، باد، طوفان هاي ويرانگر، سرما و يخبندان و ...کنترل شوند. گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل درآورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد. گلخانهها که از نظر اندازه متغیرند گیاهان را از سرمای بیش از حد زمستان یا گرمای بیش از حد تابستان حفظ میکنند. کشاورزی در گلخانه ها نسبت به کشاورزی در فضای آزاد و در زمین های کشاورزی دارای دردسر و مشکلات کمتری است، به علاوه بازه ی زمانی برای به ثمر نشستن و برداشت محصولات نیز نسبت به کشاورزی سنتی، کوتاه تر است. اما با این وجود پرورش گلخانه ای محصولات نیز نیاز به مراقبت های خاص خود را دارد.
تولید نشاء گیاهان زراعی در محیط گلخانه، کسبوکار پرسود و اشتغالزایی است که موجب کاهش مصرف آب و نهادهها و همچنین کاهش هزینههای بالای تولید خواهد شد. با شرایط امروز، تغییر کشت از فضای باز به گلخانه ضروری بوده و با توجه به گسترش گلخانهها نیاز به بذر و نشاء مرغوب نیز بالاتر میرود. با توجه به افزایش هزینههای تولید ازجمله افزایش قیمت بذر و محدودیت نهادههای تولید، استفاده از نشاء بهجای کشت مستقیم بذر، ضروری به نظر میرسد. کاشت نشاء به دلایل زیر از مزیت و جذابیتهای اقتصادی بیشتر در مقایسه با کاشت بذر برخوردار است. این دلایل عبارتاند از: افزایش دوره برداشت بهویژه در مناطق سردسیر، تراکم مناسب بوته، افزایش عملکرد محصول پاییزه، کاهش مصرف آب تا 40 %، حداقل توقف رشد در مرحله انتقال، کاهش هزینه بذر، کاهش هزینههای جاری، یکنواختی رشد، محافظت محصول در برابر تگرگ و سرمازدگی و مبارزه مؤثر با بیماری، آفات و علفهای هرز. از جذابیتهای مالی کشت گلخانهای نشاء، میتوان به افزایش تعداد برداشتها در سال، افزایش برداشت محصول نسبت به سطح زیر کشت، تعیین زمان بهرهبرداری محصول و کاهش تعداد کارگران اشاره کرد.
باتوجه به اینکه میزان بارش در این شهرستان مناسب بوده و کشت دیم در منطقه رواج دارد می توان نسبت به کاشت درختان دیم نظیر بادام سرمایهگذاری کرد. از درخت بادام بهعنوان یک درخت مقاوم در برابر خشکی یاد میشود و در شرایطی که بیآبی وجود دارد، درخت بادام میوه خوبی میدهد و همچنین ازلحاظ شرایط کاشت در زمینهای آهکی هم تا حد زیادی مقاومت دارد. با توجه به موارد گفته شده و ارزش افزوده خوبی که کاشت این محصول دارد، ایجاد باغات بادام، سوددهی خوبی را خواهد داشت.
علاوه بر بادام، احداث باغات گردو نیز در شهرستان اندیکا مزیت دارد. گردو، درختی چندساله و مقاوم است که پس از رشد کامل، هر درخت تا 18 کیلوگرم تولید محصول خواهد داشت. محصول نهایی قیمت بالایی دارد که هم در داخل کشور طرفداران زیادی داشته و هم قابلیت بالای صادرات دارد. در صورت احداث باغ گردو، تا سال های سال نیاز به سرمایه گذاری و کشت دوباره وجود ندارد؛ زیرا درخت گردو دارای عمر طولانی است و تا ده ها سال قابلیت برداشت دارد. میوه گردو هم جزء معدود میوه هایی است که هیچ گونه نیازی به هزینه انبار در سردخانه ندارد و به دلیل ماندگاری طولانی، می تواند چند ماه و حتی چند سال مورد مصرف قرار گیرد. در ضمن چوب درخت گردو هم برای منبت کاری، خراطی و کنده کاری، ساخت مجسمه و اشیاء دکوری، ساخت آلات موسیقی و همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکش های چوب بسیار پرکاربرد است. این چوب نیمه سنگین و نیمه سخت بوده و مقاومت مناسبی در برابر فشار، خمش، رطوبت و کشش دارد.
نیاز آبی بسیار کم، سازگاری با محیط و استقامت در برابر گرما و خشکسالی از ویژگیهای بارز گیاه انجیر محسوب میشود. ازآنجاکه باغهای انجیر معمولاً در دامنههای شیبدار احداث میگردند، احداث چنین باغهایی علاوه بر ایجاد اشتغال، پوشش گیاهی مناسب برای منطقه و بیابانزدایی میتواند به حفظ کنترل سیلاب، جلوگیری از فرسایش خاک و استفاده بهینه از آب باران کمک کند. همچنین انجیر به عنوان میوه ای با خواص بسیار زیاد علاوه بر تازه خوری، برای تولید میوه خشک نیز مورد استفاده قرار می گیرد و ارزش افزوده بالایی برای تولید کننده ایجاد می کند. باتوجه به مزایای مطرح شده، احداث باغات انجیر دارای مزیت است.
به گفته کارشناسان پرورش قارچ گانودرما در شهرستان اندیکا جواب میدهد. قارچ گانودرما به طور طبیعی در ایران رشد می کند، بنابراین فراهم نمودن شرایط کشت و پرورش آن امکان پذیر است. فقط باید شرایط محیطی لازم برای پرورش این قارچ را دانست و اقدام به پرورش آن نمود. گانودرما یکی از قارچ هاي کمیاب جهان است که جمع آوري آن در طبیعت به منظور استفاده وسیع از آن ها، اصلا کافی نیست. به همین دلیل متخصصین کشت قارچ به دلیل خواص بی شماري که در این قارچ وجود دارد، به راه اندازي مزرعه هاي کشت این نوع قارچ اقدام نموده اند.
انار، زیتون و گل محمدی نیز از جمله محصولاتی هستند که سازگاری خوبی با شرایط محیطی شهرستان اندیکا دارند و افزایش تولید آنها پیشنهاد میشود. نهال انار حداقل سه سال نیاز به رشد دارد و از سال چهارم به بعد شروع به باردهی می کند. درخت انار بیش از 40 سال عمر مفید داشته و در مقابل کم آبی مقاوم است؛ اما میزان و نوع آب در کیفیت و کمیت میوه آن تاثیر مهمی دارد. مصرف انار در سال های اخیر افزایش یافته است. خواص این میوه و ابعاد مختلف محصولی آن از دلایل افزایش مصرف است. از انار در تولید داروهای تقویتی و صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. مصرف رب و آب انار نیز از گذشته رواج داشته و در سال های اخیر به اشکال متنوع و بهتری انجام می شود. کاشت انار فعالیتی درآمدزا است که با ارزیابی نیاز بازار، به روز رسانی فرآیند بسته بندی و جابجایی و ... می توان درآمد آن را افزایش داد.
زیتون به موجب مقاومت به کمآبی، سازگاری با خاکهای فقیر و کم بازده و تولید محصول ارزشمند، از نظر اقتصادی حائز اهمیت میباشد و به محصول ثروتمند خاکهای فقیر مشهور است. زیتون به دلیل استقامت و طول عمر و سازش با محیطهای مختلف به دیگر درختان برتری دارد تا جایی که علاوه بر کشت در باغات و اراضی کشاورزی در توسعه فضای سبز شهری نیز از این درخت استفاده میشود. زیتون علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیتهای اقتصادی ارزشمندی از جمله تولید روغن، کنسرو زیتون، کمک به معیشت کشاورزان با زیر کشت بردن اراضی کم بازده فقیر و شور، اشتغالزایی (جذب قابلملاحظهای از جمعیت جویای کار) و جلوگیری از مهاجرت است.
گل محمدی، گیاهی مقاوم به کم آبی، آفات و امراض است، که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیتهای اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغال زایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآوردههای برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کشورهای دیگر را دارا است.
احداث باغ انگور از دیگر مشاغل پیشنهادی در حوزه باغداری است. انگور نیز از مهمترین محصولات باغی است که هم به لحاظ سطح زیر کشت و هم ارزش اقتصادی و تغذیهای، موردتوجه کشاورزان و کارآفرینان است. زیبایی، تنوع رنگ، طعم و مزه، ارزش غذایی، خواص دارویی و وجود فرآوردههای تبدیلی چون کشمش، شیره انگور، روغن هسته انگور، کنسانتره، آب انگور، سرکه، آبغوره، داروهای تقویتی و مواد آرایشی بهداشتی، همچنین توصیههای دینی و مذهبی، انگور را به یک میوه استثنایی و بینظیر تبدیل کرده است؛ بنابراین در بین مردم طرفداران زیادی دارد و بازار مصرف این محصول به صورت محصولات فراوری شده و تازه خوری فراهم است. پرورش انگور علاوه بر اشتغالزایی، یکی از محصولات ارزآور کشور است و میتواند در توسعه صادرات غیرنفتی در بخش کشاورزی، سهم بسزایی داشته باشد.
همچنین شهرستان انديكا به لحاظ آب و هوایی در شرایط مساعدی است و در صورت توسعه سيستم هاي آبياري، براي كاشت انواع مركبات بسيار مستعد و مناسب میباشد. یکی از مرکبات تولیدی در شهرستان پرتقال است. در حال حاضر عمده ارقام پرتقال باغ هاي انديكا، والنسيا و پرتقال دزفول میباشد كه از كيفيت خوبي برخوردار است و قابلیت توسعه دارد.
· صنایع غذایی
راهاندازی کسب و کار فراوری محصولات کشاورزی مهم ترین روش برای ایجاد اشتغال و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی کشور محسوب میشود که کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده از منابع را تا حد امکان ممکن میکند.
باتوجه به تولید گیاهان دارویی متنوع در شهرستان اندیکا فعالیت در زمینه فرآوری و بسته بندی آن جهت عرضه به بازارفروش مزیت بالایی دارد. فرآوری گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايهگذاري زيادي نداشته و ميتواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. یکی از فرآوریهای گیاهان دارویی تولید عرقیات است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده ای نمی باشد و با توجه به ظرفیت تولید گیاهان دارویی در شهرستان و نیز سهولت صادرات این محصولات به شهرها و کشورهای دیگر، می توان با سرمایهای اندک به این کسب و کار مشغول شد. خشک کردن و بستهبندی نیز از دیگر فرآوریهای گیاهان دارویی است که میتوان با فعالیت در آنها به سود رسید.
برای تهیه چیپس میوه نیز در این شهرستان ظرفیت خوبی وجود دارد و می توان در این زمینه فعالیت کرد. خشک کردن میوهجات، یکی از روشهاي جلوگیري از فساد میکروبی آنها است. در این روش، در اثر کاهش میزان رطوبت، امکان فساد میکروبی بسیار کم شده و سرعت دیگر واکنشهاي مضر نیز، به مقدار قابل توجهی کاهش مییابد. خشک کردن، ضمن اینکه روي محصول اثر حفاظتی دارد، وزن و حجم آن را نیز به میزان چشمگیری کاهش میدهد، در نتیجه از هزینههای حمل و نقل و ذخیرهسازي نیز میکاهد. با توجه به اینکه بخشی از بازار میوه خشک ایران، سهم محصولات وارداتی است، با تولید مشابه داخلی این میوهها (از نظر نوع و کیفیت)، میتوان مانع واردات و خروج میلیونها دلار ارز از کشور شد. همچنین نیاز بیش از حد برخی از کشورها به این گونه محصولات (به دلیل شرایط ویژه اقلیمی آنها، هزینه بالای حمل و نقل سبزیجات و میوههای تازه و محدود بودن زمان نگهداری آنها)، فرصت مناسبی برای رونق تولید و صادرات چیپس میوه فراهم آورده است.
تولید زیتون در این منطقه بستر مناسبی را برای راه اندازی کسب و کار فرآوری زیتون فراهم ساخته است. فرآوری زیتون شامل روشهای تلخیزدایی از زیتون برای تهیه زیتون بهصورت شور و پرورده و سایر محصولات زیتون و همینطور استحصال روغن از آن است. میوه زیتون طعم تلخی داشته و به همین دلیل بدون فرآوری قابل استفاده نمیباشد. با استفاده از روشهای مختلف، زیتون، فرآوری شده و برای مصرف آماده میشود. از ویژگیهای مثبت پرداختن به این کسب و کار میتوان به مواردی همچون کمک به کاهش اتلاف زیتون، دسترسی آسان به ماده اولیه، عدم نیاز به نیروی انسانی زیاد و ماندگاری بالای این محصول اشاره کرد.
قسمتهای مختلف سبزیجات مانند: برگ، غنچه، ساقه، ریشه، غده، پیاز، گل، میوه و دانه بهصورت خام، پخته، خشکشده، پودرشده یا کنسروی به مصرف میرسند. بهصورت رایج با ایجاد تغییراتی مانند؛ خرد کردن، خشک کردن، سرخ کردن و انجماد، سبزیهای خام، فرآوری میشوند. با توجه به مراحل آمادهسازی زمانبر و مشغله زیاد، افراد فرصت چندانی برای آمادهسازی سبزیها ندارند، بنابراین چنانچه بتوان این مراحل (پاک کردن، شستوشو، ضدعفونی، خرد کردن و سرخ کردن) را انجام داد و محصولی آماده مصرف ارائه نمود، با مصرف سادهتر سبزی، افراد بیشتری میتوانند این گروه مواد غذایی را مصرف نمایند و همچنین از ایجاد ضایعات و اتلاف این محصولات جلوگیری خواهد شد. فرآوری انواع سبزیها به شکل صنعتی، نیمهصنعتی و خانگی صورت میگیرد، بر همین اساس میتوان کارخانههای بزرگ، سوله و کارگاههای متوسط و یا کوچک و حتی منزل را برای تولید این نوع محصولات استفاده کرد که البته بایستی دارای شرایط بهداشتی منطبق بر استاندارد باشد. سبزیجات استان خوزستان و شهرستان اندیکا کیفیت بالا و طعم بینظیری دارد. با راهاندازی کسب و کار فرآوری و بسته بندی سبزیجات می توان امکان دسترسی به این کالاها را در نقاط دورتراز این استان نیز فراهم نمود.
به رغم تولید میزان بالایی از گندم مرغوب در مزارع شهرستان، برای فرآوری آن واحدی وجود ندارد. بنابراین سرمایه گذاری در زمینه احداث واحد تولید آرد از مهم ترین نیازهای شهرستان اندیکا است. با آسیاب کردن گندم، جوانه و سبوس یا همان پوسته از بخش آردی آن تفکیک میگردد. آرد با توجه به میزان سبوس جدا شده، به انواع مختلفی تقسیمبندی میگردد. از انواع آرد میتوان به آرد قنادی، آرد ستاره، آرد سبوس گرفته و آرد کامل اشاره نمود که از این میان آرد کامل به لحاظ میزان سبوس بالای آن، دارای ارزش غذایی قابل توجهی است. باتوجه به سرانه مصرف آرد در شهرستان، کسب و کار تولید آرد مزیت دارد.
در این شهرستان انجیر خوب و مرغوبی تولید میشود؛ اما چون ماندگاری میوه انجیر بسیار کم است و صنایع تبدیلی ندارد، سالانه بخشی از آن به ضایعات تبدیل میشود. با این وجود ایجاد صنایع فراوری آن سود خوبی را برای باغدار و سرمایه گذار خواهد داشت. بهرهگیری از خواص فراوان انجیر بیشتر از طریق مصرف انجیر خشک و پس از آن میوه تازه مرسوم است. میوه انجیر را بهصورت فرآوردههای مختلف نیز میتوان مصرف کرد. اولین فراورده انجیر که تهیه و مصرف آن برای همه لازم است، نوشیدنی آب انجیر و شیره انجیر است. فرآوردههای دیگر قابل ذکر شامل شربت انجیر (متفاوت با آبانجیر)، مسقطی انجیر، مربای انجیر و مارمالاد آن، ترشی، کمپوت، سوپ و پوره انجیر هستند که هر کدام از این فرآوردهها روش تهیه خاص خود را دارند. علاوه بر موارد ذکر شده از انجیر میتوان در تهیه شیرینیجات مختلف مانند شکلات، بیسکوئیت، کیک و کلوچه استفاده کرد.
· زراعت
بخش زراعت در روند رشد و توسعه اقتصادی نقشهای متعددی بر عهده دارد که از جمله مهمترین آنها میتوان تامین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع بالادستی، تامین نهادههایی مانند نیروی کار، مصرف تولیدات سایر بخشهای صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشینآلات کشاورزی، ارزآوری برای کشور و تامین مالی سایر بخشهای زیربنایی را نام برد. در این قسمت نیز محصولات زراعی متناسب با شرایط موجود در منطقه معرفی و مزایای کشت هرکدام به تفکیک بیان میشود.
دانههای روغنی نظیر کلزا و کنجد از جمله محصولات زراعی هستند که در شهرستان کشت میشوند و قابلیت توسعه دارند. کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم میباشد و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگردان بقای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهادههای خوراکی دام و طیور متداول است. روغن کلزا ازجمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع شده مورد استقبال قرارگرفته است. تحقیقات دانشمندان نشان میدهد که دانه کلزا 40-30 درصد روغن و کنجالهاش50-40 درصد پروتئین دارد.
کاشت کنجد به دلیل سازگاری محیطی، بازدهی بالا، مفید بودن برای خاک، نیاز به سرمایه اولیه کم و بازاریابی آسان، گزینه شغلی مناسبی است. کنجد از آن دسته گیاهانی محسوب می شود که با هر بار کشت و پرورش، محصول و بار قابل توجهی را به ارمغان می آورد. یکی دیگر از مزایای کاشت کنجد، صرفه جویی در منابع آب است. این گیاه قادر است تا با جذب رطوبت باقیمانده در خاک رشد کند. همین امر موجب سازگاری کنجد با آب و هوای گرم می شود. ریشه های کنجد در بهبود ساختمان خاک و افزایش نفوذ پذیری آن نقش موثری داشته و به عنوان یکی از گیاهان مناسب برای تناوبهای زراعی در نظر گرفته می شود. همچنین در بعضی از مناطق این گیاه به عنوان کود سبز کاشته می شود. کنجد در روغن کشی (کنجد و ارده)، نانوایی و آجیل فروشی ها، تهیه عطرها، به عنوان حلال در داروسازی و... مورد استفاده قرار میگیرد. صادرات ارزش افزوده و فرآوری های کنجد، می تواند هدف تولید انبوه کشاورزان باشد. از همین رو نگرانی ها برای بازاریابی این محصول نسبت به سایر محصولات کاهش پیدا می کند. عمده مشکل کنجدکاران عدم وجود ماشینآلات کاشت و برداشت دانه های روغنی است که درصورت تامین این ماشین آلات، تولید کمی وکیفی محصول درسطح منطقه میتواند از رشد قابل توجهی برخوردار شود.
توسعه کشت گیاهان دارویی به دلیل داشتن آستانه تحمل بالا در برابر تنش های محیطی و نیاز کم به منابع آبی حرکتی هوشمندانه و در خور توجه است. امروزه افراد زیادی به استفاده از گیاهان دارویی متمایل شده اند. خواص بی نظیر این گیاهان و نداشتن عوارض جانبی ناشی از مصرف باعث شده تا افراد زیادی به صور مختلف از آن ها استفاده کنند. به همین جهت به کشت گیاهان دارویی می توان به چشم یک مزیت پر سود نگریست.از آن جا که این گیاهان برای کشت، مراقبت خاص و شرایط حساسی نیاز ندارند، می توان روی کشت آن ها سرمایه گذاری کرد. از جمله گیاهان دارویی قابل کشت در این شهرستان می توان به نعناع فلفلی، آویشن، خاکشیر، گل گاوزبان و رازیانه اشاره کرد که قابلیت کشت در شهرستان اندیکا را دارند.
علاوه بر گیاهان دارویی نامبرده شده می توان در زمینه کشت زیره سبز و زعفران نیز سرمایه گذاری نمود. زیره سبز با کمترین نیاز آبی یکی از مهمترین انواع گیاه دارویی محسوب میشود که به سبب اهمیت، خواص دارویی و درمانی و نقش آن در ارزآوری، به عنوان طلای سبز شناخته میشود. با کشت این گیاه در مناطقی که با محدودیت آب مواجه هستند، میتوان به منظور افزایش بهره وری آب و توسعه پایدار بخش کشاورزی گام مؤثری برداشت. زیره گیاهی است که در برابر آفات مقاوم بوده و نیاز اندک به آب، دوره رشد کوتاه، خواص دارویی و درمانی و ایجاد تعادل زمانی فعالیت کشاورزان و ماشینآلات کشاورزی از مهمترین عوامل رغبت کشاورزان به کشت این محصول است.
مقاومت زعفران در برابر سرما زیاد است و به آب کمی نیاز دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می کند. مصرف زعفران در ایران بالا است و نه تنها می تواند نیاز منطقه زیرکشت را تامین کند بلکه درسراسر ایران نیز مشتری دارد.
باتوجه به کشت گندم در این منطقه، برای ایجاد تناوب زراعی و همچنین غنی نمودن خاک و اصلاح ساختار آن می توان اقدام به کشت حبوباتی نظیر لوبیا و عدس کرد. قرار دادن لوبیا و عدس در تناوب کشت گندم به علت افزایش ازت خاک باعث حاصلخیزی خاک میشود و میزان تولید گندم را افزایش میدهد.
یونجه از جمله علوفههای دامی است که کشت آن به دلیل رونق دامداری در شهرستان مزیت دارد. در میان گیاهان علوفه ای، یونجه به خاطر ارزش غذایی بالا و عملکرد خوب آن از اهمیت خاصی برخوردار است همچنین به علت وجود باکتریهای ریزوبیوم در ریشه های خود قادر به تثبیت ازت هوا بوده و به این طریق باعث باروری خاک می شود از طرفی دیگر گیاهی چندساله است و تا چند سال می توان برداشت انجام داد؛ بنابراین توسعه این کشت توجیه اقتصادی داشته و امکان تامین بخشی از علوفه مورد نیاز دام، فراهم میشود که علاوه بر ایجاد اشتغال مولد و حصول درآمد مناسب برای زارعین، در استفاده بهینه از ظرفیت های پرورش دام نیز موثر خواهد بود و نیاز شهرستان برای وارد کردن نهاده های مورد نیاز دام از سایر مناطق را برطرف خواهد کرد.
· صنایع تبدیلی و تکمیلی
با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی، بررسیها نشان میدهد که سالانه مقداری از آن در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل میشوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ میدهد؛ اما مصرف آنها در طی سال صورت میپذیرد. لذا صنایع تبدیلی میتواند زمان استفاده را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغالزایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات میگردد.
باتوجه به رونق دامداری در شهرستان و سهولت نسبی دسترسی به نهاده های مورد نیاز، تولید خوراک دام در این منطقه دارای مزیت است. با اجرای پروژه های صنعتی که از ضایعات کشاورزی و… خوراک دام تولید شود، هم غذای مورد نیاز دامها تأمین می شود و شهرستان را به خودکفایی سوق می دهد و هم استفاده از مواد اولیه ارزانتر در تولید این محصول سبب خواهد شد تا قیمت تمام شده آن پایین تر و در نتیجه قیمت فروش آن نیز پایین باشد. تولید خوراک دام می تواند زمینه اشتغال خوبی را به طور مستقیم و غیر مستقیم برای افراد ایجاد کند.
تولید زغال فشرده یکی از مشاغل پیشنهادی در این حوزه در شهرستان اندیکا است. یکی از پرمصرف ترین سوخت های جهان، زغال است، ولی آلودگی هوا و آلودگی محیطی را به همراه دارد. زغال ها اگر در مجاورت اکسیژن آتش بگیرند دود فراوانی تولید می کنند ولی اگر اکسیژن از آن ها حذف شود بدون هیچ دودی می سوزند. زغال فشرده بهترین و مناسب ترین جایگزین برای زغال های طبیعی هستند چون هم توجیه اقتصادی دارند و هم برای طبیعت و سلامتی انسان ها مضر نیستند. زغال فشرده برعکس زغال های طبیعی از چوب درخت به وجود نمی آید و همین امر باعث می شود که درختان کمتری قطع شود. با توجه به این که کسب و کار تولید زغال فشرده یک کسب و کار جدید و نو است، راه برای کارآفرینان تازه کار به این حوزه باز است.
تولید عسل مرغوب در شهرستان اندیکا و همچنین وجود شرایط طبیعی مناسب برای گسترش فعالیت زنبورداری، زمینه را برای ایجاد یک واحد بسته بندی عسل مطابق با استانداردهای لازم فراهم کردهاست. ویژگی مهم عسل آن است که این ماده طبیعی به دلیل نداشتن آب، به شرط دوری از رطوبت، در مدت طولانی فاسد نمیشود. این ماده فقط در صورتی ارزش غذایی خود را از دست میدهد که بیش از ۶۰ درجه، حرارت ببیند. البته برای حفظ قدرت ضد میکروبی عسل باید آن را در مکانی تاریک و یا در ظرف شیشه ای مات یا تیره خارج از یخچال نگه داشت. نگهداری عسل در ظروف فلزی برای مدت طولانی مناسب نیست. بدین منظور امروزه بسته بندی عسل به شکل های جذاب، خلاقانه و مناسب جهت نگهداری رو به افزایش است. بستهبندی های شکیل، باعث جذب بیشتر مشتری و همچنن تسهیل در حمل و نقل عسل میشود؛ لذا کار کردن در حوزه بسته بندی عسل تولیدی شهرستان علاوه بر سودآوری باعث ایجاد اشتغال پایدار میشود.
همچنین ایجاد واحد سردخانه صنعتی به منظور ذخیره سازی و نگهداری محصولات کشاورزی از دیگر پتانسیلهای شهرستان اندیکا است. از مهمترین مزایای استفاده از سردخانه میوه و سبزی می توان به جلوگیری از فساد محصول اشاره کرد. روند انواع فسادها از قبیل فساد فیزیکی، فساد شیمیایی یا تغییر رنگ محصول، فساد ناشی از وجود میکروارگانیسم ها و غیره با نگهداری در سردخانه ها به شدت کند شده و حفظ کیفیت محصول در زمان طولانی تر حاصل می گردد. از دیگر مزایای با اهمیت احداث سردخانه میوه، کنترل قیمت بازار است. ذخیره کردن میوه در سردخانه موجب می شود در ماه هایی که مصرف میوه بسیار است و فصل برداشت آن محصول خاص نیست، بازار با کمبود مواجه نشده و حباب قیمت ایجاد نگردد. در واقع با ساخت سردخانه میوه تعادلی در عرضه و تقاضا ایجاد می گردد و موجب خواهد شد از افزایش بی رویه قیمت که به ضرر مصرف کننده است و از کاهش بیش از حد آن که به ضرر باغداران است جلوگیری به عمل آید؛ بنابراین نقش سردخانه های میوه جات به عنوان حد واسط بازار و باغداران در این بین بسیار پر رنگ و حیاتی است.
رونق دامداری در این منطقه شرایط مناسبی را برای راه اندازی واحد فرآوری پوست و پشم دام های سبک و سنگین فراهم نموده است. فراوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم دوزی و همچنین استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه گذار، سود خوبی هم نصیب دامدار میکند.
لازم به ذکر است در صورت دقت نکردن به بازارفروش و ظرفیت شهرستان، مشاغلی که در این حوزه نام برده شد با مسئله اشباع روبه رو خواهند شد. بنابراین در نظر گرفتن نیاز و ظرفیت شهرستان و همچنین بازارفروش در شهرستان های اطراف در زمینه راه انداری این مشاغل مهم است.
· شیلات
پرورش و تولید انواع ماهیها در نقاط مختلف استان خوزستان انجام میشود و درحال حاضر این استان رتبه چهارم کشور در زمینه تولید ماهیان سردآبی و رتبه دوم در زمینه تولید انواع ماهی را به خود اختصاص داده است. همچنین شهرستان اندیکا بیشترین سهم در تولید ماهیان سردآبی را دارد و قطب تولید محسوب میشود[1]. منطقه سوسن و سرخاب در شمال شهرستان اندیکا واقع شده و دارای چشمه های آب با دبی بالا می باشد که وجود این چشمه ها در منطقه باعث بالا رفتن پتانسیل پروش ماهی سردابی قزل آلا شده است[2]. در کنار پرورش ماهی قزلآلا، برای پرورش ماهیان گرمابی مانند کپور و زینتی نیز ظرفیتهای مناسبی در اندیکا وجود دارد که سرمایه گذاری در این طرح ها نیز دارای مزیت است.
ماهیان سردآبی در محدوده دمایی 18-12 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. ماهی قزل آلا یکی از معروف ترین گونه های ماهیان سردآبی است. قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است، آهن در خونسازی و همچنین در حفظ مقاومت بدن در برابر میکروبها نقش مهمی به عهده دارد. علاوه بر آن، آهن موجود در قزل آلا، جذب آهن منابع گیاهی را هم افزایش می دهد؛ بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد. نتایج مطالعات نشان می دهند امگا ۳ ماهی قزل آلا می تواند فشار خون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنج های آن به طور قابل توجهی بکاهد؛ بنابراین این نوع ماهی با توجه به قیمت و طعم مناسب طرفداران زیادی در بین مردم دارد؛ لذا راه اندازی پرورش آن، علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، سوددهی خوبی را خواهد داشت.
ماهیان گرمابی در محدوده دمایی 27-20 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. بزرگترین خانواده ماهيان آب شيرين، کپورماهیان هستند. این ماهی در مقایسه با سایر گونههای پرورشی در آبهای گرم و معتدل، ارزشمندترین ماهی ازلحاظ اقتصادی است و نیز ارزشهای تغذیهای فراوانی دارد. ازاینرو آموزش توسعه پرورش این ماهی میتواند در راستای تأمین غذای جمعیت کشور و نیز افزایش سطح معیشتی مردم مؤثر باشد.
شاید سالها قبل نگهداری ماهیان زینتی، موضوع چندان شایعی نبود و تنها عدهی معدودی در خانههای خود، آكواريوم و ماهی زینتی نگهداری میکردند؛ اما در سالهای اخیر، با توجه به رواج آپارتماننشینی و دور افتادن انسان از طبیعت، شرایط بهگونهای رقم خورده است که بازار ماهیان زینتی رونق گرفته و زمینهساز ایجاد مشاغل مختلف شده است. بهطوریکه امروزه شاهد آن هستیم در بسیاری از شهرها، چندین مغازه به خرید و فروش این آبزیان مشغول هستند. پرورش ماهیان زینتی نیاز به آب کمی دارد و میتوان از آبهای شهری برای تولید آنها استفاده کرد.
· خدمات
تنوع در حوزه مشاغل خدماتی بسیار زیاد است و حرفه های زیادی را در برمی گیرد که میزان سودآوری حرفه ها با توجه به نیاز و ظرفیت منطقه با یکدیگر تفاوت هایی دارد. برای مثال گردشگری از فعالیت هایی است که با سودآوری بسیاری همراه است و در شهرستان اندیکا نیز ظرفیت های بسیارخوبی برای سرمایه گذاری در این زمینه وجود دارد.
شهرستان اندیكا به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی از طبیعت بكر و چشم اندازهای زیبای طبیعی برخوردار است اما متاسفانه برنامه خاصی برای معرفی و استفاده از این ظرفیت ها توسط مسئولان مربوطه تدوین نشده است. كوه چهار فصل پوشیده از برف كینو، منطقه ییلاقی اینوك، باغ های متنوع كتك، چشمه های روان و باغ های تنگ سرد للر، آبشارتنگ مازر، آبشار موری، چشمه شكار، منطقه شلا، تاكستان طبیعی شیمبار، باغ های منطقه كمفه، چشمه ها و سنگ نوشته های شیرین آب،منطقه زیارتی صالح ابراهیم، بابازاهد چلو و بسیاری از جاذبه های گردشگری این بخش فاقد شناسنامه و زیرساخت های گردشگری هستند. بی شك توسعه صنعت توریسم باعث رونق اقتصادی و اشتغالزایی در منطقه می شود[3] و نیاز است تا سرمایه گذاری هایی در این حوزه و در زمینه احداث اقامتگاه های بومگردی و رستوران های بومی صورت گیرد.
اقامتگاه بوم گردی فرصت مناسبی است تا مسافران ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه ها، مصداق دیگری از مهمان نوازی ایرانی است. با توجه به اینکه علاقه مردم به سمت بازدید و اقامت در این مناطق بیشتر شدهاست، گسترش این اماکن توجیه اقتصادی دارد.
رستورانهای بومی، مکانهایی با فضای سنتی و متناسب با آداب و رسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر بهجای استفاده از میز و صندلیهای مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی، نوشیدنیهایی مانند چای و قهوه نیز داده میشود. رستوران بومی جزء مهمترین نمادهای فرهنگی محسوب میشود و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کارهای زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذا های محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام میشود.
همچنین با توجه به وجود ایلات بختیاری در این منطقه و استفاده از لباس های محلی برای پوشش به خصوص در مراسمات مختلف همانند جشن های عروسی، فعالیت در زمینه دوخت لباس های محلی مزیت دارد و می توان در این حوزه کارکرد.
· طیور
پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و سود سرشاری به دنبال دارد. در این زمینه برای پرورش برخی از طیور شرایط مساعدی در شهرستان اندیکا وجود دارد اما نکته ی مهم و قابل توجه، بازاریابی جهت فروش محصولات تولیدی است. درواقع وجود بازارفروش دائمی و مطمئن می تواند زمینه را برای گسترش طرح های پرورش طیور چه به صورت سنتی و چه صنعتی فراهم نماید. بنابراین طیوری که به آن پرداخته می شوند، به شرط بازازیابی مناسب مزیت پرورش دارند و درحال حاضر اولویت پرورش برای تمامی آن ها یکسان است.
پرورش مرغ بومی و مرغ گوشتی از جمله مشاغل پیشنهادی در شهرستان است. پرورش مرغ محلی نسبت به مرغ صنعتی تلفات کمتری دارد. مرغ بومی نسبت به بیماریها، گرما و سرما مقاوت بیشتری دارد و این امر باعث سود دهی بیشتر می شود. هرچند تلفات در مرغداری ها اجتناب ناپذیر است اما در صورت رعایت بهداشت و واکسیناسیون می توان مرگ و میر مرغ ها را به حداقل رساند. اگر در پرورش مرغ بومی یا همان مرغ محلی از تجهیزات مدرن استفاده شود، سود بیشتری نصیب پرورش دهنده می شود. اما با خلاقیت می توان تجهیزات پرورش شامل :آبخوری ، دان خوری ، لانه تخم گذاری و…را با وسایل ساده ساخت. درواقع با کمترین تجهیزات می توان به پرورش مرغ بومی پرداخت.
پرورش غاز آسان و بهصرفه است؛ اما در ایران به دلایل نبود سیاستهای حمایتی، کمتر به تولید صنعتی غاز توجه شده و رقابت کم در این عرصه، بازار را برای پرورش دهندگان غاز، داغ میکند. پرورش غاز دارای ویژگیهایی همچون مدیریت ساده و مسئولیت کم، سرعت رشد بالا و مورد استفاده قرار گرفتن گوشت، تخم و کرک و پر آن است. تخم وجگر این پرنده برای تهیه غذاهای گران قیمت در بسیاری از کشورها استفاده میشود و جنبه صادراتی دارد. با توجه به مزایای مطرح شده فعالیت در زمینه پرورش غاز مزیت دارد.
طبق بررسیهای انجام شده، پرورش اردک نیز در شهرستان جواب میدهد. تغذیهی اردکها شبیه مرغ است، با این تفاوت که گوشت آن گرم است، ارزش غذایی بالایی دارد و مثل مرغ واکسینه نمیشود؛ در نتیجه مشکل هورمونی ندارد.
شترمرغ و بلدرچین نیز از جمله طیوری هستند که پرورش آنها در اندیکا پیشنهاد میشود. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشتهای قرمز محسوب میشود که نسبت به دیگر گوشتهای قرمز کم چربتر و سالمتر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده، مقاومتش3 برابر چرم گاو است، ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و خلق آثار هنری، می توان اشتغال زایی کرد.
بلدرچین پرنده ای با جثه کوچک، در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش(40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است.
قرقاول یکی از بهترین پرندگانی است که حتی نسبت به بقیه طیور در زمینه پرورش، از سودآوری بالایی برخوردار است؛ ولی به دلیل عدم اطلاع رسانی های کافی هنوز خیلی از پرورش دهندگان، آگاهی لازم نسبت به این نوع پرنده ندارند. قرقاول به دلیل ویژگی های ظاهری و جنبه زیبایی بال و پرها و خواص بسیار زیاد گوشت آن مانند: عدم وجود چربی، وجود مواد معدنی و گروه عظیمی از ویتامین ها، لذیذ بودن گوشت آن بعد از آهو، سریع الهضم بودن، نداشتن هیچ گونه عارضه مصرفی برای سیستم گوارش و همچنین خواص آن برای درمان فراموشی و کم خونی، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این پرنده نیاز به مراقبت مداوم ندارد و نسبت به هر شرایط آب و هوایی مقاوم است. درضمن میتوان روی صادرات گوشت قرقاول به کشورهای دیگر (مخصوصاً کشورهای حوزه خلیج فارس) کار کرد؛ بنابراین پرورش آن سوددهی بالایی خواهد داشت.
پرورش کبک از جمله مشاغل مزیتدار شهرستان است که پیشنهاد میشود. محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب و قیمت بیشتر، مشتریان خاص خود را دارد. از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماریها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان کمتر است. با پرورش کبک بهصورت صنعتی میتوان بخشی از نیاز کشور در حوزه گوشت را تأمین کرد و از میزان واردات به داخل کشور کاست. همچنین میتوان به بازار جوجه و تخم کبک اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه را دارد.
· صنعت
مشاغل صنعتی از مهم ترین عوامل توسعه اقتصادی کشور است. اما در کشور ما آن گونه که باید به آن توجه نشده است و لازم است از پتانسیل های هر شهرستان در این حوزه برای پیشرفت اقتصادی کشور استفاده شود. در شهرستان اندیکا، تعدادی واحد صنعتی در زمینه های مختلف وجود دارد اما پتانسیل های شهرستان نشان دهنده این موضوع است که همچنان برای ایجاد واحدهای صنعتی جدید ظرفیت وجود دارد.
باتوجه به وجود چشمه های آب معدنی در شهرستان اندیکا، راه اندازی کسب و کار تولید آب معدنی باتوجه به تقاضای بالای این محصول مزیت دارد. بنابراین در صورت اخذ مجوزهای قانونی برای این کار، می توان نسبت به ایجاد آن و تولید آب معدنی سرمایه گذاری نمود.
تولید آجر سفالی یکی دیگر از مشاغل پیشنهادی در حوزه صنعت است که به دلیل رونق ساختوساز در شهرستان مزیت دارد.
واحدهایی که در زمینه صنعت در حال حاضر در شهرستان اندیکا فعالیت می کنند عبارتند از: کارخانه تولید آسفالت، ماسه شویی، بلوک زنی و واحد سنگ شکنی[4].
· صنایع دستی
صنایع دستی چکیده و ثمره ذوق و هنر هنرمندان و صنعتگرانی است که با دستان پرتوانشان روح و جان فرهنگ و هنر به یادگار مانده از نیاکان خویش را جاودانه میسازند. صنایع دستی نماد فرهنگ اصیل، تاریخ کهن و هنر بیمثال مردم این سرزمین اسطورهای است، گوهرِ پاکیزه و قیمتیِ مردمی که نه به وسیله صنعت بلکه به دستِ پرتوان صنعتگران، هنرمندان و بافندگان این دیار کهن تولید شده است.
نکته ای که در رابطه با صنایع دستی وجود دارد این است که متاسفانه به علت عدم حمایت و بازارفروش داخلی و خارجی، رغبت به سمت فعالیت در این زمینه کاهش یافته است و بسیاری از هنرهای دستی به همین دلیل به فراموشی سپرده شده اند. در ادامه هم توضیحاتی راجع به پتانسیل های صنایع دستی در شهرستان اندیکا آورده شدهاست اما در هرصورت اگر از سمت دولت و نهادهای مربوطه توجهی به این صنایع نشود، نمی توان انتظار موفقیت در این زمینه داشت.
قالیابفی از جمله مشاغلی است که توسط برخی از مردم شهرستان انجام میشود و به شرط تأمین بازار فروش قابلیت توسعه دارد. قالیبافی از مشاغل خانگی پردرآمدی است که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. همچنین با تولید فرش با کیفیت می توان به صادرات در این زمینه فکر کرد. این کسب و کار را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد.
کسب و کار شمع سازی از مشاغل خانگی پر درآمدی است که امروزه به علت خواص دارویی، خواص زینتی و زیبایی، بازار مصرفی بالا و پررونقی دارد. این کسب و کار از ریسک پایینی برخوردار است و چون مواد اولیه آن به راحتی تامین می شود، بازار مصرفی خوبی دارد (مواد اولیه شمع سازی، پارافین میباشد که ایران منابع سرشاری از پارافین را داراست). شمعسازی در مقیاس کوچک قابل انجام است و خطرهایی مثل بیماری و یا آب و هوای اقلیمی، کار و سرمایه را تهدید نمی کند. به همین خاطر می تواند از بهترین گزینه ها برای راه اندازی کسب و کار باشد و با بازاریابی مناسب سود خوبی را عاید شخص کند. در صورت تامین بازار میتوان این شغل را در مقیاسهای بزرگتر نیز راهاندازی کرد.
تولید و پرورش گل و گیاه همیشه یکی از پر درآمد ترین مشاغل بوده است، امروزه نیز با توجه به آپارتمانی شدن منازل، تمایل به پرورش گیاهان داخل آپارتمان رو به افزایش است. تولید تراریوم چون به سرمایه و صرف وقت زیادی نیاز ندارد، می تواند به عنوان شغل دوم، بسیار قابل تامل باشد و با صرف هفته ای یک روز زمان، سوددهی خوبی به همراه داشته باشد. با ایجاد خلاقیت و ابتکار و هنر در کارها سود را می توان تا دوبرابر هم افزایش داد.
در انتهای تحلیل یک لیست مزیتسنجی 50 تایی در جدول زیر ارائهشدهاست. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان میدهد.
کشاورزی |
صنایع |
خدمات |
||||||||||
ردیف |
زراعت |
باغداری |
دامداری |
طیور |
شیلات |
صنایع تبدیلی و تکمیلی |
صنایع دستی |
صنایع غذایی |
صنعت |
خدمات |
||
1 |
کشت کلزا (1) |
احداث گلخانه صیفی جات (1) |
پرواربندی گوسفند (1) |
پرورش مرغ بومی (1) |
پرورش ماهی قزل آلا (1) |
تهیه خوراک دام (1) |
قالیبافی (1) |
فرآوری گیاهان دارویی (1) |
تولید آب معدنی (1) |
احداث اقامتگاه بومگردی (1) |
||
2 |
کشت کنجد (1) |
احداث گلخانه سبزیجات (1) |
پرورش گوسفند لری بختیاری (1) |
پرورش مرغ گوشتی (1) |
پرورش ماهی کپور (1) |
تولید زغال فشرده (2) |
شمع سازی (1) |
تولید چیپس میوه (2) |
تولید آجر سفالی (2) |
راه اندازی رستوران بومی (1) |
||
3 |
کشت گیاهان دارویی (1) |
احداث گلخانه گل و گیاه زینتی (1) |
پرورش گوسفند رومانوف (1) |
پرورش غاز (1) |
پرورش ماهیان زینتی (2) |
بسته بندی عسل (2) |
تولید تراریوم (2) |
فرآوری زیتون (2) |
دوخت لباس محلی (2) |
|||
4 |
کشت زعفران (1) |
تولید نشاء (1) |
پرورش گوسفند افشاری (1) |
پرورش اردک (1) |
احداث سردخانه صنعتی (2) |
فرآوری و بسته بندی سبزیجات (2) |
||||||
5 |
کشت زیره سبز (2) |
کاشت بادام دیم (2) |
پرورش بز (1) |
پرورش شترمرغ (1) |
فرآوری پوست و پشم دام (3) |
احداث واحد تولید آرد (3) |
||||||
6 |
کشت حبوبات (2) |
احداث باغ گردو (2) |
پرورش بز سانن (2) |
پرورش بلدرچین (1) |
فرآوری انجیر (4) |
|||||||
7 |
کشت یونجه (2) |
احداث باغ انجیر (2) |
پرورش بز آلپاین (2) |
پرورش قرقاول (1) |
||||||||
8 |
پرورش قارچ گانودرما (2) |
پرواربندی گوساله (2) |
پرورش کبک (1) |
|||||||||
9 |
احداث باغ انار (3) |
پرورش گاو بومی (2) |
||||||||||
10 |
احداث باغ زیتون (3) |
پرورش گاو هلشتاین (2) |
||||||||||
11 |
کاشت گل محمدی (3) |
پرورش گاو دورگ (2) |
||||||||||
12 |
احداث باغ انگور (4) |
پرورش زنبور عسل (2) |
||||||||||
13 |
احداث باغ مرکبات (4) |
پرورش الاغ شیری (3) |
||||||||||
مشاغل |
مزیت |
پرواربندی گوسفند |
1 |
پرورش گوسفند افشاری |
2 |
پرورش گوسفند لری بختیاری |
3 |
احداث گلخانه صیفی جات |
4 |
احداث گلخانه سبزیجات |
5 |
فرآوری گیاهان دارویی |
6 |
پرورش گوسفند رومانوف |
7 |
کشت کلزا |
8 |
احداث گلخانه گل و گیاه زینتی |
9 |
کشت کنجد |
10 |
تولید نشاء |
11 |
تولید خوراک دام |
12 |
پرورش بز |
13 |
کشت گیاهان دارویی |
14 |
تولید زغال فشرده |
15 |
پرورش ماهی قزل آلا |
16 |
راه اندازی رستوران باالگوی بومی |
17 |
پرورش مرغ بومی |
18 |
کاشت بادام دیم |
19 |
احداث باغ گردو |
20 |
پرورش بز سانن |
21 |
پرورش بز آلپاین |
22 |
تولید چیپس میوه |
23 |
احداث باغ انجیر |
24 |
پرورش قارچ گانودرما |
25 |
فرآوری و بسته بندی سبزیجات |
26 |
بسته بندی عسل |
27 |
تولید آب معدنی |
28 |
پرواربندی گوساله |
29 |
احداث باغ انار |
30 |
کشت زعفران |
31 |
احداث واحد تولید آرد |
32 |
کشت زیره سبز |
33 |
احداث سردخانه صنعتی |
34 |
پرورش ماهی کپور |
35 |
پرورش مرغ گوشتی |
36 |
تولید آجر سفالی |
37 |
پرورش گاو بومی |
38 |
پرورش گاو هلشتاین |
39 |
احداث باغ زیتون |
40 |
پرورش گاو دورگ |
41 |
پرورش زنبورعسل |
42 |
کاشت گل محمدی |
43 |
احداث باغ انگور |
44 |
کشت حبوبات |
45 |
فرآوری پوست و پشم دام |
46 |
احداث اقامتگاه بومگردی |
47 |
پرورش الاغ شیری |
48 |
کشت یونجه |
49 |
پرورش ماهیان زینتی |
50 |
*این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) تهیه و تدوین شده است.