شوش

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌وكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌شده‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان شوش ارائه‌شده‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطوريكه در قسمت مقدمه اشاره‌شده مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجوددارد، اشاره شده‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌است.

 

1.باغداری
2.زراعت
3.صنایع تبدیلی و تکمیلی
4.صنایع غذایی
5.خدمات
6.دامداری
7.شیلات
8.طیور
9.صنعت
10.صنایع دستی

 

· باغداری

باغداری یکی از حوزه‌های رایج در شهرستان شوش است. تولید اشتغال توسط باغداری بسیار زیاد می‌باشد و به اقتصاد شهرستان و فضای کسب و کار رونق می‌بخشد. کشاورزی و ازجمله باغبانی در توسعه ملی و افزایش رفاه عمومی، فقرزدایی، تنوع بخشیدن و پایدار کردن الگوی توسعه شهری، توزیع درآمد و عدالت اجتماعی موثر است.

شهرستان شوش با تولید محصولات کشاورزی متنوع و سطح زیر کشت بالا، یکی از مناطق مهم در تولید محصولات باغی است. این منطقه ظرفیت های بسیاری برای تولید محصولات متنوع کشاورزی دارد که در ادامه به آن پرداخته می شود.

از محور‌های مهم بخش کشاورزی توسعه کشت گیاهان گلخانه‌ای است که در این شهرستان بنا بر ضرورت از حدود ۱۰ سال پیش شروع شده است. در گلخانه‌های شهرستان علاوه بر سبزی و صیفی، گل و گیاه و رز هلندی نیز کشت شده که با موفقیت همراه بوده‌است.

در واقع تمام موارد از جمله درآمدزایی، سوددهی، راندمان بالای تولید، تنظیم و اشباع بازار که از بخش کشاورزی انتظار می‌رود، در گلخانه‌ها بصورت یکجا در دسترس است. در صورتی که بتوان در گلخانه های احداث شده، محصولات لوکس صادراتی را تولید نمود، سود چندین برابری عاید گلخانه داران می شود که پرداختن به این کسب و کار را توجیه پذیرتر می کند. بنابراین راه اندازی گلخانه های صیفی جات، سبزیجات و گل های زینتی در این شهرستان می تواند توصیه بسیار مناسبی در زمینه باغداری باشد.

پرداختن به تولید نشاء نیز از دیگر پتانسیل های گلخانه داری در شوش است. تولید نشاء گیاهان زراعی در محیط گلخانه، کسب‌وکار پرسود و اشتغال‌زایی است که موجب کاهش مصرف آب و نهاده‌ها و همچنین کاهش هزینه‌های بالای تولید خواهد شد. با شرایط امروز، تغییر کشت از فضای باز به گلخانه ضروری بوده و با توجه به گسترش گلخانه‌ها نیاز به بذر و نشاء مرغوب نیز بالاتر می‌رود. با توجه به افزایش هزینه‌های تولید ازجمله افزایش قیمت بذر و محدودیت نهاده‌های تولید، استفاده از نشاء به‌جای کشت مستقیم بذر، ضروری به نظر می‌رسد. کاشت نشاء به دلایل زیر از مزیت‌ و جذابیت‌های اقتصادی بیشتر در مقایسه با کاشت بذر برخوردار است. این دلایل عبارت‌اند از: افزایش دوره برداشت به‌ویژه در مناطق سردسیر، تراکم مناسب بوته، افزایش عملکرد محصول پاییزه، کاهش مصرف آب تا 40 %، حداقل توقف رشد در مرحله انتقال، کاهش هزینه بذر، کاهش هزینه‌های جاری، یکنواختی رشد، محافظت محصول در برابر تگرگ و سرمازدگی و مبارزه مؤثر با بیماری، آفات و علف‌های هرز. از جذابیت‌های مالی کشت گلخانه‌ای نشاء، می‌توان به افزایش تعداد برداشت‌ها در سال، افزایش برداشت محصول نسبت به سطح زیر کشت، تعیین زمان بهره‌برداری محصول و کاهش تعداد کارگران اشاره کرد.

همچنین می توان نسبت به توسعه سطح زیر کشت آلوئه ورا در این شهرستان اقدام نمود. گونه های مختلف آلوئه ورا گیاهانی مقاوم به گرما، خشکی، بیماری‌ها، آفات و حتی شوری هستند. علت مقاومت زیاد آن ها ساختار مرفولوژیکی این گیاه است و بذر آن ها نیز در شرایط اقلیمی مناسب و در دمای 21درجه سانتی گراد سبز می شوند. البته این گیاهان به سرما بسیار حساس هستند به طوریکه در دمای زیر 10درجه سانتی گراد رشد آن ها متوقف می شود. آلوئه ورا به رطوبت بالا، آب ایستایی و آبیاری زیاد حساس است. از این رو آبیاری گیاهان باید زمانی انجام شود که خاک آن ها کاملا خشک باشد. چنانچه این گیاه در مناطق گرم و خشک کاشته شود باید تحت آبیاری به موقع قرار بگیرد. آلوئه ورا را در هر نوع خاکی می توان کاشت ولی خاک های سبک که از زهکشی مناسبی برخوردار باشند برای کاشت این گیاه توصیه می شود. بازار و جایگاه آلوئه ورا در کشور جدید می‌باشد و آن چنان که باید جایگاه خود را پیدا نکرده اما این گیاه از اندک گیاهان دارویی است که علاوه بر مصرف دارویی در حوزه های آرایشی (مایع، ژل، کرم، لوسیون) و تغذیه ای (عصاره و نوشیدنی) نیز کاربرد دارد.

 خرما از جمله محصولات باغی است که با آب و هوای گرم و اقلیم جغرافیایی کویری سازگاری بیشتری دارد. خرما میوه ای است با ارزش غذائی بالا که به علت دارا بودن مواد قندی قابل توجه (حدود 70%) علاوه بر مصرف غذایی، در صنعت نیز موارد استفاده فراوان دارد. مصارف مختلف خرما در صنعت شامل موارد خوراکی مانند شیره، شهد، شکلات خرما و...است، از ضایعات آن در ترکیب خوراک دام و طیور، از برگ خرما در ساخت انواع ظروف بافتنی، حصیر و از تنه و چوب خرما در کارخانجات نئوپان سازی و کاغذ سازی و همین طور پوشش ساختمان‌ها و پل‌ها استفاده می کنند. درحال حاضر90 درصد ارقام عمده خرمای این شهرستان استعمران است. ارقام دیگر شامل برحی، گنطار، بریم، پیارم و مجول نیز در این شهرستان تولید می‌شوند که برحی، مجول و پیارم ارقام تجاری هستند و به دیگر کشورها صادر می‌شوند و دارای کیفیت بالایی هستند[1].این شهرستان در زمینه احداث نخلستان های خرما پتانسیل خوبی دارد و می توان در این حوزه فعالیت کرد.

زیتون به موجب مقاومت به کم‌آبی، سازگاری با خاک‌های فقیر و کم بازده و تولید محصول ارزشمند، از نظر اقتصادی حائز اهمیت می‌باشد و به محصول ثروتمند خاک‌های فقیر مشهور است. زیتون به دلیل استقامت و طول عمر و سازش با محیط‌های مختلف به دیگر درختان برتری دارد تا جایی که علاوه بر کشت در باغات و اراضی کشاورزی در توسعه فضای سبز شهری نیز از این درخت استفاده می‌شود. زیتون علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی ارزشمندی از جمله تولید روغن، کنسرو زیتون، کمک به معیشت کشاورزان با زیر کشت بردن اراضی کم بازده فقیر و شور، اشتغال‌زایی (جذب قابل‌ملاحظه‌ای از جمعیت جویای کار) و جلوگیری از مهاجرت است. به همین خاطر فعالیت در زمینه احداث باغات زیتون به کشاورزان پیشنهاد می گردد.

درخت پالونیا به دلیل تحمل بالا در برابر گرما، خشکی وعدم حساسیت به انواع خاک، کسب و کار کاشت درخت پالونیا را تبدیل به یک فرصت سودآور در تجارت جهانی کرده است. درخت پالونیا علاوه بر صنعت چوب، به علت زیبایی، سریع الرشد بودن و جذب آلاینده های هوا در جنگل کاری سریع و توسعه فضای سبز شهری مناسب است. رشد درخت پالونیا بسیار سریع است و در طی سه هفته از شروع کاشت به اندازه یک وجب رشد می کند. این درخت در سن 5 سالگی به بلوغ رسیده و چوب آن قابل بهره برداری و استفاده است. نرمی و فرم پذیری چوپ درخت پالونیا ،گزینه مناسبی در صنایع مبلمان سازی است. از چوپ درخت پالونیا علاوه بر تولید مبلمان در درب و پنجره، ساخت آلات موسیقی، روکش سازی، تخته های چند لایه، خمیرکاغذ، ساخت جعبه و کانتینرهای چوبی استفاده می شود.گرده زایی و شهدزایی بالای شکوفه های درخت پالونیا ،تغذیه ی مناسب برای زنبورعسل و مواد معدنی موجود در برگ بزرگ این درخت تقویت کننده ی خاک (خاک برگ و کود سبز) و تغذیه دام می باشد. همچینین در مصارف دارویی تأثیرات مثبتی بر روی کبد، کلیه و کیسه صفرا دارد. باتوجه به مزایای مطرح شده، تولید این محصول مزیت دارد.

انجیر از دیگر محصولات باغی است که قابلیت تولید در شهرستان را دارد. نیاز آبی بسیار کم، سازگاری با محیط و استقامت در برابر گرما و خشک‌سالی از ویژگی‌های بارز گیاه انجیر محسوب می‌شود. ازآنجاکه باغ‌های انجیر معمولاً در دامنه‌های شیب‌دار احداث می‌گردند، احداث چنین باغ‌هایی علاوه بر ایجاد اشتغال، پوشش گیاهی مناسب برای منطقه و بیابان‌زدایی می‌تواند به حفظ کنترل سیلاب، جلوگیری از فرسایش خاک و استفاده بهینه از آب باران کمک کند. همچنین انجیر به عنوان میوه ای با خواص بسیار زیاد علاوه بر تازه خوری، برای تولید میوه خشک نیز مورد استفاده قرار می گیرد و ارزش افزوده بالایی برای تولید کننده ایجاد می کند.

اصولا درخت پسته از ۷ تا ۹ سال پس از کاشت نهال و پیوند، شروع به دادن محصول می‌نماید. کسانی که قصد احداث باغ پسته را دارند برای داشتن سود اقتصادی باید کمی صبور باشند. بهترین خاک برای کاشت درخت پسته، خاک رسی یا شنی است. کیفیت آب مصرفی برای آبیاری درخت پسته به گونه ای است که در کاشت سایر محصولات کشاورزی با آن آب غیر ممکن یا غیر اقتصادی است. آگاهی از اقلیم و آب و هوای مناسب برای درخت پسته یک امر حیاتی قبل از احداث باغ است. شرایط مناسب آب و هوایی برای کاشت نهال پسته اقلیم گرم و خشک در تابستان (گرمای سوزان نباشد) و زمستان سرد و معتدل است. انتخاب پایه مناسب نکته دیگری است که لازم است درنظر گرفته شود. یک پایه پسته قوی و ایده آل باید نسبت به بیماری های مختلف مقاوم و دارای رشد بالایی باشد، همچنین مقاومت و سازگاری زیادی در برابر کم آبی و شوری داشته باشد. محصول پسته به لحاظ اهمیتی که اندام های مختلف گونه های متعدد درختان پسته از نظر خوراکی و صنعتی دارد همواره حائز اهمیت فراوانی است و انسان از میوه، پوست، هسته، برگ، ساقه و حتی صمغ آن نیز استفاده می‌کند. با توجه به سازگاری شرایط شهرستان با کاشت درخت پسته، افزایش تولید آن دارای مزیت است.

کاشت سبزیجاتی شامل سبزی های ریزبرگ و بزرگ برگ، خورشتی، کرفس و... و صیفی جاتی نظیر خیار، گوجه، بادمجان، بامیه، فلفل دلمه ای، کدو و... به صورت آزاد در مزارع شهرستان شوش صورت می گیرد و سالیانه میزان زیادی از این محصولات به بازارهای داخلی و خارجی عرضه می گردد. باتوجه به بازارمصرف بالا برای این محصولات، در صورت تامین منابع آبی ظرفیت بسیار مناسبی برای فعالیت در این زمینه وجود دارد و می توان چنین فعالیت هایی را گسترش داد.

 

· زراعت

بخش زراعت در روند رشد و توسعه اقتصادی نقش‎های متعددی بر عهده دارد که از جمله مهم‎ترین آن‎ها می‎توان تامین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع بالادستی، تامین نهاده‎هایی مانند نیروی کار، مصرف تولیدات سایر بخش‏های صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشین‌آلات کشاورزی، ارزآوری برای کشور و تامین مالی سایر بخش‎های زیربنایی را نام برد.

ظرفیت هایی که شهرستان شوش در زمینه کشاورزی دارد، سبب شده تا بخش زراعت نیز در این منطقه با جدیت دنبال شود. گندم یکی از محصولات استراتژیک تولیدی در شهرستان است که قابلیت تولید بیشتر را دارد. در میان محصولات کشاورزی، کاشت گندم نسبت به بقیه کم دردسرتر است.گندم در بازه زمانی حدودا هشت ماهه به ثمر نشسته و به مرحله سود دهی می رسد. خرید تضمینی گندم همه ساله توسط دولت انجام می گیرد. البته خود کشاورز هم می تواند گندم را بفروشد و درآمد خوبی کسب کند. کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانه‌ای در اختیار کشاورزان قرار می گیرد؛ بنابراین گسترش تولید گندم ارزش افزوده زیادی را به دنبال دارد.

حدود ۶۲ درصد کشت چغندر قند استان خوزستان به شهرستان شوش اختصاص دارد ضمن اینکه از لحاظ عیار محصول، چغندرقند تولید شوش از کیفیت بسیار خوبی برخوردار است[2]. کشت چغندرقند علاوه بر این که از نظر اقتصادی بسیار سودآور است، می تواند در اصلاح خاک و کنترل علف های هرز نیز مؤثر باشد، همچنین به راحتی می توان این گیاه را در تناوب با گیاهان دیگر قرار داد. به خاطر سازگاری زیاد این گیاه با شرایط مختلف آب و هوا و خاک، در اکثر نقاط می توان آن را کشت کرد. این گیاه با ریشه های عمیق خود نفوذپذیری خاک را افزایش داده و خاک مناسبی را برای کشت های بعدی آماده می کند. همچنین از چغندرقند علاوه بر قند محصولات دیگری مثل برگ چغندر و تفاله مخلوط با ملاس (بعد از برداشت قند در کارخانه) به دست می آید که می تواند مورد تغذیه دام قرار گیرد. لازم به ذکراست که کشت چغندرقند به آب زیادی نیاز دارد و برای شروع این کسب‌وکار باید این نکته را درنظرگرفت. با در نظر گرفتن تمام این شرایط، تولید چغندرقند مزیت دارد.

کشت دانه های روغنی در این شهرستان باهدف مدیریت منابع آبی، اصلاح ساختار خاک برای کشت های متناوب و تامین بخشی از نیاز کشور به دانه های روغنی در حال انجام است و کلزا، کنجد، سویا، آفتابگردان و گلرنگ قابلیت تولید در این منطقه را دارند که در ادامه به بررسی مزایای آن ها پرداخته می شود.

کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم می‌باشد و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگردان بقای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور متداول است. روغن کلزا ازجمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال قرارگرفته است. تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد که دانه کلزا 40-30 درصد روغن و کنجاله‌اش50-40 درصد پروتئین دارد.

کاشت کنجد به دلیل سازگاری محیطی، بازدهی بالا، مفید بودن برای خاک، نیاز به سرمایه اولیه کم و بازاریابی آسان، گزینه شغلی مناسبی است. کنجد از آن دسته گیاهانی محسوب می شود که با هر بار کشت و پرورش، محصول و بار قابل توجهی را به ارمغان می آورد. یکی دیگر از مزایای کاشت کنجد، صرفه جویی در منابع آب است. این گیاه قادر است تا با جذب رطوبت باقیمانده در خاک رشد کند. همین امر موجب سازگاری کنجد با آب و هوای گرم می شود. ریشه های کنجد در بهبود ساختمان خاک و افزایش نفوذ پذیری آن نقش موثری داشته و به عنوان یکی از گیاهان مناسب برای تناوب‌های زراعی در نظر گرفته می شود. همچنین در بعضی از مناطق این گیاه به عنوان کود سبز کاشته می شود. کنجد در روغن کشی (کنجد و ارده)، نانوایی و آجیل فروشی ها، تهیه عطرها، به عنوان حلال در داروسازی و... مورد استفاده قرار می‌گیرد. صادرات ارزش افزوده و فرآوری های کنجد، می تواند هدف تولید انبوه کشاورزان باشد. از همین رو نگرانی ها برای بازاریابی این محصول نسبت به سایر محصولات کاهش پیدا می کند. عمده مشکل کنجدکاران عدم وجود ماشین‌آلات کاشت و برداشت دانه های روغنی است که درصورت تامین این ماشین آلات، تولید کمی وکیفی محصول درسطح منطقه می‌تواند از رشد قابل توجهی برخوردار شود.

دانه سویا سرشار از پروتئین، چربی و عناصر معدنی است. سویا دانه ای روغنی است که از نظر گروه بندی مواد غذائی، در گروه چربی ها قرار می گیرد. از این دانه، همچون دانه های دیگر مانند دانه آفتابگردان، روغن گرفته می شود که دارای خواص بسیار زیادی است. در حال حاضر بسیاری از مردم، دانه سویا را به عنوان یکی از اجزاء سبد آجیل خود مصرف می کنند و بسیاری از افراد نیز استفاده عام تری از پروتئین سویا دارند. تعدادی از مردم به مصرف سویا به جای گوشت چرخ کرده روی آوردند. این کسب و کار پردرآمد را می توان با سرمایه اولیه پایین و با یک کارگر راه انداخت و به سود خوبی دست یافت. به علاوه سویا به صورت تضمینی توسط دولت خریداری می شود.

گل آفتابگردان گیاهی یک ساله است که پرورش آن در هر شرایطی امکانپذیر است و فرآورده های حاصل از آن دارای مزیت اقتصادی فراوان است. آفتابگردان در دو نوع آجیلی و روغنی کاشته می‌شود. این گیاه، یکی از نباتات روغنی مهم جهان است که از نظر تولید روغن، بعد از سویا در مقام دوم قرار دارد. آفتاب گردان های آجیلی از بازار پسندی ویژه ای برخوردارند. علاوه بر این، فراورده های جانبی آفتاب گردان به خصوص کنجاله آن باعث توجه هر چه بیشتر به زراعت این گیاه با ارزش شده است.

گلرنگ نیز با خصوصیات مطلوب زراعی نظیر مقاومت نسبی به شوری خاک و خشکی هوا، مقاومت بالا به سرمای زمستانه (تیپ پاییزه)، وجود روغنی مطلوب با بیش از ۹۰ درصد اسیدهای چرب غیر اشباع، همواره به عنوان یک دانه روغنی با ارزش مطرح بوده است.

سطح زير كشت ذرت دانه اي در شهرستان شوش به عنوان قطب توليد اين محصول در استان خوزستان به دليل كاهش سهميه آب كشاورزي با كاهش روبرو شده است. بنابراین در صورت تامین منابع آبی، کشت این محصول در شهرستان شوش مزیت دارد. از جمله مزاياي كشت ذرت دانه اي جلوگيري از فرسايش خاك، كاهش مصرف سوخت، جلوگيري از آتش زدن كاه و كلش محصول كشت قبل و كاهش تردد ادوات كشاورزي بر روي سطح خاك است. همچنین ذرت دانه اي در مرغداري ، دامداري و كارخانه هاي خوراك دام مصرف مي شود.

بادام زمینی به دلیل خواص دارویی و مزه دلچسب آن همیشه پرتقاضا است. مهم ترین مورد برای رشد بادام زمینی نور خورشید است. اگر نور به طور کامل تامین شود می‌توان محصول مرغوبی را تولید کرد. این محصول در آب وهوای مرطوب به بهترین صورت ممکن رشد می کند. بادام زمینی به صورت خام و فرآوری نشده فروش خوبی دارد و بازدهی قابل توجهی از خود نشان می‌دهد ولی فراروده هایی مثل کره و روغن بادام زمینی سود بسیار چشم گیری به همراه دارد. بازار فراورده های بادام زمینی در داخل پرتقاضا است ولی کشورهای خاورمیانه مشتری دست به نقد این فرآورده‌ها هستند. در حال حاضر شهرستان آستانه اشرفیه طلایه دار تولید این محصول در ایران است ولی با آگاهی کامل و سرمایه گذاری در این طرح در شهرستان شوش نیز قابلیت توسعه وجود دارد. این محصول اخیرا به صورت آزمایشی در مقیاس کوچکی در شهرستان شوش تولید شده است و باتوجه به سازگاری با محیط، توسعه آن توصیه می گردد[3].

کشت حبوبات به ویژه نخود برای قرار گرفتن در تناوب زراعی با گندم، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. رعایت تناوب کشت از عوامل مهم حفظ توانایی های خاک و جلوگیری از بروز بسیاری از آفات و بیماری های زراعی است.  علاوه بر نخود، در زمینه کشت ماش و لوبیای چشم بلبلی نیز می توان در شهرستان شوش فعالیت نمود.

تقاضای مصرف گیاهان دارویی به علت روی گردانی از داروهای شیمیایی و یا حتی استفاده برخی از این محصولات در تولیدات کارخانه‌های بزرگ دارویی همواره رو به افزایش است. از این گیاهان نه تنها برای درمان بیماری‌ها بلکه در صنایع کنسروسازی، نوشابه سازی، ‌عطر سازی و غذایی نیز استفاده می‌شود. امروزه افراد زیادی به استفاده از گیاهان دارویی متمایل شده اند. خواص بی نظیر این گیاهان و نداشتن عوارض جانبی ناشی از مصرف باعث شده تا افراد زیادی به گونه‌های مختلف از آن ها استفاده کنند. به همین جهت به کشت گیاهان دارویی می توان به چشم یک مزیت پر سود نگریست.از آن جا که این گیاهان برای کشت، مراقبت خاص و شرایط حساسی نیاز ندارند، می توان روی کشت آن ها سرمایه گذاری کرد. از جمله گیاهان دارویی قابل کشت در شهرستان شوش می توان به لیمو، بِه، نعنا، فلفل، گل‌گاوزبان، آویشن، بادرنجبویه، رزماری، اسطوخودوس، بابونه، مورد معطر، شوید، زوفا، چای ترش، همیشه بهار و مرزه خوزستانی اشاره نمود.[4]

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از آن در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد. لذا صنایع تبدیلی می‌تواند زمان استفاده را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات می‌گردد.

باوجود ظرفیت های بالایی که بخش کشاورزی در شهرستان شوش دارد، کمبود صنایع تبدیلی موجب از بین رفتن بخش زیادی از محصولات می شود در حالیکه می توان با سرمایه گذاری و استفاده از بخش زیادی از ضایعات، محصولات متنوعی تولید نمود.

به منظور نگهداری و ذخیره سازی محصولات کشاورزی می توان نسبت به احداث سردخانه های صنعتی اقدام نمود. از مهمترین مزایای استفاده از سردخانه میوه و سبزی می توان به جلوگیری از فساد محصول اشاره کرد. روند انواع فسادها از قبیل فساد فیزیکی، فساد شیمیایی یا تغییر رنگ محصول، فساد ناشی از وجود میکروارگانیسم ها و غیره با نگهداری در سردخانه ها به شدت کند شده و حفظ کیفیت محصول در زمان طولانی تر حاصل می گردد. از دیگر مزایای با اهمیت احداث سردخانه میوه، کنترل قیمت بازار است. ذخیره کردن میوه در سردخانه موجب می شود در ماه هایی که مصرف میوه بسیار است و فصل برداشت آن محصول خاص نیست، بازار با کمبود مواجه نشده و حباب قیمت ایجاد نگردد. در واقع با ساخت سردخانه میوه تعادلی در عرضه و تقاضا ایجاد می گردد و موجب خواهد شد از افزایش بی رویه قیمت که به ضرر مصرف کننده است و از کاهش بیش از حد آن که به ضرر باغداران است جلوگیری به عمل آید؛ بنابراین نقش سردخانه های میوه جات به عنوان حد واسط بازار و باغداران در این بین بسیار پر رنگ و حیاتی است.

تولید خوراک دام در شهرستان باتوجه به امکان تولید نهاده هایی نظیر ذرت و جو از دیگر پتانسیل های قابل توجه است. با اجرای پروژه های صنعتی که از ضایعات کشاورزی و… خوراک دام تولید شود، هم غذای مورد نیاز دام‌ها تأمین می شود و شهرستان را به خودکفایی سوق می دهد و هم استفاده از مواد اولیه ارزانتر در تولید این محصول سبب خواهد شد تا قیمت تمام شده آن پایین تر و در نتیجه قیمت فروش آن نیز پایین باشد. تولید خوراک دام می تواند زمینه اشتغال خوبی را به طور مستقیم و غیر مستقیم برای افراد ایجاد کند.

فرهنگ بسته بندی محصولات و تولیدات، برای ارائه و فروش در بازارهای مختلف، موردی است که در سال های اخیر، جایگاه ویژه ای را کسب کرده و به عاملی مهم در میزان فروش یک واحد تولیدی تبدیل شده است. هر قدر بسته بندی یک محصول، زیبا، مناسب، در برگیرنده مشخصات، معرف محصول و مطابق با جنبه‎ها و خصوصیات روانشناختی خریداران باشد، به همان اندازه، از بازار و فروش خوبی برخوردار خواهد بود. بسته بندی عبارت است از هنر و علم آماده سازی مواد غذایی برای انبار کردن و در نهایت فروش. بسته بندی باید تا حد امکان ساده و ارزان باشد، ضمن اینکه اهداف اولیه بسته بندی یعنی خاصیت حفاظتی و جذابیت را نیز دارا باشد. در نتیجه پرداختن به این موضوع دارای توجیه مناسب اقتصادی بوده و با اجرای این طرح، می توان بستر مناسبی را برای اشتغال نیروهای ماهر و نیمه ماهر فراهم آورد. طرح بسته بندی حبوبات در شهرستان به دلیل تولید حبوباتی نظیر لوبیا، نخود و ماش قابلیت اجرا داشته و می توان در این زمینه سرمایه گذاری نمود.

به موجب رونق دامداری و پرورش دام های پرواری در این شهرستان می توان نسبت به راه اندازی کسب و کارهایی از جمله کشتارگاه دام، بسته بندی گوشت و فرآوری پوست و پشم دام اقدام کرد.

کشتارگاه‌های صنعتی نقش مهمی در حفظ محیط زیست دارند؛ به دلیل اینکه ضایعات حاصل از کشتار دام نظیر خون و اجزای گوشتی غیر قابل مصرف، در محل تبدیل ضایعات به پودرگوشت که خوراک دام است، تبدیل می شود و علاوه بر قرار گرفتن مجدد در چرخه اقتصادی، از آلودگی محیط زیست نیز جلوگیری می‌کند. فاضلاب حاصل از کشتار در تصفیه خانه های مجهز تصفیه شده و پساب حاصله به مصرف کشاورزی می رسد. البته در کشتارگاه ها باید فضای مناسب برای کشتار دام سبک و سنگین به صورت همزمان وجود داشته باشد و همچنین باید آب مورد نیاز در زمان کشتار نیز تامین شده و تجهیزات و امکانات لازم برای رعایت مسائل بهداشتی و زیست محیطی فراهم شود.

یکی از روش‌های تازه ماندن گوشت، بسته‌بندی مناسب است. بسته بندی باید به گونه‌ای باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی جلوگیری کند. همچنین بسته بندی باید خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ و گوشت را در برابر آلودگی های میکروبی و سایر آلودگی ها نگهداری کند.

فراوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم دوزی  و همچنین استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه گذار، سود خوبی هم نصیب دامدار می‌کند.

تولید و بسته بندی کمپوست (افزودن کود شیمیایی به کود حیوانی) هم از کسب و کار های خوبی است که قابلیت سرمایه گذاری را دارد؛ زیرا در این شهرستان کشاورزی و دامداری به حد مطلوبی انجام می‌شود؛ لذا مشکلی در خصوص تولید و بازار مصرف این مورد وجود ندارد. كود حيواني علاوه بر تأمين قسمتي از نياز غذایي محصول، ساختمان فيزيكي خاك را بهبود بخشيده تا ريشه محصول بهتر بتواند تنفس كند و فضاي بهتري را برای رشد و گسترش ريشه در اختيار داشته باشد؛ بنابراین طرفداران زیادی مخصوصا در بین باغداران دارد.

بسته بندی خرما نیز به دلیل وجود مواد اولیه در شهرستان، توجیه اقتصادی دارد. بسته بندی خرما به عنوان یک ماده غذایی موثر از اهمیت بسزایی برخوردار است زیرا در صورتی که بسته‌بندی‌خرما به درستی انجام نشود، خرماها از بین می‌روند و افت کیفیتی شدیدی پیدا خواهند کرد. هدف اصلی در بسته‌بندی خرما اين است كه در فاصله زمانی انبارداری، حمل و نقل، توزيع و تا رسيدن به دست مصرف كننده مشخصات مهم خرما حفظ شده و از صدمات و خطرات احتمالی جلوگیری شود.

به منظور تولید الیاف سلولزی و تولید ورق و مقوا یک واحد تولید کاغذ در این شهرستان فعالیت می کند که باتوجه به حجم بالای تولید گندم در این شهرستان می توان نسبت به احداث یک واحد دیگر سرمایه گذاری نمود.

لازم به ذکر است در صورت دقت نکردن به بازارفروش و ظرفیت شهرستان، مشاغلی که در این حوزه نام برده شد با مسئله اشباع روبه رو خواهند شد. بنابراین در نظر گرفتن نیاز و ظرفیت شهرستان و همچنین بازارفروش در شهرستان های اطراف در زمینه راه انداری این مشاغل مهم است.

 

· صنایع غذایی

راه‌اندازی کسب و کار فراوری محصولات کشاورزی مهم ترین روش برای ایجاد اشتغال و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی محسوب می‌شود که کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده از منابع را تا حد امکان ممکن می‌کند.

همانگونه که پیش از این بیان شد، شهرستان شوش از جمله مناطق مهم تولیدکننده سبزیجات و صیفی جات در کشور است که سالانه حجم بالایی از انواع صیفی جات را راهی بازارهای داخل و خارج از کشور می کند. البته به دلیل میزان انبوه تولید ممکن است در برخی فصول محصولات نامبرده با فساد و یا عدم فروش مواجه شوند که به این منظور راه اندازی واحد صنعتی تولید ترشی و شور صیفی جات و رب و پودر گوجه فرنگی پیشنهاد می گردد. البته تولید رب و پودر گوجه از مزیت پایین‌تری برخوردار است. ترشی و شور، بیشتر به‌عنوان یک چاشنی در کنار غذا مصرف می شود و به دلیل خاصیت اسیدی که دارد، باعث افزایش اشتها و میل به غذا خوردن در افراد می‌شود. این محصول یکی از فرآیندهای نگهداری طولانی‌ مدت صیفی‌ و سبزیجات است. در جوامع امروزی به دلیل افزایش مشغله افراد و شاغل بودن بسیاری از زنان، فرصت کافی برای تهیه آن در منزل و توسط خود افراد وجود ندارد و اکثر خانواده‌ها تمایل دارند ترشی و شور موردنیاز خود را به‌صورت آماده تهیه نمایند. بنابراین راه اندازی کسب‌ وکار تهیه ترشی و شور می‌تواند راهی برای پاسخ به این نیاز افراد جامعه و کسب درآمد باشد.

صنعت تولید رب گوجه فرنگی دارای کاربردهای فروانی از قبیل چاشنی و بهبود دهنده رنگ و طعم انواع غذا و ماده اولیه سس‌ها و کنسروها است. پودر گوجه‌فرنگي محصولي است كه زمان زیادی از توليد آن در كشور نمي‌گذرد و در همین مدت هم توانسته جاي خود را در بازار باز كند. اين پودر به دليل داشتن وزن و حجم كمتر نسبت به ساير فراورده‌هاي گوجه‌فرنگي، باعث سهولت و صرفه‌جويي در حمل‌ونقل و بسته‌بندي شده و ماندگاري و عمر مفيد بيشتري دارد. از طرفي برخی آنتي ‌اكسيدان‌های موجود در گوجه‌فرنگي طی فرايند توليد رب از بين مي‌ رود اما اين مواد در پودر گوجه حفظ شده و از بين نمي‌روند. مزيت ديگر اين پودر نداشتن مواد نگهدارنده در تركيبات آن نسبت به رب است چرا كه رب، ماندگاري كمتري دارد و براي جلوگيري از اين حالت از مواد نگهدارنده بيشتري در ترکیب آن استفاده می‌ شود. پودر گوجه فرنگی در صنایع غذایی و دارویی دارای کاربردهای متنوعی است. از جمله کاربردهای گسترده این محصول می‌توان به کاربرد آن در مواد غذایی منجمد شده و نیمه آماده، سوپ‌های آماده، اسنک‌ها (شامل پفک، چیپس،...) و... اشاره نمود. به طور کلی می توان گفت از این محصول به عنوان چاشنی در تولید محصولات مختلف استفاده می‌شود.

قسمت‌های مختلف سبزیجات مانند: برگ، غنچه، ساقه، ریشه، غده، پیاز، گل، میوه و دانه به‌صورت خام، پخته، خشک‌شده، پودر شده یا کنسروی به مصرف می‌رسند. به‌صورت رایج با ایجاد تغییراتی مانند؛ خرد کردن، خشک کردن، سرخ کردن و انجماد، سبزی‌های خام، فرآوری می‌شوند. با توجه به مراحل آماده‌سازی زمان‌بر و مشغله زیاد، افراد فرصت چندانی برای آماده‌سازی سبزی‌ها ندارند، بنابراین چنانچه بتوان این مراحل (پاک کردن، شست‌و‌شو، ضدعفونی، خرد کردن و سرخ کردن) را انجام داد و محصولی آماده مصرف ارائه نمود، با مصرف ساده‌تر سبزی، افراد بیشتری می‌توانند این گروه مواد غذایی را مصرف نمایند و هم‌چنین از ایجاد ضایعات و اتلاف این محصولات جلوگیری خواهد شد. فرآوری انواع سبزی‌ها به شکل صنعتی، نیمه‌صنعتی و خانگی صورت می‌گیرد، بر همین اساس می‌توان کارخانه‌های بزرگ، سوله و کارگاه‌های متوسط و یا کوچک و حتی منزل را برای تولید این نوع محصولات استفاده کرد که البته بایستی دارای شرایط بهداشتی منطبق بر استاندارد باشد. سبزیجات استان خوزستان و شهرستان شوش کیفیت بالا و طعم بی‌نظیری دارد. با راه‌اندازی کسب و کار فرآوری و بسته بندی این سبزیجات می توان امکان دسترسی به این کالاها را در نقاط دورتراز این استان نیز فراهم نمود.

باتوجه به تولید خرما در این منطقه، فرآوری آن و تولید محصولات متنوع مشتق شده از خرما دارای مزیت است. فرآوری خرما با دوهدف عمده، تبدیل کردن خرما به یک محصول، با ارزش بیشتر و افزایش عمر ماندگاری آن انجام می‌شود. با فرآوری خرما می‌توان با تنوع بخشیدن و افزایش عمر ماندگاری، باعث گسترش بازار مصرفی این محصول شده و طیف گسترده‌ای از مصرف‌کنندگان را جذب کرد. ازجمله فرآورده‌های خرما، می‌توان به محصولاتی مانند؛ شیره، سرکه، کارامل، قند مایع، عسل، خمیر خرما (برای تهیه شیرینی و بیسکوئیت و رولت خرما)، شهد، کرم، مخمرهای خوراکی، آرد هسته خرما، سس، کمپوت، لواشک، الکل، ترشی، بستنی و حلوای خرما، اشاره کرد. فرآورده‌هایی که از خرما تهیه می‌شوند، به دلیل اینکه در ساختار خود دارای ترکیبات افزودنی غیرطبیعی نیستند و ارزش غذایی بالایی دارند، موردتوجه مصرف‌کننده قرار می‌گیرند. از طرفی تولید فرآورده‌های خرما، منطبق بر استانداردهای جهانی، زمینه را برای صادرات هرچه بیش‌تر این نوع محصولات فراهم می‌کند.

تولید روغن و درواقع روغن کشی از دانه های روغنی از جمله دیگر پتانسیل های این منطقه است که کشت دانه های روغنی زمینه خوبی را برای احداث چنین واحدی فراهم نموده است. به همین سبب پیشنهاد می شود در رابطه با راه اندازی یک واحد روغن کشی در شهرستان شوش سرمایه گذاری کرد.

 

· خدمات

شوش یکی از شهرهای شناخته شده جهان و کهن‌ترین شهر و پایتخت تمدن در ایران و در استان خوزستان است که پیشینه آن حدودا به چهار هزار پیش از میلاد مسیح می‌رسد. در گذشته‌های دور، شوش یکی از مهم‌ترین و باشکوه‌ترین شهرهای ایران و مرکز برخورد دو تمدن مهم بین‌النهرین و ایلام بوده است. باتوجه به کهن و قدیمی بودن این شهر،‌ بناهای تاریخی و محوطه های باستانی زیادی در این شهر دیده می شوند که هرکدام به‌گونه‌ای قابل ملاحظه هستند. شهرستان شوش به دلیل آب و هوای خاص در بهار و دارا بودن دو اثر ثبت جهانی قطب مهم گردشگری استان خوزستان به حساب می آید و همه ساله در ایام نوروز گردشگران زیادی از این شهر بازدید می کنند. اماکنی که دیدن آنها می‌تواند برای هر گردشگری در شهرستان شوش  جالب و جذاب باشد زیاد هستند که از جمله آنها می‌توان به زیگورات(چغازنبیل)، قلعه شوش، موزه شوش و هفت تپه، حرم حضرت دانیال نبی(ع)، مقبره دعبل خزاعی، کاخ آپادانا، شهر شاهی،کاخ شاوور، ایوان کرخه شوش، زیستگاه گوزن زرد ایرانی(پارک ملی کرخه)، یادمان شهدای فتح‌المبین، یادمان شهدا فکه، رودخانه شاوور، رودخانه کرخه و تالاب بامدژ اشاره کرد.

هرساله در فصل بهار باتوجه به مطبوع بودن هوا و وجود اماکن متنوع زیبا، گردشگران داخلی و خارجی بسیاری از این منطقه دیدن می کنند. این پتانسیل ها موجب می شود فعالیت در زمینه گردشگری از جمله کسب و کارهای سودده در شهرستان شوش باشد. این فعالیت ها می تواند در زمینه های مختلفی مانند راه اندازی اقامتگاه های بومگردی متناسب با آداب و رسوم مردم بومی منطقه، احداث رستوران های سنتی، ایجاد گروه های توریستی برای آشنایی بیشتر با جاذبه های باستانی و تاریخی و... انجام شود.

 

· دامداری

ظرفیت های شهرستان شوش تنها به حوزه های باغداری و زراعت محدود نمی شود و در زمینه دامداری نیز برای پرورش دام های سبک و سنگین می توان در این شهرستان سرمایه گذاری نمود. طبق بررسی‌های صورت گرفته، مزیت پرورش دام سبک بالاتر است.

در زمینه پرورش دام سبک، پرواربندی گوسفند و پرورش بز در شهرستان انجام می‌شود و قابلیت توسعه دارد. در سال‌های اخیر پرواربندی گوسفند به دلیل سودآوری بالا و ریسک کم، طرفداران بسیاری پیدا کرده و با اقبال عمومی مواجه شده است. از مزیت‌های اقتصادی این کسب و کار می توان به اشتغال زایی در مناطق مختلف، تولید گوشت مرغوب و پشم اشاره نمود. گوسفند در مقايسه با ساير حيوانات به جيره نگهدارى کمترى احتياج دارد و بيشتر غذاى دريافتى را صرف رشد و نمو مى‌کند همچنین نسبت به سایر دام‌ها مثل بز و طیور، مقاومت خوبی به بیماری‌ها و شرایط نامناسب رطوبتی و دمایی دارد؛ بنابراین میزان تلفات در این دام بسیار پایین‌تر بوده و ضرر اقتصادی کمی را از این جهت به دامدار وارد می‌کند. پرواربندی گوسفند نیاز به تجهیزات ارزان قیمتی داشته و به دلیل ریسک کم و بازگشت سریع سرمایه در کوتاه مدت، از جذابیت مالی مطلوبی برخوردار است. طرح پرواربندی گوسفند از نظر اقتصادی ظرفیت بالایی داشته و به دلیل نیاز مداوم بازار به گوشت گوسفند و میزان تولید کم آن در داخل کشور، تقاضا برای گوشت گوسفند پا برجا است و هر میزان تولید به راحتی به فروش خواهد رسید. از این رو بحث رقابت در این حوزه چندان مطرح نبوده و جزء دغدغه‌های پرورش‌دهندگان نیست. با توجه به مزیت های مطرح شده طرح پروار بندی گوسفند مزیت دارد.

به طورکلی بز به‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز به‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود.

در زمینه دام سنگین، پرورش گاو بومی قابلیت سرمایه‌گذاری در شهرستان را دارد. امروزه با توجه به رشد جمعیت کشور و نیاز روز افزون جامعه به گوشت و مواد گوشتی و نقش مهم این محصولات در تامین پروتئین و غذای افراد جامعه، پرورش دام های پر بازده به منظور افزایش تولید و خودکفایی غذایی کشور، امری لازم و ضروری است. گاوهای بومی به لحاظ تنوع و اختلاف ژنتیکی، ویژگی های خاص نژادی و مقاومت های طبیعی ایجاد شده در آن ها طی قرن ها زیست در شرایط سخت محیطی و آب و هوایی مختلف به عنوان یک منبع عظیم تولید شیر و گوشت می تواند نقش موثر در تامین مواد پروتئین حیوانی و اقتصاد جامعه ایفا نماید. همچنین پوست گاو به عنوان یک محصول با ارزش دامی در صنعت چرم‌سازی استفاده می‌شود، حتی شاخ و سم و فضولات حیوان نیز ارزش اقتصادی داشته و به روش های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. در کنار پرورش گاوبومی، پرواربندی گوساله با هدف تولید گوشت نیز پیشنهاد می‌شود که باتوجه به میزان مصرف گوشت، فعالیت در این زمینه مزیت دارد.

علاوه بر گاو، پرورش گاومیش و شتر نیز در شهرستان مزیت دارد. گاومیش دامی است که نسبت به بیمارهای دام بسیار مقاوم است و شیر تولیدی آن از کیفیت بسیار خوبی برخوردار می‌باشد. گاومیش برخلاف گاو که هر علوفه‌ای را نمی‌خورد و انتخابی عمل می‌کند، همه نوع علفی می‌خورد و حتی از بقایا و پسماندهای کشاورزی و جلبک های موجود در آب هم تغذیه می‌کند. یکی از مهم‌ترین مزیت‌های پرورش گاومیش بالا بودن درصد چربی موجود در شیر این دام است. در حالی که هر لیتر شیر گاو بطور میانگین 4 تا 5 درصد چربی دارد، چربی موجود در شیر گاومیش بین 8 تا 12 درصد است.

شوش یکی از مهمترین مراکز تولید و پرورش شتر است. مرکز تجمع شترها در بخش فتح المبین است. متاسفانه تاکنون از ظرفیت این نوع دام در شهرستان استفاده لازم و کافی نشده؛ درصورتیکه راه‌اندازی این کسب‌وکار سود خوبی به دنبال دارد. پرورش شتر نسبت به سایر دام ها مزیت‌هایی مانند قابلیت سازگاری با شرایط سخت محیطی مناطق خشک و نیمه خشک، تحمل گرما، کم آبی و کیفیت پایین علوفه و مقاومت نسبی در مقابل امراض و عوامل بیماری زا دارد. همچنین شتر در مقایسه با سایر دام های اهلی علوفه را با قابلیت هضم بالا و بازده بیشتری استفاده می نماید و قادر است از انواع خاص گیاهان مرتعی (خشبی و خاردار و تیغ دار) به میزانی استفاده نماید که سایر دام ها قادر به استفاده از آن نیستند. از دیگر فواید پرورش شتر، حداقلِ نیاز به تاسیسات، تجهیزات و امکانات پرورش و نگهداری و در نتیجه کمترین نیاز به سرمایه گذاری سنگین را دارد.

پرورش زنبور یکی دیگر از مشاغل پیشنهادی در این حوزه است که با توجه به وجود باغات مرکبات و مزارعی مانند کلزا در شهرستان، افزایش فعالیت در این زمینه پیشنهاد می‌شود. در زمستان و اوایل بهار تا پایان اسفند برداشت عسل انجام می شود و استان خوزستان و بوشهر علاوه بر زنبور داری، در زمستان نیز مهاجر پذیر هستند.[5] پرورش زنبور اگر همراه با رعایت اصول علمی صورت پذیرد، می تواند پیشه‌ای سودآور باشد. زندگی این حشرات به سبک کلنی باعث شده تا پرورش دهندگان زنبور از اشتغالی پایدار بهره مند شوند چراکه میزان بالای زاد و ولد زنبورها باعث سودآوری بیشتر برای پرورش دهندگان خواهد شد. بر خلاف افکار غالب عمومی که تصور می کنند مهمترین فایده زنبورعسل، تولیدعسل  و سایر محصولات و فراورده های مرتبط با شهد و عسل است، در واقع بالغ بر 90 درصد فواید زنبورعسل مربوط فعالیت گرده افشانی است. عدم فعالیت زنبورها و دیگر حشراتی که گرده افشانی را انجام می دهند باعث عدم باروری و نابودی تدریجی گیاهان و درختانی که برای گرده افشانی به این آنها وابسته اند می شود. افراد با تجربه معمولا در کنار پرورش زنبور عسل به کشاورزی و تولید محصولات زراعی می پردازند و با یک تیر دو نشان می زنند، زیرا با ادغام این 2 فعالیت علاوه بر تامین مواد غذایی برای زنبورها به دلیل کیفیت در گرده افشانی، به کشت و زراعتی با کیفیت و محصولی بی نظیر نیز دست خواهند یافت.

 

· شیلات

خوزستان در تولید ماهیان گرمابی با مازندران و گلستان رقابت دارد و ظرفیت بالایی در زمینه پرورش ماهیان گرمابی در این استان وجود دارد. در حال حاضر واحدهای پرورش ماهیان کپور، بیگ هد و فلو در شهرستان شوش فعالیت می‌کنند. با تامین آب مورد نیاز جهت این فعالیت و اخذ مجوزهای لازم می توان در زمینه پرورش ماهیان گرمابی در این شهرستان اقدام نمود. ماهیان گرمابی در محدوده دمایی 27-20 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. بزرگ‌ترین خانواده ماهيان آب شيرين، کپورماهیان هستند. این ماهی در مقایسه با سایر گونه‌های پرورشی در آب‌های گرم و معتدل، ارزشمندترین ماهی ازلحاظ اقتصادی است و ارزش‌های تغذیه‌ای فراوانی دارد. ازاین‌رو آموزش توسعه پرورش این ماهی می‌تواند در راستای تأمین غذای جمعیت کشور و نیز افزایش سطح معیشتی مردم مؤثر باشد.

یکی دیگر از مشاغل پیشنهادی در شهرستان، پرورش ماهیان زینتی است. شاید سال‌ها قبل نگهداری ماهیان زینتی، موضوع چندان شایعی نبود و تنها عده‌ی معدودی در خانه‌های خود، آكواريوم  و ماهی زینتی نگهداری می‌کردند؛ اما در سال‌های اخیر، با توجه به رواج آپارتمان‌نشینی و دور افتادن انسان از طبیعت، شرایط به‌گونه‌ای رقم خورده است که بازار ماهیان زینتی رونق گرفته و زمینه‌ساز ایجاد مشاغل مختلف شده است. به‌طوری‌که امروزه شاهد آن هستیم در بسیاری از شهرها، چندین مغازه به خرید و فروش این آبزیان مشغول هستند. پرورش ماهیان زینتی نیاز به آب کمی دارد و می‌توان از آب‌های شهری برای تولید آنها استفاده کرد.

 

· طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و سود سرشاری دارد. برای پرورش بسیاری از طیور، شرایط مساعدی در شهرستان شوش وجود دارد اما نکته ی مهم و قابل توجه، بازاریابی جهت فروش محصولات تولیدی است. درواقع وجود بازارفروش دائمی و مطمئن می تواند زمینه را برای گسترش طرح های پرورش طیور چه به صورت سنتی و چه صنعتی فراهم نماید.

مرغ گوشتی از جمله طیور پرورشی در شهرستان است که به دلیل نیاز مردم به گوشت سفید، افزایش تولید آن مزیت دارد. گوشت مرغ به سبب مزیت‌های فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند مطرح و نیاز عمومی منطقه و کشور را در این زمینه مرتفع نماید. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم وبهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است.

پرورش بلدرچین و بوقلمون از جمله مشاغل پیشنهادی در این حوزه است. بلدرچین پرنده ای با جثه کوچک، در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش(40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است. گوشت بوقلمون دارای خواص غذائي ويژه ای است و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ بنابراین مي تواند جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوئي را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.

قرقاول یکی از بهترین پرندگانی است که حتی نسبت به بقیه طیور در زمینه پرورش، از سودآوری بالایی برخوردار است؛ ولی به دلیل عدم اطلاع رسانی های کافی هنوز خیلی از پرورش دهندگان، آگاهی لازم نسبت به این نوع پرنده ندارند. قرقاول به دلیل ویژگی های ظاهری و جنبه زیبایی بال و پرها و خواص بسیار زیاد گوشت آن مانند: عدم وجود چربی، وجود مواد معدنی و گروه عظیمی از ویتامین ها، لذیذ بودن گوشت آن بعد از آهو، سریع الهضم بودن، نداشتن هیچ گونه عارضه مصرفی برای سیستم گوارش و همچنین خواص آن برای درمان فراموشی و کم خونی، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این پرنده نیاز به مراقبت مداوم ندارد و نسبت به هر شرایط آب و هوایی مقاوم است. درضمن می‌توان روی صادرات گوشت قرقاول به کشورهای دیگر (مخصوصاً کشورهای حوزه خلیج فارس) کار کرد؛ بنابراین پرورش آن سوددهی بالایی خواهد داشت.

شترمرغ و اردک از جمله طیوری هستند که پرورش آن‌ها با شرایط شهرستان سازگاری داشته و قابلیت سرمایه‌گذاری بیشتر را دارند. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده، مقاومتش3 برابر چرم گاو  است، ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و  خلق آثار هنری، می توان اشتغال زایی کرد. تغذیه‌ی اردک‌ها شبیه مرغ است، با این تفاوت که گوشت آن گرم است، ارزش غذایی بالایی دارد و مثل مرغ واکسینه نمی‌شود؛ در نتیجه مشکل هورمونی ندارد.

 

· صنعت

مشاغل صنعتی از مهم ترین عوامل توسعه اقتصادی کشور است. اما در کشور ما آن گونه که باید به آن توجه نشده است و لازم است از پتانسیل های هر شهرستان در این حوزه برای پیشرفت اقتصادی کشور استفاده شود. در شهرستان شوش، تعدادی واحد صنعتی در زمینه های مختلف وجود دارد اما پتانسیل های شهرستان نشان دهنده این موضوع است که همچنان برای ایجاد واحدهای صنعتی جدید ظرفیت وجود دارد.

با توجه به افزایش جمعیت و به دنبال آن، افزایش میزان مصرف مواد، زباله‌ها، پسماندها و مدیریت صحیح آن‌ها به چالشی جدی برای شهرهای مختلف تبدیل شده است. به همین خاطر طرح هایی نظیر تولید انرژی از سوزاندن زباله ها، تفکیک و بازیافت و همچنین فرآوری آنها به روشهای مختلف نظیر کمپوست و یا تجزیه آنها درطبیعت بسیار مورد توجه قرار گرفته است. از بازیافت زباله‌ها، محصولاتی مانند ساک دستی، روکش های صندلی، مواد مورد استفاده در صنایع خودرو سازی و ... تولید کرد. از فواید بازیافت مواد پلیمری می توان عدم نیاز به سرمایه زیاد و نرخ بالا در بازگشت سرمایه را نام برد. صنعت بازیافت در ایران صنعتی نوپا بوده ولی از نظر اقتصادی و زیستی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که می توان با نوآوری در زمینه بازیافت و استفاده از تجهیزات مناسب، زمینه را برای تولید محصولات بازیافتی با کیفیت بالا ایجاد کرد. طبق بررسی‌های انجام شده، باتوجه به میزان زباله‌های تولیدی، می‌توان این صنعت پرسود و مفید را در شهرستان شوش راه‌اندازی کرد.

واحدهایی که درحال حاضر در زمینه صنعت در شهرستان شوش فعالیت می کنند عبارتند از: کشت و صنعت هفت تپه و میاناب، کارخانه پگاه شوش، کاغذسازی پارس، کارخانه قند، دستمال کاغذی حریر پارس، تولید ادوات کشاورزی دینارودند، کارخانه آرد شوش، واحدهای بسته بندی گلباران و پاک چوب[6].

 

کشاورزی

صنایع

خدمات

ردیف

زراعت

باغداری

دامداری

طیور

شیلات

صنایع تبدیلی و تکمیلی

صنایع دستی

صنایع غذایی

صنعت

خدمات

1

کشت گندم (1)

احداث گلخانه صیفی جات (1)

پرواربندی گوسفند (1)

پرورش مرغ گوشتی (1)

پرورش ماهیان گرمابی (1)

احداث سردخانه صنعتی (1)

قالیبافی (1)

تولید ترشی و شور (1)

بازیافت زباله (1)

خدمات گردشگری (1)

2

کشت چغندرقند (1)

احداث گلخانه سبزیجات (1)

پرورش بز (1)

پرورش بلدرچین (2)

پرورش ماهیان زینتی (2)

تولید خوراک دام (1)

سفالگری (1)

فراوری و بسته‌بندی سبزیجات (1)

3

کشت کلزا (1)

احداث گلخانه گل و گیاه زینتی (1)

پرواربندی گوساله (2)

پرورش قرقاول (2)

بسته بندی حبوبات (1)

معرق با ساقه گندم (2)

فرآوری خرما (2)

4

کشت سویا (1)

احداث گلخانه تولید نشاء (1)

پرورش گاومیش (2)

پرورش شترمرغ (2)

احداث کشتارگاه صنعتی (2)

گلیم بافی (2)

فرآوری گوجه فرنگی (3)

5

کشت کنجد (1)

کاشت آلوئه ورا (2)

پرورش گاوشیری (2)

پرورش اردک (2)

بسته بندی گوشت (2)

معرق با ساقه گندم (2)

روغن کشی از دانه‌های روغنی (4)

6

کشت گلرنگ (1)

احداث نخلستان خرما (2)

پرورش زنبورعسل (3)

پرورش بوقلمون (2)

فرآوری پوست و پشم دام (3)

7

کشت آفتابگردان (1)

احداث باغ زیتون (2)

پرورش شتر (3)

تولید و بسته بندی کمپوست (3)

8

کشت بادام زمینی (2)

کاشت درخت پالونیا (2)

بسته بندی خرما (3)

9

کشت حبوبات (2)

احداث باغ انجیر (3)

تولید الیاف سلولزی (3)

10

کشت گیاهان دارویی (2)

احداث باغ پسته (4)

تولید کاغذ و مقوا (4)

11

کشت ذرت دانه ای (3)

کاشت سبزیجات (4)

12

کاشت صیفی جات (4)

· صنایع دستی

صنايع دستي به آن گروه از صنايعي گفته مي شود كه مهارت، ذوق و بينش انسان در آن نقش اساسي دارد و يا اينكه تمام يا بخش اعظم مراحل ساخت فراورده هاي آن با دست انجام گرفته و در چارچوب فرهنگ و بينش هر منطقه و با ديدگاه هاي قومي ساخته و پرداخته مي شود. صنايع دستي بازتابي از تاريخ تمدن هر ملت و قومي است و مي تواند انتشار مؤثري براي فرهنگ و سنن مناطق مختلف باشد.

نکته ای که در رابطه با صنایع دستی وجود دارد این است که برخلاف زحمتی که هنرمند می کشد تا یکی از صنایع دستی را تولید کند، متاسفانه به علت عدم حمایت و بازارفروش داخلی و خارجی، رغبت به سمت فعالیت در این زمینه کاهش یافته است و بسیاری از هنرهای دستی به همین دلیل به فراموشی سپرده شده اند. در ادامه توضیحاتی راجع به پتانسیل های صنایع دستی در شهرستان شوش آورده شده اما در هرصورت اگر توجهی از سمت دولت و نهادهای مربوطه به این مشاغل نشود، نمی توان انتظار موفقیت برای آن داشت.

قالیبافی از جمله مشاغلی است که برخی مردم شهرستان با آن آشنایی دارند و در صورت تولید محصولات متنوع و بازاریابی مناسب، قابلیت سرمایه‌گذاری را دارند. قالیبافی از مشاغل خانگی پردرآمدی است که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. همچنین با تولید فرش با کیفیت می توان به صادرات در این زمینه فکر کرد. این کسب و کار  را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد. گلیم‌بافی از دیگر مشاغلی است که در شهرستان قابل راه‌اندازی می‌باشد و در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرد.

شوش را مهد سفالگری می‌دانند به گونه‌ای که نخستین نمونه‌های یافت‌شده سفال در ایران به تمدن تاریخی شوش برمی‌گردد. هم‌اکنون نیز یکی از صنایع دستی و سوغات‌های زیبای این منطقه، سفال‌های نقاشی شده است. با توجه به تولیدات متنوع و تأمین بازار فروش، می توان در زمینه سفالگری در این شهرستان فعالیت نمود.

معرق ساقه گندم از تلفیق ساقه‌های گندم رنگ شده در کنار هم روی زمینه‌ای از چوب یا نئوپان زیرکاری شده پدید می‌آید. از این معرق در تزیین میزها، کمد و وسایل چوبی استفاده می‌شود. همچنین می توان تابلوهای هنرمندانه ای به وسیله این معرق ها تولید کرد. فعالیت در این زمینه نیز به شرط بازاریابی و تولید محصولات باکیفیت، درآمد خوبی را برای شخص به دنبال دارد.

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

مشاغل	مزیت
احداث گلخانه تولید نشاء	1
احداث گلخانه تولید صیفی جات	2
کشت چغندرقند	3
احداث سردخانه صنعتی	4
احداث گلخانه سبزیجات	5
تولید خوراک دام	6
کشت گندم	7
کاشت آلوئه ورا	8
احداث گلخانه گل و گیاه زینتی	9
کشت کلزا	10
بسته بندی حبوبات	11
تولید ترشی و شور	12
احداث نخلستان خرما	13
کشت سویا	14
کشت کنجد	15
ارائه خدمات گردشگری	16
احداث باغ زیتون	17
پروراربندی گوسفند	18
پرورش بز	19
کاشت درخت پالونیا	20
پرواربندی گوساله	21
احداث کشتارگاه صنعتی	22
بسته بندی گوشت	23
احداث باغ انجیر	24
کشت آفتابگردان	25
پرورش گاو شیری	26
احداث باغ پسته	27
کشت گلرنگ	28
فرآوری و بسته بندی سبزیجات	29
کشت بادام زمینی	30
فرآوری خرما	31
پرورش گاومیش	32
پرورش ماهیان گرمابی	33
کشت حبوبات	34
فرآوری گوجه فرنگی	35
پرورش مرغ گوشتی	36
بازیافت زباله	37
فرآوری پوست و پشم دام	38
پرورش زنبورعسل	39
کشت گیاهان دارویی	40
کاشت سبزیجات	41
کاشت صیفی جات	42
تولید و بسته بندی کمپوست	43
بسته بندی خرما	44
پرورش گاومیش	45
پرورش ماهیان زینتی	46
پرورش شترمرغ	47
قالی بافی	48
کشت ذرت دانه ای	49
تولید الیاف سلولزی	50

*این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی(ره) تهیه و تدوین شده است.