برخوار

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب ‌و كارهاي موجود در هر شهرستان بر مبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب ‌و كار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده ‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افراد خبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح ‌شده ‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست ‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان برخوار ارائه‌ شده ‌است.

 

تعیین کسب‌ و کارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطور كه در قسمت مقدمه اشاره‌ شد مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده ‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب ‌و كارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌ و كارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده‌ است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجود دارد، اشاره شده ‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده ‌است.

 

1. زراعت
2. صنایع غذایی
3. دامداری
4. باغداری
5. صنایع تبدیلی و تکمیلی
6. صنعت
7. صنایع دستی
8. طیور
9. خدمات
10. شیلات

 

· زراعت

شهرستان برخوار با داشتن اراضی حاصلخیز و بارور می‌تواند منطقه‌ای مناسب جهت توسعه زراعت و افزایش سرمایه‌گذاری در این زمینه باشد. در این حوزه لازم به ذکر است که تمام موارد پیشنهاد داده شده به شرط وجود منابع آبی کافی، قابلیت سرمایه گذاری را دارند.[1] از جمله محصولات عمده‌ی کشت و زراعت شده در شهرستان برخوار می‌توان به گیاهان دارویی، ذرت علوفه‌ای و دانه‌ای، گندم، جو و زعفران اشاره کرد. در این میان کشت گیاهان دارویی و ذرت علوفه‌ای و دانه‌ای دارای مزیت بالاتری است زیرا بازار مصرف بهتری دارند و بجای کشت‌های پرآب نظیر سیب زمینی می‌توان این محصول را جایگزین کرد.[2]

از جمله گیاهان دارویی کشت شده در این شهرستان می‌توان به رازیانه، کاسنی و بابونه اشاره کرد که تمام موارد نامبرده شده دارای مزیت اقتصادی بوده و بازار عرضه و تقاضای با رونقی دارند. بابونه نامی عمومی است که برای انواع مختلفی از گیاهان هم‌خانواده با مینای چمنی از تیره کاسنیان به کار می‌رود. در طب سنتی از دو گونه از این گیاهان، شامل بابونه آلمانی و بابونه رومی برای ساخت خیسانده و دمنوش استفاده فراوان می‌شود. رازیانه گیاهی است گلدار از سرده رازیانه‌ها است. این گیاه سرشار از ترکیباتی مشابه هورمون زنانه استروژن بوده که بومی جنوب غربی آسیا و جنوب اروپا به ویژه بخش مدیترانه‌ای است. بذر این گیاه بیشترین مورد مصرف را دارد. یک عدد رازیانه متوسط حاوی حدود ۷۳ کالری، ۳ گرم پروتئین و ۱۷ گرم کربوهیدرات است و مقدار کمی چربی بدون کلسترول دارد. همچنین رازیانه حاوی مقدار زیادی فیبر است. مصرف این گیاه در دوران بارداری ممنوع است. جوان کننده پوست، ضد بلغم و صفرا و... از خواص رازیانه به شمار می‌رود.

کاسنی گیاهی است علفی و دارای ساقه‌ای که در حالت وحشی ارتفاعش به 50 تا 150 سانتیمتر نیز می‌رسد ولی اگر پرورش یابد از 2 متر نیز تجاوز می‌کند. بهترین و مناسب‌ترین خاک برای کشت خاک‌های لومی سبک است که دارای مقدار زیادی مواد آلی است. گیاه کاسنی نیاز کمی به نور خورشید دارد و در زمین‌های نسبتاً مرطوب و کم نور می‌روید. کاسنی محصول آب و هوای خنک و فصل نسبتاً سرد است و به سرما و یخبندان مقاوم است.گرمای شدید نواحی گرمسیر باعث زود بذر دادن آن می‌شود. کاسنی برای بیماری‌های کبدی، خارش بدن، نفخ، تصفیه خون و... مفید است.

کاشت ذرت در بخش‌هایی از شهرستان که خاک‌هایی با عمق کافی، نرم و قابل نفوذ دارند، امکان‌پذیر است، همچنین لازم است تهویه در خاک به خوبی انجام شود، خاک از نظر آهک و هوموس غنی و حرارت کافی داشته باشد. زمین های خیلی سبک و خیلی سنگین برای کاشت ذرت مناسب نیستند. ذرت بر خلاف گندم و جو احتیاج به گرما و حرارت زیاد خورشید دارد. مناطقی از شهرستان برخوار که تابستان گرم و تابش نور خورشید کافی و پاییز خشک دارند بهترین عملکرد را از نقطه نظر تولید دانه ذرت دارند. در صورتی که حداقل درجه حرارت زمین به 10-6 درجه سلسیوس برسد، ذرت جوانه می‌زند و بهترین رشد را در دمای هوای 30-20 درجه سلسیوس دارد. در نتیجه با توجه وضعیت آب و هوایی شهرستان برخوار، کشت ذرت در آن توصیه می شود. برای کاشت بیشتر ذرت باید روش‌های آبیاری را از سنتی و غرقابی به مکانیزه و قطره‌ای جهت افزایش عملکرد و کاهش مصرف منابع آبی تغییر داد.[3]

در میان انواع محصولات زراعی، کشت و کار گندم نسبت به سایر محصولات آسان‌تر و پر سودتر است. گیاه زراعی گندم در بازه زمانی حدوداً هشت ماهه به ثمر نشسته و به مرحله سوددهی می‌رسد. کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانه‌ای در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد بنابراین گسترش تولید گندم ارزش افزوده زیادی را به دنبال دارد. جو بعد از گندم بیشترین سطح زیر کشت را به خود اختصاص داده است و اراضی وسیعی وجود دارد که به دلیل شوری و عمق کم خاک و شور بودن آب زراعی صرفاً برای تولید جو مناسب است. جو از دیرباز در تغذیه دام جایگاه ویژه داشته و به صورت دانه و علوفه سبز مورد استفاده قرار گرفته است.

بسیاری از مردم بر این باورند که کاشت زعفران فقط در خراسان انجام می شود، به همین دلیل اطلاعات کافی از کاشت طلای سرخ ندارند. مقاومت زعفران در برابر سرما زیاد بوده و به آب کمی نیز نیاز دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را بر طرف می‌کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می‌کند. ایران اولین کشور تولیدکننده زعفران بوده که قریب به 90 درصد از زعفران جهان را تأمین می‌کند. مصرف زعفران در ایران بالا است و نه تنها می تواند نیاز منطقه زیرکشت را تامین کند بلکه درسراسر ایران نیز مشتری دارد.

از جمله گیاهان اقتصادی دیگری که در شهرستان قابلیت کشت دارد، یونجه است. در میان گیاهان علوفه‌ای، یونجه به خاطر ارزش غذایی بالا و عملکرد خوب از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین به علت وجود باکتریهای ریزوبیوم در ریشه‌های خود قادر به تثبیت نیتروژن هوا بوده که این نیتروژن برای کشت بعدی قابل استفاده است و می‌توان حداقل تا ۳ سال محصول برداشت نمود. گیاه یونجه را به دلیل دارا بودن انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌ها سلطان گیاهان می‌نامند. یونجه در درمان ضعف عمومی، ضعف بنیه، کم‌خونی و اعصاب مفید است و مغز و ستون فقرات را قوت می‌‌بخشد. این گیاه خوراکی با خواص تغذیه‌ای فوق‌العاده، منبع غنی از ویتامین‌ها و همچنین املاح معدنی نظیر کلسیم، اسیدفولیک، منیزیم و پتاسیم به حساب می‌آید.

در شهرستان کشت دانه‌های روغنی نظیر کلزا انجام می‌شود و با توجه به فروش تضمینی قابلیت افزایش کشت نیز دارد. همچنین در اولویت‌های پایین‌تر کشت کنجد، آفتابگردان روغنی و گلرنگ دارای مزیت خواهد بود.[4] در رابطه با کشت و زراعت کلزا باید عنوان کرد که باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آن‌ها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی‌های زیست محیطی می‌گردد. با توجه به آن که زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم بوده و با استفاده از نزولات جوی می‌توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می‌تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگرداندن بقایای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور در بسیاری از کشورهای دنیا متداول است. روغن کلزا از جمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و با داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال قرار گرفته است. طبق بررسی‌ها دانه کلزا 40-30 درصد روغن و کنجاله‌اش50-40 درصد پروتئین دارد. از این کشت و توسعه هر چه بیشتر این محصول ارزشمند و اقتصادی مورد پیشنهاد بوده و علاوه بر ایجاد خودکفایی در سطح شهرستان، افزایش اشتغال را نیز در پی خواهد داشت.

کاشت کنجد به دلیل سازگاری محیطی، بازدهی بالا، افزایش باروری خاک، نیاز به سرمایه اولیه کم و بازاریابی آسان، گزینه شغلی مناسبی است. کنجد از آن دسته گیاهانی محسوب می‌شود که با هر بار کشت و پرورش، محصول و بار قابل توجهی را به ارمغان می‌آورد. یکی دیگر از مزایای کاشت کنجد، صرفه‌جویی در منابع آب است. این گیاه قادر است تا با جذب رطوبت باقیمانده در خاک رشد کند. همین امر موجب سازگاری کنجد با آب و هوای گرم می‌شود. ریشه‌های کنجد در بهبود ساختمان خاک و افزایش نفوذپذیری آن نقش موثری داشته و به عنوان یکی از گیاهان مناسب برای تناوب‌های زراعی در نظر گرفته می‌شود. همچنین در بعضی از مناطق این گیاه به عنوان کود سبز کاشته می‌شود. کنجد در روغن‌کشی (کنجد و ارده)، نانوایی و آجیل‌فروشی‌ها، تهیه عطرها، به عنوان حلال در داروسازی و... مورد استفاده قرار می‌گیرد. صادرات و فرآوری کنجد، می‌تواند هدف تولید انبوه کشاورزان باشد از همین رو نگرانی‌ها برای بازاریابی این محصول نسبت به سایر محصولات کاهش پیدا می‌کند. عمده مشکل کنجدکاران عدم وجود ماشین‌آلات کاشت و برداشت دانه‌های روغنی بوده و در صورت تامین این ماشین آلات، تولید کمی و کیفی محصول در سطح منطقه می‌تواند از رشد قابل توجهی برخوردار شود.

امروزه گیاه زراعی گلرنگ در اغلب کشورها کاشته می‌شود و از نظر مصارف روغن و ماده رنگی گل‌های آن مورد توجه است. تکثیر گلرنگ از طریق کاشت دانه آن صورت می‌گیرد. گلرنگ، گیاهی است که به طور عمده در آب و هوای گرم و خشک رشد می‌کند و می‌توان در صنعت داروسازی از آن استفاده کرد، همچنین در آینده محصول جایگزین زعفران به حساب می آید و از روغن‌های مایع دیگر ضرر کمتری دارد. از این افزایش کمی و کیفی سطح زر کشت آن در این شهرستان مقرون به صرفه خواهد بود. آفتابگردان روغنی گیاهی یک ساله بوده که پرورش آن در هر شرایطی ممکن است و فرآورده‌های حاصل از آن دارای مزیت اقتصادی فراوان است. این گیاه، یکی از نباتات روغنی مهم است که از نظر تولید روغن، بعد از سویا در مقام دوم قرار دارد و بیش از 14% کل روغن نباتی جهان را تولید می‌کند.

از جمله تولیدات زراعی دیگری که در این شهرستان مزیت دارد و در سال‌های اخیر نیز به میزان بیشتری کشت شده، چغندرقند است. این محصول با این که آب بسیار زیادی مصرف می‌کند اما به دلیل بازار مصرف مناسب، تمایل و گرایش کشاورزان به تولید آن بالا می‌باشد. برای افزایش تولید این محصول حتماً باید از روش‌های آبیاری مکانیزه استفاده کرد.[5] کشت چغندرقند علاوه بر این که از نظر اقتصادی بسیار سودآور است، می تواند در اصلاح خاک و کنترل علف‌های هرز نیز مؤثر بوده و از این‌رو به راحتی می‌توان این گیاه را در تناوب با گیاهان دیگر قرار داد. به دلیل سازگاری زیاد این گیاه با شرایط مختلف آب و هوایی و خاکی، در اکثر نقاط شهرستان می‌توان نسبت به کشت آن اقدام کرد. این گیاه با ریشه های عمیق خود نفوذپذیری خاک را افزایش داده و خاک مناسبی را برای کشت‌های بعدی مهیا می‌کند. همچنین از چغندرقند علاوه بر قند محصولات دیگری مثل برگ چغندر و تفاله مخلوط با ملاس (بعد از برداشت قند در کارخانه) نیز به دست می‌آید که ضمن سودآوری می‌تواند مورد استفاده در تغذیه دام قرار گیرد.

طبق نظر کارشناسان کشت و زراعت انواع حبوبات و نیز محصولاتی نظیر پیاز و سیر دارای مزیت اقتصادی و سودآوری مطمئن می‌باشد. حبوبات شامل نخود، عدس، ماش و لوبیا بوده که همگی دارای مزیت تولید هستند. این محصولات فیبر بالایی دارند و همواره به میزان بیشتری در غذاها مورد استفاده قرار گرفته‌اند. این محصولات را می‌توان در تناوب با گندم و جو قرار داد و بخشی از نیتروژن مورد نیاز خاک را تامین کرد و از کاه تولید شده نیز برای خوراک دام و طیور بهره برد. لذا با توجه به نکات ذکر شده کشت و زراعت این محصولات برای شهرستان مزیت دو چندان دارد.

پیاز محصول دیگری است که در چند سال اخیر به میزان بیشتری تولید شده است و با توجه به بازار فروش مطلوب و مصرف بالای آن در سبد غذایی، قابلیت کشت بیشتر را دارد. پياز محصولی است که به صورت یک‌ساله زراعت می‌شود. این گیاه متعلق به فصل خنک است و بهترین دما برای جوانه زدن بذر آن 18 درجه سلسیوس و حداقل و حداکثر دما برای این مرحله از رشد به ترتیب 7 و 29 درجه سلسیوس گزارش شده است. این محصول از مهمترین محصولاتی است که در سطح وسیعی کشت می‌گردد و به‌عنوان چاشنی و طعم‌دهنده در اکثر غذاها استفاده می‌شود و دارای مصارف پزشکی و دارویی متعددی است. بنابراین بازار مصرف خوبی داشته و توسعه آن توجیه اقتصادی مطلوبی دارد.

کشت سیر، پیشنهاد دیگری در حوزه زراعت می‌باشد. سیر گیاهی است که نیاز کمی به آبیاری دارد و در طول زمستان آب مورد نیاز آن از نزولات جوی تأمین می‌شود. همچنین نسبت به سایر محصولات آفت و بیماری کمتری دارد و از قابلیت انبارداری طولانی‌تری نیز برخوردار است. لذا به عنوان کشتی پربازده و پر منفعت مطرح بوده و افزایش سطح کشت آن مدنظر می‌باشد.

 

· صنایع غذایی

راه‌اندازی کسب و کار فرآوری محصولات کشاورزی مهمترین روش برای ایجاد اشتغال و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی محسوب می‌شود که کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده از منابع را تا حد امکان ممکن می‌کند. در حوزه صنایع غذایی شهرستان برخوار می‌توان به تولید و تهیه انواع بستنی به عنوان غذایی لبنی و خوشمزه و با ارزش غذایی بالا تمرکز داشت. شهرستان برخوار به شهر بستنی معروف است و تولید این محصول پرطرفدار به صورت نیمه صنعتی و سنتی انجام می‌شود، با توجه به این که بستنی از جمله محصولات لبنی پرطرفدار است و معمولاً بازار فروش مناسبی دارد، ایجاد واحدی برای تولید این محصولات دارای مزیت است.[6] بستني يك فرآورده شيري و يا از آب ميوه لذيذ، مطبوع و خوشايند ذائقه است كه در تمام فصول سال مخصوصاً بهار و تابستان مصرف كنندگان فراوان دارد. بستنی علاوه بر ايفاي نقش به عنوان یک ماده غذایی تفنني، منبع سرشاري از مواد انرژي‌زا جهت سوخت و ساز بدن خواهد بود. بستني در انواع مختلف به قشر خاصي از جامعه محدود نبوده و كليه افراد بخصوص قشر جوان جامعه مصرف كنندگان عمده آن محسوب مي‌شوند. لذا سرمایه‌گذاری در این بخش به دلیل سودآوری مطلوب، موردنظر می‌باشد.

از عمده‌ترین تولیدات باغی شهرستان برخوار میوه بهشتی و شیرین انگور است که معمولاً بخشی از این محصول به صورت خام فروخته و بخش دیگر نیز معمولاً خراب شده و به عنوان ضایعات دور ریخته می‌شوند. با توجه به این که محصولات فرآوری شده این میوه نظیر کشمش و... بازار مصرف خوبی دارند، در نتیجه فرآوری این محصولات دارای مزیت خواهد بود. طبق بررسی‌ها تولید کشمش و شیره انگور به صورت خانگی در شهرستان انجام می‌شود و معمولاً این تولیدات در داخل شهرستان و استان بازار فروش دارند. انگور تولید شده در شهرستان زیاد بوده و با توجه به حجم تولیدات می‌توان واحد یا واحدهایی برای فرآوری این محصول ایجاد و محصولاتی نظیر کشمش، شیره، آبغوره و سرکه تولید و روانه بازارهای هدف کرد.

در شهرستان برخوار گیاهان دارویی خودرو به وفور وجود داشته و در سال‌های اخیر کشت این محصولات نیز رو به افزایش بوده است، در نتیجه فرآوری آن‌ها دارای مزیت خواهد بود. فرآوری گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايه‌گذاري زيادي نداشته و مي‌تواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. یکی از انواع فرآوری‌های گیاهان دارویی تولید عرقیات گیاهی است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده‌ای نمی‌باشد و با توجه به ظرفیت بالای تولید گیاهان دارویی در شهرستان برخوار و وفور گیاهان دارویی خودرو، می‌توان با سرمایه‌ای اندک به این کسب و کار مشغول شد. خشک کردن و بسته‌بندی نیز از دیگر فرآوری‌های گیاهان دارویی است که می‌توان با فعالیت در آن‌ها به سود قابل توجهی رسید.

میزان تولید گوجه فرنگی در شهرستان برخوار بسیار زیاد است و معمولاً در مقیاس خانگی از آن رب گوجه فرنگی تولید می‌کنند. ایجاد واحدی برای تولید رب و پودر گوجه فرنگی در شهرستان بسیار مزیت دارد و با ایجاد بازار فروش مناسب در خارج از شهرستان می‌توان سوددهی مناسبی انتظار داشت و باعث کاهش درصد بیکاری در این شهرستان شد. صنعت تولید رب گوجه فرنگی دارای کاربردهای فروانی نظیر تولید چاشنی و بهبود دهنده رنگ و طعم انواع غذا، ماده اولیه سس‌ها و کنسروها است و با توجه به این که کاشت گوجه فرنگی در این شهرستان به وفور انجام می‌شود، تولید رب از مزیت‌های قابل سرمایه‌گذاری در این شهرستان محسوب می‌شود. پودر گوجه‌ فرنگي محصول دیگري است كه زمان زیادی از توليد آن در كشور نمي‌گذرد و در همین مدت هم توانسته جاي خود را در بازار باز كند. اين پودر به دليل داشتن وزن و حجم كمتر باعث سهولت و صرفه‌جويي در حمل ‌و نقل و بسته‌بندي شده و ماندگاري و عمر مفيد بيشتري دارد. مزيت ديگر اين پودر نداشتن مواد نگهدارنده در تركيبات آن است. پودر گوجه فرنگی در صنایع غذایی و دارویی نیز دارای کاربردهای متنوعی است. از جمله استفاده‌های گسترده این محصول می‌توان به کاربرد آن در مواد غذایی منجمد شده و نیمه آماده، سوپ‌های آماده، اسنک‌ها و... اشاره نمود.

طبق بررسی‌ها میزان تولید آرد در شهرستان به حدی است که می‌توان واحدهای صنایع غذایی برای فرآوری و ایجاد ارزش افزوده از این محصول ایجاد کرد. فعالیت‌هایی نظیر تولید شیرینی، رشته آشی، نان محلی شاته (نانی شبیه به تافتون که نازک‌تر است و به صورت خشک شده مورد استفاده قرار می‌گیرد)، نان صنعتی و نان فانتزی از جمله این موارد بوده که می‌تواند علاوه بر سوددهی، برای جوانان منطقه نیز بازار کار دائم فراهم کند. البته تولید شیرینی و رشته آشی به دلیل بازار مصرف مطلوب، مزیت بیشتری نسبت به سایر کسب وکارهای نامبرده شده دارند.[7] شیرینی از دیرباز مورد توجه مردم با ذائقه‌های مختلف بوده و در تمامی مراسم‌ها و جشن‌ها کاربرد دارد. پخت شیرینی در ابعاد وسیع و کارگاهی و حتی در محیطی کوچک (در خانه) امکان‌پذیر است. شیرینی محصولی است که در انواع متفاوت و با طعم‌های متنوعی تهیه می‌شود. به علاوه این که با تغییر در مواد تشکیل دهنده آن می‌توان برای افراد رژیمی هم شیرینی تهیه کرده و این افراد را نیز به بازار هدف خود اضافه کرد. این کسب و کار را می توان با تجهیزات کم و سرمایه پایینی شروع کرد و در زمان کوتاه با فروش محصول به سود بالایی رسید. پخت شیرینی یکی از مشاغل زود بازده است و یک فرصت شغلی مناسب مخصوصاً برای زنان خانه دار محسوب می شود. یافتن بازار فروش محصول یکی از ضروریات این حرفه می‌باشد که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی می توان به آن دست یافت . توجه به این نکته ضروری است که یکی از لازمه های موفقیت در این شغل گذراندن دوره های آموزشی مرتبط با پخت شیرینی است.

گروه ديگري از فرآورده‌هاي خميري حاصل از آرد گندم تولید انواع رشته‌های آشی هستند. رشته فرآورده‌اي است غذایی كه از مخلوط كردن آرد گندم، آب و نمك پس از طي مرحله عمل آوردن به وسيله ماشين‏هاي مخصوص تهيه و پس از خشك كردن به بازار عرضه مي‌شود. رشته آشی، رشته‌هایي است كه داراي رنگ سفيد متمايل به شيري مي‌باشد و از آرد ستاره که 21 درصد از سبوس خود را از دست داده است، تهيه و تولید مي‌شود.

در تولید نان به روش صنعتی، با استفاده از تکنولوژی روز، ماشین‌آلات مدرن، به صورت اتوماتیک و در مقیاس بالا نان تولید می‌گردد. از مزایای تولید صنعتی نان، ارتقاء کیفیت نان، ارزش غذایی بیشتر، ضایعات کمتر، تنوع محصول و استفاده بهینه از انرژی است. امروزه شغل نانوایی یکی از مشاغل پایه‌ای و پر رونق است که در طول سال همیشه درآمدزا می‌باشد. نان محصولی است که با توجه به سلیقه یا نوع غذای مصرفی خانواده‌ها، همواره بر سر سفره‌ها قرار دارد. نان‌ها فقط به صورت نان‌های ساده و معمول مانند لواش، سنگک و... نیستند بلکه نان‌های فانتزی نیز تولید می‌شوند که مشتریان خاص خود را دارند. امروزه راه اندازی کسب و کار تولید نان فانتزی بازاری رو به رشد دارد. این کسب و کار با تولید نان‌هایی با اندازه و طعم‌های متفاوت با استقبال مردم مواجه شده و پتانسیل مناسبی برای سرمایه گذاری و سودآوری به همراه دارد. در اولویت‌های پایین‌تر و آتی این حوزه تولید ترشی و شور، خیار شور به جهت بازار مصرف کافی و سهولت در تامین مواد اولیه دارای مزیت هستند.[8]

ترشی و شور، عموماً به‌عنوان یک چاشنی در کنار غذا مصرف می‌شود و به دلیل خاصیت اسیدی که دارد، باعث افزایش اشتها و میل به غذا خوردن در افراد می‌شود. این محصول یکی از فرآیندهای نگهداری طولانی‌ مدت صیفی‌ و سبزیجات است. در جوامع امروزی به دلیل افزایش مشغله افراد و شاغل بودن بسیاری از زنان، فرصت کافی برای تهیه آن در منزل و توسط خود افراد وجود ندارد و اکثر خانواده‌ها تمایل دارند ترشی و شور مورد نیاز خود را به‌صورت آماده تهیه نمایند. بنابراین راه‌اندازی کسب‌ و کار تهیه ترشی و شور می‌تواند راهی برای پاسخ به این نیاز افراد جامعه و کسب درآمد اقتصادی باشد.

راه‌اندازی خط تولید خیار شور نیز به دلیل سرمایه‌گذاری نسبتاً کم در مقایسه با دیگر خطوط تولید و همچنین مواد اولیه تولید شده در داخل شهرستان، فرصت مناسبی را برای درآمدزایی در این زمینه فراهم کرده‌ است. برخی از خواص خیار شور از نظر سلامتی شامل بهبود وضعیت گوارش، منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان، کمک به کنترل دیابت، حفظ سلامت کبد و سلامت معده می‌باشد. در شهرستان برخوار همه ساله سطح زیر کشت هندوانه زیاد بوده و با توجه به این که قیمت هندوانه معمولاً پایین است، برای کشاورزان شهرستان صرفه اقتصادی ندارد. از این‌رو احداث واحدی برای تولید محصولات فرآوری شده آن نظیر آب و کنستانتره هندوانه، اسانس هندوانه، مربا، مارمالاد و پکتین هندوانه (فیبرهای موجود در داخل هندوانه که خشک شده و در خوراک دام و طیور مصرف می شود) باعث می شود تا سوددهی آن برای زارعین شهرستان افزایش یابد و تولید آن سودده باشد.[9]

تولید کلزا در شهرستان به حدی است که احداث یک واحد روغن کشی برای کاهش هزینه‌های حمل این محصولات به مناطق دیگر دارای مزیت است. روغن کشی از دانه‌های روغنی طی تکنیک پرس سرد صورت می‌گیرد. پرس سرد توسط دو ورقه سرما دیده آهنی و قرار دادن دانه‌ها بین دو ورقه انجام می‌شود. همچنین میزان تولید بالای ذرت دانه‌ای لزوم ایجاد واحدی برای تولید کنسرو ذرت در شهرستان را دوچندان کرده است. در شرایط کنونی، بازار استفاده از غذاهای کنسرو شده بسیار پر رونق است و این قبیل غذاها به دلیل داشتن مزایایی همچون حفظ حالت طبيعي مواد غذايي، قيمت مناسب، نگهداري طولاني و آسان، در دسترس بودن، تنوع، صرفه‌جويي در زمان بسیار مورد توجه بوده و از مصرف بسیار بالایی برخوردارند. لذا می‌توان به به عنوان کسب و کاری پر سود و منفعت به آن نگریست.

بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشتر چغندرقند تولید شده در شهرستان به استان‌های اطراف نظیر یزد برای تولید قند ارسال می‌شود، در صورتی که واحدی برای تولید قند در شهرستان احداث شود، می‌تواند از هزینه‌های رفت و آمد کم کند و سوددهی برای شهرستان ایجاد کند.[10] در اولویت‌های پایین‌تر، احداث واحد تولید لبنیات سنتی در شهرستان مزیت دارد. این فعالیت به صورت خانگی در شهرستان انجام می‌شود و احداث واحد یا واحدهایی صنعتی یا نیمه صنعتی ضروری به نظر می‌رسد. شیر و فرآورده‌هاي لبنی از مهمترین اجزاي تشکیل دهنده جیره غذایی انسان است که از لحاظ ارزش غذایی از کلسیم، فسفر، ویتامین‌هاي مورد نیاز و پروتئین غنی می‌باشد و همیشه استقبال بسیار خوبی از این نوع محصولات می‌شود.

در شهرستان برخوار تولید گوشت قرمز به اندازه‌ای بوده که خلاء واحدهایی جهت فرآوری آن به شکل سوسیس و کالباس به وضوح احساس می‌شود. تولید محصولات مشتق از گوشت‌های فرآوری شده در هر زمانی سوددهی داشته و به شرط بازاریابی از شغل‌های آزاد پردرآمد محسوب می‌شود. در بین فرآورده‌های عمل‌آوری شده از گوشت، سوسیس و کالباس به دلیل آماده‌سازی سریع و همچنین طعم و مزه مطلوب، مصرف بیشتری دارد. برای حفظ این جایگاه و افزایش تقاضای این محصولات، علاوه بر انتخاب روش‌های مناسب تولید و فرآوری، باید به نوع و شکل بسته‌بندی آن‌ها نیز توجه نمود. البته تولید این محصول علاوه بر ایجاد بازار مصرف در داخل استان، باید خارج از استان نیز بازار فروش مناسب را ایجاد کرد.

 

· دامداری

دامداری به عنوان یکی از حوزه‌های مهم و مرتبط با بخش کشاورزی، در سطح گسترده‌ای در شهرستان برخوار انجام می شود و در نتیجه انجام این حرفه، سود اقتصادی خوبی را نیز نصیب مردم این منطقه کرده است. از آن جایی که حوزه دامداری با یکی از مهمترین نیازهای انسان، یعنی نیاز به منابع غذایی و خصوصاً منابع پروتئینی مرتبط می‌باشد، توجه به آن امری ضروری است. فعالیت در این حوزه شغلی و افزایش بهره‌وری در آن می‌تواند عاملی برای توسعه صنایع غذایی، تبدیلی و تکمیلی در این شهرستان محسوب شود.

در سال‌های اخیر در حوزه دامداری، پرورش و نگهداری شتر رو به گسترش بوده و مورد توجه و استقبال عموم دامداران قرار گرفته است. به علت تبلیغات و فرهنگ‌سازی صورت گرفته در استان اصفهان و استانهای اطراف مصرف این گوشت در حال جا افتادن است و در کشورهای حوزه خلیج فارس نیز به میزان زیادی از گوشت آن بهره می‌گیرند، در نتیجه شترداری از مزیت‌های این شهرستان محسوب می‌شود.[11] حرفه شترداری فواید بسیار زیادی دارد که عواید زیادی را نصیب بهره برداران خود می‌کند و از پوست، گوشت، شیر، کرک و کوهان شتر می‌توان بهره برد. لذا استفاده از هر کدام از این موارد می‌تواند صنعت پرورش شتر را به صنعتی سودآور و قابل مزیت تبدیل کند. این حیوان با کمترین هزینه ممکن برای نگهداری به دلیل دستگاه خاص گوارشی منحصر به فرد، بی ارزشترین گیاهان را از لحاظ تغذیه‌ای تبدیل به سلولز و انرژی می‌کند و این در حالی است که در شرایط کم آبی نیز این حیوان تا مدت‌ها هیچ نیازی به آب ندارد. این خصوصیات شتر را به سرمایه‌ای ارزشمند در کویر تبدیل کرده است. شتر در استفاده از مراتع با هیچ دام دیگری رقابت ندارد و از علوفه‌ای استفاده می‌کند که توسط سایر دام‌ها استفاده نمی‌شود.

وضعیت دامداری در شهرستان برخوار نشان می‌دهد که پرورش دام‌های سنگین از سبک بیشتر بوده و علاوه بر این که به صورت سنتی این فعالیت انجام می‌شود، واحدهای صنعتی و نیمه صنعتی نیز فعال می‌باشند. از جمله دام‌های سنگین و پر بازده پرورش داده شده در این شهرستان می‌توان به گاوهای بومی، سمینتال و هلشتاین اشاره کرد. در این میان پرورش و نگهداری گاو هلشتاین به جهت تولید شیر و عملکرد بیشتر، دارای مزیت بالاتری نسبت به دو مورد دیگر است. گاو هلشتاین که به نام هولشتاین هم شناخته می‌شود جزء سنگین وزن‌ترین گاوهای شیری در جهان هستند. این نژاد که از نظر تولید شیر بهترین نژاد در میان گاوهای شیری است حدودا ۷۲۴۰ لیتر شیر در سال تولید می کند. درصد چربی این شیر 65/3 درصد  و درصد پروتئین آن ۳ درصد گزارش شده است.

گاو سمینتال جزء بهترین گاوهای دو منظوره شیری و گوشتی است. افزایش فوق‌العاده وزن به صورت روزانه، گوساله‌دهی با فاصله 365 روز، مقاومت بالا نسبت به بیماری‌های عفونی و متابولیکی، عمر مفید بالا، مدیریت آسان این نژاد و همچنین سازگاری بسیار ایده‌آل و قابل توجه با محیط پرورش همان چیزی است که یک دامدار برای بقاء و پیشرفت به آن نیاز دارد. یکی دیگر از مزایای پرورش گاو سمینتال، به صرفه بودن در شرایط اقتصادی فعلی است زیرا این گاو با دادن کمترین علوفه و کنسانتره، بیشترین میزان شیر و گوشت تولید می‌کند.

گاوهای بومی از دیگر گزینه‌های پیشنهادی در زمینه پرورش و نگهداری دام سنگین می‌باشد. امروزه با توجه به رشد جمعیت و نیاز روز افزون به گوشت و مواد گوشتی و نقش مهم این محصولات در تامین پروتئین و غذای افراد، پرورش دام‌های پر بازده به منظور افزایش تولید و خودکفایی غذایی، امری لازم و ضروری است. در این راستا گاوهای بومی به لحاظ تنوع و اختلاف ژنتیکی، ویژگی‌های خاص نژادی و مقاومت‌های طبیعی ایجاد شده در آن‌ها طی قرن‌ها زیست در شرایط سخت محیطی و آب و هوایی مختلف به عنوان یک منبع تولید شیر و گوشت می تواند نقش موثر در تامین مواد پروتئین حیوانی ایفا نماید. طبق آمار منابع رسمی حدود 95.5% شیر مصرفی و حدود 50% گوشت مصرفی انسان در سطح جهان از گاو به دست می‌آید. پوست گاو نیز به عنوان یک محصول با ارزش دامی امروزه به میزان 10 تا 20 درصد مصارف چرم سازی را تامین می‌کند، حتی شاخ و سم و فضولات حیوان نیز ارزش اقتصادی داشته و به روش‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در کنار پرورش انواع دام سنگین، می‌توان از دام‌های سبک نیز بهره گرفت. در این شهرستان پرورش دام‌های سبک معمولاً به صورت سنتی انجام می‌شود. دام‌های سبک پرورش داده شده در این شهرستان از نژادهای بومی، افشاری و رومانوف هستند. پرورش این دام‌های سبک به دلیل سازگاری مطلوب با شرایط محیطی مزیت داشته و می‌توان در این زمینه‌ها به دلیل وجود مراتع کافی، فعالیت کرد.[12] گوسفند افشاری یکی از نژادهای بسیار مهم گوسفند داشتی است که بومی استان زنجان است. دلایل زیادی باعث شده است که امروزه گوسفندان نژاد افشاری جزء پر فروش‌ترین گوسفندان باشد. این نژاد به آب و هوای سرد عادت داشته و دارای جثه‌ای بزرگ است. گوسفند افشاری جزء گوسفندان سنگین ‌دنبه کشور محسوب می‌گردد. سرعت رشد بالا، تولید شیر خوب و پرچرب و گوشت قرمز مرغوب (که باعث‌ شده است جزء گوسفندان دو منظوره گوشتی – شیری قرار بگیرد)، بهبود  کمی و کیفی پشم گوسفند، سازگاری و عادت‌پذیری با شرایط آب و هوایی مناطق سردسیر، قدرت راهپیمایی و کوه‌پیمایی خوب، توان چند قلوزایی، مقاومت در برابر امراض و بیماری‌ها و بالا بودن ضریب تبدیل و داشتن بازده اقتصادی مطلوب از جمله مزایای پرورش گوسفند افشاری است. لذا مدیریت پرورشی بهینه این نژاد می تواند سودآوری واحد گوسفندداری را افزایش دهد.

در این شهرستان پرورش گوسفند بومی نسبت به سایر دام‌های سبک، بیشتر مورد توجه دامداران قرار گرفته زیرا توان گوسفند برای تحمل اقلیم‌های متفاوت بیشتر است. گوسفند بومی جیره غذایی کمتر و در نتیجه هزینه کمتری نیاز دارد، تمامی فرآورده‌های دامی مانند گوشت، شیر، ماست، کره، و حتی پشم و پوست دام پرکاربرد هستند و فروش این فرآورده‌ها در تمامی روزهای سال انجام می‌شود. قیمت گوشت گوسفند بالا است و به علاوه اجزای گوسفند مانند دل، قلوه، جگر، سیرابی، کله پاچه، خوش گوشت و... نیز قابل فروش هستند. خرید دام برای قربانی کردن در ایام مذهبی مانند عید قربان و... موجب رونق این کسب و کار می‌شود بنابراین گسترش پرورش گوسفند سوددهی خوبی را خواهد داشت.

گوسفند رومانوف جزء به صرفه ترین و بهترین گوسفندان گوشتی – زایشی است. این نوع گوسفند، یک گوسفند روسی است که اصل ‌نژاد آن متعلق به دره ولگا، در شمال غرب مسکو است. رومانوف یک ‌نژاد خالص بوده و از تلاقی نژاد‌ها به‌وجود نیامده است. باروری بسیار خوب، بالاترین میزان چند قلوزایی، فصل تولید مثل بسیار طولانی، امکان تولید مثل در تمام طول سال، سازگاری و عادت کردن به آب و هوای سرد و خوراک محلی برخی از ویژگی‌های خوب این نژاد هستند. نژاد رومانوف گرچه از دسته گوسفندان گوشتی است؛ اما پشم این نژاد بسیار محکم و با کیفیت است و سالانه 5/4 کیلوگرم پشم قابل استحصال دارد که از جنبه اقتصادی برای پرورش‌دهنده سرمایه ساز است.

در اولویت‌های پایین‌تر، پرورش بزهای بومی، سانن و آلپاین برای شهرستان دارای مزیت خواهد بود.[13] به‌طور کلی بز به‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف دنیا پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز به‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود.

بز سانن یک نژاد شیری پرتولید است که نسبت به بزهای بومی، تولید شیر بسیار بیشتری دارد و می‌تواند بخشی از نیاز به شیر و پروتئین حیوانی را تأمین نماید. نرخ تبدیل مواد خوراکی به شیر در بزهای سانن بالاتر می‌باشد که این امر موجب افزایش بازدهی بز سانن از خوراک مصرف شده توسط آن می‌شود. کسب و کار پرورش بز سانن موجب اشتغال‌زایی و رغبت بیشتر جوانان به امر دام‌پروری می‌شود. از طرفی هر کیلوگرم شیر بز با قیمت بیشتری نسبت به شیر گاو فروخته می‌شود و در نقاط مختلف کشور طرفداران خاص خود را دارد. بزهای آلپاین نیز به دلیل زندگی در شرایط کوهستانی، مقاوم، چالاک و با قدرت پیاده‌روی و کوه‌پیمایی مثال زدنی هستند و می‌توانند از صخره‌های شیب دار کوه‌های بلند، بالا رفته و از مراتع آن استفاده کنند. به همین دلیل برخی فکر می کنند چون منشأ نژاد آلپاین از کوهستان های سرد منطقه آلپ است، نمی تواند در مناطق گرمسیر زندگی کند. اما بررسی‌ها نشان داده است که این نژاد علاوه بر شرایط آب و هوایی سرد، قابلیت مناسبی برای زنده ماندن در شرایط گرم و خشک را داشته و تقریباً با هر نوع شرایط آب و هوایی سازگار است ضمن این‌که این بز تولید شیر بسیار خوبی نیز دارد.

برای تامین نیاز گوشت مصرفی در شهرستان برخوار، می‌توان در حوزه پرواربندی گوساله فعالیت کرد. حدود نیمی از گوشت قرمز توسط گوساله‌های پروار شده تأمین می‌شود. بنابراین این بخش از دامپروری و دامداری دارای ظرفیت زیادی برای توسعه و پیشرفت می‌باشد. مزایای ورود به عرصه‌ پرورش گوساله دارای جنبه‌های مختلف است. از یک طرف، از پوست گاو گوشتی در چرم‌سازی استفاده می‌شود از طرف دیگر از گوشت آن جهت استفاده در تغذیه انسان بهره‌برداری می‌شود. همچنین به لحاظ اقتصادی، در درآمدزایی اهالی شهرستان تاثیرگذار است. علاوه بر این موارد، برای جلوگیری از واردات گوشت گوساله از کشورهای دیگر تولید آن اهمیت دوچندان دارد. در پرواربندی علمی و صنعتی از دام‌های نر جوان نژادهای گوشتی استفاده می‌شود. استفاده از ظرفیت ژنتیکی دام‌های گوشتی و کاهش کشتار دام‌های شیری و مولد از دیگر محاسن پرواربندی با روش‌های نوین است. پرواربندی گوساله با روش‌های علمی و نوین سبب کاهش دوره پرواربندی، کاهش هزینه تولید گوشت و جلوگیری از تخریب مراتع می‌شود. در شهرستان برخوار فعالیت‌های حوزه زنبورداری و پرورش زنبور عسل به دلیل عدم وجود مراتع کافی و تراکم پوشش گیاهی کم، به میزان کمتری انجام می‌شود و رونق مناسبی ندارد لذا مورد پیشنهاد نمی‌باشد.

 

· باغداری

فعالیت‌های باغی در این شهرستان به دلیل کمبود منابع آبی و عدم تمایل کشاورزان به تولیدات باغی و همچنین فعالیت بیشتر در زمینه زراعت و دامداری به میزان کمتری انجام می‌شود. از جمله تولیدات حوزه باغداری این شهرستان می‌توان به تولید گوجه فرنگی، خیار، بادمجان و فلفل سبز در فضای آزاد و باغات اشاره کرد. برای این محصولات بازار فروش خوبی وجود دارد و کشاورزان به کاشت آن تمایل دارند، در نتیجه فعالیت بیشتر دراین حوزه بخصوص تولید گوجه فرنگی و خیار دارای مزیت است. البته بهتر است به دلیل مشکلات کم آبی الگوهای آبیاری تغییر کند و آبیاری به صورت مکانیزه انجام شود.[14]

از جمله باغات این شهرستان می‌توان به انگور و پسته اشاره کرد. که به دلیل سازگاری با شرایط اقلیمی شهرستان برای تولید آن‌ها شرایط بسیار مناسبی فراهم است. انگور از مهمترین محصولات باغی در دنیا بوده که هم به لحاظ سطح زیر کشت و هم ارزش اقتصادی و تغذیه‌ای، مورد توجه کشاورزان و کارآفرینان است. تنوع رنگ، طعم و مزه، ارزش غذایی، خواص دارویی و وجود فرآورده‌‌های تبدیلی چون کشمش، شیره انگور، روغن هسته انگور، کنسانتره، آب انگور، سرکه، آبغوره، دارو‌های تقویتی و مواد آرایشی ‌بهداشتی، همچنین توصیه‌‌های دینی و مذهبی، انگور را به یک میوه استثنایی و بی‌نظیر تبدیل کرده است. پرورش این محصول علاوه بر اشتغال‌زایی، یکی از محصولات ارزآور است و می‌تواند در توسعه صادرات غیرنفتی در بخش کشاورزی، سهم بسزایی داشته باشد.

درخت پسته از ۷ تا ۹ سال پس از کاشت نهال و پیوند، شروع به تولید محصول می‌نماید. کسانی که قصد احداث باغ پسته را دارند برای داشتن سود اقتصادی باید کمی صبور باشند. بهترین خاک برای کاشت درخت پسته، خاک لومی شنی است. کیفیت آب مصرفی برای آبیاری درخت پسته به گونه‌ای است که در کاشت سایر محصولات کشاورزی با آن آب غیر ممکن یا غیر اقتصادی است. آگاهی از اقلیم و آب و هوای مناسب برای درخت پسته یک امر حیاتی قبل از احداث باغ است. شرایط مناسب آب و هوایی برای کاشت نهال پسته اقلیم گرم و خشک در تابستان (گرمای سوزان نباشد) و زمستان سرد و معتدل است. انتخاب پایه مناسب نکته دیگری است که لازم است درنظر گرفته شود. یک پایه پسته قوی و ایده آل باید نسبت به بیماری های مختلف مقاوم و دارای رشد بالایی باشد، همچنین مقاومت و سازگاری زیادی در برابر کم آبی و شوری داشته باشد. محصول پسته به لحاظ اهمیتی که اندام‌های مختلف درختان پسته از نظر خوراکی و صنعتی دارد همواره حائز اهمیت فراوانی بوده و انسان همواره از میوه، پوست، هسته، برگ، ساقه و حتی صمغ آن بهره برده است.

گلخانه‌های تولید صیفی‌جات نظیر خیار، گوجه، بادمجان و فلفل دلمه‌ای در این شهرستان وجود دارد که علاوه بر تامین نیاز شهرستان و استان اصفهان، در استان‌های همجوار نیز بازار فروش مناسبی دارند. بنابراین افزایش فعالیت در زمینه احداث واحدهای گلخانه‌ای پیشنهاد می‌شود. گلخانه محیطی است که به راحتی می‌توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل درآورد و به سمت رشد مطلوب گیاه را سوق داد. در محیط گلخانه‌ای براي توليد و پرورش تجاري انواع گياهان با کيفيت بالا و در تمام طول سال شرايط رشد و نموی مطلوبی مهیا شده و عوامل خسارت‌زا نظير آفات و بیماری‌ها، باد، طوفان‌هاي ويرانگر، سرما و يخبندان و... کنترل شوند.

از جمله تولیداتی که در چند سال اخیر در شهرستان بیشتر شده و به دلیل بازار مصرف خوب، همچنان برای پرورش آن استقبال و مزیت وجود دارد، گل محمدی و آلوئه‌ورا است.[15] گل محمدی، گیاهی مقاوم به کم آبی، آفات و امراض است، که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغال زایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآورده‌های برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کلیه کشورهای جهان را دارا است. این شهرستان می‌تواند یکی از مراجع تولید گل محمدی در کشور باشد. این محصول ظرفیت های صادراتی خوبی دارد و در مورد بازار جهانی نیز، پرورش و کشت گل محمدی بیش از 30 میلیارد یورو در دنیا گردش مالی دارد؛ بنابراین فعالیت در این زمینه مزیت دارد.

گونه‌های مختلف آلوئه‌ورا گیاهانی مقاوم به گرما، خشکی، بیماری‌ها، آفات و حتی شوری هستند. علت مقاومت زیاد به ساختار مورفولوژیکی این گیاه برمی‌گردد. بذر آلوئه‌ورا در شرایط محیطی مناسب و در دمای 21 درجه سلسیوس سبز می‌شوند. البته این گیاهان به سرما بسیار حساس هستند به طوری که در دمای زیر 10 درجه سلسیوس رشد آن متوقف می شود. آلوئه ورا به رطوبت بالا، آب ایستایی و آبیاری زیاد حساس است. از این رو آبیاری باید زمانی انجام شود که خاک آن کاملاً خشک شود. چنانچه این گیاه در مناطق گرم و خشک کاشته شود باید تحت آبیاری به موقع قرار بگیرد. آلوئه‌ورا را در هر نوع خاکی می‌توان کاشت ولی خاک‌های سبک که از زهکشی مناسبی برخوردار باشند برای کاشت این گیاه توصیه می‌شود. بازار و جایگاه آلوئه ورا در کشور جدید بوده و آن چنان که باید جایگاه خود را پیدا نکرده است اما این گیاه از اندک گیاهان دارویی است که علاوه بر مصرف دارویی در حوزه‌های آرایشی (مایع، ژل، کرم، لوسیون) و تغذیه‌ای (عصاره و نوشیدنی) نیز کاربرد دارد لذا مورد پیشنهاد می‌باشد.

پرورش قارچ در شهرستان به صورت خانگی در حال انجام است. میزان مصرف قارچ در سال‌های اخیر در شهرستان رشد خوبی داشته و طبق بررسی‌ها سرانه مصرف بالا رفته است. مشتری داشتن این محصول از یک سو و غنی از پروتئین و ویتامین بودن آن از سوی دیگر، باعث شده که جایگزین مناسبی برای گوشت باشد. در برخی از شهرها و روستاها به دلیل عدم آشنایی با فواید قارچ، میزان مصرف این محصول پایین است که می‌توان با تبلیغ و معرفی این محصول، میزان مصرف را بالاتر برد. همچنین پرورش قارچ از شغل‌هایی است که می‌توان با سرمایه اولیه کم و محیط کوچک شروع کرد. یک دوره کامل پرورش قارچ 60 روز طول می‌کشد که قابلیت کاهش به 35 روز را دارد.

احداث باغات زرشک و انار در شهرستان به صورت پایلوت انجام شده و جوابدهی مناسبی داشته است لذا فعالیت در زمینه افزایش سطح کمی و کیفی این تولیدات به دلیل بازار فروش مطلوب و پررونق، دارای مزیت است.[16] مصرف انار به دلیل خواص منحصر به فرد این میوه در سال‌های اخیر افزایش یافته است. از انار در تولید داروهای تقویتی و صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. مصرف رب و آب انار نیز از گذشته رواج داشته و عموماً مورد استقبال بوده است. نهال انار حداقل سه سال نیاز به رشد دارد و از سال چهارم به بعد شروع به باردهی می‌کند. درخت انار بیش از 40 سال عمر مفید دارد و با آب و هوای خاصی سازگاری دارد ولی در برخی از مناطق انار مرغوب‌تری به دست می‌آید. درخت انار در مقابل کم آبی مقاوم است اما میزان و نوع آب در کیفیت و کمیت میوه آن تاثیر مهمی دارد. ایران نخستین صادر کننده انار بوده و ارزش غذایی و خواص انار باعث شده اروپایی ها به آن علاقه نشان دهند. کاشت انار فعالیتی درآمدزا است که با ارزیابی نیاز بازار، به روز رسانی فرآیند بسته بندی و جابجایی و... می‌توان درآمد آن را افزایش داد.

از جمله درختچه‌هاي مقاومي است که قابليت رشد و توليد در اراضی کم بازده با آب شور را داراست و توجه بيشتر به آن، ضمن بالا بردن ظرفيت توليد محصولات کشاورزي شهرستان، در حفاظت از خاک منطقه نيز مي تواند موثر باشد. مصرف زرشک به صورت تازه خوري به دليل مزه ترش آن معمول نيست ولی با تهيه فرآوردهای متنوع نظير مربا، مارمالاد، آبميوه، نوشابه، سس، ژله و... از زرشک ضمن جذب توليد مازاد بر مصرف و ايجاد ارزش افزوده، مي توان آن را هم به نام ايران به بازارهاي بين المللي معرفي نمود.

فعالیت در حوزه باغی در شهرستان به دلیل شرایط خاک مطلوب و استفاده از آبیاری مکانیزه همچنان قابلیت گسترش دارد. احداث باغات عناب، سنجد، گردو و بادام در شهرستان طبق پیشنهاد کارشناسان مزیت دارد. در این بین باغات بادام و گردو به دلیل بازار مصرف بیشتر اولویت بالاتری دارد.[17]

از درخت بادام به‌عنوان درختی مقاوم در برابر خشکی یاد می‌شود و در شرایطی که بی‌آبی وجود دارد، درخت بادام میوه خوبی می‌دهد و همچنین ازلحاظ شرایط کاشت در زمین‌های آهکی هم تا حد زیادی مقاومت دارد. با توجه به موارد گفته شده و ارزش افزوده خوبی که کاشت این محصول دارد، ایجاد باغات بادام، سوددهی خوبی را خواهد داشت.

گردو، درختی چندساله و مقاوم است که پس از رشد کامل، هر درخت تا 100 کیلوگرم تولید محصول خواهد داشت. محصول نهایی قیمت بالایی دارد که هم در داخل کشور طرفداران زیادی داشته و هم قابلیت بالای صادرات دارد. در صورت احداث باغ گردو، تا سال‌های سال نیاز به سرمایه‌گذاری و کشت دوباره وجود ندارد زیرا درخت گردو دارای عمر طولانی است و تا ده ها سال قابلیت برداشت دارد. میوه گردو هم جزء معدود میوه‌هایی است که هیچ گونه نیازی به هزینه انبار در سردخانه ندارد و به دلیل ماندگاری طولانی، می تواند چند ماه و حتی چند سال مورد مصرف قرار گیرد. در ضمن چوب درخت گردو هم برای منبت کاری، خراطی و کنده کاری، ساخت مجسمه و اشیاء دکوری، ساخت آلات موسیقی و همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکش‌های چوب بسیار پرکاربرد است.

ناب میوه‌ درختی دیگری در حوزه باغداری شهرستان بوده که از لحاظ شکل ظاهری شبیه به سنجد است. درخت عناب در مناطق کوهستانی ایران مانند خراسان یافت می‌شود. البته این بدین معنی نیست که در جاهای دیگر نمی‌توان عناب کاشت. در زمین‌های شور و کم آب نیز می‌توان اقدام به کشت و پرورش عناب کرد و همچنین در زمین‌هایی که شرایط دیم دارند نیز می‌توان باغ عناب احداث کرد. عناب را در نواحی گرم و خشک می‌توان کاشت ولی به شرایط بسیار سرد و یخبندان حساس است. بهترین دما برای رشد عناب دمای بین 20 تا 25 درجه سلسیوس است که در این شرایط دمایی میوه تولید شده بهترین کیفیت را دارد.

سنجد در صنایع دارویی، غذایی، عطرسازی و چوب کاربرد دارد. البته درخت سنجد، درختی مقاوم در برابر سرمازدگی، کم آبی، آفت و بیماری هاست. بهترین روش مصرف این محصول به صورت تازه خوری و یا آسیاب کردن آن با هسته و سپس مخلوط کردن با شیر است که خاصیت دارویی آن افزایش می یابد. با توجه به سازگاری اقلیم شهرستان با کاشت این محصول و وجود مصارف متعددی که در رابطه با این محصول وجود دارد، احداث باغ‌های بیشتر در این زمینه پیشنهاد می‌شود.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی یکی از پرسودترین ارتباطات بین صنعت با بخش‌های کشاورزی و دامداری است که ارزش افزوده و اشتغال زیادی برای هر شهرستانی ایجاد می‌کند. با توجه به اینکه در شهرستان برخوار نیز سالانه حجم زیادی از انواع محصولات تولید می‌شود. بنابراین فرآوری این محصولات می‌تواند باعث ایجاد اشتغالزایی و افزایش سطح درآمد مردم این منطقه شده و در نهایت موجبات توسعه اقتصادی کشور را فراهم آورد. میزان گوشت قرمز و مرغ تولید شده در شهرستان برخوار به حدی است که علاوه بر تامین نیاز شهرستان در شهرستان‌های اطراف نیز استفاده می‌شود و این گوشت‌ها به صورت فله‌ای ارسال می‌شود[18] و در این بین رنگ و طعم گوشت تغییر پیدا می‌کند و نیاز به بسته‌بندی برای این محصولات حس می‌شود. از طرفی بسته‌بندی نیز باید طوری باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی جلوگیری کرده و بتواند خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ و همچنین گوشت را در برابر آلودگی‌های میکروبی و سایر آلودگی‌ها نگهداری کند. بنابراین با توجه به رونق دامداری و پرورش طیور در این شهرستان، بسته‌بندی گوشت قرمز و مرغ دارای اولویت یکسان هستند و صرفه اقتصادی خواهند داشت و امکان ارسال این محصولات به سایر نقاط راحت‌تر می‌باشد.

پرورش شتر در شهرستان برخوار روز به روز در حال افزایش است و با توجه به این‌که صنایع تبدیلی و تکمیلی این گونه سوددهی خوبی دارد، ایجاد واحدی برای فرآوری پوست و پشم شتر و تولید محصولاتی نظیر روکش صندلی، زانوبند و همچنین نمد مالی دارای مزیت است. میزان تولید پسته نیز در این شهرستان به حدی است که بتوان واحدی برای بسته بندی این محصول ایجاد کرد. پسته یکی از بهترین و پر مصرف‌ترین تولیدهای استراتژیک کشاورزی شهرستان است که در انواع مختلف برای صادرات استفاده می‌شود. حجم صادرات انواع پسته بسیار زیاد بوده و از نظر مالی تقریباً اولین رتبه را پس از صادرات نفتی به خود اختصاص داده است. یکی از زمینه های صادراتی که ارزش افزوده بسیار بالایی دارد و در شناساندن تولیدات این شهرستان به بازار های جهانی هم موثر است، صادرات انواع پسته و فرآورده‌های آن به صورت بسته بندی شده با برندهای معتبر و در ابعاد کوچک است. به این روش هم سودآوری برای فروشنده بیشتر است و هم ارز‌آوری بیشتر خواهد بود. همچنین نام برندها و بسته بندی‌های ایرانی در بازارهای مصرف شناخته‌تر می‌شود. بنابراین بسته‌بندی و برندسازی برای پسته سوددهی بالایی به همراه خواهد داشت.

پوست سبز پسته مانند بقایای گیاهی وآلی دیگر، در تهیه کمپوست کاربرد دارد. با پیشرفت کشاورزی استفاده ازکودهای ارگانیک اهمیت بیشتری یافته است. از آنجایی که کمپوست مواد آلی یک نوع کود ارگانیک به شمار می‌رود لذا تقاضای مصرف همواره وجود دارد. لذا به این مورد نیز می‌توان به چشم یک مزیت دارای سود و منفعت نگریست.

تولید زعفران در شهرستان برخوار به حدی است، که بتوان واحدی برای فراوری آن ایجاد کرد. زعفران در شمار گران‌قیمت‌ترین ادویه‌ها جای دارد. گیاهی که خواص مختلف درمانی داشته و تنها در تعداد معدودی از کشورها از جمله ایران به عمل می‌آید. ایران چه از نظر تولید و چه از نظر صادرات این ادویه خوش عطر و طعم و البته گران، مقام اول را دارا است اما متأسفانه به دلیل ضعف در زمینه فرآوری، بازاریابی و ارائه محصول به شکل امروزی، زعفران اغلب به‌صورت فله و عمده به کشورهای دیگر فروخته شده و در آنجا بسته‌بندی می‌شود و نهایتاً به قیمتی بسیار بالاتر عرضه می‌گردد. با توجه به این‌که اراضی زیر کشت زعفران در این شهرستان زیاد است، راه اندازی صنعت بسته بندی زعفران صرفه اقتصادی بسیار ایده‌آلی خواهد داشت.

آمار تعداد دام‌ها در این شهرستان هر روز در حال افزایش است لذا هر سال نسبت به سال گذشته به مقدار بیشتری علوفه و خوراک دام در این شهرستان نیاز است. بنابراین احداث واحدهای صنعتی تولید خوراک دام و طیور در این شهرستان که با استفاده از ضایعات کشاورزی و... اقدام به تولید می‌کنند می‌تواند علاوه بر اشتغال‌زایی، به تأمین خوراک دام‌های شهرستان نیز کمک شایانی نماید و همچنین هزینه خرید خوراک را توسط دامداران کاهش دهد.

بوجاری به معنی پاک کردن غلات است، در حین عمل بوجاری، دانه از ساقه و پوسته جدا می‌شود. همچنین اگر تخم حشرات و یا آفتی هم در غلات باشد به‌وسیله بوجاری جدا می‌شود .اگر برای انجام بوجاری و ضد عفونی کردن بذر هزینه‌ای را پرداخت کنیم، در واقع سود خود را چندین برابر کرده‌ایم زیرا از بروز خسارت های سنگین جلوگیری می شود. با توجه به میزان غلات و حبوبات تولید شده در شهرستان، احداث این واحد برای ارائه محصولی تمیز تر و با کیفیت تر، دارای مزیت خواهد بود. پیشنهاد احداث سرخانه، گزینه دیگری در حوزه صنایع تبدیلی و تکمیلی است. در حال حاضر دو نوع سردخانه در داریم. یکی سردخانه‌های بالای صفر درجه و دیگری زیر صفر درجه است. سردخانه‌های بالای صفر درجه برای نگهداری میوه، سبزی، گل و خشکبار به کار برده می‌شوند و در سردخانه‌های زیر صفر درجه نیز مواد پروتئینی از جمله گوشت مرغ، ماهی و خرما نگهداری می‌شود. البته نکته‌ای که در این خصوص وجود دارد این است که احداث یک یا دو مورد از چنین واحدهایی می‌تواند نیاز شهرستان را رفع کند و به وجود واحدهای بیشتر نیازی نباشد. لازم به ذکر است در صورت دقت نکردن به بازارفروش و ظرفیت شهرستان، مشاغلی که در این حوزه نام برده شد با مسئله اشباع روبه‌رو خواهند شد. بنابراین در نظر گرفتن نیاز و ظرفیت شهرستان و همچنین بازار فروش در شهرستان‌های اطراف در زمینه راه‌انداری این مشاغل مهم است.

 

· صنعت

در شهرستان برخوار یک ناحیه صنعتی موسوم به ناحیه صنعتی دولت آباد دایر است، این منطقه در کنار مشکلات زیادی که برای شهرستان و به خصوص شهر دولت آباد به جهت ازدحام در رفت و آمد و آلودگی‌های محیط زیستی به وجود آورده، دارای مزایای زیادی در بخش تولید، اشتغال‌زایی و صنعت می باشد. اما متاسفانه آن چه در این روزها در این منطقه و در کل کشور شاهد هستیم، رکود وضعیت اقتصادی، کاهش چرخه تولید، تعطیلی کارخانه‌ها و در نتیجه بیکاری بسیاری از جوانان است. در ناحیه صنعتی شرستان برخوار حدود 1900 واحد صنعتی و نیمه صنعتی در قالب کارگاه‌ها و کارخانه‌های کوچک و بزرگ دایر است که حدوداً 30 درصد از این صنایع فعال هستند.[19]

در شهرستان برخوار، معادن سنگ لاشه و گچ وجود دارد و به سبب آن واحدهای سنگبری زیاد است ولی فرآوری سنگ‌های استحراج شده صورت نمی‌گیرد و به صورت خام به فروش می‌رسند. در نتیجه احداث واحدهایی برای تولید مصالح ساختمانی، بسته‌بندی گچ، بسته‌بندی شن و ماسه و تولید پودر مش دارای مزیت خواهد بود. موارد نامبرده شده به ترتیب اولویت بیان شده اند. مش در علم خاک شناسی به دانه بندی خاک مورد نظر برای الک کردن آن اشاره دارد. بدین معنی که اندازه ذرات خاک مورد نظر برای گذر از الک یا سرند مورد نظر مش نامیده می‌شود و یک توده خاک یا پودر ترکیبی از دانه‌بندی‌های متفاوت است که شامل توزیعی از ‌های متفاوت است. از پودر مش در صنایع مختلفی نظیر تولید گچ، سیمان و... استفاده می‌شود.

صنایع سلولزی و بهداشتی از مهمترین و اساسی‌ترین صنایع هر کشوری محسوب می‌شود؛ چرا که مورد استفاده تمامی اقشار جامعه و تمامی مقاطع سنی قرار گرفته و نیز به طور مستقیم با سلامت افراد و در نتیجه بقای جامعه سر و کار دارد، یکی از تولیدات سلولزی دستمال کاغذی است. دستمال کاغذی به لحاظ یک بار مصرف بودن و در نتیجه رعایت بهداشت و همچنین به دلیل قیمت ارزان، طرفداران زیادی دارد. در این راستا کارخانه‌های زیادی برای تولید این محصول در سراسر کشور فعالیت دارند. ایجاد واحدی برای تولید دستمال کاغذی برای شهرستان مزیت دارد، البته باید شرایط تامین مواد اولیه در نظر گرفته شود.

مواد شوینده مایعاتی هستند که برای پاک‌کنندگی و نظافت به کار می روند. مواد شوینده انواع مختلفی از جمله مایع ظرفشویی، مایع دستشویی، جوهر نمک، سفید کننده ها و انواع شامپوها و... دارند. این فعالیت در شهرستان قابلیت انجام دارد، البته باید سرمایه گذاری کلان و بازار فروش مناسب ایجاد شود تا سوددهی در شهرستان ایجاد شود. با توجه به این که قالی بافی در شهرستان برخوار و استان اصفهان رونق خوبی دارد و معمولاً از نخ‌های صنعتی برای تولید استفاده می‌شود، با وارد کردن مواد اولیه از کشورهای دیگر، می‌توان واحدی برای نخ ریسی و تولید نخ ایجاد کرد. از جمله پیشنهادات کارشناسان و اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان، فعالیت در حوزه‌های نیروگاه‌های سیکل ترکیبی، خورشیدی برق و پنل‌های خورشیدی برای شهرستان مزیت دارد، البته انجام این فعالیت‌ها طی کردن بوروکراسی‌های اداری طولانی و صرف سرمایه کلان را نیاز دارد.[20]

 

· صنایع دستی

صنایع دستی چکیده و ثمره ذوق و هنر هنرمندان و صنعتگرانی است که با دستان پرتوانشان روح و جان فرهنگ و هنر به یادگار مانده از نیاکان خویش را جاودانه می‌سازند. صنایع دستی نماد فرهنگ اصیل، تاریخ کهن و هنر بی‌مثال مردم این سرزمین اسطوره‌ای است، گوهرِ پاکیزه و قیمتیِ مردمی که نه به وسیله صنعت بلکه به دستِ پرتوان صنعتگران، هنرمندان و بافندگان این دیار کهن تولید شده است. صنعت قالی بافی  و قلم‌کاری رو پارچه، در شهرستان برخوار از جمله فعالیت‌های پرسود در حوزه صنایع دستی است که به میزان زیاد در شهرستان انجام می‌شود زیرا بیشتر جوانان و بانوان شهرستان به این فعالیت مشغول هستند و با توجه به بازار فروش خوب، این فعالیت همچنان مزیت دارد. قالی بافی از هنرهایی است که از قدیم جایگاه ویژه‌ای داشته و ایران را به این هنرش می‌شناسند. آمارها نشان می دهد فرش ایرانی از کیفیت خوبی برخوردار بوده و قابل رقابت با کشورهای دیگر است. قالیبافی از مشاغل خانگی پردرآمدی است که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. همچنین با تولید فرش با کیفیت می توان به صادرات در این زمینه فکر کرد. این کسب و کار  را می‌توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد.

قلم‌کاری هنر چاپ یا نقش زدن بر روی پارچه است که برخی از آن با عنوان چیت سازی یاد می‌کنند. این پارچه کاربردهای متفاوتی دارد که عبارتند از: رومیزی، روتختی، سجاده، سفره، روسری، کیف، رویه لحاف، رویه پشتی، دستمال و كتیبه هایی برای تزیین مجالس سوگواری. در اولویت‌های پایین‌تر فعالیت در حوزه خاتم کاری، میناکاری، فیروزه کاری و منبت نیز در شهرستان انجام می‌شود و در صورت ایجاد بازار فروش مناسب و ایجاد کلاس‌های آموزشی، می‌توان این فعالیت‌ها را گسترش داد.

 

· طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار بوده و سود سرشاری بههمراه دارد. در شهرستان برخوار پرورش مرغ‌های گوشتی و بومی در واحدهای صنعتی انجام می‌شود، البته تعداد این واحدها زیاد نیست و این تولیدات برای تامین نیاز شهرستان مناسب هستند. از آنجایی که نیاز به گوشت سفید در داخل استان اصفهان و همچنین سراسر کشور زیاد است، فعالیت در حوزه طیور و ایجاد واحدهایی برای پرورش مرغ‌های گوشتی و بومی دارای مزیت هستند.[21]

پرورش مرغ محلی یا بومی نسبت به مرغ صنعتی تلفات کمتری دارد. مرغ بومی نسبت به بیماری‌ها، گرما و سرما مقاوت بیشتری دارد و این امر باعث سوددهی بیشتر می‌شود. هرچند تلفات در مرغداری‌ها اجتناب ناپذیر است اما در صورت رعایت بهداشت و واکسیناسیون می‌توان مرگ و میر مرغ‌ها را به حداقل رساند. اگر در پرورش مرغ بومی یا همان مرغ محلی از تجهیزات مدرن استفاده شود، سود بیشتری نصیب پرورش دهنده می‌شود. اما با خلاقیت می‌توان تجهیزات پرورش شامل :آبخوری ، دان خوری ، لانه تخم گذاری و... را با وسایل ساده ساخت. در واقع با کمترین تجهیزات می‌توان به پرورش مرغ بومی پرداخت. نکته‌ای که در خصوص پروش مرغ‌های بومی وجود دارد، این است که از این مرغ‌ها برای تولید گوشت استفاده می‌شود و با توجه به این که پرورش مرغ‌های گوشتی اصلاح شده بیش از این در شهرستان مزیت ندارند، پرورش آنها سودآوری خوبی به همراه خواهد داشت.

با افزایش روزافزون جمعیت در راستای تامین نیازهای غذایی مردم، ایجاب می‌کند در زمینه تولید گوشت سفید و پرورش مرغ گوشتی فعالیت کرد. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم و بهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است. بدیهی است گوشت مرغ به سبب مزیت‌های فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می‌تواند در کشور مطرح و نیاز عمومی را در این زمینه مرتفع نماید. نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با دام‌ها کمتر است. به طوری که در گوشت گوسفند ضایعات حدود 50 % و در مرغ حدود 25 % است. ضریب تبدیل جیره غذایی به گوشت در مرغ نسبت به دام‌ها بالا بوده به طوری که در مرغ های اصلاح شده این ضریب 2 تا 2/2 و در گوساله و گاو بین 6 تا 9 % متغیر است. با توجه به دلایل فوق ایجاد واحد پرورش مرغ گوشتی در شهرستان مزیت دارد و تنها باید بازاریابی کرد تا بتوان محصول را با قیمت مناسب به فروش رساند.

پرورش بلدرچین در شهرستان برخوار به صورت صنعتی و نیمه صنعتی انجام می‌شود و شرایط اقلیمی و بازار فروش خوب برای این پرنده باعث شده تا متقاضیان بیشتری برای پرورش بلدرچین در شهرستان وجود داشته باشد و پرورش آن دارای مزیت اقتصادی باشد. بلدرچین پرنده‌ای با جثه کوچک بوده که در برابر بسیاری از بیماری‌ها مقاوم است. پرورش و نگهداری بلدرچین به دلیل هزینه‌های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش (40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت‌های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است.

پرورش شترمرغ و بوقلمون نیز از جمله فعالیت‌هایی است که در شهرستان انجام می شود و قابلیت گسترش دارند، اما به دلیل بازار فروش بهتر برای بوقلمون، مزیت بالاتری نسبت به شترمرغ برای پرورش دارد. در طي چند دهه گذشته توجه اقتصادی به پرورش بوقلمون و محصولات حاصل از نگهداری آن موجب شده تا پرورش آن به صورت صنعتي به مرز قابل قبولی برسد تا جایي که امروزه شاهد افزايش روز افزون مصرف گوشت و ساير فرآورده‌هاي آن در سراسر جهان هستيم. از آنجا که گوشت بوقلمون دارای خواص غذایي ويژه‌ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد مي‌تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت‌هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوگرمی را تشکيل مي‌دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.

شروع کسب و کار در زمینه پرورش شترمرغ پرواری در شهرستان برخوار قابلیت و استعداد پیشرفت فراوانی دارد زیرا کشور ما چهار فصل بوده و شرایط طبیعی پرورش شترمرغ در بسیاری از مناطق مختلف فراهم است. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده، مقاومتش سه برابر چرم گاو است، ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می‌رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و خلق آثار هنری، می‌توان اشتغال‌زایی کرد.

طبق نظرکارشناسان پرورش کبک و قرقاول برای شهرستان مزیت دارد و می‌توان در این حیطه‌ها فعالیت کرد.[22] کبک پرنده‌ای است وحشی، که در کوهستان‌ها زندگی می‌کند. این پرنده از قدرت پرواز کمی برخوردار بوده و در دنیا گونه‌های متعددی از آن وجود دارد. محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب قیمتی بیشتر و مشتریان خاص خود را دارند و از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماری‌ها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان کمتر است. همچنین می‌توان به بازار جوجه و تخم کبک اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه بیشتر را دارد و از نظر صادرات در وضعیت مناسبی قرار دارد. همچنین با پرورش کبک به‌صورت صنعتی می‌توان بخشی از نیاز کشور در حوزه گوشت را تأمین کرد و از میزان واردات به داخل کشور کاست.

قرقاول یکی از بهترین پرندگانی پرورشی است که حتی نسبت به بقیه طیور در زمینه پرورش، از سودآوری بالایی برخوردار است؛ ولی به دلیل عدم اطلاع رسانی‌های کافی هنوز خیلی از پرورش دهندگان، آگاهی کافی نسبت به این نوع پرنده ندارند. قرقاول به دلیل ویژگی های ظاهری و جنبه زیبایی بال و پرها و خواص بسیار زیاد گوشت آن مانند عدم وجود چربی، وجود مواد معدنی و گروه عظیمی از ویتامین ها، لذیذ بودن گوشت آن، سریع الهضم بودن، نداشتن هیچ گونه عارضه مصرفی برای سیستم گوارش و همچنین خواص آن برای درمان فراموشی و کم خونی، بسیار مورد علاقه قرار گرفته است. این پرنده نیاز به مراقبت مداوم ندارد و نسبت به هر شرایط آب و هوایی مقاوم است. همچنین گوشت قرقاول به کشورهای دیگر (مخصوصاً کشورهای حوزه خلیج فارس) صادر می‌شود بنابراین پرورش آن سوددهی بالایی خواهد داشت.

 

· خدمات

شهرستان برخوار دارای آثار تاریخی و بسیار مهمی است. آثاری که هر کدام قدمتی طولانی داشته و به دوره‌های سلجوقیان و حتی قبل از آن بر می‌گردد که همه آن‌ها نشان از اصالتی نشات گرفته از فرهنگ و تمدن می‌باشد. از میان این آثار می‌توان به امامزاده‌های عظیم الشأن شهرستان همچون امامزاده ابراهیم بن موسی (ع) برادر بلافصل امام رضا (ع)، امامزاده سیدکمال الدین شهر سین، امامزاده ادهم، امامزاده عبدالمؤمن حبیب آباد و همچنین به برج کبوترخانه شاپورآباد، بقعه شاه پیروز و... اشاره کرد که وجود چنین آثاری می‌تواند دلیل خوبی باشد برای مردم اقصی نقاط کشور که تعطیلات نوروز خود را به این شهرستان آمده و با بخشی از آثار کهن و باستانی این منطقه آشنا شوند. با این که شهرستان برخوار از لحاظ آثار باستانی و جاذبه‌های طبیعی غنی است اما فعالیت‌های کمی در جهت ارتقاء خدمات گردشگری این شهرستان انجام شده است و احداث واحد هایی نظیر اقامتگاه بومگردی، مجتمع رفاهی-خدماتی، تفریحی-سرگرمی، احداث سالن اجتماعات و رستوران بومی به ترتیبی که ذکر شد، دارای مزیت باشند.[23]
اقامتگاه‌های بوم گردی فرصت مناسبی است تا مسافران ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند.

چند سالی است که احداث مجتمع‌های خدماتی رفاهی بین راهی در جاده‌های کشور به منظور سامان‌دهی خدمات بین راهی و افزایش رفاه رهگذران جاده‌ها مورد توجه قرار گرفته است. لیکن قابلیت‌های بالقوه بسیاری در این مجتمع‌ها نهفته است که می توان از آن‌ها در جهت نیل به اهداف بزرگتری همچون توسعه و توازن منطقه ای بهره برد. از سوی دیگر در نظر گرفتن نقش های جدید برای این مجتمع ها، ضمن آنکه می تواند گام های مهمی در جهت توسعه پایدار منطقه تلقی گردد، باعث آن می‌شود که ادامه فعالیت مجتمع های خدماتی – رفاهی بین راهی و گسترش دامنه فعالیت آنها از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر باشد. در این زمینه تبعات مثبت احداث این مجتمع ها، به ویژه جنبه‌های گردشگری همراه با تاثیرات متقابل آنها بر مردم منطقه و رهگذران جاده‌ها تا حدی است که بعضاً این الزام را ایجاب می‌کند که نهادهای اجرایی برای احداث این مجتمع ها و کمک به استقرار فعالیت آنها پیشقدم شوند بنابراین ایجاد چنین مکان‌هایی قابلیت سرمایه گذاری را دارد. مجتمع تفریحی- سرگرمی به تاسیساتی گفته می‌شود که مجموعه ای از واحدهای گردشگری در آن ساخته شده باشد. فروشگاه ها، رستوران ها، اغذیه فروشی ها، تسهیلات ورزشی، فضای بازی و تفریحی، اقامتگاه ها، مراکز توریست گردانی و... از جمله امکاناتی است که این مجتمع ها ارائه می‌دهند.

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی، نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز عرضه می‌شود. رستوران‌ها جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی برای هر کشوری در جهان محسوب می‌شوند و می‌تواند در خانه‌های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست‌های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می‌روند و این مسئله برای مناطق مختلف ایران قابل استفاده و بهره برداری است بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز در این شهرستان از کسب و کارهای زود بازده است زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذاهای محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود.

 

· شیلات

پرورش ماهیان سردآبی در شهرستان برخوار زیاد انجام نمی‌شود، در واقع این صنعت در این منطقه خیلی جا افتاده نیست و به دلیل کم آبی نیز مردم به دنبال فعالیت در حوزه شیلات نیستند. فعالیت حوزه شیلات در این شهرستان شامل پرورش و نگهداری ماهیان زینتی و قزل آلا می شود و مزیت افزایش فعالیت دارد.[24] در سال‌های اخیر، با توجه به رواج آپارتمان‌نشینی و دور افتادن انسان از طبیعت، شرایط به‌گونه‌ای رقم خورده است که بازار ماهیان زینتی رونق گرفته و زمینه‌ساز ایجاد مشاغل مختلف شده است. به‌طوری‌که شاهد آن هستیم در بسیاری از شهرها، چندین مغازه به خرید و فروش این آبزیان مشغول هستند. پرورش ماهیان زینتی نیاز به آب کمی دارد و می‌توان از آب‌های شهری برای تولید آنها استفاده کرد.

ماهی قزل آلا یکی از معروف‌ترین گونه‌های ماهیان سردآبی است. ماهیان سردآبی در محدوده دمایی 18-12 درجه سلسیوس بهترین رشد را دارند. قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است، آهن در خونسازی و همچنین در حفظ مقاومت بدن در برابر میکروبها نقش مهمی به عهده دارد. علاوه بر آن، آهن موجود در قزل آلا، جذب آهن منابع گیاهی را هم افزایش می دهد؛ بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد. نتایج مطالعات نشان می دهند امگا ۳ ماهی قزل آلا می تواند فشار خون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنج‌های آن به طور قابل توجهی بکاهد بنابراین این نوع ماهی طرفداران زیادی در بین مردم دارد؛ لذا راه اندازی پرورش آن، علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، سوددهی خوبی را خواهد داشت.

 

کشاورزی

صنایع

خدمات

ردیف

زراعت

دامداری

باغداری

طیور

شیلات

صنایع غذایی

صنایع تبدیلی و تکمیلی

صنعت

صنایع دستی

خدمات

1

کشت گیاهان دارویی (1)

پرورش شتر (1)

کشت صیفی جات در مزارع به صورت آزاد (1)

پرورش مرغ گوشتی (1)

پرورش ماهی زینتی (1)

تولید بستنی (1)

بسته بندی گوشت قرمز (1)

تولید مصالح ساختمانی (1)

قالی بافی (1)

احداث اقامتگاه بومگردی (1)

2

کشت ذرت دانه ای و علوفه ای (1)

پرورش گاو هلشتاین (1)

احداث باغات انگور (1)

پرورش مرغ بومی (1)

پرورش ماهی قزل آلا (1)

فرآوری انگور (1)

بسته بندی مرغ (1)

بسته بندی گچ (2)

قلم کاری روی پارجه (1)

احداث مجتمع رفاهی-خدماتی (2)

3

کشت گندم (2)

پرورش گاو بومی (2)

احداث باغات پسته (1)

پرورش بلدرچین (2)

فرآوری گیاهان دارویی (2)

فرآوری پشم و پوست شتر (2)

بسته بندی شن و ماسه (3)

خاتم کاری (2)

احداث مجتمع تفریحی-سرگرمی (3)

4

کشت جو (2)

پرورش گاو سمینتال (2)

احداث گلخانه صیفی جات (2)

پرورش بوقلمون (3)

تولید رب و پودر گوجه فرنگی (2)

بسته بندی پسته (2)

تولید پودر مش (4)

میناکاری (2)

احداث سالن اجتماعات (4)

5

کشت زعفران (2)

پرورش گوسفند افشاری (3)

کاشت گل محمدی (3)

پرورش شتر مرغ (4)

شیرینی پزی (3)

تولید کود پسته (3)

تولید دستمال کاغذی (5)

فیروزه کاری (2)

احداث رستوران بومی (5)

6

کشت یونجه (3)

پرورش گوسفند بومی (3)

پرورش آلوئه ورا (3)

پرورش کبک (5)

تولید رشته آشی (3)

بسته بندی زعفران (3)

تولید مواد شوینده (5)

منبت کاری (2)

7

کشت کلزا (3)

پرورش گوسفند رومانوف (3)

پرورش قارچ (3)

پرورش قرقاول (5)

تولید نان محلی (4)

تولید خوراک دام و طیور (4)

نخ ریسی و تولید نخ های صنعتی (5)

8

کشت کنجد (4)

پرورش بز بومی (4)

احداث باغات انار (4)

تولید نان فانتزی (4)

بوجاری (5)

احداث نیروگاه سیکل ترکیبی (6)

9

کشت گلرنگ (4)

پرورش بز سانن (4)

احداث باغات زرشک (4)

تولید نان صنعتی (4)

سردخانه (5)

احداث نیروگاه برق خورشیدی (6)

10

کشت آفتابگردان روغنی (4)

پرورش بز آلپاین (4)

احداث باغات بادام (5)

تولید ترشی و شور (4)

پنل خورشیدی (6)

11

کشت چغندرقند (5)

پرواربندی گوساله (5)

احداث باغات گردو (5)

تولید خیار شور (4)

12

کشت حبوبات (6)

احداث باغات عناب (6)

فرآوری هندوانه (5)

13

کشت پیاز (6)

احداث باغات سنجد (6)

روغن کشی (5)

14

کشت سیر (6)

تولید کنسرو ذرت (5)

15

تولید قند (5)

16

تولید لبنیات (6)

17

تولید سوسیس و کالباس (6)

در ادامه تحليل، مشاغل در 10 رسته، ذيل سه حوزه كشاورزي، صنعت و خدماتي دسته‌بندي شده ‌است. در هر يک از اين رسته‌ها عناوين شغلي، بر اساس مزيت راه‌اندازي، از شماره 1 تا 6 اولويت‌بندي شده‌اند (مزیت‌ها براساس اهمیت رسته‌ها و تعداد مشاغل پیشنهادی در هر رسته، شماره‌گذاری شده‌اند).

 

کشاورزی

صنایع

خدمات

ردیف

زراعت

دامداری

باغداری

طیور

شیلات

صنایع غذایی

صنایع تبدیلی و تکمیلی

صنعت

صنایع دستی

خدمات

1

کشت گیاهان دارویی (1)

پرورش شتر (1)

کشت صیفی جات در مزارع به صورت آزاد (1)

پرورش مرغ گوشتی (1)

پرورش ماهی زینتی (1)

تولید بستنی (1)

بسته بندی گوشت قرمز (1)

تولید مصالح ساختمانی (1)

قالی بافی (1)

احداث اقامتگاه بومگردی (1)

2

کشت ذرت دانه ای و علوفه ای (1)

پرورش گاو هلشتاین (1)

احداث باغات انگور (1)

پرورش مرغ بومی (1)

پرورش ماهی قزل آلا (1)

فرآوری انگور (1)

بسته بندی مرغ (1)

بسته بندی گچ (2)

قلم کاری روی پارجه (1)

احداث مجتمع رفاهی-خدماتی (2)

3

کشت گندم (2)

پرورش گاو بومی (2)

احداث باغات پسته (1)

پرورش بلدرچین (2)

فرآوری گیاهان دارویی (2)

فرآوری پشم و پوست شتر (2)

بسته بندی شن و ماسه (3)

خاتم کاری (2)

احداث مجتمع تفریحی-سرگرمی (3)

4

کشت جو (2)

پرورش گاو سمینتال (2)

احداث گلخانه صیفی جات (2)

پرورش بوقلمون (3)

تولید رب و پودر گوجه فرنگی (2)

بسته بندی پسته (2)

تولید پودر مش (4)

میناکاری (2)

احداث سالن اجتماعات (4)

5

کشت زعفران (2)

پرورش گوسفند افشاری (3)

کاشت گل محمدی (3)

پرورش شتر مرغ (4)

شیرینی پزی (3)

تولید کود پسته (3)

تولید دستمال کاغذی (5)

فیروزه کاری (2)

احداث رستوران بومی (5)

6

کشت یونجه (3)

پرورش گوسفند بومی (3)

پرورش آلوئه ورا (3)

پرورش کبک (5)

تولید رشته آشی (3)

بسته بندی زعفران (3)

تولید مواد شوینده (5)

منبت کاری (2)

7

کشت کلزا (3)

پرورش گوسفند رومانوف (3)

پرورش قارچ (3)

پرورش قرقاول (5)

تولید نان محلی (4)

تولید خوراک دام و طیور (4)

نخ ریسی و تولید نخ های صنعتی (5)

8

کشت کنجد (4)

پرورش بز بومی (4)

احداث باغات انار (4)

تولید نان فانتزی (4)

بوجاری (5)

احداث نیروگاه سیکل ترکیبی (6)

9

کشت گلرنگ (4)

پرورش بز سانن (4)

احداث باغات زرشک (4)

تولید نان صنعتی (4)

سردخانه (5)

احداث نیروگاه برق خورشیدی (6)

10

کشت آفتابگردان روغنی (4)

پرورش بز آلپاین (4)

احداث باغات بادام (5)

تولید ترشی و شور (4)

پنل خورشیدی (6)

11

کشت چغندرقند (5)

پرواربندی گوساله (5)

احداث باغات گردو (5)

تولید خیار شور (4)

12

کشت حبوبات (6)

احداث باغات عناب (6)

فرآوری هندوانه (5)

13

کشت پیاز (6)

احداث باغات سنجد (6)

روغن کشی (5)

14

کشت سیر (6)

تولید کنسرو ذرت (5)

15

تولید قند (5)

16

تولید لبنیات (6)

17

تولید سوسیس و کالباس (6)

 

راهنما:

(1): مزیت‌هایی که در اولویت اول قرار دارند.

(2): مزیت‌هایی که در اولویت دوم قرار دارند.

(3): مزیت‌هایی که در اولویت سوم قرار دارند.

(4): مزیت‌هایی که در اولویت چهارم قرار دارند.

(5): مزیت‌هایی که در اولویت پنجم قرار دارند.

(6): مزیت‌هایی که در اولویت ششم قرار دارند.

 

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه ‌شده‌ است. این جدول مشاغل فوق را در کنار هم نشان می‌دهد.

 

مشاغل	مزیت
کشت گیاهان دارویی	1
کشت ذرت دانه ای و علوفه ای	2
تولید بستنی	3
فرآوری انگور	4
پرورش شتر	5
پرورش گاو هلشتاین	6
کشت صیفی جات به صورت آزاد در مزارع	7
احداث باغات انگور	8
احداث باغات پسته	9
بسته بندی گوشت قرمز	10
بسته بندی مرغ	11
تولید مصالح ساختمانی	12
قالی بافی	13
قلم کاری روی پارچه	14
پرورش مرغ بومی	15
پرورش مرغ گوشتی	16
احداث اقامتگاه بومگردی	17
پرورش ماهی زینتی	18
کشت گندم	19
کشت جو	20
کشت زعفران	21
فرآوری گیاهان دارویی	22
تولید رب و پودر گوجه فرنگی	23
پرورش گاو سمینتال	24
پرورش گاو بومی	25
احداث گلخانه تولید صیفی جات	26
فرآوری پشم و پوست شتر	27
بسته بندی پسته	28
بسته بندی گچ	29
خاتم کاری	30
میناکاری	31
فیروزه کاری	32
منبت کاری	33
پرورش بلدرچین	34
احداث مجتمع رفاهی-خدماتی	35
پرورش ماهی قزل آلا	36
کشت یونجه	37
کشت کلزا	38
شیرینی پزی	39
تولید رشته آشی	40
پرورش گوسفند افشاری	41
پرورش گوسفند بومی	42
پرورش گوسفند رومانوف	43
کاشت گل محمدی	44
پرورش آلوئه ورا	45
پرورش قارچ	46
تولید کود پسته	47
بسته بندی زعفران	48
بسته بندی شن و ماسه	49
پرورش بوقلمون	50