ساوجبلاغ
ساوجبلاغ یکی از شهرستانهای استان البرز است که از شمال با شهرستان طالقان، از شرق و جنوب شرق به شهرستان کرج، از جنوب به شهرستان اشتهارد، از جنوب غرب به شهرستان نظرآباد و از شمال غرب به شهرستان قزوین محدود میشود. جمعیت این شهرستان بر طبق آمارگیری جامع سال 1395، 259 هزار و 973 نفر گزارش شدهاست. شهرستان ساوجبلاغ از ارتفاع ۱۱۶۰ متر در جنوب غرب تا ۳۷۰۰ متر (قله سیاه بند) در شمال شرق گسترده شدهاست. در بین این دو منطقه، دشت نسبتاً وسیع و زمینهای تپه ماهوری و کوههای مرتفع همراه با درههای عمیق قرار گرفته که به لحاظ توپوگرافی تنوع زیادی در منطقه وجود دارد. قسمت عمدهای از بخش چندار در منطقه کوهستانی و بخشهای مرکزی و چهارباغ در منطقه دشت و زمینهای تپه ماهوری واقع شدهاند. به طور کلی این شهرستان دارای اقلیم آب و هوایی سرد است.
مزیت های منطقه
مزیتسنجی و اولویتبندی کسبوکارهای موجود در هر شهرستان بر مبنای یک روش تحقیق انجام میشود. در این روش تحقیق، یک شناسنامه برای هر شهرستان و یک شناسنامه برای هر کسبوکار تدوین میشود. این شناسنامهها بهعنوان ورودی به نرمافزار داده شده و خروجی نرمافزار همپوشانی این دو شناسنامه و تعیین مشاغل مزیت دار شهرستان است. این اولویتبندیها توسط کارشناسان و افراد خبره هر شهرستان بازبینی و اصلاح میشوند. یکی از منابع تحلیل همین لیست مزیتسنجی اصلاحشده است. یکی دیگر از منابع تحلیل، مصاحبه با کارشناسان و متخصصین حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از این افراد مصاحبه انجام میشود. این مصاحبهها پیادهسازی و ارزیابی میگردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بین این 3 مصاحبه و لیست مزیتسنجی، مصاحبههای تکمیلی و حتی مصاحبه بیشتر هم صورت میگیرد تا تیم تحلیل به نتیجه نهایی مطلوب دست یابد؛ بنابراین خروجی هر شهرستان از تجمیع مصاحبهها و لیست مزیتسنجی حاصل میشود. در ادامه تحلیل شهرستان ساوجبلاغ ارائهشده است.
تعیین کسبوکارهای مزیت دار شهرستان
همانطوری که در قسمت مقدمه اشارهشده مبنای تحلیل، مصاحبهها و لیست مزیتسنجی است. از بررسی این دو منبع رستههای رایج و اولویتدار شهرستان تعیین شده است. مبنای این اولویتبندی، فراوانی و میزان اشاره افراد کارشناس به کسبوکارهای رایج در هر شهرستان و اولویتی که این مشاغل در لیست مزیتسنجی دارند، است. در هر رسته کسبوکارهای رایج به ترتیب اولویت مشخص شده است. در تحلیل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلی که هنوز در شهرستان راهاندازی نشده و پتانسیل ایجاد آنها در شهرستان وجود دارد، اشاره شده است. مزیتهای شغلی به ترتیب اولویت در ادامه آورده شده است.
- دامداری
- باغداری
- زراعت
- طیور
- شیلات
- خدمات
- صنایع غذایی
- صنعت
- صنایع تبدیلی و تکمیلی
- صنایعدستی
-
دامداری
دامداری در شهرستان ساوجبلاغ از رونق خوبی برخوردار است و این حوزه بهصورت سنتی، نیمهصنعتی و صنعتی در حال انجام است. دامهای پرورشی در این شهرستان از نوع دامهای سنگین نظیر گاو و دامهای سبک مانند گوسفند و بز است. بررسیهای انجام شده نشان میدهد قابلیت خوبی در زمینه توسعه هر دو نوع دام سنگین و سبک در این شهرستان وجود دارد.
گوسفندهای پرورشی این منطقه از نوع نژاد فشندی، مهربان، شال، رومانف و افشاری هستند و سرمایهگذاری در زمینه توسعه پرورش تمام آنها از سوددهی خوبی برخوردار خواهد بود. نژاد فشندی هم در دشت و هم در ارتفاعات قابلیت و توانایی چرا دارند؛ تفاوت این دو روش وابسته به نوع جثه و توانایی گوسفندان دارد؛ بهطوریکه آنهایی که در دشت چرا میکنند جثه بزرگتری دارند. گوسفند فشندی از نظر تولید شیر در منطقه معروف است، بهگونهای که میتوان آن را نژادی گوشتی - شیری محسوب کرد. همچنین گوسفندان این نژاد از نظر تولید گوشت و ضریب رشد نیز حائز اهمیت بوده و دارای برههای پیشرس است که بعد از شیرخوارگی به فروش میرسند.
گوسفندان نژاد شال دارای گوشت مرغوبی هستند و تولید شیر خوب و باکیفیتی دارند ازاینرو این نژاد را در دستهٔ گوشتی و شیری دستهبندی میکنند. باتوجهبه خصوصیات ظاهری و فیزیولوژی نژاد شال، این گوسفند برای زیست در محیطهای معتدل و کوهستانی مناسب است و میتوان نسبت به پرورش آنها اقدام نمود.
گوسفند نژاد مهربان، بومی بخش وسیعی از استان همدان و قسمتهای هممرز بین استانهای زنجان و کردستان است. این گوسفند گوشتی است، همچنین میتواند شیردهی خوبی داشته باشد. گوسفند نژاد مهربان با شاخصههایی نظیر کمتوقع بودن نسبت به غذا، تحمل در برابر کمآبی و گرسنگی، مقاومت در برابر امراض و آفات منطقه، راهپیماییهای طولانی در کوه و دشت، ضریب تبدیل غذایی بالا، سازگاری با شرایط آبوهوایی سرد و سخت زمستان، از جمله گزینههای پیشنهادی برای پرورش است.
گوسفند رومانوف جزء بهصرفهترین و بهترین گوسفندان گله گوشتی - زایشی است. این نوع گوسفند، یک گوسفند روسی است که اصل نژاد آن متعلق به دره ولگا، در شمال غرب مسکو است. رومانوف یک نژاد خالص بوده و از تلاقی نژادها به وجود نیامده است. باروری بسیار خوب، بالاترین میزان چندقلوزایی، فصل تولیدمثل بسیار طولانی، امکان تولیدمثل در تمام طول سال، سازگاری و عادت کردن به آبوهوای سرد و خوراک محلی برخی از ویژگیهای خوب این نژاد است. نژاد رومانوف گرچه از دسته گوسفندان گوشتی است؛ اما پشم این نژاد بسیار محکم و باکیفیت است و سالانه 5/4 کیلوگرم پشم قابل استحصال دارد که از جنبه اقتصادی برای پرورشدهنده سرمایه ساز است.
بهطورکلی بز بهعنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف پرورش داده میشود. جثه کوچک، کمتوقع بودن و مقاومت در برابر بیماریها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز بهعنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده میشود. بزهای پرورشی در این شهرستان از نوع بزهای بومی و سانن هستند که قابلیت توسعه پرورش آنها وجود دارد. البته پرورش بز بومی در اولویتهای بعدی مزیتهای شغلی این حوزه قرار میگیرد.
بز سانن یک نژاد شیری پرتولید است که نسبت به بزهای بومی، تولید شیر بسیار بیشتری دارد و میتواند بخشی از نیاز کشور به شیر و پروتئین حیوانی را تأمین نماید. نرخ تبدیل مواد خوراکی به شیر در بزهای سانن بالاتر است که این امر موجب افزایش بازدهی بز سانن از خوراک مصرف شده توسط آن میشود. کسبوکار پرورش بز سانن موجب اشتغالزایی و رغبت بیشتر جوانان به امر دامپروری میشود. هر کیلوگرم شیر بز با قیمت بیشتری نسبت به شیر گاو فروخته میشود و در نقاط مختلف کشور طرفداران خاص خود را دارد.
در حال حاضر گاوهای پرورشی از نوع بومی، هلشتاین، دورگه و سمینتال هستند و سرمایهگذاری در زمینه گسترش پرورش آنها مقرونبهصرفه است ولی به نظر میرسد پرورش گاو بومی مزیت پایینتری نسبت به سایرین دارد. امروزه بهمنظور بهرهبرداری بهینه از دام سنگین، از گاوهای دورگه استفاده میشود. این دامها، حاصل تلقیح نژاد اصلی و نژاد بومی هستند. گوسالهای که از طریق آمیختهگری متولد میشود هم برخی خصوصیات ارثی گاو نر اصیل و هم برخی خصوصیات ارثی گاو ماده بومی را دارا است. در نسلهای بعدی بهتدریج صفات منتقل شده از گاوهای اصیل در گوسالهها ظاهر میشود و تولیدات شیر و گوشت اغلب آنها نیز به نحو قابلتوجهی بیشتر میشود.
گاو هلشتاین که به نام هولشتاین هم شناخته میشود جزء سنگینوزنترین گاوهای شیری در جهان است. این نژاد که از نظر تولید شیر بهترین نژاد در میان گاوهای شیری است حدوداً ۷۲۴۰ لیتر شیر در سال تولید میکند. درصد چربی این شیر 65/3 درصد و درصد پروتئین آن ۳ درصد است.
گاو سمینتال جزء بهترین گاوهای شیری و گوشتی جهان است. افزایش وزن روزانه فوقالعاده و گوساله دهی بافاصله 365 روز، مقاومت بالا نسبت به بیماریهای عفونی و متابولیکی، عمر مفید بالا، مدیریت آسان این نژاد و همچنین سازگاری بسیار خوب و قابلتوجه با محیط پرورش همان چیزی است که یک دامدار برای بقاء و پیشرفت به آن نیاز دارد. یکی دیگر از مزایای پرورش گاو سمینتال، بهصرفه بودن در شرایط اقتصادی فعلی است زیرا این گاو با دادن کمترین علوفه و کنسانتره، بیشترین میزان شیر و گوشت را میدهد.
زنبورداری از دیگر حرفههایی است که توسط برخی افراد در این شهرستان انجام میشود و ظرفیت خوبی برای توسعه آن وجود دارد. پرورش زنبور اگر همراه با رعایت اصول علمی صورت پذیرد، میتواند پیشهای سودآور باشد. زندگی این حشرات به سبک کلنی باعث شده تا پرورش دهندگان زنبور از اشتغالی پایدار بهرهمند شوند چراکه میزان بالای زادوولد زنبورها باعث سودآوری بیشتر برای پرورش دهندگان خواهد شد. بر خلاف افکار غالب عمومی که تصور میکنند مهمترین فایده زنبورعسل، تولید عسل و سایر محصولات و فراوردههای مرتبط با شهد و عسل است، در واقع بالغ بر 90 درصد فواید زنبورعسل مربوط فعالیت گردهافشانی است. عدم فعالیت زنبورها و دیگر حشراتی که گردهافشانی می کنند باعث ناباروری و نابودی تدریجی گیاهان و درختانی که برای گردهافشانی به این آنها وابستهاند میشود. افراد باتجربه معمولاً در کنار پرورش زنبورعسل به کشاورزی و تولید محصولات زراعی میپردازند و با یک تیر دو نشان میزنند، زیرا با ادغام این 2 فعالیت علاوه بر تأمین مواد غذایی برای زنبورها به دلیل کیفیت در گردهافشانی، به کشت و زراعتی باکیفیت و محصولی بینظیر نیز دست خواهند یافت.
پرورش زالو از دیگر فعالیتهایی است که در شهرستان ساوجبلاغ انجام میشود و پتانسیلهای لازم برای گسترش آن وجود دارد. زالوها در آبهای شیرین زندگی میکنند و به تکانهای آب، لمس شدن، گرما، صدا و انواعی از مواد شیمیایی حساس هستند. ساختار بدن آنها بندبند است و هر بند آن شامل ارگان داخلی خاصی مانند بخش مغزی، توده عصبی و اندام تولیدمثلی است. اندام مکنده برای خزیدن و تغذیه استفاده میشود. زالوها معمولاً بخشهای گرم میزبان خود را گاز میگیرند و با انقباضهای مکرری که انجام میدهند، خون میزبان خود را میمکند. پروسه تغذیه آنها معمولاً 40 دقیقه به طول میانجامد و در این مدت در حدود 5 تا 15 میلیلیتر خون از میزبان خود میمکند. از ویژگیهای مثبت برای پرداختن به این کسبوکار میتوان به امکان اجرای طرح با تجهیزات ساده و کمهزینه و در محیطهای کوچک، عدم نیاز به استخدام نیروی کار و امکان گسترش کسبوکار به دلیل ضریب تکثیر بالا در دورههای بعدی اشاره کرد.
-
باغداری
باغداری یکی از مشاغل موجود در شهرستان ساوجبلاغ است که قابلیت توسعه دارد. افزایش باغداری، علاوه بر اشتغالزایی، به اقتصاد و فضای کسبوکار شهرستان رونق میبخشد. کشاورزی و ازجمله باغبانی در توسعه ملی و افزایش رفاه عمومی، فقرزدایی، تنوع بخشیدن و پایدار کردن الگوی توسعه شهری، توزیع درآمد و عدالت اجتماعی مؤثر است.
شهرستان ساوجبلاغ تولیدات متنوعی با مقادیر قابلتوجه در حوزه محصولات باغی دارد که میتوان در زمینه توسعه این تولیدات سرمایهگذاری کرد. لازم به ذکر است تمام پیشنهادات مربوط به توسعه تولید محصولات کشاورزی اعم از باغی و زراعی منوط به وجود زمین کافی در شهرستان است.
انگور از جمله محصولات باغی شهرستان ساوجبلاغ است که میزان تولید زیادی دارد و میتوان دررابطهبا توسعه باغات مربوط به آن اقدام کرد. انگور از مهمترین محصولات باغی است که هم به لحاظ سطح زیر کشت و همارزش اقتصادی و تغذیهای، موردتوجه کشاورزان و کارآفرینان است. زیبایی، تنوع رنگ، طعم و مزه، ارزش غذایی، خواص دارویی و وجود فرآوردههای تبدیلی چون کشمش، شیره انگور، روغن هسته انگور، کنسانتره، آب انگور، سرکه، آبغوره، داروهای تقویتی و مواد آرایشی بهداشتی، همچنین توصیههای دینی و مذهبی، انگور را به یک میوه استثنایی و بینظیر تبدیل کرده است؛ بنابراین در بین مردم طرفداران زیادی دارد و بازار مصرف این محصول بهصورت محصولات فراوری شده و تازهخوری فراهم است. پرورش انگور علاوه بر اشتغالزایی، یکی از محصولات ارزآور کشور است و میتواند در توسعه صادرات غیرنفتی در بخش کشاورزی، سهم بسزایی داشته باشد.
در شهرستان ساوجبلاغ انواعی از میوههای خشک مانند گردو، بادام و پسته تولید میشوند که البته در این میان پسته میزان تولید کمتری دارد. بررسیهای انجام شده نشان میدهد قابلیت توسعه تولید این محصولات ارزشمند وجود دارد؛ البته به نظر میرسد احداث باغ پسته مزیت پایینتری نسبت به سایرین داشته باشد.
گردو، درختی چندساله و مقاوم است که پس از رشد کامل، هر درخت تا 18 کیلوگرم تولید محصول خواهد داشت. محصول نهایی قیمت بالایی دارد که هم در داخل کشور طرفداران زیادی داشته و هم قابلیت بالای صادرات دارد. در صورت احداث باغ گردو، تا سالهای سال نیاز به سرمایهگذاری و کشت دوباره وجود ندارد؛ زیرا درخت گردو دارای عمر طولانی است و تا دهها سال قابلیت برداشت دارد. میوه گردو هم جزء معدود میوههایی است که هیچگونه نیازی به هزینه انبار در سردخانه ندارد و به دلیل ماندگاری طولانی، میتواند چند ماه و حتی چند سال مورد مصرف قرار گیرد. در ضمن چوب درخت گردو هم برای منبتکاری، خراطی و کندهکاری، ساخت مجسمه و اشیاء دکوری، ساخت آلات موسیقی و همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکشهای چوب بسیار پرکاربرد است. این چوب نیمهسنگین و نیمهسخت بوده و مقاومت مناسبی در برابر فشار، خمش، رطوبت و کشش دارد.
از درخت بادام بهعنوان یک درخت مقاوم در برابر خشکی یاد میشود و در شرایطی که بیآبی وجود دارد، درخت بادام میوه خوبی میدهد و همچنین ازلحاظ شرایط کاشت در زمینهای آهکی هم تا حد زیادی مقاومت دارد. باتوجهبه موارد گفته شده و ارزشافزوده خوبی که کاشت این محصول دارد، ایجاد باغات بادام، سوددهی خوبی را خواهد داشت.
اصولاً درخت پسته از ۷ تا ۹ سال پس از کاشت نهال و پیوند، شروع به محصول دادن میکند. کسانی که قصد احداث باغ پسته را دارند برای داشتن سود اقتصادی باید کمی صبر پیشه کنند. بهترین خاک برای کاشت این درخت، خاک رسی یا شنی است. کیفیت آب مصرفی برای آبیاری درخت پسته معمولا بهگونهای است که در کاشت و داشت سایر محصولات کشاورزی با آن آب غیرممکن و یا غیراقتصادی است. آگاهی از اقلیم و آبوهوای مناسب برای درخت پسته یک امر حیاتی است. شرایط مناسب آبوهوایی برای کاشت نهال پسته اقلیم گرم و خشک در تابستان (گرمای سوزان نباشد) ودر زمستان سرد و معتدل است. انتخاب پایه مناسب نکته دیگری است که باید در نظر گرفته شود. یکپایه پسته قوی و ایدهآل باید نسبت به بیماریهای مختلف مقاوم و دارای رشد بالایی باشد، همچنین مقاومت زیادی در برابر کمآبی و شوری داشته باشد. محصول پسته به لحاظ اهمیتی که اندامهای مختلف گونههای متعدد درختان پسته از نظر خوراکی و صنعتی دارد همواره حائز اهمیت فراوانی است و از میوه، پوست، هسته، برگ، ساقه و حتی صمغ آن نیز استفاده میشود.
گل محمدی از دیگر محصولاتی است که در این شهرستان کاشته میشود و از بازدهی خوبی برخوردار است؛ بنابراین سرمایهگذاری در زمینه گسترش تولید این محصول، صرفه اقتصادی داشته و پیشنهاد میگردد. گل محمدی، گیاهی مقاوم به کمآبی، آفات و امراض است که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیتهای اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغالزایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآوردههای برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کشورهای دیگر را دارا است.
همچنین شهرستان ساوجبلاغ دارای نهالستان بوده و تولید نهال در این شهرستان میزان زیادی دارد. باتوجهبه بازار فروش خوبی که برای نهالهای تولیدی وجود دارد، پیشبینی میشود که گسترش فعالیت دراینرابطه، مقرونبهصرفه باشد.
احداث گلخانه از دیگر ظرفیتهای شغلی این منطقه است. در حال حاضر نیز تعداد زیادی گلخانه وجود دارد که میتوان در خصوص افزایش تعداد آنها اقدام کرد. گلخانههای موجود به تولید محصولاتی همچون خیار، گوجه، فلفل، بادمجان، توتفرنگی، سبزیجات، گلوگیاه زینتی و نشاء (پیوندی و مکانیزه) میپردازند. بررسیهای انجام شده نشان میدهد قابلیت افزایش تولید محصولات نامبرده بهصورت گلخانهای و همچنین احداث گلخانه تولید گیاهان دارویی وجود دارد. البته در این میان احداث گلخانه پرورش گلوگیاه زینتی و گلخانه گیاهان دارویی مزیت کمتری دارد. لازم به ذکر است سبزیجاتی مانند کلم، کاهو و کرفس و صیفیجاتی مانند گوجه، خیار، لوبیا سبز، فلفل، کدو و بادمجان در فضای آزاد نیز کاشته میشوند که به جز گوجه و خیار، کاشت سایر محصولات در فضای آزاد در اولویتهای بعدی مزیتهای شغلی این حوزه قرار میگیرد.
در شهرستان ساوجبلاغ گلخانههای هیدروپونیک در زمینه تولید توتفرنگی نیز وجود دارند که موفق عمل کردهاند؛ بنابراین قابلیت توسعه این گلخانهها نیز وجود دارد. هیدروپونیک یا آبکشت، یکی از روشهای خلاقانه تولید محصولات کشاورزی بدون خاک و سم و با کمترین نیاز به آب (با استفاده از محلول مغذی) است. با این روش، در هر نقطهای از ایران میتوان هر محصول کشاورزی را بدون توجه به اقلیم و نوع خاک، برداشت کرد. در روش هیدروپونیک، ریشه گیاه، در معرض هوا قرار دارد و آلودگی خاک، مشغله ذهنی گلخانه دار نیست و نیازی به ضدعفونی نخواهد بود، چون آب بهصورت چرخشی در حرکت است؛ بنابراین در مصرف آب صرفهجویی شده و هزینه تمام شده تولید، کاهش پیدا میکند.
میوههای هسته داری همچون گیلاس، آلبالو، زردآلو، هلو، شلیل، گوجه سبز و آلو از دیگر محصولات باغی این شهرستان هستند که از میزان تولید زیادی برخوردار هستند و فعالیت در زمینه افزایش تولید آنها نیز پیشنهاد میگردد. میوههای نامبردهشده علاوه بر اینکه بهعنوان تازهخوری با استقبال خوبی روبهرو هستند، بلکه در بسیاری از صنایع غذایی مانند تولید آبمیوه، لواشک، چیپس میوه، میوه خشک، کمپوت و... کاربرد دارند؛ بنابراین از بازار فروش خوبی برخوردار بوده و سرمایهگذاری دررابطهبا تولید آنها صرفه اقتصادی خوبی دارد.
آلوئهورا از جمله گیاهان دارویی است که در این شهرستان کاشته میشود و فعالیت در خصوص گسترش سطح کاشت آنها مزیت اقتصادی دارد. گونههای مختلف آلوئهورا گیاهانی مقاومبهگرما، خشکی، بیماریها، آفات و حتی شوری هستند. علت مقاومت زیاد آنها ساختار مرفولوژیکی این گیاه است و بذر آنها نیز در شرایط اقلیمی مناسب و در دمای 21 درجه سانتیگراد سبز میشوند. البته این گیاهان به سرما بسیار حساس هستند بهطوریکه در دمای زیر 10 درجه سانتیگراد رشد آنها متوقف میشود. آلوئهورا به رطوبت بالا، آب ایستایی و آبیاری زیاد حساس است. ازاینرو آبیاری گیاهان باید زمانی انجام شود که خاک آنها کاملاً خشک باشد. چنانچه این گیاه در مناطق گرم و خشک کاشته شود باید تحت آبیاری بهموقع قرار بگیرد. آلوئهورا را در هر نوع خاکی میتوان کاشت ولی خاکهای سبک که از زهکشی مناسبی برخوردار باشند برای کاشت این گیاه توصیه میشود. بازار و جایگاه آلوئهورا در کشور جدید است و آنچنانکه باید جایگاه خود را پیدا نکرده اما این گیاه از اندک گیاهان دارویی است که علاوه بر مصرف دارویی در حوزههای آرایشی (مایع، ژل، کرم، لوسیون) و تغذیهای (عصاره و نوشیدنی) نیز کاربرد دارد.
سیب و گلابی از جمله محصولات باغی شهرستان هستند که میزان تولید زیادی دارند و شرایط لازم برای افزایش تولید آنها نیز وجود دارد. سیب از میوههای مهمی است که میتوان برای ماهها انبار نمود؛ درحالیکه همچنان ارزش غذایی خود را حفظ میکند. باید توجه داشت سیب معمولاً آب نسبتاً زیادی مصرف میکند که میتوان با روش آبیاری قطرهای در شهرستان ساوجبلاغ، در مصرف آب صرفهجویی کرد. البته مقدار آب مصرفی بر اساس کیفیت خاک منطقه و نوع پایه سیب و شرایط آبوهوایی متغیر است.
گلابی در مقایسه با سیب، در برابر سرما حساستر است ولی میتواند دمایی تا حدود منفی 30 درجه را تحمل کند. گلابی برای میوه دادن به یک دوره سرما نیاز دارد و گرمای زیاد هوا میتواند به گیاه آسیب بزند. خاک شنی لومی، مناسب درختان این میوه است و این درختان خاکهای سنگین و مرطوب را دوست ندارند. زهکشی خاک نیز نقش زیادی در رشد این درخت دارد.
توت درختی از دیگر محصولات باغی این شهرستان است که با شرایط اقلیم شهرستان سازگاری خوبی دارد و میتوان نسبت به گسترش تولید آن اقدام کرد.
هندوانه، طالبی و خربزه از جمله محصولات جالیزی هستند که در شهرستان ساوجبلاغ کاشته میشوند. این میوهها در فصول مربوط به خود از بازار فروش خوبی برخوردارند و فعالیت در زمینه توسعه تولید آنها، مقرونبهصرفه خواهد بود. لازم به ذکر است این محصولات آب زیادی مصرف میکنند و باید این نکته مدنظر قرار گیرد.
پرورش قارچ از دیگر حرفههایی است که در این شهرستان انجام میشود و در صورت تأمین بازار فروش، میتوان نسبت به گسترش پرورش این محصول اقدام کرد. میزان مصرف قارچ در سالهای اخیر رشد خوبی داشته و سرانه مصرف بالا رفته است. مشتری داشتن این محصول از یک سو و غنی از پروتئین و ویتامین بودن آن از سوی دیگر، باعث شده که جایگزین مناسبی برای گوشت باشد. پرورش قارچ از شغلهایی است که میتوان با سرمایه اولیه کم و محیط کوچک شروع کرد. یک دوره کامل پرورش قارچ 60 روز طول میکشد که قابلیت کاهش به 35 روز را دارد.
-
زراعت
بخش زراعت در روند رشد و توسعه اقتصادی نقشهای متعددی بر عهده دارد که از جمله مهمترین آنها میتوان تأمین مواد خام و اولیه موردنیاز صنایع بالادستی، تأمین نهادههایی مانند نیروی کار، مصرف تولیدات سایر بخشهای صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشینآلات کشاورزی، ارزآوری برای کشور و تأمین مالی سایر بخشهای زیربنایی را نام برد.
گندم و جو از جمله محصولات زراعی شهرستان ساوجبلاغ هستند که به میزان زیادی تولید میشوند و باتوجهبه بازدهی و درآمدزایی خوب حاصل از کشت این محصولات، میتوان نسبت به توسعه تولید آنها نیز اقدام کرد. در میان محصولات کشاورزی، کشت گندم نسبت به بقیه کمدردسرتر است. گندم در بازه زمانی حدوداً هشتماهه به ثمر نشسته و به مرحله سوددهی میرسد و در دو نوع بهاره و پاییزه کشت میشود که محصول دهی پاییزه آن بیشتر است. علاوه بر خود گندم، کاه آن نیز مشتری خاص خودش را دارد. بعد از برداشت محصول، زمین آن هم چراگاه گوسفندان میشود. همچنین مورد حمایتهای دولت واقع شده و کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانهای در اختیار کشاورزان قرار میگیرد؛ بنابراین توسعه این کشت توجیه اقتصادی دارد.
جو از دیرباز در سبد تغذیه دام جایگاه ویژه داشته و بهصورت دانه و علوفه سبز مورداستفاده قرار میگیرد. از جو برای تهیه نان و پخت سوپ نیز استفاده میشود و در تهیه غذای کودک کاربرد دارد. جوشانده جو داروی خوبی برای مبتلایان به تب و کمخونی و سوءهاضمه بوده و پایین آورنده کلسترول است.
زعفران از دیگر محصولات زراعی است که به میزان محدودتری در این شهرستان کشت میگردد؛ اما باتوجهبه بازدهی خوب زعفران در این شهرستان و درآمدزایی بسیار خوب حاصل از کشت آن، میتوان نسبت به توسعه تولید این محصول اقدام کرد. مقاومت زعفران در برابر سرما زیاد است و به آب کمی نیاز دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطروطعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد دارد. دمنوش زعفران آرامبخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف میکند. کسبوکار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دوچندان پیدا میکند. ایران اولین کشور تولیدکننده زعفران است که قریب به 90 درصد از زعفران جهان را تأمین میکند. مصرف زعفران در ایران بالا است و نهتنها میتواند نیاز منطقه زیر کشت را تأمین کند بلکه در سراسر ایران نیز مشتری دارد.
شهرستان ساوجبلاغ در زمینه کشت گیاهان دارویی نیز مستعد است. در حال حاضر این گیاهان بهصورت خودرو و کشت شده در این شهرستان تولید میشوند که میتوان در زمینه توسعه تولید و پرورش آنها سرمایهگذاری کرد. آویشن، نعنا و پنیرک انواعی از گیاهان دارویی این شهرستان هستند. امروزه افراد زیادی به استفاده از گیاهان دارویی متمایل شدهاند. خواص بینظیر این گیاهان و نداشتن عوارض جانبی ناشی از مصرف باعث شده تا افراد زیادی به صور مختلف از آنها استفاده کنند. به همین جهت به کشت گیاهان دارویی میتوان به چشم یک مزیت پرسود نگریست. از آن جا که این گیاهان برای کشت، مراقبت خاص و شرایط حساسی نیاز ندارند، میتوان روی کشت آنها سرمایهگذاری کرد.
دانههای روغنی همچون کلزا، ذرت و آفتابگردان از دیگر محصولاتی هستند که در این شهرستان کشت میشوند و سرمایهگذاری دررابطهبا افزایش سطح کشت آنها از صرفه اقتصادی خوبی برخوردار است. در این میان، کشت کلزا از مزیت بالاتری برخوردار است. کشت کلزا باعث ازبینرفتن چرخه زندگی آفات، بیماریها و علفهای هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفهجویی در مصرف سموم و کاهش آلودگیهای زیستمحیطی میگردد. باتوجهبه آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم است و با استفاده از نزولات جوی میتوان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابلتوجهی علوفه میتواند در تغذیه دامهای منطقه نقش مؤثری داشته باشد. همچنین برگردان بقای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا بهعنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهادههای خوراکی دام و طیور متداول است. روغن کلزا ازجمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع شده مورد استقبال قرار گرفته است. تحقیقات دانشمندان نشان میدهد که دانه کلزا 40-30 درصد روغن و کنجالهاش 50-40 درصد پروتئین دارد.
ذرت که در دو نوع علوفهای و دانهای (علوفهای به میزان بیشتر) در شهرستان کشت میشود، با هر آبوهوایی سازگاری دارد، در برابر خشکی مقاوم است و میزان ثمردهی آن در هکتار بالا است. دولت برای تشویق به کشت ذرت، اقدام به خرید تضمینی آن از کشاورزان میکند. روغن ذرت، کنسرو بلال و دانه ذرت به مصارف انسانی میرسد و همچنین دانه ذرت در مرغداریها و علوفه تر، خشک، سیلو شده و کنجاله دانه در دامداریها استفاده میشود. کاکل ذرت نیز در داروسازی به کار میرود. از ساقه و برگ ذرت در صنایعی مثل کاغذ، مقواسازی و تولید کاغذ دیواری استفاده میکنند. نشاسته ذرت در صنایع رنگرزی، داروسازی و پلاستیکسازی کاربرد دارد. لازم به ذکر است در شهرستان ساوجبلاغ ذرت شیرین نیز کشت میگردد و میتوان در این زمینه هم فعالیت گستردهتری داشت.
گل آفتابگردان گیاهی یکساله است که کشت آن در هر شرایطی امکانپذیر است و فرآوردههای حاصل از آن دارای مزیت اقتصادی فراوان است. آفتابگردان در دو نوع آجیلی و روغنی در شهرستان کاشته میشود. این گیاه، یکی از نباتات روغنی مهم جهان است که از نظر تولید روغن، بعد از سویا در مقام دوم قرار دارد. آفتابگردانهای آجیلی از بازار پسندی ویژهای برخوردارند. علاوه بر این، فراوردههای جانبی آفتابگردان بهخصوص کنجاله آن باعث توجه هر چه بیشتر به زراعت این گیاه باارزش شده است.
تولید بذر (انواع محصولات) در مزارع از دیگر فعالیتهایی است که در شهرستان ساوجبلاغ انجام میشود و به نظر میرسد شرایط لازم برای توسعه تولید آن وجود داشته باشد.
در شهرستان ساوجبلاغ علوفههای دامی همچون یونجه نیز میزان تولید خوبی دارند و فعالیت در زمینه گسترش تولید آن نیز مقرونبهصرفه خواهد بود. در میان گیاهان علوفهای، یونجه بهخاطر ارزش غذایی بالا و عملکرد خوب آن از اهمیت خاصی برخوردار است همچنین به علت وجود باکتریهای ریزوبیوم در ریشههای خود قادر به تثبیت ازت هوا بوده و به این طریق باعث باروری خاک میشود از طرفی دیگر گیاهی چندساله است و تا چند سال میتوان برداشت انجام داد؛ بنابراین توسعه این کشت توجیه اقتصادی داشته و امکان تأمین بخشی از علوفه موردنیاز دام، فراهم میشود که علاوه بر ایجاد اشتغال مولد و حصول درآمد مناسب برای زارعین، در استفاده بهینه از ظرفیتهای پرورش دام نیز مؤثر خواهد بود و نیاز شهرستان برای واردکردن نهادههای موردنیاز دام از سایر مناطق را برطرف خواهد کرد.
پیاز از دیگر محصولات زراعی شهرستان است که میزان تولید خوبی دارد و گسترش سطح زیر کشت آن مقرونبهصرفه خواهد بود. پیاز محصولی است که بهصورت یکساله کشت میشود. این گیاه متعلق به فصل خنک است و بهترین دما برای جوانه زدن بذر پیاز 18 درجه سانتیگراد و حداقل و حداکثر دما برای این مرحله از رشد به ترتیب 7 و 29 درجه سانتیگراد است. این محصول از محصولاتی است که بهعنوان چاشنی و طعمدهنده در اکثر غذاها استفاده میشود و دارای مصارف پزشکی و دارویی متعددی است؛ بنابراین بازار مصرف خوبی داشته و توسعه آن توجیه اقتصادی دارد.
حبوباتی همچون لوبیا، نخود، عدس و نخودفرنگی از دیگر محصولات زراعی این شهرستان هستند که پتانسیل لازم برای افزایش سطح زیر کشت آنها وجود دارد. البته بررسیهای انجام شده نشان میدهد تولید نخودفرنگی از مزیت بالاتری برخوردار است.
نخود گیاهی است که به آبوهوای سرد نیاز دارد و دارای دو تیپ زمستانه و تابستانه است. نخود به علت دارابودن اسیدهای آمینه مختلف، ویتامینها و مواد معدنی غذای بسیار خوبی است. روشن شدن پوست صورت، درمان عفونتهای قارچی و تقویت رشد مو نمونههایی از خواص نخود است.
عدس نیز از جمله حبوباتی است که کشت و برداشت آن نسبت به سایر حبوبات سادهتر بوده و در هر آبوهوایی با دو روش دیمی و آبی قابلکشت است. این گیاه با هوای سرد هم سازگاری دارد و در فصل پاییز میزان ثمردهی آن بیشتر از بهار است. عدس به حاصلخیزی خاک کمک کرده و همچنین بهعنوان کود سبز برای تقویت خاک استفاده میشود.
لوبیا را میتوان از جمله حبوباتی نام برد که گزینه مناسبی برای کشت در باغچههای کوچک و یا گلدانهای آپارتمانی محسوب میشود. زمین برای کشت لوبیا باید بهاندازه کافی عمق داشته باشد و خاک نیز دارای سطحی نرم و حاصلخیز باشد. تهیه زمین لوبیا باهدف ازبینبردن علفهای هرز، زیر خاک بردن بقایای گیاهی، نرم کردن و افزایش عمق خاک زراعی، زیر خاک بردن مواد تقویتکننده و حفظ رطوبت موجود در خاک است.
نخودفرنگی گیاهی است یکساله که دارای ساقه نازک و رونده بوده و دارای پیچکی است که به قیم و یا بوتههای مجاور میپیچد. نخودفرنگی نسبت به آبوهوا چندان حساس نبوده و احتیاج کمتری به گرما دارد. حداقل گرمای لازم در حدود ۱ تا ۲ درجه سانتیگراد است. بهعلاوه یخبندان به آن صدمه نمیزند و در مقابل خشکی نیز تا حدودی مقاومت نشان میدهد. قسمتهای رویشی گیاه مثل ساقه و برگها میتوانند حتی درجه حرارت ۵- درجه سانتیگراد را تحمل نمایند. البته در مرحله گل دادن باید درجه حرارت بیش از ۱۵ درجه سانتیگراد باشد.
چغندر لبویی از محصولاتی است که در این شهرستان تولید میشود و امکان گسترش تولید آن نیز وجود دارد.
-
طیور
پرورش طیور یکی از مشاغل سخت است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی نیز برخوردار می باشد و سود سرشاری هم دارد. در شهرستان ساوجبلاغ انواع مختلفی از طیور پرورش داده میشود و باتوجهبه ظرفیتهای شهرستان امکان سرمایهگذاری گستردهتر در این حوزه وجود دارد. مرغ از جمله طیوری است که توجه خوبی به پرورش آن شده است و در حال حاضر مرغداریهایی در زمینه پرورش مرغ گوشتی و تخمگذار وجود دارند و طبق بررسیهای انجام شده و باتوجهبه نزدیک بودن شهرستان ساوجبلاغ به شهرستانهای پرجمعیت (نبود دغدغه بازار فروش) امکان احداث واحدهای جدید مرغداری در هر دو زمینه وجود دارد. گوشت مرغ به سبب مزیتهای فراوانی که دارد بهعنوان منابع تأمین پروتئین میتواند مطرح و نیاز عمومی منطقه و کشور را در این زمینه مرتفع نماید. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم و بهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفهجویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است.
پرورش مرغ تخمگذار علاوه بر اینکه به تأمین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک میکند نقش به سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا میکند. درصورتیکه شخص بخواهد مشغول به پرورش مرغ تخمگذار بهصورت محدود شود نیاز به تکنولوژی پرهزینهای ندارد و با بهرهگیری از امکانات کم و موجود در روستا یا محل زندگی خود میتواند شرایط اجرای طرح را فراهم کند. پرورش مرغ تخمگذار حتی بهصورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن میتواند در صورت پیداکردن بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است. همچنین پیداکردن بازار فروش با حاشیه سود بالا از امور مهم درمورد این کسبوکار است که با تبلیغات مناسب مخصوصاً در فضای مجازی امکانپذیر است.
پرورش مرغ مادر از جمله سایر فعالیتهایی است که در این شهرستان انجام میشود و قابلیت توسعه آن وجود دارد. یکی از صنایع مهم در زمینه پرورش ماکیان، صنعت پرورش مرغ مادر گوشتی و تخمگذار است که صنایع فرودستی و حتی پاییندستی را بهشدت متأثر مینماید. صنایع مرغ مادر گوشتی و تخمگذار، با تأمین تعداد موردنیاز جوجه گوشتی و تخمگذار، سهم به سزایی در تأمین پروتئین موردنیاز جوامع بشری دارند. ازآنجاییکه راندمان تولیدمثل در این صنعت بسیار حائز اهمیت است، هر عاملی که باعث کاهش درصد تخمگذاری و جوجهآوری شود، بهشدت میتواند بر تولید جوجه یکروزه و لذا قیمت جوجه تأثیرگذار باشد که پیامد آن افزایش قیمت محصول نهایی یعنی گوشت و تخممرغ است.
بوقلمون، بلدرچین و شترمرغ از دیگر طیور پرورشی این شهرستان هستند که با شرایط اقلیمی شهرستان سازگاری خوبی دارند و میتوان نسبت به توسعه پرورش آنها سرمایهگذاری کرد. پرورش هرکدام از این طیور از مزایای قابلتوجهی برخوردار هستند که به آنها میپردازیم. گوشت بوقلمون دارای خواص غذائی ویژهای است و محدودیت مصرف خاصی نیز ندارد؛ بنابراین میتواند جایگزین مناسبی برای گوشت قرمز علیالخصوص در بیمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدودیتهایی همراه است، مطرح گردد. از دیگر امتیازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفید و قرمز در یک لاشه است. گوشت سفید 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن یک لاشه 8 کیلوئی را تشکیل میدهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل بهصرفه بودن تولید، دردسترسبودن نهادههای مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.
بلدرچین پرندهای با جثه کوچک، در برابر بسیاری از بیماریها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینههای پایین، عدم اشباع بازار، کوتاه بودن دوره پرورش (40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکتهای بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی است و همچنین سرشار از پروتئین است.
شترمرغ در گروه پرندگان طبقهبندیشده و گوشت آن نیز جزء گوشتهای قرمز محسوب میشود که نسبت به دیگر گوشتهای قرمز کمچربتر و سالمتر است به گونهای که۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده و مقاومتش 3 برابر چرم گاو است، ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار میرود. علاوهبرآن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده میشود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایعدستی و خلق آثار هنری، میتوان اشتغالزایی کرد.
در شهرستان ساوجبلاغ پرورش کبک نیز انجام میشود و فعالیت در زمینه گسترش پرورش آن از صرفه اقتصادی خوبی برخوردار خواهد بود. کبک پرندهای است وحشی که در کوهستانها زندگی میکند و از قدرت پرواز کمی برخوردار است. محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب و قیمت بیشتر، مشتریان خاص خود را دارد. از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماریها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان کمتر است. با پرورش کبک بهصورت صنعتی میتوان بخشی از نیاز کشور در حوزه گوشت را تأمین کرد و از میزان واردات به داخل کشور کاست. همچنین میتوان به بازار جوجه و تخم کبک اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه را دارد.
بررسیهای انجام شده نشان میدهد در شهرستان ساوجبلاغ ظرفیت لازم برای پرورش پرندههایی همچون اردک، غاز و قرقاول نیز وجود دارد. در حال حاضر این طیور تنها در باغ پرندگان این شهرستان نگهداری میشوند.
تغذیهٔ اردکها شبیه مرغ است، با این تفاوت که گوشت آن گرم است، ارزش غذایی بالایی دارد و مثل مرغ واکسینه نمیشود؛ در نتیجه مشکل هورمونی ندارد.
پرورش غاز نیز آسان و بهصرفه است؛ اما در ایران به دلایل نبود سیاستهای حمایتی، کمتر به تولید صنعتی غاز توجه شده و رقابت کم در این عرصه، بازار را برای پرورش دهندگان غاز، داغ میکند. پرورش غاز دارای ویژگیهایی همچون مدیریت ساده و مسئولیت کم، سرعت رشد بالا و مورداستفاده قرارگرفتن گوشت، تخم و کرک و پر آن است. تخم و جگر این پرنده برای تهیه غذاهای گرانقیمت در بسیاری از کشورها استفاده میشود و جنبه صادراتی دارد.
قرقاول یکی از بهترین پرندگانی است که حتی نسبت به بقیه طیور در زمینه پرورش، از سودآوری بالایی برخوردار است؛ ولی به دلیل عدم اطلاعرسانی کافی هنوز خیلی از پرورش دهندگان، آگاهی لازم نسبت به این نوع پرنده ندارند. قرقاول به دلیل ویژگیهای ظاهری و جنبه زیبایی بال و پرها و خواص بسیار زیاد گوشت آن مانند: عدم وجود چربی، وجود مواد معدنی و گروه عظیمی از ویتامینها، لذیذ بودن گوشت، سریع الهضم بودن، نداشتن هیچگونه عارضه برای سیستم گوارش و همچنین فواید آن برای درمان فراموشی و کمخونی، بسیار موردتوجه قرار گرفته است. این پرنده نیاز به مراقبت مداوم ندارد و نسبت به هر شرایط آبوهوایی مقاوم است. درضمن میتوان روی صادرات گوشت قرقاول به کشورهای دیگر (مخصوصاً کشورهای حوزه خلیجفارس) کار کرد؛ بنابراین پرورش آن سوددهی بالایی خواهد داشت.
پرورش پرندگان زینتی از دیگر فعالیتهایی است که در این شهرستان انجام میشود و میتوان نسبت به توسعه آن اقدام کرد و درآمد بالایی کسب کرد. پرورش پرندگان زینتی به دلیل مزایایی از قبیل درآمدزایی بالا، بازار عرضه و تقاضای خوب، کمدردسر بودن پرورش در مقایسه با سایر ماکیان و نیاز به سرمایه و تجهیزات پایین توانسته مقبولیت گستردهای را در بین افراد جامعه پیدا کند. این قبیل از کسبوکارها بهخوبی توانستهاند زمینهساز ظهور فرصتهای شغلی درآمدزا و زودبازده باشند. در همین راستا پرورشدهنده با پیادهسازی طرح پرورش پرندگان زینتی میتواند در کنار اشتغالزایی و به حرکت درآوردن چرخهای اقتصاد به سود دلخواه خود نیز دست یابد.
-
شیلات
پرورش ماهی از جمله حرفههایی است که توسط برخی از مردم در شهرستان ساوجبلاغ انجام میشود. ماهیهای پرورشی در این شهرستان از نوع قزلآلا، کپور، سالمون و ماهیان زینتی است. باتوجهبه پتانسیلهای موجود در شهرستان، قابلیت توسعه پرورش تمام ماهیهای نامبردهشده وجود دارد اما به نظر میرسد پرورش ماهی قزلآلا از مزیت بالاتری نسبت به سایرین برخوردار باشد.
ماهیان سردابی در محدوده دمایی 18-12 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. ماهی قزلآلا یکی از معروفترین گونههای ماهیان سردابی است. قزلآلا یکی از منابع خوب آهن است، آهن در خونسازی و همچنین در حفظ مقاومت بدن در برابر میکروبها نقش مهمی به عهده دارد. علاوهبرآن، آهن موجود در قزلآلا، جذب آهن منابع گیاهی را هم افزایش میدهد؛ بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کمخونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد. نتایج مطالعات نشان میدهند امگا ۳ ماهی قزلآلا میتواند فشارخون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنجهای آن به طور قابلتوجهی بکاهد؛ بنابراین این نوع ماهی باتوجهبه قیمت و طعم مناسب طرفداران زیادی در بین مردم دارد؛ لذا راهاندازی پرورش آن، علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، سوددهی خوبی را خواهد داشت.
ماهیان گرمابی در محدوده دمایی 27-20 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. بزرگترین خانواده ماهیان آب شیرین، کپور ماهیان هستند. این ماهی در مقایسه با سایر گونههای پرورشی در آبهای گرم و معتدل، ارزشمندترین ماهی است و نیز ارزشهای تغذیهای و اقتصادی فراوانی دارد. ازاینرو آموزش توسعه پرورش این ماهی در راستای تأمین غذای جمعیت کشور و نیز افزایش سطح معیشتی مردم مؤثر است.
شاید سالها قبل نگهداری ماهیان زینتی، موضوع چندان شایعی نبود و تنها عدهٔ معدودی در خانههای خود، آکواریوم و ماهی زینتی نگهداری میکردند؛ اما در سالهای اخیر، باتوجهبه رواج آپارتماننشینی و دور افتادن انسان از طبیعت، شرایط بهگونهای رقم خورده است که بازار ماهیان زینتی رونق گرفته و زمینهساز ایجاد مشاغل مختلف شده است. بهطوریکه امروزه شاهد آن هستیم در بسیاری از شهرها، چندین مغازه به خریدوفروش این آبزیان مشغول هستند. پرورش ماهیان زینتی نیاز به آب کمی دارد و میتوان حتی از آبهای شهری برای تولید آنها نیز استفاده کرد.
استفاده از استخرهای دومنظوره کشاورزی برای پرورش ماهی یکی از شیوههایی است که علاوه بر افزایش بازدهی، باعث صرفهجویی در مصرف آب هم میشود. در این روش استخرهایی برای پرورش ماهی احداث میشود و در کنار پرورش ماهی، آب موجود در استخر بهسوی زمینهای کشاورزی روان میگردد. فضولات موجود در این آبها نیز نقش کود را برای محصولات ایفا میکند. بهمنظور مدیریت منابع آبی شهرستان میتوان اقدام به پرورش این ماهیان در استخرهای دومنظوره کشاورزی کرد.
-
خدمات
تنوع در حوزه مشاغل خدماتی بسیار زیاد است و حرفههای زیادی را در برمیگیرد که میزان سودآوری حرفهها باتوجهبه نیاز و ظرفیت منطقه با یکدیگر تفاوتهایی دارد. برای مثال گردشگری از فعالیتهایی است که با سودآوری بسیاری همراه است و در شهرستان ساوجبلاغ نیز ظرفیتهای بسیار خوبی برای سرمایهگذاری در زمینه گردشگری وجود دارد.
ساوجبلاغ یک واژه ترکی به معنای چشمه سرد است و این نام، بهخوبی نشاندهنده طبیعت شگفتانگیز، سرسبز و پر از رودخانهها و چشمههای این منطقه است. این شهرستان زیبا و تاریخی به دلیل عبور بزرگراه تهران - قزوین و نزدیکی آن به کلانشهرهای تهران و کرج دارای موقعیت ممتازی از نظر جذب گردشگر است و قابلیتهای بسیار خوبی جهت سرمایهگذاری در این حوزه وجود دارد. روستای خوروین، آبشار عالم زمین، آبشار اغشت، بقعه بیبی سکینه (س) سنقرآباد، روستای برغان، آبشار چوب بست، روستای سنج و سیبان دره، روستای ولیان و غار لالون تنها برخی از جاذبههای گردشگری این شهرستان هستند. احداث مکانهایی همچون اقامتگاه بومگردی، رستوران بومی، اکو کمپ، هتل و مجتمع خدماتی رفاهی از جمله فعالیتهایی هستند که به صنعت گردشگری این شهرستان رونق میبخشند.
اقامتگاه بومگردی فرصت مناسبی است تا مسافران ضمن گردشگری در منطقه و بازدید از جاذبههای توریستی، حس زیست به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاهها، مصداق دیگری از این زیست است. باتوجهبه اینکه علاقه مردم به سمت بازدید و اقامت در این مناطق بیشتر شده است، گسترش این اماکن توجیه اقتصادی دارد.
رستورانهای بومی، مکانهایی با فضای سنتی و متناسب با آدابورسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر بهجای استفاده از میز و صندلیهای مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی، نوشیدنیهایی مانند چای و قهوه نیز داده میشود. رستوران بومی جزء مهمترین نمادهای فرهنگی محسوب میشود و میتواند در خانههای قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریستهای غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر میروند و این مسئله برای مناطق مختلف قابلاستفاده و بهرهبرداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسبوکارهای زودبازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذاهای محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسبوکار بهصورت نقدی انجام میشود.
اکو کمپها در اشکال مختلف و با مصالح گوناگونی ساخته میشوند؛ بهعنوان نمونه برخی از آنها با بازسازی خانههای قدیمی، فضایی منحصربهفرد ایجاد میکنند، یا با استفاده از سازههای چادری نظیر خیمه و چادرهای عشایری ساخته میشوند. سازگاری این اکو کمپها با طبیعت در ابعاد بسیاری نمود پیدا میکند، به طور مثال تولید کمترین میزان دیاکسیدکربن، استفاده از انرژیهای تجدیدپذیری مانند انرژی خورشیدی و باد، کمترین آسیب به پوشش گیاهی و جانوری، برخی از اقدامات اکو کمپها در راستای حفاظت از محیطزیست است.
چند سالی است که احداث مجتمعهای خدماتی رفاهی بینراهی در جادههای کشور بهمنظور ساماندهی خدمات بینراهی و افزایش رفاه رهگذران جادهها موردتوجه قرار گرفته است. لیکن قابلیتهای بالقوه بسیاری در این مجتمعها نهفته است که میتوان از آنها در جهت نیل به اهداف بزرگتر همچون توسعه و توازن منطقهای بهره برد. از سوی دیگر درنظرگرفتن نقشهای جدید برای این مجتمعها، میتواند گامهای مهمی در جهت توسعه پایدار مناطق تلقی گردد و باعث شود که ادامه فعالیت مجتمعهای خدماتی - رفاهی بینراهی و گسترش دامنه فعالیت آنها از نظر اقتصادی توجیهپذیر باشد. در این زمینه تبعات مثبت احداث این مجتمعها، بهویژه جنبههای گردشگری همراه با تأثیرات متقابل آنها بر مردم منطقه و رهگذران جادهها تا حدی است که بعضاً این الزام را ایجاب میکند که نهادهای اجرایی برای احداث این مجتمعها و کمک به استقرار فعالیت آنها پیشقدم شوند.
طلاسازی از دیگر فعالیتهایی است که میتوان در زمینه انجام آن در این شهرستان سرمایهگذاری کرد. این فعالیت در حال حاضر نیز انجام میشود.
مشاغل خدماتی دیگری همچون تعمیر لوازم منزل، خدمات خودرو و مغازه داری (در خصوص فروش انواع کالاها) از دیگر مواردی هستند که قابلیت راهاندازی دارند. باتوجهبه جمعیت و موقعیت شهرستان، فعالیت در زمینه مشاغل گفته شده جوابگو خواهد بود.
-
صنایع غذایی
راهاندازی کسبوکار فراوری محصولات کشاورزی مهمترین روش برای ایجاد اشتغال و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی محسوب میشود که کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و ایجاد ارزشافزوده از منابع را تاحدامکان ممکن میکند.
در شهرستان ساوجبلاغ فعالیتهای بسیار خوبی در زمینه ایجاد صنایع غذایی مختلف صورتگرفته است؛ اما بررسیهای انجام شده نشان میدهد ظرفیت لازم برای ایجاد واحدهای تولیدی دیگر در این حوزه وجود دارد.
انگور از جمله محصولات باغی است که در این شهرستان به میزان زیاد تولید میشود و قابلیت احداث واحد صنعتی فرآوری آن بهمنظور تولید کشمش، شیره انگور، سرکه انگور و روغن هسته انگور وجود دارد. کشمش، شیره و سرکه از جمله محصولاتی هستند که از بازار فروش خوبی در بین مردم برخوردارند. روغن هسته انگور از جمله روغنهای گیاهی برشمرده میشود که با بالابردن کلسترول خوب بدن و پایین آوردن کلسترول بد به پاکیزگی رگهای خونی و شستوشوی آنها کمک کرده و از بیماریهای قلبی - عروقی و سکته قلبی و مغزی جلوگیری میکند. از این روغن برای خامخواری، سرخ کردن، در تهیه انواع سالادها، غذاها و همچنین تهیه شیرینی و گریل مورداستفاده قرار میگیرد. همین چندمنظوره بودن یکی دیگر از مزیتهای این روغن به شمار میآید. از طرفی در این روغن، اسیدهای چرب امگا ۳، ۶ و ۹ بالاتری نسبت به سایر روغنهای گیاهی وجود دارد که مصرف متعادل آن میتواند به ارتقای سطح سلامت کمک کند. همچنین باتوجهبه واردات روغن؛ استفاده از ضایعات و هستههای میوههای فراوری شده مانند انگور در تولید روغن، میتواند در کاهش وابستگی کشور مؤثر باشد و مورد حمایت دولت هم قرار بگیرد. روغنکشی از این دانه علاوه بر بحث خوراکی در بسیاری از موارد صنعتی مانند صنایع نساجی، تولید کاغذ، داروسازی، لاستیکسازی و ... هم پرکاربرد است. باتوجهبه این که تعداد رقبای موجود نیز در تولید این محصول کم است، سرمایهگذاری در این حوزه میتواند صرفه اقتصادی بسیاری داشته باشد.
باتوجهبه تولید گیاهان دارویی در این شهرستان میتوان در خصوص احداث واحدی صنعتی جهت فرآوری گیاهان دارویی سرمایهگذاری کرد. فرآوری گیاهان دارویی، علاوه بر ارزش افزوده، نیاز به سرمایهگذاری زیادی نداشته و میتواند نقش مهمی در کارآفرینی داشته باشد. یکی از فرآوریهای گیاهان دارویی تولید عرقیات است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده ای نمیباشد و باتوجهبه ظرفیت تولید گیاهان دارویی در شهرستان ساوجبلاغ و نیز سهولت صادرات این محصولات به شهرها و کشورهای دیگر، میتوان با سرمایهای اندک به این کسبوکار مشغول شد. خشک کردن و بستهبندی نیز از دیگر فرآوریهای گیاهان دارویی است که میتوان با فعالیت در آنها به سود رسید.
گل محمدی نیز از جمله گیاهان دارویی این شهرستان است که قابلیت احداث واحد صنعتی دیگری در زمینه فرآوری و بستهبندی آن وجود دارد. اهمیت گل محمدی در تولید عطر، اسانس و گلاب آن است. بسیاری از فعالان در عرصه صنعت عطرسازی، اسانس گل محمدی را مهمترین ماده اولیه این صنعت میدانند. بخش اعظم اسانس گل محمدی تولید شده، به دلیل داشتن عطر و بوی بسیار خوش برای تهیه عطرهای گرانقیمت استفاده میشوند. گلاب نیز یکی از نوشیدنیهای پرمصرف در طب سنتی است و طبع میانه تا حدودی رو به خنکی دارد. اسانس و گلاب حاصل از این گل در رفع مواردی نظیر افسردگی، بیخوابی، فشار روحی، خشکی و حساسیت پوست، التیام زخمهای پوستی و عفونتهای باکتریایی و ویروسی مؤثر است. خشککردن و بستهبندی گل محمدی نیز از دیگر فعالیتهایی است که میتوان در این حوزه انجام داد.
باتوجهبه تولید محصولاتی نظیر گردو و بادام، امکان سرمایهگذاری در زمینه احداث واحدهای صنعتی جهت فرآوری و بستهبندی آنها وجود دارد؛ در صورت نیاز میتوان نسبت به واردات مواد اولیه از سایر شهرستانهای اقدام کرد. روغن گردو یکی از گرانترین روغنهای طبیعی موجود در بازار است. این روغن بهراحتی در دسترس است و در تمام جهان شناختهشده است، ولی بسیاری از مردم هنوز از این روغن همهکاره که خواص فراوانی دارد بهره نمیبرند، زیرا از خواص روغن گردو آگاهی ندارند، اما با آگاهی دادن به مردم میتوان بازار فروش این روغن را گستردهتر کرد. روغن گردو خواص فراوانی دارد که کمک بهسلامت قلب و عروق، کمک به کنترل قند خون و دیابت، جلوگیری از ریزش مو، بهبود عملکرد مغز و کاهش خطر ابتلا به سرطان ازایندست هستند. یکی دیگر از محصولاتی که از گردو میتوان تولید کرد، ترشی گردو است. این ترشی خوشمزه علاوه بر خواص بینظیر در کاهش سطح کلسترول نیز مفید است.
فراوری بادام میتواند یکی از گزینههای شغلی مناسب برای درآمدزایی باشد. مغز بادام برای فرآوری بیشتر، توزین شده و عملیاتی چون برش زدن، خردکردن، بو دادن، نمک زدن و یا دودی کردن روی آنها انجام میگیرد. این محصولات نهایی درون شیشه، فویل، قوطی، کیسه یا جعبه، بستهبندی و در بازار عرضه میشود. همچنین تکههای کوچک مغز بادام نیز ممکن است آسیاب شده و بهصورت آرد یا خمیر برای فرآوردههای نانوایی استفاده شوند. تولید روغن بادام از دیگر فعالیتهایی است که میتوان در حوزه فرآوری بادام انجام داد.
تولید و بستهبندی خشکبار از دیگر مشاغل پیشنهادی در این حوزه است که از سودآوری بالایی برخوردار است. آجیل و خشکبار از موارد مصرفی است که سالها مورداستفاده عموم قرار گرفته و گاهی حتی در بازار جهانی و صادرات جایگاه خاصی دارد. تولید و بستهبندی خشکبار به سرمایه زیادی نیاز ندارد و درصورتیکه بستهبندی و پخت خشکبار بادقت انجام شود جهت فروش آن، هیچ مانعی وجود نخواهد داشت. بازار این محصول فروشگاههای زنجیرهای، شرکتها و سازمانهای دولتی و خصوصی، فروشگاههای بزرگ، بنکدارها و شرکتهای پخش خشکبار است.
احداث واحد صنعتی تولید لبنیات از دیگر ظرفیتهای شغلی این شهرستان است. البته در حال حاضر نیز کارخانه لبنیات در این شهرستان وجود دارد اما به نظر میرسد ظرفیت لازم برای توسعه این فعالیت وجود داشته باشد. شیر و فرآوردههای آن از مهمترین اجزای تشکیلدهنده جیره غذایی انسان است که از لحاظ ارزش غذایی از کلسیم، فسفر، ویتامینهای موردنیاز و پروتئین، غنی است و همیشه استقبال بسیار خوبی از این نوع محصولات میشود. البته باید توجه داشت برای موفقیت در این زمینه باید به بالابردن توانایی رقابت با نشانهای تجاری معروف نیز فکر کرد.
باتوجهبه تولید انواع میوه در شهرستان ساوجبلاغ و شهرستانهای اطراف، امکان احداث واحدهای صنعتی فرآوری میوه بهمنظور تولید کنسانتره و آبمیوه، چیپس میوه و میوه خشک، لواشک، کمپوت و مربا وجود دارد. البته در حال حاضر نیز کارخانه فرآوری میوه موجود است؛ بااینحال به نظر میرسد این فعالیت قابلیت توسعه داشته باشد. لازم به ذکر است که بالابردن توانایی رقابت با کارخانه موجود، از شروط موفقیت در این زمینه است.
کنسانتره میوهها از یک فرایند مرتب و متوالی تولید و این فرایند در نهایت به تغلیظ منتهی میشود که امکان جابهجایی را تسهیل میکند. فایده تولید کنسانتره در میوهها این است که با حذف آب، وزن ماده غذایی کاهشیافته و حملونقل آن راحتتر و با صرف هزینه کمتر صورت میگیرد. بهعلاوه کنسانتره را بهراحتی در هنگام مصرف با اضافه نمودن حلال (معمولاً آب) به حالت اول برگردانده و استفاده میکنند. کنسانتره میوه در تولید آبمیوه، پاستیلهای میوهای، بستنیمیوهای و شیرینی مغزدار بهصورت مستقیم کاربرد دارد.
خشککردن میوهجات، یکی از روشهای جلوگیری از فساد میکروبی آنها است. در این روش، در اثر کاهش میزان رطوبت، امکان فساد میکروبی بسیار کم شده و سرعت دیگر واکنشهای مضر نیز، به مقدار قابلتوجهی کاهش مییابد. خشککردن، ضمن اینکه روی محصول اثر حفاظتی دارد، وزن و حجم آن را نیز به میزان چشمگیری کاهش میدهد، در نتیجه از هزینههای حملونقل و ذخیرهسازی نیز میکاهد. باتوجهبه اینکه بخشی از بازار میوه خشک ایران، سهم محصولات وارداتی است، با تولید مشابه داخلی این میوهها (از نظر نوع و کیفیت)، میتوان مانع واردات و خروج میلیونها دلار ارز از کشور شد. همچنین نیاز بیش از حد برخی از کشورها به اینگونه محصولات (به دلیل شرایط ویژه اقلیمی آنها، هزینه بالای حملونقل سبزیجات و میوههای تازه و محدود بودن زمان نگهداری آنها)، فرصت مناسبی برای رونق تولید و صادرات چیپس میوه فراهم آورده است.
احداث کارخانه تولید کیک، کلوچه و بیسکوییت و همچنین فعالیت در زمینه تولید نان سنتی از دیگر پیشنهادات شغلی در این حوزه است که قابلیت انجام دارد؛ البته در حال حاضر نیز این محصولات تولید میشوند.
در شهرستان ساوجبلاغ واحد تولید چیپس سیبزمینی وجود دارد؛ بااینحال به نظر میرسد همچنان قابلیت توسعه فعالیت در این زمینه وجود داشته باشد. چیپس سیبزمینی یکی از محصولاتی است که بهواسطه طعم جذاب خود مخاطبین زیادی در میان تمام اقشار جامعه دارد و اکثر افراد بهویژه کودکان و نوجوانان از این محصول استفاده میکنند. چیپس بهعنوان یک ماده غذایی لذیذ و پرطرفدار در بازار مصرف مواد غذایی کالایی رقابتی است؛ بنابراین افرادی که قصد ورود به این حرفه را دارند باید به این نکته توجه کنند که حتماً محصولات تولیدی توانایی رقابت با نشانهای تجاری موجود در بازار را داشته باشند.
باتوجهبه انجام زنبورداری در سطح مناسب در این شهرستان، احداث واحدی جهت تولید فرآوردههایی همچون ژل رویال مزیت اقتصادی داشته و پیشنهاد میگردد. ژل رویال، مادهای بسیار مغذی و نیروبخش و در واقع بهعنوان غنیترین ماده مغذی بیولوژیک شناخته شده است. ارزشافزوده بالای تولید ژل رویال زنبورعسل در بازارهای جهانی سبب شده تا تولید این محصول باارزش در دستور کار صنایع غذایی قرار گیرد. میکروبکشی، جلوگیری از آلزایمر، جلوگیری از فشارخون، ضدسرطان بودن و کمک به جوانی و شادابی پوست از جمله خواص این ژل است.
واحدهای صنعتی سوسیس و کالباس، همبرگر، رب گوجهفرنگی، رشته آشی و پلویی، نان صنعتی، فرآوری و بستهبندی قارچ، ترشیجات و شوریجات، شیرینیجات، سس مایونز، شکلات، ماکارونی، آرد، سبزی خشک کنی و چای از جمله صنایع غذایی شهرستان ساوجبلاغ هستند که توسعه فعالیت در این زمینهها مقرونبهصرفه به نظر نمیرسد.
-
صنعت
مشاغل صنعتی از مهمترین عوامل توسعه اقتصادی کشور است. اما در کشور ما آنگونه که باید به آن توجه نشده است و لازم است از پتانسیلهای هر شهرستان در این حوزه برای پیشرفت اقتصادی کشور استفاده شود. در شهرستان ساوجبلاغ تعدادی واحد صنعتی در زمینههای مختلف وجود دارد اما پتانسیلهای شهرستان نشاندهنده این موضوع است که همچنان برای ایجاد واحدهای صنعتی جدید ظرفیت وجود دارد.
باتوجهبه نزدیکی شهرستان ساوجبلاغ به بازارهای فروش بزرگ، راهاندازی کسبوکار تولید پوشاک امکانپذیر بوده و از صرفه اقتصادی بالایی نیز برخوردار است.
تولید مصالح ساختمانی مانند تیرچه، بلوک و سفال از دیگر فعالیتهایی است که در شهرستان ساوجبلاغ، بازدهی خوبی خواهد داشت.
تولید مصنوعات چوبی همچون میز و صندلی و ادوات کشاورزی از دیگر ظرفیتهای شغلی این شهرستان هستند که سودآوری خوبی را به همراه دارند.
صنایع فعال این شهرستان عبارتاند از: واحدهای تولید داروهای گیاهی (مجتمع داروسازی برکت)، سرنگ و گان و ماسک (شرکت سوپا)، قطعات خودرو، لوازمخانگی (شرکت پاکسان، هیمالیا و ال جی)، امدیاف، کابینت، مبل، سم، کارتن و سبد، دستمال کاغذی، لوازم آرایشی، لوازم الکترونیکی، دینام و تسمه، سیم و کابل، موزاییک، بتن و کارخانه ماموت (تولید کالاهایی همچون ماشین، تریلی، کانتینر و اتاقک ماشین).
-
صنایع تبدیلی و تکمیلی
با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی، بررسیها نشان میدهد که سالانه مقداری از آن در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل میشوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ میدهد؛ اما مصرف آنها در طی سال صورت میپذیرد؛ لذا صنایع تبدیلی میتواند زمان استفاده را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغالزایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات میگردد.
در شهرستان ساوجبلاغ انواع محصولات کشاورزی با مقادیر قابلتوجهی تولید میشود و احداث واحدی جهت سورتینگ و بستهبندی این محصولات، گزینه شغلی خوبی به نظر میرسد. سورتینگ و بستهبندی از فرایندهایی است که بر میزان صادرات تأثیر دارد. هدف از سورتینگ، دستهبندی و درجهبندی انواع محصول بر اساس سایز و کیفیت است. بهطوریکه بتوان محصول نهایی را بهصورت یکدست و یک اندازه در بستهبندیهای مختلف در بازار ارائه نمود و مشتری نهایی در طول زمان از یکنواختی خرید خود با برند موردنظر مطمئن باشد. بستهبندی نهایی محصولات پس از عملیات سورتینگ بهمنظور جابهجایی آسان و همچنین حفاظت از محصول نهایی سورتینگ شده صورت میگیرد. از ویژگیهای بستهبندی مناسب میوه میتوان به عدم استفاده از مواد مضر و شیمیایی در ساختار بستهبندی، سهولت فریز کردن و نگهداری در سردخانه، قابلیت حملونقل مناسب، پاسخگویی به نیازهای نهایی بازار بهطوریکه در وزنها و بستههای مختلف که همه سلیقهها را در بر بگیرد، اشاره کرد.
باتوجهبه تولید عسل به میزان مناسب، احداث واحد صنعتی بستهبندی عسل سودآوری خوبی خواهد داشت. ویژگی مهم عسل آن است که این ماده طبیعی به دلیل نداشتن آب، بهشرط دوری از رطوبت، در مدت طولانی فاسد نمیشود. این ماده فقط در صورتی ارزش غذایی خود را از دست میدهد که بیش از ۶۰ درجه، حرارت ببیند. البته برای حفظ قدرت ضدمیکروبی عسل باید آن را در مکانی تاریک و یا در ظرف شیشهای مات یا تیره خارج از یخچال نگه داشت. نگهداری عسل در ظروف فلزی برای مدت طولانی مناسب نیست. بدین منظور امروزه بستهبندی عسل به شکلهای جذاب، خلاقانه و مناسب جهت نگهداری رو به افزایش است. بستهبندیهای شکیل، باعث جذب بیشتر مشتری و همچنین تسهیل در حملونقل عسل میشود؛ لذا کارکردن در حوزه بستهبندی عسل تولیدی شهرستان علاوه بر سودآوری باعث ایجاد اشتغال پایدار میشود.
باتوجهبه رونق دامداری در شهرستان و وجود کشتارگاه دام، میزان مناسبی از پوست دام تولید میشود که میتوان دررابطهبا فرآوری آنها اقدام کرد. فراوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرمدوزی و همچنین استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایهگذار، سود خوبی هم نصیب دامدار میکند.
واحدهای سردخانه، کشتارگاه صنعتی دام و طیور، بستهبندی گوشت قرمز و مرغ، تولید خوراک دام و طیور و بستهبندی حبوبات، کشمش و خشکبار از جمله صنایع تبدیلی و تکمیلی این شهرستان هستند.
بستهبندی غلات از دیگر پیشنهادات شغلی است که باتوجهبه تولید انواع غلات در این شهرستان و شهرستانهای اطراف امکانپذیر است.
لازم به ذکر است در صورت دقت نکردن به بازار فروش و ظرفیت شهرستان، تمام مشاغلی که در این حوزه نامبرده شد با مسئله اشباع روبهرو خواهند شد؛ بنابراین درنظرگرفتن نیاز و ظرفیت شهرستان و همچنین بازار فروش در شهرستانهای اطراف در زمینه راهاندازی این مشاغل مهم است.
-
صنایعدستی
صنایعدستی به آن گروه از صنایعی گفته میشود که مهارت، ذوق و بینش انسان در آن نقش اساسی دارد و یا اینکه تمام یا بخش اعظم مراحل ساخت فراوردههای آن با دست انجامگرفته و در چارچوب فرهنگ و بینش هر منطقه و با دیدگاههای قومی ساختهوپرداخته میشود. صنایعدستی بازتابی از تاریخ تمدن هر ملت و قومی است و میتواند انتشار مؤثری برای فرهنگ و سنن مناطق مختلف باشد.
در شهرستان ساوجبلاغ انواعی از صنایعدستی تولید میشوند و ظرفیتهای لازم برای توسعه این صنایع وجود دارد.
بافت فرش، تابلوفرش و قالیچه از جمله فعالیتهایی است که در حوزه صنایعدستی این شهرستان انجام میشود و میتوان دررابطهبا گسترش آنها سرمایهگذاری کرد.
قالیبافی از مشاغل خانگی پردرآمدی است که تسهیلات خوبی به آن تعلق میگیرد. بسیاری از زنان خانهدار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب میدانند چون در کنار کارهای روزمره میتوانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد میتوان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب باذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. همچنین با تولید فرش باکیفیت میتوان به صادرات در این زمینه فکر کرد. این کسبوکار را میتوان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد.
جاجیمبافی و گلیمبافی از جمله صنایعدستی این شهرستان هستند که قابلیت لازم برای توسعه آنها وجود دارد. گلیم بهعنوان یکی از قدیمیترین دستبافتهای بشر، از شاخههای قالیبافی است و در آن از طرحهای مختلف محلی استفاده میشود. هرچند درگذشته گلیم بهعنوان یک زیرانداز شناخته و بافته میشد اما امروزه باتوجهبه زیبایی نقوش و کیفیت بافتی که دارد از آن در هنرهای تلفیقی همچون روکشهای مبلمان، دوخت کیفهای چرمی، وسایل تزیینی و غیره استفادههای بسیاری میشود.
جاجیمبافی نیز در عین ظرافت و زیبایی و دقتی که باید صرف آن شود، سنتیترین روش بافندگی را مجسم میکند و ابزار موردنیاز آن از سادهترین وسایل است. جاجیم نیز در برخی از نقاط کشور همچنان طرفداران خود را حفظ کرده است و توسعه جاجیمبافی در صورت تأمین بازار فروش سودآوری خوبی دارد.
گسترش تولید کفشهای سنتی مانند گیوه در صورت تأمین بازار فروش، صرفه اقتصادی خوبی خواهد داشت.
کسبوکار شمعسازی نیز از مشاغل خانگی پر درآمدی است که امروزه به علت خواص دارویی، خواص زینتی و زیبایی، بازار مصرفی بالا و پررونقی دارد. این کسبوکار از ریسک پایینی برخوردار است و چون مواد اولیه آن بهراحتی تأمین میشود، بازار مصرفی خوبی دارد (مواد اولیه شمعسازی، پارافین است که ایران منابع سرشاری از پارافین را داراست). شمعسازی در مقیاس کوچک قابل انجام است و خطرهایی مثل بیماری و یا آبوهوای اقلیمی، کار و سرمایه را تهدید نمیکند. به همین خاطر میتواند از بهترین گزینهها برای راهاندازی کسبوکار باشد و با بازاریابی مناسب سود خوبی را عاید شخص کند. در صورت تأمین بازار میتوان این شغل را در مقیاسهای بزرگتر نیز راهاندازی کرد.
در ادامه تحلیل، مشاغل در 10 رسته، ذیل سه حوزه کشاورزی، صنعت و خدماتی دستهبندی شده است. در هریک از این رستهها عناوین شغلی، بر اساس مزیت راهاندازی، از شماره 1 تا 4 اولویتبندی شدهاند (مزیتها بر اساس اهمیت رستهها و تعداد مشاغل پیشنهادی در هر رسته، شمارهگذاری شدهاند.).
|
کشاورزی |
صنایع |
خدمات |
|||||||||
ردیف |
دامداری |
باغداری |
زراعت |
طیور |
شیلات |
صنایع غذایی |
صنعت |
صنایع تبدیلی و تکمیلی |
صنایع دستی |
خدمات |
||
1 |
پرورش گوسفند شال (1) |
احداث باغ انگور (1) |
کشت گندم (1) |
پرورش مرغ گوشتی (1) |
پرورش ماهی قزل آلا (1) |
فرآوری انگور (1) |
تولید پوشاک (1) |
سورتینگ و بسته بندی محصولات کشاورزی (1) |
بافت فرش (1) |
احداث اقامتگاه بومگردی (1) |
||
2 |
پرورش گوسفند فشندی (1) |
احداث باغ گردو (1) |
کشت جو (1) |
پرورش مرغ تخم گذار (1) |
پرورش ماهی سالمون (2) |
فرآوری و بسته بندی گیاهان دارویی (1) |
تولید مصالح ساختمانی (1) |
بسته بندی عسل (1) |
بافت تابلوفرش (1) |
احداث رستوران بومی (1) |
||
3 |
پرورش گوسفند مهربان (1) |
احداث باغ بادام (1) |
کشت زعفران (1) |
پرورش مرغ مادر (1) |
پرورش ماهی کپور (2) |
فرآوری گل محمدی (1) |
تولید میز و صندلی (2) |
فرآوری پوست دام (2) |
بافت قالیچه (1) |
احداث اکوکمپ (1) |
||
4 |
پرورش گوسفند افشاری (1) |
کاشت گل محمدی (1) |
کشت گیاهان دارویی (1) |
پرورش بلدرچین (2) |
پرورش ماهی زینتی (2) |
فرآوری و بسته بندی گردو (1) |
تولید ادوات کشاورزی (2) |
بسته بندی غلات (3) |
گلیم بافی (2) |
احداث هتل (1) |
||
5 |
پرورش گوسفند رومانوف (1) |
احداث نهالستان (1) |
کشت کلزا (1) |
پرورش بوقلمون (2) |
فرآوری و بسته بندی بادام (1) |
جاجیم بافی (2) |
احداث مجتمع خدماتی-رفاهی (1) |
|||||
6 |
پرورش گاو دورگ (1) |
احداث گلخانه صیفی جات (1) |
کشت ذرت علوفه ای (2) |
پرورش شترمرغ (2) |
تولید و بسته بندی خشکبار (2) |
تولید کفش سنتی (2) |
تعمیر لوازم منزل (2) |
|||||
7 |
پرورش گاو هلشتاین (1) |
احداث گلخانه سبزیجات (1) |
کشت ذرت شیرین (2) |
پرورش کبک (3) |
تولید کنسانتره و آبمیوه (2) |
شمع سازی (3) |
خدمات خودرو (2) |
|||||
8 |
پرورش گاو سمینتال (1) |
احداث گلخانه تولید نشاء (پیوندی و مکانیزه) (1) |
کشت آفتابگردان (2) |
پرورش غاز (4) |
تولید چیپس میوه و میوه خشک (2) |
مغازه داری (2) |
||||||
9 |
پرورش بز سانن (2) |
احداث گلخانه معمولی و هیدروپونیک توت فرنگی (1) |
کشت یونجه (2) |
پرورش اردک (4) |
تولید کمپوت، لواشک و مربا (2) |
طلاسازی (2) |
||||||
10 |
زنبورداری (2) |
کاشت گوجه فرنگی (1) |
تولید بذر (2) |
پرورش قرقاول (4) |
تولید کیک، کلوچه و بیسکوییت (2) |
|||||||
11 |
پرورش بز بومی (3) |
کاشت خیار (1) |
کشت پیاز (2) |
پرورش پرندگان زینتی (4) |
تولید نان سنتی (2) |
|||||||
12 |
پرورش گاو بومی (3) |
احداث گلخانه گل و گیاه زینتی (2) |
کشت ذرت دانه ای (3) |
تولید چیپس سیب زمینی (2) |
||||||||
13 |
پرورش زالو (3) |
احداث گلخانه گیاهان دارویی (2) |
کشت حبوبات (3) |
تولید لبنیات (2) |
||||||||
14 |
کاشت سبزیجات (2) |
کشت چغندر لبویی (4) |
تولید ژل رویال (3) |
|||||||||
15 |
کاشت فلفل (2) |
|||||||||||
16 |
کاشت بادمجان (2) |
|||||||||||
17 |
کاشت کدو (2) |
|||||||||||
18 |
کاشت لوبیاسبز (2) |
|||||||||||
19 |
احداث باغ پسته (2) |
|||||||||||
20 |
احداث باغ گیلاس (2) |
|||||||||||
21 |
احداث باغ آلبالو (2) |
|||||||||||
22 |
احداث باغ هلو (2) |
|||||||||||
23 |
احداث باغ زردآلو (2) |
|||||||||||
24 |
احداث باغ شلیل (2) |
|||||||||||
25 |
احداث باغ گوجه سبز (2) |
|||||||||||
26 |
احداث باغ آلو (2) |
|||||||||||
27 |
احداث باغ سیب (2) |
|||||||||||
28 |
احداث باغ گلابی (2) |
|||||||||||
29 |
احداث باغ توت (2) |
|||||||||||
30 |
کاشت آلوئه ورا (2) |
|||||||||||
31 |
کاشت هندوانه (3) |
|||||||||||
32 |
کاشت خربزه (3) |
|||||||||||
33 |
کاشت طالبی (3) |
|||||||||||
34 |
پرورش قارچ (3) |
|||||||||||
|
کشاورزی |
صنایع |
خدمات |
|||||||||
ردیف |
دامداری |
باغداری |
زراعت |
طیور |
شیلات |
صنایع غذایی |
صنعت |
صنایع تبدیلی و تکمیلی |
صنایع دستی |
خدمات |
||
1 |
پرورش گوسفند شال (1) |
احداث باغ انگور (1) |
کشت گندم (1) |
پرورش مرغ گوشتی (1) |
پرورش ماهی قزل آلا (1) |
فرآوری انگور (1) |
تولید پوشاک (1) |
سورتینگ و بسته بندی محصولات کشاورزی (1) |
بافت فرش (1) |
احداث اقامتگاه بومگردی (1) |
||
2 |
پرورش گوسفند فشندی (1) |
احداث باغ گردو (1) |
کشت جو (1) |
پرورش مرغ تخم گذار (1) |
پرورش ماهی سالمون (2) |
فرآوری و بسته بندی گیاهان دارویی (1) |
تولید مصالح ساختمانی (1) |
بسته بندی عسل (1) |
بافت تابلوفرش (1) |
احداث رستوران بومی (1) |
||
3 |
پرورش گوسفند مهربان (1) |
احداث باغ بادام (1) |
کشت زعفران (1) |
پرورش مرغ مادر (1) |
پرورش ماهی کپور (2) |
فرآوری گل محمدی (1) |
تولید میز و صندلی (2) |
فرآوری پوست دام (2) |
بافت قالیچه (1) |
احداث اکوکمپ (1) |
||
4 |
پرورش گوسفند افشاری (1) |
کاشت گل محمدی (1) |
کشت گیاهان دارویی (1) |
پرورش بلدرچین (2) |
پرورش ماهی زینتی (2) |
فرآوری و بسته بندی گردو (1) |
تولید ادوات کشاورزی (2) |
بسته بندی غلات (3) |
گلیم بافی (2) |
احداث هتل (1) |
||
5 |
پرورش گوسفند رومانوف (1) |
احداث نهالستان (1) |
کشت کلزا (1) |
پرورش بوقلمون (2) |
فرآوری و بسته بندی بادام (1) |
جاجیم بافی (2) |
احداث مجتمع خدماتی-رفاهی (1) |
|||||
6 |
پرورش گاو دورگ (1) |
احداث گلخانه صیفی جات (1) |
کشت ذرت علوفه ای (2) |
پرورش شترمرغ (2) |
تولید و بسته بندی خشکبار (2) |
تولید کفش سنتی (2) |
تعمیر لوازم منزل (2) |
|||||
7 |
پرورش گاو هلشتاین (1) |
احداث گلخانه سبزیجات (1) |
کشت ذرت شیرین (2) |
پرورش کبک (3) |
تولید کنسانتره و آبمیوه (2) |
شمع سازی (3) |
خدمات خودرو (2) |
|||||
8 |
پرورش گاو سمینتال (1) |
احداث گلخانه تولید نشاء (پیوندی و مکانیزه) (1) |
کشت آفتابگردان (2) |
پرورش غاز (4) |
تولید چیپس میوه و میوه خشک (2) |
مغازه داری (2) |
||||||
9 |
پرورش بز سانن (2) |
احداث گلخانه معمولی و هیدروپونیک توت فرنگی (1) |
کشت یونجه (2) |
پرورش اردک (4) |
تولید کمپوت، لواشک و مربا (2) |
طلاسازی (2) |
||||||
10 |
زنبورداری (2) |
کاشت گوجه فرنگی (1) |
تولید بذر (2) |
پرورش قرقاول (4) |
تولید کیک، کلوچه و بیسکوییت (2) |
|||||||
11 |
پرورش بز بومی (3) |
کاشت خیار (1) |
کشت پیاز (2) |
پرورش پرندگان زینتی (4) |
تولید نان سنتی (2) |
|||||||
12 |
پرورش گاو بومی (3) |
احداث گلخانه گل و گیاه زینتی (2) |
کشت ذرت دانه ای (3) |
تولید چیپس سیب زمینی (2) |
||||||||
13 |
پرورش زالو (3) |
احداث گلخانه گیاهان دارویی (2) |
کشت حبوبات (3) |
تولید لبنیات (2) |
||||||||
14 |
کاشت سبزیجات (2) |
کشت چغندر لبویی (4) |
تولید ژل رویال (3) |
|||||||||
15 |
کاشت فلفل (2) |
|||||||||||
16 |
کاشت بادمجان (2) |
|||||||||||
17 |
کاشت کدو (2) |
|||||||||||
18 |
کاشت لوبیاسبز (2) |
|||||||||||
19 |
احداث باغ پسته (2) |
|||||||||||
20 |
احداث باغ گیلاس (2) |
|||||||||||
21 |
احداث باغ آلبالو (2) |
|||||||||||
22 |
احداث باغ هلو (2) |
|||||||||||
23 |
احداث باغ زردآلو (2) |
|||||||||||
24 |
احداث باغ شلیل (2) |
|||||||||||
25 |
احداث باغ گوجه سبز (2) |
|||||||||||
26 |
احداث باغ آلو (2) |
|||||||||||
27 |
احداث باغ سیب (2) |
|||||||||||
28 |
احداث باغ گلابی (2) |
|||||||||||
29 |
احداث باغ توت (2) |
|||||||||||
30 |
کاشت آلوئه ورا (2) |
|||||||||||
31 |
کاشت هندوانه (3) |
|||||||||||
32 |
کاشت خربزه (3) |
|||||||||||
33 |
کاشت طالبی (3) |
|||||||||||
34 |
پرورش قارچ (3) |
راهنما:
(1): مزیتهایی که در اولویت اول قرار دارند.
(2): مزیتهایی که در اولویت دوم قرار دارند.
(3): مزیتهایی که در اولویت سوم قرار دارند.
(4): مزیتهایی که در اولویت چهارم قرار دارند.
در انتهای تحلیل یک لیست مزیتسنجی 57تایی در جدول زیر ارائهشدهاست. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان میدهد.
مشاغل |
مزیت |
پرورش گوسفند شال و فشندی |
1 |
پرورش گوسفند مهربان و افشاری |
2 |
پرورش گاو دورگ |
3 |
پرورش گاو هلشتاین و سمینتال |
4 |
زنبورداری |
5 |
احداث باغ گردو |
6 |
احداث باغ بادام |
7 |
احداث باغ انگور |
8 |
احداث گلخانه تولید نشاء (پیوندی و مکانیزه) |
9 |
احداث نهالستان |
10 |
احداث گلخانه معمولی و هیدروپونیک توت فرنگی |
11 |
احداث گلخانه صیفی جات |
12 |
احداث گلخانه سبزیجات |
13 |
کشت گندم و جو |
14 |
کشت زعفران |
15 |
کشت کلزا |
16 |
پرورش بز سانن |
17 |
کاشت گل محمدی |
18 |
کشت گیاهان دارویی |
19 |
کاشت گوجه و خیار |
20 |
پرورش مرغ گوشتی و تخم گذار |
21 |
پرورش مرغ مادر |
22 |
پرورش ماهی قزل آلا |
23 |
احداث گلخانه گل و گیاه زینتی |
24 |
پرورش ماهی سالمون |
25 |
احداث باغ پسته |
26 |
کشت ذرت علوفه ای |
27 |
کشت یونجه |
28 |
تولید بذر |
29 |
پرورش بوقلمون، بلدرچین و شترمرغ |
30 |
پرورش کبک |
31 |
احداث هتل |
32 |
فرآوری انگور |
33 |
فرآوری و بسته بندی گیاهان دارویی |
34 |
فرآوری گل محمدی |
35 |
احداث اقامتگاه بومگردی |
36 |
احداث اکوکمپ |
37 |
احداث مجتمع خدماتی- رفاهی |
38 |
احداث باغ گیلاس و آلبالو |
39 |
احداث باغ هلو و زردآلو |
40 |
احداث باغ شلیل، آلو و گوجه سبز |
41 |
احداث باغ سیب و گلابی |
42 |
احداث باغ توت |
43 |
فرآوری و بسته بندی گردو و بادام |
44 |
تولید پوشاک |
45 |
تولید مصالح ساختمانی |
46 |
کشت پیاز |
47 |
کاشت سبزیجات |
48 |
کاشت کدو و بادمجان |
49 |
کاشت لوبیا سبز و فلفل |
50 |
کاشت آلوئه ورا |
51 |
سورتینگ وبسته بندی محصولات کشاورزی |
52 |
بسته بندی عسل |
53 |
پرورش غاز و اردک |
54 |
پرورش ماهی کپور و ماهی زینتی |
55 |
احداث گلخانه گیاهان دارویی |
56 |
بافت فرش، تابلوفرش و قالیچه |
57 |
*این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) تهیه و تدوین شده است.