ساوه

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌وكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌شده‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان ساوه ارائه‌شده‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطوريكه در قسمت مقدمه اشاره‌شده مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجوددارد، اشاره شده‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌است.

 

1. صنایع غذایی
2. باغداری
3. زراعت
4. دامداری
5. صنایع تبدیلی و تکمیلی
6. طیور
7. صنعت
8. خدمات
9. صنایع دستی
10. شیلات

 

· صنایع غذایی

صنعت تولید غذا، از نمونه فعالیت‌های توانمند در کشور به شمار می‌رود، عرصه‌ای که در صورت حمایت و برنامه‌ریزی، می‌تواند به قطبی تأثیرگذار در توسعه صادرات غیر نفتی مبدل شود. در شهرستان‌هایی مانند ساوه، که تولیداتی قوی در تعدادی از حوزه ها خصوصا کشاورزی دارد، راحت تر می توان در رابطه با ایجاد صنایع غذایی صحبت کرد. هرچند که در حال حاضر تعدادی واحدهای صنایع غذایی، فعال هستند اما با توجه به پتانسیل های شهرستان، جای کار بسیار بیشتری در این حوزه وجود دارد. درواقع تولیدات باغی و زراعی در این شهرستان آن قدر زیاد هستند که مزیت سرمایه گذاری در فرآوری محصولات را نسبت به تولید گسترده تر آن ها، بیشتر می کند.

با در نظر گرفتن مقدار تولید محصولات باغی و زراعی، صنایع غذایی مختلفی را می توان پیشنهاد داد. برای مثال گردو و بادام از تولیداتی هستند که مقدار زیادی دارند. فرآوری گردو و بادام به منظور تولید روغن گردو و بادام گزینه شغلی بسیار خوبی است که سودآوری بسیاری دارد. روغن گردو یکی از گران‌ترین روغن‌های طبیعی موجود در بازار است. این روغن به‌راحتی دردسترس است و در تمام جهان شناخته‌شده می‌باشد. ولی بسیاری از مردم هنوز از این روغن همه‌کاره که خواص فراوانی دارد بهره نمی‌برند، زیرا از خواص روغن گردو آگاهی ندارند، اما با آگاهی دادن به مردم می توان بازار فروش این روغن را گسترده تر کرد. روغن گردو خواص فراوانی دارد که کمک به سلامت قلب و عروق، کمک به کنترل قند خون و دیابت، جلوگیری از ریزش مو، ، بهبود عملکرد مغز و کاهش خطر ابتلا به سرطان از این دست هستند. در مقابل، مردم آشنایی بیشتری از روغن بادام دارند و استفاده از آن، نسبت به روغن گردو، رایج تر است. لازم به ذکر است که روغن گردو و بادام در حال حاضر به صورت سنتی تولید می‌شوند.

میزان زیتون تولیدی در شهرستان و کیفیت خوب آن، رغبت برای سرمایه گذاری در زمینه فرآوری و بسته بندی زیتون را بیشتر می کند. فرآورده های حاصل از زیتون مانند روغن زیتون و ترشی زیتون از مواد غذایی پرطرفدار در بین مردم ایران هستند که قیمت بالایی نیز دارند و تولید کننده این محصولات درآمدزایی بسیار خوبی خواهد داشت. زیتون پرورده نیز از فرآورده های دیگر زیتون است که می توان در کنار سایر فرآورده های زیتون آن را تولید کرد. همچنین می‌توان این کار را به صورت کارگاهی و خانگی نیز انجام داد و کسب درآمد کرد.

با توجه به میزان تولید میوه در شهرستان ساوه، می‌توان در خصوص ایجاد واحدهایی برای فرآوری آن ها سرمایه گذاری کرد. آبمیوه، لواشک، ترشیجات، چیپس میوه، میوه خشک، کمپوت، مربا، شهد و کنسانتره از جمله فرآورده هایی هستند که می توان در این حوزه تولید کرد. تولید فرآورده های هلو و انجیر مانند چیپس هلو، انجیر خشک، شهد و مربای انجیر از مزیت بیشتری برخوردارند.

خشک کردن میوه‌جات، یکی از روش‌هاي جلوگیري از فساد میکروبی آن‌ها است. در این روش، در اثر کاهش میزان رطوبت، امکان فساد میکروبی بسیار کم شده و سرعت دیگر واکنش‌هاي مضر نیز، به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد. خشک کردن، ضمن اینکه روي محصول اثر حفاظتی دارد، وزن و حجم آن را نیز به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد، در نتیجه از هزینه‌های حمل و نقل و ذخیره‌سازي نیز می‌کاهد. با توجه به اینکه بخشی از بازار میوه خشک ایران، سهم محصولات وارداتی است، با تولید مشابه داخلی این میوه‌ها (از نظر نوع و کیفیت)، می‌توان مانع واردات و خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور شد. همچنین نیاز بیش از حد برخی از کشورها به این گونه محصولات (به دلیل شرایط ویژه اقلیمی آن‌ها، هزینه بالای حمل و نقل سبزیجات و میوه‌های تازه و محدود بودن زمان نگه‌داری آن‌ها)، فرصت مناسبی برای رونق تولید و صادرات چیپس میوه فراهم آورده است.

آبمیوه یکی از بهترین جایگزین‌ها برای نوشابه‌های گازدار در سراسر دنیا است. این نوشیدنی تهیه شده از انواع میوه، از نظر سلامتی ارزش غذایی بالایی دارد و بر این اساس میزان مصرف آن در کشورهای مختلف جهان دائما در حال افزایش است. صنعت آبمیوه در هر کشوری از صنایع اساسی در بخش غذایی به شمار می‌رود و این موضوع موجب شده تا بازار جهانی انواع آبمیوه و کنسانتره بسیار پررونق و گرم باشد؛ اما نکته ای که بر بازار فروش آبمیوه تاثیر دارد و باید به آن دقت شود نوع بسته بندی محصول است. بسته بندی شکیل تر در کنار کیفیت خوب محصول تاثیر بسیار خوبی در افزایش محبوبیت کالا خواهد داشت. شرط موفقیت در این حوزه، توانایی رقابت با نشان‌های تجاری موجود است.

کنسانتره میوه ها نیز از یک فرایند مرتب و متوالی تولید می شود و این فرآیند در نهایت به تغلیظ منتهی می شود که امکان جابجایی را تسهیل می کند. فایده تولید کنسانتره در میوه ها این است که با حذف آب، وزن ماده غذایی کاهش یافته و بنابراین حمل و نقل آن راحت تر و با صرف هزینه کمتر صورت می گیرد. به علاوه کنسانتره را به راحتی در هنگام مصرف با اضافه نمودن حلال (معمولا آب) به حالت اول برگردانده و استفاده می کنند.

در رابطه با مزیت تولید کمپوت میوه نیز باید گفت امروزه با توجه به تولید انواع میوه بیش از مقدار مصرفی، باید با روش های مختلفی مانند تولید کمپوت، از مازاد میوه مصرفی نگهداری کرد تا علاوه بر کاهش ضایعات در تمام فصول مورد استفاده قرار بگیرند. تهیه کمپوت یکی از روش های نگهداری طولانی میوه با استفاده از حرارت است که طی آن آنزیم ها غیرفعال و اغلب میکروارگانیسم ها نابود می شوند. بسته بندی میوه های کمپوت شده به گونه ای است که از آلودگی مجدد آن ها جلوگیری می کند. انتخاب مواد اولیه مناسب و سالم در کیفیت محصول نهایی و رضایت مصرف کننده نقش مهمی دارد.

ترشیجات، مربا، شهد و لواشک نیز از جمله محصولاتی هستند که از بازارفروش خوبی برخوردار بوده و تولید آن ها سوددهی مناسبی دارد.

درخصوص فراوری انار نیز که از محصولات اصلی شهرستان ساوه است، واحدهایی وجود دارد که آب انار، رب انار و کنسانتره انار تولید می کنند که می توان نسبت به توسعه و یا احداث واحدهای جدید در خصوص تولید این فرآورده ها اقدام کرد. البته فراورده های حاصل از انار، تنها به آب انار، رب انار و کنسانتره محدود نمی شوند، بلکه فراورده ی بسیار باارزش دیگری نیز به نام روغن هسته انار نیز می توان تولید کرد. هرکیلو روغن هسته انار با قیمت بالایی خرید و فروش می‌شود و خواص درمانی فوق العاده ای نیز برای بدن دارد. متاسفانه بسیاری از مردم کشور ما از خواص شگفت انگیز روغن هسته انار بی اطلاع هستند و با تبلیغات صحیح باید بازار فروش این محصول را در داخل کشور گسترده تر کرد. البته روغن هسته انار در خارج از کشور نیز بازار فروش خوبی دارد و می توان روی صادرات آن کار کرد و سود اقتصادی بسیاری را به دست آورد. علاوه بر هسته انار، پوست آن نیز قابل فرآوری است و می توان پودر شده آن را مورد استفاده قرار داد. از آنجایی که پودر پوست انار خواص زیادی دارد و مردم کشورهای جهان از آن استفاده می کنند کشورهایی که دارای انار مرغوب هستند پوست آن را با دستگاه های خشک کن خشک می کنند و به کشورهایی صادر می کنند که این محصول را تقاضا کرده اند و مردم آن کشورها از این طریق می توانند از پودر پوست انار مرغوب استفاده کنند. قیمت پودر پوست انار در بازار جهانی مشخص می شود و به دلیل ارزش بالای این محصول، از قیمت بالایی برخوردار است. تولید پودر پوست انار در حال حاضر در ایران نیز انجام می شود. پودر پوست انار علاوه بر اینکه در ساخت لوازم آرایشی و بهداشتی کابرد دارد، در درمان گلودرد، تقویت سیستم گوارشی، تقویت لثه و... موثر است. با توجه به تولید انار به میزان بسیار زیاد، می توان برای فرآوری آن، واحدهای مستقلی از فرآوری سایر میوه ها، احداث کرد.

علی رغم اینکه تولید پسته نیز در شهرستان زیاد است اما واحدی برای فرآوری آن به منظور پوست کندن و شور کردن آن وجود ندارد. در صورتی که احداث واحدی برای فرآوری پسته بسیار سودآور است. به صورت کلی قابلیت تولید خشکبار در شهرستان وجود دارد و می توان علاوه بر پسته تغییرات لازم را روی بادام و گردو به منظور تولید خشکبار انجام داد و آن ها را بسته بندی کرد.

در زمینه فرآوری گیاهان دارویی نیز آن چنان که باید کار نشده است و این موضوع باعث شده تا تمایل کشاورزان برای کشت این گیاهان کم تر شود. در صورتی که احداث واحدی صنعتی برای فرآوری گیاهان دارویی به منظور تولید عرقیجات و گیاهان دارویی خشک شده و بسته بندی آن ها، علاوه بر سود اقتصادی زیادی که نصیب فرد تولید کننده می کند، باعث رونق کشت این گیاهان نیز می شود.

در خصوص فرآوری انگور کاشته شده واحدهایی برای تولید کشمش و شیره انگور وجود دارند. اما به نظر می رسد میزان تولیدانگور در شهرستان، قابلیت ایجاد واحدهای دیگری برای فرآوری انگور به منظور تولید کشمش، شیره انگور و سرکه انگور را فراهم کرده است.

با این حجم از گندم تولیدی در شهرستان ساوه متاسفانه کارخانه آرد وجود ندارد. در صورتی که تولید آرد در این شهرستان می تواند ارزش افزوده بسیار خوبی را برای آن ایجاد کند. همچنین می توان با تولید سایر فراورده های حاصل از گندم مانند نان صنعتی، رشته آشی و پلویی، کیک، کلوچه و بیسکوییت و شیرینی نیاز شهرستان و بخشی از نیاز کشور را نیز تامین کرد. در تولید نان به روش صنعتی، نان با استفاده از تکنولوژی روز دنیا، ماشین‌آلات مدرن و به صورت مکانیزه (تمام اتوماتیک) و بدون دخالت دست و در مقیاس بالا تولید می گردد. از مزایای تولید صنعتی نان، ارتقاء کیفیت نان، ارزش غذایی بیشتر، ضایعات کمتر، تنوع محصول و بسته بندی و استفاده بهینه از انرژی است.

کیک، کلوچه، بیسکوئیت و امثال آن جزء محصولات خوراکی هستند که مزیت‌های خاصی در کشور ما دارند و ما می‌توانیم از این مزیت‌ها برای صادرات این محصولات استفاده کنیم. مثلا در کشور ما  ماشین آلاتی که برای تولید استفاده می شوند، ماشین آلات اتومات و مجهزی هستند که بهداشت هم آنها را تایید می­ کند. همچنین اکثر این محصولات بخاطر اینکه هزینه سوخت و فرآوری بسیار بالایی دارند و از طرفی، داخل کشور ما هزینه سوخت بسیار ارزان است و نیروی انسانی هزینه پایینی دارد، قیمت تمام شده نسبت به کشورهای دیگر که هزینه سوخت بالایی دارند، کمتر می شود. یکی دیگر از مزیت‌های این کالاها این است که در تمام دنیا مصرف می‌شوند یعنی اینکه اکثر دنیا این محصولات را می‌پسندند و از آن استفاده می‌کنند.

رشته آشی و پلویی و شیرینی نیز از خوراکی های پرمصرف در بین مردم هستند. شیرینی از دیرباز مورد توجه ایرانیان با ذائقه های مختلف  بوده و در تمامی مراسم ها و جشن ها کاربرد داشته است. پخت شیرینی در ابعاد وسیع و کارگاهی و حتی در محیطی کوچک (در خانه) امکان پذیر است. شیرینی محصولی است که در انواع متفاوت و با طعم های متنوعی تهیه می شود. به علاوه این که با تغییر در مواد تشکیل دهنده آن می توان برای افراد رژیمی هم شیرینی تهیه کرده و این افراد را نیز به بازار هدف خود اضافه کرد. این کسب و کار را می توان با تجهیزات کم و سرمایه پایینی شروع کرد و در زمان کوتاه با فروش محصول به سود بالایی رسید. پخت شیرینی یکی از مشاغل زودبازده است و یک فرصت شغلی مناسب مخصوصا برای زنان خانه دار محسوب می شود. یافتن بازار فروش محصول یکی از ضروریات این حرفه می‌باشد که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی می توان به آن دست یافت . توجه به این نکته ضروری است که یکی از لازمه های موفقیت در این شغل گذراندن دوره های آموزشی مرتبط با پخت شیرینی است.

فرآوری جو از دیگر فعالیت هایی است که با توجه به میزان تولید جو می توان در این شهرستان انجام داد. منظور از فرآوری جو تولید محصولاتی همچون جوپرک، آرد جو و نان جو است.  این محصولات در سبد غذایی خانوارهای ایرانی جایگاه خوبی دارند  و از بازار فروش خوبی نیز برخوردارند.

برای فرآوری گوشت، کارگاهی در راستای تولید سوسیس و کالباس وجود دارد اما فرآوری گوشت قرمز و گوشت مرغ به صورت گسترده تر می تواند درآمد قابل توجهی داشته باشد. امروزه سوسیس و کالباس به عنوان یک فست فود لذیذ، جایگاه بسیار خوبی را در سبد غذایی خانوارها پیدا کرده است. البته علاوه بر سودآوری، به کیفیت محصول نیز باید توجه کرد و این ماده غذایی خوشمزه را به صورت سالم و بدون افزودنی های ناسالم به دست مردم رساند.

در این شهرستان تولید لبنیات به صورت صنعتی و سنتی انجام می شود و به نظر می رسد فعالیت در این زمینه کافی باشد.

 

· باغداری

بخش زیادی از کشاورزی استان مرکزی در شهرستان ساوه انجام می شود. این شهرستان دارای سه دشت حاصلخیز شامل دشت مرکزی با آب و هوای نیمه گرمسیری، دشت لوئین با آب و هوای معتدل و دشت بیات با آب و هوای سرد و کوهستانی است. همین تنوع آب و هوایی موجب تنوع در تولیدات کشاورزی این شهرستان شده است. باغداری به عنوان شاخه ای از حوزه کشاورزی در سطح بسیارخوبی در شهرستان ساوه در حال انجام است  و در نتیجه آن محصولات باغی متنوع با میزان قابل توجه تولید می شود که می توان در زمینه توسعه تولید این محصولات، سرمای گذاری کرد. لازم به ذکر است گسترش سطح کشت تما محصولات کشاورزی اعم از باغی و زراعی در این شهرستان، مشروط بر وجود زمین کافی است.

 انار عمده تولیدات باغی شهرستان ساوه است. انار شهرستان ساوه مشهور است و کیفیتی عالی دارد به گونه ای که مناسب صادرات است، همچنین این محصول درسراسر کشورمان نیز از بازار فروش بسیارخوبی برخوردار است. بنابراین با توجه به بازدهی بسیار خوب این محصول در شهرستان ساوه و سوددهی مناسب آن، فعالیت در زمینه توسعه باغات این محصول پیشنهاد می شود. به صورت کلی مصرف انار در سال های اخیر افزایش یافته است. خواص این میوه و ابعاد مختلف محصولی آن از دلایل افزایش مصرف است. از انار در تولید داروهای تقویتی و صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. مصرف رب و آب انار نیز از گذشته رواج داشته و در سال های اخیر به اشکال متنوع و بهتری انجام می شود. نهال انار حداقل سه سال نیاز به رشد دارد و از سال چهارم به بعد شروع به باردهی می کند. درخت انار بیش از 40 سال عمر مفید دارد و با آب و هوای خاصی در ایران سازگاری دارد. علی رغم اینکه در تمام کشور قابل کشت است ولی در برخی از مناطق انار مرغوب تری به دست می آید. درخت انار در مقابل کم آبی مقاوم است اما میزان و نوع آب در کیفیت و کمیت میوه آن تاثیر مهمی دارد.ایران نخستین صادر کننده انار بوده و ارزش غذایی و خواص انار باعث شده اروپایی ها به آن علاقه نشان دهند. کاشت انار فعالیتی درآمدزا است که با ارزیابی نیاز بازار، به روز رسانی فرآیند بسته بندی و جابجایی و ... می توان درآمد آن را افزایش داد.

پسته، گردو و بادام از جمله میوه های خشکی هستند که به میزان بالایی در شهرستان ساوه تولید می شوند. با توجه به وجود پتانسیل لازم برای تولید این محصولات و مزایای قابل توجه حاصل از تولید آن ها،  فعالیت در زمینه احداث باغات جدید در خصوص کاشت این محصولات پیشنهاد می شود.

باتوجه به اینکه کیفیت آب های شهرستان به سمت شوری پیش رفته، شرایط برای کشت محصولی مانند پسته مساعدتر شده است، تولید این محصول به صورت عمده امکان پذیر است. اصولا درخت پسته از ۷ تا ۹ سال پس از کاشت نهال و پیوند، شروع به دادن محصول می‌نماید. کسانی که قصد احداث باغ پسته را دارند برای داشتن سود اقتصادی باید کمی صبور باشند. بهترین خاک برای کاشت درخت پسته، خاک رسی یا شنی است. کیفیت آب مصرفی برای آبیاری درخت پسته به گونه ای است که در کاشت سایر محصولات کشاورزی با آن آب غیر ممکن یا غیر اقتصادی است. آگاهی از اقلیم و آب و هوای مناسب برای درخت پسته یک امر حیاتی قبل از احداث باغ است. شرایط مناسب آب و هوایی برای کاشت نهال پسته اقلیم گرم و خشک در تابستان (گرمای سوزان نباشد) و زمستان سرد و معتدل است. انتخاب پایه مناسب نکته دیگری است که لازم است درنظر گرفته شود. یک پایه پسته قوی و ایده آل باید نسبت به بیماری های مختلف مقاوم و دارای رشد بالایی باشد، همچنین مقاومت و سازگاری زیادی در برابر کم آبی و شوری داشته باشد. محصول پسته به لحاظ اهمیتی که اندام های مختلف گونه های متعدد درختان پسته از نظر خوراکی و صنعتی دارد همواره حائز اهمیت فراوانی بوده و انسان از میوه، پوست، هسته، برگ، ساقه و حتی صمغ آن نیز استفاده می برده است.

گردو، درختی چندساله و مقاوم است که پس از رشد کامل، هر درخت تا 18 کیلوگرم تولید محصول خواهد داشت. محصول نهایی قیمت بالایی دارد که هم در داخل کشور طرفداران زیادی داشته و هم قابلیت بالای صادرات دارد. در صورت احداث باغ گردو، تا سال های سال نیاز به سرمایه گذاری و کشت دوباره وجود ندارد؛ زیرا درخت گردو دارای عمر طولانی است و تا ده ها سال قابلیت برداشت دارد. میوه گردو هم جزء معدود میوه هایی است که هیچ گونه نیازی به هزینه انبار در سردخانه ندارد و به دلیل ماندگاری طولانی، می تواند چند ماه و حتی چند سال مورد مصرف قرار گیرد. در ضمن چوب درخت گردو هم برای منبت کاری، خراطی و کنده کاری، ساخت مجسمه و اشیاء دکوری، ساخت آلات موسیقی و همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکش های چوب بسیار پرکاربرد است. این چوب نیمه سنگین و نیمه سخت بوده و مقاومت مناسبی در برابر فشار، خمش، رطوبت و کشش دارد.

 از درخت بادام نیز به‌عنوان یک درخت مقاوم در برابر خشکی یاد می‌شود و در شرایطی که بی‌آبی وجود دارد، درخت بادام میوه خوبی می‌دهد و همچنین ازلحاظ شرایط کاشت در زمین‌های آهکی هم تا حد زیادی مقاومت دارد. با توجه به موارد گفته شده و ارزش افزوده خوبی که کاشت این محصول دارد، ایجاد باغات بادام، سوددهی خوبی را خواهد داشت.

 انگور، انجیر و زیتون از دیگر محصولات باغی شهرستان ساوه هستند که به میزان مناسبی تولید می شوند. افزایش تولید هرکدام از محصولات گفته شده در شهرستان ساوه دارای مزیت اقتصادی است و پیشنهاد می شود.

نیاز آبی بسیار کم، سازگاری با محیط و استقامت در برابر گرما و خشک‌سالی از ویژگی‌های بارز گیاه انجیر محسوب می‌شود. ازآنجا که باغ‌های انجیر معمولاً در دامنه‌های شیب‌دار احداث می‌گردند، احداث چنین باغ‌هایی علاوه بر ایجاد اشتغال و پوشش گیاهی مناسبی برای منطقه و بیابان‌زدایی می‌تواند به حفظ کنترل سیلاب، جلوگیری از فرسایش خاک و استفاده بهینه از آب باران کمک کند. همچنین انجیر به عنوان میوه ای با خواص بسیار زیاد، علاوه بر تازه خوری برای تولید میوه خشک نیز مورد استفاده قرار می گیرد و ارزش افزوده بالایی برای تولید کننده ایجاد می کند.

انگور نیز از مهم‌ترین محصولات باغی در دنیا است که هم به لحاظ سطح زیر کشت و هم ارزش اقتصادی و تغذیه‌ای، موردتوجه کشاورزان و کارآفرینان می‌باشد. زیبایی، تنوع رنگ، طعم و مزه، ارزش غذایی، خواص دارویی و وجود فرآورده‌‌های تبدیلی چون کشمش، شیره انگور، روغن هسته انگور، کنسانتره، آب انگور، سرکه، آبغوره، دارو‌های تقویتی و مواد آرایشی ‌بهداشتی، همچنین توصیه‌‌های دینی و مذهبی، انگور را به یک میوه استثنایی و بی‌نظیر تبدیل کرده است. پرورش این محصول علاوه بر اشتغال‌زایی، یکی از محصولات ارزآور کشور است و می‌تواند در توسعه صادرات غیرنفتی در بخش کشاورزی، سهم بسزایی داشته باشد. انگور تولیدی در شهرستان ساوه نیز برای تولید کشمش و شیره انگور مناسب است و علاوه بر فروش این محصول به صورت خام، با تولید فراورده های آن می توان سود بیشتری به دست آورد؛ بنابراین توسعه باغات انگور قابلیت سرمایه گذاری را دارد.

زیتون به موجب مقاومت به کم‌آبی، سازگاری با خاک‌های فقیر و کم بازده و تولید محصول ارزشمند، از نظر اقتصادی حائز اهمیت می‌باشد و به محصول ثروتمند خاک‌های فقیر مشهور است. زیتون به دلیل استقامت و طول عمر و سازش با محیط‌های مختلف به دیگر درختان برتری دارد تا جایی که علاوه بر کشت در باغات و اراضی کشاورزی در توسعه فضای سبز شهری نیز از این درخت استفاده می‌شود. زیتون علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی ارزشمندی از جمله تولید روغن، کنسرو زیتون، کمک به معیشت کشاورزان با زیر کشت بردن اراضی کم بازده فقیر و شور، اشتغال‌زایی (جذب قابل‌ملاحظه‌ای از جمعیت جویای کار) و جلوگیری از مهاجرت است.

در شهرستان ساوه میوه های هسته داری همچون هلو، آلبالو، گیلاس و زردآلو نیز سطح کشت خوبی را به خود اختصاص داده‌اند. این میوه ها علاوه بر اینکه به عنوان تازه خوری مورد استقبال بسیاری از مردم قرار می گیرند، در صنایع غذایی مختلفی نیز کاربرد دارند، بنابراین سرمایه گذاری در زمینه تولید این محصولات صرفه اقتصادی خوبی دارد.

خربزه و طالبی نیز از صیفی جات تولیدی در شهرستان هستند که کاشت آن ها با اقلیم شهرستان سازگاری خوبی دارد و تولید مقدار بیشتری از آن ها نیز مزیت دارد. البته باید توجه داشت که این محصولات آب زیادی مصرف می کنند و این نکته را در هنگام کشت باید در نظر گرفت.

در شهرستان ساوه شهرک گلخانه ای وجود دارد که محصولاتی مانند سبزیجات، گوجه، خیار، فلفل، بادمجان،توت فرنگی، گل های زینتی و گیاهان دارویی مانند آلوئه ورا تولید می کند. طبق بررسی‌های انجام شده قابلیت گسترش تعداد گلخانه ها برای تولید محصولات نام برده شده در سطح شهرستان وجود دارد. به صورت کلی احداث گلخانه یکی از راه های مقاومت در مقابل کم آبی، گرما و سرماست. همچنین کشاورزی در گلخانه ها نسبت به کشاورزی در فضای آزاد و در زمین های کشاورزی دارای دردسر و مشکلات کمتری است. و بازه ی زمانی برای به ثمر نشستن و برداشت محصولات نیز نسبت به کشاورزی سنتی، کوتاه تر است.

پرورش قارچ  نیز یکی دیگر از مشاغلی است که انجام آن در شهرستان مزیت دارد. مزایای کاشت قارچ باعث شده تا افراد زیادی به این شغل روی آورند. از مزایای پرورش قارچ می توان، نیاز به سرمایه کم، فضای کوچک، زودبازده بودن و امکان کشت در هر آب و هوایی را نام برد.

 

· زراعت

تولید بسیاری از کالاهای ضروری که نمی توان از سبد غذایی خانوارها حذف کرد در حوزه زراعت قرار گرفته است. زراعت در شهرستان ساوه که قطب کشاورزی استان است به میزان قابل توجهی در حال انجام است.

گندم عمده محصول زراعی شهرستان است. این شهرستان از نظر میزان تولید گندم رتبه اول استان را داراست. در میان محصولات کشاورزی، کاشت گندم نسبت به بقیه کم دردسرتر و کم آفت تر است.گندم در بازه زمانی حدودا هشت ماهه به ثمر نشسته و به مرحله سود دهی می رسد و در دو نوع بهاره و پاییزه کشت می شود که محصول دهی پاییزه آن بیشتر است. علاوه بر خود گندم، کاه آن نیز مشتری خاص خودش را دارد.  بعد از برداشت محصول، زمین آن هم چراگاه گوسفندان می باشد. همچنین مورد حمایت های دولت واقع شده و کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانه ای در اختیار کشاورزان قرار می گیرد؛ بنابراین گسترش کشت گندم به عنوان محصولی استراتژیک، در این شهرستان مزیت دارد.

جو و ذرت نیز در شهرستان ساوه، میزان تولید بالایی دارند. از آن جایی که در این شهرستان دامداری در سطح بسیار خوبی انجام می شود، جو وذرت(ذرت کشت شده در شهرستان بیشتر از نوع علوفه ای است) کشت شده بازار فروش بسیار خوبی دارند. در شهرستان واحد تولیدی خوراک دام و طیور نیز وجود دارد و این محصولات را به عنوان مواد اولیه محصول تولیدی خود خریداری می کنند.

یونجه و کلزا نیز از تولیدات زراعی دیگر شهرستان هستند که سطح کشت بالایی دارند. شهرستان ساوه برای تولید این محصولات پتانسیل بسیار خوبی دارد به طوری که می توان تولید این محصولات را به حد انبوه رساند. یونجه علاوه بر اینکه به عنوان خوراک دام و طیور استفاده می شود و برگ و جوانه آن استفاده دارویی دارد، باعث تقویت خاک اراضی کشاورزی می شود و ریشه این گیاه ازت خاک را تثبیت می‌کند. البته باید توجه داشت یونجه محصولی است که آب زیادی مصرف می کند و به دلیل مشکلات کم آبی به وجود آمده در چند سال اخیر، بهتر است در کشت آن زیاده روی نشود.

کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم می‌باشد و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگردان بقای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور در بسیاری از کشورهای دنیا متداول است. روغن کلزا ازجمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و با داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال و استفاده ملل‌های مختلف قرارگرفته است. تحقیقات دانشمندان نشان می ­دهد که دانه کلزا 40-30 درصد روغن و کنجاله‌اش50-40 درصد پروتئین دارد.

کشت زعفران نیز در شهرستان ساوه آزمایش شده و به خوبی جواب داده است. در حال حاضر نیز این محصول در شهرستان تولید می‌شود. بسیاری از مردم فکر می کنند که کاشت زعفران فقط درخراسان انجام می شود، به همین دلیل اطلاعات کافی از کاشت طلای سرخ ندارند. مقاومت زعفران در برابر سرما زیاد بوده و به آب کمی نیاز دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می کند. ایران اولین کشور تولیدکننده زعفران بوده که قریب به 90 درصد از زعفران جهان را تأمین می کند. مصرف زعفران در ایران بالا است و نه تنها می تواند نیاز منطقه زیرکشت را تامین کند بلکه درسراسر ایران نیز مشتری دارد.

در شهرستان ساوه گیاهان دارویی خودرویی مانند گل گاو زبان، گون، خارشتر و آویشن وجود دارند. این منطقه به دلیل اقلیم آب و هوایی و خاک سازگار با کشت گیاهان دارویی، شهرستان ساوه یکی از رویشگاه‌های مناسب این گیاهان است و سرمایه گذاری در این زمینه درآمدزایی خوبی دارد.

سیب زمینی و پیاز نیز کشت خوبی در شهرستان ساوه دارند و افزایش تولید آن ها نیز در این شهرستان مزیت دارد. اما برای کشت این محصولات آب زیادی مصرف می شود و باید توجه داشت که در کشت آن ها زیاده روی نشود.

پياز محصولی است که به صورت یک‌ساله كشت می‌شود. این گیاه متعلق به فصل خنک است و بهترین دما برای جوانه زدن بذر پیاز 18 درجه سانتی‌گراد و حداقل و حداکثر دما برای این مرحله از رشد به ترتیب 7 و 29 درجه سانتی‌گراد است. این محصول از مهم‌ترین محصولاتی است که در سطح وسیعی در تمام دنیا کشت می‌گردد و به‌عنوان چاشنی و طعم‌دهنده در اکثر غذاها استفاده می‌شود و دارای مصارف پزشکی و دارویی متعددی است؛ بنابراین بازار مصرف خوبی داشته و توسعه آن توجیه اقتصادی دارد.

کشت سیر نیز در این منطقه وجود دارد اما میزان زیادی ندارد. از آن جایی که سیر برای کشت خود به آب کمتری نیاز دارد، کشت جایگزین خوبی برای پیاز و سیب زمینی محسوب می شود.

کشت حبوبات مانند عدس، نخود و لوبیا در شهرستان ساوه تا اندازه ای انجام می شود. با توجه به بازار فروش بسیار خوب برای حبوبات و قیمت نسبتا بالای آن، کشت این محصولات به عنوان شغلی سودده پیشنهاد می شود.

 

· دامداری

دامداری از جمله حرفه هایی است که رونق خوبی در شهرستان ساوه دارد. دامداری در این منطقه بیشتر به صورت سنتی انجام می شود. البته دامداری صنعتی نیز وجود دارد. بیشتر دام های پرورشی دام سبک (گوسفند و بز) هستند. وجود علوفه دامی فراوان و مراتع خوب در ساوه شرایط را برای دامداری و خصوصا  دامداری سنتی فراهم کرده است. اما با توجه به اینکه استفاده بسیار زیادی از مراتع شده، ظرفیت برای دامداری صنعتی بیشتر از دامداری سنتی وجود دارد و بهتر است در این زمینه سرمایه گذاری شود. همچنین با توجه به مطالب گفته شده، گسترش در زمینه پرورش دام سنگین (گاو) بیشتر از دام سبک جواب می دهد زیرا دام سنگین نیازی به مرتع ندارد. دام های سبک در این شهرستان بیشتر بومی و کردی هستند ولی در بین دام های سنگین، علاوه بر گاو بومی، نژاد هلشتاین، سمینتال و نژاد دورگ نیز وجود دارد. تولید گوشت و شیر بسیار خوب، ثمره دامداری در شهرستان ساوه است.

امروزه با توجه به رشد جمعیت کشور و نیاز روز افزون جامعه به گوشت و مواد گوشتی و نقش مهم این محصولات در تامین پروتئین و غذای افراد جامعه، پرورش دام های پر بازده به منظور افزایش تولید و خودکفایی غذایی کشور، امری لازم و ضروری است. گاوهای بومی ایران به لحاظ تنوع و اختلاف ژنتیکی، ویژگی های خاص نژادی و مقاومت های طبیعی ایجاد شده در آن ها طی قرن ها زیست در شرایط سخت محیطی و آب و هوایی مختلف به عنوان یک منبع عظیم تولید شیر و گوشت می تواند نقش موثر در تامین مواد پروتئین حیوانی و اقتصاد جامعه ایفا نماید. در ضمن به عنوان مثال طبق آماری که اخیرا تهیه و ارائه شده است حدود 95.5% شیر مصرفی و حدود 50% گوشت مصرفی انسان در سطح جهان از گاو به دست می آید. پوست گاو نیز به عنوان یک محصول با ارزش دامی امروزه به میزان 10 تا 20 درصد مصارف چرم سازی را تامین می کند، حتی شاخ و سم و فضولات حیوان نیز ارزش اقتصادی داشته و به روش های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

گاو سمینتال جزء بهترین گاو های شیری و گوشتی جهان است. افزایش وزن روزانه فوق‌العاده و گوساله دهی با فاصله 365 روز، مقاومت بالا نسبت به بیماریهای عفونی و متابولیکی، عمر مفید بالا، مدیریت آسان این نژاد و همچنین سازگاری بسیار خوب و قابل توجه با محیط پرورش همان چیزی است که یک دامدار برای بقاء و پیشرفت به آن نیاز دارد. یکی دیگر از مزایای پرورش گاو سمینتال، به صرفه بودن در شرایط اقتصادی فعلی است زیرا این گاو با دادن کمترین علوفه و کنسانتره، بیشترین میزان شیر و گوشت را به ما می‌دهد.

گاو هلشتاین که به نام هولشتاین هم شناخته می شود جزء سنگین وزن ترین گاوهای شیری در جهان است. این نژاد که از نظر تولید شیر بهترین نژاد در میان گاوهای شیری است حدودا ۷۲۴۰ لیتر شیر در سال تولید می کند. درصد چربی این شیر 65/3 درصد  و درصد پروتئین آن ۳ درصد است.

امروزه به منظور بهره برداری بهینه، از گاو های دورگ استفاده می‌شود. که این موارد حاصل تلقیح نژاد اصلی و نژاد بومی هستند. گوساله ای که از طریق آمیخته گری متولد می شود هم برخی خصوصیات ارثی گاو نر اصیل را دارا می باشد و هم برخی خصوصیات ارثی گاو ماده بومی را دارد. در نسل های بعدی به تدریج صفات منتقل شده از گاو های اصیل در گوساله ها ظاهر می شود و تولیدات شیر و گوشت اغلب آنها نیز به نحو قابل توجهی بیشتر می شود.

به صورت کلی پرورش گوسفند نسبت به سایر حیوانات، بیشتر مورد توجه دامداران قرار گرفته؛ زیرا توان گوسفند برای تحمل اقلیم های متفاوت بیشتر است، جیره غذایی کمتر و در نتیجه هزینه کمتری نیاز دارد، تمامی فرآورده های دامی مانند گوشت، شیر، ماست، کره، و حتی پشم و پوست دام پرکاربرد هستند و فروش این فرآورده ها در تمامی روزهای سال انجام می‌شود. قیمت گوشت گوسفند بالا است و به علاوه اجزای گوسفند مانند دل، قلوه، جگر، سیرابی، کله پاچه، خوش گوشت و … نیز قابل فروش هستند. خرید دام برای قربانی کردن در ایام مذهبی مانند عید قربان و … موجب رونق این کسب و کار می‌شود؛ بنابراین گسترش پرورش گوسفند سوددهی خوبی را خواهد داشت.

گوسفند کردی دارای جثه متوسط، بدنی کشیده و دست و پای بلند و قوی است. این دام از نظر تولیدی، جزو گوسفندان گوشتی کشور محسوب می‌شود. این گوسفندان کلاً در دو تیپ دشت و تیپ کوهستان دیده می‌شوند. محل اصلی زادگاه این گوسفندان کردستان است اما درزمان شاه سلطان حسین صفوی توسط کردهای مهاجر به شمال خراسان برده شده اند و در حال حاضر نیز در استان مرکزی و شهرستان ساوه پرورش می یابند.

پرورش زنبورعسل نیز از مشاغل دیگر مردم شهرستان ساوه است که در سطح خوبی انجام می شود. عسل باکیفیت با گل یونجه، خارشتر، گون و آویشن در ساوه تولید و روانه بازار مصرف می‌شود. پرورش زنبورعسل حرفه ای است که سرمایه کمی برای شروع نیاز دارد و سودآوری بالایی دارد و گسترش آن در این شهرستان نیز دارای مزیت است.

پرورش اسب از شاخه های دیگر دامداری است که بیشتر به منظور فعالیت‌های تفریحی، در این شهرستان انجام می شود، اما می توان این فعالیت را به صورت تجاری انجام داد به این شکل که این دام را پرورش داد و از فروش آن کسب درآمد کرد.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

ایجاد صنایع تبدیلی یکی از پرسودترین ارتباطات بین صنعت با بخش های کشاورزی و دامداری است که ارزش افزوده و اشتغال زیادی برای هر شهرستانی ایجاد می کند. در خصوص صنایع تبدیلی و تکمیلی در شهرستان ساوه فعالیت هایی انجام شده است اما امکان احداث واحدهای جدید این صنایع در شهرستان وجود دارد.

در این شهرستان کارخانه تولید خوراک دام و طیور، کشتارگاه دام و طیور، سیلوی گندم، سردخانه برای محصولات کشاورزی، بسته بندی عسل، تولید کندو و مراکز جمع آوری شیر وجود دارد.

امروزه در اکثر صنایع مساله بازیافت پسماندها مورد توجه خاص قرار گرفته است. صنایع تبدیلی، دیگر مانند گذشته پسماندها را جزء ضایعات به حساب نمی‌آورند و سعی می‌کنند با فرآوری آنها، ارزش افزوده بیشتری برای صنایع خود ایجاد نمایند و همچنین به محیط زیست آسیب کمتری برسانند. یکی از پسماندهایی که اخیرا در کشور ما به شکل محدود مورد توجه قرار گرفته است، مساله پسماندهای حاصل از پوست کنی، فرآوری و بسته بندی خشکبار است. یکی از ساده‌ترین را‌ه‌های فرآوری پوست خشکبار، آسیاب کردن و تبدیل آنها به پودر است. با خرید یک دستگاه آسیاب مناسب جهت انجام این کار می توان پودر بدست آمده را به شکل ماده اولیه سایر صنایع از قبیل تولید خوارک دام وطیور، زغال فشرده، کاغذ، مقوا، MDF، نئوپان، فیبر، کف‌پوش و لمینیت و تولید کربن خالص به فروش رساند. بنابر مطالعات انجام شده قیمت پودر به دست آمده 3 تا 4 برابر قیمت پوست خشکبار است. در صورت نداشتن توان مالی جهت خرید دستگاه آسیاب می‌توان با کارگاه‌‌هایی که دارای این دستگاه‌ها هستند همکاری نموده تا با بستن قرارداد و دریافت مبلغی  این پوست‌ها را آسیاب کرده و پودری شبیه آرد سفید تحویل دهند. نوع دوم فرآوری که در آن نیاز به سرمایه بالاتر و جذب سرمایه گذار است تولید کربن فعال می باشد. کربن فعال ماده‌ای است که برای تصفیه استفاده می‌شود و از آن می‌توان در تصفیه خانه‌های بزرگ آب، صنایع پتروشیمی، نفت و گاز، صنایع غذایی و دارویی و همچنین پزشکی استفاده کرد. برای تولید هر کیلو کربن فعال به 12 کیلو پوست پسته نیاز است و هم اکنون چین بیشترین صادرات کربن فعال به کشورمان را دارد. متاسفانه در کشور ما بخش زیادی از پوست خشکبار به شکل خام و با قیمت بسیار پایین به دو کشور چین و ترکیه صادر می‌شود . در حالیکه با راه‌اندازی صنایع فرآوری مربوطه، می‌توان از این پتانسیل قدرتمند برای ایجاد کسب و کاری پرسود به عنوان تولید مواد اولیه برای صنایع مختلف بهره برد و از خروج ارز از کشور جلوگیری کرد. از فواید دیگر این صنعت این است که سلولزهای پوست خشکبار می‌تواند جایگزین مناسبی برای چوب درختان و کاهش نیاز به سلولز درختان در صنعت بوده و کمک شایانی به بهبود شرایط زیست‌محیطی و نابودی کمتر جنگلهای کشورمان نماید

یکی از پرمصرف ترین سوخت های جهان، زغال است، ولی آلودگی هوا و آلودگی محیطی را به همراه دارد. زغال ها اگر در مجاورت اکسیژن آتش بگیرند دود فراوانی تولید می کنند ولی اگر اکسیژن از آن ها حذف شود بدون هیچ دودی می سوزند. زغال فشرده بهترین و مناسب ترین جایگزین برای زغال های طبیعی هستند چون هم توجیه اقتصادی دارند و هم برای طبیعت و سلامتی انسان ها مضر نیستند. زغال فشرده برعکس زغال های طبیعی از چوب درخت به وجود نمی آید و همین امر باعث می شود که درختان کمتری قطع شود. با تولید زغال فشرده از ضایعات چوب و فراورده های کشاورزی، می توان گام بزرگی بسوی حفظ محیط زیست برداشت. با توجه به این که کسب و کار تولید زغال فشرده یک کسب و کار جدید و نو است، راه  برای کارآفرینان تازه کار به این حوزه باز است.

بسته بندی زعفران از دیگر مشاغلی است که می توان در این شهرستان انجام داد. زعفران در شمار گران‌قیمت‌ترین ادویه‌های جهان جای دارد. گیاهی که خواص مختلف درمانی داشته و تنها در تعداد معدودی از کشورهای جهان از جمله ایران به عمل می‌آید. ایران چه از نظر تولید و چه از نظر صادرات این ادویه خوش عطر و طعم و البته گران، مقام اول را دارا است؛ اما متأسفانه به دلیل ضعف در زمینه فرآوری، بازاریابی و ارائه محصول به شکل امروزی، زعفران ایران اغلب به‌صورت فله به کشورهای دیگر فروخته شده و در آنجا بسته‌بندی می‌شود و به قیمتی بسیار بالاتر عرضه می‌گردد. با توجه به اینکه زمین های زیر کشت زعفران در این شهرستان زیاد است، راه اندازی صنعت بسته بندی زعفران صرفه اقتصادی خواهد داشت. در شهرستان ساوه نیز نبود صنایع تبدیلی، سدی برای برندسازی زعفران این شهرستان است. در صورتی که راه اندازی صنعت بسته بندی زعفران، سرمایه بالایی نمی خواهد و ریسک بالایی نیز ندارد.

متاسفانه در بسیاری از شهرستان ها (مانند ساوه) به پوست دام ها بهایی داده نمی شود و دامداران یا پوست دام را با قیمتی ناچیز می‌فروشند و یا اینکه آن ها را دور می ریزند. فرآوری پوست دام به منظور تولید چرم از پوست گاو و تولید نخ از کرک و پشم گوسفند از حرفه های سودآور است که به دلیل فراهم بودن مواد اولیه در شهرستان پیشنهاد می شود. در صورتی که چرم در شهرستان ساوه بازار فروش خوبی نداشته باشد می توان آن را به شهرستان ها و استان های دیگر(مانند استان تهران) ارسال کرد. اما نخ تولیدی به دلیل تولید صنایع دستی در این شهرستان مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

استفاده از گوشت بسته بندی شده در شهرستان ساوه در حال جا افتادن است. طبیعتا بسته بندی گوشت به دلیل افزایش قابلیت نگه داری آن و تاثیرگذاری در روند رعایت بهداشت، فعالیتی است که هرچقدر جلوتر می رویم ضرورت آن بیشتر احساس می شود. منظور از بسته بندی گوشت، بسته بندی گوشت قرمز و مرغ است.

علی رغم اینکه در شهرستان خوراک دام و طیور تولید می شود، اما به نظر می رسد بازهم پتانسیل برای ایجاد واحدی دیگر وجود داشته باشد.

بسته بندی غلات و حبوبات نیز از مشاغل دیگری هستند که انجام آن ها در شهرستان قابلیت دارد و مزایایی که برای صنعت بسته بندی قبلا مطرح شد برای بسته بندی این محصولات نیز صدق می کند.

همانطور که قبلا گفته شد بسته بندی عسل و تولید کندو در شهرستان انجام می شود اما قابلیت ایجاد کارگاه کوچک دیگری برای پرداخته به این حرفه ها (بسته بندی عسل و تولید کندو) وجود دارد.

لازم به ذکر است مشاغل پیشنهادی در حوزه صنایع تبدیلی، به زودی اشباع می شوند و با در نظر گرفتن نیاز و ظرفیت شهرستان و همچنین بازارفروش موجود برای آن ها، احداث یک یا دو واحد از این مشاغل کفایت می کند.

 

· طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و سود بالایی دارد. مرغ از طیوری است که بیش از سایر طیور به پرورش آن توجه شده است و مرغداری های صنعتی زیادی جهت پرورش مرغ گوشتی و تخم گذار در شهرستان فعال هستند. در شش ماهه نخست سال 98 حدود 6 هزار تن گوشت مرغ و 937 تن تخم مرغ در واحدهای مرغداری شهرستان ساوه تولید و وارد بازار مصرف شده است. در این شهرستان بازهم ظرفیت بسیار خوبی برای پرورش مرغ گوشتی و تخم گذار وجود دارد.

با افزایش روزافزون جمعیت در راستای تامین نیازهای مردم، ایجاب می‌کند در زمینه تولید گوشت سفید و پرورش مرغ گوشتی فعالیت کرد. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم وبهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است. بدیهی است گوشت مرغ به سبب مزیتهای فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند در کشور مطرح و نیاز عمومی را در این زمینه مرتفع نماید. نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با سایر دام ها کمتر است، به طوری که در گوشت گوسفند ضایعات حدود 50 % و در مرغ حدود 25 % است. ضریب تبدیل جیره غذائی به گوشت در مرغ نسبت به سایر دام ها بالا بوده به طوری که در مرغ های اصلاح شده این ضریب 2 تا 2/2 و در گوساله و گاو بین 6 تا 9 % متغیر است. با توجه به دلایل فوق ایجاد واحد پرورش مرغ گوشتی در شهرستان مزیت دارد و تنها باید بازاریابی کرد تا بتوان محصول را با قیمت مناسب به فروش رساند.

پرورش مرغ تخمگذار علاوه براینکه به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می کند نقش به‌سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا می‌کند. در صورتی که شخص بخواهد مشغول به پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت محدود شود نیاز به تکنولوژی پرهزینه‌ای ندارد و با بهره گیری از امکانات کم و موجود در روستا یا محل زندگی خود می تواند شرایط اجرای طرح را فراهم کند. پرورش مرغ تخم‌گذار حتی به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت پیدا کردن بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است. همچنین پیدا کردن بازار فروش با حاشیه سود بالا از امور مهم درمورد این کسب و کار است که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی امکان پذیر است.

همچنین در این شهرستان مرغ بومی نیز پرورش می یابد و می توان در زمینه توسعه پرورش آن اقدام کرد. البته پرورش مرغ بومی در اولویت های بعدی مزیت های شغلی قرار می گیرد. یکی از دلایل استقبال از پرورش مرغ بومی، سوددهی بسیارخوب پرورش مرغ بومی یا محلی است. مرغ بومی یا همان مرغ های محلی ایران، نوعی نژاد بسیار مقاوم به شمار می آیند که در مقابل بیماری ها، گرما و سرما تحمل بالایی دارند و این مزیت باعث می شود که ایجاد واحدهای تولیدی مرغ بومی برای تولید کنندگان سوددهی داشته باشد. یکی دیگر از مزیت های پرورش مرغ بومی این است که این کار نیاز به تجهیزات ندارد. هرچند اگر در پرورش مرغ بومی یا همان مرغ محلی از تجهیزات مدرن استفاده شود، سود بیشتری نصیب پرورش دهنده می شود. منظور از تجهیزات مواردی مانند آبخوری، دان خوری ، لانه تخم گذاری و... است.

طیور دیگری مانند کبک، بلدرچین، بوقلمون و شترمرغ در حد کم و سنتی پرورش داده می شوند. ظرفیت برای پرورش تعداد بیشتری از این طیور و احداث واحدهای صنعتی در این زمینه وجود دارد اما ممکن است طیور گفته شده بازار فروش خوبی در شهرستان نداشته باشند و فرد تولید کننده باید در خارج از شهرستان و یا حتی استان بازاریابی خوبی داشته باشد. لازم به ذکر است پرورش این طیور مزیت یکسانی در این شهرستان دارند. پرورش هرکدام از این طیور مزایای خاص خود را دارد.

در طي چند دهه گذشته توجه به بوقلمون و محصولات آن موجب شده تا پرورش آن به صورت صنعتي در ايران و جهان آغاز و طي چند سال اخير نيز به مرز قابل قبولی برسد تا جائيکه امروزه شاهد افزايش روز افزون مصرف گوشت و ساير فرآورده هاي آن در سراسر جهان هستيم. از آنجا که گوشت بوقلمون دارای خواص غذائي ويژه ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ مي تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوئي را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است. بوقلمون تقریبا به آب وهواهای مختلف ایران سازگار است ولی دمای مناسب برای هر مرحله از پرورش متفاوت می‌باشد. در شروع دوره باید هوای محیط گرم باشد و به تدریج رو به خنک شدن ببرد.

بلدرچین پرنده ای با جثه کوچک، در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش(40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است.

کبک پرنده‌ای است وحشی، که در کوهستان‌ها زندگی می‌کند. این پرنده از قدرت پرواز کمی برخوردار بوده و در دنیا گونه‌های متعددی از آن وجود دارد. محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب قیمتی بیشتر و مشتریان خاص خود را دارند و از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماری‌ها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان کمتر است. همچنین می‌توان به بازار جوجه و تخم کبک اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه بیشتر را دارد و از نظر صادرات در برخی از استان ها (مانند خراسان جنوبی) در وضعیت مناسبی قرار دارد. همچنین با پرورش کبک به‌صورت صنعتی می‌توان بخشی از نیاز کشور در حوزه گوشت را تأمین کرد و از میزان واردات به داخل کشور کاست.

کسب و کار در زمینه پرورش شترمرغ پرواری در کشور ما قابلیت و استعداد پیشرفت فراوانی دارد؛ زیرا کشور ما چهار فصل بوده و شرایط طبیعی پرورش شترمرغ در بسیاری از مناطق مختلف ایران فراهم است. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده، مقاومتش3 برابر چرم گاو  است، ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و  خلق آثار هنری، می توان اشتغال زایی کرد.

پرورش غاز نیز به صورت سنتی و محدود انجام می شود. پرورش غاز آسان و به‌صرفه است؛ اما در ایران به دلایل نبود سیاست‌های حمایتی، کمتر به تولید صنعتی غاز توجه شده و رقابت کم در این عرصه، بازار را برای پرورش‌ دهندگان غاز، داغ می‌کند. همچنین پرورش غاز دارای ویژگی‌های همچون مدیریت ساده و مسئولیت کم، سرعت رشد بالا و مورد استفاده قرار گرفتن گوشت، تخم و کرک و پر آن است. تخم وجگر این پرنده برای تهیه غذا‌های گران قیمت در بسیاری از کشور‌ها استفاده می‌شود و جنبه صادراتی دارد.

 

· صنعت

ساوه تنها به عنوان شهرستانی برخوردار از مزیت‌های صنعتی، شهره نیست بلکه ظرفیت‌های بزرگی در حوزه معادن این شهرستان نیز وجود دارد. معادن سیمان، گچ، سنگ و نمک از جمله معادن موجود در این شهرستان هستند که در خصوص فرآوری آنها واحدهایی جهت تولید سیمان، گچ و پودر سنگ وجود دارد.

وجود بزرگترین شهر صنعتی كشور (كاوه) و فعالیت بیش از 500 واحد صنعتی و تولیدی در ساوه، این شهرستان استان مركزی را به یكی از كانون های اصلی تولید كشور تبدیل كرده است. نزدیک بودن به خطوط ریلی، راحت بودن مسیر دسترسی به شهرک صنعتی کاوه و نزدیکی به تهران که باعث کاهش هزینه های حمل و نقل شده و پتانسیل های خود شهرستان مانند آب، برق، گاز، ارتباطات و... باعث ایجاد کارخانه های زیادی در شهرستان شده است.  وجود تعداد زیاد واحدهای صنعتی فعال در این شهرستان در  حوزه های مختلف باعث شده تا نتوان پیشنهاد شغلی زیادی در این زمینه بیان کرد. اما مواردی مانند احداث واحدی برای تولید آب معدنی، تولید یونولیت و تولید آجر صنعتی و سفال صنعتی از مشاغل پیشنهادی در این حوزه هستند.

تعدادی از صنایع فعال شهرستان ساوه عبارتند از: واحد های فرآوری انار، تولید سوسیس و کالباس، لبنیات، خوراک دام، پروفیل، مواد دارویی و داروهای دامی، فرآوری مواد معدنی مانند تولید گچ، سیمان و پودر سنگ، بسته بندی عسل، تولید شیره و کشمش انگور، بسته بندی سالاد (کارخانه ستال)، قطعه سازی خودرو(مانند کارخانه بنرو، بهینه تکنیک)، تولید موادشوینده و بهداشتی (با برندهای مای بی بی، هومکر، زرین سلولز، سامان سلولز و...)، ، فنرسازی، تولید ماکارونی، شرکت های در زمینه موادغذایی (با برندهای کیش چیپس، مزمز، سالمین، شیرین عسل، سن ایچ، سان استار و...)، کارخانه توتال (در زمینه روغن ماشین)، شرکت شیشه، شرکت بلورکاسه، تولید چوب بستنی، شرکت های دانش بنیان ( در زمینه پلیمر و نانو) ، شرکت های داروهای گیاهی (که برند یکی ازآن ها آوند دارو است)، کارخانه لاستیک پارس، فرآوری محصولات معادن آلومینیوم پارس، شرکت بوتان، آبسال، ابن سینا (در زمینه خیاطی و تولید پوشاک)، مونتاژ لوازم خانگی(مانند اوسان و کنوود)، رادیات سازی،کارخانه هایی در زمینه رنگ(با برند بارک و...)، کارخانه پاک وش(تولید تاید)، آلوم پارس و کارخانه هایی که در زمینه جمع آوری دانه های روغنی مانند کلزا و...و سپس تحویل به کارخانه هایی مانند طبیعت و...فعال هستند.

 

· خدمات

مشاغل خدماتی از مشاغلی هستند که تعداد زیادی از مردم شهرستان ساوه خصوصا مردم شهر را به خود مشغول ساخته است. به نظر می رسد به میزان کافی روی بعضی از مشاغل خدماتی مانند خیاطی و... سرمایه گذاری شده باشد و بهتر است به دنبال کسب و کارهایی با سود بسیار بالاتر که نیاز شهرستان نیز هستند، بود. یکی از این کسب و کارها، کسب و کارهای مربوط به گردشگری است. به صورت کلی فعالیت در حوزه گردشگری با درآمد بالایی همراه است. شهرستان ساوه مکان های گردشگری فراوانی دارد و هرساله گردشگران زیادی از این مناطق بازدید می کنند. دریاچه تفریحی ساوه، کلیسای چناقچی علیا، روستای غازم آباد، آبشار هندس روستای آوه، قلعه دختر ساوه، گنبد چهارسوق، دریاچه سد الغدیر، چشمه بالقو، غار آقداش و قیز قلعه ساوه تنها تعدادی از مناطق دیدنی شهرستان ساوه هستند. علی رغم وجود مکان‌های گردشگری در شهرستان، آن چنان که باید در این زمینه کار نشده است. احداث اقامتگاه های بومگردی و رستوران های بومی از فعالیت هایی است که می‌توان در این زمینه انجام داد.

ایران کشوری است غنی از اقلیم های مختلف و برای کسانی است که می خواهند با فرهنگ و آداب و رسوم محلی هر منطقه آشنا شوند. اقامتگاه های بوم گردی فرصتی مناسبی است تا ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه ها، مصداق دیگری از مهمان نوازی ایرانی است.

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی، نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز داده می‌شود. رستوران‌ها جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی برای هر کشوری در جهان محسوب می‌شوند و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف ایران قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کار های زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذا های محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود.

شهرستان ساوه در حال حاضر تنها یک هتل دارد که به نظر می رسد کافی نیست و به احداث مورد یا موارد دیگری نیاز است..

 

· صنایع دستی

در شهرستان ساوه تا حدودی به تولید صنایع دستی نیز پرداخته شده است. البته صنایع دستی تولیدی در این شهرستان تنوع زیادی ندارند. قالی بافی مهم ترین صنایع دستی شهرستان است که بیشتر به صورت خانگی انجام می شود البته دو یا سه مورد کارگاه نیز در این زمینه وجود دارد. با توجه به اینکه که تعدادی از مردم این شهرستان در زمینه قالی بافی آموزش دیده هستند و تولیدات خوبی دارند، امکان گسترش صنعت قالی بافی وجود دارد. البته باید توجه داشت برای داشتن بازارفروش بهتر باید از طرح ها و نقشه های به روز استفاده شود.

گلیم بافی، تولید جوراب و پارچه نانو (به صورت کارگاه های خانگی) انجام می شود که می توان در این زمینه ها نیز سرمایه گذاری کرد. این روزها، گلیم کاربردهای مختلفی مانند استفاده در تولید کیف وکفش دارد که افزایش تولید آن صرفه اقتصادی خوبی خواهد داشت.

 

· شیلات

شیلات از حوزه های شغلی سوددهی است که ظرفیت بسیارخوبی در کشور ما برای آن وجود دارد که اگر از این ظرفیت های شیلاتی استفاده شود ارزآوری بسیار خوبی برای کشور ایجاد خواهد شد. در شهرستان ساوه،  حوضچه و استخرهایی برای پرورش ماهی قزل آلا وجود دارد. درواقع تا کنون در این حوزه فعالیت زیادی انجام نشده است. البته مشکل کم آبی به وجود آمده برای شهرستان، برای افزایش تعداد واحدهای پرورش ماهی ممکن است اندکی محدودیت ایجاد کند، اما این به آن معنا نیست که افزایش تعداد واحدهای پرورش ماهی مزیت نداشته باشد بلکه در این خصوص نباید زیاده روی شود. ماهیان سردآبی در محدوده دمایی 18-12 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. ماهی قزل آلا یکی از معروف ترین گونه های ماهیان سردآبی است.  قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است، آهن در خونسازی و همچنین در حفظ مقاومت بدن در برابر میکروبها نقش مهمی به عهده دارد. علاوه بر آن، آهن موجود در قزل آلا، جذب آهن منابع گیاهی را هم افزایش می دهد؛ بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد. نتایج مطالعات نشان می دهند امگا ۳ ماهی قزل آلا می تواند فشار خون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنج های آن به طور قابل توجهی بکاهد؛ بنابراین این نوع ماهی طرفداران زیادی در بین مردم دارد؛ لذا راه اندازی پرورش آن، علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، سوددهی خوبی را خواهد داشت.

 

 

در ادامه تحليل، مشاغل در 10 رسته، ذيل سه حوزه كشاورزي، صنعت و خدماتي دسته‌بندي شده‌است. در هريک از اين رسته‌ها عناوين شغلي، بر اساس مزيت راه‌اندازي، از شماره 1 تا 5 اولويت‌بندي شده‌اند(مزیت‌ها براساس اهمیت رسته‌ها و تعداد مشاغل پیشنهادی در هر رسته، شماره گذاری شده اند.).

 

 

	کشاورزی					صنایع				خدمات
ردیف	باغداری	زراعت	دامداری	طیور	شیلات	صنایع غذایی	صنایع تبدیلی و تکمیلی	صنعت	صنایع دستی	خدمات
1	احداث باغ انار(1)	کشت گندم(1)	پرورش گاو بومی(1)	پرورش مرغ گوشتی (1)	پرورش ماهی قزل آلا(1)	فرآوری گردو(1)	فرآوری پوست خشکبار(1)	تولید آب معدنی(1)	قالی بافی(1)	احداث اقامتگاه بومگردی(1)
2	احداث باغ گردو(2)	کشت جو(2)	پرورش گاو دورگ (1)	پرورش مرغ تخم گذار (1)		فرآوری بادام(1)	تولید زغال فشرده (1)	تولید یونولیت(1)	گلیم بافی(2)	احداث رستوران های بومی(1)
3	احداث باغ بادام(2)	کشت ذرت(2)	پرورش گاو هلشتاین (1)	پرورش بوقلمون(2)		فرآوری زیتون(1)	بسته بندی زعفران(1)	تولید آجر و سفال صنعتی(1)	تولید جوراب و پارچه نانو(2)	احداث هتل(2)
4	احاث باغ پسته(2)	کشت یونجه(3)	پرورش گاو سمینتال (1)	پرورش بلدرچین(2)		فرآوری انجیر (1)	فرآوری پوست دام(1)
5	احداث باغ انجیر(2)	کشت کلزا(3)	پرورش گوسفند بومی(2)	پرورش شترمرغ(2)		فرآوری پسته(1)	بسته بندی گوشت قرمز(1)
6	احداث باغ انگور(2)	کشت زعفران(3)	پرورش گوسفند کردی (2)	پرورش کبک(2)		تولید و بسته بندی خشکبار(1)	بسته بندی گوشت مرغ(1)
7	احداث باغ زیتون(2)	کشت گیاهان دارویی(4)	پرورش زنبورعسل(3)	پرورش غاز(3)		فرآوری انگور(1)	تولید خوراک دام و طیور(2)
8	احداث باغ هلو(3)	کشت سیب زمینی(4)	پرورش بز(3)	پرورش مرغ بومی(3)		فرآوری انار(1)	بسته بندی حبوبات(2
9	کاشت طالبی(3)	کشت پیاز(4)	پرورش اسب(4)			تولید آرد گندم(1)	بسته بندی غلات(2)
10	احداث گلخانه تولید صیفی جات و سبزیجات(3)	کشت سیر(5)				تولید کیک، کلوچه و بیسکوییت(1)	تولید کندوی زنبورعسل(3)
11	احداث گلخاته تولید گل های زینتی(3)	کشت نخود، عدس و لوبیا(5)				فرآوری گیاهان دارویی(1)	بسته بندی عسل(3)
12	احداث گلخانه تولید گیاهان دارویی(3)					تولید رشته آشی و پلویی(2)
13	احاث باغ گیلاس(4)					شیرینی پزی(2)
14	احداث باغ زردآلو(4)					تولید نان(2)
15	احداث باغ آلبالو(4)					تولید آبمیوه(2)
16	کاشت خربزه(4)					تولید لواشک، ترشیجات و مربا(2)
17	پرورش قارچ(5)					تولید چیپس میوه و میوه خشک (2)
18						تولید کمپوت(2)
19						تولید کنسانتره(2)
20						تولید شهد(2)
21						فرآوری جو (3)
22						تولید سوسیس و کالباس (3)
23

راهنما: (1): مزیت‌هایی که در اولویت اول قرار دارند. (2): مزیت‌هایی که در اولویت دوم قرار دارند. (3): مزیت‌هایی که در اولویت سوم قرار دارند. (4): مزیت‌هایی که در اولویت چهارم قرار دارند. (5): مزیت‌هایی که در اولویت پنجم قرار دارند. در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 55 تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

مشاغل	مزیت
فرآوری گردو و بادام	1
فرآوری زیتون	2
فرآوری انار	3
احداث باغ انار	4
کشت گندم	5
فرآوری انجیر و هلو	6
تولید و بسته بندی خشکبار	7
پرورش گاو بومی	8
پرورش گاو دورگه	9
پرورش گاو هلشتاین	10
پرورش گاو سمینتال	11
فرآوری انگور	12
فرآوری پسته	13
فرآوری گیاهان دارویی	14
احداث باغ گردو	15
احداث باغ بادام	16
احداث باغ پسته	17
احداث باغ زیتون	18
احداث باغ انجیر	19
احداث باغ انگور	20
کشت ذرت	21
کشت جو	22
کشت کلزا	23
کشت یونجه	24
تولید آرد گندم	25
تولید کیک، کلوچه و بیسکوییت	26
پرورش گوسفند بومی	27
پرورش گوسفند کردی	28
فراوری پوست خشکبار	29
پرورش مرغ گوشتی	30
پرورش مرغ تخم گذار	31
کشت زعفران	32
کشت گیاهان دارویی	33
احداث باغ هلو	34
کاشت طالبی	35
پرورش زنبورعسل	36
تولید زغال فشرده	37
بسته بندی زعفران	38
بسته بندی گوشت قرمز	39
بسته بندی گوشت مرغ	40
فرآوری پوست دام	41
تولید آب معدنی	42
احداث اقامتگاه بومگردی	43
احداث رستوران های بومی	44
تولید یونولیت	45
پرورش بز	46
احداث هتل	47
تولید آجر و سفال صنعتی	48
احداث گلخانه تولید صیفی جات و سبزیجات	49
احداث گلخانه تولید گیاهان دارویی	50
احداث گلخانه پرورش گل های زینتی	51
پرورش بوقلمون	52
پرورش بلدرچین	53
قالی بافی	54
پرورش ماهی قزل آلا	55

* این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) تهیه و تنظیم شده است.