دوره

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌وكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌شده‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان چگنی ارائه‌شده‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطوريكه در قسمت مقدمه اشاره‌شده مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌ وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجوددارد، اشاره شده‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌است.

 

1. دامداری
2. باغداری
3. زراعت
4. خدمات
5. صنایع غذایی
6. شیلات
7. صنایع تبدیلی و تکمیلی
8. طیور
9. صنعت
10. صنایع دستی

 

· دامداری

شهرستان چگنی از قدیم الایام برای دامداری مخصوصا پرورش دام های سبک، منطقه بسیار مناسبی بوده و بسیاری از افراد از ابتدا در این زمینه فعالیت می کرده اند. در سالهای اخیر پرواربندی گوسفند به دلیل سودآوری بالا و ریسک کم، طرفداران بسیاری پیدا کرده و با اقبال عمومی مواجه شده است. از مزیت‌های اقتصادی این کسب و کار می توان به اشتغال زایی در مناطق مختلف، تولید گوشت مرغوب و پشم اشاره نمود. گوسفند در مقايسه با ساير حيوانات به جيره نگهدارى کمترى احتياج دارد و بيشتر غذاى دريافتى را صرف رشد و نمو مى‌کند. همچنین نسبت به سایر دام‌ها مثل بز و طیور، مقاومت خوبی به بیماری‌ها و شرایط نامناسب رطوبتی و دمایی دارد. بنابراین میزان تلفات در این دام بسیار پایین‌تر بوده و ضرر اقتصادی کمی را از این جهت به دامدار وارد می‌کند. به منظور پیشنهاد طرح های پرورش گوسفند در ادامه به معرفی چند نوع نژاد پراخته می شود.

یکی از نژادهای گوسفندان ایرانی، نژاد گوسفند لری - بختیاری است. نژاد این گوسفند گوشتی-شیری بوده یعنی هم گوشت و هم شیر آن برای فروش سودآور است. رنگ نژاد گوسفند لری، عموم بدن سفید متمایل به کرم و رنگ سر و صورت خرمایی، سیاه و بور است. اين درحالي است كه وزن بره متولد شده نژاد لری در هنگام تولد 3.5 کیلوگرم ، میانگین وزن پشم گوسفند لری 1.8 کیلوگرم و درصد دوقلوزائی در این نژاد 23 درصد است. پرورش این دام بیشتر در استان های چهارمحال و بختیاری و لرستان انجام می شود و سازگاری بیشتری با اقلیم این مناطق دارد. بنابراین پیشنهاد اول در حوزه دام سبک، پرورش این گوسفندان است. درحال حاضر نیز این نژاد گوسفند در شهرستان چگنی پرورش داده می شود و باتوجه به بازدهی مناسبی که داشته است، پیشنهاد گسترش آن داده می شود.[1]

گوسفند افشاری یکی از نژادهای بسیار مهم گوسفند داشتی است که بومی استان زنجان است. مدیریت پرورشی بهینه این نژاد می تواند سودآوری واحد گوسفندداری را افزایش دهد. دلایل زیادی باعث شده است که امروزه گوسفندان نژاد افشاری جزء پر فروش ترین گوسفندان باشد. این نژاد به آب و هوای سرد عادت داشته و دارای جثه ای بزرگی است. گوسفند افشاری جزء گوسفندان سنگین ‌دنبه کشور محسوب می‌گردد. سرعت رشد بالا، تولید شیر خوب و پرچرب و بهترین گوشت قرمز (که باعث‌شده است که جزء گوسفندان دو منظوره گوشتی – شیری قرار بگیرد.)، بهبود  کمی و کیفی پشم گوسفند، سازگاری و عادت پذیری با شرایط آب و هوای مناطق سردسیر، قدرت راهپیمایی و کوه پیمایی خوب، توان چند قلو زایی، مقاومت در برابر امراض و انگلهای منطقه و بالا بودن ضریب تبدیل و داشتن بازده اقتصادی مطلوب از جمله مزایای پرورش گوسفند افشاری است. طبق بررسی های انجام شده مجوز برای احداث دامداری صنعتی و حتی نیمه صنعتی به آسانی اخذ می شود و با توجه به اصولی بودن این روش و رعایت بهداشت پیشنهاد می شود تا این کسب و کار به شکل صنعتی اجرا شود.

گوسفند نژاد مهربان یکی از نژادهای گوسفند بومی ایران است. این گوسفند گوشتی است، همچنین می تواند دارای شیردهی خوبی باشد. گوسفند نژاد مهربان، بومی بخش وسیعی از استان همدان و قسمتهای هم‌مرز بین استانهای زنجان و کردستان ‌است اما در بسیاری از دیگر مناطق کشور ازجمله استان لرستان و شهرستان چگنی هم به راحتی پرورش داده می شود. گوسفند نژاد مهربان با شاخصه های منحصر به فرد نظیر کم توقع بودن نسبت به غذا، تحمل در برابر کم آبی و گرسنگی، مقاومت در برابر امراض و آفات منطقه، راهپیمایی های طولانی در کوه و دشت، ضریب تبدیل غذایی بالا، سازگاری با شرایط آب و هوایی سرد و سخت زمستان و تولید میزان بالای شیر در مقایسه با برخی گوسفندان دیگر از جمله گزینه های پیشنهادی برای پرورش است.

گوسفندان نژاد شال دارای گوشت مرغوبی هستند و تولید شیر خوب و باکیفیتی دارند از این رو این نژاد را در دسته ی گوشتی و شیری دسته بندی می کنند. گوسفندانی که از نژاد شال هستند عمومآ دارای زیست بومی در منطقه ی بوئین زهرا هستند و این منطقه به عنوان زادگاه اصلی این نژاد از گوسفندان محسوب می شود. با توجه به خصوصیات ظاهری و فیزیولوژی نژاد شال، این گوسفند برای زیست در محیط‌های معتدل و کوهستانی مناسب است و می توان نسبت به پرورش آن ها اقدام نمود.[2]در حال حاضر این گوسفند در شهرستان چگنی پرورش داده می شود.

راه اندازی طرحی در خصوص پرورش بزهای محلی لرستان نیز باتوجه به بومی بودن آن ها می تواند با موفقیت مواجه شود. همچنین پرورش بز با هدف تولید گوشت نیز می تواند در این زمینه پیشنهاد خوبی باشد.

پرواربندی به معنی فربه کردن دام در طی یک دوره پرورشی معین با استفاده از خوراک مناسب و رعایت اصول بهداشتی است که به روش‌های سنتی و صنعتی(با کارایی و سود اقتصادی متفاوت)، انجام می‌شود. برای پرواربندی صحیح باید علاوه بر تولید گوشت، کیفیت محصول نهایی نیز مدنظر قرار بگیرد. در پرواربندی علمی و صنعتی از دام‌های نر جوان نژادهای گوشتی استفاده می‌شود. حدود نیمی از گوشت قرمز کشور توسط گاوهای پروار شده تأمین می‌شود؛ بنابراین این بخش از دامپروری و دامداری، ظرفیت زیادی برای توسعه و پیشرفت دارد. افزایش تولید گوشت قرمز باعث کاهش وابستگی کشور به واردات این محصول غذایی، ایجاد اشتغال و فعال شدن نیروهای بیکار در سطح شهر و روستاها می‌شود. استفاده از ظرفیت ژنتیکی دام‌های گوشتی و کاهش کشتار دام‌های شیری و مولد از دیگر محاسن پرواربندی با روش‌های نوین است. پرواربندی گوساله با روش‌های علمی و نوین سبب کاهش دوره پرواربندی، کاهش هزینه تولید گوشت و جلوگیری از تخریب مراتع می‌شود.

باتوجه به نیاز همیشگی انسان به محصولات لبنی پرورش دام سنگین به منظور تولید شیر همواره باموفقیت مواجه می شود. توجه به این موضوع نیز اهمیت ویژه ای دارد که انتخاب دام سنگین اصلاح شده با بازدهی بالا می تواند سود را تاچند برابر بیشتر کند.

گاو هلشتاین که به نام هولشتاین هم شناخته می شود جزء سنگین وزن ترین گاوهای شیری در جهان است. این گاو به دلیل مقاومت در برابر سرما می تواند انتخاب خوبی برای پرورش باشد. این نژاد که از نظر تولید شیر بهترین نژاد در میان گاوهای شیری است در طی یک سال حدودا ۷۲۴۰ لیتر شیر تولید می کند. درصد چربی این شیر ۳٫۶۵ درصد و درصد پروتئین آن ۳ درصد است. این گاوها به طور روزانه تقریبا ۳۴ کیلو شیر تولید می کنند. نگهداری این دام در شهرستان به افرادی که به فعالیت در این زمینه علاقه مندند پیشنهاد می شود چون پرورش آن در شهرستان انجام شده و نتیجه خوبی داشته است.

پرورش زنبور عسل از حرفه هایی است که از دیرباز مردم اقصی نقاط دنیا به خصوص ایرانیان بدان اشتغال داشته اند و امرار معاش آنها در گرو محصول شفا بخش این حشره کوچک بوده است. کماکان این شغل بین مردم رواج داشته و از گزینه های مناسب برای راه اندازی کسب و کار برای علاقه مندان به این زمینه است.

عسل ایرانی به لحاظ کیفیت در شمار بهترین عسل های دنیا است. دلیل این امر اقلیم خاص و شرایط ویژه آب و هوایی کشور است. در سالیان گذشته بسیاری از روستاییان علاوه بر دامداری و کشاورزی به پرورش زنبور عسل نیز اشتغال داشتند. پرورش زنبور اگر همراه با رعایت اصول علمی صورت پذیرد، می تواند پیشه‌ای سودآور باشد.عسل از خواص درمانی بی شماری برخوردار می باشد و همواره در تمام اعصار مورد توجه مردم و اطبا بوده است. زندگی این حشرات به سبک کلنی باعث شده تا پرورش دهندگان زنبور از اشتغالی پایدار بهره مند شوند چراکه میزان بالای زاد و ولد زنبورها باعث سودآوری بیشتر برای پرورش دهندگان خواهد شد. بر خلاف افکار غالب عمومی که تصور می کنند مهمترین فایده زنبورعسل، تولیدعسل و سایر محصولات و فراورده های مرتبط با شهد و عسل است، در واقع بالغ بر 90 درصد فواید زنبورعسل مربوط به فعالیت گرده افشانی است.

طبق آمارنامه ها، شهرستان چگنی جایگاه خوبی در این زمینه دارد و علاوه بر گسترش فعالیت زنبورداری می توان با تولید بیشتر، زمینه را برای ایجاد صنایع تبدیلی مرتبط بااین حوزه فراهم نمود.

الاغ حیوانی است که تا سال ها برای بارکشی در مسیرهای سخت و کوهستانی مورد استفاده قرار می گرفت. امروزه با پیشرفت طب سنتی و آگاهی از فواید فراوان شیر الاغ، این حیوان نیز وارد حیطه دامداری شده است. با توجه به قیمت بالای شیر این حیوان و نیز فراوری و صادرات شیر الاغ بصورت پنیر به کشور های اروپایی می توان به سود قابل توجهی دست یافت. همچنین این کسب و کار در مراحل مختلف تولید و نگهداری با مشکلات زیادی مواجه نیست و نیاز به تخصص و مهارت خاصی برای راه اندازی ندارد. ویژگیهای اقتصادی پرورش الاغ تنها به پنیر و پوست این حیوان ختم نمی‌شود، با توجه به خواص دارویی و صنعتی برخی فرآورده‌های قابل استحصال از الاغ، پرورش این حیوان در کشورهای مختلف مانند چین و برخی کشورهای آفریقایی در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته و دیگر کشورها نیز در زمینه واردات و پرورش این حیوان اقداماتی را آغاز کرده‌اند. فضولات الاغ که با نام «عنبرنسارا» شناخته می‌شود، خواص درمانی دارد و در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شغل برای محرومیت زدایی و ایجاد کسب وکار در مناطقی که فرصت های شغلی چندانی ندارد بسیار مناسب بوده و باتوجه به سود قابل توجهی که دارد، در این شهرستان نیز پیشنهاد می شود

 

· باغداری

شهرستان چگنی از ظرفیت های خوبی برای احداث گلخانه برخوردار است که می توان در این زمینه نیز سرمایه گذاری هایی انجام داد. گياهان براي داشتن رشد مطلوب نياز به شرايط خاصي از نظر شدت نور، دماي روزانه، دماي‌شبانه، ميزان رطوبت نسبي هوا و رطوبت خاک دارند. براي توليد و پرورش تجاري گياهان با کيفيت بالا و در تمام طول سال بايد شرايط محيطي مطلوب مهیا شده و عوامل خسارت زا نظير آفات و بیماری ها،  باد، طوفان هاي ويرانگر، سرما و يخبندان و...کنترل شوند. گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل دراورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد.

امروزه، با توجه به نياز روزافزون بازار، چه از نظر توليد گل و گياهان زينتي و چه از نظر سبزيجات و صيفي جات خارج از فصل، تولیدات گلخانه ای، به يکي از سود آورترين بخش‌هاي کشاورزي تبديل شده است که البته سرمايه گذاري اوليه فراواني را نيز می طلبد. با توجه به سرمايه گذاري زيادي که در اين زمينه صورت مي‌گيرد، فقدان مديريت صحيح در احداث گلخانه، انتخاب مکان، نوع گلخانه و پوشش آن باعث عدم بهره وري مناسب از سرمايه و امکانات خواهد شد.

مطابق با گزارش آمارنامه سازمان جهاد کشاورزی در سال 1396 (آخرین گزارش ارائه‌شده)، متوسط عملکرد گوجه فرنگی در هر هکتار زمین زراعی حدود 42 تن و هر هکتار گلخانه 287 تن  بوده است. آمارهای مذکور نشان از افزایش بهره وری از زمین و منابع آبی در کشت های گلخانه ای است. به همین منظور در این زمینه می توان گلخانه هایی با هدف تولید سبزیجات خوراکی،گل و گیاه زینتی، صیفی جاتی نظیر خیار،گوجه فرنگی، بادمجان و فلفل دلمه ای و گلخانه تولید توت فرنگی احداث نمود. در حال حاضر تمامی محصولات فوق در گلخانه های شهرستان تولید می شوند.[3]

کاشت آلوئه‌ورا از کسب وکارهایی است که با سرمایه اولیه پایین، سوددهی سریع و بالا، ریسک پایین و نیروی کاری حداقل یک نفر قابل انجام است. آلوئه‌ورا در بدترین و نامناسب ترین زمین های ممکن هم کشت می شود و بازدهی خوبی از خود نشان می دهد. از تمامی مواد تولید شده توسط آلوئه ورا محصول به دست می آید که سود را چند برابر می کند. بازار محصولات آلوئه ورا در داخل و خارج مناسب است. به دلیل تنوع آب هوایی و گسترش کشت گلخانه ای در ایران، تمامی بخش های ایران از جمله شهرستان چگنی پتانسیل کشت این گیاه فوق العاده را دارند. گیاه آلوئه‌ورا مقاومت بسیار بالایی دارد که بدون هیچ مشکلی در تمامی خاک ها و تقریبا  به  تمامی آب و هواهای موجود در ایران سازگاری دارد. آب و هوایی که گیاه آلوئه ورا نسبت به آن هیچ مقاومتی از خود نشان نمی دهد، آب و هوای سرد و خشک است. این گیاه در برابر سرمای بالای 5 درجه هیچ مقاومتی ندارد و سریعا از بین می رود. آلوئه ورا در مناطق گرم نیز بدون مشکل کشت می شود و محصول می دهد. اگر آبیاری گیاه آلوورا به صورت قطره ای باشد، در طی هفته 2 تا 4 لیتر آب نیاز دارد. هرمزگان، مرکزی ، بوشهر، فارس و اصفهان در زمینه کشت آلوئه ورا پیشتاز هستند.

با توجه به اینکه در کشورمان متأسفانه با مشکل کم‌آبی مواجهیم، کاشت درختان دیم و همچنین محصولات دیم بسیار پراهمیت و موردتوجه است. در بین درختان دیمی که کاشته می‌شود درخت بادام ازلحاظ میزان مقاومت در برابر خشکی و بی‌آبی بسیار مقاوم است. این محصول در حال حاضر با قیمت خوبی در بازار، خرید و فروش می‌شود. بنابراین اگر این درختان  برای کاشت دیم انتخاب شود حتماً بعد از چند سال یک باغ خوب و ثمر ده ایجاد می‌شود که حتی اگر خشک‌سالی هم باشد باز هم چون باغ به‌صورت دیم هست، سود می‌رساند. در شرايط ديم به دليل محدوديت در تأمين آب، روش‌هایی كه باعث حفظ رطوبـت و كاهش هدر رفت آب باشند اهميت دارند .کاشت این درخت در شهرستان چگنی انجام شده و نتیجه خوبی داشته است. به همین خاطر پیشنهاد گسترش آن داده می شود.

شهرستان چگنی ظرفیت های بسیارخوبی برای احداث باغات پسته دارد و تولید این محصول در این منطقه توجیه اقتصادی دارد. در حال حاضر نیز تولید پسته در این منطقه صورت می گیرد.[4] درخت پسته در مناطق نیمه بیابانی رشد می‌کند و با زمین مرطوب سازگاری ندارد. بهترین خاک برای کاشت درخت پسته ، خاک رسی یا شنی است. این درخت در برابر سرمای شدید زمستان و گرمای زیاد تابستان مقاوم است .کیفیت آب مصرفی برای آبیاری درخت پسته به گونه ای است که در کاشت سایر محصولات کشاورزی با آن آب غیر ممکن یا غیر اقتصادی است. محصول پسته به‌عنوان یک محصول استراتژیک و پربازده کشاورزی با توجه به مقاومت زیاد در برابر خشکی و شوری، نقش قابل‌توجهی در وضعیت اجتماعی و اقتصادی کشاورزان مناطق خشک و نیمه‌خشک شهرستان چگنی دارد. محصول پسته به لحاظ اهمیتی که اندام های مختلف گونه های متعدد درختان پسته از نظر خوراکی و صنعتی دارد همواره حائز اهمیت فراوانی بوده و انسان از میوه، پوست، هسته، برگ، ساقه و حتی صمغ آن نیز استفاده می برده است.

زیتون به موجب مقاومت به کم‌آبی، سازگاری با خاک‌های فقیر و کم بازده و تولید محصول ارزشمند، از نظر اقتصادی حائز اهمیت می‌باشد و به محصول ثروتمند خاک‌های فقیر مشهور است. زیتون به دلیل استقامت و طول عمر و سازش با محیط‌های مختلف به دیگر درختان برتری دارد تا جایی که علاوه بر کشت در باغات و اراضی کشاورزی در توسعه فضای سبز شهری نیز از این درخت استفاده می‌شود. زیتون علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی ارزشمندی از جمله تولید روغن، کنسرو زیتون، کمک به معیشت کشاورزان با زیر کشت بردن اراضی کم بازده فقیر و شور، اشتغال‌زایی (جذب قابل‌ملاحظه‌ای از جمعیت جویای کار) و جلوگیری از مهاجرت است.

یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت و پربازده درزمینه ی کشاورزی و باغی احداث باغ گردو است. گردو درختی است که در شرایط آب و هوایی معتدل مدیترانه‌ای به‌خوبی رشد می‌کند. حداکثر سرمای قابل‌تحمل این درخت 20- درجه سانتی‌گراد‌است. خوشبختانه در اکثر نقاط کشور از جمله شهرستان چگنی می‌توان اقدام به احداث باغ گردو کرد. اقلیمی که برای احداث باغ انتخاب می‌شود باید مناسب با شرایط آب و هوایی این محصول و نهال مربوط به آن باشد. معمولاً دره‌ها و سطوح شیب‌دار و همچنین مکان‌هایی که دارای سهمیه آب کم یا کم‌آبی هستند برای این کار مناسب نیست، در عوض کوه‌پایه‌ها با شیب ملایم بسته به نوع خاک برای احداث باغ گردو مکان‌های مناسبی به شمار می‌روند. گردو درختی چندساله و مقاوم است که پس از رشد کامل هر درخت تا 18 کیلوگرم تولید محصول خواهد داشت.. محصول نهایی قیمت بالایی دارد و هم در داخل کشور طرفداران زیادی دارد و هم قابلیت بالای صادرات دارد.

در صورت احداث باغ گردو، تا سال های سال نیاز به سرمایه گذاری و کشت دوباره نیست. زیرا درخت گردو یکی از درختان دارای عمر طولانی است و تا ده ها سال قابلیت برداشت دارد و هرساله با افزایش رشد، میزان محصول تولیدی هم افزایش می یابد. با احداث باغ گردوی انواع پیوندی می توان از سال پنجم شروع به برداشت محصول کرد و سالانه میزان محصول تولیدی افزایش خواهد یافت. در حال حاضر در برخی قسمت‌های شهرستان کاشت گردو انجام می شود و انتظار می رود تا گسترش آن سبب سودآوری برای تولید کننده شود.

استان لرستان دارای اقلیم آب و هوایی مناسبی است که توانایی توسعه باغات در اراضی شیب دار را دارد به طوری که منابع آب و هوا، ارتفاع 840 متری از سطح دریا، گرمای بالای 43 درجه تابستان در زمان داشت از جمله عوامل موثر در تولید انار ممتاز هستند. وجود این شرایط مشابه در شهرستان چگنی سبب تولید محصول مرغوب انار در باغات این شهرستان شده است[5]. عملکرد بالای برداشت انار، اقتصادی بودن آن، علاقه مردم و بازار فروش را از جمله عوامل موثر در توسعه باغات انار است که می تواند سطح تولید را در شهرستان چگنی بالا ببرد.[6]

در اکثر نقاط ایران و در بسیاری از استان‌ها ارقام مختلف انجیر در سطح وسیعی قابل‌کشت و تولید است. نیاز آبی بسیار کم و سازگاری با محیط و استقامت در برابر گرما و خشک‌سالی از ویژگی‌های بارز این گیاه محسوب می‌شود.

ازآنجاکه باغ‌های انجیر معمولاً در دامنه‌های شیب‌دار احداث می‌گردند احداث چنین باغ‌هایی علاوه بر ایجاد اشتغال و پوشش گیاهی مناسبی برای منطقه و بیابان‌زدایی می‌تواند به حفظ کنترل سیلاب و جلوگیری از فرسایش خاک و استفاده بهینه از آب باران کمک کند. در استان لرستان بیشتر، انجیر سیاه تولید می شود و می توان نسبت به توسعه آن اقدام نمود. در حال حاضر شهرستان های مهم تولید کننده انجیر به ترتیب رتبه شهرستان پلدختر، کوهدشت، چگنی و خرم آباد هستند.[7]

گل محمدی، گیاهی مقاوم به کم آبی، آفات و امراض است، که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغال زایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآورده‌های برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کلیه کشورهای جهان را دارا هستند. کشور ما می‌تواند بالاترین مرجع تولید و بهترین تولیدکننده گل محمدی در دنیا باشد، چرا که این پتانسیل در ایران وجود دارد. در مورد بازار جهانی نیز، پرورش و کشت گل محمدی، بیش از 30 میلیارد یورو در دنیا گردش مالی دارد.[8] از آنجایی که بحران کمبود آب در کشور در چند سال اخیر به حد هشدار خود رسیده، تغییر الگوی کشت در کلیه فعالیت های کشاورزی متناسب با شرایط منطقه جزء سیاست های دستگاه های ذی‌ربط قرار گرفته است. گل محمدی، مصرف آب کمتری نسبت به دیگر محصولات دارد؛ از این رو توجه به کشت این محصول ضمن مدیریت آب و به دست آوردن ارزش افزوده محصول کشاورزی، حائز اهمیت است.

محصولات دیگری همچون انگور، آلو، زردآلو و آلبالو نیز در شهرستان چگنی تولید می شود و با توجه به سازگاری که با محیط داشته اند، می توان نسبت به گسترش آن اقدام نمود.لازم به ذکر است که میزان تولید این محصولات در حد نیاز شهرستان است و برای راه اندازی کسب و کار اولویت کمتری نسبت به موارد قبل دارد.

 

· زراعت

یکی از اساسی‌ترین عوامل مؤثر در نوع معیشت ساکنان هر منطقه، موقعیت جغرافیایی آن است که استان لرستان به علت موقعیت خاص اقلیمی از یک تنوع آب‌وهوایی منحصربه‌فردی برخوردار است. این تنوع بی‌نظیر آب‌وهوایی موجب شده تا لرستان به‌عنوان یکی از استان‌های چهار فصل ایران مطرح باشد، به‌طوری‌که در این استان می‌توان اقلیم‌های آب‌وهوایی مختلف را مشاهده کرد. این تنوع آب‌وهوایی موجب شده است تا استان حاصلخیز لرستان استعداد کشت انواع محصولات مختلف را داشته باشد که زعفران یکی از این محصولات است که در سال‌های اخیر، با کشت به‌صورت پایلوت نتایج درخور توجهی را در اختیار محققان قرار داده است. بومی‌سازی کشت محصول زعفران در طول پنج سال اخیر توسط محققان مرکز تحقیقات کشاورزی استان بررسی شده که براساس آزمایش‌های علمی و مستند توسط این مرکز معلوم شد زعفران تولیدشده در مناطق مختلف استان، می‌تواند از مرغوب‌ترین و ممتازترین زعفران های کشور باشد[9].

زعفران گیاهی است که به آب کمی نیاز دارد و دارای ارزش اقتصادی بالایی است و همچنین کشت این گیاه پتانسیل ایجاد اشتغال بالایی را نیز دارد. لذا کشت این محصول در مناطق مختلف استان مدتی است که آغازشده است و پیش‌بینی می‌شود هر سال سطح زیر کشت این محصول نسبت به سال های گذشته افزایش یابد. با توجه به ارزش اقتصادی بالایی که این محصول دارد بهره‌برداران چگنی نیز برای کشت این محصول استقبال زیادی داشتند. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد زیادی دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می کند . تولید زعفران سود بالایی دارد. ممکن است در سال اول  میزان برداشت کم باشد ولی از سال سوم به بعد در هر هکتار بیش از 10 کیلو زعفران برداشت می شود و به دلیل مصرف کم آب و صرفه اقتصادی بالایی که دارد، دارای مزیت است[10] و می توان کشت آن را گسترش داد.

کشت کلزا باعث  از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم است و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد و همچنین برگردان بقای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور در بسیاری از کشورهای دنیا متداول است.

روغن کلزا ازجمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و با داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال و استفاده ملل‌های مختلف قرارگرفته و پیشینه کشت و پرورش این محصول در ایران به اوایل دهه هفتاد برمی‌گردد.  با توجه به اینکه این محصول در منطقه کشت شده و بازدهی خوبی نیز داشته است، پیشنهاد توسعه کشت آن به علاقه مندان داده می شود.

کشت گیاهان دارویی در منطقه، به لحاظ دارا بودن شرایط جوی مناسب انجام شده است. امروزه افراد زیادی به استفاده از گیاهان دارویی متمایل شده اند. خواص بی نظیر این گیاهان و نداشتن عوارض جانبی ناشی از مصرف باعث شده تا افراد زیادی به صور مختلف از آن ها استفاده کنند. به همین جهت به کشت گیاهان دارویی می توان به چشم یک مزیت پر سود نگریست. از آن جا که این گیاهان برای کشت، مراقبت خاص و شرایط حساسی نیاز ندارند، می توان روی کشت آن ها سرمایه گذاری کرد. از جمله گیاهان دارویی که می توان در شهرستان چگنی کشت آن ها را انجام داد می توان به آویشن،کنگر، نعناع فلفلی، بابونه، موسیر، شاهدانه و... اشاره نمود.

گل آفتابگردان گیاهی یک ساله است که پرورش آن در هر شرایطی ممکن است و فرآورده های حاصل از آن دارای مزیت اقتصادی فراوان است. این گیاه، یکی از نباتات روغنی مهم جهان است که از نظر تولید روغن، بعد از سویا در مقام دوم قرار دارد و بیش از 14% کل روغن نباتی جهان را تولید می کند. روغن آفتاب گردان بسیار مطلوب است و زراعت آن در مناطق معتدل معمول شده است. آفتاب گردان های نوع آجیلی نیز از بازار پسندی ویژه ای برخورداند. علاوه بر این، فراورده های جانبی آفتاب گردان به خصوص کنجاله آن باعث توجه هر چه بیشتر به زراعت این گیاه با ارزش شده است.کشت آفتابگردان روغنی و آجیلی در شهرستان چگنی باتوجه به مزایای زیادی که دارد، پیشنهاد می شود.

کشت سیر باتوجه به سازگاری با شرایط اقلیمی شهرستان، بازارفروش، خواص بی نظیر و امکان فرآوری به شکل های مختلف می تواند برای سرمایه گذاری توجیه اقتصادی خوبی داشته باشد.

درحال حاضر کشت پیاز و سیب زمینی نیز در مزارع شهرستان چگنی انجام می شود و می توان این طرح ها را گسترش داد. نکته مهم و حائز اهمیت در این رابطه، مدیریت منابع آبی است چون این دو محصول آبدوست هستند.

اسپرس گیاهی علوفه ای از تیره لگوم ها است که قدمت کشت چندصد ساله در ایران دارد. اسپرس به علوفه کوهستان معروف است. اسپرس در نقاطی که کشت یونجه و شبدر موفقیت چندانی ندارد عملکرد مطلوبی از خود نشان می‌دهد. ترکیب ارزش غذایی اسپرس همانند یونجه است  ولی از نظر پروتئین قابل هضم و واحد نشاسته کمی پایین تر از یونجه قرار دارد .اسپرس گیاهی خوش خوراک برای گاوها و گوسفند ها است و دام آن را با اشتها تغذیه می کند. از مزایای این گیاه برای کشت در شهرستان چگنی می توان به مواردی نظیر عدم ایجاد نفخ در دام، مقاومت به سرما، بهبود کیفیت فیزیکی و شیمیایی خاک و جذب زنبور عسل اشاره کرد.

کشت یونجه باعث کم شدن علف هرز و محکم شدن زمین می شود و زمین را در فصل سرما، گرم کرده و جلوی سرمازدگی گیاه را می گیرد. با توجه به این که در فصل پاییز از گرمای هوا کاسته می شود و بذر یونجه فرصت بیشتری برای استقرار ریشه دارد این فصل بهترین زمان برای کشت این گیاه است. با توجه به کمبود آب، برای برداشت یک کیلو یونجه خشک ۵٠٠ الی ٨٠٠ لیتر آب مصرف می شود و نیاز است با کشت بهینه بازدهی این محصول را افزایش داد که اولین قدم آن اقدام برای اصلاح خاک است. کشت یونجه به منظور تامین علوفه بسیار سودآور و مناسب است و پیشنهاد داده می شود. لازم به ذکر است که درحال حاضر کشت این محصول در شهرستان چگنی انجام می شود و قابلیت گسترش دارد.

قابلیت کشت گندم در شهرستان چگنی باتوجه به مساعد بودن شرایط و بازارفروش دائمی این محصول وجود دارد. قرار دادن نخود و عدس در تناوب کشت گندم به علت افزایش ازت خاک باعث حاصلخیزی خاک می‌شود و میزان تولید گندم را بالا می‌برد. عدس و نخود در استان‌هایی مانند لرستان، کردستان و کرمانشاه به صورت دیم کشت می‌شود و این استان‌ها بیشترین میزان تولید این حبوبات را دارند. همچنین بقایای این گیاهان باعث افزایش حاصلخیزی خاک می شود و برای گسترش باتوجه به فراهم بودن بستر مناسب، پیشنهادهای مناسبی هستند. در حال حاضر نیز در قسمت هایی از شهرستان چگنی تولید این حبوبات صورت می گیرد.[11]

 

· خدمات

شهرستان چگنی دارای وسعتی بالغ بر ۱۳۱۰۰۰ هکتار شامل جنگل ها ومراتعي انبوه است که اين جنگل ها داراي گونه هاي غالب بلوط در کوههاي سربه فلك كشيده سفيدكوه در اين حوزه هستند. سلسله جبال سفيدكوه كه به عنوان نگيني بر طبيعت بي بديل اين شهرستان مي درخشد. با جاي دادن گونه هاي منحصر به فرد گياهي نظير چوپر، بيلهر، كمه، ريواس و جانوري همچون كل و بز، خرس و پلنگ، آلبوم موهبت هاي فراوان پروردگار را به اين شهرستان تكميل و رنگين نموده است. از ديگر جاذبه هاي شهرستان مي‌توان به پارك جنگلي شوراب، منطقه مله شبانان، سراب رفتخان، كله هو و سراب ناوه كش اشاره نمود. شهرستان  چگنی دارای ۳۵۰ اثر تاریخي ثبت شده است، که ۱۷۱ اثر، در رديف آثار ملي ثبت گرديده اند و۱ اثر با نام پل کشکان در رديف آثار ثبت شده جهاني است.[12]

با وجود جاذبه های تاریخی و طبیعی متعدد و قرارگرفتن شهرستان چگینی در مسیر استان های مجاور، راه اندازی طرح های گردشگری می تواند با موفقیت زیادی مواجه شود که از جمله آن می توان به راه اندازی اقامتگاه های بومگردی و رستوران های سنتی متناسب با آداب و فرهنگ مردم منطقه پرداخت و در ایامی که مهمانان زیادی به شهرستان سفر می کنند، بدین وسیله از آن ها استقبال کرد. طبق بررسی های انجام شده درحال حاضر در شهرستان چگنی اقامتگاه بومگردی وجود ندارد.

 

 

· صنایع غذایی
توسعه صنعت فرآوری محصولات جانبی انار، می تواند به توسعه اقتصاد شهرستان چگنی و اشتغال زایی کمک کند. در منطقه، انار را فقط برای خوراکی به خریدار با قیمت پایین می فروشند که سودی برای کشاورز ندارد در حالی که با توسعه و ایجاد صنعت فرآوری انار، می توان رب انار، سرکه انار، ژله انار تولید و همچنین در صنعت رنگرزی از آن استفاده کرد. همانطور که پیش از این نیز بیان شد، شهرستان چگنی، در زمینه تولید انار فعال است و باغات انار زیادی احداث شده  که علاوه بر مصرف محصولات به صورت تازه خوری می توان در جهت راه اندازی واحدهایی در زمینه فرآوری محصول (تولید رب و لواشک و...) فعالیت نمود.

لواشک و آلوچه فرآورده هایی هستند که از گوشت برخی انواع میوه پس از عملیات های جداسازی ، شستشو ، پخت و افزودن مواد اختیاری مجاز مانند نمک ، شکر و اسیدهای آلی تولید می گردند . این محصولات غالبا از میوه های درجه ۲ (که بازار پسندی کمتری دارند) و میوه های مازاد در مصرف بازار تهیه می شوند . لواشک و آلوچه فرآوری شده از دیرباز به عنوان تنقلات مصرفی خانوارها ی ایرانی کاربرد داشته است. تولید این محصول علاوه بر جلوگیری از ضایعات میوه ها به دلیل ارزش غذایی بالا به ویژه از نظر میزان مواد معدنی و ویتامین ، قابلیت نگهداری طولانی مدت و طعم مطلوب همواره مورد توجه بوده است . این فرآورده ها به عنوان چاشنی نیز در مواد غذایی گوناگون استفاده می شوند. در شهرستان چگنی به واسطه تولیداتی نظیر آلو، زردآلو، آلبالو و... ظرفیت بسیار خوبی برای راه اندازی واحدی در این زمینه وجود دارد و با سرمایه گذاری می توان نسبت به احداث چنین واحدی اقدام نمود.

چیپس سیب زمینی یکی از محصولاتی است که به واسطه طعم جذاب خود مخاطبین زیادی در میان تمام اقشار جامعه دارد و اکثر افراد به ویژه کودکان و نوجوانان مخاطب استفاده از این محصول هستند. از آنجا که سیب زمینی در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی مانند گندم و چغندر، در خاک‌های ضعیف و شرایط نامساعدتر آب و هوایی قابل کشت است و بیشترین ماده خشک را در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی دارد، توجه کشورهای صنعتی به سیب زمینی‌های پربازده و مصرف آن برای محصولات فرآوری شده، معطوف شده است. همچنین امکان استفاده از تکنولوژي هاي به روز دنیا در کشورهاي تولیدکننده سیب زمینی، زمینه را برای  تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالا فراهم می آورد. بنابراین چیپس به عنوان یک ماده غذایی لذیذ و پرطرفدار در بازار مصرف مواد غذایی کالایی رقابتی است. راه اندازی کارگاه تولید چیپس به دلیل در دسترس بودن مواد اولیه این صنعت و تولید مقدار مناسبی سیب زمینی در استان و همینطور دستگاه ها و تجهیزات مورد نیاز آن که همگی در داخل کشور تولید می شوند و درنتیجه قیمت تمام شده محصول کاهش پیدا می‌کند جز صنایع با سود مناسب محسوب می‌شود[13]. افرادی که قصد ورود به این حرفه را دارند باید به این نکته توجه کنند که حتماً محصولات تولیدی توانایی رقابت با نشان‌های تجاری موجود در بازار را داشته باشند

تولید چیپس میوه یا میوه خشک یکی از پرسود ترین کارهاییست که می توان با انجام آن در خانه به درآمد خوب و قابل قبولی دست یافت. ماندگاری بسیار بالا، حفظ خواص میوه، قابلیت استفاده از طعم میوه های مختلف در فصولی که آن گونه کشت و برداشت ندارد، استفاده از میوه هایی که در اقلیم های خاص قابلیت کشت ندارد مثلا توت فرنگی در نقاط بسیار گرم، وزن و حجم کمتر نسبت به میوه تازه و در نتیجه کاهش هزینه حمل و نقل و صادرات، افزایش قابلیت استفاده با خشک کردن برخی میوه ها مثل خرما و ده ها دلیل دیگر، همه از مواردی هستند که تضمین می‌کنند برای این محصولات همیشه مشتریان مشتاقی در سراسر دنیا حضور خواهند داشت. برای ایجاد اطمینان خاطر و تضمین محصول تولیدی می توان آن را با مجوز سازمان بهداشت عرضه نمود.

فرآورده هاي لبنی پاستوریزه به دلیل ماهیتشان قابلیت نگهداري بلند مدت ندارند، همچنین میزان صادرات و واردات آنها نیز به همان دلیل ناچیز است. از این رو میزان مصرف معادل مقدار تولید شده در کشور است. در شهرستان چگنی با توجه به پرورش دام های سنگین شیری و حجم بالای تولید شیر می توان در زمینه احداث واحد فرآوری شیر در مقیاس کارگاهی و یا کارخانه ای فعالیت نمود. درحال حاضر تولید لبنیات در این شهرستان به صورت سنتی انجام  می شود.

تهیه نان های محلی و عرضه در فروشگاه های مرکز استان و سطح شهرستان نیز می تواند از دیگر حوزه های فعالیت در زمینه صنایع غذایی باشد.

با آسیاب کردن گندم، جوانه و سبوس یا همان پوسته از بخش آردی آن تفکیک می‌گردد و لذا آرد با توجه به میزان سبوس جدا شده از آن به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌گردد. از انواع آرد می‌توان به آرد قنادی، آرد ستاره، آرد سبوس گرفته و آرد کامل اشاره نمود و از این میان آرد کامل به لحاظ میزان سبوس بالای آن، دارای ارزش غذایی قابل توجهی است. از طرفی ایران از جمله کشورهایی است که سرانه مصرف آرد و تولید نان در آن بالاست و باتوجه به کشت گندم ایجاد این واحد در بیشتر نقاط کشور از جمله شهرستان چگنی توجیهی کاملا اقتصادی دارد.

 

· شیلات

شهرستان چگنی در زمینه پرورش آبزیان نیز ظرفیت های خوبی دارد و می توان در این حوزه با سرمایه گذاری، ایجاد کسب و کار نمود. افزایش تقاضای مردم برای منبع پروتئینی سالم و همچنین کاهش ذخایر طبیعی ماهی باعث شده تا پرورش ماهی بیش‌ترین رشد را در مقایسه با سایر بخش‌ها در صنایع تولید غذا در سال‌های اخیر داشته باشد.

تنها گونه ماهی سردآبی که در ایران پرورش داده می‌شود، ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان است که در اصطلاح عامیانه به آن قزل‌آلا می‌گویند. برخورداری شهرستان از منابع آبی مناسب و وجود پتانسیل برای راه اندازی این طرح ها می تواند زمینه خوبی را برای اشتغال فراهم کند. در حال حاضر این ماهیان از قیمت خوبی در بازار برخوردار هستند و ازطرفی بازار صادرات آن ها هم رونق دارد.به همین جهت کاملا توجیهی اقتصادی دارد. این طرح در حال حاضر در شهرستان قابلیت اجرایی شدن دارد و به لحاظ میزان آب در این زمینه مشکلی وجود ندارد.[14]

با توجه به رشد جمعیت دنیا، تولید هر چه بیشتر پروتئین حیوانی روزبه‌روز از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود. پرورش آبزیان به دلایل زیادي به‌عنوان عمومی‌ترین و مؤثرترین راهکار جهت تولید پروتئین شناخته ‌شده است. ماهی کپور در مقایسه با سایر گونه‌های پرورشی در آب‌های گرم و معتدل، ارزشمندترین ماهی ازلحاظ اقتصادی است و نیز ارزش‌های تغذیه‌ای فراوانی دارد. ازاین‌رو آموزش توسعه پرورش این ماهی می‌تواند در راستای تأمین غذای جمعیت کشور و نیز افزایش سطح معیشتی مردم مؤثر باشد و طرحی در این زمینه در شهرستان چگنی راه اندازی شود. همانند ماهیان سردآبی، پرورش ماهیان گرمابی نیز از قابلیت های خوب شهرستان برای راه اندازی کسب و کار است.

شاید سال‌ها قبل نگهداری ماهیان زینتی، موضوع چندان شایعی نبود و تنها عده‌ی معدودی در خانه‌های خود، آكواريوم  و ماهی زینتی نگهداری می‌کردند؛ اما در سال‌های اخیر، با توجه به رواج آپارتمان‌نشینی و دور افتادن انسان از طبیعت، شرایط به‌گونه‌ای رقم خورده است که بازار ماهیان زینتی در کشور رونق گرفته و زمینه‌ساز ایجاد مشاغل مختلف شده است. به‌طوری‌که امروزه شاهد آن هستیم که در بسیاری از شهرها، چندین مغازه به خرید و فروش این آبزیان مشغول هستند. از آنجایي كه كشور ما، از لحاظ اقليم و موقعيت جغرافيايي در خاورميانه، داراي موقعيت بسيار مناسبی است، امكان توليد و صادرات به کشورهای دیگر فراهم است. میزان سودی که به دست می‌آید، نسبت به سرمایه‌ای که در ابتدا گذاشته می‌شود، زیاد است. پرورش ماهیان زینتی نیاز به آب کم‌تری دارد و از آب‌های شهری، می‌توان برای تولید آنها استفاده کرد

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

ایجاد صنایع تبدیلی یکی از پرسودترین ارتباطات بین صنعت با بخش های کشاورزی و دامداری است که ارزش افزوده و اشتغال زیادی برای هر شهرستانی ایجاد می کند.

مراتع مهمترین بخش از منابع تجدید شوندۀ کشور است که به دلیل پایین بودن هزینه تأمین علوفه از آنها در مقایسه با هزینه تولید علوفه از طریق کشت آبی، فشار زیادی بر آن وارد می شود. با توجه به افزیش دامداری و مرغداری‌ها و پایین بودن ظرفیت تولیدی مراتع این فشار بیشتر و بیشتر می‌شود و برای جلوگیری از تخریب مراتع باید به فکر منابع غذایی غیر مرتعی آنها باشیم. با توجه به اینکه محصول تولیدی توسط دام های موجود کشور به مصرف می رسد و همچنین میزان دام هر روز رو به افزایش است لذا هر سال نسبت به سال گذشته مقدار بیشتری علوفه و خوراک دام مورد نیاز است. با اجرای پروژه های صنعتی که از ضایعات کشاورزی و… خوراک دام، طیور و آبزیان با ارزش غذایی تولید بشود، هم غذای مورد نیاز دام‌ها تأمین می شود و کشور را به خودکفایی سوق می دهد و هم استفاده از مواد اولیه ارزانتر در تولید این محصول سبب خواهد شد تا قیمت تمام شده آن پایین تر و در نتیجه قیمت فروش آن نیز پایین باشد. تولید خوراک دام و طیور می تواند زمینه اشتغال خوبی را به طور مستقیم و غیر مستقیم برای افراد ایجاد کند. باتوجه به جمعیت دامی در شهرستان چگنی و نیاز این دام ها به استفاده از خوراک صنعتی، می توان در جهت احداث واحدی در زمینه تولید خوراک فعالیت نمود.

یکی از پرمصرف‌ترین سوخت های جهان، زغال است، ولی آلودگی هوا و آلودگی محیطی را به همراه دارد. زغال ها اگر در مجاورت اکسیژن آتش بگیرند دود فراوانی تولید می کنند ولی اگر اکسیژن از آن ها حذف شود بدون هیچ دودی می سوزند. زغال فشرده بهترین و مناسب ترین جایگزین برای زغال های طبیعی هستند چون هم توجیه اقتصادی دارند و هم برای طبیعت و سلامتی انسان ها مضر نیستند. زغال فشرده برعکس زغال های طبیعی از چوب درخت به وجود نمی آید و همین امر باعث می شود که درختان کمتری قطع شود. با توجه به این که کسب و کار تولید زغال فشرده یک کسب و کار جدید و نو است، راه  برای کارآفرینان تازه کار به این حوزه باز است و می توان از آن سود خوبی به دست آورد.

با پیشرفت صنعت و تولید انبوه کالاها، ضرورت ایجاد انبار به منظور نگهداری طولانی مدت کالاها و مواد غذایی و بهره‌گیری اقتصادی و تجاری از این نگهداری مشخص گردیده و جوامع صنعتی با توجه به ویژگی‌های اقتصادی خود ساخت سیلوها، انبارها و سردخانه‌های مختلف را مورد توجه قرار داده‌اند. در شهرستان چگنی نیز به واسطه نگهداری محصولاتی که مازاد آن ها به صورت تازه خوری به مصرف نمی رسند و ذخیره سازی برخی اقلام، احداث سردخانه صنعتی پیشنهاد می گردد. توجه به این نکته ضرروی است که احداث یک یا دو واحد سردخانه منجربه اشباع شدن آن می گردد و در راه اندازی این کسب و کار باید به این قضیه توجه نمود تا مشکلی پیش نیاید.

فرهنگ بسته بندی محصولات و تولیدات، برای ارائه و فروش در بازارهای مختلف، موردی است که در سال های اخیر، جایگاه ویژه ای را کسب کرده است و به عاملی مهم در میزان فروش یک واحد تولیدی تبدیل شده است. هر قدر بسته بندی یک محصول، زیبا، مناسب، در برگیرنده مشخصات و معرف محصول و مهم این که مطابق با جنبه‎ها و خصوصیات روانشناختی خریداران باشد، به همان اندازه، از بازار و فروش خوبی برخوردار خواهد بود.

بسته بندی عبارت است از هنر و علم آماده سازی مواد غذایی برای انبار کردن و در نهایت فروش . بسته بندی باید تا حد امکان، ساده و ارزان باشد، ضمن اینکه اهداف اولیه بسته بندی یعنی خاصیت حفاظتی و جذابیت رانیز دارا باشد. در نتیجه پرداختن به این موضوع دارای توجیه مناسب اقتصادی بوده و با اجرای این طرح ، می توان بستر مناسبی را برای اشتغال نیروهای ماهر و نیمه ماهر فراهم آورد. این طرح در استان لرستان و شهرستان چگنی به واسطه تولید بالای حبوبات بسیار مناسب بوده و به شرط مدیریت موفق می تواند از جمله بهترین طرح های پیشنهادی باشد. از این طرح می توان برای سبزیجات خشک و فرآوری شده نیز استفاده نمود.

راه اندازی خط تولید و بسته بندی عسل یکی از بهترین راهکارهایی است که می‌توان به کمک آن یک منبع درآمد پایدار برای فرد یا خانواده ایجاد کرد. خوشبختانه عسل یکی از موادی است که امکان فاسد شدن آن وجود ندارد و می‌توان آن را برای مدت زمان زیادی بسته بندی کرد. از طرف دیگر روند تولید این محصول پیچیدگی چندانی ندارد و فرد می‌تواند با سرمایه کم حجم بالایی از آن را تولید کند. وجود یک دستگاه بسته بندی عسل مناسب می تواند به فرد کمک زیادی کند..فراوانی عسل تولید شده در سطح استان و شهرستان امکان راه اندازی این کسب و کار را به افراد می دهد و می تواند سود خوبی عاید شخص کند.

 

· طیور

پرورش مرغ بومی با سرمایه کم و درآمد بالا در جهت خودکفایی به خانواده‌ها از لحاظ تأمین گوشت و تخم‌مرغ و همین‌طور به عنوان شغل دوم کمک می کند. مقاومت بالای نژاد مرغ بومی در بین طیور در مقابل بیماری‌ها، گرما و سرما، تلفات پایین و ارزش غذایی بالا و سازگاری به شرایط غذایی هر منطقه، پرورش مرغ بومی را به یک موقعیت کاری خوب و اقتصادی تبدیل کرده است. در پرورش مرغ بومی از چند محصول تولید شده سود عاید شخص می شود. مثلا اینکه تخم مرغ محلی همواره مشتریان خاص خود را دارد، می توان خود مرغ بومی را چند برابر قیمت مرغ ماشینی فروخت و اینکه کود تولید شده قابل استفاده در مزارع کشاورزی و باغات گل و گیاه است. باتوجه به پتانسیل شهرستان در این زمینه و مزایای این طرح می توان نسبت به راه اندازی آن اقدام نمود. لازم به ذکر است در برخی روستاها این طرح در حال انجام است.

با افزایش روزافزون جمعیت در راستای تامین نیازهای مردم ایجاب می‌کند در زمینه تولید گوشت سفید و پرورش مرغ گوشتی فعالیت کرد. بدیهی است که گوشت مرغ به سبب مزیت‌های فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند در کشور مطرح و نیاز عمومی را در این زمینه مرتفع نماید. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم وبهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از مزیت‌های این کار است. نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با سایر دام ها کمتر است، به طوری که در گوشت گوسفند ضایعات حدود 50 % و در مرغ حدود 25 % است. ضریب تبدیل جیره غذائی به گوشت در مرغ نسبت به سایر دام ها بالا بوده به طوری که در مرغ های اصلاح شده این ضریب 2 تا 2/2 و در گوساله و گاو بین 6 تا 9 % متغیر است. با توجه به دلایل فوق ایجاد واحد پرورش مرغ گوشتی در شهرستان مزیت دارد و تنها باید بازاریابی کرد تا بتوان محصول را با قیمت مناسب به فروش رساند.

کسب و کار در زمینه پرورش شترمرغ پرواری در کشور ما قابلیت و استعداد پیشرفت فراوانی دارد؛ زیرا کشور ما چهار فصل بوده و شرایط طبیعی پرورش شترمرغ در بسیاری از مناطق مختلف ایران فراهم است. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده، مقاومتش3 برابر چرم گاو  است و ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و  خلق آثار هنری، می توان اشتغال زایی کرد. البته واحدی در این زمینه در شهرستان چگنی فعالیت می‌کند و با توجه به تغییر عادات غذایی و مصرف گوشت این پرنده، می توان واحدهای دیگری را در این زمینه راه اندازی نمود. بدیهی است با افزایش میزان تولید می توان به مناطق دیگری نیز صادرات محصول را داشت.

سایر ماکیان همچون کبک در مناطق گرمسیری شهرستان، بوقلمون و بلدرچین تخم گذار نیز دارای مزیت بوده و می توان با ایجاد واحد هایی در این زمینه پرورش آن ها را گسترش داد. البته باید به خاطر داشت که بحث بازاریابی در این زمینه اهمیت فراوانی دارد و باید شخص، مشتریان خود را بیابد تا بتواند در مقیاس بزرگتری کار خود را انجام دهد.

 

· صنعت

باتوجه به رونق ساخت و ساز در مناطق مختلف کشور، تولید مصالح و مواد مورد نیاز در این صنعت می تواند مفید و سودمند باشد. در ادامه به توضیح مختصری از یونولیت که در صنعت ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد پرداخته شده است.

یونولیت یا پلاستوفوم ماده ای سفید رنگ است که در یکی از خطوط تولید صنایع ساختمانی تحت عنوان خط تولید یونولیت به تولید می رسد. این پلیمر کاربردی، در ساخت انواع ساندویچ پانل ها مورد استفاده قرارمی گیرد و به عنوان یک عایق صوتی و حرارتی خوب در پانل های سقفی و دیواری مصرف می شود. پلاست فوم ماده ای سبک با قابلیت های بسیار زیاد می باشد. امروزه این محصول بخش، جدانشدنی صنعت ساختمانی در ایران و دنیا است.

فوم پلی استایرن فرآورده صنایع پتروشیمی بوده و شکل ظاهر آن از بلورهای ریز تشکیل یافته است که در مجاورت فشار و بخار منبسط می گردد. به علت ساختار سلولی بسته در بلوک های پلی استایرن، یونولیت مقاومت خوبی در مقابل آب داشته و نیز در مقابل فساد پذیری و رشد باکتری از خود محافظت می نماید.

مدت زمانی است که بلوک های یونولیتی برای ساختمان سازی در کشور و در آپارتمان های بلند به دلیل سبکی و کم هزینه بودن مورد استقبال انبوه سازان قرار گرفته است. این یونولیت به دلیل سبکی، وزن نهایی ساختمان را کم می کند. با توجه به اینکه  نقش باروری ندارد در برابر زلزله ایمن است. با توجه به اهمیت این محصول در صنایع ساختمانی امروزه، استفاده از آن بسیار گسترده شده و می توان به منظور تهیه آن خط تولیدی احداث نمود.

ﺳﺒﺪ ﻣﯿﻮه ﯾﮑﯽ از ﭘﺮﻓﺮوش ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮﻟﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﻨﺎطقی که ﮐﺸﺎورزي و ﺑﺎﻏﺪاري رونق دارد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻓﺮاوان ﻗﺮار می‌گیرد و ﺗﻮﻟﯿﺪي ﻫﺎي ﺟﻌﺒﻪ ﻫﺎي ﭼﻮﺑﯽ ﯾﮑﯽ ﭘﺲ از دﯾﮕﺮي ﺟﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻄﻮط ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺳﺒﺪ ﭘﻠﺎﺳﺘﯿﮑﯽ می‌دﻫﻨﺪ.  ﺧﻄﻮط ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺳﺒﺪﻫﺎي ﭘﻠﺎﺳﺘﯿﮑﯽ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي و ﺳﻠﯿﻘﻪ ﺻﺎﺣﺒﺎن آﻧﻬﺎ در ﮐﯿﻔﺘﯿﻬﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﮐﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﻫﻢ ﺳﻮدآور ﺑﻮده اﻧﺪ و از اﯾﻨﺮو ﺧﻂ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺳﺒﺪ ﻣﯿﻮه ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از ﭘﺮﻃﺮﻓﺪارﺗﺮﯾﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪي ﻫﺎ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ که در شهرستان چگنی هم قابلیت برای راه اندازی یک طرح در این زمینه وجود دارد.

گونی، کیسه‌هایی است که از نوارهای باریک از جنس پلیمر پلی پروپیلن (که یک فرآورده پتروشیمی است) بافته می‌شود و اصطلاحاً آن را گونی (کیسه)  می‌نامند. گونی معمولاً در ابعاد مختلف بسته به نوع مصرف به بازار عرضه می‌گردد.

كيسه پلي‌پروپيلن به علت داشتن مقاومت زياد و قیمت نسبتاً ارزان، مورد توجه صنعت بسته‌بندي است‌. در صنعت آردسازي، پتروشيمي، قند و شكر، سيمان، گچ، كود شيميايي، سموم كشاورزي، محصولات كشاورزي نظير برنج، پياز، سيب زميني و غیره كاربرد فراوانی دارد. با توجه به موارد مصرف و كاربرد آن و با توجه به اينكه اين محصول با استفاده از امكانات داخل كشور يعني صنايع پتروشيمي توليد مي‌گردد، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است وقابلیت تولید در این منطقه را به شرط تامین مواد اولیه دارد.

همچنین درحال حاضر در شهرستان چگنی واحد هایی در زمینه تولید الکل صنعتی، سرکه، شیشیه شوی، آب رادیاتور و زغال فعالیت می کنند.

 

· صنایع دستی

بافندگی فرش با سرمایه کم و بدون نیاز به مدرک ، یک شغل امن و پردرآمدی را در محیطی سالم برای تمام افراد بویژه دختران و زنان ایجاد می کند. فرش دستباف ایرانی با سابقه چندین هزار ساله از ارزش هنری، اقتصادی و تجاری والایی برخوردار است. این کسب و کار را می توان در فضای کوچک حتی منزل و با سرمایه اولیه کم راه اندازی کرد و نیازی به مدرک و تکنولوژی خاصی نیست. قالی بافی یکی از مشاغل خانگی پردرآمدی که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. آمارها نشان می دهد فرش ایرانی از کیفیت خوبی برخوردار بوده و قابل رقابت با کشورهای دیگر می باشد. می توان با تولید فرش با کیفیت به صادرات در این زمینه فکر کرد. در سال گذشته بیش از 350 میلیون دلار فرش ایرانی به کشورهای دیگر صادر شده است[15].

 از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. این کسب و کار  را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد.

بسیاری از کسب‌وکارهای پررونق و با سرمایه اولیه اندک، ترکیبی از هنر، خلاقیت و دانش زنانی است که در بلندمدت خانواده‌های بسیاری را تحت حمایت مادی خود قرار داده‌اند. بسیاری از این کسب‌وکارها در کنج خانه و کمترین میزان هزینه‌ها برای خانواده‌ها درآمدزایی می‌کند. در این کسب‌وکار مجموعه‌ای از زیورآلات اعم از دست‌بند، گردن‌بند که بیشتر به حالت رو مانتویی شناخته می‌شوند، پابند، سنجاق‌سینه، آویز ساعت و کیف و … ساخته می‌شود. این محصولات بیشتر ترکیبی از هنر و خلاقیت است که در بلندمدت تبدیل به برند می‌شود. تولید زیورآلات رزینی بیشتر از هر چیزی هنر و خلاقیت می‌طلبد و چون از جمله کسب و کارهای جدید است، می تواند درآمد زایی خوبی برای شخص داشته باشد.

کسب و کار شمع سازی از مشاغل خانگی پردرآمد است که امروزه به علت خواص دارویی، خواص زینتی و زیبایی شمع بازار مصرفی بالا و پررونقی دارد. بازار مصرف شمع در ایران روزانه 5 میلیارد تومان است که حدود 734 تن می شود. برای تامین نیاز شمع ایران، از ده کشور شمع وارد  می شود که عمده ی آن ها از چین تامین می شوند. مواد اولیه شمع سازی، پارافین است که ایران منابع سرشاری از پارافین را داراست؛ بنابراین فعالیت در این حوزه می‌تواند بازار خوبی داشته باشد[16]. این کسب و کار از ریسک پایینی برخورداراست چون مواد اولیه آن به راحتی تامین می شود، بازار مصرفی خوبی دارد، در مقیاس کوچک قابل انجام است و خطر هایی مثل بیماری و یا آب و هوای اقلیمی، کار و سرمایه را تهدید نمی کند. به همین خاطر می تواند از بهترین گزینه ها برای راه اندازی کسب و کار باشد و با بازاریابی مناسب سود خوبی را عاید شخص کند.

تولید و پرورش گل و گیاه همیشه یکی از پر درآمد ترین مشاغل بوده است، امروزه نیز با توجه به آپارتمانی شدن منازل، تمایل به پرورش گیاهان داخل آپارتمان رو به افزایش است و تولید تراریوم چون نیاز به سرمایه و صرف وقت زیادی ندارد، می تواند به عنوان شغل دوم بسیار قابل تامل باشد و با صرف هفته ای یک روز زمان، به سوددهی قابل توجهی رسید. با ایجاد خلاقیت و ابتکار و هنر در کارها سود را می توان تا دوبرابر هم افزایش داد.

کشاورزی

صنایع

خدمات

ردیف

دامداری

باغداری

زراعت

شیلات

طیور

صنایع غذایی

صنایع دستی

صنایع تبدیلی و تکمیلی

صنعت

خدمات

1

پرورش گوسفند لری (1)

احداث گلخانه خیار (1)

کشت زعفران (1)

پرورش ماهیان سردآبی (1)

پرورش مرغ بومی (1)

فرآوری انار (1)

فرش بافی (1)

تولید خوراک دام (1)

یونولیت سازی (1)

احداث اقامتگاه بومگردی (1)

2

پرورش گوسفند افشاری (1)

احداث گلخانه گوجه فرنگی (1)

کشت کلزا (1)

پرورش ماهیان گرمابی (2)

پرورش مرغ گوشتی (1)

تولید لواشک (1)

تولید زیورآلات رزینی (2)

تولید زغال فشرده (1)

تولید سبد میوه (2)

راه اندازی رستوران بومی (2)

3

پرورش گوسفند نژاد مهربان (1)

احداث گلخانه سبزیجات (1)

کشت گیاهان دارویی (1)

پرورش ماهیان زینتی (3)

پرورش شترمرغ (2)

تهیه چیبس سیب زمینی (2)

شمع سازی (2)

احداث سردخانه (2)

تولید گونی (3)

4

پرورش گوسفند نژاد شال (1)

احداث گلخانه توت فرنگی (1)

کشت آفتابگردان (2)

پرورش کبک (3)

تولید چیبس میوه (2)

تراریوم (3)

بسته بندی حبوبات (2)

5

پرورش بز بومی (1)

کاشت آلوئه ورا (1)

کشت سیر (2)

پرورش بلدرچین (3)

ایجاد واحد تولید لبنیات (3)

بسته بندی سبزیجات (3)

6

پرورش بز گوشتی (1)

کاشت بادام دیم (2)

کشت پیاز (3)

پرورش بوقلمون (3)

تهیه نان (4)

بسته بندی عسل (3)

7

پرواربندی گوساله (2)

احدث باغ پسته (2)

کشت سیب زمینی (3)

احداث کارخانه آرد (4)

8

پرورش گاو شیری هولشتاین (2)

احداث باغ زیتون (2)

کشت نخود (3)

9

پرورش زنبور عسل (3)

احداث باغ گردو (2)

کشت عدس (3)

10

پرورش الاغ شیری (4)

احداث باغ انار (2)

کشت اسپرس (4)

11

احداث باغ انجیر (2)

کشت یونجه (4)

12

کاشت گل محمدی (3)

13

احداث باغ انگور (4)

14

احداث باغ آلو (4)

15

احداث باغ زردآلو (4)

16

احداث باغ آلبالو (4)

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

 

 

مشاغل	مزیت
پرورش گوسفند لری بختیاری	1
پرورش گوسفند افشاری	2
پرورش گوسفند مهربان	3
پرورش گوسفند شال	4
احداث گلخانه خیار	5
کشت زعفران	6
پرورش بز بومی	7
احداث گلخانه گوجه فرنگی	8
کشت کلزا	9
پرورش بز گوشتی	10
احداث گلخانه سبزیجات	11
پروار بندی گوساله	12
کشت گیاهان دارویی	13
احداث اقامتگاه بومگردی	14
فرآوری انار	15
احداث گلخانه توت فرنگی	16
کشت آفتابگردان	17
پرورش گاو شیری هلشتاین	18
کاشت بادام دیم	19
احداث باغ پسته	20
کشت سیر	21
تولید لواشک	22
پرورش ماهیان سردآبی	23
پرورش زنبور عسل	24
تولید لواشک	25
تولید خوراک دام	26
تولید زغال فشرده	27
پرورش مرغ بومی	28
احداث باغ گردو	29
فرش بافی	30
تولید زیورآلات رزینی	31
یونولیت سازی	32
احداث باغ انجیر	33
تهیه چیبس سیب زمینی	34
احداث سردخانه صنعتی	35
احداث باغ انار	36
راه اندازی رستوران با الگوی بومی	37
تولید سبد میوه	38
پرورش ماهیان گرمابی	39
کاشت گل محمدی	40
بسته بندی حبوبات	41
تهیه چیبس میوه	42
شمع سازی	43
پرورش الاغ شیری	44
احداث باغ انگور	45
بسته بندی سبزیجات	46
کشت پیاز	47
تراریوم	48
ایجاد واحد تولید لبنیات	49
احداث باغ آلو	50

 

* این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) تهیه و تدوین شده است.