تالش (طوالش)

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌وكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌شده‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان تالش ارائه‌شده‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطوريكه در قسمت مقدمه اشاره‌شده مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجوددارد، اشاره شده‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌است.

 

1) دامداری

2) باغداری

3) زراعت

4) صنایع تبدیلی و تکمیلی و صنایع غذایی

5) شیلات

6) طیور

7) خدمات

8) صنعت

9) صنایع دستی

 

 

دامداری

دامداری از کسب و کارهای اصلی مردم شهرستان تالش است و رونق خوبی در این شهرستان دارد.  درحوزه دامداری در شهرستان تالش به پرورش دام سبک و سنگین پرداخته می‌شود. البته تعداد دام های سنگینی که پرورش داه می شود نسبت به دام های سبک بسیار بیشتر است. شهرستان تالش از شهرستان هایی است که درآن پرورش دام داشتی بسیار بیشتر از پرواربندی دام جواب می دهد. درواقع تولید شیر شهرستان بیشتر از تولید گوشت آن است. پرورش دام داشتی از این جهت بیشتر از پرواربندی جواب می دهد که گاوها در شهرستان تالش در فصل تابستان در جنگل ها می چرخند و چرا می کنند و گران بودن خوراک دام تاثیر خاصی در پرورش دام های داشتی ندارد. بیشتر دام های سنگین پرورشی، بومی هستند و تعداد کمی هم نژاد دورگه در بین آن ها یافت می شود. طبق توضیحات داده شده پرورش گاو بومی در اولویت اول و پرورش گاو اصلاح نژادی(دورگه) در اولویت آخر مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد.

 شهرستان تالش قطب پرورش زنبورعسل در استان گیلان است[1] و در این زمینه قابلیت بالایی دارد. کیفیت عسل تولیدی نیز مطلوب است. با توجه به ظرفیت بالای شهرستان در پرورش زنبورعسل می توان این شغل را همانند پرورش گاو در اولویت اول مزیت های شغلی این حوزه قرار داد.

پرورش گوسفند نیز در شهرستان تالش جوابگو است و مزیت بالایی دارد ولی نسبت به پرورش گاو وزنبورعسل در اولویت پایین تری قرار می گیرد. باوجود اینکه پرورش گوسفند، مزیت کمتری دارد؛ اما می‌توان در این حوزه نیز سرمایه‌گذاری کرد. به گفته کارشناسان پرورش بز در شهرستان انجام می‌شود که می‌توان برروی توسعه آن کارکرد. لازم به ذکر است پرورش بز سانن نیز در شهرستان تالش امکان پذیر و قابل سرمایه گذاری است.[2]البته پرورش بز سانن در اولویت آخر مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد.

 

باغداری

بررسی های صورت گرفته نشان می دهد باغداری در سطح خوبی انجام می شود. تولید بعضی از محصولات باغی مانند کیوی در شهرستان بسیار زیاد است. درواقع عمده محصول باغی شهرستان تالش کیوی است.حدودا 3000هکتار اصله نهال کیوی در شهرستان کاشته می شود.[3] قابلیت بسیار خوب شهرستان تالش در کاشت کیوی زمینه را برای احداث باغ های بیشتر این محصول فراهم کرده است. کاشت کیوی در اولویت اول مزیت های حوزه باغداری است.

شرایط کاشت درخت گردو در تالش فراهم است و درحال حاضر نیز میزان مناسبی گردو در شهرستان برداشت می شود؛ بنابراین باتوجه به شرایط شهرستان می‌توان تولید این محصول را افزایش داد.

فلفل سبز و فلفل دلمه ای سطح کشت زیادی را به خود اختصاص داده اند و شرایط برای تولید بیشتر این محصولات فراهم است. طبق بررسی‌های صورت گرفته، آلوئه ورا به تازگی در شهرستان کاشته‌شده و جواب داده‌است. ازآنجایی که کاشت آلوئه ورا به رطوبت زیادی نیاز داشته و با آب‌وهوای تالش سازگاری دارد، می‌توان با تولید این محصول به سود خوبی دست یافت. به گفته کارشناسان کارگاه های پرورش قارچ نیز رونق خوبی در شهرستان دارند.

 شهرستان تالش قابلیت کاشت صیفی جاتی مانند گوجه، خیار، هندوانه و بادمجان و محصولاتی مانند گلابی، گیلاس، خرمالو، ترب سفید و ازگیل را دارد. البته این محصولات در حال حاضر نیز در سطح نه چندان زیادی کاشته می شوند و می توان درخصوص افزایش تولید آن ها اقدام کرد. لازم به ذکر است کاشت صیفی جات در شهرستان تالش معمولا اینگونه است که در باغات کیوی، در سال های اول که کیوی به عمل نیامده، صیفی جات کاشته می شود. به هرحال ظرفیت کاشت این محصولات وجود دارد و می توان تولید را افزایش داد. همچنین در این منطقه گلخانه تولید نهال و گل و گیاه زینتی وجود داشته و چنین تولیداتی در قالب گلخانه جوابگو است. بانک های تولید نشاء برنج نیز در شهرستان فعالیت می کنند که می توان درخصوص افزایش آن ها گامی برداشت. مرکباتی مانند لیموشیرین، پرتقال و نارنج در حد بسیار کم کاشته می شوند. با اینکه مقدار برداشت این محصولات کم است اما شهرستان مستعد تولید این موارد است و می توان باغاتی در حوزه کاشت مرکبات احداث کرد.

درپایان می توان به قابلیت شهرستان برای کاشت محصولاتی مانند تمشک، انجیر، سبزیجات خوراکی، کدو و احداث گلخانه های فلفل دلمه ای، ترب سفید و خیار اشاره کرد.[4]

 

زراعت

بخشی از کشاورزی شهرستان تالش به صورت زراعت انجام می شود. برنج از محصولات زراعی است که سطح کشت وسیعی را به خود اختصاص داده و در اکثر بخش های شهرستان کشت می شود. با توجه به سازگاری خوب این منطقه نسبت به کشت برنج، تولید این محصول در سطح گسترده تر پیشنهاد می شود.

بادام زمینی از محصولات زراعی دیگری است که در شهرستان تالش کشت می شود. باتوجه به قابلیت کشت این محصول در شهرستان و سودآوری بسیار تولید این محصول،گسترده تر کردن کشت آن پیشنهاد می شود. توتون و تنباکو نیز در شهرستان تالش تولید می شود و سطح کشت خوبی نیز دارد. البته کشت این محصول با مجوز اداره دخانیات امکان پذیر است که شهرستان تالش این مجوز را اخذ کرده است. مشروط بر مطلب گفته شده می توان میزان بیشتری توتون و تنباکو کشت کرد.

سیر نیز تا اندازه ای در شهرستان کشت می‌شود که به میزان گسترده نیست؛ ولی باتوجه به اینکه کشت آن با منطقه سازگاری دارد و واردات سیر نیز انجام می شود، افزایش کشت آن می تواند واردات را کمتر کند و سوددهی خوبی هم داشته باشد. همچنین به نظر می رسد ظرفیت کشت گیاهان دارویی نیز در شهرستان تالش وجود داشته باشد.[5]

حبوباتی مانند لوبیا(لوبیا قرمز و چیتی)، نخود و عدس هم در شهرستان کشت می شوند. البته میزان تولید نخود و عدس خیلی کم است. با توجه به قیمت خوب حبوبات، سرمایه گذاری در این رابطه نیز درصورت بودن زمین کافی، مقرون به صرفه است.

 

صنایع تبدیلی و تکمیلی

صنایع تبدیلی و تکمیلی نیز از صنایعی است که لزوم گسترش آن در رابطه با برخی تولیدات شهرستان وجود دارد. برای مثال با توجه به اینکه زنبورداری به میزان زیادی انجام و عسل زیادی تولید می شود، نیاز حتمی به ایجاد واحدهای بسته بندی صنعتی عسل وجود دارد تا از فروش فله ای جلوگیری شود و سود آن به جای اینکه به جیب دلال برود به زنبوردار برسد. تولید موم و کندوی زنبورعسل هم قابلیت انجام دارد و دارای مزیت است.

سطح کشت وسیع برنج، نیاز به واحد های سورتینگ و بسته بندی برنج را افزایش می دهد و سرمایه گذاری در این خصوص به صرفه خواهد بود.

تولید کمپوست (افزودن مقدار مشخصی از کودهای شیمیایی به کود حیوانی) نیز به دلیل استفاده کشاورزان برای تقویت زمین های کشاورزی خود گزینه شغلی خوبی است و صرفه اقتصادی دارد. فرآوری پوست گاو و گوسفند به منظور تولید چرم و نخ قابلیت سرمایه گذاری دارند و درصورت بازاریابی صحیح سود بسیارخوبی را برای تولید کننده خواهند داشت. البته به نظر می رسد تولید کمپوست بازار فروش بهتری در بین مردم شهرستان داشته باشد و به همین دلیل دراولویت بالاتری قرار می گیرد.

تولید زیاد توتون و تنباکو و مصرف زیاد آن بین مردم، باعث فراهم شدن شرایط برای ایجاد مشاغلی مانند فرآوری آن شده است که می‌تواند سودده باشد.

تولید زیاد مرغ گوشتی و بوقلمون، مواد اولیه مورد نیاز برای صنعت بسته بندی گوشت مرغ و بوقلمون را فراهم کرده است و سرمایه گذاری روی آن صرفه اقتصادی دارد. همچنین به دلیل وجود طیور زیاد در شهرستان و نبود کشتارگاه طیور می توان کشتارگاهی احداث کرد و طیور را درداخل شهرستان کشتار کرد. البته باید توجه داشت مشاغلی مانند فرآوری پوست و کشتارگاه طیور از مواردی هستند که به زودی اشباع می شوند و احداث یک یا دومورد از آن بسته به نیاز و ظرفیت شهرستان کفایت می کند. همچنین وجود واحدهای پرورش ماهی(خصوصا خاویار) شرایط را برای ایجاد واحد صنعتی بسته بندی ماهی مهیا کرده است.

بسته بندی سیر از مشاغلی است که درحال حاضر نیز توسط مردم انجام می شود. البته علت انجام آن کشت انبوه سیر نیست بلکه برای این کار از سیرهای وارداتی استفاده می‌شود. به هرحال می توان به میزان بیشتری به این شغل پرداخت.

با توجه به کاشت گردو وکشت بادام زمینی در شهرستان، درصورت افزایش تولید آن یا واردات در این زمینه قابلیت ایجاد واحدهای بسته بندی مغز گردو و بادام زمینی فراهم می شود.

درصورت افزایش واحدهای پرورش بلدرچین،اردک و غاز زمینه برای بسته بندی گوشت بلدرچین، اردک، غاز و بسته بندی تخم بلدرچین فراهم می شود.

 

صنایع غذایی

صنایع غذایی در شهرستان تالش می‌تواند از کسب و کارهای سودده باشد و ارزش افزوده بسیار خوبی را برای شهرستان ایجاد کند. درمواردی در زمینه صنایع غذایی فعالیت هایی صورت گرفته است اما نسبت به ظرفیت شهرستان، کافی نبوده و واحدهای جدیدی را می توان احداث کرد. برای مثال کیوی از محصولاتی است که به میزان فراوانی تولید می شود اما متاسفانه تمام صنایع مربوط به فرآوری آن ایجاد نشده است. سرمایه گذاری در خصوص این صنایع فرآوری مانند احداث واحدهای تولید چیپس میوه،، لواشک، ترشی و مربا (به همراه بسته بندی آن ها) صرفه اقتصادی بسیار خوبی دارد. ایجاد چنین واحدهایی به عنوان اولویت اول مزیت های این حوزه پیشنهاد می شود. البته در حال حاضر واحدی جهت تولید میوه خشک وجود دارد، ولی بازهم می توان در این خصوص اقدام کرد. خصوصا که انجام این شغل به صورت خانگی نیز امکان پذیر و سودآور است.

همانطور که گفته شد برنج سطح کشت وسیعی دارد و درحال حاضر نیز واحدهای برنج کوبی وجود دارد. با این حال بازهم برای ایجاد واحدهای برنج کوبی ظرفیت وجود دارد و می توان برای سرمایه گذاری اقدام کرد.

شیرتولید شده در شهرستان شرایط خوبی را برای ایجاد واحد صنعتی تولید لبنیات فراهم کرده است که این واحد در حال حاضر وجود دارد. اما می توان درخصوص ایجاد کارگاه های سنتی یا نیمه صنعتی تولید لبنیات سرمایه گذاری کرد و به سود خوبی دست یافت. با توجه به وجود پرواربندی در شهرستان و تولید گوشت، می‌توان سوسیس و کالباس تولید کرد؛ اما باید در نظر داشت درصورت نبود بازارفروش در شهرستان تالش، بازاریابی را در شهرستان های اطراف یا خارج از استان انجام داد.

درصورت افزایش میزان کاشت سایر میوه‌ها می توان درخصوص ایجاد واحد صنعتی تولید آبمیوه اقدام کرد. همچنین درصورت افزایش کشت بادام زمینی امکان راه اندازی واحدهای تولید روغن و کره بادام زمینی که قیمت بالایی نیز دارد، وجود دارد. همانطور که اشاره شده گوجه فرنگی و خیار در حد نه چندان زیادی کاشته می شود؛ با اینکه ظرفیت برای تولید رب گوجه فرنگی و خیارشور درحد کارگاه صنعتی وجود ندارد اما می توان به صورت خانگی این فرآورده ها را تولید کرد و به فروش رساند. تولید سایر فرآورده های حاصل از محصولات دامی مانند تولید ژلاتین،شیر خشک و ناگت نیز امکان پذیر است و درصورت بازاریابی مناسب سودآوری خوبی خواهد داشت.

باتوجه به این که ظرفیت خوبی برای کاشت آلوئه ورا وجود دارد می توان در کنار کاشت آن برای ایجاد واحدهای فرآوری آن اقدام کرد. فرآورده های متنوعی را می توان از آلوئه ورا تولید کرد که مصارف خوراکی،بهداشتی،آرایشی و دارویی دارند.مثلا ژل آلو ئه ورا(مورد استفاده برای پوست و مو) و ژله آلوئه ورا(خوراکی) از جمله فرآورده های این گیاه هستند.

 

شیلات

پرورش ماهی در شهرستان تالش به دلیل غنی بودن از لحاظ منابع آبی، جواب می‌دهد. پرورش ماهی خاویاری و سردابی در شهرستان انجام می‌شود و همانطورکه می دانیم پرورش ماهی به صورت کلی شغلی با سوددهی بالاست ودرصورتی که شرایط ایجاد آن فراهم باشد صرفه اقتصادی خوبی خواهد داشت.

بررسی ها نشان می دهد ظرفیت بسیار خوبی برای گسترش واحدهای پرورش ماهی سردابی و خاویاری در شهرستان تالش وجود دارد. همچنین می توان در خصوص پرورش ماهیان گرمابی مانند کپور نیز اقداماتی داشت. که در اولویت بعدی قرار می گیرد. در رابطه با ماهی خاویاری می توان گفت شهرستان تالش قطب تولید ماهی خاویاری در کشور است[6] و مزیت بالایی برای آن وجود دارد. البته پرورش ماهی خاویاری مقداری زمان بر است و هزینه زیادی می طلبد و برای راه‌اندازی واحدهای پرورش باید این شرایط را در نظر گرفت.

صیادی نیز به دلیل مجاورت شهرستان تالش با دریای خزر و امکان انجام آن، از مشاغلی است که توسط مردم استقبال می شود و به عنوان کسب و کاری که انجام آن مزیت دارد پیشنهاد می شود. قابلیت انجام پرورش اردک ماهی نیز در محیط های روستایی و روان آب ها و پرورش ماهیان زینتی در شهرستان امکان پذیر است .[7]

 

طیور

پرورش طیور درکنار دامپروری و کشاورزی و یا به صورت جداگانه از مشاغلی است که مردم شهرستان تالش به آن اشتغال دارند. این منطقه سازگاری خوبی با پرورش انواع زیادی از طیور مانند مرغ، بلدرچین، بوقلمون،اردک و غاز دارد. در بین طیور ذکر شده، مرغ گوشتی به میزان بیشتری پرورش داده می‌شود. درواقع مرغداری‌های صنعتی شهرستان مرغ گوشتی پرورش می دهند. علاوه بر مرغداری های صنعتی که در شهرستان وجود دارد، پرورش مرغ بومی نیز در بین مردم شهرستان رایج است. بوقلمون نیز میزان پرورش زیادی را به خود اختصاص داده است که اکثرا به صورت سنتی پرورش داده می شود. باوجود مهیا بودن شرایط برای پرورش مرغ گوشتی(به صورت صنعتی)، بوقلمون(به صورت صنعتی یا سنتی) و مرغ بومی در شهرستان تالش و وجود بازار فروش مناسب، انجام این مشاغل به عنوان مزیت های اول این حوزه پیشنهاد می شود.

بلدرچین و اردک از طیوری هستند که درحال حاضر در شهرستان تالش پرورش داده می شوند وشرایط مورد نیاز برای پرورش آن ها در شهرستان وجود دارد.البته به نظر می رسد مزیت پرورش آن ها مانند طیوری که قبلا گفته شد، نباشد. پرورش غاز نیز در این شهرستان مزیت دارد و البته در حال حاضر نیز وجود دارد. می توان پرورش غاز را به عنوان اولویت آخر مزیت های شغلی این حوزه پیشنهاد داد.

 

خدمات

شهرستان تالش یکی از جذاب ترین و زیباترین شهرستان های شمال کشور است که جاذبه های گردشگری قابل توجهی دارد و همواره موردتوجه گردشگران زیادی قرارگرفته‌است؛ بنابراین کارکردن در حوزه گردشگری می تواند سود بسیاری برای افراد داشته باشد. برای مثال ایجاد اقامتگاه بومگردی و یا رستوران های بومی جای کار دارد. همچنین ایجاد بازارچه‌ی فصلی که مردم بتوانند محصولات سنتی خود مانند لبنیات و سایر صنایع دستی را درآن به فروش برسانند صرفه اقتصادی خوبی دارد. مغازه داری در زمینه فروش خواروبار نیز دارای مزیت به نظر می رسد.

 

صنعت

هرچند که در حال حاضر مشاغل صنعتی نقش پررنگی در بین مشاغل مورد استقبال مردم شهرستان تالش ندارند اما این موضوع نمی‌تواند نشان دهنده عدم وجود قابلیت برای راه اندازی مشاغل صنعتی در شهرستان باشد. همچنین تعدادی واحد صنعتی در شهرستان وجود دارد که در ادامه به آن اشاره می شود.

درحال حاضر کارگاه های پالت سازی(پالت چوبی) وجود دارند و ظرفیت خوبی برای افزایش این واحد فراهم است. البته لازم به ذکر است چوب مورد استفاده برای پالت در شهرستان تامین نمی شود و از خارج از شهرستان وارد می شود. تولید مصنوعات چوبی مانند زغال، میز، صندلی و درب و پنجره  به دلیل فراوان بودن چوب مورد نیاز در منطقه قابلیت انجام دارند و به عنوان کسب و کارهایی که مقرون به صرفه هستند پیشنهاد می شوند.

صنایع فعال شهرستان عبارتند از: واحدهای تولید یونولیت، قیر و آسفالت ، لبنیات، شکلات، مواد فلزی(تولید پروفیل)، مواد سلولزی، مواد شیمیایی (تولید سبد میوه و ...)، موادشوینده، مواد تبدیلی، وسایل نقلیه موتوری، لاستیک، مبلمان، فرآوری میوه ها، سورتینگ برنج، برنجکوبی، لنت خودرو، بتن، پالت و ظروف پت برای آب معدنی.[8]

بسته بندی خاویار تولید شده نیز در شهرستان به صورت خاص انجام می گیرد و تحت عنوان خاویار بلوگا تالش صادر می گردد.[9]

 

صنایع دستی

صنایع دستی شهرستان تالش شامل گلیم بافی، جاجیم بافی، تولیدکیف‌های نمدی و جوراب بافی می شود که در میان آن‌ها گلیم بافی به میزان بیشتری انجام می شود و قابلیت توسعه آن وجود دارد.

تولید فرش،قالی،گبه و قالیچه نیز با توجه به علاقه مندی بعضی روستاییان و حضور گردشگران برای خرید، قابلیت انجام دارد.[10]

 

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

 

مشاغل	مزیت
پرورش گاو	1
پرورش زنبورعسل	2
پرورش گوسفند	3
احداث باغ کیوی	4
کشت برنج	5
فرآوری کیوی	6
برنج کوبی	7
بسته بندی عسل	8
تهیه موم و کندوی عسل	9
پرورش ماهی سردابی	10
پرورش ماهی خاویاری	11
بسته بندی و سورتینگ برنج	12
پرورش مرغ گوشتی	13
پرورش بوقلمون	14
تولید کمپوست	15
کشت توتون و تنباکو	16
احداث باغ گردو	17
کشت بادام زمینی	18
پرورش ماهی گرمابی	19
احداث اقامتگاه بومگردی	20
احداث رستوران های بومی	21
پرورش اردک	22
پرورش بلدرچین	23
کشت فلفل دلمه ای و فلفل سبز	24
فرآوری پوست دام	25
کاشت آلوئه ورا	26
فرآوری توتون و تنباکو	27
پرورش قارچ	28
بسته بندی گوشت قرمز	29
بسته بندی گوشت مرغ	30
احداث کشتارگاه طیور	31
بسته بندی ماهی	32
بسته بندی گوشت بوقلمون	33
تولید لبنیات سنتی	34
تولید آبمیوه	35
تولید سوسیس و کالباس	36
تولید مصنوعات چوبی(زغال)	37
تولید مصنوعات چوبی(میز،صندلی،درب و پنجره)	38
پرورش بز	39
احداث باغ گیلاس	40
احداث باغ گلابی	41
احداث باغ خرمالو	42
احداث گلخانه تولید نهال و گل و گیاه زینتی	43
احداث باغ ازگیل	44
پرورش ماهیان زینتی	45
کاشت ترب سفید	46
کشت سیر	47
پرورش غاز	48
گلیم بافی	49
تولید رب گوجه فرنگی (خانگی)	50

 

* این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) تهیه و تدوین شده است.