گرمی

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌ و كارهاي موجود در هر شهرستان بر مبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب ‌و كار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده ‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افراد خبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح ‌شده ‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست ‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان گرمی ارائه ‌شده ‌است.

 

 تعیین کسب ‌و کارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطور كه در قسمت مقدمه اشاره ‌شد مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده ‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌ و كارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌ و كارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده ‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجود دارد، اشاره شده ‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده ‌است.

 

1. صنایع غذایی
2. صنایع تبدیلی و تکمیلی
3. دامداری
4. باغداری
5. شیلات
6. زراعت
7. خدمات
8. طیور
9. صنعت

10. صنایع دستی

 

· صنایع غذایی

راه‌اندازی کسب و کار فرآوری انواع محصولات کشاورزی مهمترین روش برای ایجاد اشتغال و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی محسوب می‌شود که کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده از منابع را تا حد امکان ممکن می‌کند. تولیدات باغی شهرستان گرمی در زمینه تولید سیب، انگور و انجیر بسیار زیاد است و معمولاً بخشی از این محصولات به صورت خام فروخته می‌شوند و بخش دیگر نیز معمولاً خراب شده و به عنوان ضایعات دور ریخته می‌شوند. با توجه به این‌که محصولات فرآوری شده این میوه‌ها بازار مصرف خوبی دارند، در نتیجه فرآوری این محصولات دارای مزیت است.[1]

 با توجه به این‌که سالانه برداشت سیب در این منطقه زیاد است، صرف نظر از بازار مصرف آن به صورت تازه‌خوری، می‌توان صنایع فرآوری آن شامل تولید شهد، پوره، سرکه و کمپوت را ایجاد کرد تا از هدررفت مقدار مازاد آن جلوگیری شود و هم سود خوبی نصیب سرمایه‌گذار شود. در این شهرستان محصول انجیر نیز با کیفیت مرغوبی تولید می‌شود اما چون ماندگاری میوه انجیر بسیار کم است و صنایع تبدیلی ندارد، سالانه بخشی از آن به ضایعات تبدیل می‌شود. با این وجود ایجاد صنایع فرآوری آن سود خوبی را برای باغدار و سرمایه‌گذار به همراه خواهد داشت. بهره‌گیری از خواص فراوان انجیر بیشتر از طریق مصرف انجیر خشک و پس از آن میوه تازه مرسوم است. مصرف انجیر خشک به‌صورت مخلوط با دیگر میوه‌های خشکبار مرسوم است. به‌عنوان مثال تهیه و مصرف مخلوط پسته، بادام، گردو و انجیر خشک برای تقویت حافظه و قدرت تفکر بسیار مفید است. این در حالی است که میوه انجیر را به‌صورت فرآورده‌های مختلف نیز می‌توان مصرف کرد. اولین فرآورده انجیر که تهیه و مصرف آن برای همه لازم است، نوشیدنی آب انجیر و شیره انجیر است. فرآورده‌های دیگر قابل ذکر شامل شربت انجیر (متفاوت با آب ‌انجیر)، مسقطی انجیر، مربای انجیر و مارمالاد آن، ترشی، کمپوت، سوپ و پوره انجیر هستند که هر کدام از این فرآورده‌ها روش تهیه خاص خود را دارند. علاوه بر موارد ذکر شده از انجیر می‌توان در تهیه شیرینی‌جات مختلف مانند شکلات، بیسکویت، کیک و کلوچه استفاده کرد. تولید کشمش و شیره انگور به صورت خانگی در شهرستان انجام می‌شود و معمولاً این تولیدات در داخل شهرستان و استان بازار فروش دارند. انگور تولید شده در شهرستان زیاد است و با توجه به حجم تولیدات می‌توان واحدی برای فرآوری این محصول ایجاد و محصولاتی نظیر کشمش، شیره، آبغوره و سرکه تولید و روانه بازار مصرف کرد.

در شهرستان گرمی به دلیل رونق دامداری و پرورش انواع دام سبک و سنگین، میزان تولید شیر بسیار زیاد بوده و علاوه بر این که نیاز شهرستان را رفع می‌کند، برای تامین نیاز شهرستان‌ها و استان‌های دیگر نیز ارسال می‌شود. تولید لبنیات در این شهرستان به صورت خانگی و سنتی انجام می‌شود و یک واحد تولید لبنیات به صورت نیمه صنعتی نیز در شهرستان دایر است. طبق بررسی‌ها تولید روزانه شیر در شهرستان به حدی است، که بتوان نیاز دو واحد صنعتی تولید لبنیات را تامین کرد. در این راستا با توجه به نیاز مردم شهرستان، فعالیت بیشتر در این حوزه مزیت دارد.[2] البته باید توجه داشت برای موفقیت در زمینه تولید لبنیات باید به بالا بردن توانایی در زمینه رقابت با برند‌های تجاری معروف نیز فکر کرد.

با توجه به تولید شیر و فرآورده‌های آن در شهرستان، احداث واحد تولید قره ‌قوروت مزیت دارد. این محصول علاوه بر شهرستان گرمی در کل کشور نیز طرفدار دارد، بنابراین از بازار فروش خوبی برخوردار است. البته مزیت راه‌اندازی این کسب‌ و کار از تولید لبنیات کمتر است.

زنبورداری در شهرستان گرمی به میزان زیادی انجام می‌شود و علاوه بر تولید عسل، می‌توان بر روی تولید ژله رویال (غذای مخصوص ملکه) نیز سرمایه‌گذاری کرد. ژله رویال، ماده‌ای بسیار مغذی و نیرو بخش بوده و به عنوان غنی‌ترین ماده مغذی بیولوژیک شناخته شده است. ارزش افزوده بالای تولید ژله رویال زنبور عسل در بازارهای جهانی سبب شده تا تولید این محصول با ارزش در دستور کار صنایع غذایی قرار گیرد. خاصیت ضد میکروبی، جلوگیری از آلزایمر، جلوگیری از فشار خون، ضد سرطان بودن و کمک به جوانی و شادابی پوست از جمله خواص ژله رویال است.

تهیه چیپس میوه و میوه خشک به دلیل فراوانی تولید میوه‌های باغی در شهرستان زمینه اشتغال خوبی را چه در مقیاس کارگاهی و چه کارخانه‌ای در حوزه صنایع غذایی برای علاقمندان فراهم می‌کند. خشک کردن میوه‌جات، یکی از روش‌هاي جلوگیري از فساد میکروبی آن‌ها است. در این روش، در اثر کاهش میزان رطوبت، امکان فساد میکروبی بسیار کم شده و سرعت دیگر واکنش‌هاي مضر نیز، به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد. خشک کردن، ضمن این که روي محصول اثر حفاظتی دارد، وزن و حجم آن را نیز به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد، در نتیجه از هزینه‌های حمل و نقل و ذخیره‌سازي نیز می‌کاهد. با توجه به این که بخشی از بازار میوه خشک، سهم محصولات وارداتی است، با تولید مشابه داخلی این میوه‌ها (از نظر نوع و کیفیت)، می‌توان مانع واردات و خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور شد. همچنین نیاز بیش از حد برخی از کشورها به این گونه محصولات (به دلیل شرایط ویژه اقلیمی آن‌ها، هزینه بالای حمل و نقل سبزیجات و میوه‌های تازه و محدود بودن زمان نگهداری آن‌ها)، فرصت مناسبی برای رونق تولید و صادرات چیپس میوه فراهم آورده است.

میزان تولید گوجه فرنگی در این شهرستان به دلیل زراعت سالانه و عملکرد مطلوب آن بسیار زیاد است و معمولاً به صورت خانگی از آن تولید رب گوجه فرنگی می‌کنند. در این راستا ایجاد واحدی برای تولید رب و پودر گوجه فرنگی در شهرستان بسیار مزیت دارد و با ایجاد بازار فروش مناسب در خارج از شهرستان می‌توان به سوددهی خوبی رسید و باعث کاهش درصد بیکاری در این شهرستان شد. صنعت تولید رب گوجه فرنگی دارای کاربردهای فروانی نظیر تولید چاشنی و بهبود دهنده رنگ و طعم انواع غذا، ماده اولیه سس‌ها و کنسروها است و با توجه به این که کاشت گوجه فرنگی در این شهرستان به وفور انجام می‌شود، تولید رب از مزیت‌های قابل سرمایه‌گذاری در این شهرستان است. پودر گوجه فرنگی محصولی نوین و جدید از میوه گوجه فرنگی است. پودر گوجه‌فرنگي محصولي است كه زمان زیادی از توليد نمي‌گذرد و در همین مدت هم توانسته جاي خود را در بازار مصرف باز كند. اين پودر به دليل داشتن وزن و حجم كمتر، باعث سهولت و صرفه‌جويي در حمل‌ و نقل و بسته‌بندي شده و ماندگاري و عمر مفيد بيشتري دارد. مزيت ديگر اين پودر نداشتن مواد نگهدارنده در تركيبات آن است. پودر گوجه فرنگی در صنایع غذایی و دارویی نیز دارای کاربردهای متنوعی است. از جمله کاربردهای گسترده این محصول می‌توان به کاربرد آن در مواد غذایی منجمد شده و نیمه آماده، سوپ‌های آماده و اسنک‌ها (شامل پفک، چیپس و...) اشاره نمود. به طور کلی می‌توان گفت از این محصول به عنوان چاشنی در تولید محصولات مختلف استفاده می‌شود.

میزان تولید آرد در شهرستان گرمی به میزان زیاد است و معمولاً آردهای تولید شده برای استفاده در سایر شهرستان‌ها ارسال می‌شوند،[3] از جمله فعالیت‌هایی که برای شهرستان می‌توان انجام داد و علاوه بر سوددهی، برای جوانان نیز بازار کار فراهم شود، تولید شیرینی، رشته آش، کیک، کلوچه و بیسکویت، نان صنعتی و نان فانتزی است. البته تولید شیرینی و رشته آش به دلیل بازار مصرف بیشتر، مزیت بالاتری نسبت به سایر موارد نامبرده شده دارند.

شیرینی از دیرباز مورد توجه افراد با ذائقه‌های مختلف بوده و در تمامی مراسم‌ها و جشن‌ها نیز کاربرد دارد. پخت شیرینی در ابعاد وسیع و کارگاهی و حتی در محیطی کوچک (در خانه) امکان‌پذیر است. شیرینی محصولی است که در انواع متفاوت و با طعم‌های متنوعی تهیه می‌شود. به علاوه این که با تغییر در مواد تشکیل دهنده آن می‌توان برای افراد رژیمی هم شیرینی تهیه کرده و این افراد را نیز به بازار هدف خود اضافه کرد. این کسب و کار را می‌توان با تجهیزات کم و سرمایه پایینی شروع کرد و در زمان کوتاه با فروش محصول به سود بالایی رسید. پخت شیرینی یکی از مشاغل زود بازده است و یک فرصت شغلی مناسب مخصوصاً برای زنان خانه‌دار محسوب می‌شود. یافتن بازار فروش محصول یکی از ضروریات این حرفه می‌باشد که با تبلیغات مناسب مخصوصاً در فضای مجازی می‌توان به آن دست یافت. توجه به این نکته ضروری است که یکی از لازمه‌های موفقیت در این شغل گذراندن دوره‌های آموزشی مرتبط با پخت شیرینی است.

گروه ديگري از فرآورده‌هاي خميري حاصل از آرد گندم انواع رشته‌ها هستند. رشته فرآورده‌اي است كه از مخلوط كردن آرد گندم، آب و نمك پس از طي مرحله عمل آوردن به وسيله ماشين‏هاي مخصوص تهيه و پس از خشك كردن به بازار عرضه مي‌شود. رشته آش رشته‌اي است كه داراي رنگ سفيد متمايل به شيري مي باشد و از آرد ستاره که 21 درصد از سبوس خود را از دست داده است، تهيه مي‌شود. کیک، کلوچه، بیسکویت و امثال آن جزء محصولات خوراکی هستند که مزیت‌های خاصی دارند و می‌توانیم از این مزیت‌ها برای صادرات این محصولات استفاده کنیم. برای مثال ماشین آلاتی که برای تولید استفاده می‌شوند، ماشین آلات اتومات و مجهزی هستند که وزارت بهداشت نیز آن‌ها را تایید می‌کند. یکی دیگر از مزیت‌های این کالاها این است که در تمام دنیا مصرف می‌شوند یعنی این که اکثر دنیا این محصولات را می‌پسندند و از آن استفاده می‌کنند.

در تولید نان به روش صنعتی، نان با استفاده از تکنولوژی روز دنیا، ماشین‌آلات مدرن، به صورت مکانیزه (تمام اتوماتیک) و بدون دخالت دست و در مقیاس بالا تولید می گردد. از مزایای تولید صنعتی نان، ارتقاء کیفیت نان، ارزش غذایی بیشتر، ضایعات کمتر، تنوع محصول و استفاده بهینه از انرژی است. امروزه شغل نانوایی یکی از مشاغل پایه‌ای و پر رونق است که در طول سال همیشه درآمدزا می‌باشد. نان محصولی است که با توجه به سلیقه یا نوع غذای مصرفی خانواده ها، همواره بر سر سفره‌ها قرار دارد. نان‌ها فقط به صورت نان‌های ساده و معمول مانند لواش، سنگک و... نیستند بلکه نان‌های فانتزی نیز تولید می‌شوند که مشتریان خاص خود را دارند. امروزه راه‌اندازی کسب و کار تولید نان فانتزی بازاری رو به رشد دارد. این کسب و کار با تولید نان‌هایی با اندازه و طعم‌های متفاوت با استقبال مردم مواجه شده ‌است.

در شهرستان گرمی کشت انواع گیاهان دارویی، به صورت زراعی و خودرو مورد توجه قرار گرفته و سطح زیر کشت قابل ملاحظه‌ای را به خود اختصاص داده است. در این راستا فعالیت اقتصادی در حوزه فرآوری این گیاهان به دلیل بازار مصرف مطلوب دارای مزیت است و می‌توان به سوددهی سرشاری رسید. در واقع فرآوری گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايه‌گذاري زيادي نداشته و مي‌تواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. یکی از انواع فرآوری‌های گیاهان دارویی تولید عرقیات است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده‌ای نبوده و می‌توان به راحتی در این حوزه وارد شد. همچنین احداث واحدی برای بسته بندی این محصول نیز سوددهی ایده‌آلی به همراه خواهد داشت.

عصاره مالت یکی از ترکیبات غذایی است که طی فرآیندی به نام مالتینگ (فرآیند جوانه‌زنی جو) از این غله به دست می‌آید و سرشار از ویتامین‌های گروه ب و جایگزینی مناسب برای بسیاری از مکمل‌های دارویی است. از عصاره مالت جو در در صنعت ماءالشعیرسازی، تولید نان، صنعت شکلات‌سازی، جایگزین شیرین کننده‌های مضر، صنعت بیسکویت‌سازی، ساخت کیک و کلوچه، ساخت نوشابه‌های رژیمی و انرژی‌زا، ساخت نوشیدنی‌های بر پایه لبنیات و صنعت داروسازی به عنوان دارو یا طعم‌دهنده استفاده می‌شود و ایجاد واحدی برای آن در شهرستان مزیت دارد و درآمدزایی خوبی به همراه خواهد داشت.

بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان نخود تولید شده در شهرستان به حدی است که بتوان واحدی برای فرآوری آن و ایجاد ارزش افزوده در نظر گرفت. در این راستا واحدهایی غذایی جهت تولید لپه از نخود قرمز و همچنین نخودچی از نخود زرد و کنسرو نخود دارای مزیت است. البته تولید کنسرو نخود، به دلیل صرف هزینه‌های بیشتر جهت راه اندازی، اولویت پایین‌تری نسبت به دو مورد دیگر دارد. محصول فرآوری شده نخودچی در واقع از خیساندن و جوشاندن نخودها در دیگ‌های بزرگ و در نهایت بو دادن و شور کردن آنها به دست می‌آید.

ترشی و شور، بیشتر به‌عنوان یک چاشنی در کنار غذا مصرف می‌شود و به دلیل خاصیت اسیدی که دارد، باعث افزایش اشتها و میل به غذا خوردن در افراد می‌شود. این محصول یکی از فرآیندهای نگهداری طولانی‌ مدت صیفی‌ و سبزیجات است. در جوامع امروزی به دلیل افزایش مشغله افراد و شاغل بودن بسیاری از زنان، فرصت کافی برای تهیه آن در منزل و توسط خود افراد وجود ندارد و اکثر خانواده‌ها تمایل دارند ترشی و شور مورد نیاز خود را به‌صورت آماده تهیه نمایند. بنابراین راه‌اندازی کسب‌ و کار تهیه ترشی و شور می‌تواند راهی برای پاسخ به این نیاز افراد جامعه و کسب درآمد باشد.

در شهرستان گرمی صنعت تولید گوشت رونق مطلوبی داشته و در این راستا تولید فرآورده‌هایی غذایی و پروتئینی نظیر سوسیس و کالباس، سودآور و پر منفعت است. طبق بررسی‌ها این محصولات در داخل شهرستان و استان‌های اطراف بازار مصرف خوبی دارند اما بهتر است که بازار فروش مناسب و توان رقابتی با کارخانه‌های صاحب برند را در این زمینه در نظر گرفته شود.[4] از گوشت مرغ‌ تولید شده نیز می‌توان محصولات فرآوری شده نظیر ناگت و شنیسل تولید کرد. این محصولات با این که در شهرستان بازار مصرف خوبی دارند اما به سرمایه زیاد و همچنین توان رقابتی بالا با سایر برندها نیاز دارند. پرورش ماهی در شهرستان گرمی به میزان زیاد صورت می‌گیرد. در شرایط کنونی، بازار استفاده از غذاهای کنسرو شده بسیار پر رونق است و این قبیل غذاها به دلیل داشتن مزایایی همچون حفظ حالت طبيعي مواد غذايي، قيمت مناسب، نگهداري طولاني و آسان، در دسترس بودن، تنوع و صرفه‌جويي در زمان بسیار مورد توجه هستند و از مصرف بسیار بالایی برخوردارند. ماهی منبع بسیار خوبی از پروتئین و انواع مواد معدنی است. البته نکته‌ای که در خصوص تولید این محصول باید در نظر گرفت این است که بازار فروش مناسب در سراسر کشور ایجاد شود و همچنین سرمایه‌گذاری هنگفتی نیز باید صورت بگیرد.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی یکی از پرسودترین ارتباطات بین صنعت با بخش‌های کشاورزی و دامداری است که ارزش افزوده و اشتغال زیادی برای هر شهرستانی ایجاد می‌کند. با توجه به این که در شهرستان گرمی نیز سالانه حجم زیادی از انواع محصولات زراعی و باغی تولید می‌شود بنابراین فرآوری این محصولات می‌تواند باعث ایجاد اشتغال‌زایی و افزایش سطح درآمد مردم منطقه شده و در نهایت موجبات توسعه اقتصادی بیشتر را فراهم آورد.

میزان گوشت قرمز و سفید (مرغ و ماهی) تولید شده در شهرستان زیاد بوده و علاوه بر تامین نیاز اهالی شهرستان و استان به استان‌های همجوار نیز به صورت فله‌ای ارسال می‌شود[5] و در این بین رنگ و طعم گوشت ممکن است تغییر پیدا ‌کند لذا نیاز به بسته‌بندی برای این محصولات حس می‌شود. از طرفی بسته‌بندی نیز باید طوری باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی جلوگیری کرده و بتواند خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ و در برابر آلودگی‌های میکروبی و سایر آلودگی‌ها نگهداری کند بنابراین با توجه به رونق دامداری و پرورش ماهی در این شهرستان، بسته‌بندی گوشت قرمز، مرغ و ماهی دارای اولویت یکسان هستند و صرفه اقتصادی خواهد داشت و امکان ارسال این محصولات را به سایر نقاط راحت‌تر می‌کند.

از دیگر پیشنهادهای کسب و کاری در حوزه صنایع تبدیلی و تکمیلی شهرستان گرمی، بسته‌بندی عسل بوده که به نوبه خود ارزش افزوده قابل ملاحظه‌ای به همراه دارد. تولید عسل در شهرستان گرمی به اندازه‌ای است که بسته‌بندی آن به صورت سنتی انجام می‌شود و راه‌اندازی خط تولید و بسته‌بندی عسل یکی از بهترین راهکارهایی است که می‌توان به کمک آن یک منبع درآمد پایدار برای ساکنین شهرستان ایجاد کرد. خوشبختانه عسل از محصولات غذایی است که امکان فاسد شدن آن وجود ندارد و می‌توان آن را برای مدت زمان نسبتاً طولانی بسته‌بندی کرد. از طرف دیگر روند تولید این محصول پیچیدگی چندانی ندارد و فرد می‌تواند با سرمایه کم حجم بالایی از آن را تولید کند. وجود یک دستگاه بسته‌بندی عسل مناسب می‌تواند به فرد کمک زیادی کند. فراوانی عسل تولید شده در سطح استان و شهرستان امکان راه‌اندازی این کسب و کار را به افراد می‌دهد و می‌تواند سود خوبی را عاید شخص کند.

طبق گزارشات موجود حجم حبوبات تولیدی در این شهرستان بسیار زیاد است بنابراین می‌توان واحدی برای بسته‌بندی آن ایجاد کرد. بسته‌بندی عبارت است از علم آماده‌سازی مواد غذایی برای انبار کردن و در نهایت فروش. بسته بندی باید تا حد امکان ساده و ارزان باشد، ضمن این که اهداف اولیه بسته‌بندی یعنی خاصیت حفاظتی و جذابیت را نیز دارا باشد. رونق باغ و باغداری در این شهرستان موجب تولید انواع میوه‌ با عملکرد بالا شده است که معمولاً به صورت عمده و فله‌ای به فروش می‌رسد و باغداران زحمتکش منطقه آن گونه که شایسته است مزد زحمت و تلاش خود را دریافت نمی‌کنند. در این راستا سورت و درجه‌بندی انواع میوه و تولیدات باغی ضمن ارزش افزوده، سودآوری بالایی نیز ایجاد خواهد کرد. در واقع هدف از سورتینگ میوه، دسته‌بندی و درجه‌بندی انواع میوه بر اساس سایز و کیفیت است؛ به طوری که بتوان محصول نهایی را به صورت یک دست و یک اندازه در بسته‌بندی‌های مختلف در بازار ارائه نمود و مشتری نهایی در طول زمان از یکنواختی خرید خود با برند مورد نظر مطمئن باشد. بسته‌بندی نهایی میوه پس از عملیات سورتینگ به منظور جابجایی آسان و همچنین حفاظت از محصول نهایی سورتینگ شده صورت می‌گیرد.

در حوزه صنایع تبدیلی و تکمیلی، تولید خوراک دام و طیور از جمله پیشنهادات شغلی در شهرستان است که با توجه به رونق دامداری و پرورش طیور در این شهرستان، جوابگو خواهد بود. لازم به ذکر است در حال حاضر چنین واحدی وجود ندارد. با اجرای پروژه‌های صنعتی می‌توان از ضایعات کشاورزی و... خوراک دام تولید کرد. این امر به نوبه خود غذای مورد نیاز دام‌های پرورشی را تأمین می‌کند و شهرستان را به خودکفایی سوق می‌دهد، همچنین استفاده از مواد اولیه ارزان‌تر در تولید این محصول سبب خواهد شد تا قیمت تمام شده آن پایین‌تر و در نتیجه قیمت فروش آن نیز پایین باشد. تولید خوراک دام می‌تواند زمینه اشتغال خوبی را به طور مستقیم و غیر مستقیم برای افراد ایجاد کند.

با توجه به تولید خشکبار در شهرستان، فرآوری پوست آن‌ نیز دارای مزیت اقتصادی است. امروزه در اکثر صنایع مساله بازیافت پسماندها مورد توجه خاصی قرار گرفته است. یکی از پسماندهایی که اخیراً در کشور ما به شکل محدود مورد توجه قرار گرفته است، مساله پسماندهای حاصل از پوست کنی، فرآوری و بسته بندی خشکبار است. یکی از ساده‌ترین را‌ه‌های فرآوری پوست خشکبار، آسیاب کردن و تبدیل آن به پودر است. با خرید یک دستگاه آسیاب مناسب جهت انجام این کار می‌توان پودر بدست آمده را به شکل ماده اولیه سایر صنایع از قبیل تولید خوارک دام وطیور، کاغذ، مقوا، MDF، نئوپان، فیبر، کف‌پوش و لمینیت به فروش رساند. بنابر مطالعات انجام شده قیمت پودر به دست آمده 3 تا 4 برابر قیمت پوست خشکبار است. در صورت نداشتن توان مالی جهت خرید دستگاه آسیاب می‌توان با کارگاه‌‌هایی که دارای این دستگاه‌ها هستند همکاری نموده تا با بستن قرارداد و دریافت مبلغی  این پوست‌ها را آسیاب کرده و پودری شبیه آرد سفید تحویل دهند. متاسفانه بخش زیادی از پوست خشکبار به شکل خام و با قیمت بسیار پایین به دو کشور چین و ترکیه صادر می‌شود . در حالی که با راه‌اندازی صنایع فرآوری مربوطه، می‌توان از این پتانسیل قدرتمند برای ایجاد کسب و کاری پرسود به عنوان تولید مواد اولیه برای صنایع مختلف بهره برد و از خروج ارز از کشور جلوگیری کرد.

یکی از تولیداتی که در شهرستان به دلیل وجود میزان زیاد ماهی و دام قابلیت انجام دارد، تولید پودر گوشت ماهی و پودر خون است. پودر گوشت ماهی و پودر خون به عنوان منبع پروتئین و اسیدهای امینه در تغذیه دام، طیور و آبزیان ضروری هستند. در حال حاضر این محصولات در صنعت دامداری و مرغداری و پرورش شیلات مورد مصرف دارد. پودر گوشت ماهی و پودر خون تا 5 درصد از ماده تشکیل دهنده دانه مرغ گوشتی، همچنین در دامپروری، میزان مصرف آنها به‌طور متوسط 5 تا 7 % و حداکثر 10 % می‌باشد و در خوراک آبزیان میزان استفاده تا 20 درصد نیز هستند. گوشت ماهی و فضولات حاصل از آن و خون دام‌ها پس از پودر و خشک شدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به این که فعالیت در حوزه شیلات و دامداری در این شهرستان رونق خوبی دارد، احداث واحدی برای این تولیدات دارای مزیت است.

تولید ذغال فشرده از پوست خشکبار از دیگر فرصت‌های شغلی شهرستان است. یکی از پرمصرف‌ترین سوخت‌ها، ذغال است ولی آلودگی هوا و آلودگی زیست محیطی را به همراه دارد. زغال‌ها اگر در مجاورت اکسیژن آتش بگیرند دود فراوانی تولید می‌کنند ولی اگر اکسیژن از آن حذف شود بدون هیچ دودی می‌سوزند. ذغال فشرده بهترین و مناسب‌ترین جایگزین برای ذغال‌های طبیعی هستند، چون هم تولید آنها توجیه اقتصادی دارد و هم برای طبیعت و سلامتی انسان‌ها مضر نیستند. ذغال فشرده برعکس ذغال‌های طبیعی از چوب درخت تولید نمی‌شود و همین امر باعث می‌شود که درختان کمتری قطع شود.

در شهرستان گرمی با توجه به حجم تولید محصولات زراعی، ایجاد واحد بوجاری محصولات مزیتی پرسود محسوب می‌شود. در واقع بوجاری عملی است که طی آن دانه‌های انواع غلات شامل گندم، جو یا برنج از پوست و ساقه آن جدا می‌شوند. همچنین در حین این عملیات انواع بذر علف‌های هرز، تخم حشرات و انواع آفت‌ها از آن‌ها زدوده می‌گردد. این کسب و کار با توجه به مزیت جغرافیایی شهرستان در تولید انواع محصولات زراعی پر سود و منفعت به نظر می‌رسد.

فرآوری پوست دام از دیگر مشاغل پیشنهادی در شهرستان است. فرآوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم‌دوزی و همچنین استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه گذار، سود مناسبی را نیز نصیب دامدار می‌کند زیرا در حال حاضر پوست دام در این شهرستان فرآوری نمی‌شود.

احداث سردخانه از دیگر مزیت‌ها و پتانسیل‌های شهرستان موردنظر می‌باشد. در حال حاضر دو نوع سردخانه داریم. یکی سردخانه‌های بالای صفر درجه و دیگری زیر صفر درجه است. سردخانه‌های بالای صفر درجه برای نگهداری میوه، سبزی، گل و خشکبار به کار برده می‌شوند و در سردخانه‌های زیر صفر درجه نیز مواد پروتئینی از جمله گوشت مرغ، ماهی و خرما نگهداری می‌شود. البته نکته‌ای که در این خصوص وجود دارد این است که احداث یک یا دو مورد از چنین واحدهایی می تواند نیاز شهرستان را رفع کند و به وجود واحدهای بیشتر نیازی نباشد. کشتارگاه‌های صنعتی نقش مهمی در حفظ محیط زیست دارند، زیرا ضایعات حاصل از کشتار دام نظیر خون و اجزای گوشتی غیر قابل مصرف در محل، به پودر گوشت تبدیل می‌شود که علاوه بر قرار گرفتن مجدد در چرخه اقتصادی از آلودگی محیط زیست نیز جلوگیری به عمل می‌آید و فاضلاب حاصل از کشتار در تصفیه خانه‌های مجهز تصفیه شده و پساب حاصله نیز به مصرف کشاورزی می‌رسد. در کشتارگاه‌های سنتی، عملیات کشتار دام در وضعیت کاملاً غیر بهداشتی صورت می‌گیرد و مصرف گوشت حاصل از این کشتارگاه‌ها به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. همچنین مصرف کشتارهایی که خارج از حوزه نظارت سازمان دامپزشکی و در محل‌های خارج از کشتارگاه صورت می‌گیرد و می‌توانند عامل آلودگی و بیماری انسان باشند به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. راه‌اندازی کشتارگاه‌های صنعتی در این شهرستان با توجه به بالا بودن تعداد دامداری‌ها می‌تواند مزیت خوبی محسوب شود. لازم به ذکر است در صورت دقت نکردن به بازارفروش و ظرفیت شهرستان، مشاغلی که در این حوزه نام برده شد با مسئله اشباع روبه رو خواهند شد. بنابراین در نظر گرفتن نیاز و ظرفیت شهرستان و همچنین بازارفروش در شهرستان های اطراف در زمینه راه انداری این مشاغل مهم است.

 

· دامداری

دامداری به عنوان یکی از حوزه‌های اقتصادی مهم و مرتبط با بخش کشاورزی، در سطح گسترده‌ای در شهرستان گرمی انجام می‌شود و در نتیجه انجام این حرفه، سود اقتصادی خوبی نیز نصیب مردم منطقه شده است. از آن جایی که حوزه دامداری با یکی از مهمترین نیازهای انسان، یعنی نیاز به منابع غذایی و خصوصاً منابع پروتئینی مرتبط می‌باشد، توجه به آن امری ضروری است. فعالیت در این حوزه شغلی و افزایش بهره وری در آن، می‌تواند عاملی برای توسعه صنایع غذایی، تبدیلی و تکمیلی در این شهرستان محسوب شود.

زنبورداری از جمله اساسی‌ترین فعالیت‌های این شهرستان می‌باشد. در این شهرستان به دلیل اقلیم کوهستانی و پوشش گیاهی مطلوب، فعالیت زنبورداری قوت بیشتری گرفته است و هر ساله نیز این فعالیت توسعه و رونق بهتری پیدا می‌کند. در واقع زنبورداری به عنوان شغل اصلی نیمی از مردم این شهرستان در روستاهاست و کسانی که به صورت حرفه‌ای این شغل را دنبال نمی‌کنند نیز در کنار کشاورزی و دامداری خود، به این فعالیت مشغول هستند.[6] فعالیت در حوزه زنبورداری برای شهرستان مزیت خوبی دارد. این مسئله باعث شده ارزش اقتصادی پرورش زنبور عسل بسیار بیشتر از ارزش ریالی حاصل از تولید عسل باشد. در طی فرآیند پرورش و نگهداری زنبور عسل، با ازدیاد کندوها می‌توان به فروش کندو نیز فکر کرد و به سود خوبی دست یافت. در مناطق گرمسیری از هر کندو یک بچه کندو و در مناطق سردسیری این تعداد به دو یا بیشتر افزایش می‌یابد. در ضمن محصول مزرعه پرورش زنبور عسل صرفاً کندو و عسل نیست، بلکه موم، زهر و ژله رویال آن نیز قابلیت فروش دارد. در نتیجه افزایش این فعالیت در شهرستان دارای مزیت است و می‌توان این فعالیت را به میزان بیشتری انجام داد.

در شهرستان گرمی پرورش و نگهداری دام‌های سنگین به دلیل عملکرد بالا و پربازده بودن از دام سبک بیشتر است و علاوه بر این که به صورت سنتی این فعالیت دنبال می‌شود واحدهای صنعتی و نیمه صنعتی نیز فعال است. از جمله دام‌های سنگین پرورش داده شده در این شهرستان می‌توان به گاوهای بومی، سمینتال، هلشتاین و ایرشایر اشاره کرد، که پرورش گاو ایرشایر به دلیل عدم شناخت کافی از پرورش و نگهداری آن کمتر است و مزیت پایین‌تری نسبت به موارد دیگر است. [7]

گاو سمینتال جزء بهترین گاوهای شیری و گوشتی است. افزایش وزن روزانه فوق‌العاده و گوساله‌دهی با فاصله 365 روز، مقاومت بالا نسبت به بیماری‌های عفونی و متابولیکی، عمر مفید بالا، مدیریت آسان این نژاد و همچنین سازگاری بسیار خوب و قابل توجه با محیط پرورش همان چیزی است که یک دامدار برای بقاء و پیشرفت به آن نیاز دارد. یکی دیگر از مزایای پرورش گاو سمینتال، به صرفه بودن در شرایط اقتصادی فعلی است زیرا این گاو با دادن کمترین علوفه و کنسانتره، بیشترین میزان شیر و گوشت را تولید می‌کند. در حوزه دامداری شهرستان پرورش و نگهداری گاو پربازده هلشتاین جهت دستیابی به عملکرد بالا و درآمد مناسب مورد توجه و بهره‌برداری قرار گرفته است. گاو هلشتاین که به نام هولشتاین هم شناخته می‌شوند جزء سنگین وزن‌ترین گاوهای شیری هستند. این نژاد که از نظر تولید شیر بهترین نژاد در میان گاوهای شیری است حدوداً ۷۲۴۰ لیتر شیر در سال تولید می‌کند. درصد چربی این شیر 65/3 درصد  و درصد پروتئین آن ۳ درصد است.

امروزه با توجه به رشد جمعیت کشور و نیاز روز افزون جامعه به گوشت و مواد گوشتی و نقش مهم این محصولات در تامین پروتئین و غذای افراد جامعه، پرورش دام‌های پر بازده به منظور افزایش تولید و خودکفایی غذایی، امری لازم و ضروری است. در این راستا گاوهای بومی ایران به لحاظ تنوع و اختلاف ژنتیکی، ویژگی‌های خاص نژادی و مقاومت‌های طبیعی ایجاد شده در آن‌ها طی قرن‌ها زیست در شرایط سخت محیطی و آب و هوایی مختلف به عنوان یک منبع عظیم تولید شیر و گوشت می‌تواند نقش موثری در تامین مواد پروتئین حیوانی ایفا نماید. در ضمن به عنوان مثال طبق آماری که اخیرا تهیه و ارائه شده است حدود 95.5% شیر مصرفی و حدود 50% گوشت مصرفی انسان در سطح جهان از گاو به دست می‌آید. پوست گاو نیز به عنوان یک محصول با ارزش دامی امروزه به میزان 10 تا 20 درصد مصارف چرم سازی را تامین می‌کند، حتی شاخ و سم و فضولات حیوان نیز ارزش اقتصادی داشته و به رو‌ش‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

گاو ایرشایر نژادی شیری از منطقه ایرشایر در جنوب غربی اسکاتلند بوده که مناطقی سردسیر و کوهستانی می‌باشد لذا این نژاد مقاوم به شرایط آب و هوایی سخت و سرد بوده و بدنی مقاوم دارد. وزن متوسط نژادهای ایرشایر از 450 تا 600 کیلوگرم می‌باشد و رنگ و نقش‌های آن از شامل الگوهای رنگ قهوه‌ای تا قرمز و سفید می‌باشد. رنگ قرمز آن از محدوده نارنجی سیر تا قهوه‌ای پر رنگ می‌باشد و این نژادها به مقاوم بودن و توانایی آن‌ها در چرای مناسب و تبدیل علف‌ها به شیر مرغوب و با کیفیت شناخته شده‌اند. نژادهای توانمند ایرشایر در حال حاضر به خاطر ویژگی آسان‌زایی و طول عمر زیاد معروف‌اند.

پرواربندی گوساله از جمله فعالیت‌هایی در بخش دامداری است که در شهرستان قابلیت توسعه دارد. پرواربندی گوساله در راستای تامین گوشت، می‌تواند مزیت موفقی باشد. حدود نیمی از گوشت قرمز توسط گاوهای پروار شده تأمین می‌شود بنابراین این بخش از دامپروری و دامداری ظرفیت زیادی برای توسعه و پیشرفت دارد. مزایای ورود به عرصه‌ پرورش گوساله دارای جنبه‌های مختلف است. از یک طرف، از پوست گاو گوشتی در چرم‌سازی استفاده می‌شود؛ از طرف دیگر از گوشت آن جهت استفاده در تغذیه انسان بهره‌برداری می‌شود. همچنین به لحاظ اقتصادی، در درآمدزایی پرورش دهندگان تاثیرگذار است. علاوه بر این موارد، برای جلوگیری از واردات گوشت گوساله از کشورهای دیگر تولید آن اهمیت دارد. در حال حاضر پرورش گاو به دو صورت صنعتی و سنتی انجام می‌گیرد. در پرواربندی علمی و صنعتی از دام‌های نر جوان نژادهای گوشتی استفاده می‌شود. استفاده از ظرفیت ژنتیکی دام‌های گوشتی و کاهش کشتار دام‌های شیری و مولد از دیگر محاسن پرواربندی با روش‌های نوین است. پرواربندی گوساله با روش‌های علمی و نوین سبب کاهش دوره پرواربندی، کاهش هزینه تولید گوشت و جلوگیری از تخریب مراتع می‌شود.

 در این شهرستان پرورش دام‌های سبک معمولاً به صورت سنتی انجام می‌شود. دام‌های سبک پرورشی شهرستان از نژادهای مغانی، کردی و افشاری هستند. پرورش همه این دام‌های سبک بخصوص گوسفند مغانی به دلیل سازگاری بیشتری با شرایط محیطی مزیت بالاتری نسبت به دو مورد دیگر دارد و می‌توان در این زمینه‌ها به دلیل وجود مراتع کافی، فعالیت کرد.

گوسفند مغانی یکی از نژادهای مهم بومی ایران در منطقه آذربایجان شرقی می‌باشد. گوسفند مغانی بیشتر در دشت مغان و نواحی ییلاقی و غرب دریای خزر دیده می‌شود. این گوسفند از نظر نژادی نسبتاً خالص است. این گوسفند دارای گردن متوسط و عضلانی و دارای رشد متناسب، شانه متوسط، عضلات پشت مستقیم و مسطح و عریض، ران عضلانی، جثه گرد و حجیم و اعضایی که نسبت به جثه کوچک به نظر می‌آیند اما از مقاومت قابل توجهی برخوردارند. نژاد گوسفند مغانی گوشتی-شیری می‌باشد. رنگ گوسفند مغانی بدو تولد قهوه‌ای است اما در دوران بلوغ به رنگ شکری یا نخودی می‌باشد اما دامداران بیشتر رنگ شکری را ترجیح می‌دهند. گوسفند کردی دام سبک دیگری است که در دو نوع کوهستانی و دشتی بوده که در این شهرستان گوسفند کردی نوع کوهستانی پرورش داده می‌شود. در این تیپ رنگ بدن سفید مایل به شکری، سر و صورت و چهار دست و پا به رنگ سیاه و قهوه‌ای با لکه‌هایی‌ بر اساس رنگ بدن دیده می‌شود. دنبه گرد و دارای شکاف نیمه عمیق که تا مفصل خرگوشی آویزان است و دنبالچه ‌مخروطی شکل در مرکز دنبه سر تا سر شکاف آن را فرا گرفته است. این گوسفند از بهترین نوع دام‌های گوشتی محسوب می‌شود و به میزان زیادی در شهرستان پرورش داده می‌شود.

گوسفند افشاری یکی از نژادهای بسیار مهم گوسفند داشتی بوده که بومی استان زنجان است. دلایل زیادی باعث شده است که امروزه گوسفند نژاد افشاری جزء پر فروش‌ترین گوسفندان باشد. این نژاد به آب و هوای سرد عادت داشته و دارای جثه‌ای بزرگ است. گوسفند افشاری جزء گوسفندان سنگین ‌دنبه محسوب می‌گردد. سرعت رشد بالا، تولید شیر خوب و پرچرب و بهترین گوشت قرمز (که باعث ‌شده است که جزء گوسفندان دو منظوره گوشتی – شیری قرار بگیرد)، بهبود  کمی و کیفی پشم گوسفند، سازگاری و عادت‌پذیری با شرایط آب و هوایی مناطق سردسیر، قدرت راهپیمایی و کوه‌پیمایی بالا، توان چند قلوزایی، مقاومت در برابر امراض و بیماری‌ها و بالا بودن ضریب تبدیل غذایی و داشتن بازده اقتصادی مطلوب از جمله مزایای پرورش گوسفند افشاری است. از این‌رو مدیریت پرورشی بهینه این نژاد می‌تواند سودآوری واحد گوسفندداری را افزایش دهد.

همچنین در الویت‌های پایین‌تر بخش دام سبک، پرورش بز از جمله فعالیت‌هایی است که برای شهرستان مزیت دارد. طبق بررسی‌ها می‌توان بزهای بومی، سانن و آلپاین را در شهرستان به صورت نیمه صنعتی و صنعتی پرورش داد و با توجه به رونق دامداری، مزیت پرورش دارند.[8] به‌طور کلی بز به‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در منطقه پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز به‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران شهرستان گرمی تلقی شود. از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود. بز سانن یک نژاد شیری پرتولید است که نسبت به بزهای بومی، تولید شیر بسیار بیشتری دارد و می‌تواند بخشی از نیاز شهرستان به شیر و پروتئین حیوانی را تأمین نماید. نرخ تبدیل مواد خوراکی به شیر در بزهای سانن بالاتر می‌باشد که این امر موجب افزایش بازدهی بز سانن از خوراک مصرف شده توسط آن می‌شود. کسب و کار پرورش بز سانن موجب اشتغال‌زایی و رغبت بیشتر جوانان به امر دامپروری می‌شود. همچنین هر کیلوگرم شیر بز با قیمت بیشتری نسبت به شیر گاو فروخته می‌شود و در بازار عرضه و تقاضا طرفداران خاص خود را دارد.

بزهای آلپاین به دلیل زندگی در شرایط کوهستانی، مقاوم، چالاک و دارای قدرت پیاده‌روی و کوه‌پیمایی مثال زدنی هستند و می‌توانند از صخره‌های شیب‌دار کوه‌های بلند، بالا رفته و از مراتع آن استفاده کنند. به همین دلیل برخی فکر می‌کنند چون منشأ نژاد آلپاین از کوهستان‌های سرد منطقه آلپ است، نمی‌تواند در مناطق گرمسیر زندگی کند. اما بررسی‌ها نشان داده است که این نژاد علاوه بر شرایط آب و هوایی سرد، قابلیت مناسبی برای زنده ماندن در شرایط گرم و خشک را داشته و تقریباً با هر نوع شرایط آب و هوایی سازگار است ضمن این که این بز از نظر تولید شیر عملکرد خوبی نیز دارد. در این راستا اشتغال به پرورش و نگهداری این نوع از دام سبک سودآوری مطمئنی را به همراه دارد.

از جمله فعالیت‌های دیگر حوزه دامداری که برای این شهرستان مورد پیشنهاد است، پرورش کفشدوزک، زالو و گاومیش است.[9]

گاومیش نژادی است که نسبت به بیمارهای دام بسیار مقاوم است و شیر تولیدی آن از کیفیت خوبی برخوردار است. گاومیش برخلاف گاو که هر علوفه‌ای را نمی‌خورد و انتخابی عمل می‌کند، همه نوع علفی می‌خورد و حتی از بقایا و پسماندهای کشاورزی و جلبک های موجود در آب هم تغذیه می‌کند. یکی از مهمترین مزیت‌های پرورش گاومیش بالا بودن درصد چربی موجود در شیر این دام است. در حالی که هر لیتر شیر گاو به‌طور میانگین 4 تا 5 درصد چربی دارد، چربی موجود در شیر گاومیش بین 8 تا 12 درصد است.

در چندین سال اخیر کاربرد زالودرمانی در طب سنتی و نیز زمینه های پزشکی و آرایشی در کانون توجه قرار گرفته و به عنوان یک کسب و کار بازار مناسبی را دست و پا کرده است. زالوها نرم تنانی تک‌جنسی و عمدتاً آبزی هستند که زندگی انگلی دارند. از بین 650 گونه شناسایی شده زالو، تنها 50 نوع از آنها از خون پستانداران تغذیه می‌کنند. پرورش زالوی پزشکی نیاز به شرایط خاصی ندارد و می توان این فعالیت را به صورت خانگی نیز انجام داد و سودآوری داشت. کفشدوزک‌‌های شکارگر از دشمنان طبیعی آفات هستند که حدود ۲ هزار گونه از آنها تاکنون شناخته شده است. از این حشره برای کنترل شته، کنه و آفات مکنده استفاده می​شود. نوع خاصی از آن که در ایران نیز پرورش می​یابد تحت عنوان کریپتولموس نام دارد و در باغات چای و مرکبات نقش شکارگر را بازی می​کند. پرورش این گونه در استان‌های مازندران، گیلان و خوزستان به میزان زیادی انجام می شود. در این شهرستان نیز پرورش کفشدوزک‌های شکارگر قابلیت راه‌اندازی داشته و فعالیتی است که نیازی به صرف هزینه بالا ندارد.

 

· باغداری

فعالیت‌های زیربخش باغ و باغداری در شهرستان گرمی به دلیل وجود حوزه‌های آبی، اراضی حاصلخیز و تمایل کشاوران به این فعالیت، رونق خوبی دارد. از جمله تولیدات بخش باغداری این شهرستان می‌توان به تولید گوجه فرنگی و خیار در فضای آزاد اشاره کرد. با این که شهرستان جزء مناطق با سطح آب متوسط محسوب می‌شود ولی کشت این محصولات توسعه یافته و بازار فروش خوبی نیز بدست آمده است در نتیجه فعالیت بیشتر در این حوزه بخصوص تولید گوجه فرنگی و خیار دارای مزیت است. البته بهتر است به دلیل مشکلات کم آبی الگوهای آبیاری تغییر کند و آبیاری به صورت مکانیزه و بهینه انجام شود.[10]

از جمله باغات این شهرستان می‌توان به انجیر، گردو، سیب، گیلاس، آلبالو، شلیل، هلو و زردآلو اشاره کرد. از بین موارد گفته شده فعالیت در حوزه احداث باغات انجیر، گردو و سیب دارای مزیت بالاتری نسبت به سایرین است زیرا شرایط اقلیمی شهرستان برای تولید آنها بسیار مناسب بوده و بازار مصرف بهتری نیز دارند.[11] نیاز آبی بسیار کم و سازگاری با محیط و استقامت در برابر گرما و خشک‌سالی از ویژگی‌های بارز گیاه انجیر محسوب می‌شود. از آنجا که باغ‌های انجیر معمولاً در دامنه‌های شیب‌دار و کم بازده احداث می‌گردند، احداث چنین باغ‌هایی علاوه بر ایجاد اشتغال و پوشش گیاهی مناسب برای منطقه و بیابان‌زدایی می‌تواند به حفظ کنترل سیلاب، جلوگیری از فرسایش خاک و استفاده بهینه از آب باران کمک شایانی کند.

در کلیه مناطق با شرایط آب و هوایی خنک، سیب غذای بسیار مهمی است و نسبت به سایر میوه‌های درختی این میوه را می‌توان برای ماه‌ها انبار نمود در حالی که همچنان ارزش غذایی خود را حفظ می‌کند. درختان سیب نسبتاً به شرایط خاک بی‌تفاوت هستند و در دامنه گسترده‌ای ازمقادیر PH (واکنش خاک) و سطوح حاصلخیزی رشد می‌کنند. این درختان حتماً باید در مقابل باد مراقبت شده و نباید در مناطق پست که در معرض سرماهای دیررس بهاری می‌باشند کاشته شوند. از این‌رو در این شهرستان احداث باغات سیب همچنان ظرفیت توسعه داشته و دارای مزیت است.

گردو از دیگر محصولات اقتصادی و سودآور باغی شهرستان گرمی است. گردو درختی چند ساله و مقاوم است که پس از رشد کامل، هر درخت تا 100 کیلوگرم تولید محصول خواهد داشت. محصول نهایی قیمت بالایی دارد که هم در داخل شهرستان طرفداران زیادی داشته و هم قابلیت بالا جهت صادرات بین‌المللی و ارسال به سایر نقاط را دارد. در صورت احداث باغ گردو، تا سال‌های سال نیاز به سرمایه‌گذاری و کشت دوباره وجود ندارد زیرا درخت گردو دارای عمری طولانی است و تا ده‌ها سال قابلیت برداشت دارد. میوه گردو هم جزء معدود میوه‌هایی است که هیچ گونه نیازی به هزینه انبار در سردخانه ندارد و به دلیل ماندگاری طولانی، می‌تواند چند ماه و حتی چند سال مورد مصرف قرار گیرد. در ضمن چوب درخت گردو هم برای منبت کاری، خراطی و کنده کاری، ساخت مجسمه و اشیاء دکوری، ساخت آلات موسیقی و همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکش های چوب بسیار پرکاربرد است.

در شهرستان گرمی فعالیت‌های گلخانه‌ای به صورت محدود و خیلی کم مورد توجه قرار گرفته ولی با توجه به وجود فضای مناسب، اراضی کافی و تمایل کشاورزان این منطقه به احداث گلخانه، این فعالیت‌ها دارای مزیت است. گلخانه محیطی است که به راحتی می‌توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل درآورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد. گلخانه‌ها که از نظر اندازه متغیرند گیاهان را از سرمای بیش از حد زمستان یا گرمای بیش از حد تابستان حفظ می‌کنند. کشاورزی در گلخانه‌ها نسبت به کشاورزی در فضای آزاد و در زمین های کشاورزی دارای دردسر و مشکلات کمتری است، به علاوه بازه زمانی برای به ثمر نشستن و برداشت محصولات نیز نسبت به کشاورزی سنتی، کوتاه‌تر است. در این راستا در شهرستان فعالیت برای تولیدات گلخانه‌ای نظیر صیفی جات، گل رز و نشاء، دارای مزیت است که تولید نشاء به دلیل استفاده کمتر در داخل شهرستان، مزیت پایین‌تری دارد.[12]

کاشت نشاء از مزیت‌ و جذابیت‌های اقتصادی بیشتری در مقایسه با کاشت بذر برخوردار است. افزایش دوره برداشت به‌ویژه در مناطق سردسیر، تراکم مناسب بوته، افزایش عملکرد محصول پاییزه، کاهش مصرف آب تا 40 %، کاهش هزینه بذر، کاهش هزینه‌های جاری، یکنواختی رشد، محافظت محصول در برابر تگرگ و سرمازدگی و مبارزه مؤثر با بیماری، آفات و علف‌های هرز از مهمترین مزایای کشت نشایی است. این مزایا باعث شده است که در سال‌های اخیر استفاده از نشاء برای تولید برخی از سبزی‌ها افزایش پیدا کند. همچنین از جذابیت‌های مالی کشت گلخانه‌ای نشاء می‌توان به افزایش تعداد برداشت‌ها در سال، افزایش برداشت محصول نسبت به سطح زیر کشت، عرضه متناسب با نیاز بازار، تعیین زمان بهره‌برداری محصول و کاهش تعداد کارگران اشاره کرد.

پرورش قارچ در شهرستان به صورت خانگی در حال انجام است. میزان مصرف قارچ در سال‌های اخیر در شهرستان رشد خوبی داشته و سرانه مصرف نیز بالا رفته است که می‌توان با تبلیغ و معرفی این محصول، میزان مصرف را بالاتر برد. مشتری داشتن این محصول از یک سو و غنی از پروتئین و ویتامین بودن آن از سوی دیگر، باعث شده که جایگزین مناسبی برای گوشت باشد. همچنین پرورش قارچ از جمله شغل‌هایی است که می‌توان با سرمایه اولیه کم و محیط کوچک آن را شروع و راه‌اندازی کرد. یک دوره کامل پرورش قارچ 60 روز طول می‌کشد که قابلیت کاهش به 35 روز را دارد که خود به نوعی مزیت محسوب می‌شود.

کاشت گل محمدی از جمله فعالیت‌هایی است که در شهرستان قابلیت خوبی برای پرورش و گسترش کشت دارد. گل محمدی، گیاهی مقاوم به کم آبی، آفات و امراض است که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغال‌زایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآورده‌های برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کلیه کشورها را دارا است. بنابراین کار کردن در این زمینه مزیت اقتصادی قابل توجهی دارد. فعالیت در حوزه باغی در شهرستان به دلیل وجود منابع آبی و شرایط خاک مطلوب، همچنان قابلیت گسترش دارد. از این‌رو احداث باغات زغال اخته، انگور، انار، گلابی، پسته، بادام و فندق در شهرستان طبق پیشنهاد کارشناسان مزیت دارد که باغات پسته، انگور و بادام به دلیل بازار مصرف بیشتر نسبت به سایر موارد ذکر شده اولویت بالاتری دارد.[13]

معمولاً درخت پسته از ۷ تا ۹ سال پس از کاشت نهال و پیوند، شروع به تولید محصول و بارآوری می‌نماید. کسانی که قصد احداث باغ پسته را دارند برای داشتن سود اقتصادی باید کمی صبور باشند. بهترین خاک برای کاشت درخت پسته، خاک لومی شنی است. کیفیت آب مصرفی برای آبیاری درخت پسته به گونه‌ای است که در کاشت سایر محصولات کشاورزی با آن آب غیر ممکن یا غیر اقتصادی است. شرایط مناسب آب و هوایی برای کاشت نهال پسته اقلیم گرم و خشک در تابستان (گرمای سوزان نباشد) و زمستان سرد و معتدل است. انتخاب پایه مناسب نکته دیگری است که لازم است درنظر گرفته شود. یک پایه پسته قوی و ایده‌آل باید نسبت به بیماری‌های مختلف مقاوم و دارای رشد بالایی باشد، همچنین مقاومت و سازگاری زیادی در برابر کم آبی و شوری داشته باشد. محصول پسته به لحاظ اهمیتی که اندام‌های مختلف درختان پسته از نظر خوراکی و صنعتی دارد همواره حائز اهمیت فراوانی بوده و انسان از میوه، پوست، هسته، برگ، ساقه و حتی صمغ آن نیز بهره برده است.

میوه بهشتی انگور از مهمترین محصولات باغی بوده که هم به لحاظ سطح زیر کشت و هم ارزش اقتصادی و تغذیه‌ای، مورد توجه کشاورزان و کارآفرینان شهرستان گرمی است. تنوع رنگ، طعم و مزه، ارزش غذایی، خواص دارویی و وجود فرآورده‌‌های تبدیلی چون کشمش، شیره انگور، روغن هسته انگور، کنسانتره، آب انگور، سرکه، آبغوره، دارو‌های تقویتی و مواد آرایشی ‌بهداشتی، انگور را به یک میوه استثنایی و بی‌نظیر تبدیل کرده است. پرورش این محصول علاوه بر اشتغال‌زایی، یکی از محصولات ارزآور است و می‌تواند در توسعه صادرات غیرنفتی در بخش کشاورزی، سهم بسزایی داشته باشد.

از درخت بادام به‌عنوان یک درخت مقاوم در برابر خشکی یاد می‌شود و در شرایطی که بی‌آبی وجود دارد این درخت محصول خوبی می‌دهد. همچنین از لحاظ شرایط کاشت در زمین‌های آهکی هم تا حد زیادی مقاومت دارد. با توجه به موارد گفته شده و ارزش افزوده خوبی که کاشت این محصول دارد، ایجاد باغات بادام، سوددهی خوبی را خواهد داشت. درختان زغال اخته برای رشد مناسب نیاز به رطوبت دارد که مه باعث بالارفتن رطوبت نسبی هوا و رشد مناسب درختچه آن می‌شود. زغال اخته گیاهی آبدوست است و در کنار جریان‌های دائمی آب مانند رودخانه ها و چشمه‌ها بهتر رشد می‌کند. در واقع می‌توان گفت مهمترین فاکتور در پرورش درختچه زغال اخته کم آبی است و موجب ایجاد تنش، ریزشدن میوه‌ها و زردشدن برگ‌های آن می‌شود. این میوه تحمل متوسطی نسبت به خشکی دارد و همچنین در رابطه با کیفیت آب باید گفت که به شوری آب حساس است.

گلابی در مقایسه با سیب، در برابر سرما حساس‌تر است ولی می‌تواند دمایی تا حدود منفی 30 درجه سلسیوس را تحمل کند. گلابی برای میوه دادن به یک دوره سرما نیاز دارد و گرمای زیاد هوا می‌تواند به گیاه آسیب بزند. خاک شنی لومی، مناسب درختان گلابی است و این درختان خاک‌های سنگین و مرطوب را نمی‌پسندند. زهکشی خاک یکی از فاکتورهای محیطی است که نقش زیادی در رشد این درخت خواهد داشت.

مصرف انار در سال‌های اخیر افزایش یافته است که خواص بی‌نظیر این میوه بهشتی و ابعاد مختلف اقتصادی آن از دلایل افزایش مصرف عنوان شده است. از انار در تولید داروهای تقویتی و صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. مصرف رب و آب انار نیز از گذشته رواج داشته و در سال‌های اخیر به اشکال متنوع و بهتری انجام می‌شود. نهال انار حداقل سه سال نیاز به رشد دارد و از سال چهارم شروع به باردهی می‌کند. همچنین درخت انار بیش از 40 سال عمر مفید دارد. از طرفی درخت انار در مقابل کم آبی مقاوم است اما میزان و نوع آب در کیفیت و کمیت میوه آن تاثیر مهمی دارد. طبق گزارشات موجود ایران نخستین صادر کننده انار بوده و ارزش غذایی و خواص انار باعث شده اروپایی‌ها به آن علاقه نشان دهند. کاشت انار فعالیتی درآمدزا بوده که با ارزیابی نیاز بازار، به‌روز رسانی فرآیند بسته‌بندی و جابجایی می‌توان درآمد و سوددهی آن را افزایش داد.

در حوزه باغداری درخت فندق از گونه‌های کم توقع و مقاوم در برابر عوامل نامساعد محیطی می‌باشد که در صورت رعایت اصول کاشت، داشت و برداشت می‌تواند توجیه اقتصادی داشته باشد. مناطق با شرایط اقلیمی معتدل و کوهستانی برای توسعه این محصول مناسب هستند. ضمناً وجود رطوبت کافی در رشد و پرورش این محصول امری ضروری است. مشتریان فندق بازارهای خشکبار و آجیل فروشان هستند. از این محصول همچنین در صنعت شکلات و بستنی نیز استفاده می‌شود. از میوه فندق، روغن هم به دست می‌آید که علاوه بر مصرف خوراکی در صنایع عطرسازی و نقاشی نیز کاربرد دارد. علاوه بر آفات و بیماری‌هایی که درختان فندق را تهدید می‌کند،‌ اختلاف قیمت بین فندق خریداری شده از کشاورز و قیمتی که در مغازه‌ها به فروش می رسد، دغدغه باغداران می‌باشد که با تبلیغ و بازاریابی مناسب می‌توان این اختلاف قیمت را از بین برد و سود حاصله را چندین برابر کرد.

 

· شیلات

پرورش ماهی در استان اردبیل به دلیل وجود شرایط آبی مطلوب، به میزان زیادی انجام می‌شود. در این بین در شهرستان گرمی با توجه به ظرفیت خوبی که برای پرورش ماهی وجود دارد، استخرهای پرورشی فعال هستند و در واقع این فعالیت به یکی از شغل‌های اصلی مردم شهرستان تبدیل شده است. از جمله ماهیان پرورشی در این شهرستان می‌توان به قزل آلا و زینتی اشاره کرد. افزایش فعالیت در حوزه پرورش ماهیان نامبرده شده بخصوص قزل آلا به دلیل بازار مصرف بهتر، مزیت بالاتری دارد. افزایش فعالیت در حوزه شیلات در گرو ایجاد بازار فروش در خارج از استان و احداث استخرهای دو منظوره در جهت استفاده از آب این استخرها برای آبیاری زمین‌های زراعی و باغی است.[14]

ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان مناسب‌ترین ماهی سردآبی جهت پرورش است، به‌طوری‌ که آسان‌تر به غذای دستی عادت کرده و نسبت به درجه حرارت و کیفیت آب، حساسیت کمتری دارد و بدین ‌جهت اساسی‌ترین ماهی آزاد مورد پرورش جهت تغذیه است. از این ماهی می‌توان جهت ماهی‌دار کردن آبگیرهای طبیعی نیز استفاده نمود. به دلیل وجود تعداد زیادی مراکز تکثیر ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان در کشور به‌طور تقریبی در طول سال بچه ماهی مورد نیاز مزارع پرورشی در اوزان مختلف مهیا می‌شود. از طرفی وجود کارخانه‌های متعدد تولید غذای ماهی قزل‌آلا باعث شده تا عمده‌ترین اقلام موردنیاز مزارع پرورشی به‌راحتی قابل تأمین باشد. ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان مانند سایر آزاد ماهیان دارای گوشتی لذیذ است که طرفداران زیادی دارد و طعم و مزه این ماهی حتی در بین کسانی که کمتر ماهی را به‌عنوان غذای اصلی خود مصرف می‌کنند، خوشایند است.

در حوزه شیلات، پرورش و نگهداری انواع ماهیان زینتی، بازاری پر سود و منفعت را نوید می‌دهد. شاید سال‌ها قبل نگهداری ماهیان زینتی، موضوع چندان شایعی نبود و تنها عده‌ی معدودی در خانه‌های خود، آكواريوم  و ماهی زینتی نگهداری می‌کردند. اما در سال‌های اخیر، با توجه به رواج آپارتمان‌نشینی و دور افتادن انسان از طبیعت، شرایط به‌گونه‌ای رقم خورده است که بازار ماهیان زینتی رونق گرفته و زمینه‌ساز ایجاد مشاغل مختلف شده است. به‌طوری‌که در بسیاری از نقاط شهرستان، چندین مغازه به خرید و فروش این آبزیان مشغول هستند. در این کسب و کار میزان سودی که به دست می‌آید، نسبت به سرمایه‌ای که در ابتدا گذاشته می‌شود، زیاد است. پرورش ماهیان زینتی نیاز به آب کمتری دارد و از آب‌های شهری نیز می‌توان برای تولید آنها استفاده کرد.

از جمله فعالیت‌هایی که در شهرستان قابلیت انجام دارد، پرورش ماهیان خاویاری، کپور و میگو آب شیرین است، پرورش ماهی خاویاری به دلیل سوددهی بیشتر، مزیت بالاتری نسبت به سایر موارد دارد.[15]

خاویار نوعی ماهی با گونه‌ها، مصارف و محصولات متفاوت است. از جمله محصولات آن می‌توان به گوشت و خاویار اشاره کرد. همچنین پوست این ماهی در صنایع چرم کاربرد دارد که از آن محصولاتی مثل کیف، کفش و لباس شنا ساخته می‌شود. عمده خاویار ایران صادر می‌شود که در سال‌های گذشته به دلیل برنامه‌ریزی نامناسب و کم کاری تولید کنندگان کاهش یافته است. همچنین کمبود این محصول در بازار جهانی، توسط چین تامین می‌شود. بازدهی محصول مذکور پس از سه سال با فروش گوشت ماهیان نر شروع شده که سود سرشاری را عاید تولید کننده می‌کند. پرورش این ماهی با حداقل یک نفر قابل انجام است که با توجه به بالا رفتن فضای تولید تعداد افراد مورد نیاز افزایش می‌یابد. بنابراین ایجاد این کسب و کار ارزش افزوده زیادی به دنبال دارد که باعث بالا رفتن انگیزه سرمایه‌گذار می‌شود. توجه به این نکته ضروری است که پرورش ماهی خاویاری به سرمایه اولیه بالایی نیاز دارد. پرورش ماهی کپور و میگو آب شیرین را نیز به صورت توام در یک استخر می‌توان پرورش داد و از جمله مزیت‌های پرورشی این دو گونه محسوب می‌شود. از این‌رو آبزی‌پروری کسب و کاری دلخواه و پرسود بوده که با اشغال کمترین فضا و با کسب دانش و تجربه لازم، توجیهی اقتصادی دارد.

 

· زراعت

کشت و زراعت انواع محصولات در این شهرستان به دلیل فعالیت بیشتر در حوزه باغداری و همین‌طور دامداری و طیور به میزان کمتری انجام شده است. از جمله محصولات عمده زراعی تولید شده در گرمی می‌توان به گندم، جو و حبوبات اشاره کرد.[16] در میان انواع محصولات کشاورزی، کاشت گندم نسبت به سایر محصولات آسان‌تر است. گندم در بازه زمانی حدوداً هشت ماهه به ثمر نشسته و به مرحله سوددهی می‌رسد. کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانه‌ای در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد. بنابراین گسترش تولید گندم ارزش افزوده زیادی را به دنبال دارد. محصول جو بعد از گندم بیشترین سطح زیر کشت را به خود اختصاص داده است. طبق نظر کارشناسان اراضی وسیعی وجود دارد که به‌دلیل شوری و عمق کم خاک و شور بودن آب زراعی صرفاً برای تولید جو مناسب است. جو در تغذیه دام جایگاه ویژه داشته و به صورت دانه و علوفه سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

حبوبات تولید شده در این شهرستان شامل نخود و عدس بوده که به صورت آبی و دیم کشت می‌شود. این محصولات به دلیل داشتن بازار فروش مناسب و کیفیت بسیار زیاد علاوه بر استفاده در داخل استان اردبیل، به استان‌های دیگر برای بسته‌بندی و فرآوری نیز ارسال می‌شوند. این محصولات فیبر بالایی دارند و در چند سال اخیر نیز به میزان بیشتری در غذاها مورد استفاده قرار گرفته‌اند. همچنین می‌توان این محصولات را در تناوب با گندم و جو قرار داد و بخشی از نیتروژن مورد نیاز خاک را تامین کرد و از کاه تولید شده نیز برای خوراک دام و طیور بهره برد. لذا با توجه به نکات ذکر شده کشت و زراعت این محصولات برای شهرستان مزیت دو چندان دارد.[17]

کشت زعفران به صورت آزمایشی در شهرستان انجام شده است و موفقیت آمیز بوده در نتیجه برای کشت این محصول در شهرستان گرمی پتانسیل وجود دارد. بسیاری از مردم فکر می‌کنند که کاشت زعفران فقط درخراسان انجام می‌شود، به همین دلیل اطلاعات کافی از کاشت طلای سرخ ندارند. مقاومت زعفران در برابر سرما زیاد بوده و به آب کمی نیاز دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع در صنایع غذایی کاربرد فراوان دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می‌کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می‌کند. ایران اولین کشور تولیدکننده زعفران بوده که قریب به 90 درصد از زعفران جهان را تأمین می‌کند. مصرف زعفران در شهرستان بالا است و نه تنها می تواند نیاز منطقه زیرکشت را تامین کند بلکه درسراسر ایران نیز مشتری دارد.

در این شهرستان گیاهان دارویی به صورت خودرو به میزان زیادی مشاهده می‌شوند و علاوه بر آن کشت گیاهان دارویی نظیر کاسنی، روناس، بادرنجبویه و بابونه نیز در چند سال اخیر انجام شده است لذا مزیت افزایش تولید جهت افزایش نرخ سوددهی را به لحاظ کمی و کیفی دارند. روناس گیاهی است که به حالت خودرو می‌روید. ساقه این گیاه پوشیده از خارهای ریز است و ارتفاع آن تا حدود دو متر می‌رسد. روناس با استفاده از خارهای ریزی که دارد به دیوار و درختان می چسبد و بالا می رود. برگ‌های آن بیضی، نوک تیز و دراز بوده که به صورت گروهی و به شکل چتر از کنار ساقه بیرون می‌آید. ریشه روناس دارای ماده‌ای رنگی به نام آلیزارین است که برای رنگرزی بکار می‌رفت ولی بعد از اینکه توانستند این ماده را به طریقه شیمیایی تهیه کنند کشت آن برای تهیه آلیزارین متوقف گردید. روناس از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است و برای درمان سیاتیک، فلج اطفال و جوش خوردن استخوان استفاده می‌شود.

بادرنجبویه گیاهی از راسته نعناسانان و تیره نعناعیان است که بین ماه‌های تیر و مرداد گل می‌دهد. رویشگاه اصلی این گیاه قسمت وسیعی از شرق مدیترانه است. امروزه به منظور بهره‌برداری‌های تزیینی، طبی و تولید عسل، این گیاه را در باغ‌ها و مزارع کشت می‌کنند. همچنین در طب سنتی به عنوان ضد نفخ و مقوی و همچنین برای درمان سردرد، درد معده و کبد استفاده می‌شود.

بابونه نامی عمومی است که برای انواع مختلفی از گیاهان هم‌خانواده با مینای چمنی از تیره کاسنیان به کار می‌رود. دو گونه اصلی بابونه که به صورت دم‌کرده استفاده می‌شوند و برایشان خواص دارویی در نظر گرفته می‌شود عبارتند از بابونه آلمانی و بابونه رومی. گونه‌های دیگری از گیاهان هم نام بابونه بر خود دارند اما معمولاً به صورت دم‌کرده به کار نمی‌روند و خواص دارویی برایشان ذکر نشده ‌است. کاسنی گیاهی است علفی و دارای ساقه‌ای که در حالت وحشی ارتفاعش به 50 تا 150 سانتیمتر نیز می‌رسد ولی اگر پرورش یابد از 2 متر نیز بالاتر می‌رود. بهترین و مناسب‌ترین زمین برای این گیاه خاک‌های لومی سبک است که دارای مقدار زیادی مواد آلی است. در خاک‌های هوموسی نیز محصول فراوان حاصل می‌شود. گیاه کاسنی نیاز کمی به نور خورشید دارد و در زمین‌های نسبتاً مرطوب و کم نور می‌روید. کاسنی محصول آب و هوای خنک و فصل نسبتاً سرد است و به سرما و یخبندان مقاوم است. گرمای شدید نواحی گرمسیر باعث زود بذر دادن آن می‌شود. کاسنی برای بیماری‌های کبدی، خارش بدن، نفخ، تصفیه خون و... مفید است.

در زمینه زراعت، کشت و پرورش گیاه اقتصادی و ارزشمند کلزا نیز مدنظر قرار گرفته است. طبق بررسی‌ها کشت کلزا در چند سال اخیر در شهرستان انجام شده است و سال به سال به سطح زیرکشت این محصول افزوده می‌شود. کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی‌های زیست محیطی می‌گردد. با توجه به آن که زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم بوده و با استفاده از نزولات جوی می‌توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می‌تواند در تغذیه دام‌های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگردان بقای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور در بسیاری مناطق متداول است. روغن کلزا از جمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و با داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال و استفاده قرارگرفته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که دانه کلزا 40-30 درصد روغن و کنجاله‌اش50-40 درصد پروتئین دارد.

همچنین در اولویت‌های پایین‌تر، کشت کنجد، گلرنگ و آفتابگردان روغنی نیز دارای مزیت است.[18] کاشت کنجد به دلیل سازگاری محیطی، بازدهی بالا، باروری خاک، نیاز به سرمایه اولیه کم و بازاریابی آسان، گزینه شغلی مناسبی است. کنجد از آن دسته گیاهانی محسوب می‌شود که با هر بار کشت و پرورش، محصول و بار قابل توجهی را به ارمغان می‌آورد. یکی دیگر از مزایای کاشت کنجد، صرفه جویی در منابع آب است. این گیاه قادر است تا با جذب رطوبت باقیمانده در خاک رشد کند. همین امر موجب سازگاری کنجد با آب و هوای گرم می‌شود. ریشه‌های کنجد در بهبود ساختمان خاک و افزایش نفوذپذیری آن نقش موثری داشته و به عنوان یکی از گیاهان مناسب برای تناوب‌های زراعی در نظر گرفته می‌شود. همچنین در بعضی از مناطق این گیاه به عنوان کود سبز کاشته می‌شود. کنجد در روغن کشی (کنجد و ارده)، نانوایی و آجیل فروشی ها، تهیه عطرها و به عنوان حلال در داروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. صادرات و ایجاد ارزش افزوده و نیز فرآوری کنجد، می‌تواند هدف تولید انبوه کشاورزان باشد. از همین رو نگرانی‌ها برای بازاریابی این محصول نسبت به سایر محصولات کاهش پیدا می‌کند. عمده مشکل کنجدکاران عدم وجود ماشین‌آلات کاشت و برداشت دانه‌های روغنی بوده و در صورت تامین این ماشین آلات، تولید کمی وکیفی محصول درسطح منطقه می‌تواند از رشد قابل توجهی برخوردار شود.

گیاه زراعی گلرنگ امروزه در اغلب مناطق کاشته می‌شود و از نظر مصارف روغن و ماده رنگی گل‌های آن مورد توجه است. تکثیر گلرنگ از طریق کاشت دانه آن صورت می گیرد. گلرنگ، گیاهی است که به طور عمده در آب و هوای گرم و خشک رشد می‌کند و می‌توان در صنعت داروسازی از آن استفاده کرد، همچنین در آینده محصول جایگزین زعفران به حساب می‌آید و از روغن‌های مایع دیگر ضرر کمتری دارد. گل آفتابگردان گیاهی یک ساله است که پرورش آن در هر شرایطی ممکن است و فرآورده‌های حاصل از آن دارای مزیت اقتصادی فراوان است. این گیاه، یکی از نباتات روغنی مهم جهان است که از نظر تولید روغن، بعد از سویا در مقام دوم قرار دارد و بیش از 14% کل روغن نباتی را تولید می‌کند. از این رو توسعه کشت و پرورش آن نیز سودآوری قابل توجهی به همراه خواهد داشت.

کشت سیب زمینی و پیاز در سال‌های اخیر در شهرستان انجام شده است و با توجه به این که از این محصولات در سبد غذایی مردم شهرستان گرمی به میزان زیاد استفاد می‌شود، افزایش کشت این محصولات دارای مزیت است.[19] پياز محصولی است که به صورت یک‌ساله كشت می‌شود. این گیاه متعلق به فصل خنک است و بهترین دما برای جوانه زدن بذر پیاز 18 درجه سلسیوس و حداقل و حداکثر دما برای این مرحله از رشد به ترتیب 7 و 29 درجه سلسیوس است. این محصول از مهمترین محصولاتی است که در سطح وسیعی کشت می‌گردد و به‌عنوان چاشنی و طعم‌دهنده در اکثر غذاها استفاده می‌شود و دارای مصارف پزشکی و دارویی متعددی است؛ بنابراین بازار مصرف خوبی داشته و توسعه آن توجیه اقتصادی دارد. محصول سیب زمینی نیز بعد از گندم، برنج و ذرت، بیشترین سهم را در میزان تولید محصولات غذایي داراست و نقش مهمي در تغذیه و سبد غذایي جمعیت دارد. در کشورهاي در حال توسعه، اهمیت غذایي سیب زمیني به مراتب بیشتر است و در ایران نیز بعد از گندم، رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. سیب زمینی بیشتر از هر نوعی از غلات، مواد مغذی مورد نیاز انسان را در زمان كمتر و با زمین كمتر و در شرایط آب و هوایی نامساعد می‌تواند تامین كند. بـرای تولید پایـدار محصول سـیب زمینی، آب مهمترین عامل است که با توجه به مشکل کم آبی، تـلاش در جهـت اسـتفاده بهینه از آب‌هاي استحصالی و کاهش برداشت از منابع آب زیرزمیني، اجتناب ناپذیر اسـت.

از دیگر گیاهانی که در شهرستان کشت و کار می‌شود، می‌توان به ذرت علوفه‌ای، اسپرس و یونجه اشاره کرد. تولید این محصولات به دلیل فعالیت گسترده در حوزه دامداری مزیت دارد اما فعالیت در حوزه تولید کشت محصولات علوفه‌ای به شرطی قابلیت انجام دارد، که بتوان از روش‌های آبیاری مکانیزه استفاده کرد زیرا این محصولات آب زیادی مصرف می‌کنند.[20]

کاشت ذرت در خاک‌هایی که دارای عمق کافی، نرم و قابل نفوذ باشند امکان‌پذیر است، همچنین لازم است تهویه در خاک به خوبی انجام شود، خاک از نظر آهک و هوموس غنی و حرارت کافی داشته باشد. زمین‌های خیلی سبک و خیلی سنگین برای کاشت ذرت مناسب نیستند. ذرت بر خلاف گندم و جو احتیاج به گرما و حرارت زیاد خورشید دارد. مناطقی که تابستان گرم و تابش نور خورشید کافی و پاییز خشک دارند بهترین عملکرد را از نقطه نظر تولید دانه دارند. در صورتی که حداقل درجه حرارت زمین به 10-6 درجه سلسیوس برسد، ذرت جوانه می‌زند و بهترین رشد را در حرارت هوای طبیعی 30-20 درجه سلسیوس دارد. در نتیجه با توجه به مواردی که بیان شد، کشت این محصولات در شهرستان دارای مزیت است.

در میان گیاهان علوفه‌ای، یونجه به خاطر ارزش غذایی بالا و عملکرد خوب از اهمیت اقتصادی خاصی برخوردار است. همچنین به علت وجود باکتری‌های ریزوبیوم در ریشه های خود قادر به تثبیت نیتروژن هوا بوده که این نیتروژن برای کشت بعدی قابل استفاده است و می‌توان حداقل تا سه سال محصول برداشت نمود. گیاه یونجه را به دلیل دارا بودن انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌ها سلطان گیاهان می‌نامند. یونجه گیاهی است که در اذهان عمومی تنها به درد علوفه دام می‌خورد، در حالی‌ که می‌توان استفاده‌های فراوانی از این گیاه پرفایده داشت. یونجه در درمان ضعف عمومی، ضعف بنیه، کم‌خونی و اعصاب مفید است و مغز و ستون فقرات را قوت می‌بخشد. این گیاه خوراکی با خواص تغذیه‌ای فوق‌العاده، منبع غنی از ویتامین‌ها و همچنین املاح معدنی نظیر کلسیم، اسیدفولیک، منیزیم و پتاسیم به حساب می‌آید.

اسپرس گیاهی علوفه‌ای از تیره لگوم‌ها است که قدمت کشت چند صد ساله دارد. اسپرس به علوفه کوهستان معروف است. این گیاه در نقاطی که کشت یونجه و شبدر موفقیت چندانی ندارد عملکرد مطلوبی را از خود نشان می‌دهد. ترکیب ارزش غذایی اسپرس همانند یونجه است ولی از نظر پروتئین قابل هضم و واحد نشاسته، کمی پایین‌تر از یونجه قرار دارد. اسپرس گیاهی خوش خوراک برای گاوها و گوسفندها است و دام آن را با اشتها تغذیه می‌کند. از جمله تولیدات دیگری که طبق نظر کارشناسان برای شهرستان مزیت دارد، کشت بادام زمینی است. بادام زمینی به دلیل خواص دارویی و مزه دلچسب آن همیشه پرتقاضا است. نور خورشید مهمترین فاکتور محیطی برای رشد و نمو مطلوب بادام زمینی است. اگر نور به طور کامل تامین شود می‌توان محصول مرغوبی را تولید کرد. بادام زمینی در آب و هوای مرطوب به بهترین صورت ممکن رشد می‌کند. این محصول به صورت خام و فرآوری نشده فروش خوبی دارد و بازدهی قابل توجهی از خود نشان می‌دهد ولی سود فرآورده‌هایی مثل کره و روغن بادام زمینی سود بسیار چشمگیری از خود نشان می‌دهد. از این‌رو تولید این محصول در شهرستان دارای مزیت بوده و قابلیت توسعه و سودآوری وجود دارد.

 

· خدمات

در زمینه کسب و کار، حوزه خدمات از مواردی است که با توجه به پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های بالقوه هر منطقه به راحتی قابلیت توسعه و سودآوری را دارد. در این زمینه می‌توان به جاذبه‌های طبیعی، گردشگری و تاریخی اشاره کرد. طبق اضهارنظر کارشناسان در شهرستان گرمی اقامتگاه و مهمانسرا به تعداد کافی وجود دارد ولی در سایر حوزه‌های خدمات نظیر رفاهی و تفریحی ضعف‌هایی در شهرستان وجود دارد و احداث رستوران بومی، مجتمع رفاهی-خدماتی و شهربازی می‌تواند برای شهرستان در صنعت گردشگری رونق و تحول ایجاد کند.[21]

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم منطقه بوده که در آن بیشتر به جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی، و نیز نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز سرو می‌شود. رستوران‌ها جزء مهمترین نمادهای فرهنگی محسوب می‌شوند و می‌تواند در خانه‌های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست‌های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می‌روند و این مسئله برای مناطق مختلف قابل استفاده و بهره‌برداری است. بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کار های زود بازده است زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذا های محلی بیشتر شده و هم بازار این کسب و کار نقدی انجام می‌شود.

چند سالی است که احداث مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی در جاده‌ها به منظور ساماندهی خدماتی بین راهی و افزایش رفاه رهگذران مورد توجه قرار گرفته است. لیکن قابلیت‌های بالقوه بسیاری در این مجتمع‌ها نهفته است که می‌توان از آن‌ها در جهت نیل به اهداف بزرگتری همچون توسعه و توازن منطقه‌ای بهره برد. از سوی دیگر در نظر گرفتن نقش‌های جدید برای این مجتمع‌ها، ضمن آن‌که می‌تواند گام‌های مهمی در جهت توسعه پایدار تلقی گردد و باعث آن می‌شود که ادامه فعالیت مجتمع‌های خدماتی – رفاهی بین راهی و گسترش دامنه فعالیت آن‌ها از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر باشد. در این زمینه تبعات مثبت احداث این مجتمع ها، به ویژه جنبه‌های گردشگری همراه با تاثیرات متقابل آنها بر مردم منطقه و رهگذران جاده‌ها تا حدی است که بعضاً این الزام را ایجاب می‌کند که نهادهای اجرایی برای احداث این مجتمع‌ها و کمک به استقرار فعالیت آنها پیشقدم شوند بنابراین ایجاد چنین مکان‌هایی در شهرستان قابلیت سرمایه گذاری را دارد. علاوه بر خدمات گردشگری، در سایر حوزه‌های خدمات نظیر خدمات خودرو، تعمیر لوازم خانگی و خدمات کامپیوتری نیز به دلیل کمبود فعالیت در این حوزه‌ها می‌توان فعالیت کرد و برای جوانان ایجاد شغل کرد. موارد نامبرده شده به ترتیب بیان شده دارای اولویت هستند.[22]

 

· طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و البته سود سرشاری هم به دنبال دارد. عمده پرورش طیور در این شهرستان، به مرغ‌های گوشتی و تخم‌گذار اختصاص دارد و به دلیل وجود تعداد واحدهای صنعتی و نیمه صعتی فعال زیاد، حالت اشباعی در این شهرستان برای این تولیدات ایجاد شده است ولی برای پرورش مرغ بومی در شهرستان مزیت وجود دارد و توسعه آن از جمله پیشنهادات تحلیل پیش‌رو است.[23]

یکی از دلایل استقبال از پرورش مرغ بومی یا محلی، سوددهی بسیار خوب آن است. مرغ بومی یا همان مرغ‌های محلی، نوعی نژاد بسیار مقاوم به شمار می‌آیند که در مقابل بیماری‌ها، گرما و سرما تحمل بالایی دارند و این مزیت باعث می‌شود که ایجاد واحدهای تولیدی مرغ بومی برای پرورش دهندگان سوددهی داشته باشد. یکی دیگر از مزیت‌های پرورش مرغ بومی این است که این کار نیاز به تجهیزات خاصی ندارد. هر چند اگر در پرورش مرغ بومی یا همان مرغ محلی از تجهیزات مدرن استفاده شود، سود بیشتری نصیب پرورش دهنده می‌شود. منظور از تجهیزات مواردی مانند آبخوری، دان خوری، لانه تخم‌گذاری و... است.

پرورش شترمرغ، بلدرچین و بوقلمون از جمله مواردی است که در شهرستان قابلیت انجام و رونق دارد. در این میان بازار فروش بهتر بوقلمون و بلدرچین، باعث شده تا مزیت بالاتری نسبت به شترمرغ برای پرورش داشته باشد.[24]

در طي چند سال گذشته توجه به پرورش و نگهداری بوقلمون موجب شده تا پرورش آن به مرز قابل قبولی برسد تا جایي که امروزه شاهد افزايش روز افزون مصرف گوشت و ساير فرآورده‌هاي آن هستيم. از آنجا که گوشت بوقلمون دارای خواص غذایي ويژه‌ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد مي‌تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی‌الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت‌هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوگرمی را تشکيل مي‌دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.

بلدرچین پرنده‌ای با جثه کوچک بوده که در برابر بسیاری از بیماری‌ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه‌های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش (40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت‌های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت و تخم بلدرچین است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است. لذا پرورش و نگهداری آن با سوددهی همراه است. کسب و کار در زمینه پرورش شترمرغ پرواری نیز  قابلیت و استعداد پیشرفت فراوانی دارد زیرا منطقه چهار فصل بوده و شرایط طبیعی پرورش شترمرغ فراهم است. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده که مقاومتش سه برابر چرم گاو  است و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می‌رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می‌شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و خلق آثار هنری، می‌توان اشتغال‌زایی کرد.

از جمله فعالیت‌هایی که طبق نظر کارشناسان در شهرستان مزیت دارد، پرورش کبک و پرندگان زینتی است. این طیور علاوه بر استفاده در داخل کشور، در کشورهای اطراف نیز بازار فروش خوبی دارند.[25] کبک پرنده‌ای است وحشی، که در کوهستان‌ها زندگی می‌کند. این پرنده از قدرت پرواز کمی برخوردار بوده و گونه‌های متعددی از آن وجود دارد. محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب قیمتی بیشتر و مشتریان خاص خود را دارند و از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماری‌ها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان کمتر است. همچنین می‌توان به بازار جوجه و تخم کبک اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه بیشتر را دارد و از نظر صادرات نیز در وضعیت مناسبی قرار دارد. همچنین با پرورش کبک به‌صورت صنعتی می‌توان بخشی از نیاز شهرستان در حوزه گوشت را تأمین کرد و از میزان واردات به داخل کاست.

پرورش پرندگان زینتی به دلیل مزایایی از قبیل درآمدزایی بالا، بازار عرضه و تقاضای خوب، کم دردسر بودن پرورش در مقایسه با سایر ماکیان و نیاز به سرمایه و تجهیزات پایین توانسته مقبولیت گسترده‌ای را پیدا کند. این قبیل از کسب‌ و کارها به‌خوبی توانسته‌اند زمینه‌ساز ظهور فرصت‌های شغلی درآمدزا و زودبازده در شهرستان باشند. در همین راستا پرورش‌دهنده با اجرا و پیاده‌سازی طرح پرورش پرندگان زینتی می‌تواند در کنار اشتغال‌زایی و به حرکت درآوردن چرخ‌های اقتصادی به سود دلخواه خود هم‌دست یابد.

 

· صنعت

فعالیت‌های صنعتی شهرستان گرمی به دلیل فعالیت و رونق بیشتر حوزه کشاورزی و دامداری به میزان کمتری رشد و توسعه داشته است. توسعه صنایع جانبی نظیر صنایع پتروشیمی و احداث پالایشگاه از عوامل تاثیرگذار اقتصادی دیگر در وضع معیشتی و اشتغال مردم منطقه خواهد بود. بطور کلی این صنایع نه تنها گروه عظیمی از بیکاران را جذب خواهد کرد بلکه برای عده بسیاری از مردم نیز شغل ایجاد خواهد کرد و موجب رونق اقتصادی هر چه بیشتر منطقه خواهد شد. [26]

همچنین از دیگر صنایع پیشنهادی این شهرستان می‌توان به تولید نئوپان، دستمال کاغذی، تولید ظروف یکبار مصرف گیاهی، بسته بندی شن و ماسه، تولید خرپا و بتن و تولید قطعات خودرو اشاره کرد. موارد نامبرده شده به ترتیب اولویت بیان شده اند.[27] صنایع سلولزی و بهداشتی از مهمترین و اساسی‌ترین صنایع محسوب می‌شود چرا که مورد استفاده تمامی اقشار جامعه و تمامی مقاطع سنی قرار گرفته و نیز به طور مستقیم با سلامت افراد و در نتیجه بقای جامعه سر و کار دارد. یکی از تولیدات سلولزی، دستمال کاغذی است. دستمال کاغذی به لحاظ یک بار مصرف بودن و در نتیجه رعایت بهداشت و همچنین به دلیل قیمت ارزان، طرفداران زیادی دارد. در این راستا ایجاد واحدی برای تولید دستمال کاغذی برای شهرستان مزیت دارد، البته باید شرایط تامین مواد اولیه در نظر گرفته شود.

ظروف یك بار مصرف بیوپلیمری با پایه گیاهی، قدمت زیادی ندارند اما اكنون استفاده از آنها به سرعت در حال گسترش است. توليد پلاستيک‌ها با استفاده از منابع ‌طبيعي مختلف، باعث سهولت تجزيه آنها توسط تجزيه کنندگان طبيعي مي‌گردد. براي اين منظور و با هدف داشتن صنعتي در خدمت توسعه پايدار و حفظ زيست بوم‌هاي طبيعي، توليد این ظروف مقرون به صرفه خواهد بود. البته ایجاد بازار فروش خارج از استان به سوددهی بیشتر کمک می‌کند. همچنین در گرمی، معادن شن و ماسه وجود دارد، که این محصولات خام فروشی می‌شوند، در صورتی که می‌توان با بسته‌بندی این محصولات علاوه بر سوددهی برای شهرستان، می‌تواند برای جوانان این شهرستان ایجاد شغل کند.

 

· صنایع دستی

صنایع دستی چکیده و ثمره ذوق و هنر هنرمندان و صنعتگرانی است که با دستان پرتوانشان روح و جان فرهنگ و هنر به یادگار مانده از نیاکان خویش را جاودانه می‌سازند. صنایع دستی نماد فرهنگ اصیل، تاریخ کهن و هنر بی‌مثال مردم این سرزمین است. گوهر پاکیزه و قیمتیِ مردمی که نه به وسیله صنعت بلکه به دست پرتوان صنعتگران، هنرمندان و بافندگان این دیار کهن تولید شده است. در این راستا در حوزه صنایع دستی شهرستان گرمی، می‌توان به قالیبافی و بافت تابلو فرش اشاره نمود. قالیبافی و بافت تابلو فرش از مشاغل خانگی پردرآمدی است که تسهیلات خوبی به آن تعلق می‌گیرد. بسیاری از زنان خانه‌دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می‌دانند چون در کنار کارهای روزمره می‌توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می‌توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. همچنین امکان صادرات این محصولات نیز وجود دارد و بسیاری از تاجران در این زمینه فعالیت می‌کنند. این کسب و کار  را می‌توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد. بازار خوب داخلی و به ویژه بازارهای خارجی این کسب و کار را تبدیل به شغلی درآمدزا کرده است. مهمترین نکته که باید مورد توجه قرار گیرد، ایجاد بستری برای ارتباط بین تجار و تولیدکنندگان است.

از جمله فعالیت‌هایی که در شهرستان در صورت آموزش و ایجاد بازار فروش مناسب، قابلیت انجام شدن دارد می‌توان به گلیم بافی و گبه بافی اشاره کرد.[28] گلیم یا پلاس یکی از انواع صنایع دستی زیراندازی و پوششی است که از ابریشم، موی بز، پشم گوسفند یا دیگر چهارپایان اهلی بافته می‌شود.  گبه یا قالیچه خِرسک، فرشی از جنس قالی است که معمولاً در اندازه کوچک توسط عشایر لر و قشقایی بافته می‌شود. گبه پرزهای بلند دارد و در بافت آن شمار پود بیشتری به کار می‎رود که تاثیر چشمگیری بر نرمی گبه می‎گذارد. تعداد پود برخی از گبه‌ها گاهی از سه تا هشت پود در هر رج و بلندی پرزها گاهی تا یک سانتیمتر هم می‌رسد. لذا توسعه هر چه بیشتر این نوع از صنایع دستی نیز به دلیل استقبال خوب بازار، توجیهی اقتصادی دارد.

	کشاورزی						صنایع				خدمات
ردیف	دامداری	باغداری	شیلات	زراعت	طیور	صنایع غذایی		صنایع تبدیلی و تکمیلی	صنعت	صنایع دستی	خدمات
1	زنبورداری (1)	تولید گوجه فرنگی و خیار به صورت آزاد در مزارع (1)	پرورش ماهی قزل آلا (1)	کشت گندم (1)	پرورش مرغ بومی (1)	فرآوری سیب (1)		بسته بندی گوشت قرمز (1)	صنایع وابسته به پتروشیمی (1)	قالی بافی (1)	احداث رستوران بومی (1)
2	پرورش گاو بومی (1)	احداث باغ سیب (1)	پرورش ماهی زینتی (2)	کشت جو (1)	پرورش بوقلمون (2)	فرآوری انگور (1)		بسته بندی مرغ (1)	تولید نئوپان (2)	بافت تابلو فرش (1)	احداث مجتمع رفاهی- خدماتی (2)
3	پرورش گاو سمینتال (1)	احداث باغ انجیر (1)	پرورش ماهی خاویاری (3)	کشت حبوبات (1)	پرورش بلدرچین (2)	فرآوری انجیر (1)		بسته بندی ماهی (1)	تولید دستمال کاغذی (2)	گلیم بافی (2)	احداث شهربازی (3)
4	پرورش گاو هلشتاین (1)	احداث باغ گردو (1)	پرورش ماهی کپور (4)	کشت زعفران (2)	پرورش شترمرغ (3)	تولید لبنیات (1)		بسته بندی عسل (1)	تولید ظروف یکبار مصرف گیاهی (3)	گبه بافی (2)	ارائه خدمات خودرو (4)
5	پرورش گاو ایرشایر (2)	احداث باغ گیلاس (2)	پرورش میگو آب شیرین (4)	کشت گیاهان دارویی (2)	پرورش کبک (4)	تولید قره قوروت (2)		بسته بندی حبوبات (2)	بسته بندی شن و ماسه (4)		تعمیر لوازم خانگی (5)
6	پروار بندی گوساله (2)	احداث باغ آلبالو (2)		کشت کلزا (2)	پرورش پرندگان زینتی (4)	تولید ژل رویال (2)		سورت و بسته‌بندی میوه (2)	تولید خرپا (4)		ارائه خدمات کامپیوتری (6)
7	پرورش گوسفند مغانی (2)	احداث باغ شلیل (2)		کشت کنجد (3)		تولید چیپس میوه و میوه خشک (2)		تولید خوراک دام و طیور (2)	تولید بتن (4)
8	پرورش گوسفند کردی (3)	احداث باغ هلو (2)		کشت گلرنگ (3)		تولید رب و پودر گوجه فرنگی (2)		فرآوری پوست خشکبار (2)	تولید قطعات خودرو (5)
9	پرورش گوسفند افشاری (3)	احداث باغ زرد آلو (2)		کشت آفتابگردان روغنی (3)		تولید شیرینی (3)		تولید پودر گوشت ماهی (3)
10	پرورش بز بومی (4)	احداث گلخانه صیفی جات (3)		کشت سیب زمینی (4)		تولید رشته آش (3)		تولید پودر خون (3)
11	پرورش بز سانن (4)	احداث گلخانه گل زینتی نظیر رز (3)		کشت پیاز (4)		تولید کیک، کلوچه و بیسکویت (4)		تولید زغال فشرده (4)
12	پرورش بز آلپاین (4)	احداث گلخانه تولید نشاء (3)		کشت ذرت علوفه‌ای (5)		تولید نان صنعتی (4)		بوجاری (4)
13	پرورش گاومیش (5)	پرورش قارچ (4)		کشت یونجه (5)		تولید نان فانتزی (4)		فرآوری پشم و پوست دام (5)
14	پرورش زالو (5)	کاشت گل محمدی (4)		کشت اسپرس (5)		فرآوری گیاهان دارویی (4)		احداث سردخانه (5)
15	پرورش کفشدوزک (5)	احداث باغ پسته (5)		کشت بادام زمینی (6)		تولید مالت (5)		احداث کشتارگاه دام (5)
16		احداث باغ انگور (5)				تولید لپه از نخود (5)
17		احداث باغ بادام (5)				تولید نخودچی (5)
18		احداث باغ انار (6)				تولید کنسرو نخود (6)
19		احداث باغ گلابی (6)				تولید ترشی و شور (6)
20		احداث باغ ذغال اخته (6)				تولید سوسیس و کالباس (6)
21		احداث باغ فندق (6)				تولید ناگت و شنیسل (6)
22						تولید کنسرو ماهی (6)

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه‌ شده ‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنار هم نشان می‌دهد.

 

مشاغل	مزیت
فرآوری سیب	1
تولید لبنیات	2
فرآوری انجیر	3
بسته بندی گوشت قرمز	4
فرآوری انگور	5
بسته بندی مرغ	6
پرورش گاو بومی	7
پرورش گاو سمینتال	8
زنبورداری	9
بسته بندی ماهی	10
بسته بندی عسل	11
پرورش گاو هلشتاین	12
تولید گوجه و خیار به صورت آزاد در مزارع	13
پرورش ماهی قزل آلا	14
کشت گندم و جو	15
احداث باغ سیب	16
احداث باغ انجیر	17
کشت حبوبات	18
احداث باغ گردو	19
پرورش مرغ بومی	20
احداث رستوران بومی	21
احداث صنایع وابسته به پتروشیمی	22
قالی بافی	23
تولید ژل رویال	24
بافت تابلو فرش	25
تولید قره قوروت	26
تولید چیپس میوه و میوه خشک	27
بسته بندی حبوبات	28
تولید رب و پودر گوجه فرنگی	29
سورت و بسته‌بندی میوه	30
پرورش گاو ایرشایر	31
تولید خوراک دام و طیور	32
فرآوری پوست خشکبار	33
پرواربندی گوساله	34
احداث باغ گیلاس	35
پرورش گوسفند مغانی	36
احداث باغ آلبالو	37
پرورش ماهی زینتی	38
احداث باغ شلیل	39
کشت گیاهان دارویی	40
احداث مجتمع رفاهی-خدماتی	41
احداث باغ زردآلو	42
کشت زعفران	43
احداث باغ هلو	44
کشت کلزا	45
پرورش بوقلمون	46
پرورش بلدرچین	47
تولید نئوپان	48
تولید دستمال کاغذی	49
گلیم بافی	50

 

* این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) تهیه و تدوین شده است.