طارم

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌ و كارهاي موجود در هر شهرستان بر مبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده ‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افراد خبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل، همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح ‌شده ‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال در هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوبی دست‌ يابد؛ بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان طارم ارائه‌ شده ‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همان‌طوري‌كه در قسمت مقدمه اشاره‌ شد مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع، رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده ‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده ‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجود دارد، اشاره شده‌ است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده ‌است.

 

باغداری
صنایع غذایی
دامداری
صنایع تبدیلی و تکمیلی
زراعت
طیور
صنعت
صنایع دستی
خدمات
 شیلات

 

· باغداری

کشور ایران در بیشتر محصولات باغی دارای مزیت نسبی است و بخش عمده‌ای از صادرات غیرنفتی ما را محصولات باغی تشکیل می‌دهد. از سوی دیگر تولید اشتغال در زمینه باغداری زیاد بوده و در اقتصاد کشور و در رونق کسب و کار مؤثر است. کشاورزی و از جمله باغبانی در توسعه ملی و افزایش رفاه عمومی، فقرزدایی، تنوع بخشیدن و پایدار کردن الگوی توسعه شهری، توزیع درآمد و عدالت اجتماعی نقش به‌سزایی دارد. شهرستان طارم نیز با داشتن آب و هوایی معتدل و خاک حاصلخیز پتانسیل بسیار مناسبی در زمینه احداث باغات و کاشت درختان مختلف دارد.

با توجه به اینکه بیشتر جمعیت فعال در شهرستان طارم در بخش کشاورزی و به ویژه باغداری فعالیت می‌کنند، اقتصاد این شهرستان بیشتر متکی به این حوزه است.

شهرستان طارم به دلیل داشتن موقعیت جغرافیایی ممتاز، شرایط آب و هوایی متنوع و پتانسیل‌های بالا در بخش های مختلف به ویژه بخش باغداری از چشم انداز خوبی برای توسعه برخوردار می باشد. توسعه و گسترش بخش باغداری و استفاده از ظرفیت‌های بالقوه این بخش، همواره در فهرست مهم‌ترین اهداف و برنامه‌های بلندمدت توسعه کشور قرار داشته است.[1]

همچنین عبور رودخانه قزل‌اوزن به عنوان شاهرگ حیاتی از این شهرستان، توانمندی‌های کشاورزی را دو چندان کرده و باعث رشد، توسعه و رونق اقتصادی منطقه شده است.[2]

زیتون به عنوان یکی از با ارزش ترین میوه های خوراکی و روغنی جهان شناخته می شود و شهرستان طارم، سرآمد تولید این محصول در ایران محسوب می شود. زیتون تولید شده در این شهرستان شهرت، ویژگی و کیفیت بی نظیری دارد که آن را به محصولی استراتژیک در سطح استان زنجان و منطقه تبدیل کرده است.

همچنین شرایط اقلیمی و آب هوای شهرستان طارم برای توسعه کشت زیتون بی نظیر است و زیتون این منطقه، تاکنون هیچ نوع آفتی را تجربه نکرده است و در صورت شیوع، آفات به صورت طبیعی ازبین رفته اند؛[3] بنابراین گسترش و احداث باغ زیتون، توجیه اقتصادی دارد.

درخت زیتون به دلیل مقاومت به کم‌آبی، سازگاری با خاک‌های فقیر و کم بازده و تولید محصول ارزشمند، از نظر اقتصادی حائز اهمیت می‌باشد و به محصول ثروتمند خاک‌های فقیر مشهور است. زیتون به دلیل استقامت و طول عمر و سازش با محیط‌های مختلف به دیگر درختان برتری دارد تا جایی که علاوه بر کشت در باغات و اراضی کشاورزی در توسعه فضای سبز شهری نیز از این درخت استفاده می‌شود. زیتون علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی ارزشمندی از جمله تولید روغن، کنسرو زیتون، کمک به معیشت کشاورزان با زیر کشت بردن اراضی کم بازده فقیر و شور، اشتغال‌زایی (جذب قابل‌ملاحظه‌ای از جمعیت جویای کار) و جلوگیری از مهاجرت است.

انار از لحاظ اهمیت اقتصادی جایگاه دوم را در بین محصولات کشاورزی شهرستان طارم دارا می‌باشد. بیشتر انار تولیدی شهرستان به مصرف تازه‌خوری می‌رسد و بخشی نیز با توجه به کیفیت بالا به استان‌های هم‌جوار و برخی کشورها صادر می‌شود. از مهم‌ترین ارقام انار مورد کشت در این شهرستان، می‌توان به ملس شیرین، زاغ، کدویی، ملس ترش، شاه‌بار پوست سیاه، دوستی، می‌خوش، پوست کدویی، ترش جنگلی و ترش محلی اشاره کرد[4]. با توجه به اینکه این محصول نیز با اقلیم منطقه سازگار است و طرفداران زیادی دارد، توسعه باغات انار، فرصت مناسبی برای سرمایه گذاری است.

مصرف انار در سال های اخیر افزایش یافته است. خواص این میوه و ابعاد مختلف محصولی آن از دلایل افزایش مصرف است. از انار در تولید داروهای تقویتی و صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. مصرف رب و آب انار نیز از گذشته رواج داشته و در سال های اخیر به اشکال متنوع و بهتری انجام می شود. نهال انار حداقل سه سال نیاز به رشد دارد و از سال چهارم به بعد شروع به باردهی می کند. درخت انار بیش از 40 سال عمر مفید دارد و با آب و هوای بیشتر مناطق ایران سازگاری دارد. کاشت انار علی رغم اینکه در بیشتر مناطق کشور قابل انجام است ولی در برخی از مناطق کشور انار مرغوب تری به دست می آید. درخت انار در مقابل کم آبی مقاوم است اما میزان و نوع آب در کیفیت و کمیت میوه آن تاثیر مهمی دارد. کاشت انار فعالیتی درآمدزا است که با ارزیابی نیاز بازار، به روز رسانی فرآیند بسته بندی و جابجایی و ... می توان درآمد حاصل از آن را افزایش داد.

با توجه به اینکه کاشت صیفی جاتی مانند خیار، گوجه، بادمجان، کرفس، نخود فرنگی و باقلا به صورت گسترده در فضای آزاد صورت می‌گیرد، توسعه این موارد سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت. در این زمینه تعدادی گلخانه نیز در راستای تولید این صیفی جات در شهرستان طارم فعالیت می‌کنند که با توجه به عملکرد خوبی که داشتته اند، می‎‌توان تعداد این گلخانه ها را افزایش داد.

گياهان براي داشتن رشد مطلوب نياز به شرايط خاصي از نظر شدت نور، دماي روزانه، دماي ‌شبانه، ميزان رطوبت نسبي هوا و رطوبت خاک دارند. براي توليد و پرورش تجاري گياهان با کيفيت بالا و در تمام طول سال بايد شرايط محيطي مطلوب مهیا شده و عوامل خسارت زا نظير آفات و بیماری ها، باد، طوفان هاي ويرانگر، سرما و يخبندان و ...کنترل شوند. گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل درآورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد. گلخانه‌ها که از نظر اندازه متغیرند گیاهان را از سرمای بیش از حد زمستان یا گرمای بیش از حد تابستان حفظ می‌کنند. کشاورزی در گلخانه ها نسبت به کشاورزی در فضای آزاد و در زمین های کشاورزی دارای مشکلات کمتری است، به علاوه بازه ی زمانی برای به ثمر نشستن و برداشت محصولات نیز نسبت به کشاورزی سنتی، کوتاه تر است.

گردو نیز از جمله محصولاتی است که در حال حاضر به صورت عمده در این شهرستان کاشته می‌شود. ارقام گردو در شهرستان طارم، عمدتاً از نوع گردوی معمولی از جمله گردوی محلی، کاغذی و سنگی هستند که به سایر شهرستان‎های استان و همچنین استان‌های مجاور نیز ارسال می‌شود. قابل ذکر است که گردو در بین مردم طارم مصرف بالایی داشته و بیشتر به صورت آجیلی و همچنین در انواع غذاهای محلی به ویژه غذای پرطرفدار فسنجان و انواع سالادها مصرف می‌شود؛ بنابراین کاشت و توسعه آن ارزش افزوده زیای به همراه خواهد داشت.[5]

گردو، درختی چندساله و مقاوم است که پس از رشد کامل، هر درخت تا 18 کیلوگرم تولید محصول خواهد داشت. محصول نهایی قیمت بالایی دارد که هم در داخل کشور طرفداران زیادی داشته و هم قابلیت صادرات دارد. در صورت احداث باغ گردو، تا سال های سال نیاز به سرمایه گذاری و کشت دوباره وجود ندارد؛ زیرا درخت گردو دارای عمر طولانی است و تا ده ها سال قابلیت برداشت دارد. میوه گردو هم جزء معدود میوه هایی است که هیچ گونه نیازی به هزینه انبار در سردخانه ندارد و به دلیل ماندگاری طولانی، می تواند چند ماه و حتی چند سال مورد مصرف قرار گیرد. در ضمن چوب درخت گردو نیز برای منبت کاری، خراطی و کنده کاری، ساخت مجسمه و اشیاء دکوری، ساخت آلات موسیقی و همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکش های چوب بسیار پرکاربرد است. این چوب نیمه سنگین و نیمه سخت بوده و مقاومت مناسبی در برابر فشار، خمش، رطوبت و کشش دارد.

فندق شهرستان طارم از لحاظ کیفیت یکی از مرغوب ترین فندق های کشور است و مقام سوم محصولات باغی شهرستان را از لحاظ سطح زیرکشت دارد. ارقام فندق این شهرستان بیشتر قره باغی، کووا و رسمی است و بیشتر به صورت آجیلی و مقداری نیز در انواع غذاهای محلی مصرف می گردد. همچنین علاوه بر مصرف داخل شهرستان به سایر شهرستانهای استان و همچنین استانهای مجاور نیز ارسال می گردد. با توجه به اینکه فندق این شهرستان کیفیت خوبی داشته و طرفداران زیادی نیز دارد، قابلیت سرمایه گذاری و سوددهی بالایی دارد.[6]

درخت فندق از گونه های کم توقع و مقاوم در برابر عوامل نامساعد محیطی می باشد. مناطق با شرایط اقلیمی معتدل و کوهستانی برای توسعه این محصول مناسب هستند. ضمناً وجود رطوبت کافی در رشد و پرورش این محصول امری ضروری است. مشتریان فندق بازارهای خشکبار و آجیل فروشان هستند. از این محصول همچنین در صنعت شکلات و بستنی نیز استفاده می شود. از میوه فندق، روغن هم استحصال می‌شود که علاوه بر مصرف خوراکی در صنایع عطرسازی و نقاشی نیز کاربرد دارد. علاوه بر آفات و بیماری هایی که درختان فندق را تهدید می کند،‌ اختلاف قیمت بین فندق خریداری شده از کشاورز و قیمتی که در مغازه ها به فروش می رسد، دغدغه تمام باغ داران می باشد، که با تبلیغ و بازاریابی مناسب می توان این اختلاف قیمت را از بین برد.

با توجه به اینکه باغات انجیر نیز در این شهرستان عملکرد خوبی داشته اند؛ بنابراین توسعه این باغات می‌تواند باعث رونق اقتصادی در این شهرستان ‌شود. مقدار کمی از انجیر تولید شده در این شهرستان به صورت سنتی خشک می‌شوند و بقیه نیز به صورت تازه خوری به مصرف می‌رسند. این محصول به دلیل کیفیت بالا، بازار پسند بوده و طرفداران زیادی در زنجان و استان‌های همجوار دارد. ارقام کشانی سفید، کشانی سیاه و زرد کلوچ بیشترین سهم را در یاغات انجیر این شهرستان به خود اختصاص داده‌اند.[7]

نیاز آبی بسیار کم و سازگاری با محیط و استقامت در برابر گرما و خشک‌سالی از ویژگی‌های بارز گیاه انجیر محسوب می‌شود. از آنجا که باغ‌های انجیر در این شهرستان معمولاً در دامنه‌های شیب‌دار احداث می‌گردند، احداث چنین باغ‌هایی علاوه بر ایجاد اشتغال و پوشش گیاهی مناسب و بیابان‌زدایی برای منطقه می‌تواند به کنترل سیلاب، جلوگیری از فرسایش خاک و استفاده بهینه از آب باران کمک کند.

پرورش قارچ نیز از جمله کسب و کارهایی است که در حال حاضر توسط برخی از افراد شهرستان در کارگاه های کوچک انجام می‌شود و پتانسیل های لازم برای توسعه و اشتغالزایی را دارد.[8]

میزان مصرف قارچ در سال های اخیر در کشور رشد خوبی داشته و سرانه مصرف آن افزایش یافته است. بازار مناسب این محصول و همچنین غنی بودن آن از پروتئین و ویتامین‌ها، باعث شده که جایگزین مناسبی برای گوشت باشد. در برخی از شهرها و روستاها به دلیل عدم آشنایی با فواید قارچ، میزان مصرف این محصول پایین است که می توان با تبلیغ و معرفی این محصول، میزان مصرف قارچ را در این مناطق افزایش داد. همچنین پرورش قارچ از جمله شغل هایی است که می توان با سرمایه اولیه کم و محیط کوچک آن را شروع کرد.

احداث نهالستان برای تولید نهال زیتون و انار نیز از دیگر مزیت های این شهرستان در حوزه باغداری است که قابلیت سرمایه گذاری را دارد؛ زیرا در حال حاضر در این شهرستان هم تولید نهال انجام می‌شود و عملکرد خوبی نیز داشته است.[9]

با توجه به اینکه باغات برخی از میوه ها مانند سیب، هلو و گیلاس نیز در این شهرستان وجود دارد، توسعه این موارد نیز از جمله گزینه های شغلی مناسب برای اشتغالزایی و سوددهی است؛ زیرا کیفیت خوبی دارند و با اقلیم شهرستان سازگار هستند.

توسعه کاشت طالبی نیز از دیگر مزیت هایی است که در صورت وجود بازار مصرف، قابلیت درآمدزایی را دارد؛ زیرا در حال حاضر در برخی از نقاط شهرستان کاشته می‌شود و با شرایط آب و هوایی منطقه سازگار است.

 

· صنایع غذایی

راه‌اندازی کسب و کار فرآوری محصولات کشاورزی مهم ترین روش برای ایجاد اشتغال پایدار و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی کشور است. ایجاد صنایع تبدیلی، علاوه بر ایجاد اشتغالزایی، باعث افزایش سطح درآمد ارزی و کاهش هدررفت محصولات کشاورزی می‌شود و ایجاد ارزش افزوده از منابع را تا حد امکان ممکن می‌سازد. شهرستان طارم با توجه به اینکه سالانه مقادیر زیادی محصولات کشاورزی تولید می‌نماید؛ بنابراین زمینه مناسبی برای ایجاد و توسعه صایع تبدیلی در این شهرستان وجود دارد که با سرمایه‌گذاری مناسب می‌توان علاوه بر اشتغالزایی باعث افزایش ارزش افزوده این محصولات نیز شد.

شهرستان طارم را هندوستان ایران می‌نامند. باغات و اراضی این شهرستان پذیرای کشت انواع محصولات کشاورزی است که بدون شک زیتون سرآمد همه این محصولات محسوب می‌شود. شهرت، ویژگی و کیفیت بی نظیر این محصول آن را به محصولی استراتژیک در سطح استان زنجان و منطقه تبدیل کرده است.[10] این محصول با ارزش، ضمن اینکه به صورت تازه مصرف و صادر می‌شود، مقداری از آن نیز فرآوری می‌شود؛ اما با توجه به تولید انبوه و کیفیت خوبی که زیتون طارم دارد، در حوزه فرآوری آن در شهرستان همچنان جای کار زیادی وجود دارد و می‌تواند در این زمینه سرمایه گذاری زیادی صورت گیرد. همچنین یکی از راه های اشتغالزایی جوانان و زنان خانه دار منطقه، فرآوری میوه زیتون به صورت تلخی زدایی، تولید روغن زیتون، تهیه کنسرو زیتون، زیتون پرورده و بسته بندی زیتون است.

با توجه به اینکه کاشت صیفی جات در این شهرستان به صورت گسترده انجام می‌شود، مزیت هایی مانند تولید رب، پودر گوجه، خیار شور و ترشی جات، برنامه های خوبی برای سرمایه گذاری و درآمدزایی هستند که در حال حاضر به صورت سنتی انجام می‌شوند. البته با توجه به اینکه تولید گوجه فرنگی بیشتر از سایر صیفی جات است، تولید رب و پودر گوجه در اولویت بالاتری قرار می‌گیرد.

گوجه فرنگی ماده اولیه صنعت تولید رب است و رب نیز در تهیه محولات فروانی از قبیل چاشنی و بهبود دهنده رنگ و طعم انواع غذا، ماده اولیه سس‌ها و کنسروها کاربرد دارد و با توجه به اینکه کاشت گوجه فرنگی در این شهرستان وجود دارد، تولید رب از مزیت های قابل سرمایه گذاری است.

پودر گوجه‌فرنگي محصولي است كه زمان زیادی از توليد آن در كشور نمي‌گذرد و در همین مدت هم توانسته جاي خود را در بازار باز كند. اين پودر به دليل داشتن وزن و حجم كمتر نسبت به ساير فرآورده‌هاي گوجه‌فرنگي، باعث سهولت و صرفه‌جويي در حمل‌ و نقل و بسته‌بندي شده و ماندگاري و عمر مفيد بيشتري دارد. از طرفي برخی آنتي ‌اكسيدان‌های موجود در گوجه‌فرنگي طی فرايند توليد رب از بين مي‌ رود اما اين مواد در پودر گوجه حفظ شده و از بين نمي‌روند. مزيت ديگر اين پودر نداشتن مواد نگهدارنده در تركيبات آن نسبت به رب است چرا كه رب، ماندگاري كمتري دارد و براي جلوگيري از اين حالت از مواد نگهدارنده بيشتري در ترکیب آن استفاده می‌ شود. پودر گوجه فرنگی در صنایع غذایی و دارویی دارای کاربردهای متنوعی است. از جمله کاربردهای گسترده این محصول می‌توان به کاربرد آن در مواد غذایی منجمد شده و نیمه آماده، سوپ‌های آماده، اسنک‌ها (شامل پفک، چیپس، ...) و... اشاره نمود. به طور کلی می توان گفت از این محصول به عنوان چاشنی در تولید محصولات مختلف استفاده می‌شود.

ترشی و شور، بیشتر به‌عنوان یک چاشنی در کنار غذا مصرف می شود و به دلیل خاصیت اسیدی که دارد، باعث افزایش اشتها و میل به غذا خوردن در افراد می‌شود. این محصول یکی از فرآیندهای نگهداری طولانی‌ مدت صیفی‌ و سبزیجات  است. در جوامع امروزی به دلیل افزایش مشغله افراد و شاغل بودن بسیاری از زنان، فرصت کافی برای تهیه آن در منزل و توسط خود افراد وجود ندارد و اکثر خانواده‌ها تمایل دارند ترشی و شور مورد نیاز خود را به‌صورت آماده تهیه نمایند؛ بنابراین راه اندازی کسب‌ وکار تهیه ترشی و شور می‌تواند راهی برای پاسخ به این نیاز افراد جامعه و کسب درآمد باشد.

راه‌اندازی خط تولید خیار شور به دلیل سرمایه نسبتاً کم در مقایسه با دیگر خطوط تولید و همچنین مواد اولیه تولید شده در داخل شهرستان، فرصت مناسبی را برای سرمایه گذاری در این زمینه فراهم کرده ‌است. برخی از خواص خیار شور برای سلامتی عبارتند از: بهبود وضعیت گوارش، منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان، کمک به کنترل دیابت، حفظ سلامت کبد و حفظ سلامت معده.

علیرغم تولید انبوه سیب‌زمینی در شهرستان طارم، واحدی برای فراوری آن به طور مثال تولید نشاسته و چیپس سیب زمینی وجود ندارد؛ بنابراین احداث چنین واحدهایی در این شهرستان توجیه اقتصادی دارد.[11]

چیپس سیب‌زمینی یکی از محصولاتی است که به واسطه طعم جذاب خود، مخاطبین زیادی نیز در میان تمام اقشار جامعه دارد و اکثر افراد به ویژه کودکان و نوجوانان مخاطب استفاده از این محصول هستند. از آنجا که سیب زمینی در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی مانند گندم و چغندر، در خاک‌های ضعیف و شرایط نامساعدتر آب و هوایی قابل کشت است و بیشترین ماده خشک را در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی دارد، توجه کشورهای صنعتی به سیب زمینی‌های پربازده و مصرف آن برای محصولات فرآوری شده، معطوف شده است. همچنین امکان استفاده از تکنولوژي هاي به روز دنیا در کشورهاي تولیدکننده سیب زمینی، زمینه را برای تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالا فراهم می آورد؛ بنابراین چیپس به عنوان یک ماده غذایی لذیذ و پرطرفدار در بازار مصرف مواد غذایی کالایی رقابتی است. افرادی که قصد ورود به این حرفه را دارند باید به این نکته توجه کنند که حتماً محصولات تولیدی توانایی رقابت با نشان‌های تجاری موجود در بازار را داشته باشند.

فرآوری پیاز نیز از جمله کسب و کارهایی است که به سبب وجود مواد اولیه آن در شهرستان طارم، قابلیت سرمایه گذاری را دارد.

منظور از فرآوری پیاز تولید فرآورده هایی مانند پیاز سرخ شده، پودر پیاز و بسته بندی آن ها است. پیاز تازه نیز چه به صورت خام و چه به صورت سرخ شده و یا پخته شده از دیر باز در سبد غذایی تمامی خانواده های روستایی و شهری ایرانی به عنوان چاشنی، ماده کمکی پخت، طعم دهنده و ... جایگاه ویژه ای داشته و دارد و این محصول ارزشمند تقریباً در تهیه تمام غذاها و پیش غذاها (در خانه ها، رستوران‌ها، غذاخوری‌های هتل‌ها، بیمارستان ها، دانشگاه ها، پادگان ها و ....) به اشکال مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. اهمیت این محصول و کاربردهای فراوان آن و مشکلات ناشی از نگهداری بلند مدت و همچنین برش و آماده سازی آن برای مصارف مختلف در حجم انبوه، باعث گردید تا روش‌های مختلف آماده سازی و نگهداری طولانی مدت آن در قالب صنایع مختلف تبدیلی پیاز (پیاز خشك به صورت خلال، پودر، پیاز منجمد سرخ شده و ... ) مورد توجه قرار گیرد. پودر پیاز نیز به عنوان ادویه و چاشنی غذایی مورد استفاده قرار می گیرد.

شهرستان طارم یکی از شهرستان هایی است که باغداری در آن عملکرد خوبی داشته و محصولات با کیفیتی در این حوزه تولید می‌شوند؛ بنابراین راه اندازی کسب و کارهایی مانند تولید آبمیوه، چیپس میوه و سایر فرآورده های میوه مانند کمپوت، لواشک، کنسانتره، مربا و ... دوره بازگشت سرمایه کوتاه مدتی داشته و از جمله مزیت های اشتغالزا به شمار می‌رود.

در زمینه فرآوری میوه، فرآوری انار با توجه به گستردگی سطح زیر کاشت آن در این شهرستان، از دیگر موارد سودآور است.

فرآوری انار شامل تهیه رب انار، سس انار، آب انار، شربت انار، مربا، مارمالاد، ژله انار، نوشابه، بستنی انار ، ترشی، سرکه و لواشک انار است که با استقبال خوب و بازار مناسب و ارزآوری برای کشور همراه خواهد بود.

تهیه چیپس میوه به دلیل فراوانی تولید میوه‌های باغی در شهرستان زمینه اشتغال خوبی را چه در مقیاس کارگاهی و چه کارخانه ای برای علاقه مندان فراهم می‌کند. خشک کردن میوه‌جات، یکی از روش‌هاي جلوگیري از فساد میکروبی آن‌ها است. در این روش، در اثر کاهش میزان رطوبت، امکان فساد میکروبی بسیار کاهش یافته و سرعت دیگر واکنش‌هاي مضر نیز، به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد. خشک کردن، ضمن اینکه روي محصول اثر حفاظتی دارد، وزن و حجم آن را نیز به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد، در نتیجه از هزینه‌های حمل و نقل و ذخیره‌سازي نیز می‌کاهد. با توجه به اینکه بخشی از بازار میوه خشک ایران، سهم محصولات وارداتی است؛ بنابراین می‌توان با تولید محصولات مشابه (از نظر نوع و کیفیت)، می‌توان مانع از واردات و خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور شد. همچنین نیاز بیش از حد برخی از کشورها به این گونه محصولات (به دلیل شرایط ویژه اقلیمی آن‌ها، هزینه بالای حمل و نقل سبزیجات و میوه‌های تازه و محدود بودن زمان نگه‌داری آن‌ها)، فرصت مناسبی برای رونق تولید و صادرات چیپس میوه فراهم آورده است.

آبمیوه یکی از بهترین جایگزین‌ها برای نوشابه‌های گازدار در سراسر دنیا است. این نوشیدنی تهیه شده از انواع میوه، از نظر سلامتی ارزش غذایی بالایی دارد و بر این اساس میزان مصرف آن در کشورهای مختلف جهان دائماً در حال افزایش است. صنعت آبمیوه در هر کشوری از صنایع اساسی در بخش غذایی به شمار می‌رود و این موضوع موجب شده تا بازار جهانی انواع آبمیوه و کنسانتره بسیار پررونق و گرم باشد؛ اما نکته ای که بر بازار فروش آبمیوه تاثیر دارد و باید به آن دقت شود نوع بسته بندی محصول است. بسته بندی زیبا در کنار کیفیت خوب محصول تاثیر بسیار خوبی در افزایش محبوبیت کالا خواهد داشت.

در شهرستان طارم مقدار بسیار زیادی سیر تولید می شود، بنابراین قابلیت ایجاد واحد صنعتی فرآوری آن شامل تهیه پودر سیر، سیرترشی و .... در این شهرستان وجود دارد.

ایجاد واحدی برای فرآوری گیاهان دارویی نیز از جمله مشاغلی است که به دلیل وجود مواد اولیه آن در این شهرستان، صرفه اقتصادی دارد.

فرآوری گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده بالا، نياز به سرمايه‌گذاري زيادي نداشته و مي‌تواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. یکی از فرآوری‌های گیاهان دارویی تولید عرقیات است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده ای نمی باشد و با توجه به ظرفیت بالای تولید گیاهان دارویی در کشور و مخصوصاً شهرستان طارم و نیز سهولت صادرات این محصولات به کشورهای دیگر، می توان با سرمایه‌ای اندک به این کسب و کار مشغول شد. خشک کردن و بسته‌بندی نیز از دیگر فرآوری‌های گیاهان دارویی است که می‌توان با فعالیت در آن‌ها به سود رسید.

تهیه روغن گردو نیز گزینه شغلی مناسبی برای سرمایه گذاری و اشتغالزایی است؛ زیرا مواد اولیه آن در این شهرستان به میزان زیادی یافت می‌شود.

روغن گردو یکی از گران‌ترین روغن‌های طبیعی موجود در بازار است. این روغن به‌راحتی در دسترس است و در تمام جهان شناخته‌ شده می‌باشد؛ ولی بسیاری از مردم هنوز از این روغن که خواص فراوانی نیز دارد بهره نمی‌برند، زیرا از خواص روغن گردو آگاهی ندارند، اما با آگاهی دادن به مردم می توان بازار فروش این روغن را گسترده تر کرد. یکی دیگر از محصولاتی که از گردو می توان تولید کرد، ترشی گردو است. این ترشی خوشمزه علاوه بر خواص بی نظیر در کاهش سطح کلسترول نیز مفید است.

محصول انجیر دارای ارزش غذایی و مزیت اقتصادی خوب و مناسبی است و با توجه به نبود صنایع فرآوری مناسب در این شهرستان، سرمایه‌گذاری در این حوزه با توجه به کیفیت و کمیت محصول تولیدی می تواند بسیار سودآور باشد.

بهره‌گیری از خواص فراوان انجیر بیشتر از طریق مصرف انجیر خشک و پس از آن میوه تازه مرسوم است. مصرف انجیر خشک به‌صورت مخلوط با دیگر میوه‌های خشکباری مرسوم است. به‌عنوان مثال تهیه و مصرف مخلوط پسته، بادام، گردو و انجیر خشک برای تقویت حافظه و قدرت تفکر بسیار مفید است؛ این در حالی است که میوه انجیر را به‌صورت فرآورده‌های مختلف نیز می‌توان مصرف کرد. اولین فراورده انجیر که تهیه و مصرف آن برای همه لازم است، نوشیدنی آب انجیر و شیره انجیر است. فرآورده‌های دیگر قابل ذکر شامل شربت انجیر (متفاوت با آب ‌انجیر)، مسقطی انجیر، مربای انجیر و مارمالاد آن، ترشی، کمپوت، سوپ و پوره انجیر هستند که هر کدام از این فرآورده‌ها روش تهیه خاص خود را دارند. علاوه بر موارد ذکر شده از انجیر می‌توان در تهیه شیرینی‌جات مختلف مانند شکلات، بیسکوئیت، کیک و کلوچه نیز استفاده کرد.

در ادامه می‎‌توان به مزیت تولید سوسیس و کالباس اشاره کرد که به دلیل رونق دامداری در این شهرستان، قابلیت سرمایه گذاری را دارد.

تولید محصولات مشتقی از گوشت‌های فرآوری شده، در هر زمانی سوددهی دارد و از شغل‌های آزاد پردرآمد محسوب می‌شود. در بین فراورده های عمل آوری شده از گوشت، سوسیس و کالباس به دلیل آماده سازی سریع و همچنین طعم و مزه مطلوب، مصرف بیشتری دارد. برای حفظ این جایگاه و افزایش تقاضای این محصولات، علاوه بر انتخاب روش های مناسب تولید و فراوری، باید به نوع و شکل بسته بندی آنها نیز توجه نمود.

 

· دامداری

دامداری به عنوان یکی از حوزه های بخش کشاورزی، در سطح گسترده ای در کشور انجام می شود و در نتیجه انجام این حرفه، سود اقتصادی خوبی کسب شده است. از آن جایی که حوزه دامداری با یکی از مهم ترین نیازهای انسان، یعنی نیاز به منابع غذایی و خصوصاً منابع پروتئینی مرتبط می‌باشد، توجه به آن امری ضروری است. فعالیت در این حوزه شغلی و افزایش بهره وری در آن، می تواند از راهکارهای کاهش وابستگی به درآمد نفتی باشد و عاملی برای توسعه صنایع غذایی، تبدیلی و تکمیلی کشور محسوب شود. شهرستان طارم با داشتن آب و هوایی مناسب و مراتع پربار می‌تواند به عنوان یکی از قطب‌های دامداری کشور در سال‌های آینده مطرح شود به شرط آنکه سرمایه‌گذاری‌های مناسب در این زمینه در این شهرستان صورت گیرد.

دامداری در شهرستان طارم بیشتر به صورت سنتی انجام می‌شود؛ البته دامدرای‌های صنعتی و نیمه صنعتی نیز در این شهرستان فعالیت دارند. مردم این شهرستان بیشتر از پرورش دام سبک مانند گوسفند بومی، گوسفند تالشی، گوسفند قزل و گوسفند کردی استقبال می‌کنند. البته پرورش بز بومی نیز وجود دارد که به دلیل استقبال کمتر در اولویت بعدی قرار می‌گیرد. در زمینه دام سنگین نیز در این شهرستان بیشتر گاو هلشتاین دورگ، گاو سمینتال دورگ و گاو بومی پرورش پیدا می‌کند.

پرورش تمامی دام‌های فوق با اقلیم شهرستان سازگار است و با توجه به اینکه مراتع خوبی نیز در این شهرستان وجود دارد، توسعه پرورش دام های مذکور، نرخ سوددهی مناسبی را به همراه خواهد داشت.

گوسفند نژاد تالشی دارای رنگ سفید تا نخودی است که سر و صورت آن به صورت کامل یا قسمتی از آن به همراه انتهای دست و پا دارای لکه‌های قهوه‌ای روشن تا تیره است. از دیگر ویژگی های ظاهری آن، می‌توان به دنبه کوچک اشاره کرد. این نوع نژاد بیشتر به منظور استفاده از گوشت مورد پرورش قرار می‌گیرد، زیرا دارای گوشتی با کیفیت است.

در بین گوسفندان ایرانی، نژاد کردی به عنوان گوسفند نژاد گوشتی محسوب می شود که  به دو دسته تیپ دشت و تیپ کوهستانی تقسیم می‌شود. محل اصلی زادگاه این نژاد کردستان است اما در زمان شاه سلطان حسین صفوی توسط کردهای مهاجر به شمال خراسان انتقال داده شدند و در حال حاضر نیز در این شهرستان پرورش می یابند.

با توجه به اقتصادی بودن توسعه گوسفند نژاد قزل، می‎‌توان از جمله ویژگی های این نژاد به دنبه کوچک، قابلیت راهپیمایی طولانی در مناطق کوهستانی، گوشت مرغوب با کیفیت و پراکندگی متناسب آن در کل استان، راندمان توليد گوشت، شير و زاد و ولد اشاره کرد. این گوسفند در مقایسه با سایر دام ها به جیره نگهداری کمتری احتیاج داشته و بیشتر غذایی را که دریافت می کند صرف تولید رشد و نمو خود می کند.

پرورش گوسفند نسبت به سایر حیوانات، بیشتر مورد توجه دامداران قرار گرفته، زیرا توان گوسفند برای تحمل اقلیم های متفاوت بیشتر است و همچنین جیره غذایی کمتر و در نتیجه هزینه کمتری نیز دارد. تمامی فرآورده های دامی مانند گوشت، شیر، ماست، کره و حتی پشم و پوست دام پرکاربرد هستند و فروش این فرآورده ها در تمامی روزهای سال انجام می‌شود. قیمت گوشت گوسفند بالا است و به علاوه اجزای گوسفند مانند جگر، سیرابی و … نیز قابل فروش هستند. خرید دام برای قربانی کردن در ایام مذهبی مانند عید قربان و … موجب رونق این کسب و کار می‌شود؛ بنابراین گسترش پرورش گوسفند سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت.

به طورکلی بز به‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف دنیا پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز به‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود.

امروزه با توجه به رشد جمعیت کشور و نیاز روز افزون جامعه به گوشت و مواد گوشتی و نقش مهم این محصولات در تأمین پروتئین و غذای افراد جامعه، پرورش دام های پر بازده به منظور افزایش تولید و خودکفایی غذایی کشور، امری لازم و ضروری است. گاوهای بومی ایران به لحاظ تنوع و اختلاف ژنتیکی، ویژگی های خاص نژادی و مقاومت های طبیعی ایجاد شده در آن ها طی قرن ها زیست در شرایط سخت محیطی و آب و هوایی مختلف به عنوان یک منبع عظیم تولید شیر و گوشت می تواند نقش موثری در تامین مواد پروتئین حیوانی و اقتصاد جامعه ایفا نمایند.

امروزه به منظور بهره برداری بهینه، از گاو های دورگ استفاده می‌شود که این موارد حاصل تلقیح نژاد اصلی و نژاد بومی هستند. گوساله ای که از طریق آمیخته گری متولد می شود هم برخی خصوصیات ارثی گاو نر اصیل را دارا می باشد و هم برخی خصوصیات ارثی گاو ماده بومی را دارد. در نسل های بعدی به تدریج صفات منتقل شده از گاو های اصیل در گوساله ها ظاهر می شود و تولیدات شیر و گوشت اغلب آنها نیز به نحو قابل توجهی افزایش می‌یابد. در شهرستان طارم پرورش گاو هلشتاین دورگ و سمینتال دورگ نیز انجام می‌شود و با توجه به سازگاری که با اقلیم منطقه داشته، همچنان قابلیت توسعه و سرمایه گذاری را دارد.

زنبورداری نیز از جمله کسب و کارهایی است که در حال حاضر نیز وجود داشته و پتانسیل های لازم برای گسترش را دارد.

مسلماً اتکا به درآمدهای نفتی همیشگی نیست و یکی از راهکارهای توسعه اقتصادی کشور، توجه به صادرات غیر نفتی است. پرورش زنبور عسل از این نوع بوده که می تواند سود خوبی به همراه داشته باشد. باردهی گل ها و میوه ها با گرده افشانی توسط زنبور عسل افزایش می یابد. این مسئله باعث شده ارزش اقتصادی پرورش زنبور عسل بسیار بیشتر از ارزش ریالی حاصل از تولید عسل باشد. در طی فرآیند پرورش و نگهداری زنبورعسل، با ازدیاد کندوها می توان به فروش کندو نیز فکر کرد و به سود خوبی دست یافت. در مناطق گرمسیری از هر کندو یک بچه کندو گرفته می شود. قابل ذکر است که محصول مزرعه پرورش زنبور عسل تنها کندو و عسل نیست بلکه موم، زهر و ژل تولید شده از آن نیز قابل فروش است.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود تنوع در تولید محصولات کشاورزی در شهرستان طارم، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از آن در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند.؛ لذا صنایع تبدیلی می‌تواند زمان استفاده از محصولات را افزایش دهد و از میزان ضایعات محصولات کشاورزی بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات می‌گردد.

علیرغم گستردگی تولیدات زراعی و باغی در شهرستان طارم، سردخانه‌ای برای نگهداری محصولات وجود ندارد؛ بنابراین ایجاد چنین واحدی از جمله برنامه های مطلوب برای رونق اقتصاد در این شهرستان است[12].

از مهمترین مزایای استفاده از سردخانه میوه و سبزی می توان به جلوگیری از فساد محصول اشاره کرد. روند انواع فسادها از قبیل فساد فیزیکی، فساد شیمیایی یا تغییر رنگ محصول، فساد ناشی از وجود میکروارگانیسم ها و غیره با نگهداری در سردخانه ها به شدت کند شده و حفظ کیفیت محصول در زمان طولانی تر حاصل می گردد. از دیگر مزایای با اهمیت احداث سردخانه میوه، کنترل قیمت بازار است. ذخیره کردن میوه در سردخانه موجب می شود در ماه هایی از سال که مصرف میوه زیاد است و فصل برداشت آن محصول خاص نیست، بازار با کمبود مواجه نشده و حباب قیمت ایجاد نگردد. در واقع با ساخت سردخانه میوه تعادلی در عرضه و تقاضا ایجاد می گردد و موجب خواهد شد از افزایش بی رویه قیمت که به ضرر مصرف کننده است و از کاهش بیش از حد آن که به ضرر باغداران است جلوگیری به عمل آید؛ بنابراین نقش سردخانه های میوه جات به عنوان حد واسط بازار و باغداران در این بین بسیار پر رنگ و حیاتی است.

با توجه به اینکه کسب و کار دامداری و باغداری در شهرستان طارم در وضعیت خوبی قرار دارد، تولید کمپوست یکی از گزینه های شغلی مناسب برای سرمایه گذاری و سودآوری است.

تولید و بسته بندی کمپوست (افزودن کود شیمیایی به کود حیوانی) از کسب و کارهای خوبی است که قابلیت سرمایه گذاری در شهرستان طارم را دارد؛ زیرا در این شهرستان کشاورزی و دامداری به حد مطلوبی انجام می‌شود؛ لذا مشکلی در خصوص تولید و بازار مصرف این مورد وجود ندارد. كود حيواني علاوه بر تأمين قسمتي از نياز غذایي محصول، ساختمان فيزيكي خاك را بهبود بخشيده تا ريشه محصول بهتر بتواند تنفس كند و فضاي بهتري را برای رشد و گسترش ريشه در اختيار داشته باشد؛ بنابراین طرفداران زیادی مخصوصا در بین باغداران دارد.

بسته بندی عسل از جمله مزیت های زود بازده این شهرستان در این حوزه است؛ زیرا با وجود اینکه تولید عسل در این شهرستان بسیار زیاد است؛ اما در حال حاضر چنین واحدی در این شهرستان وجود نداشته و عسل تولیدی شهرستان به صورت فله ای به فروش می‌رسد. قابل ذکر است که تولید کندو نیز از جمله پیشنهادات مطلوب در این زمینه است که به دلیل گستردگی زنبورداری، قابلیت سرمایه گذاری را دارد.

ویژگی مهم عسل آن است که این ماده طبیعی به دلیل دارا نبودن آب، به شرط دوری از رطوبت، در مدت طولانی فاسد نمی‌شود. این ماده فقط در صورتی ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد که بیش از ۶۰ درجه حرارت ببیند. البته برای حفظ قدرت ضد میکروبی عسل باید آن را در مکانی تاریک و یا در ظرف شیشه ای مات یا تیره خارج از یخچال نگه داشت. نگهداری عسل در ظروف فلزی برای مدت طولانی مناسب نیست. بدین منظور امروزه بسته بندی عسل به شکل های جذاب، خلاقانه و مناسب جهت نگهداری رو به افزایش است. بسته‌بندی های شکیل، باعث جذب بیشتر مشتری و همچنین تسهیل در حمل و نقل عسل می‌شود؛ لذا کار کردن در حوزه بسته بندی عسل تولیدی شهرستان علاوه بر سودآوری باعث ایجاد اشتغال پایدار نیز می‌شود.

شهرستان طارم فاقد کشتارگاه صنعتی دام و طیور است و دام و طیور پرورش یافته در این شهرستان برای کشتار به سایر شهرستان ها ارسال می‌شود. با توجه به اینکه در حال حاضر در این شهرستان دامداری و پرورش طیور در وضعیت مناسبی قرار گرفته است؛ لذا احداث چنین واحد هایی یکی از نیازهای اساسی است که علاوه بر اشتغالزایی، سوددهی بالایی نیز خواهند داشت.[13]

کشتارگاه‌های صنعتی نقش مهمی در حفظ محیط زیست دارند؛ زیرا ضایعات حاصل از کشتار دام نظیر خون و اجزای گوشتی غیر قابل مصرف، در این مکان‌ها به پودر گوشت که خوراک دام است، تبدیل می شود که علاوه بر قرار گرفتن مجدد در چرخه اقتصادی از آلودگی محیط زیست نیز جلوگیری به عمل می آید. فاضلاب حاصل از کشتار در تصفیه خانه های مجهز تصفیه شده و پساب حاصله به مصرف کشاورزی می رسد. البته لازم به ذکر است که در کشتارگاه ها باید فضای مناسب برای کشتار دام سبک و سنگین به صورت همزمان وجود داشته باشد و همچنین باید آب مورد نیاز در زمان کشتار نیز تامین شده و تجهیزات و امکانات لازم برای رعایت مسائل بهداشتی و زیست محیطی فراهم شود.

هدف از احداث کشتارگاه طیور تأمین گوشت و رسانیدن آن و سایر متفرقات خوراکی به صورت بهداشتی و مطابق با موازین شرع مقدس اسلام به دست مردم، بالا بردن ظرفیت تولید، اشتغالزایی، کشتار متمرکز و به دست آوردن آمار دقیق جهت برنامه ریزیهای آتی و ... است.

بررسی های انجام شده نشان می‌دهد ایجاد واحدی برای تولید خوراک دام، فرصت مناسبی برای سرمایه گذاری است؛ زیرا شهرستان طارم فاقد چنین واحدی است و در حال حاضر خوراک دام از جمله نیازهای این شهرستان است که از سایر شهرستان‌ها تأمین می‌شود.[14]

مراتع مهمترین بخش از منابع تجدید شوندۀ کشور است که به دلیل پایین بودن هزینه تأمین علوفه از آنها در مقایسه با هزینه تولید علوفه از طریق کشت آبی، فشار زیادی بر آن وارد می شود. با توجه به افزیش دامپروری و مرغداری‌ها و پایین بودن ظرفیت تولیدی مراتع، این فشار بیشتر و بیشتر می‌شود و برای جلوگیری از تخریب مراتع باید به فکر منابع غذایی غیر مرتعی آنها باشیم. با توجه به اینکه محصول تولیدی توسط دام های موجود کشور به مصرف می رسد و همچنین میزان دام هر روز رو به افزایش است؛ لذا هر سال به مقدار بیشتری علوفه و خوراک دام نیاز است. با اجرای پروژه های صنعتی که از ضایعات کشاورزی و… خوراک دام، طیور و آبزیان با ارزش غذایی مناسب تولید نماید، هم غذای مورد نیاز دام‌ها تأمین می شود و کشور را به خودکفایی سوق می دهد و هم استفاده از مواد اولیه ارزانتر در تولید این محصول سبب خواهد شد تا قیمت تمام شده آن پایین تر و در نتیجه قیمت فروش آن نیز پایین باشد. تولید خوراک دام و طیور می تواند زمینه اشتغال خوبی را به طور مستقیم و غیر مستقیم برای افراد ایجاد کند.

تولید برخی از میوه های آجیلی مانند گردو و فندق نیز مزیت هایی مانند فرآوری پوست خشکبار را ایجاب می‌کند.

امروزه در اکثر صنایع مساله بازیافت پسماندها مورد توجه خاص قرار گرفته است. در صنایع تبدیلی، دیگر مانند گذشته پسماندها را جزء ضایعات به حساب نمی‌آورند و سعی می‌کنند با فرآوری آنها، ارزش افزوده بیشتری برای صنایع خود ایجاد نمایند و همچنین به محیط زیست آسیب کمتری برسانند. یکی از پسماندهایی که اخیرا در کشور ما به شکل محدود مورد توجه قرار گرفته است، مساله پسماندهای حاصل از پوست کنی، فرآوری و بسته بندی خشکبار است. یکی از ساده‌ترین را‌ه‌های فرآوری پوست خشکبار، آسیاب کردن و تبدیل آنها به پودر است. با خرید یک دستگاه آسیاب مناسب جهت انجام این کار می توان پودر به دست آمده را به شکل ماده اولیه سایر صنایع از قبیل تولید خوراک دام و طیور، کاغذ، مقوا، MDF، نئوپان، فیبر، کف‌پوش و لمینیت و تولید کربن خالص به فروش رساند. بنا بر مطالعات انجام شده قیمت پودر به دست آمده 3 تا 4 برابر قیمت پوست خشکبار است. در صورت نداشتن توان مالی جهت خرید دستگاه آسیاب می‌توان با کارگاه‌‌هایی که دارای این دستگاه‌ها هستند همکاری نموده تا با بستن قرارداد و دریافت مبلغی این پوست‌ها را آسیاب کرده و پودری شبیه آرد سفید تحویل دهند. نوع دوم فرآوری که در آن نیاز به سرمایه بالاتر و جذب سرمایه گذار است، تولید کربن فعال می باشد. کربن فعال ماده‌ای است که برای تصفیه استفاده می‌شود و از آن می‌توان در تصفیه خانه‌های بزرگ آب، صنایع پتروشیمی، نفت و گاز، صنایع غذایی و دارویی و همچنین پزشکی استفاده کرد. برای تولید هر کیلوگرم کربن فعال به 12 کیلوگرم پوست پسته نیاز است و هم اکنون چین بیشترین صادرات کربن فعال به کشورمان را دارد. متاسفانه در کشور ما بخش زیادی از پوست خشکبار به شکل خام و با قیمت بسیار پایین به دو کشور چین و ترکیه صادر می‌شود؛ در حالی که با راه‌اندازی صنایع فرآوری مربوطه، می‌توان از این پتانسیل قدرتمند برای ایجاد کسب و کاری پرسود به عنوان تولید مواد اولیه برای صنایع مختلف بهره برد و از خروج ارز از کشور جلوگیری کرد. از فواید دیگر این صنعت این است که سلولزهای پوست خشکبار می‌تواند جایگزین مناسبی برای چوب درختان و کاهش نیاز به سلولز درختان در صنعت بوده و کمک شایانی به بهبود شرایط زیست‌محیطی و نابودی کمتر جنگل های کشورمان نماید.

با افزایش جمعیت، رشد تکنولوژی و افزایش سطح استانداردهای زندگی در جوامع امروزی، مصرف محصولات با محتوای بسته بندی های کوچک افزایش یافته است. جامعه مصرفی نیازمند محصولاتی با سایزها و بسته بندی های متفاوت بوده و اهمیت صنعت بسته بندی به تدریج برای بنگاه ها و برنامه ریزان اقتصادی در حال آشکار شدن است. در بیشتر موارد شاهد هستیم که محصولات با بسته بندی های نامناسب با قیمت های ناچیز به بازرگانان خارجی فروخته می‌شوند. این محصولات بعد از انتقال به خارج و انجام بسته بندی های مناسب بر روی آنان، با ارزش افزوده بالا و با قیمت های چند برابری و به اسم و برند همان کشورها به بازار کشورهای دیگر عرضه می شوند و این کار ضمن برندسازی برای آن کشورها، تجارت آن ها را هم توسعه می‌دهد و این نشان دهنده رابطه مستقیم توسعه صنعت بسته بندی با رشد و توسعه تجاری کشورهاست. با توجه به موارد گفته شده و تولیدات میوه های آجیلی در این شهرستان، بسته بندی خشکبار  می‌تواند در این شهرستان توجیه اقتصادی داشته باشد. البته در این مورد باید توجه داشت که در صورت کافی نبودن موارد تولیدی، می‌توان مابقی نیاز این واحد ها را از سایر مناطق تامین کرد.

بسته بندی گوشت از جمله مزیت هایی است که در صورت احداث کشتارگاه در این شهرستان، قابلیت سرمایه گذاری و سوددهی را دارد.

مصرف گوشت های بسته بندی شده‌ای که در ظرف های یکبار مصرف ارائه می شوند و حاوی برچسب‌هایی هستند که نشان دهنده رعایت شرایط بهداشتی و نظارت دامپزشکی است، توصیه می شود. گوشت سالم و بهداشتی دارای رنگ، بو و شکل فیزیکی طبیعی، عاری از هر گونه فضولات و کاملاً تمیز و بدون آثار خون مردگی است. یکی از روش‌های تازه ماندن گوشت، بسته‌بندی مناسب است. بسته بندی باید به گونه‌ای باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی جلوگیری کند. همچنین بسته بندی باید خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ و همچنین گوشت را در برابر آلودگی های میکروبی و سایر آلودگی ها نگهداری کند.

فرآوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم دوزی و همچنین استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه گذار، سود خوبی هم نصیب دامدار می‌کند؛ زیرا در حال حاضر پوست دام در این شهرستان فرآوری نمی‌شود.[15]

لازم به ذکر است در صورت دقت نکردن به بازارفروش و ظرفیت شهرستان، تمام مشاغلی که در این حوزه نام برده شد با مسئله اشباع روبه رو خواهند شد. بنابراین در نظر گرفتن نیاز و ظرفیت شهرستان و همچنین بازارفروش در شهرستان های اطراف در زمینه راه انداری این مشاغل مهم است.

 

· زراعت

بخش زراعت در روند رشد و توسعه اقتصادی کشورهای مختلف نقش‎های متعددی بر عهده دارد که از جمله مهم‎ترین آن‎ها می‎توان تامین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع بالادستی، تامین نهاده‎هایی مانند نیروی کار، مصرف تولیدات سایر بخش‏های صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشین‌آلات کشاورزی، ارزآوری برای کشور و تامین مالی سایر بخش‎های زیربنایی را نام برد.

در این حوزه لازم به ذکر است که تمام موارد پیشنهاد داده شده به شرط وجود زمین کافی، قابلیت سرمایه گذاری را دارند.

کشت گیاهان دارویی مانند به لیمو، اسطوخودوس، رزماری، مریم گلی و ... در منطقه، به لحاظ دارا بودن شرایط جوی مناسب انجام شده است و همچنان هم جای کار دارد؛ زیرا امروزه افراد زیادی به استفاده از گیاهان دارویی متمایل شده اند. خواص بی نظیر این گیاهان و نداشتن عوارض جانبی ناشی از مصرف باعث شده تا افراد زیادی به صور مختلف از آن ها استفاده کنند. به همین جهت به کشت گیاهان دارویی می توان به چشم یک مزیت پر سود نگریست. از آن جا که این گیاهان برای کشت به مراقبت خاص و شرایط حساسی نیاز ندارند، می توان روی کشت آن ها سرمایه گذاری کرد.

سیر و سیب زمینی از جمله محصولات باارزش حوزه زراعت در این شهرستان هستد که در حال حاضر به صورت گسترده کشت می‌شوند و کیفیت خوبی دارند؛ بنابراین با توجه به اینکه با اقلیم شهرستان سازگار هستند می‎‌توان سطح زیر کشت آنها را افزایش داد.

سیب زمینی بعـد از گنـدم، برنـج و ذرت، بیشتریـن سـهم را در میـزان تولید محصولات غذایـي داراسـت و نقـش مهمـي در تغذیه و سـبد غذایي جمعیـت جهان دارد. در کشـورهاي در حال توسـعه، اهمیـت غذایـي سـیب زمیني به مراتـب بیشتـر اسـت و در ایـران نیـز بعـد از گنـدم، رتبـه دوم را بـه خـود اختصاص داده اسـت. بـرای تولید پایـدار محصول سـیب زمینی، آب مهم تریـن عامـل اسـت کـه بـا توجـه بـه مشـکل کم آبـی در کشـور، تـلاش در جهـت اسـتفاده بهینه از آبهاي اسـتحصالی و کاهش برداشـت از منابع آب زیرزمیني، اجتناب ناپذیر اسـت. سیب زمینی بیشتر از هر نوعی از غلات، مواد مغذی مورد نیاز انسان را در زمان كمتر و با زمین كمتر و در شرایط آب و هوائی دشوارتر می تواند تامین كند. با در نظر گرفتن اهمیتی که این محصول دارد، توسعه کشت آن قابلیت توسعه را دارد.

یکی از محصولات مناسب جهت تغییر الگوی کشت و سازگاری با شرایط کم آبی، سیر است. سیر گیاهی است که نسبت به سایر محصولات، آفت و بیماری کمتری دارد؛ بنابراین می توان آن را با دردسر کمتری به صورت کاملاً ارگانیک تولید کرد. آب مورد نیاز سیر در این شهرستان از نزولات جوی تأمین می شود؛ بنابراین توسعه آن از جمله گزینه های شغلی مناسبی است که سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت.

بعد از موارد فوق می‌توان به توسعه کشت پیاز اشاره کرد. این محصول نیز از جمله محصولات زراعی شهرستان طارم است و پتانسیل های لازم برای سرمایه گذاری را دارد.

پياز محصولی است که به صورت یک‌ساله كشت می‌شود. این گیاه متعلق به فصل خنک است و بهترین دما برای جوانه زدن بذر پیاز 18 درجه سانتی‌گراد و حداقل و حداکثر دما برای این مرحله از رشد به ترتیب 7 و 29 درجه سانتی‌گراد است. این محصول از مهم‌ترین محصولاتی است که در سطح وسیعی در تمام دنیا کشت می‌گردد و به‌عنوان چاشنی و طعم‌دهنده در اکثر غذاها استفاده می‌شود و دارای مصارف پزشکی و دارویی متعددی است؛ بنابراین بازار مصرف خوبی داشته و توسعه آن توجیه اقتصادی دارد.

با توجه به اهمیت تولید حبوبات در اقتصاد کشاورزی و مستعد بودن شرایط اقلیمی از نظر نوع خاک که سبک و غیر اسیدی است و آب و هوای معتدل این شهرستان، توسعه کشت حبوباتی مانند نخود، از جمله مواردی است که ارزش افزوده زیادی را به دنبال خواهد داشت.

گندم و جو از جمله محصولات استراتژیک این شهرستان هستند که در حال حاضر در برخی از مناطق کشت می‌شوند و با توجه به اینکه با شرایط جوی شهرستان سازگار هستند، پتانسیل های افزایش کشت و سوددهی را دارند. در میان محصولات کشاورزی، کاشت گندم نسبت به بقیه کم دردسرتر و کم آفت تر است. گندم در بازه زمانی حدودا هشت ماهه به ثمر نشسته و به مرحله سود دهی می رسد. خرید تضمینی گندم همه ساله توسط دولت انجام می گیرد. البته خود کشاورز نیز می تواند گندم را به صورت آزاد بفروشد و درآمد خوبی کسب کند. کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانه‌ای در اختیار کشاورزان قرار می گیرد؛ بنابراین گسترش تولید گندم ارزش افزوده زیادی را به دنبال دارد.

جو بعد از گندم بیشترین سطح زیر کشت را در ایران به خود اختصاص داده است. در ایران اراضی وسیعی وجود دارد که به دلیل شوری و عمق کم خاک و شور بودن آب زراعی صرفا برای تولید جو مناسب است. جو از دیرباز در سبد تغذیه دام جایگاه ویژه داشته و به صورت دانه و علوفه سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جو برای تهیه نان و پخت سوپ استفاده می شود. این گیاه در تهیه غذای کودک نیز کاربرد دارد.

کشت زعفران نیز از جمله برنامه های راهبردی منطقه برای سوددهی و اشتغالزایی به شمار می‌رود؛ زیرا کشت آن به صورت آزمایشی انجام شده و عملکرد خوبی داشته است.

بسیاری از مردم فکر می کنند که کاشت زعفران فقط درخراسان انجام می شود، به همین دلیل اطلاعات کافی از کاشت طلای سرخ ندارند. مقاومت زعفران در برابر سرما زیاد بوده و به آب کمی نیاز دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می کند. ایران اولین کشور تولیدکننده زعفران بوده که قریب به 90 درصد از زعفران جهان را تأمین می کند. مصرف زعفران در ایران بالا است و کشت آن در شهرستان طارم نه تنها می تواند نیاز منطقه را تامین کند بلکه در سراسر ایران نیز مشتری دارد.

کشت برخی از دانه های روغنی مانند ذرت دانه ای، کلزا و کنجد در حال حاضر به صورت محدود و کم وجود دارد؛ اما با توجه به اینکه با اقلیم منطقه سازگار هستند و پتانسیل های توسعه را دارند، افزایش سطح زیر کشت آنها سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت[16].

کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم می‌باشد و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگردان بقای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور در بسیاری از کشورهای دنیا متداول است. روغن کلزا از جمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و با داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال و استفاده ملل‌های مختلف قرار گرفته و پیشینه کشت و پرورش این محصول در ایران به اوایل دهه هفتاد برمی‌گردد.

ذرت با هر آب و هوایی سازگاری دارد. این گیاه در برابر خشکی مقاوم بوده و میزان ثمردهی آن در هکتار بالا است. ذرت در دو نوع علوفه ای و دانه ای کشت می شود. در ضمن دولت برای تشویق به کشت این گیاه، اقدام به خرید تضمینی ذرت از کشاورزان می کند. روغن ذرت، کنسرو ذرت و دانه ذرت به مصارف انسانی می رسد و همچنین دانه ذرت در مرغداری ها و علوفه تر، خشک، سیلو شده و کنجاله دانه در دامداری ها استفاده می شود.  کاکل ذرت نیز در داروسازی به کار می رود. از ساقه و برگ ذرت در صنایع کاغذ، مقواسازی و تولید کاغذ دیواری استفاده می کنند. نشاسته ذرت در صنایع رنگرزی، داروسازی و پلاستیک سازی کاربرد دارد.

کاشت کنجد به دلیل سازگاری محیطی، بازدهی بالا، مفید بودن برای خاک، نیاز به سرمایه اولیه کم و بازاریابی آسان، گزینه شغلی مناسبی است. کنجد از آن دسته از گیاهانی محسوب می شود که با هر بار کشت و پرورش، محصول و بار قابل توجهی را به ارمغان می آورد. یکی دیگر از مزایای کاشت کنجد، صرفه جویی در منابع آب است. این گیاه قادر است تا با جذب رطوبت باقیمانده در خاک رشد کند. همین امر موجب سازگاری کنجد با آب و هوای گرم می شود. ریشه های کنجد در بهبود ساختمان خاک و افزایش نفوذپذیری آن نقش موثری داشته و به عنوان یکی از گیاهان مناسب برای تناوب‌های زراعی در نظر گرفته می شود. همچنین در بعضی از مناطق این گیاه به عنوان کود سبز کاشته می شود. کنجد در روغن کشی (کنجد و ارده)، نانوایی و آجیل فروشی ها، تهیه عطرها، به عنوان حلال در داروسازی و... مورد استفاده قرار می‌گیرد. صادرات و فرآوری کنجد، می تواند هدف تولید انبوه کشاورزان باشد؛ از همین رو نگرانی ها برای بازاریابی این محصول نسبت به سایر محصولات کاهش پیدا می کند.

کشت برنج نیز در حال حاضر در برخی از نقاط شهرستان که منابع آبی خوبی دارد، انجام می‌شود و در صورت مدیریت منابع آبی، قابلیت توسعه و افزایش سطح زیر کشت را دارد.[17]

برنج مهم ترین غلات و اقلام غذایی جهان است و بیشتر مردم به برنج به عنوان یک غذای اصلی وابسته هستند. آب مورد نیاز برای کشت برنج از سایر غلات بیشتر است و رطوبت کافی از عوامل مورد نیاز برای کاشت بهتر این محصول است. البته برای کشت این محصول باید بازار فروش و قیمت، مناسب باشد تا کشاورزان متضرر نشوند و رونق تولیدات داخلی را زمینه ساز شود.

 

· طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار بوده و سود سرشاری دارد.

طبق بررسی های انجام شده در حوزه طیور، پرورش بوقلمون می‌تواند یکی از کسب و کارهای پر سود باشد؛ زیرا در حال حاضر در این شهرستان انجام می‌شود و بازدهی خوبی داشته است؛ بنابراین پتانسیل های لازم برای سرمایه گذاری را دارد.[18]

در طي چند دهه گذشته توجه به بوقلمون و محصولات آن موجب شده تا پرورش آن به صورت صنعتي در ايران و جهان آغاز و طي چند سال اخير نيز به مرز قابل قبولی برسد تا جایی که امروزه شاهد افزايش روزافزون مصرف گوشت و ساير فرآورده هاي آن در سراسر جهان هستيم. از آنجا که گوشت بوقلمون دارای خواص غذائي ويژه‌ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ مي تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوئي را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.

توسعه پرورش شترمرغ و بلدرچین نیز در صورت وجود بازار مصرف، از جمله فرصت‌های مناسب سرمایه گذاری است؛ زیرا این موارد با اقلیم شهرستان سازگار هستند و در حال حاضر به صورت محدود پرورش داده می‌شوند؛ اما قابلیت های لازم برای توسعه را دارند.

کسب و کار در زمینه پرورش شترمرغ پرواری در کشور ما قابلیت و استعداد پیشرفت فراوانی دارد؛ زیرا کشور ما چهار فصل بوده و شرایط طبیعی پرورش شترمرغ در بسیاری از مناطق مختلف ایران فراهم است. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده و مقاومتش 3 برابر چرم گاو  است، ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و  خلق آثار هنری، می توان اشتغال زایی کرد.

بلدرچین پرنده ای با جثه کوچک، در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش (40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است.

در ادامه نیز می‌توان به پرورش کبک اشاره کرد که در حال حاضر به به دلیل استقبال کمتر، به میزان محدود انجام می‌شود؛ اما همچنان جای کار دارد و در صورت بازار و تبلیغات می‌توان پرورش آن را گسترش داد.

کبک پرنده‌ای است وحشی، که در کوهستان‌ها زندگی می‌کند. این پرنده از قدرت پرواز کمی برخوردار بوده و در دنیا گونه‌های متعددی از آن وجود دارد. محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب قیمتی بیشتر و مشتریان خاص خود را دارند و از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماری‌ها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان کمتر است. همچنین می‌توان به بازار جوجه و تخم کبک اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه بیشتر را دارد و از نظر صادرات در برخی از استان ها (مانند خراسان جنوبی) در وضعیت مناسبی قرار دارد. همچنین با پرورش کبک به‌صورت صنعتی می‌توان بخشی از نیاز کشور در حوزه گوشت را تأمین کرد و از میزان واردات به داخل کشور کاست.

در شهرستان طارم چند واحد مرغداری صنعتی برای پرورش مرغ گوشتی، مرغ مادر و مرغ تخم گذار فعالیت می‌کنند که تولیدات آنها برای رفع نیاز شهرستان کافی است؛ بنابراین توسعه این موارد تنها در صورت وجود تقاضا سودآور خواهد بود.[19]

پرورش مرغ تخمگذار علاوه بر اینکه به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می کند نقش به‌سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا می‌کند. در صورتی که شخص بخواهد مشغول به پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت محدود شود نیاز به تکنولوژی پرهزینه‌ای ندارد و با بهره گیری از امکانات کم و موجود در روستا یا محل زندگی خود می تواند شرایط اجرای طرح را فراهم کند. پرورش مرغ تخم‌گذار حتی به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت پیدا کردن بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است. همچنین پیدا کردن بازار فروش با حاشیه سود بالا از امور مهم در مورد این کسب و کار است که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی امکان پذیر است.

با افزایش روزافزون جمعیت در راستای تامین نیازهای مردم، ایجاب می‌کند در زمینه تولید گوشت سفید و پرورش مرغ گوشتی فعالیت کرد. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم و بهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است. بدیهی است گوشت مرغ به سبب مزیت‌های فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند در کشور مطرح و نیاز عمومی را در این زمینه مرتفع نماید. نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با سایر دام ها کمتر است، به طوری که در گوشت گوسفند ضایعات حدود 50 درصد و در مرغ حدود 25 درصد است. ضریب تبدیل جیره غذایی به گوشت در مرغ نسبت به سایر دام ها بالا بوده، به طوری که در مرغ های اصلاح شده این ضریب 2 تا 2/2 و در گوساله و گاو بین 6 تا 9 درصد متغیر است. با توجه به دلایل فوق ایجاد واحد پرورش مرغ گوشتی در شهرستان مزیت دارد و تنها باید بازاریابی کرد تا بتوان محصول را با قیمت مناسب به فروش رساند.

یکی از صنایع مهم در زمینه پرورش ماکیان، صنعت پرورش مرغ مادر گوشتی و تخم گذار است که صنایع فرودستی و حتی پایین دستی را به شدت متاثر می‌نماید. صنایع مرغ مادر گوشتی و تخم گذار، با تامین تعداد مورد نیاز جوجه گوشتی و تخم گذار، سهم به سزایی در تامین پروتئین مورد نیاز جوامع بشری دارند. از آنجایی که راندمان تولید مثل در این صنعت بسیار حائز اهمیت می‌باشد، هر عاملی که باعث کاهش درصد تخم گذاری و جوجه آوری شود، به شدت می‌تواند بر تولید جوجه یک روزه و لذا قیمت جوجه تاثیرگذار باشد، که پیامد آن افزایش قیمت محصول نهایی یعنی گوشت و تخم مرغ است.

 

· صنعت

صنعت یکی از عوامل مهم توسعه اقتصادی در همه کشورها به حساب می‌آید که متاسفانه در کشور ما آنچنان که باید و شاید به آن توجه نشده است؛ بنابراین ایجاد کسب و کار های صنعتی در صورت داشتن دانش کافی و سرمایه های نسبتا زیاد، هم سبب ایجاد اشتغال پایدار برای جوانان منطقه می‌شود و هم سودآوری زیادی را به همراه خواهد داشت.

علیرغم تولیدات گسترده در حوزه باغداری، عمده سبد و کارتن مورد نیاز برای بسته بندی و همچنین ادوات کشاورزی از جمله واردات شهرستان طارم است؛ بنابراین ایجاد واحدی برای تولید سبد و ادوات کشاورزی، یکی از پیشنهادات مطلوب برای توسعه اقتصاد و ایجاد اشتغال است.[20]

طبق برسی‌های انجام شده، تولید پوشاک گزینه شغلی مناسبی برای سرمایه گذاری است؛ زیرا واحد های موجود عملکرد خوبی داشته اند؛ اما کفاف نیاز شهرستان را نمی‌دهند و بخشی از پوشاک از جمله واردات است.[21]

پوشاک پردرآمدترین صنعت موجود در کشور ماست. امروزه افراد زیادی که در کشور ما در صنعت پوشاک یعنی در زمینه طراحی، دوخت و تولیدی لباس فعالیت می کنند. همچنین با وجود شبکه های اجتماعی و رشد روزافزون این شبکه ها و نفوذ آن در میان مردم طی ۵۰ سال گذشته تعداد مزون هایی که در زمینه پوشاک فعالیت می کنند به طرز چشمگیری افزایش یافته است، از طرفی به دلیل این که در مناسبت هایی همچون عید نوروز و شروع مدارس افراد زیادی اقدام به خرید لباس می کنند همین موضوع باعث می شود که بیش از پیش این صنعت رونق پیدا کند؛ بنابراین ایجاد و گسترش تولیدی های پوشاک نیز از کسب و کارهایی است که قابلیت سرمایه گذاری دارد.

تولید مصالح ساختمانی و مواد بهداشتی مانند مسواک، دستمال کاغذی، محصولات مراقبت از پوست و مو و ... نیز از جمله کسب و کارهایی هستند که پتانسیل سرمایه گذاری را دارند؛ زیرا زیرساخت‌های لازم برای احداث چنین واحدهایی در شهرستان وجود دارد.[22]

در ادامه نیز می‌توان به مزیت هایی مانند احداث کارخانه تولید قطعات خودرو و کارخانه تولید لوله های آبیاری زمین های کشاورزی اشاره کرد که ظرفیت های لازم برای سودآوری را دارند.[23]

در شهرستان طارم سه شهرک صنعتی وجود دارد که بیشتر واحدهای فعال آنها در زمینه فرآوری زیتون کار می‌کنند و تنها چند واحد تولید بلوک و کارتن نیز وجود دارد.

 

· صنایع دستی

صنایع دستی چکیده و ثمره ذوق و هنر هنرمندان و صنعتگرانی است که با دستان پرتوانشان روح و جان فرهنگ و هنر به یادگار مانده از نیاکان خویش را جاودانه می‌سازند. صنایع دستی نماد فرهنگ اصیل، تاریخ کهن و هنر بی‌مثال مردم این سرزمین اسطوره‌ای است، گوهرِ پاکیزه و قیمتیِ مردمی که نه به وسیله صنعت بلکه به دستِ پرتوان صنعتگران، هنرمندان و بافندگان این دیار کهن تولید شده است.

با توجه به اینکه قالی بافی در حال حاضر در شهرستان طارم انجام می‌شود و برخی از مردم در انجام آن مهارت دارند، این مورد را می‎‌توان گسترش داد و با استفاده از بازاریابی مناسب، سود چشمگیری را به دست آورد.

قالیبافی از هنرهایی است که از قدیم نزد جهانیان جایگاه ویژه ای داشته و ایران را به این هنرش می‌شناسند. آمارها نشان می دهد فرش ایرانی از کیفیت خوبی برخوردار بوده و قابل رقابت با کشورهای دیگر است. در ضمن با تولید فرش با کیفیت می توان به صادرات در این زمینه نیز فکر کرد. همچنین قالیبافی از مشاغل خانگی پردرآمدی بوده که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. در ضمن این کسب و کار  را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد.

گليم بافي يكي از شاخه هاي قاليبافي است و در آن از طرح‌هاي مختلف محلي استفاده مي شود. برخی از مردم شهرستان با مهارت گلیم بافی آشنا هستند و این کار را انجام می‌دهند. این مورد نیز در صورت تامین بازار، همچنان جای کار دارد.

دوزندگی لباس محلی نیز از جمله صنایه دستی مرسوم در این شهرستان است که توسط برخی از بانوان انجام می‌شود و در صورت تامین بازار مصرف، پتانسیل های لازم برای توسعه را دارد.

در ادامه نیز می‎‌توان به مزیت هایی مانند ربان دوزی، حصیر بافی و جاجیم بافی اشاره کرد که هم اکنون به صورت محدود در این شهرستان انجام می‌شوند و در صورت بازاریابی و تبلیغات مناسب، می‌توان این تولیدات را افزایش داد.

 

· خدمات

تنوع در حوزه مشاغل خدماتی بسیار زیاد است و حرفه های زیادی را در برمی گیرد که میزان سودآوری حرفه ها با توجه به نیاز و ظرفیت منطقه با یکدیگر تفاوت‌هایی دارد. برای مثال گردشگری از فعالیت هایی است که با سودآوری بسیاری همراه است و در شهرستان طارم نیز ظرفیت های بسیار خوبی برای سرمایه گذاری در زمینه گردشگری مانند احداث اقامتگاه بومگردی، هتل و اقامتگاه و رستوران بومی وجود دارد.

در حقیقت پیش از آن که یک گردشگر از شهری بازدید کند، بخشی از جستجوی آن‌‌‌‌‌‌ها در مورد این خواهد بود که چگونه نزدیک‌‌‌‌‌‌ترین هتل و اقامتگاه را در شهر پیدا کنند. حقیقت این است که اگر یک شهر توریستی فاقد هتل‌‌‌‌‌‌ها و اقامتگاه‌‌‌‌‌‌های استاندارد باشد، احتمالاً بازدیدکنندگان (گردشگران) کمتری جذب خواهد شد. در نتیجه، به عنوان یک سرمایه‌‌‌‌‌‌گذار اگر به دنبال راه‌‌‌‌‌‌اندازی کسب و کار در حوزه سفر و گردشگری هستید، یکی از گزینه‌‌‌‌‌‌هایتان سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری در بخش هتل و اقامتگاه است.

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی، نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز عرضه می‌شود. رستوران‌ها جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی برای هر کشوری در جهان محسوب می‌شوند و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف ایران قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کارهای زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذاهای محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود.

ایران کشوری است غنی از اقلیم‌های مختلف و برای کسانی است که می خواهند با فرهنگ و آداب و رسوم محلی هر منطقه آشنا شوند. اقامتگاه های بوم گردی فرصت مناسبی است تا ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه ها، مصداق دیگری از مهمان نوازی ایرانی است.

با توجه به اینکه شهرستان طارم فاقد شهربازی است، ایجاد چنین واحدی، یکی از فرصت های شغلی مناسب برای سرمایه گذاری است.[24]

 

· شیلات

شیلات از حوزه های شغلی سوددهی است که ظرفیت بسیار خوبی در کشور ما برای آن وجود دارد که اگر از این ظرفیت های شیلاتی استفاده شود ارزآوری بسیار خوبی برای کشور ایجاد خواهد شد.

با توجه به اینکه در این شهرستان در حال حاضر برخی از افراد به پرورش ماهیان سردآبی مانند قزل آلا و گرمابی مانند کپور مشغول بوده و سود خوبی را نیز کسب کرده اند، سرمایه گذاری در زمینه پرورش ماهی نیز می‌تواند فرصت مناسبی برای درآمدزایی باشد.[25]

ماهیان سردآبی در محدوده دمایی 18-12 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. ماهی قزل آلا یکی از معروف ترین گونه های ماهیان سردآبی است. قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است؛ بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد. این نوع ماهی طرفداران زیادی در بین مردم دارد؛ لذا راه اندازی پرورش آن، علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، احتمالاً سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت.

بزرگ‌ترین خانواده ماهيان آب شيرين، کپورماهیان هستند که دارای 200 جنس می‌باشند. این ماهی در مقایسه با سایر گونه‌های پرورشی در آب‌های گرم و معتدل، ارزشمندترین ماهی از لحاظ اقتصادی است و نیز ارزش‌های تغذیه‌ای فراوانی دارد؛ ازاین‌رو آموزش توسعه پرورش این ماهی می‌تواند در راستای تأمین غذای جمعیت کشور و نیز افزایش سطح معیشتی مردم مؤثر باشد.

 

	کشاورزی						صنایع				خدمات
ردیف	باغداری	دامداری	زراعت	طیور	شیلات	صنایع غذایی		صنایع تبدیلی و تکمیلی	صنعت	صنایع دستی	خدمات
1	احداث باغ زیتون(1)	پرورش گوسفند تالشی(1)	کشت سیب زمینی(1)	پرورش بوقلمون(1)	پرورش ماهی قزل آلا(1)	فراوری زیتون(1)		احداث سردخانه(1)	تولید پوشاک(1)	قالی بافی(1)	احداث اقامتگاه بومگردی(1)
2	احداث باغ انار(1)	پرورش گوسفند کردی(1)	کشت سیر (1)	پرورش بلدرچین(2)	پرورش ماهی کپور(2)	تولیدرب گوجه(1)		تولید کمپوست(1)	تولید سبد(1)	گلیم بافی(1)	احداث رستوران بومی(1)
3	احداث باغ گردو(1)	پرورش گوسفند بومی(1)	کشت گیاهان دارویی(1)	پرورش شترمرغ(2)		تولید چیپس سیب زمینی(1)		بسته بندی عسل(1)	تولید ادوات کشاورزی(1)	دوزندگی لباس محلی(2)	احداث هتل و اقامتگاه(1)
4	کاشت صیفی جات(1)	پرورش گوسفند قزل(1)	کشت حبوبات(2)	پرورش کبک(3)		تولید نشاسته سیب زمینی(1)		تولید کندو(1)	تولید مصالح ساختمانی(2)	روبان دوزی(3)	احداث شهربازی(2)
5	احداث گلخانه صیفی جات(1)	پرورش گاو سمینتال دورگ(2)	کشت پیاز(2)	پرورش مرغ گوشتی(3)		تولید پودر گوجه(1)		احداث کشتارگاه دام(2)	تولید لوازم بهداشتی(2)	جاجیم بافی(3)
6	احداث باغ فندق(1)	پرورش گاو هلشتاین دورگ(2)	کشت زعفران(3)	پرورش مرغ تخم گذار(3)		فراوری انار(2)		احداث کشتارگاه طیور(2)	تولید قطعات خودرو(3)	حصیر بافی(3)
7	احداث نهالستان(2)	پرورش گاو بومی(2)	کشت گندم(3)	پرورش مرغ مادر(3)		تولید خیارشور(2)		تولید خوراک دام(2)	تولید لوله های آبیاری(3)
8	احداث باغ انجیر(2)	زنبورداری(2)	کشت جو(3)			فراوری پیاز(2)		بسته بندی خشکبار(2)
9	پرورش قارچ(2)		کشت ذرت دانه ای(4)			تهیه روغن گردو(2)		فراوری پوست خشکبار(2)
10	احداث باغ هلو(3)		کشت کنجد(4)			تولید آبمیوه(2)		بسته بندی گوشت قرمز(3)
11	احداث باغ گیلاس(3)		کشت کلزا(4)			تولید سایر فراورده های میوه(2)		فراوری پوست دام(3)
12	احداث باغ سیب(3)		کشت برنج(4)			تهیه چیپس میوه(2)
13	کشت طالبی(4)					فراوری سیر(2)
14						تولید ترشی جات(2)
15						فراوری گیاهان دارویی(2)
16						فراوری انجیر(2)
17						تولید سوسیس و کالباس(3)

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه ‌شده ‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنار هم نشان می‌دهد.

 

مشاغل	مزیت
احداث باغ زیتون	1
فراوری زیتون	2
احداث باغ گردو	3
تولید چیپس سیب زمینی	4
پرورش گوسفند قزل	5
پرورش گوسفند تالشی	6
پرورش گوسفند بومی	7
پرورش گوسفند کردی	8
احداث باغ فندق	9
تولید رب گوجه	10
احداث سردخانه	11
تولید کمپوست	12
تولید پودر گوجه	13
تولید نشاسته سیب زمینی	14
کشت سیر	15
پرورش بوقلمون	16
تولید ادوات کشاورزی	17
پرورش گاو سمینتال دورگ	18
پرورش گاو هلشتاین دورگ	19
احداث گلخانه صیفی جات	20
بسته بندی عسل	21
زنبورداری	22
قالی بافی	23
احداث اقامتگاه بومگردی	24
کشت سیب زمینی	25
کشت گیاهان دارویی	26
پرورش ماهی قزل آلا	27
فراوری انار	28
فراوری پیاز	29
تولید کندو	30
تولید پوشاک	31
گلیم بافی	32
احداث رستوران بومی	33
احداث کشتارگاه دام	34
فراوری سیر	35
پرورش گاو بومی	36
کاشت صیفی جات	37
فراوری گیاهان دارویی	38
تولید سبد و کارتن	39
پرورش بز بومی	40
احداث باغ انجیر	41
فراوری انجیر	42
پرورش قارچ	43
پرورش بلدرچین	44
پرورش شترمرغ	45
بسته بندی خشکبار	46
تولید خوراک دام	47
احداث هتل و اقامتگاه	48
احداث کشتارگاه طیور	49
پرورش ماهی کپور	50

این تحلیل با همکاری کمیته امداد امام خمینی(ره) تهیه شده است.