خدابنده

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌وكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌شده‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان خدابنده ارائه‌شده‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطوريكه در قسمت مقدمه اشاره‌شده مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجوددارد، اشاره شده‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌است.

 

3.صنایع غذایی

6.صنایع تبدیلی و تکمیلی

9.صنایع دستی

 

· باغداری

باغداری یکی از حوزه های بخش کشاورزی است که در اکثر اوقات با سودآوری بسیار خوبی همراه است. البته باغداری در شهرستان های سردسیر با ریسک هایی مانند سرمازدگی محصولات همراه است اما با توجه به تنوع اقلیم آب و هوایی در کشور ما، مزیت بالایی به عنوان یک حوزه شغلی دارد. محصولات باغی علاوه بر داشتن بازار فروش بسیار مناسب در داخل، سهم قابل ملاحظه ای در صادرات کشور دارند. شهرستان خدابنده با توجه به بافت کوهستانی که دارد، موقعیت مناسبی برای تولید محصولات باغی داراست و محصولات متنوعی در آن تولید می شود. وجود آب و هوای مساعد دراین شهرستان و ارتفاع بالاتر از سطح دریا شرایط را برای کاشت درختان هسته دار و سایر درختان میوه فراهم کرده است.

سیب عمده محصول باغی شهرستان است. ارقام تولیدی این محصول در شهرستان خدابنده شامل سیب زرد، قرمز، 2 رنگ، لبنانی، فوجی و گران‌اسمیت است.[1]  این محصول که نسبت به سرما مقاوم است در شهرستان خدابنده ثمردهی بسیار خوبی دارد و توسعه کاشت آن از مزیت های شغلی این حوزه است.

انگور و زردآلو از دیگر محصولات باغی این شهرستان هستند که میزان تولید نسبتا زیادی دارند و می توان نسبت به توسعه کاشت آن ها نیز اقدام کرد. شرایط آب و هوایی و جوی شهرستان خدابنده باعث شده تا این منطقه از مکان های مناسب برای کاشت انگور و زردآلو باشد. ارقام انگور تولیدی در این شهرستان شامل کشمشی، عسگری و بی دانه است.[2]

گردو از محصولات باغی باارزشی است که مقدار تولید زیادی در شهرستان دارد و امکان احداث باغات جدید در این زمینه وجود دارد. باتوجه به اینکه گردو با اقلیم آب و هوایی سرد و اقلیم جغرافیایی کوهستانی سازگاری خوبی دارد، کاشت آن در شهرستان خدابنده بازدهی خوبی داشته است. درخت گردو درختی با ارزش و دارای عمر باردهی بالایی است، به طوری که بعد از یکبار کاشت می توان سالها از محصول درخت گردو برداشت کرد. احداث باغ گردو یک سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت و پربازده در حوزه باغی است. گردو از جمله میوه هایی است که در بین میوه های خشک ارزش بسیار بالایی دارد و جهت نگهداری طولانی مدت نیاز به سردخانه و تجهیزات پرهزینه ندارد.

گلابی و سایر میوه های هسته دار مانند گیلاس، آلبالو، شلیل و هلو نیز در این شهرستان کاشته می شوند و با توجه به وجود پتانسیل تولید آن ها در شهرستان و تقاضای خوبی که در بازار فروش برای این محصولات وجود دارد، افزایش تولید آن ها پیشنهاد می شود. لازم به ذکر است تولید این محصولات از مزیتی مشابه با محصولات قبلی برخوردار است.

صیفی جاتی مانند گوجه، خیار، بادمجان و هندوانه نیز در شهرستان تولید می شوند. وجود منابع آب های زیرزمینی و سطحی مناسب، شرایط را برای تولید این محصولات فراهم کرده است. البته با توجه به بازار فروش موجود برای این محصولات و قیمت آن ها، کاشت خیار و گوجه در اولویت بالاتری نسبت به هندوانه و بادمجان قرار می گیرد.

در رابطه با وضعیت گلخانه ها باید گفت که در شهرستان خدابنده گلخانه های پرورش گوجه و خیار وجود دارد. به صورت کلی شرایط شهرستان برای احداث گلخانه مناسب است. گلخانه یکی از راه حل های مدرن برای مبارزه با سرما، گرما و کم آبی است و در بسیاری از مناطق که دارای آب و هوای سرد یا گرم هستند و یا با مشکل کم آبی روبه رو هستند، احداث گلخانه می تواند بهترین گزینه برای تولید بعضی از محصولات در این مناطق باشد. کشاورزی در گلخانه ها نسبت به کشاورزی در فضای آزاد و در زمین های کشاورزی دارای دردسر و مشکلات کمتری است، به علاوه بازه ی زمانی برای به ثمر نشستن و برداشت محصولات نیز نسبت به کشاورزی سنتی، کوتاه تر است، بنابراین با در نظر گرفتن این موارد، احداث گلخانه در زمینه تولید محصولاتی مانند گوجه و خیار، گزینه شغلی خوبی است.

همچنین در شهرستان خدابنده می توان در زمینه احداث گلخانه گل و گیاه زینتی نیز سرمایه گذاری کرد و گل هایی مانند گلایول و لیلیوم پرورش داد.البته این محصولات در شهرستان خدابنده کاشته شده اند و این عمل با موفقیت همراه بوده است.[3] ورود به بازار و درآمدزایی از راه تولید گل و گیاه زینتی مانند هر کسب و کار دیگری، مزیت هایی به همراه دارد. پرورش گل و گیاه زینتی علاوه بر اشتغال آفرینی، در توسعه صادرات غیر نفتی، رشد اقتصادی و ارزآوری برای کشور نقش موثری دارد.  ضمن این که گل های زینتی در اعیاد مختلف توسط مردم و شهرداری ها مورد استقبال قرار می گیرد و از بازارفروش خوبی برخوردار است.

گل محمدی از جمله گیاهان دارویی است که در این شهرستان کاشته شده و ثمره خوبی داشته است. این گیاه سازگاری بسیار خوبی با اقلیم اب و هوایی سرد و اقلیم جغرافیایی کوهستانی دارد، بنابراین از انتخاب های بسیار مناسب برای کاشت در این حوزه است. همچنین این گیاه نسبت به کم آبی مقاوم است و با کاشت آن در مصرف آب نیز صرفه جویی می شود. گل محمدی علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغال زایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآورده‌های برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کلیه کشورهای جهان را دارا است.

در شهرستان خدابنده چند مورد کاشت پسته نیز وجود دارد. کاشت پسته در این منطقه جوابگو بوده است اما باتوجه به اینکه پسته با آب و هوای گرم و خشک و آب شور سازگاری بیشتری دارد، تناسب کمتری نسبت به محصولات گفته شده با شرایط شهرستان دارد. بنابراین از مزیت پایین تری برخوردار است. لازم به ذکر است پسته از ۷ تا ۹ سال پس از کاشت نهال و پیوند، شروع به دادن محصول می‌نماید.

 

· دامداری

دامداری به عنوان یکی از حوزه های بخش کشاورزی رونق خوبی در کشور دارد. حوزه دامداری با یکی از مهم ترین نیازهای انسان، یعنی نیاز به منابع غذایی و خصوصا منابع پروتئینی مرتبط است. فعالیت در این حوزه شغلی و افزایش بهره وری در آن، می تواند از راهکارهای کاهش وابستگی به درآمد نفتی باشد و عاملی برای توسعه صنایع غذایی، تبدیلی و تکمیلی کشور محسوب شود.

باتوجه به این که شهرستان خدابنده اقلیمی کوهستانی و مراتع زیادی دارد، برای انجام دامداری بسیار مناسب است. بنابراین استقبال زیادی از این حرفه صورت گرفته است. دامداری در این شهرستان اکثرا به صورت سنتی انجام می شود. مردم شهرستان در این حوزه به پرورش دام سنگین (گاو) و دام سبک (گوسفند و بز گوشتی) اشتغال دارند. اکثر دام های سبک این منطقه بومی هستند و تعدادی از مردم اخیرا به سمت پرورش بز سانن گرایش پیدا کرده اند. اکثر دام های سنگین نیز دو رگه هستند و تعداد کمی بومی اند. نتیجه دامداری در این شهرستان تولید شیر و گوشت به میزان مناسب است. با توجه به توضیحات داده شده در رابطه با ظرفیت بسیار خوب شهرستان برای دامداری، توسعه این حرفه صرفه اقتصادی بسیار خوبی دارد. البته پرورش گوسفند با توجه به تناسب اقلیم شهرستان برای پرورش آن و بازدهی و ریسک کمتر، در اولولیت بالاتری نسبت به پرورش گاو قرار می گیرد.

گوسفند پرورشی در این شهرستان از نوع افشاری است که اولویت بالاتری نسبت به پرورش سایر دام های سبک (بز سانن و بز گوشتی)، دارد. گوسفند افشاری یکی از نژادهای بسیار مهم گوسفند داشتی است که بومی استان زنجان است. مدیریت پرورشی بهینه این نژاد می تواند سودآوری واحد گوسفندداری را افزایش دهد. دلایل زیادی باعث شده است که امروزه گوسفندان نژاد افشاری جزء پر فروش ترین گوسفندان باشد. این نژاد به آب و هوای سرد عادت داشته و دارای جثه ای بزرگی است. گوسفند افشاری جزء گوسفندان سنگین ‌دنبه کشور محسوب می‌گردد. سرعت رشد بالا، تولید شیر خوب و پرچرب و بهترین گوشت قرمز (که باعث‌شده است که جزء گوسفندان دو منظوره گوشتی – شیری قرار بگیرد.)، بهبود کمی و کیفی پشم گوسفند، سازگاری و عادت پذیری با شرایط آب و هوایی مناطق سردسیر، قدرت راهپیمایی و کوه پیمایی خوب، توان چند قلو زایی، مقاومت در برابر امراض و انگلهای منطقه و بالا بودن ضریب تبدیل و داشتن بازده اقتصادی مطلوب از جمله مزایای پرورش گوسفند افشاری است.

بز سانن یک نژاد شیری پرتولید است که نسبت به بزهای بومی، تولید شیر بسیار بیشتری دارد و می‌تواند بخشی از نیاز کشور به شیر و پروتئین حیوانی را تأمین نماید. نرخ تبدیل مواد خوراکی به شیر در بزهای سانن بالاتر می‌باشد که این امر موجب افزایش بازدهی بز سانن از خوراک مصرف شده توسط آن می‌شود. کسب و کار پرورش بز سانن موجب اشتغال‌زایی و رغبت بیشتر جوانان به امر دام‌پروری می‌شود. هر کیلوگرم شیر بز با قیمت بیشتری نسبت به شیر گاو فروخته می‌شود و در نقاط مختلف کشور طرفداران خاص خود را دارد.

در رابطه با مزایای پرورش بز نیز باید گفت این دام به‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف دنیا پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز به‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود

زنبورداری از دیگر حرفه هایی است که تعدادی از مردم شهرستان خدابنده به آن اشتغال دارند. البته با توجه به پوشش گیاهی خوبی که در این شهرستان وجود دارد، آن چنان که باید به این شغل پرداخته نشده است و جای کار بسیاری در این زمینه وجود دارد. پرورش زنبور عسل از جمله مشاغلی است که می تواند سود خوبی به همراه داشته باشد. باردهی گل ها و میوه ها با گرده افشانی توسط زنبور عسل افزایش می یابد. این مسئله باعث شده ارزش اقتصادی پرورش زنبور عسل بسیار بیشتر از ارزش ریالی حاصل از تولید عسل باشد.

 

· صنایع غذایی

صنعت تولید غذا، ازنمونه فعالیت‌های توانمند در کشور به شمار می‌رود، عرصه‌ای که در صورت حمایت و برنامه‌ریزی می‌تواند به قطبی تأثیرگذار در توسعه صادرات غیر نفتی تبدیل شود. در سایه صنعت مواد غذایی، می‌ توان به گردش مالی بسیار بالا، سود آوری قابل توجه و توسعه صادراتی مضاعف رسید و طبیعتا مجموعه این موارد روند توسعه اقتصادی کشور را بهبود می بخشد.

شهرستان خدابنده تولید گندم بسیار بالایی دارد و برای فرآوری بخشی از گندم تولید شده، کارخانه ای جهت تولید آرد وجود دارد اما میزان گندم تولیدی قابلیت ایجاد واحدهای فرآوری دیگری را نیز فراهم کرده است. ایجاد واحدی دیگر جهت تولید آرد، واحد های تولید کیک، کلوچه و بیسکوییت، نان صنعتی، شیرینی و رشته آشی و پلویی از پیشنهادات شغلی در زمینه فرآوری گندم هستند که ورود به هرکدام از این حوزه های سودآوری خوبی دارد. البته تولید نان صنعتی و رشته آشی و پلویی در اولویت های بعدی قرار می گیرند. لازم به ذکر است احداث واحدهایی همچون تولید آرد به زودی اشباع می شوند و بسته به نیاز و ظرفیت شهرستان، احداث یک یا دو واحد از آن کفایت می کند.

کیک، کلوچه، بیسکوئیت و امثال آن جزء محصولات خوراکی هستند که مزیت‌های خاصی در کشور ما دارند و ما می‌توانیم از این مزیت‌ها برای صادرات این محصولات استفاده کنیم. مثلا در کشور ما  ماشین آلاتی که برای تولید استفاده می شوند، ماشین آلات اتومات و مجهزی هستند که بهداشت هم آنها را تایید می­ کند. همچنین اکثر این محصولات بخاطر اینکه هزینه سوخت و فرآوری بسیار بالایی دارند و از طرفی، داخل کشور ما هزینه سوخت بسیار ارزان است و نیروی انسانی هزینه پایینی دارد، قیمت تمام شده نسبت به کشورهای دیگر که هزینه سوخت بالایی دارند، کمتر می شود. یکی دیگر از مزیت‌های این کالاها این است که در تمام دنیا مصرف می‌شوند یعنی اینکه اکثر دنیا این محصولات را می‌پسندند و از آن استفاده می‌کنند

شیرینی از دیرباز مورد توجه ایرانیان با ذائقه های مختلف  بوده و در تمامی مراسم ها و جشن ها کاربرد داشته است. پخت شیرینی در ابعاد وسیع و کارگاهی و حتی در محیطی کوچک (در خانه) امکان پذیر است. شیرینی محصولی است که در انواع متفاوت و با طعم های متنوعی تهیه می شود. به علاوه این که با تغییر در مواد تشکیل دهنده آن می توان برای افراد رژیمی هم شیرینی تهیه کرده و این افراد را نیز به بازار هدف خود اضافه کرد. این کسب و کار را می توان با تجهیزات کم و سرمایه پایینی شروع کرد و در زمان کوتاه با فروش محصول به سود بالایی رسید. پخت شیرینی یکی از مشاغل زودبازده است و یک فرصت شغلی مناسب مخصوصا برای زنان خانه دار محسوب می شود. یافتن بازار فروش محصول یکی از ضروریات این حرفه می‌باشد که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی می توان به آن دست یافت . توجه به این نکته ضروری است که یکی از لازمه های موفقیت در این شغل گذراندن دوره های آموزشی مرتبط با پخت شیرینی است.

در تولید نان به روش صنعتی، نان با استفاده از تکنولوژی روز دنیا، ماشین‌آلات مدرن، به صورت مکانیزه (تمام اتوماتیک) و بدون دخالت دست و در مقیاس بالا تولید می گردد. از مزایای تولید صنعتی نان، ارتقاء کیفیت نان، ارزش غذایی بیشتر، ضایعات کمتر، تنوع محصول و بسته بندی و استفاده بهینه از انرژی است.

با توجه به اینکه شیر تولید شده در شهرستان میزان قابل توجهی دارد اما واحدی صنعتی جهت فراوری آن به منظور تولید محصولات لبنی وجود ندارد. بنابراین احداث واحد تولید لبنیات صنعتی، در این شهرستان مزیت دارد. شیر و فرآورده هاي آن از مهمترین اجزاي تشکیل دهنده جیره غذایی انسان است  که به لحاظ ارزش غذایی از کلسیم، فسفر، ویتامین هاي مورد نیاز و پروتئین، غنی هستند.

تولید سیب، انگور و زردالو به میزانی است که می توان واحدهای فرآوری مربوط به آن ها را احداث کرد. لازم به ذکر است به غیر از یک واحد کارخانه تولید سرکه انگور، واحد دیگری جهت فرآوری محصولات گفته شده وجود ندارد. سرمایه گذاری در زمینه احداث واحدهای فرآوری نه تنها باعث ایجاد ارزش افزوده برای شهرستان می شود، بلکه تولیداین محصولات را نیز رونق می بخشد. تولید کنسانتره سیب، انگور و زردآلو، چیپس سیب وزردآلو، آبمیوه، پودر سیب، شیره انگور، کشمش، مربا و لواشک از جمله فعالیت هایی است که می توان در زمینه فراوری میوه ها انجام داد. البته لازم به ذکر است با درنظر گرفتن میزان استقبال از این محصولات، تولید پودر سیب، لواشک، ترشیجات و مربا مزیت پایین تری دارند.

کنسانتره میوه ها از یک فرایند مرتب و متوالی تولید و این فرآیند در نهایت به تغلیظ منتهی می شود که امکان جابجایی را تسهیل می کند. فایده تولید کنسانتره در میوه ها این است که با حذف آب، وزن ماده غذایی کاهش می‌یابد و حمل و نقل آن راحت تر و با صرف هزینه کمتر صورت می گیرد. به علاوه کنسانتره را به راحتی در هنگام مصرف با اضافه نمودن حلال (معمولا آب) به حالت اول برگردانده و استفاده می کنند.

خشک کردن میوه‌جات، یکی از روش‌هاي جلوگیري از فساد میکروبی آن‌ها است. در این روش، در اثر کاهش میزان رطوبت، امکان فساد میکروبی بسیار کم شده و سرعت دیگر واکنش‌هاي مضر نیز، به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد. خشک کردن، ضمن اینکه روي محصول اثر حفاظتی دارد، وزن و حجم آن را نیز به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد، در نتیجه از هزینه‌های حمل و نقل و ذخیره‌سازي نیز می‌کاهد. با توجه به اینکه بخشی از بازار میوه خشک ایران، سهم محصولات وارداتی است، با تولید مشابه داخلی این میوه‌ها (از نظر نوع و کیفیت)، می‌توان مانع واردات و خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور شد. همچنین نیاز بیش از حد برخی از کشورها به این گونه محصولات (به دلیل شرایط ویژه اقلیمی آن‌ها، هزینه بالای حمل و نقل سبزیجات و میوه‌های تازه و محدود بودن زمان نگه‌داری آن‌ها)، فرصت مناسبی برای رونق تولید و صادرات چیپس میوه فراهم آورده است.

آبمیوه یکی از بهترین جایگزین‌ها برای نوشابه‌های گازدار در سراسر دنیا است. این نوشیدنی تهیه شده از انواع میوه، از نظر سلامتی ارزش غذایی بالایی دارد و بر این اساس میزان مصرف آن در کشورهای مختلف جهان دائما در حال افزایش است. صنعت آبمیوه در هر کشوری از صنایع اساسی در بخش غذایی به شمار می‌رود و این موضوع موجب شده تا بازار جهانی انواع آبمیوه و کنسانتره بسیار پررونق و گرم باشد؛ اما نکته ای که بر بازار فروش آبمیوه تاثیر دارد و باید به آن دقت شود نوع بسته بندی محصول است. بسته بندی شکیل تر در کنار کیفیت خوب محصول تاثیر بسیار خوبی در افزایش محبوبیت کالا خواهد داشت. البته موفقیت واحد صنعتی تولید آبمیوه منوط به توانایی رقابت با نشان های تجاری موجود در بازار است.

شیره انگور و کشمش از محصولات پرمصرف در بین خانواده های ایرانی هستند که ارزش غذایی بسیار بالایی دارند. پودر سیب را می‌توان به عنوان مواد افزودنی در صنایع غذایی جهت بالا بردن کیفیت غذا و خوش طعم کننده در غذای کودک، انواع کیک و شیرینی و نان بکار برد.

باتوجه به مقدار گردوی تولیدی در سطح شهرستان، با فرآوری و بسته بندی گردو، می توان درآمدزایی کرد. روغن گردو فرآورده ی حاصل از گردو است که قیمت بسیار بالایی دارد. این روغن به‌راحتی دردسترس است و در تمام جهان شناخته‌شده می‌باشد. ولی بسیاری از مردم هنوز از این روغن همه‌کاره که خواص فراوانی دارد بهره نمی‌برند، زیرا از خواص روغن گردو آگاهی ندارند، اما با آگاهی دادن به مردم می توان بازار فروش این روغن را گسترده تر کرد. روغن گردو خواص فراوانی دارد که کمک به سلامت قلب و عروق، کمک به کنترل قند خون و دیابت، جلوگیری از ریزش مو، ، بهبود عملکرد مغز و کاهش خطر ابتلا به سرطان از این دست هستند.

مقدار سیب زمینی تولید شده جهت ایجاد واحد صنعتی تولید چیپس سیب زمینی و خلال سیب زمینی کافی است. چیپس سیب زمینی یکی از محصولاتی است که به واسطه طعم جذاب خود مخاطبین زیادی در میان تمام اقشار جامعه دارد و اکثر افراد به ویژه کودکان و نوجوانان مخاطب استفاده از این محصول هستند. از آنجا که سیب زمینی در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی مانند گندم و چغندر، در خاک‌های ضعیف و شرایط نامساعدتر آب و هوایی قابل کشت است و بیشترین ماده خشک را در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی دارد، توجه کشورهای صنعتی به سیب زمینی‌های پربازده و مصرف آن برای محصولات فرآوری شده، معطوف شده است. همچنین امکان استفاده از تکنولوژي هاي به روز دنیا در کشورهاي تولیدکننده سیب زمینی، زمینه را برای  تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالا فراهم می آورد. بنابراین چیپس به عنوان یک ماده غذایی لذیذ و پرطرفدار در بازار مصرف مواد غذایی کالایی رقابتی است. افرادی که قصد ورود به این حرفه را دارند باید به این نکته توجه کنند که حتماً محصولات تولیدی توانایی رقابت با نشان‌های تجاری موجود در بازار را داشته باشند.

قابلیت تولید فرآورده های حاصل از جو مانند جو پرک، آرد جو و نان جو در سطح صنعتی وجود دارد. موارد گفته شده نیز بازار فروش خوبی دارند و ارزش افزوده مناسبی برای شهرستان ایجاد می کنند.

خوشبختانه شهرستان خدابنده در زمینه تولید گوشت قرمز نیز وضعیت بسیار خوبی دارد و امکان ایجاد واحد تولید فرآورده های گوشتی مانند سوسیس و کالباس در این شهرستان وجود دارد. سوسیس و کالباس از جمله فست فودهای پرطرفدار در بین مردم هستند و بازار فروش بسیار خوبی در سطح کشور دارند. البته ممکن است بازار فروش مناسبی در سطح شهرستان خدابنده برای این محصولات وجود نداشته باشد که در این صورت می توان روی ارسال آن به خارج از شهرستان کار کرد.

گوجه و خیار کاشته شده در شهرستان را نیز می توان برای تولید رب گوجه فرنگی و خیار شور به صورت خانگی و یا در کارگاه های کوچک به کار برد.

 

· زراعت

بخش زراعت در روند رشد و توسعه اقتصادی کشورهای مختلف نقش‎های متعددی بر عهده دارد که از جمله مهم‎ترین آن‎ها می‎توان تامین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع بالادستی، تامین نهاده‎هایی مانند نیروی کار، مصرف تولیدات سایر بخش‏های صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشین‌آلات کشاورزی، ارزآوری برای کشور و تامین مالی سایر بخش‎های زیربنایی را نام برد.

منطقه خدابنده با وجود وسعت اراضی، تنوع آب و هوایی، نیروهای بالقوه و ارزان، مناسب بودن آب‌ های سطحی  و زیر زمینی و بالا بودن متوسط بارندگی، برای توسعه کشاورزی مستعد است. با توجه به آب و هوا و خاک منطقه، زراعت غلات در این شهرستان از عملکرد بسیار خوبی برخوردار است. میزان تولید گندم در این شهرستان بسیار زیاد است، به گونه ای که این شهرستان به انبار غله استان زنجان معروف شده است.[4]

جو نیز از خانواده غلات، در این شهرستان کشت می شود و وجود اب های فصلی و زمین های دیم هموار شرایط خوبی را برای کشت این محصول و افزایش تولید آن فراهم کرده است.

سیب زمینی از دیگر محصولاتی است که مقدار کشت زیادی را به خود اختصاص می دهد. سیب زمینی از محصولاتی است که آب زیادی مصرف می کند و وجود چاه های عمیق فراوان در این شهرستان، قابلیت خوبی را برای تولید این محصول فراهم کرده است. سیب زمینی به آب شیرین برای رشد خود نیاز دارد که این شرایط نیز در شهرستان فراهم است. همچنین این محصول با هرگونه شرایط آب و هوایی و با اقلیم کوهستانی نیز سازگار است. سیب زمینی بعد از گندم، برنج و ذرت، بیشترین سهم را در میزان تولید محصولات غذایی داراست و نقش مهمی در تغذیه و سبد غذایي جمعیت جهان دارد. در کشـورهاي درحال توسعه، اهمیت غذایی سیب زمینی به مراتب بیشتر است و در ایران نیز بعد از گندم، رتبه دوم را به خود اختصاص داده است.

حبوباتی مانند نخود و عدس نیز در این شهرستان به میزان زیاد کشت می شوند. درواقع شهرستان خدابنده به لحاظ موقعیت جغرافیایی، یکی از بهترین مناطق برای کشت حبوباتی مانند نخود و عدس است. باتوجه به گستردگی بازارفروش حبوبات در کشور، گسترش کشت آن پیشنهاد می شود.

شهرستان خدابنده در زمینه کشت دانه های روغنی نیز قابلیت خوبی دارد. کلزا از جمله دانه های روغنی است که سطح کشت مناسب و قابل قبولی را در این شهرستان به خود اختصاص داده است. کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم می‌باشد و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگردان بقای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور در بسیاری از کشورهای دنیا متداول است. روغن کلزا ازجمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و با داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال و استفاده ملل‌های مختلف قرارگرفته است. تحقیقات دانشمندان نشان می ­دهد که دانه کلزا 40-30 درصد روغن و کنجاله‌اش50-40 درصد پروتئین دارد. گسترش تولید این محصول در شهرستان قابلیت دارد و دارای مزیت است.

آفتابگردان از دیگر محصولاتی است که به میزان کمتر در این شهرستان کشت می شود. گل آفتابگردان گیاهی یک ساله است که پرورش آن در هر شرایطی ممکن است و فرآورده های حاصل از آن دارای مزیت اقتصادی فراوان است. آفتابگردان در دو نوع آجیلی و روغنی کاشته می‌شود. (هردو نوع آن در شهرستان کشت شده است) این گیاه، یکی از نباتات روغنی مهم جهان است که از نظر تولید روغن، بعد از سویا در مقام دوم قرار دارد و بیش از 14% کل روغن نباتی جهان را تولید می کند. آفتاب گردان های آجیلی از بازار پسندی ویژه ای برخوردارند. علاوه بر این، فراورده های جانبی آفتاب گردان به خصوص کنجاله آن باعث توجه هر چه بیشتر به زراعت این گیاه با ارزش شده است. این گیاه به طور نسبی به خشکی مقاوم می‌باشد اما گیاه مناطق خشک نیست. شرایط محیطی معتدل و خنک برای آفتابگردان مناسب است. باتوجه به نکات بیان شده، افزایش تولید آفتابگردان مزیت دارد.

اکثر مناطق شهرستان خدابنده مستعد کشت زعفران است و می توان در این زمینه سرمایه گذاری کرد. مقاومت زعفران در برابر سرما زیاد است و به آب کمی نیاز دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می کند. ایران اولین کشور تولیدکننده زعفران بوده که قریب به 90 درصد از زعفران جهان را تأمین می کند. مصرف زعفران در ایران بالا است و نه تنها می تواند نیاز منطقه زیرکشت را تامین کند بلکه درسراسر ایران نیز مشتری دارد.

یونجه از دیگر محصولات زراعی است که در این شهرستان کشت می شود. با توجه به این که دامداری در این شهرستان در سطح مناسبی انجام می شود، بازارفروش مناسبی برای یونجه کشت شده وجود دارد. البته ممکن است فرد دامدار، به انجام کشاورزی نیز مشغول باشد، بنابراین کشت یونجه برای این شخص نیز به منظور استفاده به عنوان خوراک دام، مقرون به صرفه است. علاوه بر اینکه یونجه به عنوان خوراک دام مصرف می شود، استفاده های دیگری نیز دارد. گیاه یونجه را به دلیل دارا بودن انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌ها سلطان گیاهان می‌نامند. در گذشته استفاده‌های فراوان از این گیاه پرفایده می‌شده است. یونجه در درمان ضعف عمومی، ضعف بنیه، کم‌خونی و اعصاب مفید است و مغز و ستون فقرات را قوت می ‌بخشد. با کشت یونجه و انجام تبلیغات صحیح می توان بازارفروش گسترده تری در این زمینه داشت و علاوه بر کسب درآمد از فروش آن در داخل شهرستان، با ارسال آن به خارج از شهرستان نیز سود خوبی کسب کرد.

پیاز یکی دیگر از محصولات زراعی شهرستان خدابنده است که افزایش سطح زیر کشت آن دارای مزیت است. پياز محصولی است که به صورت یک‌ساله كشت می‌شود. این گیاه متعلق به فصل خنک است و بهترین دما برای جوانه زدن بذر پیاز 18 درجه سانتی‌گراد و حداقل و حداکثر دما برای این مرحله از رشد به ترتیب 7 و 29 درجه سانتی‌گراد است. این محصول از مهم‌ترین محصولاتی است که در سطح وسیعی در تمام دنیا کشت می‌گردد و به‌عنوان چاشنی و طعم‌دهنده در اکثر غذاها استفاده می‌شود و دارای مصارف پزشکی و دارویی متعددی است؛ بنابراین بازار مصرف خوبی داشته و توسعه آن توجیه اقتصادی دارد.

منطقه خدابنده یکی از مناطق بسیار مناسب برای تولید محصول چغندرقند با عیار بالا است. کشت چغندرقند علاوه بر این که از نظر اقتصادی بسیار سودآور است، می تواند در اصلاح خاک و کنترل علف های هرز نیز مؤثر باشد و از این رو به راحتی می توان این گیاه را در تناوب با گیاهان دیگر قرار داد. به خاطر سازگاری زیاد این گیاه با شرایط مختلف آب و هوا و خاک، در اکثر نقاط می توان آن را کشت کرد. این گیاه با ریشه های عمیق خود نفوذپذیری خاک را افزایش داده و خاک مناسبی را برای کشت های بعدی آماده می کند. همچنین از چغندرقند علاوه بر قند محصولات دیگری مثل برگ چغندر و تفاله مخلوط با ملاس (بعد از برداشت قند در کارخانه) به دست می آید که می تواند مورد تغذیه دام قرار گیرد. لازم به ذکراست که کشت چغندرقند به آب زیادی نیاز دارد و برای شروع این کسب‌وکار باید این نکته را درنظرگرفت. لازم به ذکر است این محصول در حال حاضر نیز کشت می شود و قابلیت افزایش کشت آن، وجود دارد.

 

· طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و سود بالایی دارد. بوقلمون از طیوری است که در این شهرستان توجه خوبی به آن شده است. از گذشته افراد به صورت خانگی به پرورش این پرنده مشغول بوده اند و در حال حاضر نیز دو واحد صنعتی پرورش بوقلمون در این شهرستان وجود دارد.[5] در طي چند دهه گذشته توجه به بوقلمون و محصولات آن موجب شده تا پرورش آن به صورت صنعتي در ايران و جهان آغاز و طي چند سال اخير نيز به مرز قابل قبولی برسد تا جائيکه امروزه شاهد افزايش روز افزون مصرف گوشت و ساير فرآورده هاي آن در سراسر جهان هستيم. از آنجا که گوشت بوقلمون دارای خواص غذائي ويژه ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ مي تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوئي را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است. بوقلمون تقریبا به آب وهواهای مختلف ایران سازگار است ولی دمای مناسب برای هر مرحله از پرورش متفاوت می‌باشد. در شروع دوره باید هوای محیط گرم باشد و به تدریج رو به خنک شدن ببرد.

مرغ از طیور دیگری است که در این شهرستان پرورش می یابد. درحال حاضر چند واحد مرغداری صنعتی وجود دارد که اکثر آن ها مرغ گوشتی پرورش می دهند. البته پرورش مرغ گوشتی و تخم گذار در این شهرستان به یک میزان دارای مزیت هستند. از مزیت‌های اقتصادی پرورش مرغ گوشتی می توان به بازار مطمئن‌تر گوشت مرغ، بازگشت سریع سرمایه و دسترسی نسبتاً آسان به مواد اولیه و خوراک اشاره کرد. پرورش مرغ تخمگذار نیز علاوه بر اینکه به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می کند، نقش به‌سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی را ایفا می کند. پرورش مرغ تخم‌گذار حتی به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت پیدا کردن بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است.[6]

پرورش بلدرچین نیز در شهرستان خدابنده جایگاه خوبی دارد. بلدرچین در این منطقه به صورت سنتی پرورش می یابد و از جمله کارهای سوددهی است که می توان در خصوص ایجاد واحد صنعتی پرورش این پرنده اقدام کرد. بلدرچین پرنده ای با جثه کوچک است که در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش(40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ مزیت بسیار خوبی دارد. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است.

شترمرغ از مقاوم ترین طیور در برابر شرایط محیطی است که در این شهرستان پرورش می یابد و توسعه پرورش آن از پیشنهاد های شغلی در این حوزه است. پرورش این پرنده بی دردسر و مقرون به صرفه است و تقریباً تمام اجزای این پرنده مفید و قابل استفاده می‌باشد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده و مقاومتش3 برابر چرم گاو  است و ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و خلق آثار هنری، می توان اشتغال زایی کرد.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از آن در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد. لذا صنایع تبدیلی می‌تواند زمان استفاده را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات می‌گردد.

با توجه به میزان میوه های تولید شده در شهرستان و نبود سردخانه برای نگه داری ان ها، احداث یک سردخانه مجهز برای محصولات باغی در این شهرستان پیشنهاد می شود. از مهمترین مزایای استفاده از سردخانه میوه می توان به جلوگیری از فساد محصول اشاره کرد. روند انواع فسادها از قبیل فساد فیزیکی، فساد شیمیایی یا تغییر رنگ محصول، فساد ناشی از وجود میکروارگانیسم ها و غیره با نگهداری در سردخانه ها به شدت کند شده و حفظ کیفیت محصول در زمان طولانی تر حاصل می گردد. از دیگر مزایای با اهمیت احداث سردخانه میوه، کنترل قیمت بازار است. ذخیره کردن میوه در سردخانه موجب می شود در ماه هایی که مصرف میوه بسیار است و فصل برداشت آن محصول خاص نیست، بازار با کمبود مواجه نشده و حباب قیمت ایجاد نگردد. در واقع با ساخت سردخانه میوه تعادلی در عرضه و تقاضا ایجاد می گردد و موجب خواهد شد از افزایش بی رویه قیمت که به ضرر مصرف کننده است و از کاهش بیش از حد آن که به ضرر باغداران است جلوگیری به عمل آید؛ بنابراین نقش سردخانه های میوه جات به عنوان حد واسط بازار و باغداران در این بین بسیار پر رنگ و حیاتی است. لازم به ذکر است احداث واحدهایی مانند سردخانه به زودی اشباع می شوند و وجود یک یا دو واحد از آن ها کفایت می کند.

بسته بندی گوشت قرمز از جمله راهکارهای ایجاد افزوده برای شهرستان است که میزان گوشت قرمز تولید شده در این شهرستان، امکان راه اندازی این حرفه را فراهم کرده است. بسته‌بندی به عنوان یک ابزار کارآمد سالهاست که مورد توجه کارشناسان علم بازاریابی قرار گرفته است. استفاده از انواع مختلف بسته ‌بندی ضمن اینکه قابلیت نگهداری بهتری را به کالا می‌بخشد، در کسب سهم بالاتری از بازار برای کالای مورد نظر نیز مؤثر است. آلودگی و فساد مواد پروتئینی حیوانی و فراورده‌های دامی موجب افت قابل توجه ارزش غذایی و نهایتاً خروج مواد باارزش غذایی از چرخه مصرف می شود، لذا رعایت بهداشت در تهیه و عرضه آن باعث افزایش سطح بهداشت عمومی جامعه می‌گردد. البته ممکن است برای گوشت های بسته بندی شده در داخل شهرستان بازارفروش مناسبی وجود نداشته باشد که در این صورت می توان روی صادرات آن کار کرد.

همچنین تعداد زیاد دام در این شهرستان و وجود کشتارگاه دام، رغبت احداث واحد صنعتی تولید چرم را برای افرادی که به دنبال یک کسب و کار پردرآمد هستند، ایجاد می کند. البته ممکن است بازار فروش کافی برای محصولات چرم تولید شده در شهرستان خدابنده نباشد که در این صورت می توان روی ارسال چرم به خارج از شهرستان کار کرد.

همانطور که گفته شد بوقلمون در این شهرستان به تعداد زیادی پرورش داده می شود؛ اما کشتارگاهی در زمینه کشتار این پرنده وجود ندارد. احداث کشتارگاه بوقلمون و بسته بندی گوشت آن از کسب و کارهایی است که علاوه بر سودآوری، اشتغالزایی بسیار خوبی نیز در شهرستان خواهد داشت.

غلات تولید شده در این منطقه به میزانی است که این شهرستان را به انبار غله زنجان معروف کرده است. بنابراین ایجاد واحد بسته بندی غلات، گزینه شغلی خوبی است که امکان انجام آن به صورت خانگی هم وجود دارد.

عسل به دست آمده در شهرستان به صورت سنتی بسته بندی می شود. درصورتی که هرچه بسته بندی عسل شکیل تر باشد بازارفروش بهتری دارد. مقدار عسل این شهرستان برای راه اندازی چنین واحدی کافی به نظر می رسد.

 

· خدمات

مشاغل خدماتی از گذشته یکی از منابع مهم کسب درآمد در کشور ما بوده است. تنوع در حوزه مشاغل خدماتی بسیار زیاد است و حرفه‌های زیادی را در برمی گیرد که میزان سودآوری حرفه ها با توجه به نیاز و ظرفیت منطقه با یکدیگر تفاوت هایی دارد. یکی از مشاغل خدماتی که سودآوری بسیار خوبی دارد و زمینه برای انجام آن ها نیز در شهرستان خدابنده فراهم است، مشاغل مربوط به گردشگری است. شهرستان خدابنده شهرستانی دیدنی در جنوب شرقی استان زنجان است. این شهرستان دو شهر تاریخی سهرورد و سجاس را در خود جای داده است. مسجد جامع سجاس، بقعه قیدارنبی، امامزاده ابراهیم، امامزاده یحیی، خر رود، سجاس رود، روستای سجاس و روستای گرماب از جمله مکان های دیدنی و تاریخی شهرستان خدابنده هستند. از این مناطق دیدنی همه ساله استقبال خوبی توسط مردم صورت می گیرد. بنابراین جای کار در زمینه ایجاد اقامتگاه بومگردی و رستوران های بومی وجود دارد. اقامتگاه های بوم گردی فرصت مناسبی است تا ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه ها، مصداق دیگری از مهمان نوازی ایرانی است.

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی، نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز داده می‌شود. رستوران‌ها جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی برای هر کشوری در جهان محسوب می‌شوند و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف ایران قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کار های زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذا های محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود.

این شهرستان سینما و شهربازی ندارد. به نظر می رسد با احداث چنین مکان هایی، استقبال خوبی توسط مردم صورت بگیرد. باتوجه به میزان استقبال مردم، به نظر می رسد احداث شهربازی در اولویت بالاتری نسبت به احداث سینما قرار بگیرد.

 

شیلات

شیلات از حوزه های شغلی سوددهی است که ظرفیت بسیارخوبی در کشور ما برای آن وجود دارد که اگر از این ظرفیت های شیلاتی استفاده شود ارزآوری بسیار خوبی برای کشور ایجاد خواهد شد. شهرستان خدابنده ظرفیت مناسبی برای پرورش ماهی سردابی (قزل آلا) دارد. در حال حاضر نیز چند واحد پرورش ماهی سردآبی در این شهرستان وجود دارد و می توان نسبت به افزایش تعداد این واحدها اقدام کرد. ماهیان سردآبی در محدوده دمایی 18-12 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. ماهی قزل آلا یکی از معروف ترین گونه های ماهیان سردآبی است.  قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است، آهن در خونسازی و همچنین در حفظ مقاومت بدن در برابر میکروب‌ها نقش مهمی به عهده دارد. علاوه بر آن، آهن موجود در قزل آلا، جذب آهن منابع گیاهی را هم افزایش می دهد؛ بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد. نتایج مطالعات نشان می دهند امگا ۳ ماهی قزل آلا می تواند فشار خون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنج های آن به طور قابل توجهی بکاهد؛ بنابراین این نوع ماهی با توجه به قیمت و طعم مناسب طرفداران زیادی در بین مردم دارد؛ لذا راه اندازی پرورش آن، علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، سوددهی خوبی را خواهد داشت.

در شهرستان خدابنده ماهیان گرمابی نیز پرورش می یابند و می توان نسبت به توسعه پرورش آن ها اقدام کرد. ماهیان گرمابی در محدوده دمایی 27-20 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. بزرگ‌ترین خانواده ماهيان آب شيرين، کپورماهیان هستند، که دارای 200 جنس می‌باشند. این ماهی در مقایسه با سایر گونه‌های پرورشی در آب‌های گرم و معتدل، ارزشمندترین ماهی ازلحاظ اقتصادی است و نیز ارزش‌های تغذیه‌ای فراوانی دارد. ازاین‌رو آموزش توسعه پرورش این ماهی می‌تواند در راستای تأمین غذای جمعیت کشور و نیز افزایش سطح معیشتی مردم مؤثر باشد.

یکی دیگر از پیشنهادات شغلی در حوزه شیلات در شهرستان خدابنده، پرورش ماهیان زینتی است. شاید سال‌ها قبل نگهداری ماهیان زینتی، موضوع چندان شایعی نبود و تنها عده‌ی معدودی در خانه‌های خود، آكواريوم  و ماهی زینتی نگهداری می‌کردند؛ اما در سال‌های اخیر، با توجه به رواج آپارتمان‌نشینی و دور افتادن انسان از طبیعت، شرایط به‌گونه‌ای رقم خورده است که بازار ماهیان زینتی در کشور رونق گرفته و زمینه‌ساز ایجاد مشاغل مختلف شده است. به‌طوری‌که امروزه شاهد آن هستیم در بسیاری از شهرها، چندین مغازه به خرید و فروش این آبزیان مشغول هستند. از آنجایي كه كشور ما، از لحاظ اقليم و موقعيت جغرافيايي در خاورميانه، داراي موقعيت بسيار مناسبی است، امكان توليد و صادرات به کشورهای دیگر فراهم است. میزان سودی که به دست می‌آید، نسبت به سرمایه‌ای که در ابتدا گذاشته می‌شود، زیاد است. پرورش ماهیان زینتی نیاز به آب کم‌تری دارد و از آب‌های شهری، می‌توان برای تولید آنها استفاده کرد.

 

· صنایع دستی

تولید صنایع دستی از حرفه هایی است که تعدادی از مردم شهرستان خدابنده به آن اشتغال دارند. مجسمه سازی از صنایع دستی تولیدی شهرستان خدابنده است که از 40 سال پیش با ابتکار یکی از اهالی آغاز شده و از آن سال تاکنون این حرفه در این منطقه رونق پیدا کرده است. کار بسیاری از مردم روستای قزل بلاغ ازتوابع شهرستان خدابنده، مجسمه سازی است.[7] این حرفه، تولید و بازار مناسبی پیدا کرده و قابلیت توسعه در این زمینه نیز وجود دارد.

قالی بافی از صنایع دستی دیگر این شهرستان است که توسط مردم این منطقه انجام می شود. قالی بافی از مشاغلی است که درآمدزایی خوبی دارد. اما رونق این حرفه در شهرستان خدابنده نسبت به قبل کاهش یافته است و از دلایل آن عدم موفقیت در فروش محصولات است.  در واقع بازاریابی برای فروش قالی های تولیدی از کارهایی است که انجام آن به نحو احسن، برای این شهرستان ضروری است. لازم به ذکر است در این شهرستان تولیدات خوبی در زمینه تابلو فرش نیز صورت می گیرد. فرش های تولید شده در این شهرستان قیمت‌های بالایی در تمام نقاط (اعم از داخل کشور و خارج از کشور) دارند اما به دلیل اینکه خریدار مستقیم بومی برای فرش های تولیدی در این شهرستان وجود ندارد، سود اصلی به جیب دلالان می رود و نه بافندگان. در هرصورت بافتن فرش در این شهرستان مزیت دارد و در صورت حل مشکلات گفته شده، سودآوری بسیار بیشتر خواهد بود.

جاجیم بافی و گلیم بافی به میزان خیلی کم در این منطقه انجام می شود. جاجیم بافی در عین ظرافت، زیبایی و دقتی که باید صرف بافتن آن شود، سنتی ترین روش بافندگی را مجسم می سازد و برای بافتن، نیاز به ساده ترین وسایل دارد. جاجیم در گذشته طرفداران بیشتری داشته است اما امروزه نیز توسط برخی از مردم در نقاط مختلف کشور مورد استقبال قرار می گیرد. جاجیم به عنوان زیرانداز یا روفرشی، رورختخوابی، پارچه کیف و کوله پشتی و... مورد استفاده قرار می گیرد.

گلیم از جمله صنایع دستی است که هنوز هم طرفدارانی در داخل و خارج از کشور دارد. ضمن اینکه در کنار شغل گلیم ‌بافی می‌توان انواع صنایع‌دستی مربوط به آن ازجمله کیف، کفش، رومیزی و رومبلی را هم تولید کرد.

شمع سازی از دیگر صنایع دستی قابل تولید در شهرستان خدابنده است که به صورت خانگی نیز قابلیت انجام دارد. كاربرد شمع از قدیم‌الایام بسیار مرسوم بوده و هنوز مردم در مراسم‌های مختلف، مانند شادي و سوگواري از آن استفاده مي‌كنند و این موضوع در ميان ملل مختلف با فرهنگ و آداب ‌و رسوم و مذاهب گوناگون مشترك است.  مزیتی که در مورد شمع‌ها وجود دارد، این است که می‌توان به‌طور پایان‌ناپذیری در آن‌ها تنوع ایجاد کرد و تقریباً هر فردی را با هر سلیقه‌ای به خود جذب می‌کند. به‌علاوه این کسب‌وکار می‌تواند یک پیشنهاد عالی برای زنان خانه‌دار باشد كه يك شغل منعطف و پاره‌ وقت داشته باشند.

 

· صنعت

مشاغل صنعتی از عوامل مهم توسعه اقتصادی هر کشوری است. متاسفانه با اینکه ظرفیت های بسیار خوبی در کشور ما برای ایجاد مشاغل صنعتی وجود دارد، نقش این حوزه شغلی آن چنان که باید پررنگ نیست در صورتی که با اندکی سرمایه می توان واحدهای سودآوری را در هرشهرستان احداث کرد. برای مثال در شهرستان خدابنده با اینکه به محصولاتی همچون سبد و کارتن جهت بسته بندی محصولات کشاورزی خود نیاز دارند، واحدی درخصوص تولید این محصولات وجود ندارد. سرمایه گذاری در خصوص احداث واحد کارتن سازی و سبد سازی می تواند در تامین نیاز شهرستان نقش مهمی داشته باشد و واردات را در این زمینه کم کند.

صنایع فعال شهرستان عبارتند از:  واحدهای تولید نوشمک، سیمان، خوراک دام، کشتارگاه صنعتی دام ، سیلوی نگهداری گندم، کارگاه جوشکاری (تولید لوازم یدکی تراکتور) و واحد ذوب آهن آلات ضایعاتی.

	کشاورزی						صنایع				خدمات
ردیف	زراعت	باغداری	دامداری	طیور	شیلات	صنایع غذایی		صنایع تبدیلی و تکمیلی	صنایع دستی	صنعت	خدمات
1	کشت گندم (1)	احداث باغ سیب (1)	پرورش گوسفند افشاری (1)	پرروش بوقلمون (1)	پرورش ماهی سردابی (1)	احداث کارخانه آرد (1)		احداث سردخانه برای محصولات باغی (1)	مجسمه سازی (1)	احداث کارخانه سبدسازی (1)	احداث اقامتگاه بومگردی (1)
2	کشت جو (2)	احداث باغ زردآلو (2)	پرورش گاو بومی (2)	پرورش مرغ گوشتی (2)	پرورش ماهی گرمابی (2)	احداث کارخانه تولید کیک، کلوچه و بیسکوییت (1)		بسته بندی گوشت (1)	قالی بافی (1)	احداث کارخانه کارتن سازی (1)	احداث رستوران های بومی (2)
3	کشت سیب زمینی (2)	احداث باغ انگور (2)	پرورش گاو دورگه (2)	پرورش مرغ تخم گذار (2)	پرورش ماهی زینتی (3)	احداث کارخانه تولید لبنیات (1)		احداث کشتارگاه بوقلمون (1)	گلیم بافی (2)		احداث شهربازی (2)
4	کشت نخود و عدس (2)	احداث باغ گردو (2)	پرورش زنبورعسل(2)	پرورش بلدرچین (2)		شیرینی پزی (1)		بسته بندی گوشت بوقلمون (1)	جاجیم بافی (2)		احداث سینما (3)
5	کشت کلزا (3)	کاشت گوجه و خیار (2)	پرورش بز سانن(3)	پرورش شترمرغ (2)		تولید کنسانتره (1)		فراوری پوست دام (1)	شمع سازی (3)
6	کشت آفتابگردان (3)	احداث گلخانه تولید گوجه و خیار (2)	پرورش بز گوشتی(3)			تولید چیپس میوه (1)		بسته بندی عسل (2)
7	کشت زعفران (3)	کاشت گل محمدی (2)				تولید آبمیوه (1)		بسته بندی غلات (2)
8	کشت یونجه (3)	احداث باغ گلابی (2)				تولید کشمش و شیره انگور (1)
9	کشت پیاز (3)	احداث باغ گیلاس (2)				فرآوری گردو (1)
10	کشت چغندرقند (4)	احداث باغ آلبالو (2)				احداث کارخانه تولید چیپس سیب زمینی(1)
11		احداث باغ شلیل (2)				تولید نان صنعتی (2)
12		احداث باغ هلو (2)				تولید رشته آشی و پلویی (2)
13		کاشت بادمجان(3)				تولید مربا، لواشک و ترشیجات (2)
14		کاشت هنداونه (3)				فراوری جو (2)
15		احداث گلخانه پرورش گل های زینتی (3)				تولید سوسیس و کالباس (3)
16		احداث باغ پسته (3)				تولید رب گوجه فرنگی (4)
17						تولید خیارشور (4)

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 54 تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

 

 

مشاغل	مزیت
احداث باغ سیب	1
پرورش گوسفند افشاری	2
پرورش گاو بومی	3
پرورش گاو دورگه	4
احداث باغ زردآلو	5
زنبورداری	6
تولید کنسانتره	7
احداث باغ انگور	8
احداث باغ گردو	9
تولید آرد	10
تولید کیک، کلوچه و بیسکوییت	11
تولید لبنیات	12
کاشت گوجه و خیار	13
احداث گلخانه تولید گوجه و خیار	14
کاشت گل محمدی	15
تولید آبمیوه	16
تولید چیپس میوه	17
تولید کشمش و شیره انگور	18
فرآوری گردو	19
احداث باغ گلابی	20
احداث باغ گیلاس و آلبالو	21
احداث باغ هلو و شلیل	22
کشت گندم	23
کشت جو	24
پرورش بوقلمون	25
احداث سردخانه برای محصولات باغی	26
شیرینی پزی	27
احداث کشتارگاه بوقلمون	28
پرورش مرغ تخم گذار	29
پرورش مرغ گوشتی	30
کشت نخود و عدس	31
کشت سیب زمینی	32
بسته بندی گوشت قرمز	33
بسته بندی گوشت بوقلمون	34
کشت زعفران	35
پرورش بلدرچین	36
احداث اقامتگاه بومگردی	37
پرورش شترمرغ	38
تولید نان صنعتی	39
تولید رشته آشی و پلویی	40
تولید مربا، لواشک و ترشیجات	41
کشت افتابگردان	42
فرآوری پوست دام	43
بسته بندی عسل	44
کشت پیاز	45
کشت یونجه	46
کشت چغندرقند	47
پرورش ماهی سردابی	48
مجسمه سازی	49
فرآوری جو	50
قالی بافی	51
تولید سوسیس و کالباس	52
کارتن سازی و سبدسازی	53
پرورش ماهی گرمابی	54

این تحلیل با همکاری کمیته امداد امام خمینی(ره) تهیه شده است.