سراب

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌وكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌شده‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان سراب ارائه‌شده‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطوريكه در قسمت مقدمه اشاره‌شده مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجوددارد، اشاره شده‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌است.

 

1.دامداری
2.زراعت
3.صنایع غذایی
4.صنایع تبدیلی و تکمیلی
5.طیور
6.باغداری
7.شیلات
8.خدمات
9.صنایع دستی
10.صنعت

 

· دامداری

با توجه به وجود مراتع سرسبز در شهرستان سراب، بیشتر مردم به شغل دامداری گرایش دارند و دامداری از جمله کسب و کارهای اصلی این شهرستان به شمار می‌آید. دامداری در این شهرستان بیشتر به صورت سنتی انجام می‌شود. البته دامداری صنعتی نیز وجود دارد. مردم در زمینه دام سبک بیشتر گوسفند افشاری، گوسفند مهربان، گوسفند قشقایی و گوسفند بویی و در زمینه دام سنگین بیشتر گاو بومی، گاوهلشتاین، گاو سمینتال را پرورش می‎‌دهند. لازم به ذکر است در حوزه دامداری سنگین که پرورش دام های آمیخته نظیر گاو هلشتاین دورگ و گاو سمینتال دورگ نیز صورت می‌گیرد.[1] پرورش تمام موارد ذکرشده تاکنون با عملکرد خوبی همراه بوده و سودآوری مناسبی داشته است؛ لذا قابلیت سرمایه گذاری داشته و کسب و کار در این زمینه توجیه اقتصادی دارد.

گوسفند افشاری یکی از نژادهای بسیار مهم گوسفند داشتی است که بومی استان زنجان است. مدیریت پرورشی بهینه این نژاد می تواند سودآوری واحد گوسفندداری را افزایش دهد. دلایل زیادی باعث شده است که امروزه گوسفندان نژاد افشاری جزء پر فروش ترین گوسفندان باشد. این نژاد به آب و هوای سرد عادت داشته و دارای جثه ای بزرگی است. گوسفند افشاری جزء گوسفندان سنگین ‌دنبه کشور محسوب می‌گردد. سرعت رشد بالا، تولید شیر خوب و پرچرب و بهترین گوشت قرمز (که باعث‌شده است که جزء گوسفندان دو منظوره گوشتی – شیری قرار بگیرد.)، بهبود  کمی و کیفی پشم گوسفند، سازگاری و عادت پذیری با شرایط آب و هوایی مناطق سردسیر، قدرت راهپیمایی و کوه پیمایی خوب، توان چند قلو زایی، مقاومت در برابر امراض و انگلهای منطقه و بالا بودن ضریب تبدیل و داشتن بازده اقتصادی مطلوب از جمله مزایای پرورش گوسفند افشاری است.

گوسفند نژاد مهربان یکی از نژادهای گوسفند بومی ایران است. این گوسفند گوشتی است، همچنین می تواند شیردهی خوبی داشته باشد. گوسفند نژاد مهربان، بومی بخش وسیعی از استان همدان و قسمت‌های هم‌مرز بین استان‌های زنجان و کردستان ‌است. گوسفند نژاد مهربان با شاخصه های منحصر به فرد نظیر کم توقع بودن نسبت به غذا، تحمل در برابر کم آبی و گرسنگی، مقاومت در برابر امراض و آفات منطقه، راهپیمایی های طولانی در کوه و دشت، ضریب تبدیل غذایی بالا، سازگاری با شرایط آب و هوایی سرد و سخت زمستان، تولید 56 لیتر شیر در یک دوره 110 روزه که دارای 9/7 درصد چربی است از جمله گزینه های پیشنهادی برای پرورش می‌باشد.

گوسفندان نژاد قشقایی از جمله نژادهای گوشتی در ایران هستند و در شرایط سخت هم زندگی می‌کنند، این دسته می‌توانند در شرایط محیطی دشوار هم زندگی کنند و کیفیت گوشت بالایی دارند که می‌توان به عنوان یکی از با کیفیت ترین گوشت های گوسفند در ایران برشمرد. همانطور که گقته شد این نژاد یکی از محبوب ترین نژاد های گوسفندان در ایران است.

پرورش بزبومی نیز از دیگر مواردی است که در حوزه دامداری، صرفه اقتصادی دارد؛ اما به دلیل استقبال کمتر در اولویت بعدی قرار می‌گیرد. به طورکلی بز به‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز به‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود.

در ادامه می‌توان به مزیت توسعه کسب و کار هایی مانند پرورش اسب و زالو اشاره کرد. این کسب و کار ها در حال حاضر نیز به صورت محدود انجام می‌شود؛ اما با توجه به سازگاری با آب و هوای منطقه، زمینه های لازم برای سوددهی را دارند.[2] از ویژگی‌های مثبت برای پرداختن به کسب و کار پرورش زالو می‌توان به امکان اجرای طرح با تجهیزات ساده و کم‌هزینه و در محیط‌های کوچک، عدم نیاز به استخدام نیروی کار و امکان گسترش کسب و کار به دلیل ضریب تکثیر بالا در دوره‌های بعدی اشاره کرد. لازم به ذکر است این کسب و کارها در اولویت‌های آخر رسته دامداری قرار دارند.

امروزه با توجه به رشد جمعیت کشور و نیاز روز افزون جامعه به گوشت و مواد گوشتی و نقش مهم این محصولات در تامین پروتئین و غذای افراد جامعه، پرورش دام های پر بازده به منظور افزایش تولید و خودکفایی غذایی کشور، امری لازم و ضروری است. گاوهای بومی به لحاظ تنوع و اختلاف ژنتیکی، ویژگی های خاص نژادی و مقاومت های طبیعی ایجاد شده در آن ها طی قرن ها زیست در شرایط سخت محیطی و آب و هوایی مختلف به عنوان یک منبع عظیم تولید شیر و گوشت می تواند نقش موثر در تامین مواد پروتئین حیوانی و اقتصاد جامعه ایفا نماید. در ضمن به عنوان مثال طبق آماری که اخیرا تهیه و ارائه شده است حدود 95.5% شیر مصرفی و حدود 50% گوشت مصرفی انسان در سطح جهان از گاو به دست می آید. پوست گاو نیز به عنوان یک محصول با ارزش دامی امروزه به میزان 10 تا 20 درصد مصارف چرم سازی را تامین می کند، حتی شاخ و سم و فضولات حیوان نیز ارزش اقتصادی داشته و به روش های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

گاو سمینتال جزء بهترین گاو های شیری و گوشتی است. افزایش وزن روزانه فوق‌العاده و گوساله دهی با فاصله 365 روز، مقاومت بالا نسبت به بیماریهای عفونی و متابولیکی، عمر مفید بالا، مدیریت آسان این نژاد و همچنین سازگاری بسیار خوب و قابل توجه با محیط پرورش همان چیزی است که یک دامدار برای بقاء و پیشرفت به آن نیاز دارد. یکی دیگر از مزایای پرورش گاو سمینتال، به صرفه بودن در شرایط اقتصادی فعلی است زیرا این گاو با دادن کمترین علوفه و کنسانتره، بیشترین میزان شیر و گوشت را به ما می‌دهد.

گاو هلشتاین که به نام هولشتاین هم شناخته می شود جزء سنگین وزن ترین گاوهای شیری در جهان است. این نژاد که از نظر تولید شیر بهترین نژاد در میان گاوهای شیری است حدودا ۷۲۴۰ لیتر شیر در سال تولید می کند. درصد چربی این شیر 65/3 درصد  و درصد پروتئین آن ۳ درصد است.

امروزه به منظور بهره برداری بهینه، از گاو های دورگ استفاده می‌شود،که این موارد حاصل تلقیح نژاد اصلی و نژاد بومی هستند. گوساله ای که از طریق آمیخته گری متولد می شود هم برخی خصوصیات ارثی گاو نر اصیل را دارا می باشد و هم برخی خصوصیات ارثی گاو ماده بومی را دارد. در نسل های بعدی به تدریج صفات منتقل شده از گاو های اصیل در گوساله ها ظاهر می شود و تولیدات شیر و گوشت اغلب آنها نیز به نحو قابل توجهی بیشتر می شود. در شهرستان سراب نیز پرورش گاو هلشتاین دورگ و سمینتال دورگ انجام می‌شود و با توجه به سازگاری که با اقلیم منطقه داشته، همچنان قابلیت توسعه و سرمایه گذاری را دارد.

زنبورداری از جمله کسب و کار های خوب شهرستان است که در حال حاضر توسط برخی از افراد شهرستان صورت می‌گیرد و با توجه به کوهستانی بودن منطقه، قابلیت گسترش را دارد.[3] پرورش زنبور عسل از جمله مشاغلی است که می تواند سود خوبی به همراه داشته باشد. باردهی گل ها و میوه ها با گرده افشانی توسط زنبور عسل افزایش می یابد. این مسئله باعث شده ارزش اقتصادی پرورش زنبور عسل بسیار بیشتر از ارزش ریالی حاصل از تولید عسل باشد. در طی فرآیند پرورش و نگهداری زنبورعسل، با ازدیاد کندوها می توان به فروش کندو نیز فکر کرد و به سود خوبی دست یافت. در مناطق گرمسیری از هر کندو یک بچه کندو گرفته می شود. در ضمن محصول مزرعه پرورش زنبور عسل صرفاً کندو و عسل نیست؛ موم، زهر و ژل آن نیز قابل فروش است.

 

زراعت

بخش زراعت در روند رشد و توسعه اقتصادی نقش‎های متعددی بر عهده دارد که از جمله مهم‎ترین آن‎ها می‎توان تامین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع بالادستی، تامین نهاده‎هایی مانند نیروی کار، مصرف تولیدات سایر بخش‏های صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشین‌آلات کشاورزی، ارزآوری و تامین مالی سایر بخش‎های زیربنایی را نام برد.

در این حوزه فعالیت‌هایی در سطح شهرستان انجام شده و همچنان می‌توان در زمینه کشت محصولات اقدام کرد. توجه به یک نکته ضروری است که تمام موارد پیشنهاد داده شده به شرط وجود زمین کافی، قابلیت سرمایه گذاری را دارند.

گندم و جو از جمله محصولات استراتژیک شهرستان سراب هستند که در حال حاضر به صورت عمده کشت می‌شوند. با توجه به اینکه استقبال از توسعه این موارد توسط مردم زیاد است، گسترش آنها توجیه اقتصادی خواهد داشت. در میان محصولات کشاورزی، کاشت گندم نسبت به بقیه کم دردسرتر و کم آفت تر است. گندم در بازه زمانی حدودا هشت ماهه به ثمر نشسته و به مرحله سود دهی می رسد. خرید تضمینی گندم همه ساله توسط دولت انجام می گیرد. البته خود کشاورز هم می تواند گندم را بفروشد و درآمد خوبی کسب کند. کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانه‌ای در اختیار کشاورزان قرار می گیرد؛ بنابراین گسترش تولید گندم ارزش افزوده زیادی را به دنبال دارد. جو از دیرباز در سبد تغذیه دام جایگاه ویژه داشته و به صورت دانه و علوفه سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جو برای تهیه نان و پخت سوپ استفاده می شود. این گیاه در تهیه غذای کودک نیز کاربرد دارد. جوشانده جو داروي خوبي براي مبتلايان به تب و كم خوني و سوء هاضمه بوده و پایین آورنده کلسترول است.

با توجه به اینکه کشت سیب زمینی تاکنون عملکرد خوبی داشته و توسعه آن با اقلیم شهرستان سازگاری دارد، گسترش آن پتانسیل های لازم برای سوددهی را دارد.[4] سیب زمینی محصولی است که به آب زیادی نیاز دارد و برای فعالیت در این زمینه باید این نکته را در نظر گرفت.

طبق بررسی های انجام شده، کشت کلزا نیز گزینه شغلی مناسبی برای سرمایه گذاری است که به تازگی در شهرستان شروع شده و عملکرد خوبی داشته است.[5] کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم می‌باشد و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگردان بقای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور در بسیاری از کشورهای دنیا متداول است. روغن کلزا ازجمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و با داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال قرار گرفته است. تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد که دانه کلزا 40-30 درصد روغن و کنجاله‌اش50-40 درصد پروتئین دارد.

در میان گیاهان علوفه ای، کشت ذرت علوفه ای و یونجه در حال حاضر صورت می‌گیرد و با توجه به رونق دامداری، قابلیت سرمایه گذاری و توسعه را دارند. در میان گیاهان علوفه ای، یونجه به خاطر ارزش غذایی بالا و عملکرد خوب از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین به علت وجود باکتریهای ریزوبیوم در ریشه های خود، قادر به تثبیت ازت هوا بوده که این ازت برای کشت بعدی قابل استفاده است و می توان حداقل تا ۳ سال محصول برداشت نمود؛ بنابراین توسعه این کشت توجیه اقتصادی دارد. با کشت یونجه امکان تامین بخشی از علوفه مورد نیاز دام، فراهم می‌شود. با کشت ذرت علوفه‌ای می‌توان نیاز کشاورزان را در تولید خوراک دام برطرف کرد. همچنین، این گیاه در صنعت غذایی، شیمیایی و دارویی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

کشت گیاهان دارویی مانند زیره سبز، بابونه، رازیانه و ... در منطقه، به لحاظ دارا بودن شرایط جوی مناسب انجام شده است و همچنان هم جای کار دارد[6]؛ زیرا امروزه افراد زیادی به استفاده از گیاهان دارویی متمایل شده اند.خواص بی نظیر این گیاهان و نداشتن عوارض جانبی ناشی از مصرف باعث شده تا افراد زیادی به صور مختلف از آن ها استفاده کنند. به همین جهت به کشت گیاهان دارویی می توان به چشم یک مزیت پر سود نگریست.از آن جا که این گیاهان برای کشت، مراقبت خاص و شرایط حساسی نیاز ندارند، می توان روی کشت آن ها سرمایه گذاری کرد.

با توجه به اهمیت تولید حبوبات در اقتصاد کشاورزی و مستعد بودن شرایط اقلیمی از نظر نوع خاک که سبک و غیر اسیدی است و آب و هوای معتدل این شهرستان، توسعه کشت حبوباتی مانند نخود و لوبیا چیتی، از جمله مواردی است که ارزش افزوده زیادی را به دنبال دارد.

زعفران، از جمله مواردی است که کشت ان  تاکنون در این شهرستان صورت نگرفته است؛ اما شرایط و پتانسیل های لازم برای سرمایه گذاری را دارد.[7] مقاومت زعفران در برابر سرما زیاد است و به آب کمی نیاز دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می کند. ایران اولین کشور تولیدکننده زعفران بوده که قریب به 90 درصد از زعفران جهان را تأمین می کند. مصرف زعفران در ایران بالا است و نه تنها می تواند نیاز منطقه زیرکشت را تامین کند بلکه درسراسر ایران نیز مشتری دارد.

 

صنایع غذایی

راه‌اندازی کسب و کار فراوری محصولات کشاورزی مهم ترین روش برای ایجاد اشتغال پایدار و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی است. ایجاد صنایع غذایی، علاوه بر اشتغالزایی، باعث ارتقای سطح درآمد ارزی می‌شود که کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده از منابع را تا حد امکان ممکن می‌کند.

با توجه به گستردگی کشت سیب زمینی، ایجاد واحدی برای تولید چیپس سیب زمینی، سوددهی بالایی خواهد داشت؛ زیرا در حال حاضر این شهرستان فاقد چنین واحدی است و واحد های قبلی به دلیل مشکلات مالی ورشکست شدند.[8] چیپس سیب زمینی یکی از محصولاتی است که به واسطه طعم جذاب خود مخاطبین زیادی در میان تمام اقشار جامعه دارد و اکثر افراد به ویژه کودکان و نوجوانان مخاطب استفاده از این محصول هستند. از آنجا که سیب زمینی در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی مانند گندم و چغندر، در خاک‌های ضعیف و شرایط نامساعدتر آب و هوایی قابل کشت است و بیشترین ماده خشک را در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی دارد، توجه کشورهای صنعتی به سیب زمینی‌های پربازده و مصرف آن برای محصولات فرآوری شده، معطوف شده است. همچنین امکان استفاده از تکنولوژي هاي به روز دنیا در مناطق تولیدکننده سیب زمینی، زمینه را برای  تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالا فراهم می آورد. بنابراین چیپس به عنوان یک ماده غذایی لذیذ و پرطرفدار در بازار مصرف مواد غذایی کالایی رقابتی است. افرادی که قصد ورود به این حرفه را دارند باید به این نکته توجه کنند که حتماً محصولات تولیدی توانایی رقابت با نشان‌های تجاری موجود در بازار را داشته باشند.

با توجه به فراوری محصول گندم در این شهرستان، کسب و کارهایی مانند تهیه نان، شیرینی و رشته آشی و پلویی، گزینه شغلی مناسبی برای سرمایه گذاری می‌باشد. پخت شیرینی در ابعاد وسیع و کارگاهی و حتی در محیطی کوچک (در خانه) امکان پذیر است. شیرینی محصولی است که در انواع متفاوت و با طعم های متنوعی تهیه می شود. به علاوه این که با تغییر در مواد تشکیل دهنده آن می توان برای افراد رژیمی هم شیرینی تهیه کرده و این افراد را نیز به بازار هدف خود اضافه کرد. این کسب و کار را می توان با تجهیزات کم و سرمایه پایینی شروع کرد و در زمان کوتاه با فروش محصول به سود بالایی رسید. پخت شیرینی یکی از مشاغل زودبازده است و یک فرصت شغلی مناسب مخصوصا برای زنان خانه دار محسوب می شود. یافتن بازار فروش محصول یکی از ضروریات این حرفه می‌باشد که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی می توان به آن دست یافت. توجه به این نکته ضروری است که یکی از لازمه های موفقیت در این شغل گذراندن دوره های آموزشی مرتبط با پخت شیرینی است.

فراوری گیاهان دارویی نیز از جمله مزیت های خوب این شهرستان است که در حال حاضر به صورت سنتی انجام می‌شود و قابلیت گسترش را دارد. فرآوری گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايه‌گذاري زيادي نداشته و مي‌تواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. یکی از فرآوری‌های گیاهان دارویی تولید عرقیات است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده ای نمی باشد و با توجه به ظرفیت تولید گیاهان دارویی در شهرستان سراب و همچنین صادرات این محصولات به کشورهای دیگر، می توان با سرمایه‌ای اندک به این کسب و کار مشغول شد. خشک کردن و بسته‌بندی نیز از دیگر فرآوری‌های گیاهان دارویی است که می‌توان با فعالیت در آن‌ها به سود رسید.

صنایع غذایی در حوزه دامداری در این شهرستان می تواند مزیت خوبی باشد چرا که دامدرای در این شهرستان رونق خوبی دارد و تولیدات گوشت بالا است. تولید سوسیس و کالباس نیز از جمله مزیت هایی است که سودآوری بالایی خواهد داشت. فرآوری محصولات باعث می شود تا ارزش افزوده محصولات تولید شده بالا رود. راه اندازی این صنایع می تواند سود حاصل از محصولات کشاورزی در این شهرستان را عاید خود شهرستان نماید.

بالا بودن تناژ تولید محصولات باغی در این شهرستان موجب خواهد شد تا فراوری میوه جات نیز مانند تولید آبمیوه و چیپس میوه، ارزش افزوده زیادی به همراه داشته باشد. خشک کردن میوه‌جات، یکی از روش‌هاي جلوگیري از فساد میکروبی آن‌ها است. در این روش، در اثر کاهش میزان رطوبت، امکان فساد میکروبی بسیار کم شده و سرعت دیگر واکنش‌هاي مضر نیز، به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد. خشک کردن، ضمن اینکه روي محصول اثر حفاظتی دارد، وزن و حجم آن را نیز به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد، در نتیجه از هزینه‌های حمل و نقل و ذخیره‌سازي نیز می‌کاهد. با توجه به اینکه بخشی از بازار میوه خشک ایران، سهم محصولات وارداتی است، با تولید مشابه داخلی این میوه‌ها (از نظر نوع و کیفیت)، می‌توان مانع واردات و خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور شد. همچنین نیاز بیش از حد برخی از کشورها به این گونه محصولات (به دلیل شرایط ویژه اقلیمی آن‌ها، هزینه بالای حمل و نقل سبزیجات و میوه‌های تازه و محدود بودن زمان نگه‌داری آن‌ها)، فرصت مناسبی برای رونق تولید و صادرات چیپس میوه فراهم آورده است. آبمیوه یکی از بهترین جایگزین‌ها برای نوشابه‌های گازدار است. این نوشیدنی تهیه شده از انواع میوه، از نظر سلامتی ارزش غذایی بالایی دارد و بر این اساس میزان مصرف آن دائما در حال افزایش است. صنعت آبمیوه از صنایع اساسی در بخش غذایی به شمار می‌رود و این موضوع موجب شده تا بازار انواع آبمیوه بسیار پررونق و گرم باشد؛ اما نکته ای که بر بازار فروش آبمیوه تاثیر دارد و باید به آن دقت شود نوع بسته بندی محصول است. بسته بندی شکیل تر در کنار کیفیت خوب محصول تاثیر بسیار خوبی در افزایش محبوبیت کالا خواهد داشت. شرط موفقیت در این زمینه، توانایی رقابت با نشان‌های تجاری موجود است.

تولید صیفی جات نیز مزیت های مانند تولید ترشی و خیار شور را ایجاب می‌کند. ترشی و شور، بیشتر به‌عنوان یک چاشنی در کنار غذا مصرف می شود و به دلیل خاصیت اسیدی که دارد، باعث افزایش اشتها و میل به غذا خوردن در افراد می‌شود. این محصول یکی از فرآیندهای نگهداری طولانی‌ مدت صیفی‌ و سبزیجات  است. در جوامع امروزی به دلیل افزایش مشغله افراد و شاغل بودن بسیاری از زنان، فرصت کافی برای تهیه آن در منزل و توسط خود افراد وجود ندارد و اکثر خانواده‌ها تمایل دارند ترشی و شور موردنیاز خود را به‌صورت آماده تهیه نمایند. بنابراین راه اندازی کسب‌ وکار تهیه ترشی و شور می‌تواند راهی برای پاسخ به این نیاز افراد جامعه و کسب درآمد باشد.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از آن در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد. لذا صنایع تبدیلی می‌تواند زمان استفاده را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات می‌گردد.

در شهرستان سراب، سردخانه برای نگهداری از محصولات کشاورزی وجود دارد؛ اما واحد های موجود، کفاف حجم محصولات تولید شده را نمی‌دهد؛ لذا احداث چنین واحدی ارزش افزوده زیادی خواهد داشت.[9] از مهمترین مزایای استفاده از سردخانه میوه و سبزی می توان به جلوگیری از فساد محصول اشاره کرد. روند انواع فسادها از قبیل فساد فیزیکی، فساد شیمیایی یا تغییر رنگ محصول، فساد ناشی از وجود میکروارگانیسم ها و غیره با نگهداری در سردخانه ها به شدت کند شده و حفظ کیفیت محصول در زمان طولانی تر حاصل می گردد. از دیگر مزایای با اهمیت احداث سردخانه میوه، کنترل قیمت بازار است. ذخیره کردن میوه در سردخانه موجب می شود در ماه هایی که مصرف میوه بسیار است و فصل برداشت آن محصول خاص نیست، بازار با کمبود مواجه نشده و حباب قیمت ایجاد نگردد. در واقع با ساخت سردخانه میوه تعادلی در عرضه و تقاضا ایجاد می گردد و موجب خواهد شد از افزایش بی رویه قیمت که به ضرر مصرف کننده است و از کاهش بیش از حد آن که به ضرر باغداران است جلوگیری به عمل آید؛ بنابراین نقش سردخانه های میوه جات به عنوان حد واسط بازار و باغداران در این بین بسیار پر رنگ و حیاتی است.

تولیدات عسل مرغوب در این شهرستان زیاد است با این حال واحدهای مناسب برای بسته بندی عسل وجود ندارد؛ لذا ایجاد چنین واحدی از جمله نیاز های اصلی این شهرستان در این حوزه است. در این حوزه همچنین می‌توان به تولید کندو اشاره کرد که صرفه اقتصادی دارد و زمینه اشتغال مناسبی را ایجاد می‌کند. ویژگی مهم عسل آن است که این ماده طبیعی به دلیل دارا نبودن آب، به شرط دوری از رطوبت، در مدت طولانی فاسد نمی‌شود. این ماده فقط در صورتی ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد که بیش از ۶۰ درجه حرارت ببیند. البته برای حفظ قدرت ضد میکروبی عسل باید آن را در مکانی تاریک و یا در ظرف شیشه ای مات یا تیره خارج از یخچال نگه داشت. نگهداری عسل در ظروف فلزی برای مدت طولانی مناسب نیست. بدین منظور امروزه بسته بندی عسل به شکل های جذاب، خلاقانه و مناسب جهت نگهداری رو به افزایش است. بسته‌بندی های شکیل، باعث جذب بیشتر مشتری و همچنن تسهیل در حمل و نقل عسل می‌شود؛ لذا کار کردن در حوزه بسته بندی عسل تولیدی شهرستان علاوه بر سودآوری باعث ایجاد اشتغال پایدار می‌شود.

تولید و بسته بندی کمپوست (افزودن کود شیمیایی به کود حیوانی) هم از کسب و کار های خوبی است که قابلیت سرمایه گذاری را دارد؛ زیرا در این شهرستان کشاورزی و دامداری به حد مطلوبی انجام می‌شود؛ لذا مشکلی در خصوص تولید و بازار مصرف این محصولات وجود ندارد. كود حيواني علاوه بر تأمين قسمتي از نياز غذایي محصول، ساختمان فيزيكي خاك را بهبود بخشيده تا ريشه محصول بهتر بتواند تنفس كند و فضاي بهتري را برای رشد و گسترش ريشه در اختيار داشته باشد؛ بنابراین طرفداران زیادی مخصوصا در بین باغداران دارد.

تولید خوراک دام در این شهرستان وجود دارد؛ اما کفاف نیاز شهرستان را نمی‌دهد و عمده خوراک دام از سایر شهرستان ها وارد می‌شود؛ بنابراین احداث چنین واحدی، بستر مناسبی را برای درآمد زایی ایجاد می‌کند[10].

در این شهرستان دو یا سه کارگاه برای تولید خشکبار وجود دارد؛ اما این کارگاه‌ها بسته بندی مناسبی ندارند و دارای برند نیستند؛ بنابراین بسته بندی خکشبار از جمله مزیت های پر سود این رسته خواهد بود.[11]

بسته بندی گوشت های تولید شده نیز از دیگر مواردی است که در صورت سرمایه گذاری، رشد پیشرفت خوبی خواهد داشت. یکی از روش‌های تازه ماندن گوشت، بسته‌بندی مناسب است. بسته بندی باید به گونه‌ای باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی جلوگیری کند. همچنین بسته بندی باید خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ و همچنین گوشت را در برابر آلودگی های میکروبی و سایر آلودگی ها نگهداری کند.

فراوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم دوزی و همچنین استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه گذار، سود خوبی هم نصیب دامدار می‌کند؛ زیرا در حال حاضر پوست دام فراوری نمی‌شود و به صورت فله‌ای فروخته می‌شود.[12]البته با توجه به اینکه شهرستان سراب نزدیک تبریز که قطب تولید چرم کشور است، قرار دارد، بازار مصرف باید بررسی شود.

لازم به ذکر است با ایجاد بیش از یک یا دو واحد، مشاغل فوق به حالت اشباع می‌رسند؛ لذا سرمایه گذار باید بازار مصرف را به صورت دقیق مورد بررسی قرار دهد.

 

· طیور

شهرستان سراب یکی از شهرستان هایی است که در زمینه پرورش طیور پتانسیل بالایی دارد. طبق بررسی های صورت گرفته و لیست مزیت سنجی، پرورش طیوری مانند بوقلمون و بلدرچین، از جمله کسب و کار هایی است که در صورت سرمایه گذاری، نه تنها سودآور خواهد بود، بلکه زمینه اشتغال بسیاری را هم فراهم می‌آورد؛ زیرا پرورش این موارد در حال حاضر وجود داشته و با اقلیم شهرستان سازگار است.[13] گوشت بوقلمون دارای خواص غذائي ويژه ای است و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ بنابراین مي تواند جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوئي را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است. بلدرچین پرنده ای با جثه کوچک، در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش(40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است.

در این شهرستان تعدادی مرغداری صنعتی وجود دارد که در زمینه پرورش مرغ گوشتی و مرغ تخم گذار فعالیت می‌کنند و قابلیت توسعه را دارند.[14] ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم وبهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است. بدیهی است گوشت مرغ به سبب مزیتهای فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند در کشور مطرح و نیاز عمومی را در این زمینه مرتفع نماید. نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با سایر دام ها کمتر است، به طوری که در گوشت گوسفند ضایعات حدود 50 % و در مرغ حدود 25 % است. ضریب تبدیل جیره غذائی به گوشت در مرغ نسبت به سایر دام ها بالا بوده به طوری که در مرغ های اصلاح شده این ضریب 2 تا 2/2 و در گوساله و گاو بین 6 تا 9 % متغیر است. با توجه به دلایل فوق ایجاد واحد پرورش مرغ گوشتی در شهرستان مزیت دارد و تنها باید بازاریابی کرد تا بتوان محصول را با قیمت مناسب به فروش رساند. پرورش مرغ تخمگذار علاوه براینکه به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می کند نقش به‌سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا می‌کند. در صورتی که شخص بخواهد مشغول به پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت محدود شود نیاز به تکنولوژی پرهزینه‌ای ندارد و با بهره گیری از امکانات کم و موجود در روستا یا محل زندگی خود می تواند شرایط اجرای طرح را فراهم کند. پرورش مرغ تخم‌گذار حتی به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت پیدا کردن بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است. همچنین پیدا کردن بازار فروش با حاشیه سود بالا از امور مهم درمورد این کسب و کار است که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی امکان پذیر است.

پرورش غاز و اردک در حال حاضر به صورت سنتی انجام می‌شود و در بازارچه سنتی به فروش می‌رسد؛ اما در صورت وجود بازار مصرف، قابلیت سرمایه گذاری و صنعتی شدن را دارد. از مزایای پرورش غاز این است که گوشت آن برای تامین گوشت مصرفی انسان اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنین از تخم وجگر این پرنده برای تهیه غذا‌های گران قیمت در بسیاری از کشور‌ها استفاده می‌شود و جنبه صادراتی دارد. در رابطه با مزیت پرورش اردک باید گفت که تغذیه‌ی اردک‌ها شبیه مرغ است، با این تفاوت که گوشت آن گرم بوده و مانند مرغ واکسینه نمی‌شود، بنابراین گوشت آن مشکل هورمونی نداشته و از ارزش غذایی بالایی برخوردار است. همچنین نگه‌داری از اردک ها آسان است.

در انتها نیز می‌توان به پرورش شتر مرغ اشاره کرد که در حال حاضر به صورت سنتی انجام شده و به دلیل استقبال کمتر در اولویت آخر قرار می‌گیرد. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده، مقاومتش3 برابر چرم گاو  است، ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و  خلق آثار هنری، می توان اشتغال زایی کرد.

 

· باغداری

در یک نگاه کلی می توان گفت نقش کشاورزی و به خصوص باغداری در کاهش فقر بسیار چشمگیرتر از دیگر بخش‌ها بوده و در برقراری الگوی صحیح توسعه شهری مؤثر است و در صورت بی توجهی به این بخش، توسعه شهرنشینی، الگوی متمرکز و ناسالمی به خود می‌گیرد که پیدایش شهرهای بزرگ با هزینه زندگی بسیار بالا مثال بارز آن است.

طبق بررسی های انجام شده، تولید صیفی جاتی مانند خیار، گوجه، کلم، کدو و ... در حال حاضر، هم در فضای آزاد و هم در گلخانه انجام می‌شود و قابلیت توسعه و سرمایه گذاری را هم دارد. البته در حوزه گلخانه با توجه به سرمای بیش از حد هوا باید هزینه های گرمایش را هم در نظر گرفت. در ضمن علاوه بر گلخانه صیفی جات، گلخانه گل و گیاه زینتی نیز در این شهرستان وجود دارد که می‌توان در این حوزه نیز کار کرد.[15]

با توجه با اینکه در این شهرستان باغات سیب، گلابی و زردآلو وجود دارد که محصول با کیفیتی دارند و با اقلیم شهرستان هم سازگار هستند، توسعه آنها می‌تواند درآمد خوبی را برای باغداران ایجاد کند.

گردو نیز از جمله محصولات باغی باارزش در شهرستان سراب است که همچنان ظرفیت توسعه را دارد. گردو، درختی چندساله و مقاوم است که پس از رشد کامل، هر درخت تا 18 کیلوگرم تولید محصول خواهد داشت. محصول نهایی قیمت بالایی دارد که هم در داخل کشور طرفداران زیادی داشته و هم قابلیت بالای صادرات دارد. در صورت احداث باغ گردو، تا سال های سال نیاز به سرمایه گذاری و کشت دوباره وجود ندارد؛ زیرا درخت گردو دارای عمر طولانی است و تا ده ها سال قابلیت برداشت دارد. میوه گردو هم جزء معدود میوه هایی است که هیچ گونه نیازی به هزینه انبار در سردخانه ندارد و به دلیل ماندگاری طولانی، می تواند چند ماه و حتی چند سال مورد مصرف قرار گیرد. در ضمن چوب درخت گردو هم برای منبت کاری، خراطی و کنده کاری، ساخت مجسمه و اشیاء دکوری، ساخت آلات موسیقی و همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکش های چوب بسیار پرکاربرد است. این چوب نیمه سنگین و نیمه سخت بوده و مقاومت مناسبی در برابر فشار، خمش، رطوبت و کشش دارد.

توسعه باغات آلو، آلبالو و هلو نیز فرصت مناسبی برای سرمایه گذاری است که به دلیل استقبال کمتر در اولویت آخر قرار می‌گیرد.

 

· شیلات

تاکنون در شهرستان سراب در حوزه شیلات فعالیت‌هایی انجام شده‌است. در حال حاضر تعدادی استخر پرورش ماهی سردآبی مانند قزل الا در شهرستان سراب وجود دارد که با توجه به سازگاری با اقلیم و وجود بازار مصرف مناسب، می‌توان تعداد آنها را افزایش داد.[16]

طبق لیست مزیت سنجی، پرورش ماهیان زینتی نیز با شرایط آب و هوایی شهرستان سازگار است و قابلیت سرمایه گذاری را دارد. شاید سال‌ها قبل نگهداری ماهیان زینتی، موضوع چندان شایعی نبود و تنها عده‌ی معدودی در خانه‌های خود، آكواريوم  و ماهی زینتی نگهداری می‌کردند؛ اما در سال‌های اخیر، با توجه به رواج آپارتمان‌نشینی و دور افتادن انسان از طبیعت، شرایط به‌گونه‌ای رقم خورده است که بازار ماهیان زینتی رونق گرفته و زمینه‌ساز ایجاد مشاغل مختلف شده است. پرورش ماهیان زینتی نیاز به آب کم‌تری دارد و از آب‌های شهری، می‌توان برای تولید آنها استفاده کرد.

 

· خدمات

تنوع در حوزه مشاغل خدماتی بسیار زیاد است و حرفه های زیادی را در برمی گیرد که میزان سودآوری حرفه ها با توجه به نیاز و ظرفیت منطقه با یکدیگر تفاوت هایی دارد. برای مثال گردشگری از فعالیت هایی است که با سودآوری بسیاری همراه است و در شهرستان سراب نیز ظرفیت های بسیارخوبی برای سرمایه گذاری در زمینه گردشگری مانند احداث هتل و اقامتگاه، اقامتگاه بوم گردی، رستوران بومی و مجتمع تفریحی-سرگرمی وجود دارد. البته لازم به ذکر است که این موارد در حال حاضر به صورت محدود و کم وجود دارند؛ اما همچنان جای کار دارند و می‌توان تعداد انها را افزایش داد.

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی، نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز داده می‌شود. رستوران‌ها جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی محسوب می‌شوند و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کار های زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذا های محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود

اقامتگاه بوم گردی فرصت مناسبی است تا گردشگران ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه ها، مصداق دیگری از مهمان نوازی ایرانی است.

مجتمع تفریحی-سرگرمی به تاسیساتی گفته می‌شود که مجموعه ای از واحدهای گردشگری ساخته شده که هر کدام به صورت خود پذیرایی کار می‌کنند. فروشگاه ها، رستوران ها، اغذیه فروشی ها، تسهیلات ورزشی، فضای بازی و تفریحی،  اقامتگاه ها، مراکز توریست گردانی و ... از جمله امکاناتی است که این مجتمع ها ارائه می‌دهند. همچنین در اکثر این تاسیسات، واحد های ساخته شده‌ی دارای اتاق، مانند هتل، کلبه و ویلا عرضه می‌شود.

شهرستان سراب متاسفانه فاقد سینما و شهربازی است؛ لذا ایجاد چنین مواردی در صورت استقبال مردم، سودآور خواهد بود.

 

· صنایع دستی

صنايع دستي به آن گروه از صنايعي گفته مي شود كه مهارت، ذوق و بينش انسان در آن نقش اساسي دارد و يا اينكه تمام يا بخش اعظم مراحل ساخت فراورده هاي آن با دست انجام گرفته و در چارچوب فرهنگ و بينش هر منطقه و با ديدگاه هاي قومي ساخته و پرداخته مي شود. صنايع دستي بازتابي از تاريخ تمدن هر ملت و قومي است و مي تواند انتشار مؤثري براي فرهنگ و سنن مناطق مختلف باشد.

قالیبافی از مشاغل خانگی پردرآمدی است که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. در ضمن این کسب و کار  را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد. با توجه به اینکه قالی بافی در حال حاضر در شهرستان انجام می‌شود و برخی از مردم در انجام آن مهارت دارند، این حرفه را می‎‌توان گسترش داد و با استفاده از بازاریابی مناسب، سودچشمگیری را بدست آورد.

گلدوزی نیز از دیگر مواردی است که در حال حاضر به صورت خانگی انجام می‌شود؛ اما در صورت وجود بازار مصر قابلیت توسعه را دارد.

شمع سازی، ساخت تراریوم و همچنین تولید زیورآلات رزینی نیز از جمله کسب و کارهایی هستند که در صورت سرمایه گذاری و بازاریابی هم سوددهی خوبی خواهد داشت و هم زمینه اشتغال مناسبی را ایجاد می‌کند. کسب و کار شمع سازی از مشاغل خانگی پر درآمد است که امروزه به علت خواص دارویی، خواص زینتی و زیبایی، بازار مصرفی بالا و پررونقی دارد. مواد اولیه شمع سازی، پارافین می‌باشد که ایران منابع سرشاری از پارافین را داراست. این کسب و کار از ریسک پایینی برخوردار است چون مواد اولیه آن به راحتی تامین می شود، بازار مصرفی خوبی دارد، در مقیاس کوچک قابل انجام است و خطر هایی مثل بیماری و یا آب و هوای اقلیمی، کار و سرمایه را تهدید نمی کند. به همین خاطر می تواند از بهترین گزینه ها برای راه اندازی کسب و کار باشد و با بازاریابی مناسب سود خوبی را عاید شخص کند. تولید و پرورش گل و گیاه همیشه یکی از پر درآمد ترین مشاغل بوده است، امروزه نیز با توجه به آپارتمانی شدن منازل، تمایل به پرورش گیاهان داخل آپارتمان رو به افزایش است. تولید تراریوم چون به سرمایه و صرف وقت زیادی نیاز ندارد، می تواند به عنوان شغل دوم، بسیار قابل تامل باشد و با صرف هفته ای یک روز زمان، به سوددهی قابل توجهی برسد. با ایجاد خلاقیت و ابتکار و هنر در کارها می‌توان سود را تا دوبرابر هم افزایش داد. بسیاری از کسب‌وکارهای پررونق و با سرمایه اولیه اندک، ترکیبی از هنر، خلاقیت و دانش زنانی است که در بلندمدت خانواده‌های بسیاری را تحت حمایت مادی خود قرار داده‌اند. بسیاری از این کسب‌وکارها در کنج خانه و با کمترین میزان هزینه‌ برای خانواده‌ها درآمدزایی می‌کند. در این کسب‌وکار مجموعه‌ای از زیورآلات اعم از دست‌بند، گردن‌بند که بیشتر به حالت رو مانتویی شناخته می‌شوند، پابند، سنجاق‌سینه، آویز ساعت و کیف و … ساخته می‌شود. این محصولات بیشتر ترکیبی از هنر و خلاقیت است که در بلندمدت تبدیل به نشان تجاری می‌شود. تولید زیورآلات رزینی بیشتر از هر چیزی هنر و خلاقیت می‌طلبد و چون از جمله کسب و کارهای جدید است، می تواند درآمد زایی خوبی برای شخص داشته باشد.

 

	کشاورزی						صنایع				خدمات
ردیف	دامداری	زراعت	طیور	باغداری	شیلات	صنایع غذایی		صنایع تبدیلی و تکمیلی	صنایع دستی	صنعت	خدمات
1	پرورش گوسفند نژاد افشار(1)	کشت گندم(1)	پرورش بوقلمون(1)	کاشت صیفی جات(1)	پرورش ماهی قزل آلا(1)	تولید چیپس سیب زمینی(1)		احداث سردخانه(1)	قالی بافی(1)	تولید پوشاک(1)	احداث اقامتگاه بوم گردی(1)
2	پرورش گوسفند نژاد مهربان(1)	کشت جو(1)	پرورش بلدرچین(1)	احداث گلخانه صیفی جات(1)	پرورش ماهیان زینتی(2)	فراوری گیاهان دارویی(1)		بسته بندی عسل(1)	گلدوزی(2)		احداث رستوران بومی(1)
3	پرورش گوسفند نژاد قشقایی(1)	کشت سیب زمینی(1)	پرورش مرغ گوشتی(2)	احداث گلخانه گل و گیاه زینتی(1)		شیرینی پزی(1)		تولید کندو(1)	شمع سازی(2)		احداث هتل و اقامتگاه(1)
4	پرورش گوسفند بومی(1)	کشت کلزا(1)	پرورش مرغ تخم گذار(2)	احداث باغ گردو(2)		تهیه نان(1)		تولید خوراک دام(1)	ساخت تراریوم(2)		احداث مجتمع تفریحی-سرگرمی(1)
5	پرورش گاو بومی(1)	کشت یونجه(2)	پرورش غاز(2)	احداث باغ سیب(2)		تولید رشته آشی و پلویی(1)		تولید و بسته‌بندی کمپوست(1)	تولید زیورآلات رزینی(2)		احداث سینما(2)
6	پرورش گاو هلشتاین(1)	کشت ذرت علوفه ای(2)	پرورش اردک(2)	احداث باغ زردالو(2)		تولید سوسیس و کالباس(1)		بسته بندی خشکبار(2)			احداث شهربازی(2)
7	پرورش گاو سمینتال(1)	کشت حبوبات(2)	پرورش شترمرغ(3)	احداث باغ گلابی(2)		تولید ترشی جات(2)		بسته بندی گوشت قرمز(2)
8	پرورش گاو هلشتاین دورگ(1)	کشت گیاهان دارویی(2)		احداث باغ آلو(3)		تولید آبمیوه(2)		فراوری پوست دام(3)
9	پرورش گاو سمینتال دورگ(1)	کشت زعفران(3)		احداث باغ آلبالو(3)		تهیه چیپس میوه(2)
10	پرورش بز بومی(2)			احداث باغ هلو(3)
11	زنبورداری(2)
12	پرورش زالو(3)
13	پرورش اسب(3)

· صنعت

مشاغل صنعتی از مهم ترین عوامل توسعه اقتصادی کشور است. اما در کشور ما آن گونه که باید به آن توجه نشده است و لازم است از پتانسیل های هر شهرستان در این حوزه برای پیشرفت اقتصادی کشور استفاده شود. پوشاک از جمله عمده واردات این شهرستان است؛ زیرا چنین واحدی در این شهرستان وجود ندارد؛ اما ظرفیت های لازم برای ایجاد را دارد و در صورت سرمایه گذاری، توجیه اقتصادی خواهد داشت.[17]

دو ناحیه صنعتی در شهرستان وجود دارد که یکی در سراب و دیگری در دوزدوزان واقع شده است. واحدهای فعال در این دو مورد شامل: واحد تولید نایلون، تولید دبه برای بسته بندی خیارشور، تولید لیوان یکبار مصرف، تولید لبنیات کارگاه بلوک زنی و بتن آماده است. لازم به ذکر است اکثرا واحدهای این دو ناحیه راکد هستند[18].

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

مشاغل	مزیت
پرورش گوسفند افشاری	1
پرورش گوسفند قشقایی	2
پرورش گاو سمینتال	3
پرورش گاو هلشتاین	4
پرورش گوسفند بومی	5
پرورش گوسفند نژاد مهربان	6
کشت کلزا	7
تولید سوسیس و کالباس	8
کشت گندم	9
کشت سیب زمینی	10
پرورش گاو سمینتال دورگ	11
پرورش گو هلشاین دورگ	12
فراوری گیاهان دارویی	13
احداث سردخانه	14
بسته بندی عسل	15
پرورش بوقلمون	16
تولید خوراک دام	17
تولید کمپوست	18
شیرینی پزی	19
تهیه نان	20
پرورش بز بومی	21
احداث گلخانه صیفی جات	22
پرورش ماهی قزل آلا	23
احداث رستوران بومی	24
احداث اقامتگاه بوم گردی	25
زنبورداری	26
قالی بافی	27
کشت جو	28
احداث گلخانه گل و گیاه زینتی	29
کاشت صیفی جات	30
پرورش بلدرچین	31
کشت یونجه	32
پرورش مرغ تخم گذار	33
پرورش مرغ گوشتی	34
تولید پوشاک	35
احداث باغ گردو	36
تولید چیپس سیب زمینی	37
بسته بندی خشکبار	38
پرورش اردک	39
بسته بندی گوشت قرمز	40
تولید ترشی جات	41
کشت ذرت علوفه ای	42
احداث باغ زردآلو	43
تولید چیپس میوه	44
احداث مجتمع تفریحی-سرگرمی	45
شمع سازی	46
کشت گیاهان دارویی	47
پرورش غاز	48
احداث باغ گلابی	49
احداث هتل و اقامتگاه	50

*این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی(ره) تهیه و تدوین شده است.