زهک

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب ‌و كارهاي موجود در هر شهرستان بر مبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب ‌و كار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده ‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افراد خبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح ‌شده ‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست ‌يابد؛ بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان زهک ارائه ‌شده ‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همان‌طوري‌كه در قسمت قبل اشاره ‌شد مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده ‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌ و كارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب ‌و كارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده‌ است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجود دارد، اشاره شده ‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده ‌است.

 

دامداری
باغداری
زراعت
صنایع تبدیلی و تکمیلی
صنایع غذایی
طیور
صنایع دستی
شیلات
صنعت
خدمات

 

· دامداری

دامداری در شهرستان زهک همواره به دلایل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی از قبیل منبع درآمد، باروری خاک و محصولات دامی مورد توجه مردم این منطقه قرار داشته است. دامداری سهم مهمی در اقتصاد مردم این منطقه ایفا می‌کند و توسعه آن می‌تواند باعث بهبود شرایط اقتصادی و کاهش درصد بیکاری در این شهرستان شود.

در شهرستان زهک دامداری به صورت سنتی و نیمه صنعتی انجام می‌شود. در این شهرستان در زمینه دام سبک بیشتر گوسفند و بز بومی و در زمینه دام سنگین بیشتر گاو بومی شیری و گوشتی پرورش پیدا می‌کنند[1]. پرورش دام در این منطقه با توجه به کمبود آب، قوی‌تر از کشاورزی عمل کرده است[2]. دام‌هایی که در حال حاضر در این شهرستان پرورش می‌یابند، با اقلیم و شرایط آب و هوایی کاملاً سازگار هستند و تنها مشکل آن‌ها تامین علوفه و خوراک دام است. حوزه دامداری یکی از بهترین گزینه‌ها جهت سرمایه گذاری است و اگر صنایع تبدیلی و غذایی این محصولات هم ایجاد شود، می‌توان روی صادرات آنها به سایر نقاط مانور داد. البته بازاریابی و تعیین بازار هدف هم از جمله موارد تاثیرگذار در زمینه سوددهی هستند.

پرورش گوسفند در میان سایر حیوانات بیشتر مورد توجه دامداران است؛ زیرا گوسفند توانایی بالایی برای تحمل اقلیم های متفاوت دارد و همچنین جیره غذایی کمتر و در نتیجه هزینه کمتری نیز دارد و تمامی فرآورده های آن مانند گوشت، شیر، ماست، کره و حتی پشم و پوست دام پرکاربرد هستند و فروش این فرآورده ها در تمامی روزهای سال انجام می‌شود. علاوه بر این‌ها قیمت گوشت گوسفند بالا بوده و اجزای گوسفند نیز مانند دل، قلوه، جگر، سیرابی، کله پاچه، خوش گوشت و ... قابل فروش هستند و خرید دام برای قربانی کردن در ایام مذهبی مانند عید قربان و ... موجب رونق این کسب و کار می‌شود؛ بنابراین گسترش پرورش گوسفند سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت.

توسعه پرورش بز بومی نیز می‎‌تواند سوددهی خوبی به همراه داشته باشد. بزها فاصله نسلی کوتاه تر و نسبت دوقلوزایی بالاتري نسبت به دیگر دام هاي اهلی دارند. همچنین این دام ها، نسبت به گاو و گوسفند قدرت زنده مانی بیشتری در مناطق حاره اي (با کمبود علوفه با میزان بارندگی سالیانه کمتر از 70 میلی‌متر) دارند و بنابراین از مزیت بالایی در این شهرستان برخوردارند.

مردم شهرستان اغلب از هر دو نژاد گاو بومی شیری (دشتیاری) و گاو بومی گوشتی (سیستانی) استقبال می‌کنند و هر دو آنها را پرورش می‌دهند. در ضمن یک مجتمع تحقیقاتی در این شهرستان روی گاو سیستانی کار می‌کند و تعداد زیادی گاو سیستانی را پروار می‌کند.[3]

گاو دشتیاری یکی از نژادهای گوشتی- شیری ایرانی با جثه ای بزرگ است که به طور میانگین می تواند در هر دوره شیردهی حدود 965 کیلوگرم شیر تولید کند. رنگ این گاو قهوه ای سوخته بوده و به رنگ های سیاه، حنایی، طوسی و نیز ابلق دیده شده است.

گاوهای سیستانی با جثه‌ای بزرگ، جز نژادهای گوشتی هستند که قادرند در هر دوره ای از شیردهی حدود 140 کیلوگرم شیر تولید کنند. حجم گوشت تولیدی این نژاد بالا بوده و به طور روزاته تقریبا 1315 کیلوگرم افزایش وزن دارند و رنگ بدنشان غالباً سیاه و گاهی ابلق می‌باشد.[4]

پرورش شتر در این شهرستان به میزان محدود انجام می‌شود؛ اما قابلیت توسعه دارد و با اقلیم منطقه نیز سازگار است.

مزایای پرورش شتر نسبت به سایر دام ها در کشور، قابلیت سازگاری با شرایط سخت محیطی مناطق خشک و نیمه خشک، تحمل گرما، کم آبی، کیفیت پایین علوفه و مقاومت نسبی در مقابل امراض و عوامل بیماری‌زا است. شتر پتانسیل آن را دارد که در شرایط تغذیه دستی در مقایسه با دام های پر تولید هم وزن خود مثل گاو افزایش وزن بالایی را نشان دهد و در مقایسه با گوسفند و بز مقدار ماده خشک کمتری نسبت به وزن متابولیکی خود مصرف کند. همچنین شتر در مقایسه با سایر دام های اهلی علوفه را با قابلیت هضم بالا و بازده بیشتری نسبت به گاو و گوسفند استفاده می نماید و قادر است از انواع خاص گیاهان مرتعی (خشبی، خاردار و تیغ دار) به میزانی استفاده نماید که سایر دام ها قادر به استفاده از آن نیستند و حداقل نیاز به تاسیسات، تجهیزات و امکانات پرورش و نگهداری و در نتیجه کمترین نیاز به سرمایه‌گذاری سنگین را در مقایسه با سایر دام ها دارد.

زنبورداری در این شهرستان بیشتر در فصل بهار مزیت دارد و به دلیل وزش بادهای 120 روزه و گرمای زیاد در مواقع دیگر جواب نمی‌دهد و در این مدت زنبورداران به سایر مناطق کوچ می‎‌کنند[5]. این مورد نیز مانند موارد فوق قابلیت توسعه و سرمایه گذاری را دارد.

مسلماً اتکا به درآمدهای نفتی همیشگی نیست و یکی از راهکارهای توسعه اقتصادی کشور، توجه به صادرات غیر نفتی است. پرورش زنبور عسل از این نوع بوده که می تواند سود خوبی به همراه داشته باشد. باردهی گل‌ها و میوه‌ها با گرده افشانی توسط زنبور عسل افزایش می یابد. این مسئله باعث شده ارزش اقتصادی زنبور عسل بسیار بیشتر از ارزش ریالی حاصل از تولید عسل باشد. در طی فرآیند پرورش و نگهداری زنبورعسل، با ازدیاد کندوها می توان به فروش کندو نیز فکر کرد و به سود خوبی دست یافت. در مناطق گرمسیری از هر کندو یک بچه کندو گرفته می شود. در ضمن محصول مزرعه پرورش زنبور عسل صرفاً کندو و عسل نیست، بلکه موم، زهر و ژل حاصل از آن نیز قابلیت فروش دارد.

 

· باغداری

کشور ایران در بیشتر محصولات باغی دارای مزیت نسبی است و بخش عمده‌ای از صادرات غیرنفتی ما را محصولات باغی تشکیل می‌دهد. از سوی دیگر، ضریب تکاثری اشتغال در باغ زیاد بوده و در اقتصاد کشور و در رونق کسب و کار مؤثر است. کشاورزی و از جمله باغبانی در توسعه ملی و افزایش رفاه عمومی، فقرزدایی، تنوع بخشیدن و پایدار کردن الگوی توسعه شهری، توزیع درآمد و عدالت اجتماعی نقش به‌سزایی ایفا می‌کند. زهک نیز از جمله مناطقی است که باغداری در آن رونق دارد، زیرا خاک حاصلخیز و خوبی برای کاشت محصولات دارد ولی این شهرستان با کمبود آب مواجه است و برای رفع این مشکل طرح لوله‌کشی استان سیستان و بلوچستان ارائه شده است و در حال حاضر نیز حدود 70 درصد این پروژه انجام شده است[6].

در این شهرستان تعدادی گلخانه صیفی‌جات وجود دارد که همچنان جای کار دارند و می‌توان تعداد آن ها را افزایش داد [7]. گياهان براي داشتن رشد مطلوب نياز به شرايط خاصي از نظر شدت نور، دمای روزانه، دماي ‌شبانه، ميزان رطوبت نسبي هوا و رطوبت خاک دارند. براي توليد و پرورش تجاری گياهان با کيفيت بالا و در تمام طول سال، بايد شرايط محيطي مطلوب مهیا شده و عوامل خسارت‌زا نظير آفات و بیماری‌ها، باد، طوفان‌هاي ويرانگر، سرما و يخبندان و ... کنترل شوند. گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل درآورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد. امروزه، با توجه به نياز روزافزون بازار، از نظر توليد صيفی‌جات خارج از فصل، تولیدات گلخانه ای، به يکي از سودآورترين بخش‌های کشاورزي تبديل شده است؛ لذا ایجاد گلخانه صیفی‌جاتی مانند گوجه و خیار، ارزش افزوده زیادی را به دنبال دارد.

کاشت زیتون در حال حاضر به صورت پراکنده در این شهرستان انجام می‌شود، اما مزیت خوبی برای توسعه و سوددهی دارد؛ زیرا با شرایط آب و هوایی منطقه سازگار است. زیتون به دلیل مقاومت به کم‌آبی و سازگاری با خاک‌های فقیر و کم بازده و تولید محصول ارزشمند، از نظر اقتصادی حائز اهمیت بوده و به محصول ثروتمند خاک‌های فقیر مشهور است. بدون شک کسب درآمد، اصلی‌ترین هدف از تولید هر نوع محصولی است. زیتون به دلیل استقامت و طول عمر و سازش با محیط‌های مختلف به دیگر درختان برتری دارد تا جایی که علاوه بر کشت در باغات و اراضی کشاورزی در توسعه فضای سبز شهری نیز از این درخت مقاوم استفاده می‌شود. زیتون علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی ارزشمندی از جمله تولید روغن، کنسرو زیتون، کمک به معیشت کشاورزان با زیر کشت بردن اراضی کم بازده فقیر و شور، اشتغال‌زایی و جلوگیری از مهاجرت است.

بیشترین تولیدات منطقه در حوزه باغداری، مربوط به انگور یاقوتی است. این محصول که به صورت عمده برداشت شده و با اقلیم منطقه سازگار است[8]، همچنان پتانسیل توسعه و سرمایه گذاری را دارد.

انگور یاقوتی یکی از ارقام انگور بوده که میوه آن به رنگ یاقوت قرمز یا رنگ قرمز با حبه های ریز و خوشه ای است. میوه این انگور در برابر سرمای ۲۵ و گرمای ۴۰ درجه سانتی‌گراد مقاوم بوده و زودرس است. در ضمن از جمله خواص این میوه می‌توان به بهبود دیابت، بهبود بیماری قلبی، خاصیت آنتی اکسیدانی و ... اشاره کرد.

توسعه کاشت گل محمدی، از کسب و کارهایی است که بازدهی مناسبی خواهد داشت؛ زیرا گل محمدی، گیاهی مقاوم به کم آبی، آفات و امراض است که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغال زایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآورده‌های برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کلیه کشورهای جهان را دارا است.

با توجه به اینکه کاشت محصولات جالیزی مانند خربزه، هندوانه و طالبی در این شهرستان موفق بوده و با اقلیم و شرایط آب و هوایی منطقه نیز سازگار است. توسعه و گسترش این محصولات از جمله کسب و کارهای مناسب در حوزه باغداری به شمار می‌رود که قابلیت سرمایه گذاری را دارد.

توسعه باغات انار، زردآلو، سیب و آلو نیز در این شهرستان در صورت مدیریت صحیح منابع آبی، توجیه اقتصادی دارد که می‎‌توان با بسته بندی و بازاریابی مناسب، به صادرات آنها نیز فکر کرد.

احداث گلخانه آلوئه‌ورا هم از جمله مواردی است که با توجه به شرایط این شهرستان، پتانسیل‌های توسعه را دارد. از ویژگی‌های مثبت برای پرداختن به این کسب‌ و کار می‌توان به بازار رو به رشد، رسیدن به تولید با سرمایه کم، نیاز کم به آبیاری، قابلیت برداشت محصول در فصول مختلف سال، عدم نیاز به استفاده از کود و سموم شیمیایی و داشتن مصارف مختلف، مانند مایع، پودر، ژل، کرم، لوسیون، کپسول، عصاره و نوشیدنی اشاره کرد.

توسعه پرورش قارچ نیز از جمله گزینه های شغلی مناسب برای سرمایه گذاران است. میزان مصرف قارچ در سال های اخیر در کشور رشد خوبی داشته و سرانه مصرف آن افزایش یافته است. مشتری داشتن این محصول از یک سو و غنی از پروتئین و ویتامین بودن آن از سوی دیگر، باعث شده که جایگزین مناسبی برای گوشت باشد. در برخی از شهرها و روستاها به دلیل عدم آشنایی با فواید قارچ، میزان مصرف این محصول پایین است که می توان با تبلیغ و معرفی این محصول، میزان مصرف آن را در این روستاها افزایش داد. همچنین پرورش قارچ از شغل هایی است که می توان با سرمایه اولیه کم و محیط کوچک شروع کرد. یک دوره کامل پرورش قارچ 60 روز به طول می‌انجامد که قابلیت کاهش به 35 روز را نیز دارد؛ بنابراین توسعه پرورش قارچ نیز از کسب و کارهای مناسب برای این شهرستان است و در حال حاضر نیز چند واحد فعال در این زمینه وجود دارند که در صورت بازاریابی، سوددهی خوبی خواهد داشت.

 

· زراعت

بخش زراعت در روند رشد و توسعه اقتصادی کشورهای مختلف نقش‎های متعددی بر عهده دارد که از جمله مهم‎ترین آن‎ها می‎توان به تامین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع بالادستی، مصرف تولیدات سایر بخش‏های صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشین‌آلات کشاورزی، ارزآوری برای کشور و تامین مالی سایر بخش‎های زیربنایی اشاره کرد. شهرستان زهک نیز با داشتن آب و هوایی مناسب و خاک حاصلخیز پتانسیل‌های خوبی جهت توسعه بخش زراعت دارد که در صورت سرمایه‌گذاری مناسب می‌تواند بازدهی مناسبی برای سرمایه‌گذاران این بخش به همراه داشته باشد.

بیشترین سطح زیر کشت این شهرستان در حوزه زراعت، شامل گندم و جو می‌شود. این موارد از جمله محصولاتی هستند که با اقلیم منطقه سازگار بوده و محصول با کیفیتی هم به دست می‌آید؛ بنابراین هر گونه سرمایه گذاری در این زمینه‌ها سودآور خواهد بود.

در میان محصولات کشاورزی، کاشت گندم نسبت به بقیه محصولات کم دردسرتر و کم آفت تر است. گندم در بازه زمانی حدودا هشت ماه به ثمر نشسته و به مرحله سوددهی می‌رسد. خرید تضمینی گندم همه ساله توسط دولت انجام می گیرد، البته خود کشاورز نیز می تواند محصول خود را به صورت آزاد به فروش برساند و درآمد خوبی کسب کند. علاوه بر آن کشاورز با کاشت گندم مورد حمایت های دولت واقع شده و کود شیمیایی و بذر به شکل یارانه ای در اختیار او قرار می گیرد؛ بنابراین گسترش تولید گندم ارزش افزوده زیادی را به دنبال دارد.

در ایران اراضی وسیعی وجود دارد که به دلیل شوری و عمق کم خاک و شور بودن آب زراعی صرفاً برای تولید جو مناسب است، ولی متاسفانه با توجه به تنوع آب و هوایی، ارقام مناسب هر منطقه معرفی نشده است. از جو برای تهیه نان و پخت سوپ استفاده می شود. این گیاه در تهیه غذای کودک نیز کاربرد دارد. جو از دیر باز در سبد تغذیه دام جایگاه ویژه داشته و به صورت دانه و علوفه سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد. جوشانده جو داروي خوبي براي مبتلايان به تب و كم خوني و سوء هاضمه بوده و پایین آورنده کلسترول است؛ لذا افزایش تولید این محصول نیز زمینه های لازم برای رشد و پیشرفت را دارد، زیرا با اقلیم این شهرستان سازگار بوده و هم اکنون نیز به صورت انبوه کشت می‌شود.

کشت گیاهان دارویی مانند رازیانه، گل ختمی، اسپند و ... در منطقه، به لحاظ دارا بودن شرایط جوی مناسب انجام شده است و همچنان هم جای کار دارد؛ زیرا امروزه افراد زیادی به استفاده از گیاهان دارویی متمایل شده‌اند. خواص بی‌نظیر این گیاهان و نداشتن عوارض جانبی ناشی از مصرف، باعث شده تا افراد زیادی به صور مختلف از آن‌ها استفاده کنند، به همین جهت به کشت گیاهان دارویی می توان به چشم یک مزیت پر سود نگریست. از آن جا که این گیاهان برای کشت به مراقبت خاص و شرایط حساسی نیاز ندارند؛ بنابراین می توان روی کشت آن‌ها سرمایه گذاری کرد.

توسعه کشت ذرت نیز در این شهرستان در حال انجام است و در صورت سرمایه گذاری، ارزش افزوده زیادی را به همراه خواهد داشت. ذرت با هر آب و هوایی سازگاری دارد. ذرت در برابر خشکی مقاوم بوده و میزان ثمردهی آن در هکتار بالا است. ذرت در دو نوع علوفه ای و دانه ای کشت می شود. در ضمن دولت برای تشویق به کشت این گیاه، اقدام به خرید تضمینی ذرت از کشاورزان می کند. روغن ذرت، کنسرو بلال و دانه ذرت به مصارف انسانی می رسد و همچنین دانه ذرت در مرغداری ها و علوفه تر، خشک، سیلو شده و کنجاله دانه نیز در دامداری ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاکل ذرت نیز در داروسازی به کار می رود. از ساقه و برگ ذرت نیز در صنایع کاغذ، مقواسازی و تولید کاغذ دیواری استفاده می کنند. نشاسته ذرت در صنایع رنگرزی، داروسازی و پلاستیک‌سازی کاربرد دارد.

با توجه به اینکه کشت گلرنگ در شهرستان در حال انجام است و با اقلیم منطقه سازگار است، قابلیت توسعه را دارد. گلرنگ، گیاهی است که به طور عمده در آب و هوای گرم و خشک رشد می کند و دانه های روغنی آن منبعی برای استخراج روغن های گیاهی است و از دیرباز غذایی کامل برای پرندگان محسوب می‌شده است. از گل‌های گلرنگ برای رنگین کردن خوراکی ها و به عنوان منبعی برای استخراج رنگ طبیعی استفاده می کنند. علاوه بر این گل های گلرنگ در بسیاری از موارد برای مقاصد دارویی نیز به کار می رود.

با توجه به اهمیت تولید حبوبات در اقتصاد کشاورزی، مستعد بودن شرایط اقلیمی از نظر نوع خاک که سبک و غیراسیدی است و آب و هوای معتدل این شهرستان، توسعه کشت حبوباتی مانند عدس و ماش، از جمله مواردی است که ارزش افزوده زیادی را به دنبال خواهد داشت.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی در شهرستان زهک، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از محصولات تولید شده در شهرستان در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد؛ لذا احداث صنایع تبدیلی در این شهرستان می‌تواند زمان استفاده از محصولات کشاورزی را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات کشاورزی در این شهرستان می‌گردد.

با توجه به اینکه تولید شیر در این منطقه زیاد بوده و مردم خودشان شیر تولیدی را به کارخانه های لبنیات می‌برند[9]؛ بنابراین ایجاد مرکز جمع‌آوری شیر، یکی از نیازهای اساسی این شهرستان است.

مراكز جمع‌آوری شیر مكان‌های ثابتی هستند كه از امكانات خنك كردن شیر برخوردار بوده و شیر تولیدی دامداران را جمع آوری نموده و پس از سرد كردن به واحدهای فرآوری تحویل می دهند. اهداف این واحدها توزین دقیق شیر برای تولیدكنندگان، تحویل و دریافت شیر مطلوب به طوری كه دخل و تصرفی در آن صورت نگرفته باشد، پرداخت بهای شیر به طور منظم و تشویق تولیدكنندگان به تولید و حمل و نقل اقتصادی شیر به كارخانه ها است. این مراكز در روستاها و نزدیك به محل دامداری‌های کوچک احداث می گردد.

مصرف گوشت های بسته‌بندی شده که در ظروف یک بار مصرف ارائه می شوند و حاوی برچسب‌هایی هستند که نشان‌دهنده رعایت شرایط بهداشتی و نظارت دامپزشکی است توصیه می شود. گوشت سالم و بهداشتی رنگ و بوی طبیعی داشته و کاملاً تمیز و بدون آثار خون مردگی است. بسته بندی نیز باید طوری باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی جلوگیری کرده و بتواند خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ و همچنین گوشت را در برابر آلودگی های میکروبی و سایر آلودگی‌ها نگهداری نماید؛ بنابراین با توجه به رونق دامداری و پرورش شترمرغ در این شهرستان، بسته بندی گوشت قرمز و گوشت شترمرغ هم صرفه اقتصادی خواهد داشت و هم امکان صادرات این محصولات را به سایر نقاط راحت تر می‌کند.

با توجه به اینکه این شهرستان فاقد کشتارگاه طیور است و طیور شهرستان یا به صورت زنده به فروش می‌رسند و یا برای کشتار به زابل ارسال می‌شوند؛ سرمایه گذاری در خصوص احداث چنین واحدی از جمله نیازهای این شهرستان است که در صورت سرمایه گذاری سود خوبی به همراه خواهد داشت[10].

شهرستان زهک فاقد کشتارگاه صنعتی دام و سردخانه برای محصولات کشاورزی است؛ اما نیازی به ایجاد این موارد در شهرستان نیست؛ زیرا محصولات کشاورزی در سردخانه زابل انبار می‌شوند و دام ها نیز برای کشتار به هامون که در 60 کیلومتری زهک قرار دارد، فرستاده می‌شوند[11].

فرآوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم دوزی و همچنین استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه گذار، سود خوبی هم نصیب دامدار می‌کند؛ زیرا در حال حاضر پوست دام در این شهرستان فرآوری نمی‌شود.

 

· صنایع غذایی

صنعت تولید غذا از نمونه فعالیت‌های توانمند در کشور به شمار می‌رود که در صورت حمایت و برنامه‌ریزی می‌تواند به قطبی تأثیرگذار در توسعه صادرات غیر نفتی تبدیل شود. در سایه صنعت مواد غذایی، می‌ توان به گردش مالی بسیار بالا، سود آوری قابل توجه و توسعه صادراتی مضاعف رسید و طبیعتا مجموعه این موارد روند توسعه اقتصادی کشور را بهبود می بخشد. توسعه صنایع غذایی در شهرستان زهک با توجه به حجم تولید سالانه محصولات کشاورزی و تولیدات دامی می‌تواند منجر به کاهش درصد بیکاری و بهبود شرایط اقتصادی مردم این شهرستان شود.

میزان تولید شیر در این شهرستان به حدی است که می‌توان یک کارخانه لبنیات در آن احداث کرد؛ اما با این حال این صنعت در این شهرستان وجود نداشته و بیشتر شیر تولید شده به کارخانه های زابل فرستاده می‌شود[12]؛ بنابراین سرمایه گذاری در این زمینه پرسود خواهد بود.

تولید لبنیات چه به صورت صنعتی و چه به صورت سنتی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا هم به سلامت افراد جامعه ارتباط پیدا می‌کند و هم از لحاظ سودآوری جایگاه مناسبی دارد. ضمن اینکه ایجاد اشتغال پایدار هم از مزیت های راه اندازی این کسب و کار است.؛ زیرا شیر و فرآورده هاي آن از مهمترین اجزاي تشکیل دهنده جیره غذایی انسانند که از لحاظ ارزش غذایی از کلسیم، فسفر، ویتامین هاي مورد نیاز و پروتئین، غنی هستند و همیشه استقبال بسیار خوبی از این نوع محصولات می شود. البته باید توجه داشت که برای موفقیت در زمینه تولید لبنیات باید به بالا بردن توانایی در زمینه رقابت با برندهای معروف نیز فکر کرد.

با توجه به اینکه کشت گندم در این منطقه به میزان انبوه صورت می‌گیرد، اما کارخانه آرد جهت فرآوری گندم در این شهرستان وجود ندارد؛ بنابراین وجود کارخانه آرد از جمله مواردی است که این شهرستان به آن نیاز دارد[13].

با آسیاب کردن گندم، جوانه و سبوس یا همان پوسته از بخش آردی آن تفکیک می‌گردد و لذا آرد با توجه به میزان سبوس جدا شده از آن به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌گردد. از انواع آرد می‌توان به آرد قنادی، آرد ستاره، آرد سبوس گرفته و آرد کامل اشاره نمود و از این میان آرد کامل به لحاظ میزان سبوس بالای آن، دارای ارزش غذایی قابل توجهی است. از طرفی ایران از جمله کشورهایی است که سرانه مصرف آرد و تولید نان در آن بالاست.

شیرینی از دیرباز مورد توجه ایرانیان با ذائقه‌های مختلف بوده و در تمامی مراسم‌ها و جشن ها کاربرد داشته است. پخت شیرینی در ابعاد وسیع و کارگاهی و حتی در محیطی کوچک (در خانه) امکان پذیر است. شیرینی محصولی است که در انواع متفاوت و با طعم های متنوع تهیه می شود. به علاوه این که با تغییر در مواد تشکیل دهنده آن می توان برای افراد رژیمی هم شیرینی تهیه کرده و این افراد را نیز به بازار هدف خود اضافه کرد. این کسب و کار را می توان با تجهیزات کم و سرمایه پایینی شروع کرد و در زمان کوتاه با فروش محصول به سود بالایی رسید. پخت شیرینی یکی از مشاغل زودبازده بوده و یک فرصت شغلی مناسب مخصوصا برای زنان خانه دار محسوب می شود. یافتن بازار فروش محصول یکی از ضروریات این حرفه بوده که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی می توان به آن دست یافت.

تهیه نان و رشته آشی نیز از جمله مزیت‌هایی است که با راه اندازی واحدی برای تولید آرد، سودآور خواهد بود. در ضمن همانطور که گفته شد با توجه به سطح زیر کشت گندم، تهیه سایر فراورده های گندم مانند پفک گندم، برشته کردن گندم، تولید آرد سوخاری و ... توجیه اقتصادی دارد.

در این منطقه تولید کلوچه های خرمایی انجام می شود و با توجه به اینکه این تولیدات دارای مزیت هستند، می توان تولید آنها را گسترش داده و به صادرات آنها فکر کرد.[14]

صنعت تولید رب گوجه فرنگی دارای کاربردهای فروانی از قبیل چاشنی و بهبود دهنده رنگ و طعم انواع غذا، ماده اولیه سس‌ها و کنسروها است و با توجه به اینکه کاشت این محصول در این شهرستان انجام می‌شود، تولید رب از مزیت‌هایی است که قابل سرمایه گذاری است.

با توجه به گستردگی تولید صیفی جات در این شهرستان، تولید شور و ترشیجات، از جمله گزینه های شغلی مناسب برای سرمایه گذاری است.

ترشی و شور، بیشتر به‌عنوان یک چاشنی در کنار غذا مصرف می شود و به دلیل خاصیت اسیدی که دارد، باعث افزایش اشتها شده و میل به غذا خوردن را در افراد افزایش می دهد. این محصول یکی از فرآیندهای نگهداری طولانی‌ مدت صیفی‌ و سبزی‌ها است. به‌ این صورت که خوراکی مورد نظر را درون محلول آب‌ نمک و یا سرکه قرار می‌دهند و در این فرآیند، می‌توان مواد خوردنی فاسد شدنی را تا چند ماه سالم نگه داشت. در جوامع امروز به دلیل افزایش مشغله افراد و شاغل بودن بسیاری از زنان، فرصت کافی برای تهیه آن در منزل و توسط خود افراد وجود ندارد و اکثر خانواده‌ها تمایل دارند ترشی و شور مورد نیاز خود را به‌صورت آماده تهیه نمایند؛ بنابراین راه اندازی کسب‌ وکار تهیه ترشی و شور در منزل می‌تواند راهی برای پاسخ به این نیاز افراد جامعه و کسب درآمد توسط افراد در منزل خودشان باشد. البته برای تهیه ترشی، می‌توان کارخانه های بزرگ، سوله و کارگاه های متوسط و یا کوچک و حتی منزل را با در نظر گرفتن شرایط بهداشتی، به این کار اختصاص داد.

در سال‌های اخیر با توجه به اهمیتی که مصرف‌کنندگان جهانی به مصرف روغن گیاهی به جای روغن حیوانی می‌دهند، میزان تقاضا برای این روغن‌ها افزایش یافته و در نتیجه رشد چشمگیری را در این صنعت مشاهده می‌کنیم. ضمن اینکه کشت برخی از دانه های روغنی مانند گلرنگ و ذرت در این شهرستان انجام می‌شود، ایجاد صنایع روغن کشی از دانه های روغنی در صورت افزایش کشت آنها، فرصتی مناسب برای سرمایه گذاران خواهد بود.

مردم ایران از دیرباز آشنایی دیرینه ای با گیاهان دارویی دارند و هنگام درمان یک بیماری قبل از آنکه به سراغ داروهای شیمیایی بروند، ابتدا درمان و پیشگیری را از داروها و گیاهان دارویی آغاز می‌کنند. شاید دلیل این امر این باشد که مصرف طولانی و در برخی موارد مصرف مقطعی داروهای شیمیایی می تواند، عوارض جانبی بر جای گذارد که بعضاً از خود بیماری نیز خطرناک تر هستند. به همین دلیل گرایش عمومی جامعه به بهره‌گیری و استفاده بیشتر از داروهای گیاهی و به طور کلی فرآورده‌های آنها روبه افزایش است؛ بنابراین ایجاد صنایع فرآوری گیاهان دارویی شامل عرق گیری، بسته بندی و خشک کردن گیاهان دارویی مانند رازیانه، گل ختمی، اسپند و ... صنعتی رو به رشد و درآمد زا خواهد بود. همچنین مقدار گوشت شهرستان بعد از بستن مرز کاهش یافت؛ زیرا از افغانستان گوساله پرواری وارد شهرستان می‌شد و مردم آن را پرورش می‌دادند و این کاهش گوشت شهرستان باعث می‌شود که کارخانه فراوری گوشت مزیت نداشته باشد[15].

 

· طیور

امروزه یکی از معیارهای پیشرفت جوامع، وضعیت تغذیه به ویژه تغذیه پروتئین توسط افراد آن جامعه است. وظیفه متخصصین علوم دامی تولید پروتئین با حداکثر کیفیت و عملکرد و حداقل هزینه و بار محیطی می باشد. فرآورده های طیور از مهم ترین منابع پروتئینی در اغلب کشورها هستند، به طوری که تولید و مصرف آن ها در اغلب کشورها با سرعت روزافزون در حال افزایش است.

در این شهرستان تعدادی واحد صنعتی برای پرورش مرغ‌های گوشتی وجود دارد؛ ولی برخی از آنها فعال هستند و مابقی به دلیل نداشتن بازار فروش و همچنین نبود کشتارگاه تعطیل شده اند؛ بنابراین پرورش مرغ گوشتی با اقلیم این شهرستان کاملا سازگار است و در صورت بازاریابی و رفع مشکل بازار فروش، به سوددهی خوبی خواهد رسید[16].

در سال‌های نه‌چندان دور، بیشتر نیاز شهرها به گوشت مرغ از طریق روستاها و پرورش‌دهندگان سنتی تأمین می‌شد اما با افزایش جمعیت و محدود بودن منابع روستایی، پرورش متراکم مرغ رونق یافت. پرورش جوجه‌های گوشتی تجاری، داخل سالن‌های مجهز به تجهیزات کنترل دما و تهویه انجام می‌گیرد، به همین علت در اکثر نقاط کشور می‌توان پرورش مرغ گوشتی را انجام داد تا علاوه بر سود اقتصادی که برای پرورش‌دهنده دارد، موجب کاهش نیاز کشور به واردات این محصول و ایجاد اشتغال برای جوانان می‌شود. از مزیت‌های اقتصادی این طرح می‌توان به بازار مطمئن‌تر گوشت مرغ، بازگشت سریع سرمایه، دسترسی نسبتاً آسان به مواد اولیه و خوراک، ضریب تبدیل غذایی کم و تولید گوشت بیشتر، وجود اتحادیه و تعاونی‌های متعدد اشاره کرد.

پروش شترمرغ، بوقلمون، بلدرچین، مرغ بومی و کبک هم به صورت سنتی در این شهرستان انجام می‌شود[17]. پرورش این موارد نیز تاکنون موفقیت آمیز بوده و قابلیت توسعه و سرمایه گذاری را دارند که به ترتیب اولویت بیان شده‌اند.

کسب و کار در زمینه پرورش شترمرغ پرواری در کشور ما قابلیت و استعداد پیشرفت فراوانی دارد؛ زیرا کشور ما چهار فصل بوده و شرایط طبیعی پرورش شترمرغ در بسیاری از مناطق کشور فراهم است. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پرورش شترمرغ پرواری به دلیل رشد سریع و بهره‌مندی از گوشت قرمز كم كلسترول و سالم با طبیعتی گرم و دارای آهن، پوست نرم، لطیف و با مقاومت برای تولید چرم با كیفیت و همچنین روغن سرشار از امگا 3، 6 و 9 از مزیت های خوبی است که با توجه به نوپا بودن این صنعت در کشور ما، ظرفیت بالایی برای تولید و کسب درآمد اقتصادی در این زمینه وجود دارد.

یکی از دلایل استقبال از پرورش مرغ بومی، سوددهی بسیار خوب پرورش مرغ بومی یا محلی است. مرغ بومی یا همان مرغ های محلی ایران، نوعی نژاد بسیار مقاوم به شمار می آیند. آن ها در مقابل بیماری ها، گرما و سرما تحمل بالایی دارند و این مزیت باعث می شود که ایجاد واحدهای تولیدی مرغ بومی برای تولید کنندگان سوددهی داشته باشد. یکی دیگر از مزیت های پرورش مرغ بومی این است که این کار نیاز به تجهیزات خاصی ندارد. هر چند اگر در پرورش مرغ بومی یا همان مرغ محلی از تجهیزات مدرن استفاده شود، سود بیشتری نصیب پرورش دهنده خواهد شد. منظور از تجهیزات مواردی مانند آبخوری، دان خوری، لانه تخم گذاری و ... است.

در طي چند دهه گذشته توجه به بوقلمون و محصولات آن موجب شده تا پرورش آن به صورت صنعتي در ايران و جهان آغاز و طي چند سال اخير نيز به مرز قابل قبولی برسد تا جایي که امروزه شاهد افزايش روز افزون مصرف گوشت و ساير فرآورده هاي آن در سراسر جهان هستيم. از آنجا که گوشت بوقلمون دارای خواص غذایي ويژه ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ لذا مي تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی‌الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد از وزن يک لاشه 8 کيلوگرمی را تشکيل مي‌دهد. عواملی چون افزایش استانداردهای سطح معیشتی و رشد سریع شهرنشینی، افزایش توجه به غذاهای غربی و همچنین اهمیت به جذب هرچه کمتر چربی، سبب افزایش تولید و مصرف گوشت بوقلمون در دهه گذشته شده است و نیز تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، امکان تولید نهاده های بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.

بلدرچین پرنده‌ای پر جنب و جوش از خانواده ماکیان و زیرخانواده کبک‌سانان است و دارای گوشت بسیار لذیذ، خوش‌طعم و مقوی است. دلیل طعم مطبوع گوشت این پرنده وحشی، جست‌و‌خیز فراوان و پروازهای متناوبی است که در طول حیات خود انجام می‌دهد. با توجه به موفقیت واحدهای پرورش بلدرچین موجود، ایجاد چنین کسب و کاری، بازدهی بالایی خواهد داشت.

کبک پرنده‌ای است وحشی که در کوهستان‌ها زندگی می‌کند. این پرنده از قدرت پرواز کمی برخوردار بوده و در دنیا گونه‌های متعددی از آن وجود دارد. محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب، قیمتی بیشتر و مشتریان خاص خود را دارند و از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماری‌ها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان کمتر است. همچنین می‌توان به بازار جوجه و تخم کبک اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه بیشتر را دارد و از نظر صادرات در برخی از استان ها در وضعیت مناسبی قرار دارد. همچنین با پرورش کبک به‌صورت صنعتی می‌توان بخشی از نیاز کشور در حوزه گوشت را تأمین کرد و از میزان واردات به داخل کشور کاست. به تازگی پرورش بلدرچین هم بین مردم رواج پیدا کرده است.

 

· صنایع دستی

صنايع دستي به آن گروه از صنايع گفته مي شود كه مهارت، ذوق و بينش انسان در آن نقش اساسي دارد و يا اينكه تمام يا بخش اعظم مراحل ساخت فراورده هاي آن با دست انجام گرفته و در چارچوب فرهنگ و بينش هر منطقه و با ديدگاه هاي قومي ساخته و پرداخته مي شود. صنايع دستي بازتابي از تاريخ تمدن هر ملت و قومي است و مي تواند انتشار مؤثري براي فرهنگ و سنن مناطق مختلف باشد.

با توجه به اینکه قالی بافی در حال حاضر در شهرستان انجام می‌شود و برخی از مردم در انجام آن مهارت دارند، این مورد را می‎‌توان گسترش داد و با استفاده از بازاریابی مناسب، سود چشمگیری را ایجاد کرد. در ضمن در حال حاضر نیر قالی زهک در کشورهایی مانند آلمان، ایتالیا و کشورهای حاشیه خلیج فارس، مشتری دارد.[18]

قالیبافی از هنرهایی است که از قدیم نزد جهانیان جایگاه ویژهای داشته و ایران را به این هنر می‌شناسد. آمارها نشان می دهد فرش ایرانی از کیفیت خوبی برخوردار بوده و قابل رقابت با کشورهای دیگر است. در ضمن با تولید فرش با کیفیت می توان به صادرات در این زمینه نیز فکر کرد. همچنین قالیبافی از مشاغل خانگی پردرآمدی بوده که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند، چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی نیز کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. در ضمن این کسب و کار را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه اندازی کرد و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان این شهرستان را فراهم کرد.

سوزن‌دوزی‌های سنتی بخشی از صنایع دستی است که قدمتی طولانی دارد و غالباً از گذشته در خانه توسط بانوان زهک انجام می‌شده است. این هنر ظرفیت آن را دارد تا به عنوان زمینه‌ای برای ایجاد کسب و کار خانگی توسط زنان مطرح شود. با توجه به اینکه این هنر در شهرستان در حال انجام است و زنان منطقه در انجام آن مهارت دارند، کار کردن در این حوزه نیز سودده خواهد بود.

گليم بافي يكي از شاخه هاي قاليبافي است و در آن از طرح هاي مختلف محلي استفاده مي شود. برخی از مردم شهرستان با مهارت گلیم بافی آشنا هستند و این کار را انجام می‌دهند. این مورد نیز در صورت تامین بازار، همچنان جای کار دارد.

علاوه بر موارد فوق عروسک دوزی، بلوچی بافی، سفالگری، خامه دوزی و ملیله دوزی هم از جمله مواردی هستند که در حال حاضر در این شهرستان انجام می‌شود و در صورت بازاریابی مناسب، قابلیت سرمایه گذاری را دارند.

 

· شیلات

شیلات از حوزه های شغلی سوددهی است که ظرفیت بسیار خوبی در این شهرستان برای آن وجود دارد که اگر از این ظرفیت های شیلاتی استفاده شود ارزآوری بسیار خوبی برای کشور به همراه خواهد داشت.

ماهیان پرورشی از لحاظ دامنه تحمل دمایی به دو گروه سردابی و گرمابی تقسیم می شوند. ماهیان سردابی در بازه دمایی 18-12 درجه سانتیگراد و ماهیان گرمابی در بازه دمایی 27-20 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. در این شهرستان پرورش ماهی بیشتر در چاه نیمه عمیق انجام می‌شود. ماهی تولید شده در این منطقه با ذائقه مردم سازگار است و مردم بیشتر از این ماهی ها استفاده می‌کنند که شامل کپور و شیر ماهی می‌شوند. خارج از این چاه‌ها هم عده ای استخر پرورش ماهی قزل آلا دارند[19]؛ بنابراین سرمایه‌گذاری در حوزه شیلات نیز سودده خواهد بود و پرورش آبزیان علاوه بر اشتغالزایی، سودآور خواهد بود.

ماهی شیر یا شیر ماهی از جمله ماهیان بسیار ممتاز و صادراتی در اكثر كشورهای دنیا محسـوب می شود. این ماهی گوشت بسیار لذیذی دارد و نوعی ماهی فلس دار است که بدنی کشیده با طرح راه راه و رنگ آبی نفتی دارد. همچنین این ماهی از رده تن ماهیان است؛ بنابراین توسعه پرورش آن توجیه اقتصادی دارد.

کپور ماهی در مقایسه با سایر گونه‌های پرورشی در آب‌های گرم و معتدل، ارزشمندترین ماهی از لحاظ اقتصادی است و نیز ارزش‌های تغذیه‌ای فراوانی دارد؛ ازاین‌رو آموزش توسعه پرورش این ماهی می‌تواند در راستای تأمین غذای جمعیت کشور و نیز افزایش سطح معیشتی مردم مؤثر باشد؛ بنابراین کار کردن در این زمینه هم از راه های کسب درآمد در این شهرستان است.

قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است. آهن در خونسازی و همچنین در حفظ مقاومت بدن در برابر میکروب‌ها نقش مهمی بر عهده دارد. علاوه بر آن، آهن موجود در قزل آلا، جذب آهن منابع گیاهی را هم افزایش می دهد؛ بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن بر عهده دارد. نتایج مطالعات نشان می دهند امگا ۳ موجود در ماهی قزل آلا می تواند فشار خون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنج های آن‌ها به طور قابل توجهی بکاهد؛ بنابراین این نوع ماهی طرفداران زیادی در بین مردم دارد؛ لذا راه اندازی پرورش آن، علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، سوددهی خوبی را نیز به همراه خواهد داشت.

 

· صنعت

صنعت یکی از عوامل مهم توسعه اقتصادی در همه کشورها به حساب می‌آید که متاسفانه در کشور ما آنچنان که باید و شاید به آن توجه نشده است؛ بنابراین ایجاد کسب و کارهای صنعتی در صورت داشتن دانش کافی و سرمایه های نسبتا زیاد، هم سبب ایجاد اشتغال پایدار برای جوانان منطقه می‌شود و هم سودآوری زیادی را به همراه خواهد داشت.

ایجاد نیروگاه خورشیدی از جمله اولویت‌های مناسب در حوزه صنعت است که در مناطق گرمسیری مانند شهرستان زهک، می‌تواند سوددهی قابل ملاحظه ای را نصیب سرمایه گذاران نماید.[20] در نیروگاه خورشیدی با استفاده از پنل‌های خورشیدی، انرژی خورشید را به الکتریسیته یا همان برق تبدیل می‌کنند. کاهش بارش در سال‌های اخیر و کمبود آب پشت سدها برای تولید برق، افزایش جمعیت و ساخت ‌وساز و در دسترس بودن نور خورشید بدون پرداخت هزینه‌ای، سبب شده دولت اجازه اجرا و حمایت از طرح احداث نیروگاه خورشیدی را در خانه ها، کارخانه ها و... بدهد.

این شهرستان با کشور افغانستان و پاکستان هم مرز است؛ بنابراین می‌توان در زمینه های مختلف مانند تولید پوشاک سرمایه گذاری کرد و آن را به خارج از کشور ارسال کرد[21].

امروزه افراد زیادی در کشور ما در صنعت پوشاک یعنی در زمینه طراحی، دوخت و تولیدی لباس فعالیت می کنند. همچنین با وجود شبکه های اجتماعی و رشد روزافزون این شبکه ها و نفوذ آن در میان مردم طی ۵۰ سال گذشته تعداد مزون‌هایی که در زمینه پوشاک فعالیت می کند به طرز چشمگیری افزایش یافته است. از طرفی به دلیل این که در مناسبت هایی همچون عید نوروز و شروع مدارس افراد زیادی اقدام به خرید لباس می کنند و همین باعث می شود که بیش از پیش این صنعت رونق پیدا کند؛ بنابراین ایجاد و گسترش تولیدی‌های پوشاک نیز از کسب و کارهایی است که قابلیت سرمایه گذاری دارد.

سرمایه گذاری در زمینه مصالح ساختمانی نیز در این شهرستان جواب می‌دهد و از جمله کسب و کارهایی است که قابلیت سرمایه گذاری را دارد[22].

حوزه صنعت این شهرستان بسیار ضعیف است و در شهرک صنعتی این شهرستان فقط چند مورد واحد فعال نظیر تولید یخ و ظروف پلاستیکی وجود دارد[23].

 

· خدمات

تنوع در حوزه مشاغل خدماتی بسیار زیاد است و حرفه های زیادی را در برمی گیرد که میزان سودآوری حرفه ها با توجه به نیاز و ظرفیت منطقه با یکدیگر تفاوت هایی دارد. برای مثال گردشگری از فعالیت‌هایی است که با سودآوری بسیاری همراه است و در شهرستان زهک نیز ظرفیت های گردشگری تا حدودی وجود دارد.

گردشگري امروزه يكي از اقتصادي‌ترين فعاليت‌ها در چرخه ملي كشورها، به خصوص از جهـت اشـتغال و ارزآوري و رونـق منـاطق مختلف تلقي مي‌شود كه علاوه بر آن داراي مزاياي ارتباطي، سياسي، فرهنگي و تأثيرات بين‌الملل خاصـي اسـت.

بـه همـين دليـل اغلب كشورهاي جهان كه داراي ميراث فرهنگي غني و نيز مناطق طبيعي هستند، از ايـن فعاليـت بـه منزلـه ابـزاري راهبـردي در توسعه اقتصادي استفاده مي‌كنند. اين عوامل شرايط مساعدي را براي بهره‌برداري و توسعه زيرساخت‌هاي گردشگري فراهم مي‌سازد. با توجه به اهداف و سياست‌هاي دولت در سند چشم‌انداز كشور، ايجاد زيرساخت‌هاي گردشگري از واقعيـت‌هـاي اجتنـاب ناپـذير اسـت. يكـي از راه‌هـاي تحقـق توسـعه گردشـگري، ايجـاد اقامتگاه بومگردی و ایجاد رستوران بومی، در مناطقی از شهرستان است که موقعیت خاص جغرافیایی و تارخی دارند؛ اين امر از طريق جذب گردشگر و افزايش اشتغال بر رشـد اقتصـادي و توسعه اين مناطق و در نهايت توسعه كشور تاثير مي‌گذارد.

اقامتگاه های بوم گردی فرصت مناسبی است تا مسافران ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه ها، مصداق دیگری از مهمان نوازی ایرانی است. با توجه به اینکه علاقه مردم نسبت به سمت بازدید و اقامت در این مناطق پیشرفته است، گسترش آنها توجیه اقتصادی دارد.

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه هستند که در آنها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی و نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز عرضه می‌شود. رستوران‌ها جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی برای هر کشوری در جهان محسوب می‌شوند و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف ایران قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کارهای زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذاهای محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود.

در این منطقه سینما و شهربازی نیز وجود ندارد، اما در صورتی که ایجاد شود، از آنها استقبال خواهد شد و سوددهی خوبی نیز به همراه خواهند داشت.

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

 

 

 

 

	کشاورزی						صنایع				خدمات
ردیف	دامداری	باغداری	زراعت	طیور	شیلات	صنایع تبدیلی و تکمیلی		صنایع غذایی	صنایع دستی	صنعت	خدمات
1	پرورش گوسفند(1)	احداث گلخانه صیفی جات(1)	کشت گندم(1)	پرورش مرغ گوشتی(1)	پرورش ماهی کپور(1)	احداث ایستگاه جمع آوری شیر(1)		تولید لبنیات(1)	فرش بافی(1)	تولید پوشاک(1)	احداث اقامتگاه بوم گردی(1)
2	پرورش گاو دشتیاری(1)	احداث باغ زیتون(1)	کشت جو(1)	پرورش شترمرغ(1)	پرورش شیر ماهی(1)	بسته بندی گوشت شترمرغ(1)		تهیه آرد(1)	سوزن دوزی(1)	احداث نیروگاه خورشیدی(1)	احداث شهربازی(1)
3	پرورش گاو سیستانی(1)	احداث باغ انگور یاقوتی(1)	کشت کلزا(1)	پرورش مرغ بومی(2)	پرورش ماهی قزل آلا(2)	بسته بندی گوشت قرمز(1)		شیرینی پزی(2)	گلیم بافی(2)	تولید مصالح ساختمانی(2)	احداث رستوران بومی(1)
4	پرورش شتر(2)	کاشت گل محمدی(2)	کشت گیاهان دارویی(1)	پرورش بلدرچین(2)		احداث کشتارگاه طیور(2)		تهیه کلوچه(2)	عروسک بافی(3)		احداث سینما(2)
5	پرورش بز بومی(2)	کاشت هندوانه(2)	کشت ذرت(2)	پرورش بوقلمون(2)		فراوری پوست دام(3)		تهیه نان(2)	بلوچی دوزی(3)
6	زنبورداری(3)	کاشت خربزه(2)	کشت گلرنگ(2)	پرورش کبک(3)				تولید رشته آشی(2)	سفالگری(3)
7		کاشت طالبی(2)	کشت حبوبات(3)					تهیه سایر فراورده های گندم(3)	خامه دوزی(3)
8		احداث باغ انار(3)						تولید رب(3)	ملیله دوزی(3)
9		احداث باغ زرآلو(3)						تولید ترشی جات(3)
10		احداث باغ آلو(3)						روغن گیری از دانه های روغنی(4)
11		احداث باغ سیب(3)						فراوری گیاهان دارویی(4)
12		احداث گلخانه آلوئه‌ورا(3)
13		پرورش قارچ(3)

مشاغل	مزیت
پرورش گوسفند بومی	1
پرورش گاو سیستانی	2
پرورش گاو دشتیاری	3
احداث گلخانه صیفی جات	4
احداث باغ زیتون	5
کشت گندم	6
ایستگاه جمع آوری شیر	7
تولید لبنیات	8
پرورش شترمرغ	9
کشت کلزا	10
بسته بندی گوشت قرمز	11
فرش بافی	12
پرورش مرغ گوشتی	13
احداث کارخانه آرد	14
پرورش ماهی کپور	15
پرورش شتر	16
احداث باغ انگور یاقوتی	17
پرورش شیر ماهی	18
تولید پوشاک	19
سوزن دوزی	20
احداث اقامتگاه بوم گردی	21
پرورش گیاهان دارویی	22
کاشت گل محمدی	23
پرورش بز بومی	24
پرورش مرغ بومی	25
شیرینی پزی	26
احداث نیروگاه خورشیدی	27
احداث شهربازی	28
کاشت هندوانه	29
کشت ذرت	30
کشت گلرنگ	31
پرورش بوقلمون	32
بسته بندی گوشت شترمرغ	33
تهیه کلوچه	34
گلیم بافی	35
احداث رستوران بومی	36
احداث کشتارگاه طیور	37
کاشت خربزه	38
کاشت طالبی	39
کشت حبوبات	40
تولید رشته آشی	41
تهیه سایر فراورده های گندم	42
عروسک بافی	43
پرورش قارچ	44
بلوچی دوزی	45
پرورش ماهی قزل آلا	46
تولید مصالح ساختمانی	47
احداث گلخانه آلوئه ورا	48
تهیه ترشی جات	49
احداث باغ انار	50

این تحلیل با همکاری کمیته امداد امام خمینی(ره) تهیه شده است.