قصرقند

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌ و كارهاي موجود در هر شهرستان بر مبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب ‌و كار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده ‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افراد خبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح ‌شده ‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست ‌يابد؛ بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان قصرقند ارائه ‌شده ‌است.

 

تعیین کسب ‌و کارهای مزیت‌دار شهرستان

همان‌طوري‌كه در قسمت قبل اشاره ‌شد مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده ‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب ‌و كارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌ و كارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده ‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجود دارد، اشاره شده ‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده ‌است.

 

باغداری
صنایع غذایی
صنایع تبدیلی و تکمیلی
زراعت
طیور
دامداری
شیلات
صنایع دستی
صنعت
خدمات

 

· باغداری

در شهرستان قصرقند فعالیت‌های کشاورزی و به خصوص تولیدات باغی به دلیل زمین های مساعد برای باغداری و همچنین شرایط آبی خوب، به میزان زیادی انجام می شود.[1] مهم ترین تولیدات باغی در شهرستان قصرقند خرما، انبه و کنار هستند. این تولیدات به دلیل بازار فروش خوب در کشورهای اطراف نظیر پاکستان، هند و کشورهای حاشیه خلیج فارس مزیت افزایش تولید دارند.[2]

انبه از میوه های مناطق گرمسیری و خاستگاه آن در آسیا دو کشور فیلیپین و هندوستان است.  میزان بارندگي برای کاشت انبه اهمیت زیادی ندارد، بلکه شدت بارندگي و توزیع آن در طول سال از اهمیت خاصي برخوردار است؛ چرا که انبه مي تواند در مناطقي با بارندگي کمتر از 373 میليمتر مشروط بر اینکه بارندگي در زمان حداکثر نیاز گیاه یعني دوره رشد رخ دهد، باروری مناسب را داشته باشد. انبه در مناطقي که در فصل گلدهي بارندگي زود به زود اتفاق مي‌افتد و یا رطوبت نسبي بالاتر از 33 درصد است، نمي تواند به خوبي میوه تولید کند؛ زیرا این شرایط موجب شیوع و گسترش آفات و بیماری هایي از قبیل سفیدک پودری و آنتراکنوز مي شود. با توجه به شرایط شهرستان برای تولید بیشتر این میوه در شهرستان قصر قند قابلیت وجود دارد.

در شهرستان قصرقند تولید انواع خرما نظیر ربی، رنگنو، پیمازو و هلیله انجام می شود و بیشتر خرماهای نخلستان های این منطقه به کشورهای اطراف ارسال می شود. در واقع به دلیل اینکه نخل خرما یکی از بهترین انواع درخت برای سرمایه گذاری است و هیچ چیز بیهوده ای ندارد؛ زیرا برگ آن خوراک گوسفند و برای هنرهای جارو بافی، سبد بافی و حصیر بافی کاربرد  فراوان دارد و به دلیل فواید بی شمار نظیر کلسیم، گوگرد، آهن، پتاسیم، فسفر، منگنز، مس، منیزیوم و... که دارد، علی رغم افزایش قیمتی که داشته، همچنان بازار فروش خوبی دارد و برای شهرستان دارای مزیت است.

کنار درختی گرمسیری است که به نام های عناب هندی، سیب چینی و رملیک نیز شناخته می شود و میوه ای از تیره عنابیان است. حدود 40 گونه کنار در جهان وجود دارد که دو نوع کنار آفریقایی و کنار کازرونی یا ایرانی آن معروف تر هستند. کنار فواید زیادی برای سلامتی دارد، درمان زخم ها، تقویت و افزایش رشد مو،  سم زدایی خون و بدن، تقویت دستگاه گوارش و درمان شکستگی استخوان برخی از خواص میوه کنار هستند. برگ‌های کنار را می‌توان خشک و پودر کرده و برای شستشوی بدن، پوست صورت و مو استفاده کرد. برگ کنار برای تقویت موی سر و جلوگیری از ریزش مو مفید است. لازم به ذکر است که درخت کنار در عربی و گاهی در فارسی نیز سدر نامیده می شود که در ایران معمولا به برگ های کوبیده آن سدر می گویند اما درخت کنار با درخت سدر متفاوت است. در شهرستان قصرقند باغات این محصول زیاد است و با توجه به بازار خوبی که برای فروش آن وجود دارد، احداث باغات تولید این محصول در شهرستان مزیت دارد.

در بخش های جنوبی کشور تولید مرکبات انجام می شود، در واقع  این بخش دارای عرض جغرافیایی 23 درجه است. این بخش فاقد زمستان های سرد و تابستان های بسیار گرم است؛ از این رو برای تولید همه انواع مرکبات محدودیت وجود دارد. مرکبات تولید شده در این شهرستان شامل لیمو ترش، لیمو شیرین و ترنج می شوند. برای تولید همه مرکبات نام برده شده به دلیل بازار فروش خوب در داخل کشور و همچنین کشورهای اطراف مزیت وجود دارد. [3]

در شهرستان باغات تولید زیتون محلی یا گواوا وجود دارد. این میوه در کشورهای اطراف بازار فروش خوبی دارد و احداث باغات بیشتر از آن نیز دارای مزیت است. گواوا نوعی گیاهی گرمسیری با درختچه‌های همیشه‌ سبز از خانواده میرتاسه است که برگ‌های دراز و بیضی شکل دارد. این درختچه بومی آمریکای جنوبی و آمریکای مرکزی، پرو، برزیل و مکزیک است. میوه گیاه گواوا دارای ترپنوئیدها، پکتین، روغن فرار و تانن است.

در این شهرستان تولید صیفی جاتی نظیر خیار، گوجه فرنگی و بادمجان در مزارع نیز انجام می شود؛ ولی به دلیل تولید محصول کمتر از گلخانه و استفاده بیشتر از آب مورد استقبال نیست و به سمت این تولیدات تمایلی وجود ندارد. گلخانه های تولید صیفی جات در این شهرستان به تازگی احداث شده اند و مزیت افزایش تولید دارند. گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل درآورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد. گلخانه‌ها گیاهان را از سرمای بیش از حد زمستان یا گرمای بیش از حد تابستان حفظ می‌کنند. در نتیجه تولید صیفی جات به صورت گلخانه ای برای شهرستان مزیت دارد.

همچنین در اولویت های پایین تر تولید نشاء در گلخانه ها دارای مزیت است. در شهرستان تولید نشاء برنج و گوجه به میزان کم انجام می شود. تولید نشاء گیاهان زراعی در محیط گلخانه، کسب ‌و کار پرسود و اشتغال‌زایی است که موجب کاهش مصرف آب و نهاده‌ها و همچنین کاهش هزینه‌های بالای تولید خواهد شد. با شرایط امروز کشور، تغییر کشت از فضای باز به گلخانه ضروری بوده و با توجه به گسترش گلخانه‌ها نیاز به بذر و نشاء مرغوب نیز افزایش می یابد. با توجه به افزایش هزینه‌های تولید از جمله افزایش قیمت بذر و محدودیت نهاده‌های تولید، استفاده از نشاء به‌جای کشت مستقیم بذر، ضروری به نظر می‌رسد. همچنین از جذابیت‌های مالی کشت گلخانه‌ای نشاء، می‌توان به افزایش تعداد برداشت‌ها در سال، افزایش برداشت محصول نسبت به سطح زیر کشت، تعیین زمان بهره‌برداری محصول و کاهش تعداد کارگران اشاره کرد.

پرورش قارچ در شهرستان به صورت خانگی و در مقیاس کم در حال انجام است. میزان مصرف قارچ در سال های اخیر در ایران رشد خوبی داشته و سرانه مصرف آن افزایش یافته است. مشتری داشتن این محصول از یک سو و غنی از پروتئین و ویتامین بودن آن از سوی دیگر، باعث شده که جایگزین مناسبی برای گوشت باشد. در برخی از شهرها و روستاها به دلیل عدم آشنایی با فواید قارچ، میزان مصرف این محصول پایین است که می توان با تبلیغ و معرفی این محصول، میزان مصرف را افزایش داد. همچنین پرورش قارچ از شغل هایی است که می توان با سرمایه اولیه کم و محیط کوچک شروع کرد. یک دوره کامل پرورش قارچ 60 روز به طول می انجامد که قابلیت کاهش به 35 روز را نیز دارد؛ در نتیجه فعالیت در این حوزه برای شهرستان سودآور خواهد بود.

طبق نظر کارشناسان احداث باغات پاپایا، جوجوبا، چیکو و فیسالیس به دلیل شرایط آب و هوایی و بازار فروش مطلوب دارای مزیت است.[4]

چیکو نام یکی از میوه‌های گرمسیری با پوستی قهوه‌ای و مزه‌ای شیرین است، اما اگر میوه آن نرسیده باشد همچون خرمالو بسیار گس می‌باشد. درخت چیکو، ساپودیلا نام دارد و صمغ آن بیشتر برای درست کردن سقِّز (آدامس) به کار می‌ رود. این میوه در شهرستان قصرقند در حال حاضر به میزان کم کشت می شود؛ اما قابلیت تولید انبوه را دارد.

گیاه جوجوبا در واقع برای مبارزه با افزایش بیابان ها کاشته می شود و می تواند در شرایطی همچون دمای بین 18 تا 20 درجه فارنهایت نیز مقامت کند و نسبت به گرما و بی آبی نیز مقاوم است و همچنین روغن این گیاه برای مصارف آرایشی  بهداشتی نیز کاربرد دارد و با توجه به این شرایط برای شهرستان مزیت کاشت دارد.

پاپایا میوه ای است که به تازگی وارد کشور شده و به دلیل قیمت بالای آن فقط در مناطق خاصی به فروش می رسد و بیشتر مردم از وجود این محصول اطلاعی ندارند. از آن جا که کشت و تولید این میوه ساده است و نیاز به تخصص خاصی ندارد، چند سالی است که در شهرهای جنوبی و شرقی کشور در حال تولید و بهره برداری است. محصول این گیاه را یک سال بعد از کشت می توان برداشت کرد و در سال اول نزدیک به 3 تن باردهی در هکتار خواهد داشت. به دلیل اینکه این محصول در کشورهای پاکستان و هند نیز بازار فروش خوبی دارد و می تواند ارز اوری کند، فعالیت در زمینه تولید این محصول دارای مزیت است.

فیسالیس یا عروسک پشت پرده از گیاهان بومی مناطق معتدل گرم و نیمه گرمسیری در جهان است. این گیاه علفی بوده که تقریبا شبیه گوجه فرنگی است. میوه فیسالیس نارنجی رنگ است که در اندازه، شکل و ساختار مشابه یک گوجه فرنگی کوچک می‌باشد.

فیسالیس یا عروسک پشت پرده از گیاهان بومی مناطق معتدل گرم و نیمه گرمسیری در جهان است. این گیاه علفی بوده که تقریبا شبیه به گوجه فرنگی است. میوه فیسالیس نارنجی رنگ است که در اندازه، شکل و ساختار، مشابه با یک گوجه فرنگی کوچک می‌باشد. فیسالیس تقریبا در تمام دنیا طرفدار دارد و به عنوان میوه ای خاص و پر خاصیت دیده می شود و در ایران و حتی بسیاری از کشور ها میوه ای جدید و لوکس است. به همین دلیل با قیمت بالایی در ایران به فروش می رسد. همچنین بسیاری از کشورها، از جمله کشورهای حوزه خلیج فارس خواستار واردات فیسالیس از ایران هستند و می توان محصولات تولیدی را صادر کرده و کمک شایانی به ارزآوری و پیشرفت اقتصادی کشور داشت. چون فیسالیس بعد از برداشت در فضای آزاد ماندگاری طولانی مدتی دارد از این جهت صادرات این محصول ریسک کمی دارد و می توان محصول سالمی را به مقصد رساند. این گیاه را باید در محیط های گلخانه ای‌ پرورش داد به همین دلیل برای گلخانه داران مقرون به صرفه تر است.

از جمله تولیداتی که در شهرستان قابلیت خوبی دارد، باغات موز، نارگیل و زیتون هستند. این محصولات علاوه بر مصرف در داخل شهرستان، در کشورهای دیگر نیز مصرف دارند.[5]

موز يكي از قديمي ترين ميوه هاي شناخته شده برای انسان است و سرشار از انرژي و منبع غني از املاح و ويتامين هاست. اين ميوه از زودبازده ترين ميوه هاي گرمسيري مي باشد كه بر حسب شرايط در كمتر از 2 سال اصل سرمايه را به صاحبش باز مي گرداند. براي احداث باغ موز شرايط اقليم و منابع آب و خاك و ميزان سرمايه و امكانات بايد مورد بررسي قرار گيرد چرا كه موز به آب فراوان نياز دارد. موز گياه مناطق گرم مي باشد و در مناطق با درجه حرارت 40-10 درجه سانتي گراد و ميانگين دمای 27 درجه سانتي گراد خوب رشد مي كند. در دماهاي بالاتر از 40 درجه سانتي گراد و كمتر از 10 درجه سانتي گراد رشد موز متوقف مي گردد. 

نارگیل می تواند در آب و هوای گرمسیری رشد کند و انواع مختلفی نظیر نارگیل سبز، قهوه ای و زرد دارد، اما به طور کلی آن نارگیلی که در تمام دنیا معروف و مورد استفاده است میوه ای با پوست سخت و قهوه ای رنگ است که شامل قسمت‌های مختلفی مثل گوشت نارگیل یا همان میوه سفید و چرب که داخل پوسته قرار دارد و شیره نارگیل یا آب نارگیل که شیرین و مقوی است و همچنین روغن نارگیل که از میوه نارگیل گرفته می‌شود، است.

زیتون به موجب مقاومت به کم‌آبی، سازگاری با خاک‌های فقیر و کم بازده و تولید محصول ارزشمند، از نظر اقتصادی حائز اهمیت می‌باشد و به محصول ثروتمند خاک‌های فقیر مشهور است. زیتون به دلیل استقامت و طول عمر و سازش با محیط‌های مختلف به دیگر درختان برتری دارد تا جایی که علاوه بر کشت در باغات و اراضی کشاورزی در توسعه فضای سبز شهری نیز از این درخت استفاده می‌شود. زیتون علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی ارزشمندی از جمله تولید روغن، کنسرو زیتون، کمک به معیشت کشاورزان با زیر کشت بردن اراضی کم بازده فقیر و شور، اشتغال‌زایی و جلوگیری از مهاجرت است. این محصول در شهرستان و استان های اطراف بازار مصرف خوبی دارد و احداث باغات آن دارای مزیت خواهد بود.

گونه های مختلف آلوئه ورا گیاهانی مقاوم به گرما، خشکی، بیماری‌ها، آفات و حتی شوری هستند. علت مقاومت زیاد آن ها ساختار مرفولوژیکی این گیاه است و بذر آن ها نیز در شرایط اقلیمی مناسب و در دمای 21 درجه سانتی گراد سبز می شوند. البته این گیاهان به سرما بسیار حساس هستند به طوری که در دمای کمتر از 10 درجه سانتی گراد رشد آن ها متوقف می شود. آلوئه ورا به رطوبت بالا، آب ایستایی و آبیاری زیاد حساس است؛ از این رو آبیاری گیاهان باید زمانی انجام شود که خاک آن ها کاملا خشک شود. چنانچه این گیاه در مناطق گرم و خشک کاشته شود باید تحت آبیاری به موقع قرار گیرد. آلوئه ورا را در هر نوع خاکی می توان کاشت ولی خاک های سبک که از زهکشی مناسبی برخوردار باشند برای کاشت این گیاه توصیه می شود. بازار و جایگاه آلوئه ورا در کشور جدید بوده و آن چنان که باید جایگاه خود را پیدا نکرده است اما این گیاه از اندک گیاهان دارویی است که علاوه بر مصرف دارویی در حوزه های آرایشی (مایع، ژل، کرم، لوسیون) و تغذیه ای (عصاره و نوشیدنی) نیز کاربرد دارد؛ در نتیجه کاشت آلوئه ورا با توجه به بازار بسیار مناسب و شرایط اقلیمی مساعد دارای مزیت است.

درخت باران طلایی یک درخت مقاوم است و می‌تواند گرما را تحمل کند، همچنین توانایی رشد در خاک های فقیر را نیز دارد. این درخت برای مقابله با بادهای شدید و گرد وخاک منطقه، موثر است و از چوب آن برای تولید ام دی اف و مبلمان استفاده می‌شود، در نتیجه احداث باغات باران طلایی برای شهرستان مزیت دارد.

 

· صنایع غذایی

راه‌اندازی کسب و کار فراوری محصولات کشاورزی مهم ترین روش برای ایجاد اشتغال پایدار و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی است. ایجاد صنایع غذایی در شهرستان قصرقند، علاوه بر اشتغالزایی، باعث ارتقای سطح درآمد مردم و همچنین کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده از منابع خواهد شد.

با توجه به حجم حبوبات تولید شده در شهرستان که به صورت خام به فروش می رسند، برای ایجاد واحد های تولید لپه و نخود چی و در اولویت های پایین تر تولید کنسرو حبوبات مزیت وجود دارد؛ زیرا این محصولات در حال حاضر بازار فروش خیلی خوب و در کشورهای اطراف نیز خواهان زیادی دارند. برای تولید نخود چی، نخود ها را در داخل دیگی می پزند و شور می کنند. در شهرستان قصرقند تولید خرما و مرکبات بسیار زیاد است، در نتیجه فعالیت در حوزه فرآوری این محصولات دارای مزیت است.

فرآوری روی خرما با دو هدف عمده تبدیل کردن خرما به یک محصول باارزش بیشتر و افزایش عمر ماندگاری آن صورت می گیرد. همچنین در این شیوه می‌توان با تنوع بخشیدن و افزایش عمر ماندگاری، باعث گسترش بازار مصرفی این محصول شده و طیف گسترده‌ای از مصرف‌کنندگان را جذب کرد. فراوری های متداول تر از خرما نظیر تولید شیره خرما، شهد خرما و سرکه خرما نسبت به سایر محصولات فرآوری شده نظیر چیپس خرما، قند مایع خرما، قهوه خرما، شکلات، نان و لواشک خرمایی مزیت بیشتری دارند، البته فرآوری خرما در همه موارد برای شهرستان قابلیت فعالیت دارد.

در شهرستان قصرقند تولید مرکبات و به خصوص لیمو ترش بسیار زیاد است و معمولا به صورت تازه خوری استفاده می شوند، بنابراین احداث واحد تولید آبلیمو در شهرستان دارای مزیت است و همچنین در اولویت های پایین تر واحدهای فراوری نظیر تولید آبمیوه، کنسانتره و مربا برای آنها سوددهی خوبی خواهد داشت.

میزان تولید گوجه فرنگی در شهرستان بسیار زیاد است و معمولا به صورت خانگی از آن تولید رب گوجه فرنگی می کنند. ایجاد واحدی برای تولید رب و پودر گوجه فرنگی در شهرستان بسیار مزیت دارد و با ایجاد بازار فروش مناسب در خارج از شهرستان، می توان سوددهی لازم را ایجاد کرد و از لحاظ تامین نیاز نیز خودکفا شد.

رب گوجه فرنگی دارای کاربردهای فروانی از قبیل چاشنی و بهبود دهنده رنگ و طعم انواع غذا، ماده اولیه سس‌ها و کنسروها است و با توجه به اینکه کاشت گوجه فرنگی در این شهرستان وجود دارد، تولید رب از مزیت های قابل سرمایه گذاری است.

پودر گوجه‌فرنگي محصولي است كه زمان زیادی از توليد آن نمي‌گذرد و در همین مدت نیز توانسته جاي خود را در بازار داخلی باز كند. اين پودر به دليل داشتن وزن و حجم كمتر نسبت به ساير فراورده‌هاي گوجه‌فرنگي، باعث سهولت و صرفه‌جويي در حمل ‌و نقل و بسته‌بندي شده و ماندگاري و عمر مفيد بيشتري دارد. از طرفي برخی آنتي ‌اكسيدان‌های موجود در گوجه‌فرنگي طی فرايند توليد رب از بين مي‌ رود، اما اين مواد در پودر گوجه حفظ شده و از بين نمي‌روند. مزيت ديگر اين پودر نداشتن مواد نگهدارنده در تركيبات آن نسبت به رب است چرا كه رب، ماندگاري كمتري دارد و براي جلوگيري از اين حالت از مواد نگهدارنده بيشتري در ترکیب آن استفاده می‌ شود. پودر گوجه فرنگی در صنایع غذایی و دارویی دارای کاربردهای متنوعی است. از جمله کاربردهای گسترده این محصول می‌توان به کاربرد آن در مواد غذایی منجمد شده و نیمه آماده، سوپ‌های آماده، اسنک‌ها (شامل پفک، چیپس،...) و... اشاره نمود. به طور کلی می توان گفت از این محصول به عنوان چاشنی در تولید محصولات مختلف استفاده می‌شود.

در شهرستان قصر قند تولید ترشی، شور و خیار شور به صورت خانگی انجام می شود. برای ایجاد واحدی در این خصوص با توجه به اینکه می توان مواد اولیه مورد نیاز را از شهرستان پاوه یا شهرستان های اطراف نیز تامین کرد و بخشی از جوانان بیکار این منطقه را مشغول به کار کرد، مزیت وجود دارد.

ترشی و شور، بیشتر به‌عنوان یک چاشنی در کنار غذا مصرف می شود و به دلیل خاصیت اسیدی که دارد، باعث افزایش اشتها و میل به غذا خوردن در افراد می‌شود. این محصول یکی از فرآیندهای نگهداری طولانی‌ مدت صیفی‌ و سبزیجات  است. در جوامع امروزی به دلیل افزایش مشغله افراد و شاغل بودن بسیاری از زنان، فرصت کافی برای تهیه آن در منزل و توسط خود افراد وجود ندارد و اکثر خانواده‌ها تمایل دارند ترشی و شور مورد نیاز خود را به‌صورت آماده تهیه نمایند؛ بنابراین راه اندازی کسب‌ وکار تهیه ترشی و شور می‌تواند راهی برای پاسخ به این نیاز افراد جامعه و کسب درآمد باشد.

راه‌اندازی خط تولید خیار شور به دلیل سرمایه نسبتا کم در مقایسه با دیگر خطوط تولید و همچنین مواد اولیه تولید شده در داخل شهرستان، فرصت مناسبی را برای سرمایه گذاری در این زمینه فراهم کرده ‌است. برخی از خواص خیار شور برای سلامتی عبارتند از: بهبود وضعیت گوارش، منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان، کمک به کنترل دیابت، حفظ سلامت کبد و حفظ سلامت معده.

در قصرقند تولید کلزا و دانه های روغنی در شهرستان به حدی است که احداث یک واحد روغن کشی میتواند هزینه های حمل این محصولات به مناطق دیگر برای روغن کشی را کاهش دهد. روغن کشی از دانه های روغنی طی تکنیک پرس سرد صورت می گیرد. پرس سرد توسط دو ورقه سرما دیده آهنی و قرار دادن دانه ها بین دو ورقه انجام می شود.

با توجه به میزان تولید گندم در شهرستان و همچنین نیاز به این محصول، احداث واحدی برای تولید آرد دارای مزیت خواهد بود. در اولویت های بعدی تولید کیک، کلوچه و بیسکوئیت نیز دارای مزیت خواهد بود.

با توجه به میزان تولید گندم و آرد در این شهرستان و همچنین میوه هایی که از آنها به عنوان طعم دهنده در تهیه کیک و کلوچه می توان استفاده کرد، فعالیت در زمینه واحد تولید کیک و کلوچه دارای مزیت خواهد بود. کیک، کلوچه، بیسکوئیت و امثال آن جزء محصولات خوراکی هستند که مزیت‌های خاصی در کشور ما دارند و ما می‌توانیم از این مزیت‌ها برای صادرات این محصولات استفاده کنیم. یکی دیگر از مزیت‌های این کالاها این است که در تمام دنیا مصرف می‌شوند یعنی اینکه اکثر دنیا این محصولات را می‌پسندند و از آن استفاده می‌کنند. البته باید بازار فروش مناسب و توان رقابت با سایربرند های مشهور ایجاد شود.

در شهرستان تولید چیپس میوه با توجه به میزان میوه تولیدی دارای مزیت است. تهیه چیپس میوه به دلیل فراوانی تولید میوه‌های باغی در شهرستان زمینه اشتغال خوبی را چه در مقیاس کارگاهی و چه کارخانه ای برای علاقه مندان فراهم می‌کند. خشک کردن میوه‌جات، یکی از روش‌هاي جلوگیري از فساد میکروبی آن‌ها است. در این روش، در اثر کاهش میزان رطوبت، امکان فساد میکروبی بسیار کم شده و سرعت دیگر واکنش‌هاي مضر نیز، به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد. خشک کردن، ضمن اینکه روي محصول اثر حفاظتی دارد، وزن و حجم آن را نیز به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد، در نتیجه از هزینه‌های حمل و نقل و ذخیره‌سازي نیز می‌کاهد. با توجه به اینکه بخشی از بازار میوه خشک ایران، سهم محصولات وارداتی است، با تولید محصول مشابه (از نظر نوع و کیفیت)، می‌توان مانع از واردات و خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور شد. همچنین نیاز بیش از حد برخی از کشورها به این گونه محصولات (به دلیل شرایط ویژه اقلیمی آن‌ها، هزینه بالای حمل و نقل سبزیجات و میوه‌های تازه و محدود بودن زمان نگه‌داری آن‌ها)، فرصت مناسبی برای رونق تولید و صادرات چیپس میوه فراهم آورده است.

در شهرستان قصرقند تولید گوشت قرمز به اندازه ای است که بتوان برای فراوری آن و تولید سوسیس، کالباس و همبرگر فعالیت کرد. تولید محصولات فرآوری شده از گوشت، در هر زمانی سوددهی دارد و از شغل‌های آزاد پردرآمد محسوب می‌شود. در بین فراورده های عمل آوری شده از گوشت، سوسیس و کالباس به دلیل آماده سازی سریع و همچنین طعم و مزه مطلوب، مصرف بیشتری دارد. برای حفظ این جایگاه و افزایش تقاضای این محصولات، علاوه بر انتخاب روش های مناسب تولید و فراوری، باید به نوع و شکل بسته بندی آنها نیز توجه نمود. البته تولید این محصول علاوه بر ایجاد بازار مصرف در داخل استان، باید خارج از استان نیز بازار فروش مناسب را ایجاد کرد.

در اولویت های پایین تر، احداث واحد تولید لبنیات سنتی در شهرستان مزیت دارد. این فعالیت به صورت خانگی انجام می شود. شیر و فرآورده هاي آن از مهمترین اجزاي تشکیل دهنده جیره غذایی انسان است که از لحاظ ارزش غذایی از کلسیم، فسفر، ویتامین هاي مورد نیاز و پروتئین غنی می‌باشد و همیشه استقبال بسیار خوبی از این نوع محصولات می شود.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود به تنوع تولید محصولات کشاورزی در شهرستان قصرقند، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از این محصولات در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد. لذا توسعه صنایع تبدیلی در شهرستان می‌تواند زمان استفاده از محصولات را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات می‌گردد.

فرهنگ بسته بندی محصولات و تولیدات، برای ارائه و فروش در بازارهای مختلف، موردی است که در سال های اخیر، جایگاه ویژه ای را کسب کرده است و به عاملی مهم در میزان فروش یک واحد تولیدی تبدیل شده است. هر قدر بسته بندی یک محصول، زیبا، مناسب، در برگیرنده مشخصات و معرف محصول و مطابق با جنبه‎ها و خصوصیات روانشناختی خریداران باشد، به همان اندازه، از بازار و فروش خوبی برخوردار خواهد بود. با توجه به میزان تولید حبوبات در شهرستان، بسته بندی این محصولات دارای مزیت است و می توان در این حیطه به سودآوری خوبی رسید.

در شهرستان قصر قند تولید برنج بسیار زیاد است اما هیچ واحدی برای شالیکوبی در شهرستان دایر نیست و برنج های تولیدی به صورت فله ای و بدون فرآوری به کشورهای اطراف ارسال می شود، در نتیجه ایجاد چنین واحدی ارزش افزوده برای شهرستان به همراه خواهد داشت.

در حال حاضر واحد های بسته بندی خرما در شهرستان دایر است؛ ولی با توجه به اینکه این محصول در داخل شهرستان تولید می شود و از شهرستان‌ها و استان های دیگر نیز وارد می شود، احداث واحد بسته بندی مزیت دارد و می توان به سوددهی رسید.

از جمله فعالیت هایی که برای شهرستان مزیت دارد، تولید زغال فشرده از پوست خشکبار است. یکی از پرمصرف ترین سوخت های جهان، زغال است، ولی آلودگی هوا و آلودگی محیطی را به همراه دارد. زغال ها اگر در مجاورت اکسیژن آتش بگیرند دود فراوانی تولید می کنند ولی اگر اکسیژن از آن ها حذف شود بدون هیچ دودی می سوزند. زغال فشرده بهترین و مناسب ترین جایگزین برای زغال های طبیعی هستند چون هم توجیه اقتصادی دارند و هم برای طبیعت و سلامتی انسان ها مضر نیستند. زغال فشرده برعکس زغال های طبیعی از چوب درخت به وجود نمی آید و همین امر باعث می شود که درختان کمتری قطع شود.

مراتع مهمترین بخش از منابع تجدید شوندۀ هستند که به دلیل پایین بودن هزینه تأمین علوفه از آنها در مقایسه با هزینه تولید علوفه از طریق کشت آبی، فشار زیادی بر آن وارد می شود. با توجه به افزیش دامپروری و مرغداری‌ها و پایین بودن ظرفیت تولیدی مراتع شهرستان، این فشار بیشتر و بیشتر می‌شود و برای جلوگیری از تخریب مراتع باید به فکر منابع غذایی غیر مرتعی باشیم. با توجه به اینکه محصول تولیدی توسط دام های موجود در شهرستان به مصرف می رسد و همچنین میزان دام هر روز رو به افزایش است؛ لذا هر سال نسبت به سال گذشته مقدار بیشتری علوفه و خوراک دام در شهرستان نیاز است. با اجرای پروژه های صنعتی در شهرستان که از ضایعات کشاورزی و… خوراک دام، طیور و آبزیان با ارزش غذایی تولید کند، می تواند زمینه اشتغال خوبی را به طور مستقیم و غیر مستقیم برای افراد ایجاد کند. با توجه به جمعیت دامی در شهرستان قصر قند و نیاز این دام ها به استفاده از خوراک صنعتی، می توان در جهت احداث واحدی در زمینه تولید خوراک فعالیت نمود.

با توجه به میزان گوشت قرمز تولیدی در شهرستان، احداث واحد بسته بندی مزیت دارد. یکی از روش‌های تازه ماندن گوشت، بسته‌بندی مناسب است. بسته بندی باید به گونه‌ای باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی جلوگیری کند. همچنین بسته بندی باید خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ و همچنین گوشت را در برابر آلودگی های میکروبی و سایر آلودگی ها نگهداری کند. با توجه به اینکه امروزه استفاده از گوشت های بسته بندی شده بین مردم رواج یافته است، احداث واحد بسته بندی برای شهرستان مزیت دارد.

از مهمترین مزایای استفاده از سردخانه میوه و سبزی می توان به جلوگیری از فساد محصول اشاره کرد. روند انواع فسادها از قبیل فساد فیزیکی، فساد شیمیایی یا تغییر رنگ محصول، فساد ناشی از وجود میکروارگانیسم ها و غیره با نگهداری در سردخانه ها به شدت کند شده و حفظ کیفیت محصول در زمان طولانی تر حاصل می گردد. از دیگر مزایای با اهمیت احداث سردخانه میوه، کنترل قیمت بازار است. ذخیره کردن میوه در سردخانه موجب می شود در ماه هایی که مصرف میوه بسیار است و فصل برداشت آن محصول خاص نیست، بازار با کمبود مواجه نشده و حباب قیمت ایجاد نگردد. در واقع با ساخت سردخانه میوه تعادلی در عرضه و تقاضا ایجاد می گردد و موجب خواهد شد از افزایش بی رویه قیمت که به ضرر مصرف کننده است و از کاهش بیش از حد آن که به ضرر باغداران است جلوگیری به عمل آید؛ بنابراین نقش سردخانه های میوه جات به عنوان حد واسط بازار و باغداران در این بین بسیار پر رنگ و حیاتی است. میزان تولید خرما و میوه های دیگر برای شهرستان زیاد است و احداث چنین واحدی دارای مزیت است.

بوجاری به معنی پاک کردن غلات است. در حین عمل بوجاری، دانه از ساقه و پوسته جدا می‌شود. همچنین اگر تخم حشرات و یا آفتی هم در غلات باشد به‌وسیله بوجاری جدا می‌شود. اگر برای انجام بوجاری و ضد عفونی کردن بذر هزینه ای را  پرداخت کنیم، در واقع سود خود را چندین برابر کرده ایم و از بروز خسارت های سنگین جلوگیری می شود. با توجه به میزان غلات و حبوبات تولید شده در شهرستان، احداث این واحد برای ارائه محصولی تمیز تر و با کیفیت تر، دارای مزیت خواهد بود.

ویژگی مهم عسل آن است که این ماده طبیعی به دلیل دارا نبودن آب، به شرط دوری از رطوبت، در مدت طولانی فاسد نمی‌شود. این ماده فقط در صورتی ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد که بیش از ۶۰ درجه سانتی گراد حرارت ببیند. البته برای حفظ قدرت ضد میکروبی عسل باید آن را در مکانی تاریک و یا در ظرف شیشه ای مات یا تیره خارج از یخچال نگه داشت. نگهداری عسل در ظروف فلزی برای مدت طولانی مناسب نیست. بدین منظور امروزه بسته بندی عسل به شکل های جذاب، خلاقانه و مناسب جهت نگهداری رو به افزایش است. در شهرستان قصرقند بسته بندی عسل به صورت سنتی انجام می شود و با توجه به میزان عسل تولیدی، فعالیت در این حوزه برای ایجاد بسته بندی های شکیل تر در شهرستان مزیت دارد و می توان واحدی صنعتی را برای این کار احداث کرد.

با توجه به اینکه پرورش قارچ در قصر قند و سایر شهرستان های استان در حال انجام است و برای این کار نیاز به کمپوست می باشد، ایجاد واحد تولید کمپوست از جمله فعالیت هایی است که برای شهرستان سوددهی خواهد داشت. تولید و بسته بندی کمپوست (افزودن کود شیمیایی به کود حیوانی) هم از کسب و کار های خوبی است که قابلیت سرمایه گذاری را دارد؛ زیرا در این شهرستان کشاورزی و دامداری به حد مطلوبی انجام می‌شود؛ لذا مشکلی در خصوص تولید و بازار مصرف این مورد وجود ندارد. كود حيواني علاوه بر تأمين قسمتي از نياز غذایي محصول، ساختمان فيزيكي خاك را بهبود بخشيده تا ريشه محصول بهتر بتواند تنفس كند و فضاي بهتري را برای رشد و گسترش ريشه در اختيار داشته باشد؛ بنابراین طرفداران زیادی مخصوصا در بین باغداران دارد.

در شهرستان قصرقند درختان گز وحشی بسیار زیاد است و واحدهای فراوری گز و تولید روغن و همچنین خمیر از درخت و صمغ آن، برای صنایع سلولزی و تولید قطعات پلاستیک دارای مزیت است و می توان در این زمینه ها فعالیت کرد؛ زیرا در کشورهای اروپایی بازار خوبی برای این محصولات وجود دارد.[6]

در شهرستان قصرقند برای کشتار طیور کشتارگاه دایر نیست. با توجه به اینکه میزان پرورش مرغ در شهرستان زیاد است، احداث چنین واحدی نیاز شهرستان را برطرف و از هزینه های رفت و آمد نیز کاسته شود. کشتارگاه‌های صنعتی نقش مهمی در حفظ محیط زیست دارند؛ به دلیل اینکه ضایعات حاصل از کشتار دام نظیر خون و اجزای گوشتی غیر قابل مصرف در محل تبدیل ضایعات به پودر گوشت که خوراک دام است، تبدیل می شود که علاوه بر قرار گرفتن مجدد در چرخه اقتصادی از آلودگی محیط زیست نیز جلوگیری به عمل می آید. فاضلاب حاصل از کشتار نیز در تصفیه خانه های مجهز تصفیه شده و پساب حاصل از آن به مصرف کشاورزی می رسد. لازم به ذکر است که در کشتارگاه ها باید فضای لازم برای کشتار طیور وجود داشته باشد و همچنین باید آب مورد نیاز در زمان کشتار نیز تامین شده و تجهیزات و امکانات لازم برای رعایت مسائل بهداشتی و زیست محیطی فراهم شود.

پوست و پشم دام های تولید شده در این شهرستان به استان های دیگر نظیر تبریز و یزد برای فرآوری ارسال می شود. در صورتی که این فعالیت برای شهرستان سودآوری خوبی خواهد داشت. فرآوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم دوزی و همچنین استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه گذار، سود خوبی را نیز نصیب دامدار می‌کند.[7] لازم به ذکر است که مشاغل فوق با احداث بیش از یک یا دو واحد به حالت اشباع می‌رسند و سرمایه گذار باید بازار مصرف و وجود مواد اولیه را به صورت دقیق مورد بررسی قرار دهد.

 

· زراعت

در شهرستان قصرقند فعالیت های زراعی به صورت سنتی انجام می شود ولی با توجه به حوزه های ابی غنی، فعالیت زراعی نیز رونق خوبی دارد. کشت گندم، جو و برنج در شهرستان بسیار زیاد است و در شهرستان کشت این محصولات به حالت اشباع رسیده است به همین دلیل برخی از کشاورزان در این منطقه به کشت های جایگزین نظیر کشت حبوبات، علوفه و دانه های روغنی روی آورده اند.

کشت حبوبات در شهرستان شامل نخود، عدس و ماش می شود. برای افزایش کشت این محصولات در شهرستان مزیت وجود دارد. این محصولات فیبر بالایی دارند و در چند سال اخیر نیز به میزان بیشتری در غذاها مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین می توان انها را در تناوب با گندم و جو قرار داد و بخشی از ازت مورد نیاز خاک را تامین کرد و از کاه تولید شده آنها برای خوراک دام و طیور بهره برد. کشت این محصولات برای شهرستان مزیت یکسانی دارند. در اولویت های پایین تر به دلیل مصرف زیاد حبوبات در سبد غذایی مردم، کشت باقلا نیز دارای مزیت است.

باقلا محصول فصل خنک است و قادر است دمای 4-  درجه سانتی گراد را تحمل کند ولی در دمای 7- درجه سانتی گراد بوته آن خشک شده و از بین می رود. درجه حرارت لازم برای سبز شدن بذر باقلا 3/5 تا 9 درجه سانتی گراد است؛ بنابراین در مناطقی با زمستان معتدل، این گیاه را در پاییز کاشته و در بهار محصول آن را برداشت می کنند و در مناطقی با زمستان خیلی سرد در بهار کشت می شود. باقلا در مرحله گل دهی نسبت به خشکی هوا خیلی حساس است. گرمای زیاد، خشکی هوا و تابش خورشید اثرات نامطلوبی روی مقدار محصول باقلا خواهد داشت. حساس ترین مرحله برای باقلا 20 روز قبل از گل دادن آن می باشد که در مقابل هوای سرد و بارانی و نور کم فوق العاده حساسیت نشان می دهد. باقلا به علت داشتن دوره نمو طولانی و دارا بودن شاخ و برگ زیاد احتیاج زیادی به آب دارد، زیرا در موقع خشکی خاک رشد ریشه های فرعی کم شده و گیاه خیلی زود پژمرده می شود و بنابراین رطوبت کافی زمین از شرایط اولیه کشت موفقیت آمیز این گیاه است به همین دلیل کاشت این گیاه در زمین های مرطوب به خصوص خاک های رسی و هوموسی که رطوبت را در خود نگه می دارند نتیجه خوبی می دهد.

در شهرستان کشت علوفه نظیر یونجه، شبدر و ذرت علوفه ای به دلیل رونق دامداری در این شهرستان و همچنین کشورهای اطراف مزیت افزایش تولید دارد.

کاشت ذرت در خاک هایی که دارای عمق کافی، نرم و قابل نفوذ باشند امکان پذیر است. همچنین لازم است تهویه در خاک به خوبی انجام شود و خاک از نظر آهک و هوموس غنی و حرارت کافی داشته باشد. زمین های خیلی سبک و خیلی سنگین برای کاشت ذرت مناسب نیستند. ذرت بر خلاف گندم و جو احتیاج به گرما و حرارت زیاد خورشید دارد. مناطقی که تابستان گرم و تابش نور خورشید کافی و پاییز خشک دارند بهترین عملکرد را از نقطه نظر تولید دانه دارند. در صورتی که حداقل درجه حرارت زمین به 10-6 درجه سانتیگراد برسد، ذرت جوانه می زند و بهترین رشد را در حرارت هوای طبیعی 30-20 درجه سانتیگراد دارد. در نتیجه با توجه به مواردی که بیان شد، کشت این محصولات در شهرستان دارای مزیت است.

در میان گیاهان علوفه ای، یونجه به دلیل ارزش غذایی بالا و عملکرد خوب از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین به علت وجود باکتریهای ریزوبیوم در ریشه های خود قادر به تثبیت ازت هوا بوده که این ازت برای کشت بعدی قابل استفاده است و می توان حداقل تا ۳ سال محصول برداشت نمود. گیاه یونجه را به دلیل دارا بودن انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌ها سلطان گیاهان می‌نامند. یونجه، گیاهی است که امروزه در اذهان عمومی تنها به درد علوفه دام می‌خورد، درحالی‌که می‌توان استفاده‌های فراوانی از این گیاه پرفایده داشت. یونجه در درمان ضعف عمومی، ضعف بنیه، کم‌خونی و اعصاب مفید است و مغز و ستون فقرات را قوت می ‌بخشد. این گیاه خوراکی با خواص تغذیه‌ای فوق‌العاده، منبع غنی از ویتامین‌ها و همچنین املاح معدنی نظیر کلسیم، اسیدفولیک، منیزیم و پتاسیم به حساب می‌آید.

شبدر ایرانی گیاهی است یکساله که در اوایل بهار و اواخر زمستان تولید علوفه می نماید. اهمیت شبدر ایرانی در رشد سریع آن است. این گیاه از انواع علوفه مرغوب بوده و می توان آن را به صورت چرای مستقیم، تهیه علوفه سبز یا خشک، تهیه سیلو، استفاده در کشت مخلوط و تهیه مراتع غنی و همچنین اصلاح خاک مورد استفاده قرار داد.

در شهرستان کشت دانه های روغنی نظیر کلزا و کنجد انجام می شود. این محصولات به دلیل فروش تضمینی توسط دولت، مورد استقبال کشاورزان بوده است و همچنان مزیت کشت دارند.[8]

کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم می‌باشد و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگرداندن بقایای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور در بسیاری از کشورهای دنیا متداول است. روغن کلزا از جمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و با داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال و استفاده ملل‌های مختلف قرار گرفته است. تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد که دانه کلزا بین 40-30 درصد روغن و کنجاله‌اش نیز بین50-40 درصد پروتئین دارد.

کاشت کنجد به دلیل سازگاری محیطی، بازدهی بالا، مفید بودن برای خاک، نیاز به سرمایه اولیه کم و بازاریابی آسان، گزینه شغلی مناسبی است. کنجد از آن دسته از گیاهانی محسوب می شود که با هر بار کشت و پرورش، محصول و بار قابل توجهی را به ارمغان می آورد. یکی دیگر از مزایای کاشت کنجد، صرفه جویی در منابع آب است. این گیاه قادر است تا با جذب رطوبت باقیمانده در خاک رشد کند. همین امر موجب سازگاری کنجد با آب و هوای گرم می شود. ریشه های کنجد در بهبود ساختمان خاک و افزایش نفوذ پذیری آن نقش موثری داشته و به عنوان یکی از گیاهان مناسب برای تناوب‌های زراعی در نظر گرفته می شود. همچنین در بعضی از مناطق این گیاه به عنوان کود سبز کاشته می شود. کنجد در روغن کشی (کنجد و ارده)، نانوایی و آجیل فروشی ها، تهیه عطرها، به عنوان حلال در داروسازی و... مورد استفاده قرار می‌گیرد. صادرات و فرآوری کنجد، می تواند هدف تولید انبوه کشاورزان باشد؛ از همین رو نگرانی ها برای بازاریابی این محصول نسبت به سایر محصولات کاهش پیدا می کند.

در اولویت های پایین تر کشت آفتابگردان روغنی دارای مزیت است. گل آفتابگردان گیاهی یک ساله است که پرورش آن در هر شرایطی ممکن است و فرآورده های حاصل از آن دارای مزیت اقتصادی فراوان است. آفتابگردان در دو نوع آجیلی و روغنی کاشته می‌شود. این گیاه، یکی از نباتات روغنی مهم جهان است که از نظر تولید روغن، بعد از سویا در مقام دوم قرار دارد و بیش از 14 درصد از کل روغن نباتی جهان را تولید می کند.

با توجه به اینکه در کشورهای اطراف استفاده از حنا مرسوم است، در این شهرستان قابلیت کشت حنا وجود دارد. [9]
حنا گیاهی بوته ای و یا درختی به ارتفاع 2 تا 7 متر است. این گیاه پرشاخه بوده و شاخه های آن صاف هستند. برگها به صورت متقابل و صاف، بیضی و یا نوک تیز هستند. حنا گياهي است كه دوره زندگي طولاني دارد. خاك زراعي حنا بايستي عميق بوده و قابليت نفوذپذيري خوبي داشته باشد كه ريشه گياه بتواند در طي اين دوران به راحتي در خاك نفوذ كرده و مود غذايي مورد نياز خود را جذب نمايد. اگرچه حنا به شرايط آب و هوايي گرم و خشك تا حدودي سازگاري دارد ولي كشت اين گياه در مناطقي كه داراي تغييرات زياد درجه حرارت، وزش بادهاي شديد و همچنين درجه حرارت هاي بسيار بالاست با كاهش عملكرد مواجه مي شود.

 

طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و سود سرشاری دارد. عمده پرورش طیور در این شهرستان به مرغ های گوشتی و بومی اختصاص دارد و در زمینه سایر طیور به صورت محدود کار شده است. پرورش مرغ های بومی و گوشتی برای شهرستان در جهت تامین نیاز مردم مزیت خیلی خوبی دارد و می توان این فعالیت ها را به صورت گسترده تری انجام داد.[10]

یکی از دلایل استقبال از پرورش مرغ بومی، سوددهی بسیار خوب پرورش مرغ بومی یا محلی است. مرغ بومی یا همان مرغ های محلی ایران، نوعی نژاد بسیار مقاوم به شمار می آیند که در مقابل بیماری ها، گرما و سرما تحمل بالایی دارند و این مزیت باعث می شود که ایجاد واحدهای تولیدی مرغ بومی برای تولید کنندگان سوددهی داشته باشد. یکی دیگر از مزیت های پرورش مرغ بومی این است که این کار نیاز به تجهیزات زیادی ندارد. هر چند اگر در پرورش مرغ بومی یا همان مرغ محلی از تجهیزات مدرن استفاده شود، سود بیشتری نصیب پرورش دهنده خواهد شد. منظور از تجهیزات مواردی مانند آبخوری، دانخوری، لانه تخم گذاری و ... است.

با افزایش روزافزون جمعیت در راستای تامین نیازهای مردم، ایجاب می‌کند در زمینه تولید گوشت سفید و پرورش مرغ گوشتی فعالیت کرد. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم و بهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است. بدیهی است گوشت مرغ به سبب مزیت های فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند در کشور مطرح و نیاز عمومی را در این زمینه مرتفع نماید. نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با سایر دام ها کمتر است، به طوری که در گوشت گوسفند ضایعات حدود 50 درصد و در مرغ حدود 25 درصد از وزن لاشه را تشکیل می دهد. ضریب تبدیل جیره غذایی به گوشت در مرغ نسبت به سایر دام ها بالا بوده به طوری که در مرغ های اصلاح شده این ضریب 2 تا 2/2 و در گوساله و گاو بین 6 تا 9 درصد متغیر است. با توجه به دلایل فوق ایجاد واحد پرورش مرغ گوشتی در شهرستان مزیت دارد و تنها باید بازاریابی کرد تا بتوان محصول را با قیمتی مناسب به فروش رساند.

در شهرستان پرورش مرغ های تخم گذار انجام نمی شود؛ ولی با توجه به نیاز به تخم مرغ، پرورش آنها دارای مزیت است. پرورش مرغ تخمگذار علاوه بر اینکه به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می کند، نقش به‌سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا می‌کند. در صورتی که شخص بخواهد مشغول به پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت محدود شود نیاز به تکنولوژی پرهزینه‌ای ندارد و با بهره گیری از امکانات کم و موجود در روستا یا محل زندگی خود می تواند شرایط اجرای طرح را فراهم آورد. پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت پیدا کردن بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است. همچنین پیدا کردن بازار فروش با حاشیه سود بالا از امور مهم در مورد این کسب و کار است که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی امکان پذیر است.

در شهرستان پرورش کبک، بلدرچین و شتر مرغ نیز انجام می شود و با توجه به اینکه گوشت این ماکیان در داخل شهرستان و استان استفاده می شود و بازار فروش خوبی دارد، برای پرورش بیشتر انها قابلیت وجود دارد.

کبک پرنده‌ای است وحشی، که در کوهستان‌ها زندگی می‌کند. این پرنده از قدرت پرواز کمی برخوردار بوده و در دنیا گونه‌های متعددی از آن وجود دارد. محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب قیمتی بیشتر و مشتریان خاص خود را دارند و از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماری‌ها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان کمتر است. همچنین می‌توان به بازار جوجه و تخم کبک اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه بیشتر را دارد و از نظر صادرات در برخی از استان ها (مانند خراسان جنوبی) در وضعیت مناسبی قرار دارد. همچنین با پرورش کبک به‌صورت صنعتی می‌توان بخشی از نیاز کشور در حوزه گوشت را تأمین کرد و از میزان واردات به داخل کشور کاست.

بلدرچین پرنده ای با جثه کوچک است که در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش (40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است.

کسب و کار در زمینه پرورش شترمرغ پرواری در شهرستان قصرقند قابلیت و استعداد پیشرفت فراوانی دارد؛ زیرا شرایط طبیعی پرورش شترمرغ در این شهرستان فراهم است. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد از آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده و مقاومتش 3 برابر چرم گاو  است و ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و  خلق آثار هنری، می توان اشتغال زایی کرد.

با توجه به بازار فروش خوبی که برای گوشت بوقلمون در استان ها و کشورهای اطراف وجود دارد، پرورش آن دارای مزیت است. در طي چند دهه گذشته توجه به بوقلمون و محصولات آن موجب شده تا پرورش آن به صورت صنعتي در ايران و جهان آغاز و طي چند سال اخير نيز به مرز قابل قبولی برسد تا جایي که امروزه شاهد افزايش روزافزون مصرف گوشت و ساير فرآورده هاي آن در سراسر جهان هستيم. از آنجا که گوشت بوقلمون دارای خواص غذایي ويژه ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ مي تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد از وزن يک لاشه 8 کيلوگرمی را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.

 

· دامداری

از آن جایی که حوزه دامداری با یکی از مهم ترین نیازهای انسان، یعنی نیاز به منابع غذایی و خصوصا منابع پروتئینی مرتبط می‌باشد، توجه به آن امری ضروری است. فعالیت در این حوزه شغلی و افزایش بهره وری در آن، می تواند به عنوان عاملی برای توسعه صنایع غذایی، تبدیلی و تکمیلی در شهرستان محسوب شود.

دامداری در شهرستان قصرقند در جهت پرورش هر دو نوع دام سبک و سنگین است، البته دامداری در این شهرستان بیشتر به صورت سنتی انجام می شود و دام های سبک از سنگین بیشتر هستند.[11] گوسفندان پرورش داده شده در شهرستان شامل گوسفند بومی، گوسفند بلوچی و بز بومی است. این دام ها قابلیت افزایش پرورش در شهرستان را دارند.

پرورش گوسفند نسبت به سایر حیوانات، بیشتر مورد توجه دامداران قرار گرفته؛ زیرا توان گوسفند برای تحمل اقلیم های متفاوت بیشتر است و جیره غذایی کمتر و در نتیجه هزینه کمتری نیز دارد. همچنین تمامی فرآورده های آن مانند گوشت، شیر، ماست، کره و حتی پشم و پوست پرکاربرد هستند و فروش این فرآورده ها در تمامی روزهای سال انجام می‌شود. قیمت گوشت گوسفند بالا است و به علاوه اجزای گوسفند مانند دل، قلوه، جگر، سیرابی، کله پاچه، خوش گوشت و … نیز قابل فروش هستند. خرید دام برای قربانی کردن در ایام مذهبی مانند عید قربان و … موجب رونق این کسب و کار می‌شود؛ بنابراین گسترش پرورش گوسفند سوددهی خوبی را خواهد داشت.

نژاد گوسفند بلوچی در سراسر کشور خصوصاً بخش شرقی کشور پراکنده است و پرجمعیت‌ترین گوسفند کشور می‌باشد که 10‌ درصد جمعیت گوسفندی کشور را شکل می‌دهد که دارای صفت برجسته‌ای از جمله تولید پشم مرغوب است. این نژاد توان مقاومت بالا در برابر تنش‌های گرمایی و کمبودات مواد غذایی و همچنین با مساعد شدن محیط دوقلوزایی نزدیک به 25‌ درصد دارد.

به طورکلی بز به‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف دنیا پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز به‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود.

در اولویت های پایین تر، پرورش بز سانن نیز برای شهرستان مزیت دارد، البته پرورش این گونه باید به صورت صنعتی انجام شود و فرهنگ پرورش دام به صورت صنعت در شهرستان جا بیافتد. بز سانن یک نژاد شیری پرتولید است که نسبت به بزهای بومی، تولید شیر بسیار بیشتری دارد و می‌تواند بخشی از نیاز کشور به شیر و پروتئین حیوانی را تأمین نماید. نرخ تبدیل مواد خوراکی به شیر در بزهای سانن بالا می‌باشد که این امر موجب افزایش بازدهی بز سانن از خوراک مصرف شده توسط آن می‌شود. کسب و کار پرورش بز سانن موجب اشتغال‌زایی و رغبت بیشتر جوانان به امر دام‌پروری می‌شود. هر کیلوگرم شیر بز با قیمت بیشتری نسبت به شیر گاو فروخته می‌شود و در نقاط مختلف کشور طرفداران خاص خود را دارد.

دام های سنگین در شهرستان به دلیل شرایط اقلیمی منطقه که بسیار گرم است، به صورت محدود پرورش می یابند و از گاوهای بومی یا گاو های دورگ و اصلاح شده بومی استفاده می شود. امروزه با توجه به رشد جمعیت کشور و نیاز روز افزون جامعه به گوشت و مواد گوشتی و نقش مهم این محصولات در تامین پروتئین و غذای افراد جامعه، پرورش دام های پر بازده به منظور افزایش تولید و خودکفایی غذایی کشور، امری لازم و ضروری است. گاوهای بومی ایران به لحاظ تنوع و اختلاف ژنتیکی، ویژگی های خاص نژادی و مقاومت های طبیعی ایجاد شده در آن ها طی قرن ها زیست در شرایط سخت محیطی و آب و هوایی مختلف به عنوان یک منبع عظیم تولید شیر و گوشت می تواند نقش موثری در تامین مواد پروتئین حیوانی و اقتصاد جامعه ایفا نماید.

زنبورداری در شهرستان قصر قند به دلیل گرمای هوا، به صورت کوچرو انجام می شود و در فصل های بسیار گرم زنبورداران به استان خراسان جنوبی کوچ می کنند. فعالیت در این زمینه در شهرستان مزیت افزایش را دارد؛ ولی نمی توان به آن به عنوان یک شغل دائمی نگاه کرد.

طبق نظرکارشناسان پرورش زالو و شتر برای شهرستان مزیت دارد.[12] زالوها نرم تنانی تک‌جنسی و عمدتا آبزی هستند که همگی زندگی انگلی دارند. از بین650 گونه شناسایی شده، تنها 50 نوع از آنها از خون پستانداران تغذیه می‌کنند. پرورش زالوی پزشکی نیاز به شرایط خاصی ندارد و می توان این فعالیت را به صورت خانگی نیز انجام داد.

پرورش شتر نسبت به سایر دام ها مزیت‌هایی مانند قابلیت سازگاری با شرایط سخت محیطی مناطق خشک و نیمه خشک، تحمل گرما، کم آبی و کیفیت پایین علوفه و مقاومت نسبی در مقابل امراض و عوامل بیماری زا دارد. همچنین شتر در مقایسه با سایر دام های اهلی علوفه را با قابلیت هضم بالا و بازده بیشتری استفاده می نماید و قادر است از انواع خاص گیاهان مرتعی (خشبی، خاردار و تیغ دار) به میزانی استفاده نماید که سایر دام ها قادر به استفاده از آن نیستند. از دیگر فواید پرورش شتر، حداقلِ نیاز به تاسیسات، تجهیزات و امکانات پرورش و نگهداری و در نتیجه کمترین نیاز به سرمایه گذاری سنگین را در مقایسه با سایر دام‌ها دارد. گوشت شتر منبع بسیار خوبی برای بسیاری از مواد غذایی مهم و مورد نیاز بدن می‌ باشد. این گوشت حاوی پروتئین‌ هایی با ارزش غذایی بالا و تعدادی از ویتامین ‌های مفید و مورد نیاز بدن نظیر ویتامین ‌های گروه B و برخی از عناصر معدنی مهم نظیر آهن، فسفر و کلسیم است. البته گوشت این دام سنگین در شهرستان مصرف نمی شود و برای پرورش آن باید بازار فروش مناسب در خارج از شهرستان ایجاد شود.

 

· شیلات

در شهرستان قصرقند پرورش ماهی به صورت محدود انجام می شود؛ زیرا در شهرستان چابهار صید از دریای عمان انجام می شود و پرورش ماهی در این شهرستان خیلی مرسوم نیست. پرورش ماهی قزل آلا به صورت محدود انجام می شود و قابلیت پرورش بیشتر در صورت استفاده از استخر های دو منظوره (از آب استخرهای دو منظوره برای ابیاری زمین های زراعی و باغی می توان استاده کرد و بخشی از ازت مورد نیاز زمین های کشاورزی نیز تامین می گردد) قابلیت دارد.[13]

ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان مناسب‌ترین ماهی سرد آبی جهت پرورش است، به‌طوری‌که آسان‌تر به غذای دستی عادت کرده و نسبت به درجه حرارت و کیفیت آب، حساسیت کمتری دارد و بدین ‌جهت در سراسر دنیا اساسی‌ترین ماهی آزاد مورد پرورش جهت تغذیه است. از این ماهی می‌توان جهت ماهی‌دار کردن آبگیرهای طبیعی استفاده نمود. به دلیل وجود تعداد زیادی مراکز تکثیر ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان در کشور به‌طور تقریبی در طول سال بچه ماهی مورد نیاز مزارع پرورشی در اوزان مختلف مهیا می‌شود. از طرفی وجود کارخانه‌های متعدد تولید غذای ماهی قزل‌آلا باعث شده تا عمده‌ترین اقلام مورد نیاز مزارع پرورشی به‌راحتی قابل تأمین باشد. ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان مانند سایر آزادماهیان دارای گوشتی لذیذ است که طرفداران زیادی دارد و طعم و مزه این ماهی حتی در بین کسانی که کمتر ماهی را به‌عنوان غذای اصلی خود مصرف می‌کنند، خوشایند است.

در اولویت های پایین تر، پروش ماهی کپور و میگو آب شیرین نیز در شهرستان مزیت دارد، البته می توان این دو گونه را به صورت توام در یک استخر نیز پرورش داد.[14]

ماهیان گرمابی در محدوده دمایی 27-20 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. بزرگ‌ترین خانواده ماهيان آب شيرين، کپورماهیان هستند که دارای 200 جنس می‌باشند. این ماهی در مقایسه با سایر گونه‌های پرورشی در آب‌های گرم و معتدل، ارزشمندترین ماهی از لحاظ اقتصادی است و نیز ارزش‌های تغذیه‌ای فراوانی دارد؛ ازاین‌رو آموزش توسعه پرورش این ماهی می‌تواند در راستای تأمین غذای جمعیت کشور و نیز افزایش سطح معیشتی مردم مؤثر باشد.

از میزان تولید بسیار زیادی که در حوزه پرورش میگو انجام می شود، درصد کمی در داخل کشور استفاده می شود و بیشتر این محصول به خارج از کشور صادر می شود. با توجه به صادرات بسیار زیاد این محصول می توان تولید میگو را در شهرستان انجام داد.

 

· صنایع دستی

صنایع دستی چکیده و ثمره ذوق و هنر هنرمندان و صنعتگرانی است که با دستان پرتوانشان روح و جان فرهنگ و هنر به یادگار مانده از نیاکان خویش را جاودانه می‌سازند. صنایع دستی نماد فرهنگ اصیل، تاریخ کهن و هنر بی‌مثال مردم این سرزمین اسطوره‌ای است. صنایع دستی شهرستان قصرقند، شامل سوزن دوزی، چکن دوزی، سفالگری، حصیربافی و سکه دوزی است. برای تولید سوزن دوزی، چکن دوزی، سفالگری و حصیربافی به دلیل بازار فروش بیشتر، مزیت بالاتری در شهرستان وجود دارد؛ زیرا جوانان مایل به چنین کارهایی نیستند و آموزش های لازم نیز به آنها داده نشده است و در مجموع فعالیت های صنایع دستی در چند سال اخیر به شدت کاهش یافته و رونق خاصی ندارد.

چکن دوزی و سوزن دوزی یکی از صنایع دستی و هنرهای ایرانی است که با نخ و سوزن روی پارچه و دیگر بافت ها انجام می گیرد و در آن از آینه و مروارید نیز استفاده می شود. از این پارچه ها و لباس ها در کشورهای حوزه خلیج فارس و پاکستان و افغانستان نیز استفاده می شود.

طبق نظرکارشناسان معرق کاری، منبت کاری و مسگری نیز در شهرستان با آموزش به جوانان قابلیت انجام دارد.[15] منبت یکی از هنرها و صنایع دستی است و به کنده کاری روی چوب اطلاق می شود. معرق چوب از همان ابتدا برای تزئین به کار گرفته شد و اغلب برای زیبایی سطح میز، بوفه، کتابخانه و لوازم چوبی از نقش هایی اسلیمی استفاده می شود. مسگری به طرح و نقش و کنده کاری روی مس اطلاق می شود.

 

· صنعت

شهرستان قصرقند بیشتر مبتنی بر تولیدات کشاورزی و دامداری است و در حوزه های صنعتی فعالیت بخصوصی در این شهرستان صورت نمی گیرد.[16] تولید آجر، شن و ماسه در شهرستان قصرقند انجام می شود؛ ولی با توجه به اینکه مصالح ساختمانی در این شهرستان قابلیت تولید دارد و می توان مواد اولیه را از شهرستان ها و استان های دیگر تامین کرد، تولید مصالح ساختمانی نظیر سیمان، بلوک و بتن دارای مزیت است.

واحدهای تولید سبد و کارتن در شهرستان دایر هستند ولی با توجه به اینکه محصولات باغی در شهرستان زیاد است، ایجاد واحد هایی برای تولید سبد و کارتن دارای مزیت است.[17]

با توجه به اینکه در شهرستان قصرقند تابستان های گرم و آفتاب سوزان وجود دارد، احداث نیروگاه خورشیدی در شهرستان مزیت دارد.

در شهرستان واحد های آهنگری و ساخت قطعات فلزی دایر هستند، در نتیجه فعالیت در حوزه ساخت قطعات خودرو در شهرستان مزیت دارد؛ زیرا مواد اولیه برای این صنعت از استان های دیگر تامین می شود و مشکلی از این حیث وجود ندارد.

ایجاد واحد تولید پوشاک در شهرستان مزیت دارد، البته باید به صرف سرمایه کلان، ایجاد بازار فروش مناسب و تقاضا و سلایق افراد جامعه توجه شود تا این طرح سوددهی مناسب را داشته باشد. در شهرستان استفاده از ام دی اف و صنایع چوبی بسیار زیاد است، بنابراین ایجاد واحد هایی برای تولید مبل دارای مزیت است و می توان در این زمینه نیز با توجه به بازار تقاضای خوب، فعالیت کرد.

مواد شوینده مایعاتی هستند که برای پاک کنندگی و نظافت به کار می روند. مواد شوینده انواع مختلفی دارند از جمله آن می توان به مایع ظرفشویی، مایع دستشویی، جوهر نمک، سفید کننده ها و انواع شامپوها و …اشاره کرد. این فعالیت در شهرستان قابلیت انجام دارد، البته باید سرمایه گذاری کلان، تامین مواد اولیه و بازار فروش مناسب ایجاد شود تا سوددهی در شهرستان ایجاد شود. در اولویت های پایین تر تولید موزاییک و کاشی نیز برای شهرستان مزیت دارد، البته برای این تولیدات باید بازار فروش مناسب فراهم شود و توان رقابت با سیار برندها وجود داشته باشد.

 

· خدمات

وجود ۲۲ رشته قنات و جاری شدن آب در دامنه‌ها سبب شده است تا در طول سال ۲ بار برنج از شالیزار‌های این منطقه برداشت شود، رویدادی که در دیگر مناطق کشور کمتر اتفاق می‌افتد.

رودخانه زیبا و دایمی کاجو شریان حیاتی شهر قصرقند مرکز این شهرستان را تشکیل می‌دهد و تمساح‌های پوزه کوتاه در طول سال فضای این منطقه را بسیار زیبا و خاطره انگیز می‌کنند. از دیگر جاذبه‌های گردشگری این شهر وجود روستا‌های زیبا با باغ‌های میوه‌های گرمسیری، آبشار‌ها و چشمه‌های آب معدنی و حیات وحش نادر در اطراف رودخانه کاجو است.

آنچه که قصرقند را از دیگر شهر‌های سیستان و بلوچستان متمایز کرده فراوانی آب با وجود رودخانه‌های دایمی چون کاجو و قنات‌ها است. قصرقند با توجه به پیشینه تاریخی که دارد از قدیمی‌ترین شهر‌های جنوب شرقی سیستان و بلوچستان است به طوری که آن را به عنوان پایتخت مکران می‌شناسند.[18]

در این شهرستان هیچگونه فعالیت در حوزه فعالیت های رفاهی و خدماتی صورت نگرفته است و ایجاد مجتمع های رفاهی-خدماتی، تفریحی-سرگرمی، اقامتگاه بومگردی، رستوران بومی، شهربازی و سایت کمپینگ می تواند صنعت گردشگری این شهرستان را رونق ببخشد. موارد نام برده شده طبق اولویت بیان شده اند.

چند سالی است که احداث مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی در جاده های این شهرستان به منظور ساماندهی خدمات بین راهی و افزایش رفاه رهگذران جاده ها مورد توجه قرار گرفته است. لیکن قابلیت های بالقوه بسیاری در این مجتمع ها نهفته است که می توان از آنها در جهت نیل به اهداف بزرگتری همچون توسعه و توازن منطقه ای بهره برد. از سوی دیگر در نظر گرفتن نقش های جدید برای این مجتمع ها، ضمن آنکه می تواند گام های مهمی در جهت توسعه پایدار مناطق تلقی گردد و باعث آن می شود که ادامه فعالیت مجتمع های خدماتی – رفاهی بین راهی و گسترش دامنه فعالیت آنها از نظر اقتصادی توجیه پذیر باشد. در این زمینه تبعات مثبت احداث این مجتمع ها، به ویژه جنبه های گردشگری همراه با تاثیرات متقابل آنها بر مردم منطقه و رهگذران جاده ها تا حدی است که بعضا این الزام را ایجاب می کند که نهادهای اجرایی برای احداث این مجتمع ها و کمک به استقرار فعالیت آنها پیشقدم شوند؛ بنابراین ایجاد چنین مکانهایی قابلیت سرمایه گذاری را دارد.

مجتمع تفریحی-سرگرمی به تاسیساتی گفته می‌شود که مجموعه ای از واحد های گردشگری در آن ساخته شده باشد. فروشگاه ها، رستوران ها، اغذیه فروشی ها، تسهیلات ورزشی، فضای بازی و تفریحی، اقامتگاه ها، مراکز توریست گردانی و ... از جمله امکاناتی است که این مجتمع ها ارائه می‌دهند.

اقامتگاه های بوم گردی فرصت مناسبی است تا مسافران ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه ها، مصداق دیگری از مهمان نوازی ایرانی است.

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی و نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز عرضه می‌شود. رستوران‌ها جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی برای هر کشوری در جهان محسوب می‌شوند و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف ایران قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کار های زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذا های محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود.

سایت کمپینگ در واقع احداث چادر های مسافرتی یا کپری در طبیعت، بیابان ها، اطراف جنگل و دریا است. هدف از این فعالیت استفاده از فضای بکر جاذبه های طبیعی یک منطقه است و ایجاد چنین فضایی با توجه به مناطق بکر شهرستان، دارای مزیت خواهد بود.

علاوه بر فعالیت در حوزه گردشگری در حوزه ارائه ی خدمات دیگر نیز در شهرستان ضعف هایی وجود دارد. از جمله فعالیت های حوزه خدمات می توان به خدمات برق کاری، جوشکاری، لوله و چاه باز کنی، خدمات خودرو، خیاطی و ارائه خدمات ساختمانی اشاره کرد. در بین موارد ذکر شده فعالیت در حوزه خدمات خودرو، خدمات برق کاری و خدمات ساختمانی دارای مزیت بیشتری است زیرا در شهرستان نیاز به این سه مورد از سایر موارد بیشتر است.

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه‌ شده ‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنار هم نشان می‌دهد.

 

	کشاورزی					صنایع				خدمات
ردیف	باغداری	زراعت	طیور	دامداری	شیلات	صنایع غذایی	صنایع تبدیلی و تکمیلی	صنایع دستی	صنعت	خدمات
1	احداث باغات خرما (1)	کشت حبوبات (1)	پرورش مرغ بومی (1)	پرورش گوسفند بومی (1)	پرورش ماهی قزل آلا (1)	کنسرو حبوبات (1)	بسته بندی حبوبات (1)	حصیر بافی (1)	تولید بتن (1)	مجتمع رفاهی-خدماتی (1)
2	احداث باغات کنار (1)	کشت باقلا (1)	پرورش مرغ گوشتی (1)	پرورش گوسفند بلوچی (1)	پرورش ماهی کپور (2)	تولید لپه از نخود (1)	شالیکوبی (1)	سفالگری (1)	بلوک زنی (1)	مجتمع تفریحی-سرگرمی (1)
3	احداث باغات مرکبات نظیرلیموترش، شیرین و ترنج (1)	کشت ذرت علوفه ای (2)	پرورش مرغ تخم گذار (2)	پرورش بز بومی (1)	پرورش میگو (2)	تولید نخود چی (1)	بسته بندی خرما (1)	چکن دوزی (2)	تولید سیمان (1)	خدمات خودرو (2)
4	احداث باغات گواوا (2)	کشت یونجه (2)	پروش کبک (3)	پرورش بز سانن (2)		فرآوری خرما (1)	تولید ذغال فشرده (2)	سوزن دوزی (2)	تولید کارتن (2)	خدمات برق کاری (2)
5	گلخانه ی صیفی جات نظیر خیار، گوجه فرنگی و بادمجان (2)	کشت شبدر (2)	پرورش بلدرچین (3)	پرورش گاو بومی (3)		تولید رب و پودر گوجه فرنگی (2)	تولید خوراک دام و طیور (2)	سکه دوزی (3)	سبد سازی (2)	خدمات ساختمانی (2)
6	گلخانه ی تولید نشا (3)	کشت کلزا (3)	پرورش شترمرغ (3)	زنبورداری (3)		تولید ترشی و شور (2)	بسته بندی گوشت قرمز (2)	مسگری (4)	احداث نیروگاه خورشیدی (2)	اقامتگاه بومگردی (3)
7	پرورش قارچ (3)	کشت کنجد (3)	پرورش بوقلمون (4)	پرورش زالو (4)		تولید خیارشور (2)	سردخانه (3)	منبت کاری (4)	تولید قطعات خودرو (3)	احداث رستوران بومی (4)
8	احداث باغات چیکو (4)	کشت آفتابگردان (4)		پرورش شتر (5)		روغن کشی (3)	بوجاری (3)	معرق کاری (4)	تولید پوشاک (3)	احداث سایت کمپینگ (5)
9	احداث باغات جوجوبا (4)	کشت حنا (5)				تولید آرد (3)	بسته بندی عسل (4)		تولید مبلمان (4)
10	احداث باغات پاپایا (4)					تولید کیک، کلوچه و بیسکویت (4)	تولید کمپوست (4)		تولید مواد شوینده (4)
11	احداث باغات فیسالیس (4)					تولید چیپس میوه (5)	فرآوری درخت گز (5)		تولید کاشی و سرامیک (5)
12	احداث باغات موز (5)					فرآوری گوشت قرمز نظیر سوسیس، کالباس و همبرگرد (5)	کشتارگاه طیور (5)
13	احداث باغات نارگیل (5)					تولید لبنیات (6)	فرآوری پشم و پوست (6)
14	احداث باغات زیتون (5)
15	کاشت آلوئه ورا (6)
16	احداث باغات باران طلایی (6)

مشاغل	مزیت
احداث باغات خرما	1
احداث باغات کنار	2
احداث باغات انبه	3
کنسرو حبوبات	4
تولید لپه از نخود	5
تولید نخودچی	6
فرآوری خرما	7
شالیکوبی	8
بسته بندی خرما	9
بسته بندی حبوبات	10
کشت حبوبات نظیر نخود، عدس وماش	11
کشت باقلا	12
پرورش مرغ بومی	13
پرورش مرغ گوشتی	14
پرورش گوسفند بومی	15
پرورش گوسفند بلوچی	16
پرورش بز بومی	17
پرورش ماهی قزل آلا	18
حصیر بافی	19
سفالگری	20
تولید بتن	21
بلوک زنی	22
تولید سیمان	23
مجتمع رفاهی-خدماتی	24
مجتمع تفریحی-سرگرمی	25
احداث باغات مرکبات	26
احداث اغات گواوا	27
گلخانه ی تولید صیفی جات	28
فرآوری مرکبات	29
تولیدرب و پودر گوجه فرنگی	30
تولید ترشی و شور	31
تولید خیار شور	32
تولید زغال فشرده	33
تولید خوراک دام و طیور	34
بسته بندی گوشت قرمز	35
کشت ذرت علوفه ای	36
کشت یونجه	37
کشت شبدر	38
پرورش مرغ تخم گذار	39
پرورش بز سانن	40
پرورش ماهی کپور	41
پرورش میگو	42
چکن دوزی	43
سورزن دوزی	44
تولید کارتن	45
سبد سازی	46
احداث نیروگاه خورشیدی	47
خدمات خودرو	48
خدمات برق کاری	49
خدمات ساختمانی	50

این تحلیل با همکاری کمیته امداد امام خمینی(ره) تهیه شده است.