قیر و کارزین

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب ‌وكارهاي موجود در هر شهرستان بر مبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب ‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده ‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افراد خبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. یكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح ‌شده ‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست ‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان قیر و کارزین ارائه ‌شده ‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همان‌طوري‌كه در قسمت قبل اشاره‌ شد مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده‌ است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب ‌وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب ‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده ‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجود دارد، اشاره شده‌ است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌ است.

 

1.باغداری
2.صنایع تبدیلی و تکمیلی
3.دامداری
4.صنایع غذایی
5.زراعت
6.طیور
7.صنایع دستی
8.صنعت
9.خدمات
10.شیلات

 

· باغداری

باغداری یکی از حوزه‌های رایج بخش کشاورزی در شهرستان قیر و کارزین است. تولید اشتغال توسط باغداری بسیار زیاد می‌باشد و به اقتصاد شهرستان و فضای کسب و کار رونق می‌بخشد. کشاورزی و از جمله باغبانی در توسعه ملی و افزایش رفاه عمومی، فقرزدایی، تنوع بخشیدن و پایدار کردن الگوی توسعه شهری، توزیع درآمد و عدالت اجتماعی موثر است.

مقدار تولید مرکبات به ویژه لیموترش و لیموشیرین در قیروکارزین منحصر به فرد است؛ به طوری‌که 43 درصد لیموشیرین و 25 درصد لیموترش کشور در این شهرستان تولید می‌شود و باغداران این شهرستان سال‌ها است که رتبه نخست کشوری و استانی را در تولید این دو محصول دارا هستند. با توجه به مرغوبیت و کیفیت بالای لیموترش و لیموشیرین شهرستان قیروکارزین و همچنین قیمت مناسب آن، محصول این شهرستان در بازارهای داخلی و کشورهای حوزه خلیج فارس از طرفداران ویژه‌ای برخوردار است؛ بنابراین پتانسیل توسعه و احداث این باغات از جمله چشم اندازهای شهرستان برای دست یابی به اشتغال پایدار است[1].

علاوه بر دو محصول ذکر شده، سایر ارقام مرکبات شامل نارنگی، پرتقال، نارنج و بالنگ نیز در این شهرستان تولید می شوند که دارای کیفیت مطلوبی بوده و زیرساخت های لازم برای توسعه و سرمایه گذاری را دارند.

شهرستان قیر و کارزین دارای مرغوب ترین نوع خرمای زاهدی (قصب) است و خرماهای آن از کیفیت و طعم بسیار خوبی بهره مند می باشند. با توجه به کیفیت ممتاز این محصول، عمده تولید آن از طریق تجار و واسطه‌ها به کشور‌های پاکستان، افغانستان، کشور‌های آسیای میانه و برخی کشور‌های اتحادیه اروپا صادر می‌شود. از دیگر ارقام موجود در این شهرستان می‌توان خاصویی، هلیله، کبکاب، شاهانی، پیارم و مجول را نام برد که مرغوب‌ترین محصولات را دارند[2]. با توجه به موارد گفته شده، توسعه نخلستانهای خرما نیز پتانسیل های سوددهی و اشتغالزایی را دارند.

گلخانه داری از جمله کسب و کارهایی است که در حال حاضر در این شهرستان انجام می‌شود و با توجه به سازگاری با شرایط شهرستان، قابلیت توسعه و سرمایه گذاری را دارد. گلخانه های فعال در این شهرستان بیشتر صیفی جاتی مانند خیار و گوجه فرنگی را پرورش می‌دهند. گياهان براي داشتن رشد مطلوب نياز به شرايط خاصي از نظر شدت نور، دماي روزانه، دماي‌شبانه، ميزان رطوبت نسبي هوا و رطوبت خاک دارند. براي توليد و پرورش تجاري گياهان با کيفيت بالا و در تمام طول سال بايد شرايط محيطي مطلوب مهیا شده و عوامل خسارت‌زا نظير آفات و بیماری‌ها، باد، طوفان‌هاي ويرانگر، سرما و يخبندان و ... کنترل شوند. گلخانه محیطی است که به راحتی می‌توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل درآورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد. گلخانه‌ها که از نظر اندازه متغیرند گیاهان را از سرمای بیش از حد زمستان یا گرمای بیش از حد تابستان حفظ می‌کنند. کشاورزی در گلخانه‌ها نسبت به کشاورزی در فضای آزاد و در زمین‌های کشاورزی دارای ریسک کمتری است، علاوه بر این بازه زمانی برای به ثمر رسیدن و برداشت محصولات گلخانه‌ای نیز نسبت به کشاورزی سنتی، کوتاه‌تر است.

کاشت صیفی‌جات و سبزی‌جات در فضای آزاد نیز انجام می‌شود و قابلیت توسعه را دارد. لازم به ذکر است که کاشت صیفی جات در این شهرستان نسبت به کاشت سبزیجات، در اولویت بالاتر مزیت خواهد داشت. 

با توجه به اینکه کاشت محصولات جالیزی مانند خربزه، طالبی و هندوانه به صورت دیمی و آبی در این شهرستان انجام شده و بازدهی خوبی نیز داشته است و همچنین با اقلیم و شرایط آب و هوایی این شهرستان سازگاری دارد، توسعه و گسترش آنها از جمله کسب و کارهای خوب در حوزه باغداری به شمار می‌رود و قابلیت سرمایه گذاری را دارد.

پرورش قارچ نیز از جمله کسب و کارهایی است که در حال حاضر توسط برخی از افراد شهرستان انجام می‌شود و پتانسیل های لازم برای توسعه و اشتغالزایی را دارد. بازار فروش مناسب این محصول از یک سو و غنی از پروتئین و ویتامین بودن آن از سوی دیگر، باعث شده است که جایگزین مناسبی برای گوشت باشد. در برخی از شهرها و روستاها به دلیل عدم آشنایی با فواید قارچ، میزان مصرف این محصول پایین است که می توان با تبلیغ و معرفی این محصول، میزان مصرف را افزایش داد. همچنین پرورش قارچ از جمله مشاغلی است که می توان با سرمایه اولیه کم و محیط کوچک راه اندازی کرد. یک دوره کامل پرورش قارچ 60 روز طول می کشد که قابلیت کاهش به 35 روز را نیز دارد.

احداث نهالستان برای تولید مرکبات نیز از دیگر مزیت های این شهرستان در حوزه باغداری است که قابلیت سرمایه گذاری را دارد. در حال حاضر تولید نهال در این شهرستان انجام می‌شود و محصولات تولیدی عملکرد خوبی دارند.

با توجه به اینکه درخت کنار در این شهرستان کاشته شده و عملکرد خوبی نیز داشته است، توسعه کاشت این مورد نیز توجیه اقتصادی دارد. کنار درختی گرمسیری است که به نام های عناب هندی، سیب چینی و رملیک هم شناخته می شود. کنار میوه ای از تیره عنابیان است و حدود 40 گونه کنار وجود دارد که دو نوع آن به نام های کنار آفریقایی و کنار کازرونی یا ایرانی معروف تر هستند. این میوه فواید زیادی برای سلامتی دارد که از جمله آن می توان به درمان زخم ها، تقویت و افزایش رشد مو، سم زدایی خون و بدن، تقویت دستگاه گوارش و درمان شکستگی استخوان اشاره نمود. برگ‌های کنار را می‌توان خشک و پودر کرده و برای شست و شوی بدن، پوست صورت و مو استفاده کرد. برگ کنار برای تقویت موی سر و جلوگیری از ریزش مو مفید است. لازم به ذکر است درخت کنار در عربی و گاهی در فارسی نیز سدر نامیده می شود که در ایران معمولاً به برگ های کوبیده آن سدر می گویند؛ اما درخت کنار با درخت سدر متفاوت است.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی در شهرستان قیر و کارزین، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از آن‌ها در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد؛ لذا ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی در این شهرستان می‌تواند زمان استفاده از محصولات را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن‌ها بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات می‌گردد.

با توجه به اینکه خرما و مرکبات از جمله محصولات باارزش این شهرستان هستند، ایجاد صنایعی برای بسته بندی آنها از جمله کسب و کارهای پرسود محسوب می‌شود که ضمن اشتغال‌زایی، بستری مناسب برای عرضه محصولات باغی با نام خود شهرستان قیروکارزین به بازار فراهم می‌کند.

بررسی های انجام شده نشان می‌دهد که ایجاد واحدی برای تولید خوراک دام، فرصت مناسبی برای سرمایه گذاری در این شهرستان باشد؛ زیرا این شهرستان فاقد چنین واحدی است و در حال حاضر خوراک دام از مناطق دیگر مانند شیراز و فیروزآباد وارد می‌شوند.[3]  شهرستان قیروکارزین دارای مراتع باارزشی است که به دلیل پایین بودن هزینه تأمین علوفه از آن ها در مقایسه با دیگر روش های تأمین علوفه و از سوی دیگر افزایش تعداد واحدهای دامداری، در معرض آسیب و خطر تخریب قرار گرفته‌اند؛ به همین دلیل باید به سمت تولید خوراک دام به روش های صنعتی رفت تا فشار روی مراتع به حد قابل قبولی کاهش پیدا کند. سالانه تقاضا برای محصولات دامی در شهرستان در حال افزایش است؛ از این رو هر سال نسبت به سال گذشته مقدار بیشتری علوفه و خوراک دام مورد نیاز است؛ در نتیجه با اجرای پروژه های صنعتی که از ضایعات کشاورزی، خوراک دام با ارزش غذایی تولید می شود، غذای مورد نیاز دام‌ها تأمین شده و هم اینکه استفاده از مواد اولیه ارزان تر در تولید این محصول سبب خواهد شد تا قیمت تمام شده خوراک پایین‌تر بوده و در نتیجه با قیمت کمتری به فروش برسد. تولید خوراک دام می تواند زمینه اشتغال خوبی را به طور مستقیم و غیر مستقیم برای افراد ایجاد کند.

با افزایش جمعیت، رشد تکنولوژی و افزایش سطح استانداردهای زندگی در جوامع امروزی، مصرف محصولات با محتوای بسته بندی های کوچک افزایش یافته است. جامعه مصرفی نیازمند محصولاتی با سایزها و بسته بندی های متفاوت بوده و اهمیت صنعت بسته بندی به تدریج در حال آشکار شدن است. با توجه به موارد گفته شده و تولید غلات و حبوبات در این شهرستان، بسته بندی غلات و حبوبات توجیه اقتصادی دارد. لازم به ذکر است که در صورت کافی نبودن مواد تولیدی، می‌توان مابقی نیاز این واحدها را از سایر مناطق تامین کرد.

با وجود اینکه مقدار تولید عسل در این شهرستان زیاد است؛ اما متأسفانه واحد صنعتی جهت بسته بندی آن در شهرستان وجود ندارد و عسل تولید شده به صورت فله ای به فروش می‌رسد؛[4] لذا سرمایه گذاری در زمینه بسته بندی عسل می تواند از جمله مزیت های زودبازده در این شهرستان در حوزه صنایع تبدیلی و تکمیلی باشد. عسل به دلیل دارا نبودن آب، به شرط دوری از رطوبت، در مدت طولانی فاسد نمی‌شود. این ماده فقط در صورتی ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد که بیش از ۶۰ درجه سانتی گراد حرارت ببیند. البته برای حفظ قدرت ضد میکروبی عسل باید آن را در مکانی تاریک و یا در ظرف شیشه‌ای مات یا تیره خارج از یخچال نگهداری کرد. نگهداری عسل در ظروف فلزی برای مدت طولانی مناسب نیست. بدین منظور امروزه بسته‌بندی عسل به شکل‌های جذاب، خلاقانه و مناسب جهت نگهداری رو به افزایش است.

فرآوری پوست و پشم دام از جمله مشاغل پیشنهادی است که به دلیل رونق دامداری در این شهرستان قابل سرمایه‌گذاری می‌باشد. فرآوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم دوزی و همچنین استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی است که ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه‌گذار، سود خوبی هم نصیب دامدار می‌کند. با توجه به اینکه قالی بافی از جمله صنایع دستی اصلی این شهرستان است و تامین مواد اولیه آن یعنی نخ برای این حرفه به سرمایه زیادی نیاز دارد؛ لذا فعالیت در این حوزه می‌تواند ضمن سودآوری، شهرستان را به خودکفایی برساند و برای جوانان جویای کار اشتغال ایجاد کند.

 

· دامداری

دامداری به عنوان یکی از حوزه‌های بخش کشاورزی، در شهرستان قیروکارزین انجام می‌شود و انجام این حرفه سود اقتصادی مناسبی را برای شهرستان به همراه داشته است. با توجه به این که دامداری در این شهرستان با یکی از مهم‌ترین نیازهای انسان، یعنی نیاز به منابع غذایی و خصوصاً منابع پروتئینی مرتبط می‌باشد، توجه به آن امری ضروری است. فعالیت در این حوزه شغلی و افزایش بهره‌وری در آن، می‌تواند عاملی برای توسعه صنایع غذایی، تبدیلی و تکمیلی شهرستان محسوب شود.

دامداری در این شهرستان بیشتر به صورت سنتی انجام می‌شود. علاوه بر این دامداری‌های صنعتی و نیمه صنعتی نیز در این شهرستان وجود دارند. مردم این شهرستان در زمینه دام سبک بیشتر گوسفند نژاد بومی، قشقایی و افشاری را پرورش می‌دهند. البته پرورش بز بومی نیز به صورت محدود در برخی از نقاط شهرستان وجود دارد. در زمینه دام سنگین نیز بیشتر گاو هلشتاین دورگ، سمینتال دورگ، گاو بومی و شتر را پرورش می‌دهند. پرورش تمام موارد فوق با اقلیم شهرستان سازگار است و ظرفیت های توسعه را دارد. البته مردم بیشتر از دام سبک استقبال می‌کنند؛ لذا پرورش دام سبک در اولویت بالاتری قرار می‌گیرد.

گوسفند افشاری یکی از نژادهای بسیار مهم گوسفند داشتی است که بومی استان زنجان است. مدیریت پرورشی بهینه این نژاد می تواند سودآوری واحد گوسفندداری را افزایش دهد. دلایل زیادی باعث شده است که امروزه گوسفندان نژاد افشاری جزء پرفروش‌ترین گوسفندان باشند. این نژاد جزء گوسفندان سنگین ‌دنبه محسوب می‌گردد و دارای جثه بزرگی است. رشد سریع، تولید شیر خوب و پرچرب و بهترین گوشت قرمز (که باعث ‌شده است این دام جزء گوسفندان دو منظوره گوشتی - شیری قرار بگیرد.)، بهبود کمی و کیفی پشم گوسفند، سازگاری و عادت پذیری با شرایط آب و هوایی مناطق سردسیر، قدرت راهپیمایی و کوه پیمایی خوب، توان چندقلوزایی، مقاومت در برابر بیماری ها و انگل‌های منطقه، بالا بودن ضریب تبدیل و داشتن بازده اقتصادی مطلوب از جمله مزایای پرورش گوسفند افشاری هستند.

توان گوسفند بومی برای تحمل اقلیم های متفاوت بالا است. همچنین جیره غذایی کمتر و در نتیجه هزینه کمتری نیاز دارد. تمامی فرآورده های دامی مانند گوشت، شیر، ماست، کره و حتی پشم و پوست این دام پرکاربرد هستند و فروش این فرآورده ها در تمامی روزهای سال انجام می‌شود. با توجه به فروش گوشت و سایر اجزای گوسفند و دست‌یابی به سود بالا، فعالیت در این زمینه مزیت دارد.

گوسفندان نژاد قشقایی جزو نژادهای گوشتی هستند و در شرایط محیطی دشوار نیز قادرند زندگی کنند. گوشت این نژاد کیفیت بالایی دارد؛ به طوری که می‌توان آن را به عنوان یکی از با کیفیت ترین گوشت های گوسفند برشمرد. اکثر دام هایی که در مناطق جنوبی کشور نگهداری می شوند از این دسته هستند و عمده گوشت قرمز مورد نیاز را تامین می‌کنند.

به طورکلی بز به ‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده است که بز به ‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود.

گاوهای بومی به لحاظ تنوع و اختلاف ژنتیکی، ویژگی های خاص نژادی و مقاومت های طبیعی ایجاد شده در آن ها طی قرن ها زیست در شرایط سخت محیطی و آب و هوایی مختلف به عنوان یک منبع عظیم تولید شیر و گوشت می توانند نقش موثر در تامین مواد پروتئین حیوانی و اقتصاد جامعه ایفا نمایند. پوست گاو به عنوان یک محصول با ارزش دامی در صنعت چرم‌سازی استفاده می‌شود، حتی شاخ و سم و فضولات حیوان نیز ارزش اقتصادی داشته و به روش های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

امروزه به منظور بهره برداری بهینه، از گاوهای دورگ استفاده می‌شود. که این موارد حاصل تلقیح نژاد اصلی و نژاد بومی هستند. گوساله ای که از طریق آمیخته گری متولد می شود هم برخی خصوصیات ارثی گاو نر اصیل را دارا می باشد و هم برخی خصوصیات ارثی گاو ماده بومی را دارد. در نسل های بعدی به تدریج صفات منتقل شده از گاوهای اصیل در گوساله ها ظاهر می شود و تولیدات شیر و گوشت اغلب آنها نیز به نحو قابل توجهی بیشتر می شود. در شهرستان قیر و کارزین نیز پرورش گاو هلشتاین دورگ و سمینتال دورگ انجام می‌شود و با توجه به سازگاری که با اقلیم منطقه داشته، همچنان قابلیت توسعه و سرمایه گذاری را دارد.

پرورش شتر نسبت به سایر دام ها مزیت‌هایی مانند قابلیت سازگاری با شرایط سخت محیطی مناطق خشک و نیمه خشک، تحمل گرما، کم آبی و کیفیت پایین علوفه و مقاومت نسبی در مقابل امراض و عوامل بیماری زا دارد. همچنین شتر در مقایسه با سایر دام های اهلی علوفه را با قابلیت هضم بالا و بازده بیشتری استفاده می نماید و قادر است از انواع خاص گیاهان مرتعی (خشبی، خاردار و تیغ دار) به میزانی استفاده نماید که سایر دام ها قادر به استفاده از آن نیستند. از دیگر فواید پرورش شتر، حداقلِ نیاز به تاسیسات، تجهیزات و امکانات پرورش و نگهداری و در نتیجه کمترین نیاز به سرمایه گذاری سنگین را دارد. گوشت شتر منبع بسیار خوبی برای بسیاری از مواد غذایی مهم و مورد نیاز بدن می‌ باشد. این گوشت حاوی پروتئین‌ هایی با ارزش غذایی بالا و تعدادی از ویتامین ‌های مفید و مورد نیاز بدن نظیر ویتامین ‌های گروه B و برخی از عناصر معدنی مهم نظیر آهن، فسفر و کلسیم است. سازمان ملل متحد شیر شتر را جزو سالم‌ترین شیر حیوانی جهان شمرده است و به ‌دلیل خواص زیاد شیر شتر برخی محققان به آن «طلای سفید بیابان» می‌گویند. در تحقیقات جدید، خواص متعددی برای شیر شتر به ‌اثبات رسیده است که بیانگر آن است که پادتن‌های موجود در شیر شتر علاوه بر اینکه موجب ماندگاری طولانی‌تری نسبت به اغلب محصولات لبنی می‌‌شود، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و باعث غلبه سیستم دفاعی بدن در برابر بیماری‌هایی نظیر سرطان، ایدز، آلزایمر و هپاتیت C می‌‌شود و از این نظر شیر شتر ساختار و ‌خصوصیاتی بسیار شبیه شیر انسان دارد.

زنبورداری نیز از جمله مشاغلی است که در شهرستان انجام می‌شود و به سبب اقلیم مناسب و عملکرد بالا، پتانسیل های سرمایه گذاری و سوددهی را دارد. پرورش زنبور اگر همراه با رعایت اصول علمی صورت پذیرد، می تواند پیشه‌ای سودآور باشد. زندگی این حشرات به سبک کلنی باعث شده است که پرورش دهندگان زنبور از اشتغالی پایدار بهره مند شوند؛ زیرا میزان بالای زاد و ولد زنبورها باعث سودآوری بیشتر برای پرورش دهندگان خواهد شد. برخلاف افکار غالب عمومی که تصور می کنند مهمترین فایده زنبورعسل، تولیدعسل  و سایر محصولات و فرآورده های مرتبط با شهد و عسل است، در واقع بالغ بر 90 درصد فواید زنبورعسل مربوط به فعالیت گرده افشانی است. عدم فعالیت زنبورها و دیگر حشراتی که گرده افشانی را انجام می دهند باعث عدم باروری و نابودی تدریجی گیاهان و درختانی می شود که برای گرده افشانی به آنها وابسته هستند. افراد با تجربه معمولاً در کنار پرورش زنبورعسل به کشاورزی و تولید محصولات زراعی می پردازند و به اصطلاح با یک تیر دو نشان می زنند؛ زیرا با ادغام این دو فعالیت علاوه بر تامین مواد غذایی برای زنبورها به دلیل کیفیت در گرده افشانی، به کشت و زراعتی با کیفیت و محصولی بی نظیر نیز دست خواهند یافت.

 

· صنایع غذایی

راه‌اندازی کسب و کار فرآوری محصولات کشاورزی مهم ترین روش برای ایجاد اشتغال و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی در شهرستان قیروکارزین محسوب می‌شود که کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده از منابع را تا حد امکان ممکن می‌کند. در این حوزه فعالیت‌هایی در سطح شهرستان انجام شده است؛ اما همچنان ظرفیت برای افزایش فعالیت وجود دارد.

با وجود اینکه واحدهایی برای فرآوری خرما در این شهرستان فعال هستند؛ اما با توجه به تولیدات انبوه مواد اولیه، این صنعت همچنان جای کار داشته و پتانسیل های سرمایه گذاری را دارد.[5] فرآوری خرما با دو هدف عمده، تبدیل کردن خرما به یک محصول، با ارزش بیشتر و افزایش عمر ماندگاری آن انجام می‌شود. با فرآوری خرما می‌توان با تنوع بخشیدن و افزایش عمر ماندگاری، باعث گسترش بازار مصرفی این محصول شده و طیف گسترده‌ای از مصرف‌کنندگان را جذب کرد. از جمله فرآورده‌های خرما، می‌توان به محصولاتی مانند شیره، سرکه، کارامل، قند مایع، عسل، خمیر خرما (برای تهیه شیرینی و بیسکوئیت و رولت خرما)، شهد، کرم، مخمرهای خوراکی، آرد هسته خرما، سس، کمپوت، لواشک، الکل، ترشی، بستنی و حلوای خرما اشاره کرد. فرآورده‌هایی که از خرما تهیه می‌شوند، به دلیل اینکه در ساختار خود دارای ترکیبات افزودنی غیرطبیعی نیستند و ارزش غذایی بالایی دارند، مورد توجه مصرف‌کننده قرار می‌گیرند. از طرفی تولید فرآورده‌های خرما، منطبق بر استانداردهای جهانی، زمینه را برای صادرات هرچه بیش‌تر این نوع محصولات فراهم می‌کند.

طبق مطالعات انجام شده فرآوری مرکبات شامل تهیه روغن پوست پرتقال، آب میوه، کنسانتره، عصاره و ... علی‌رغم تولیدات انبوه این محصولات انجام نمی‌شود؛ اما پتانسیل احداث را دارد.

گندم از جمله محصولات زراعی است که به صورت انبوه در این شهرستان تولید می شود؛ اما متأسفانه این شهرستان فاقد کارخانه آرد است و گندم تولید شده بیشتر به کارخانه آرد جهرم ارسال می‌شود؛ بنابراین ایجاد چنین واحدی از جمله نیازهای مبرم این منطقه است که توجیه اقتصادی مناسبی را به همراه دارد. [6]

با آسیاب کردن گندم، جوانه و سبوس یا همان پوسته از بخش آردی آن تفکیک می‌گردد. آرد با توجه به میزان سبوس جدا شده، به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌گردد. از انواع آرد می‌توان به آرد قنادی، آرد ستاره، آرد سبوس گرفته و آرد کامل اشاره نمود که از این میان آرد کامل به لحاظ میزان سبوس بالای آن، دارای ارزش غذایی قابل توجهی است.

با توجه به اینکه کشت کلزا و کنجد در این شهرستان مورد توجه قرار گرفته است و استقبال خوبی از آن می‌شود؛ در نتیجه روغن کشی از این موارد از جمله کسب و کارهای پر بازدهی است که پتانسیل های ارزآوری را دارد.

با توجه به اینکه کاشت صیفی جات در این شهرستان به صورت گسترده انجام می‌شود، مزیت هایی مانند تولید رب گوجه فرنگی، پودر گوجه فرنگی، خیارشور و ترشی جات برنامه های خوبی برای سرمایه گذاری و درآمدزایی هستند که در حال حاضر به صورت سنتی در این شهرستان تولید می‌شوند.

صنعت تولید رب گوجه فرنگی دارای کاربردهای فراوانی از قبیل چاشنی و بهبود دهنده رنگ و طعم انواع غذا، ماده اولیه سس‌ها و کنسروها است. پودر گوجه‌فرنگي محصولي است كه زمان زیادی از توليد آن در كشور نمي‌گذرد و در همین مدت هم توانسته جاي خود را در بازار باز كند. اين پودر به دليل داشتن وزن و حجم كمتر نسبت به ساير فرآورده‌هاي گوجه‌فرنگي، باعث سهولت و صرفه‌جويي در حمل‌ونقل و بسته‌بندي شده و ماندگاري و عمر مفيد بيشتري دارد. از طرفي برخی آنتي ‌اكسيدان‌های موجود در گوجه‌فرنگي طی فرايند توليد رب از بين مي‌ رود اما اين مواد در پودر گوجه فرنگی حفظ شده و از بين نمي‌روند. مزيت ديگر اين پودر نداشتن مواد نگهدارنده در تركيبات آن نسبت به رب است؛ زیرا رب، ماندگاري كمتري دارد و براي جلوگيري از اين حالت از مواد نگهدارنده بيشتري در ترکیب آن استفاده می‌ شود. پودر گوجه فرنگی در صنایع غذایی و دارویی دارای کاربردهای متنوعی است. از جمله کاربردهای گسترده این محصول می‌توان به کاربرد آن در مواد غذایی منجمد شده و نیمه آماده، سوپ‌های آماده، اسنک‌ها (شامل پفک، چیپس) و ... اشاره نمود. به طور کلی می توان گفت از این محصول به عنوان چاشنی در تولید محصولات مختلف استفاده می‌شود.

ترشی و شور، بیشتر به ‌عنوان یک چاشنی در کنار غذا مصرف می شوند و به دلیل خاصیت اسیدی که دارند، باعث افزایش اشتها و میل به غذا خوردن در افراد می‌شوند. این محصول یکی از فرآیندهای نگهداری طولانی‌ مدت صیفی‌جات و سبزیجات است. در جوامع امروزی به دلیل افزایش مشغله افراد و شاغل بودن بسیاری از زنان، فرصت کافی برای تهیه آن در منزل و توسط خود افراد وجود ندارد و اکثر خانواده‌ها تمایل دارند ترشی و شور مورد نیاز خود را به ‌صورت آماده تهیه نمایند. بنابراین راه اندازی کسب‌ وکار تهیه ترشی و شور می‌تواند راهی برای پاسخ به این نیاز افراد جامعه و کسب درآمد باشد.

تولید محصولات مشتقی از گوشت‌های فرآوری شده، در هر زمانی سوددهی دارد و از شغل‌های آزاد پردرآمد محسوب می‌شود. در بین فرآورده های گوشتی، سوسیس و کالباس به دلیل آماده سازی سریع و همچنین طعم و مزه مطلوب، مصرف بیشتری دارند. سوسیس و کالباس حاوی پروتئین های حیوانی کافی، چربی، کربوهیدرات و ویتامین هستند و می توان آن‌ها را از جمله غذاهای آماده در سفره خانواده ها نام برد. برای حفظ این جایگاه و افزایش تقاضای این محصولات، علاوه بر انتخاب روش های مناسب تولید و فرآوری، باید به نوع و شکل بسته بندی آنها نیز توجه نمود. با توجه به رونق دامداری در این شهرستان، راه‌اندازی این کسب‌وکار مزیت دارد.

با توجه به اینکه کشت برخی از گیاهان دارویی در این شهرستان رونق گرفته است؛ لذا فرآوری گیاهان دارویی می تواند از جمله پیشنهادات شغلی سودده در این حوزه قلمداد ‌شود. فرآوری گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايه‌گذاري زيادي نداشته و مي‌تواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. یکی از فرآوری‌های گیاهان دارویی تولید عرقیات است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده ای نمی باشد و با توجه به ظرفیت تولید گیاهان دارویی در شهرستان قیر و کارزین و نیز سهولت صادرات این محصولات به شهرها و کشورهای دیگر، می توان با سرمایه‌ای اندک به این کسب و کار مشغول شد. خشک کردن و بسته‌بندی نیز از دیگر فرآوری‌های گیاهان دارویی است که می‌توان با فعالیت در آن‌ها به سود رسید.

با توجه به مقدار سبزیجات تولیدی در این شهرستان، راه‌اندازی کسب ‌وکار فرآوری سبزی جات شامل پاک کردن، خشک کردن، سرخ کردن و بسته بندی دارای مزیت است. این حرفه را می‌توان در سطح خانگی و یا به صورت گسترده‌تر در سطح کارگاهی انجام داد.

با توجه به تولید شیر در این شهرستان، تولید لبنیات به صورت صنعتی سودآور خواهد بود؛ زیرا در حال حاضر تولید لبنیات به صورت سنتی در این شهرستان انجام می‌شود و بیشتر لبنیات مورد نیاز شهرستان از شیراز و فیروزآباد تامین می‌شود؛ بنابراین ایجاد این واحد یکی از نیازهای مبرم این شهرستان است.[7]

در انتها نیز می‌توان به مزیت هایی مانند تولید نان، رشته آشی و شیرینی اشاره کرد که در صورت تقاضا و وجود بازار مصرف، ظرفیت های توسعه را خواهند داشت. گروه ديگري از فرآورده هاي خميري حاصل از آرد گندم انواع رشته ها هستند. رشته فرآورده‌اي است كه از مخلوط كردن آرد گندم، آب و نمك پس از طي مرحله عمل آوردن به وسيله ماشين‏هاي مخصوص، تهيه و پس از خشك كردن به بازار عرضه مي شود. رشته آش رشته اي است كه داراي رنگ سفيد متمايل به شيري مي باشد و از آرد ستاره که 21 درصد از سبوس خود را از دست داده است، تهيه مي شود.

پخت شیرینی در ابعاد وسیع و کارگاهی و حتی در محیطی کوچک (خانه) امکان پذیر است. شیرینی محصولی است که در انواع متفاوت و با طعم های متنوعی تهیه می شود. همچنین می توان با تغییر در مواد تشکیل دهنده آن برای افراد رژیمی هم شیرینی تهیه کرده و این افراد را نیز به بازار هدف خود اضافه کرد. این کسب و کار را می توان با تجهیزات کم و سرمایه پایینی شروع کرد و در زمان کوتاه با فروش محصول به سود بالایی رسید. پخت شیرینی یکی از مشاغل زودبازده بوده و یک فرصت شغلی مناسب مخصوصاً برای زنان خانه دار محسوب می شود. یافتن بازار فروش محصول یکی از ضروریات این حرفه بوده که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی می توان به آن دست یافت. توجه به این نکته ضروری است که یکی از لازمه های موفقیت در این شغل گذراندن دوره های آموزشی مرتبط با پخت شیرینی است.

 

· زراعت

بخش زراعت در روند رشد و توسعه اقتصادی شهرستان قیروکارزین نقش‎های متعددی بر عهده دارد که از جمله مهم‎ترین آن‎ها می‎توان تامین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع بالادستی، تامین نهاده‎هایی مانند نیروی کار، مصرف تولیدات سایر بخش‏های صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشین‌آلات کشاورزی را نام برد.

طبق بررسی های انجام  شده، کشت برخی از دانه های روغنی مانند کلزا، ذرت دانه ای و کنجد به صورت پراکنده در برخی از نقاط این شهرستان وجود داشته و با توجه به اینکه با شرایط اقلیمی و اکولوژیکی شهرستان سازگار هستند، گزینه های مناسبی برای بهره وری بهتر از آب و خاک محسوب می‌شوند.

کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم می‌باشد و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگردان بقایای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور متداول است. روغن کلزا از جمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال قرارگرفته است. تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد که دانه کلزا 40-30 درصد روغن و کنجاله‌اش50-40 درصد پروتئین دارد.

کاشت کنجد به دلیل سازگاری محیطی، بازدهی بالا، مفید بودن برای خاک، نیاز به سرمایه اولیه کم و بازاریابی آسان گزینه شغلی مناسبی است. کنجد از آن دسته گیاهانی محسوب می شود که با هر بار کشت و پرورش، محصول و بار قابل توجهی را به ارمغان می آورد. یکی دیگر از مزایای کاشت کنجد، صرفه جویی در منابع آب است. این گیاه قادر است تا با جذب رطوبت باقیمانده در خاک رشد کند. همین امر موجب سازگاری کنجد با آب و هوای گرم می شود. ریشه های کنجد در بهبود ساختمان خاک و افزایش نفوذپذیری آن نقش موثری داشته و به عنوان یکی از گیاهان مناسب برای تناوب‌های زراعی در نظر گرفته می شود. همچنین در بعضی از مناطق این گیاه به عنوان کود سبز کاشته می شود. کنجد در روغن کشی (کنجد و ارده)، نانوایی و آجیل فروشی ها، تهیه عطرها، به عنوان حلال در داروسازی و ... مورد استفاده قرار می‌گیرد. صادرات ارزش افزوده و فرآوری های کنجد، می تواند هدف تولید انبوه کشاورزان باشد. از همین رو نگرانی ها برای بازاریابی این محصول نسبت به سایر محصولات کاهش پیدا می کند. عمده مشکل کنجدکاران عدم وجود ماشین‌آلات کاشت و برداشت دانه های روغنی است که در صورت تامین این ماشین آلات، تولید کمی وکیفی محصول در سطح منطقه می‌تواند از رشد قابل توجهی برخوردار شود.

با توجه به اینکه برنج یکی از محصولات با ارزش حوزه زراعت در این شهرستان است؛ لذا توسعه آن در مناطقی که منابع آبی کافی دارند، از جمله چشم اندازهای شهرستان برای دستیابی به اشتغال پایدار به شمار می‌رود. برنج از جمله مهم ترین غلات و اقلام غذایی است که بیشتر مردم به عنوان یک غذای اصلی به آن وابسته هستند. آب مورد نیاز برای کشت برنج از سایر غلات بیشتر است و رطوبت کافی از عوامل مورد نیاز برای کاشت بهتر این محصول می باشد. البته برای کشت این محصول باید بازار فروش و قیمت، مناسب باشد تا کشاورزان متضرر نشوند و رونق تولیدات داخلی را زمینه ساز شود.

گندم و جو از جمله محصولات عمده و استراتژیک این شهرستان هستند که تاکنون عملکرد خوبی داشته اند و با توجه به سازگاری با شرایط شهرستان، پتانسیل های سرمایه گذاری را دارند. البته کشت گندم به میزان بیشتری انجام می‌شود و اولویت بهتری دارد. در میان محصولات کشاورزی، کاشت گندم نسبت به بقیه دارای ریسک کمتری است. گندم در بازه زمانی حدودا هشت ماهه به ثمر نشسته و به مرحله سوددهی می رسد و در دو نوع بهاره و پاییزه کشت می شود که عملکرد پاییزه آن بیشتر است. علاوه بر خود گندم، کاه آن نیز مشتری خاص خودش را دارد. بعد از برداشت محصول، زمین آن هم چراگاه گوسفندان می‌شود. همچنین مورد حمایت های دولت واقع شده و کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانه ای در اختیار کشاورزان قرار می گیرد؛ بنابراین توسعه سطح زیر کشت این محصول توجیه اقتصادی قابل توجهی را به دنبال خواهد داشت. جو از دیرباز در سبد تغذیه دام جایگاه ویژه داشته و به صورت دانه و علوفه سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جو برای تهیه نان و پخت سوپ نیز استفاده می شود و در تهیه غذای کودک کاربرد دارد. جوشانده جو داروي خوبي براي مبتلايان به تب، كم خوني و سوء هاضمه بوده و پایین آورنده کلسترول است.

با توجه به اینکه کشت برخی از گیاهان علوفه ای مانند ذرت علوفه ای، یونجه و شبدر در این شهرستان انجام شده و با موفقیت همراه بوده است، افزایش سطح زیر کشت آنها‌ فرصت مناسبی برای سرمایه گذاری می‌باشد. ذرت علوفه‌ای دارای ویژگی‌هایی چون سازگاری با شرایط اقلیمی گرم و خشک و عملکرد بالا است. با کشت ذرت علوفه ای می‌توان نیاز کشاورزان را در تولید خوراک دام برطرف کرد. همچنین، این گیاه در صنعت غذایی، شیمیایی و دارویی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

در میان گیاهان علوفه ای، یونجه به دلیل دارا بودن ارزش غذایی بالا و عملکرد خوب آن از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین به علت وجود باکتریهای ریزوبیوم در ریشه های خود قادر به تثبیت ازت هوا بوده و به این طریق باعث باروری خاک می شود. از سوی دیگر یونجه گیاهی چندساله است و تا چند سال می توان برداشت انجام داد؛ بنابراین توسعه سطح زیر کشت آن توجیه اقتصادی داشته و امکان تامین بخشی از علوفه مورد نیاز دام، فراهم می‌شود که علاوه بر ایجاد اشتغال مولد و حصول درآمد مناسب برای زارعین، در استفاده بهینه از ظرفیت های پرورش دام نیز موثر خواهد بود و نیاز شهرستان برای وارد کردن نهاده های مورد نیاز دام از سایر مناطق را برطرف خواهد کرد.

شبدر نیز گیاهی یکساله است که در اوایل بهار و اواخر زمستان علوفه تولید می نماید. بذر شبدر در پاییز کاشته می‌شود و با آغاز بهار رشد این گیاه شروع می گردد و در اواخر بهار یا اوایل تابستان با اتمام رشد، تولید بذر می نماید. این گیاه از انواع علوفه مرغوب بوده و می توان آن را به صورت چرای مستقیم، تهیه علوفه سبز یا خشک، تهیه سیلو، استفاده در کشت مخلوط، تهیه مراتع غنی و همچنین اصلاح خاک مورد استفاده قرار داد.

اقلیم شهرستان قیر و کارزین یکی از مناسب‌ترین اقلیم‌ها برای پرورش گیاهان دارویی مانند آویشن، آلوئه ورا، نعنا فلفلی و ... است. امروزه افراد زیادی به استفاده از گیاهان دارویی متمایل شده اند. خواص بی نظیر این گیاهان و نداشتن عوارض جانبی ناشی از مصرف باعث شده است که افراد زیادی به گونه‌های مختلف از آن ها استفاده کنند. به همین جهت به کشت گیاهان دارویی می توان به چشم یک مزیت پر سود نگریست. از آن جایی که این گیاهان برای کشت، به مراقبت خاص و شرایط حساسی نیاز ندارند، می توان در زمینه کشت آن‌ها سرمایه گذاری کرد.

 

· طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و سود سرشاری دارد. در شهرستان قیر و کارزین چند مرغداری صنعتی وجود دارد که در زمینه پرورش مرغ گوشتی و مرغ تخم گذار فعالیت می‌کنند. پرورش این موارد که با شرایط شهرستان سازگار هستند، تاکنون عملکرد خوبی داشته و پتانسیل های سرمایه گذاری را دارد.

پرورش مرغ تخمگذار علاوه بر اینکه به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می کند نقش به‌سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا می‌کند. کسب و کار پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت محدود، نیاز به تکنولوژی پرهزینه‌ای ندارد و با بهره گیری از امکانات کم و موجود در روستا یا محل زندگی خود می توان شرایط اجرای طرح را فراهم کرد. پرورش مرغ تخم‌گذار حتی به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت تأمین بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است. همچنین پیدا کردن بازار فروش با حاشیه سود بالا از امور مهم در مورد این کسب و کار است که با تبلیغات مناسب مخصوصاً در فضای مجازی امکان پذیر است.

گوشت مرغ به سبب مزیت‌های فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند مطرح و نیاز عمومی منطقه را در این زمینه مرتفع نماید. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم و بهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و دوره بازگشت سرمایه سریع از فواید پرورش مرغ گوشتی هستند.

پرورش بوقلمون، بلدرچین و شترمرغ از جمله مشاغلی هستند که در حال حاضر در این شهرستان انجام می‌شوند و با توجه به سازگاری با اقلیم منطقه قابلیت توسعه و اجرا در سطح وسیع تر را دارند.

شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است؛ به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده، مقاومتش سه برابر چرم گاو است، ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و خلق آثار هنری، می توان اشتغال زایی کرد.

گوشت بوقلمون دارای خواص غذائي ويژه ای است و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ بنابراین مي تواند جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوگرمی را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.

بلدرچین پرنده ای با جثه کوچک است و در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم می باشد. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش (40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است.

 

· صنایع دستی

صنايع دستي به آن گروه از صنايع گفته مي شود كه مهارت، ذوق و بينش انسان در آن نقش اساسي دارد و يا اينكه تمام يا بخش اعظم مراحل ساخت فرآورده هاي آن با دست انجام شده و در چارچوب فرهنگ و بينش هر منطقه و با ديدگاه هاي قومي ساخته و پرداخته مي شود. صنايع دستي بازتابي از تاريخ تمدن هر ملت و قوم است و مي تواند انتشار مؤثري براي فرهنگ و سنن مناطق مختلف باشد.

با توجه به اینکه قالی بافی در حال حاضر در شهرستان انجام می‌شود و برخی از مردم نیز در انجام آن مهارت دارند، این مورد را می‎‌توان گسترش داد و با استفاده از بازاریابی مناسب، سود چشمگیری را به دست آورد. قالیبافی از مشاغل خانگی پردرآمدی بوده که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. در ضمن این کسب و کار را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد.

گليم بافي يكي از شاخه هاي قاليبافي است و در آن از طرح هاي مختلف محلي استفاده مي شود. برخی از مردم شهرستان با مهارت گلیم بافی آشنا هستند و این کار را انجام می‌دهند. این مورد نیز در صورت تامین بازار، همچنان ظرفیت توسعه دارد.

جاجیم بافی نیز از جمله کسب و کارهای رایج در شهرستان قیر و کارزین است که قابلیت توسعه را دارد. جاجیم‌بافی به عنوان یکی از صنایع دستی رایج در ایران است و از دیرباز بین خانواده‌های روستایی و عشایر رواج داشته ‌است. جاجیم به عنوان زیرانداز، پلاس، فرش و رختخواب پیچ استفاده می‌شود و هم‌چنین هنگام کوچ عشایر برای بسته‌بندی و جابه‌جایی اسباب و لوازم و گاهی به‌ عنوان بالاپوش گرم مورد استفاده قرار می‌گیرد. بافت جاجیم به سبب ویژگی و تمایز آن نسبت به سایر بافته ها به «جاجیم بافت» معروف است. مواد اولیه آن پشم است و بافت آن شبیه گلیم می‌باشد.

در کنار انواع فرش ها، گلیم ها و جاجیم هایی که برای زینت کف اتاق ها و خانه ها به کار می روند، تابلو فرش ها هم برای آراستن دیوارهای منازل کاربرد دارند و می توان گفت تابلوفرش کالایی تزیینی و دکوری است. ایران یکی از کشورهای پیشرو در بافت و تولید این مدل از فرش هاست و عده زیادی در کشور به غیر از تولید فرش به تولید تابلوفرش می پردازند که به نظر می رسد به نوعی راهکاری برای زنده نگه داشتن کارگاه های تولیدی است. با توجه به اینکه برخی از افراد شهرستان در این زمینه مهارت های کافی را دارند، توسعه آن می‌تواند نقش مهمی در توسعه اقتصادی این شهرستان ایجاد کند.

در ادامه می‌توان به مزیت هایی مانند حصیر بافی و منبت کاری اشاره کرد که در حال حاضر توسط برخی از مردم شهرستان انجام شده و در صورت وجود بازار مصرف، همچنان جای کار داشته و می‌توان این تولیدات را افزایش داد.

بعد از موارد فوق می‌توان به مزیت هایی مانند مهره بافی، گبه دوزی و تولید مصنوعات کوچک چوبی مانند قاشق و کاسه اشاره کرد. این موارد در حال حاضر در این شهرستان انجام می شوند و برخی از مردم در انجام آنها مهارت دارند. توسعه آن ها در صورت بازاریابی و تبلیغات مناسب، سوددهی قابل توجهی را به همراه خواهند داشت.

 

· صنعت

مشاغل صنعتی از مهم ترین عوامل توسعه اقتصادی کشور است. اما در کشور ما آن گونه که باید به آن توجه نشده است و لازم است از پتانسیل های هر شهرستان در این حوزه برای پیشرفت اقتصادی کشور استفاده شود. در شهرستان قیر و کارزین، تعدادی واحد صنعتی در زمینه های مختلف وجود دارد اما پتانسیل های شهرستان نشان دهنده این موضوع است که همچنان برای ایجاد واحدهای صنعتی جدید ظرفیت وجود دارد.

طبق بررسی های انجام شده، مشاغلی مانند تولید ام دی اف و سبد و کارتن در این شهرستان، زیر ساخت های لازم برای توسعه و سرمایه گذاری را دارند.

علیرغم اینکه تولیدی پوشاک در این شهرستان وجود دارد، اما برخی از اقلام مورد نیاز از سایر مناطق وارد می‌شود؛ لذا سرمایه گذاری در زمینه تولید پوشاک از جمله پیشنهادات شغلی مناسب برای دستیابی به اشتغال پایدار در این شهرستان محسوب می شود.[8] تولید مصالح ساختمانی نیز از جمله پیشنهاداتی است که به دلیل رونق ساخت و ساز در شهرستان، پتانسیل های سوددهی را دارد.

در این شهرستان یک شهرک صنعتی وجود دارد. همچنین کارخانه های تولید سیمان، آسفالت، بتن، سبد و کارتن، پوشاک، ام دی اف، مبل، کابینت و ... در داخل و خارج از شهرک صنعتی فعال هستند.[9]

 

· خدمات

تنوع در حوزه مشاغل خدماتی بسیار زیاد است و حرفه های زیادی را در برمی گیرد که میزان سودآوری حرفه ها با توجه به نیاز و ظرفیت منطقه با یکدیگر تفاوت هایی دارد. برای مثال گردشگری از فعالیت هایی است که با سودآوری بسیاری همراه است و در شهرستان قیر و کارزین نیز ظرفیت های بسیار خوبی برای سرمایه گذاری در این زمینه وجود دارد.

قلعه گبری، قلعه پرگان، نقش رستم (قیر) نقش برجسته سرباز پارتی، مسجد کردشول، مقبره سید تاج الدین محمد، امامزاده سبزپوشان، قلعه شاه بربر، آب‌انبارهای متعدد قدیمی، مسجد بلال، گردنه شاهزاده عبداله، پل عروس، قلعه قلات، قلعه شفیع، قلعه تومبزو، قلعه حمزه خان، تل نقاره‌ای، شاهزاده رستم، امام زاده شاه زاده رستم، آبشار چشمه هفت آسیاب، دشت‌های بنه در طاقدیس آغار، سد سلمان فارسی، تفرجگاه آبسکویه، کوه چال کفتاری کارزین، مقبره شهدا گمنام کارزین، تنگ کارزین، تل دراز، روستای شاه محیط، روستای ریکان، تل سفید، تل قاطر چی و ... از جمله مناطق دیدنی این شهرستان هستند که هر ساله بازدید کنندگان زیادی دارند؛ بنابراین پتانسیل سرمایه گذاری در زمینه احداث هتل و اقامتگاه، اقامتگاه بوم گردی و همچنین رستوران بومی در این مناطق فراهم است.

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه است که در آن‌ها بیشتر به ‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی و نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز عرضه می‌شود. رستوران‌ بومی جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی محسوب می‌شود و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کارهای زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذاهای محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود.

اقامتگاه بوم گردی فرصت مناسبی است تا مسافران ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه ها، مصداق دیگری از مهمان نوازی ایرانی است. با توجه به اینکه علاقه مردم به سمت بازدید و اقامت در این مناطق افزایش یافته ‌است، گسترش این اماکن توجیه اقتصادی دارد.

یک گردشگر پیش از آن که از این شهرستان بازدید کند، تحقیقاتی انجام می‌دهد که چگونه نزدیک‌ترین هتل و اقامتگاه را پیدا کند. در واقع اگر این شهرستان هتل و اقامتگاه‌های استاندارد نداشته باشد، احتمالاً بازدیدکنندگان (گردشگران) کمتری جذب خواهد کرد. بنابراین سرمایه‌گذاری در زمینه احداث هتل و اقامتگاه می‌تواند یکی از پیشنهادات شغلی در این شهرستان باشد.

متأسفانه شهرستان قیر و کارزین فاقد شهربازی و سینما است؛ بنابراین احداث این موارد در صورت استقبال مردم ارزش افزوده زیادی را به همراه خواهد داشت.[10] جذب گردشگر برای شهرستان، ایجاد درآمد بسیار خوب برای سرمایه‌گذاران، ایجاد فرصت شغلی برای جوانان و ایجاد محیطی شاد و پرانرژی برای کودکان و بزرگسالان از جمله مزایای تأسیس شهربازی هستند.

 

· شیلات

شیلات از حوزه های شغلی سوددهی است که ظرفیت بسیار خوبی در کشور ما برای آن وجود دارد که اگر از این ظرفیت های شیلاتی استفاده شود ارزآوری بسیار خوبی برای کشور ایجاد خواهد شد. با توجه به اینکه در این شهرستان چند استخر پرورش ماهیان زینتی وجود دارد، کار کردن در این حوزه نیز در صورت تامین بازار مصرف، علاوه بر اشتغالزایی، سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت.

شاید سال‌ها قبل نگهداری ماهیان زینتی، موضوع چندان شایعی نبود و تنها عده‌ معدودی در خانه‌های خود، آكواريوم  و ماهی زینتی نگهداری می‌کردند؛ اما در سال‌های اخیر، با توجه به رواج آپارتمان‌نشینی و دور افتادن انسان از طبیعت، شرایط به‌گونه‌ای رقم خورده است که بازار ماهیان زینتی رونق گرفته و زمینه‌ساز ایجاد مشاغل مختلف شده است. به‌طوری‌که امروزه شاهد آن هستیم در بسیاری از شهرها، چندین مغازه به خرید و فروش این آبزیان مشغول هستند. پرورش ماهیان زینتی نیاز به آب کمی دارد و می‌توان از آب‌های شهری برای پرورش آنها استفاده کرد.

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه ‌شده ‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنار هم نشان می‌دهد.

 

 

	کشاورزی						صنایع				خدمات
ردیف	باغداری	دامداری	زراعت	طیور	شیلات	صنایع تبدیلی و تکمیلی		صنایع غذایی	صنایع دستی	صنعت	خدمات
1	احداث باغ مرکبات(1)	پرورش گوسفند افشاری(1)	کشت کنجد(1)	پرورش مرغ گوشتی(1)	پرورش ماهیان زینتی(1)	بسته بندی مرکبات(1)		فراوری خرما(1)	قالی بافی(1)	تولید سبد و کارتن(1)	احداث رستوران بومی(1)
2	احداث باغ لیمو ترش(1)	پرورش گوسفند بومی(1)	کشت کلزا(1)	پرورش مرغ تخم گذار(1)		بسته بندی خرما(1)		فراوری مرکبات(1)	گلیم بافی(1)	تولید ام دی اف(1)	احداث هتل و اقامتگاه(1)
3	احداث باغ لیمو شیرین(1)	پرورش گوسفند قشقایی(1)	کشت ذرت دانه ای(1)	پرورش شترمرغ(2)		بسته حبوبات(2)		احداث کارخانه آرد(1)	جاجیم بافی(1)	تولید پوشاک(2)	احداث اقامتگاه بومگردی(1)
4	احداث باغ خرما(1)	پرورش گاو هلشتاین دورگ(2)	کشت برنج(2)	پرورش بوقلمون(2)		بسته بندی غلات(2)		روغن کشی از دانه های روغنی(2)	تابلو فرش بافی(2)	تولید مصالح ساختمانی(2)	احداث سینما(2)
5	احداث گلخانه صیفی جات(2)	پرورش گاو سمینتال دورگ(2)	کشت گندم(2)	پرورش بلدرچین(2)		تولید خوراک دام(2)		تولید سوسیس و کالباس(2)	حصیر بافی(2)		احداث شهربازی(2)
6	کاشت صیفی جات(2)	پرورش گاو بومی(2)	کشت ذرت علوفه ای(2)			فرآوری پوست و پشم دام(3)		تولید رب گوجه فرنگی(2)	منبت کاری(2)
7	کاشت محصولات جالیزی(2)	زنبورداری(2)	کشت گیاهان دارویی(2)			بسته بندی عسل(3)		تولید پودر گوجه فرنگی(2)	مهره دوزی(3)
8	پرورش قارچ(3)	پرورش بز بومی(3)	کشت یونجه(2)					تولید خیارشور(2)	گبه بافی(3)
9	کاشت سبزیجات(3)	پرورش شتر(3)	کشت شبدر(2)					تولید ترشی جات(2)	تولید مصنوعات چوبی(3)
10	کاشت درخت کنار(4)		کشت جو(3)					فراوری گیاهان دارویی(3)
11	احداث نهالستان میوه(4)							فراوری سبزی (3)
12								تولید لبنیات(3)
13								شیرینی پزی(4)
14								تهیه نان(4)
15								تولید رشته آشی(4)

مشاغل	مزیت
احداث باغ لیمو شیرین	1
احداث باغ لیمو ترش	2
بسته بندی خرما	3
بسته بندی مرکبات	4
احداث باغ مرکبات	5
پرورش گوسفند افشاری	6
پرورش گوسفند قشقایی و بومی	7
فراوری خرما	8
فراوری مرکبات	9
کشت کنجد	10
کشت کلزا	11
احداث باغ خرما	12
پرورش مرغ گوشتی	13
پرورش مرغ تخم گذار	14
قالی بافی	15
احداث کارخانه آرد	16
پرورش گاو سمینتال دورگ	17
پرورش گاو هلشتاین دورگ	18
بسته بندی حبوبات	19
تولید خوراک دام	20
بسته بندی غلات	21
تولید سبد و کارتن	22
احداث رستوران بومی	23
پرورش گاو بومی	24
کشت ذرت دانه ای	25
کشت برنج	26
احداث هتل و اقامتگاه	27
بسته بندی عسل	28
روغن کشی از دانه های روغنی	29
تولید سوسیس و کالباس	30
احداث اقامتگاه بومگردی	31
زنبورداری	32
گلیم بافی	33
پرورش شترمرغ	34
پرورش ماهیان زینتی	35
احداث گلخانه صیفی جات	36
کاشت محصولات جالیزی	37
تولید رب گوجه فرنگی	38
تولید پودر گوجه فرنگی	39
تولید ترشی جات	40
کشت گیاهان دارویی	41
جاجیم بافی	42
تولید ام دی اف	43
تولید خیارشور	44
کشت گندم	45
کاشت صیفی جات	46
کاشت محصولات جالیزی	47
فراوری گیاهان دارویی	48
تولید لبنیات	49
فراوری پوست و پشم دام	50

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

*این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی(ره) تهیه و تدوین شده است.