ایذه
شهرستان ایذه یکی از شهرستانهای استان خوزستان است که از شمال غرب به شهرستان اندیکا، از غرب به شهرستان مسجدسلیمان، از جنوب غرب به شهرستان باغملک و از جنوب شرق و شرق به استان کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری محدود میشود. جمعیت این شهرستان طبق سرشماری سال 95، 198871 نفر گزارش شدهاست.
شهرستان از دو منطقه کوهستانی و دشتی تشکیل شده که از جنوب به شمال بر ارتفاعات آن افزود میشود. آبوهوای شهرستان ایذه بواسطه قرار گرفتن در منطقه کوهستانی که قلههای برفگیر زیادی دارد، نسبت به سایر شهرستانهای استان خنک تر است.
مزیت های منطقه
مزيتسنجي و اولويتبندي كسبوكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام ميشود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسبوكار تدوين ميشود. اين شناسنامهها به عنوان ورودي به نرمافزار دادهشده و خروجي نرمافزار همپوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيتدار شهرستان است. اين اولويتبنديها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح ميشوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيتسنجي اصلاحشدهاست. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام ميشود. اين مصاحبهها پيادهسازي و ارزيابي ميگردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيتسنجي، مصاحبههاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت ميگيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دستيابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبهها و ليست مزيتسنجي حاصل ميشود. در ادامه تحليل شهرستان ایذه ارائهشدهاست.
تعیین کسبوکارهای مزیتدار شهرستان
همانطوريكه در قسمت مقدمه اشارهشده مبناي تحليل، مصاحبهها و ليست مزيتسنجي است. از بررسي اين دو منبع رستههاي رايج و اولويتدار شهرستان تعيين شدهاست. مبناي اين اولويتبندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسبوكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيتسنجي دارند، است. در هر رسته كسبوكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شدهاست. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راهاندازي نشده و پتانسيل ايجاد آنها در شهرستان وجوددارد، اشاره شدهاست. مزيتهاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شدهاست.
1.دامداری
2.باغداری
3.صنایع غذایی
4.زراعت
5.خدمات
6.شیلات
7.طیور
8.صنایع تبدیلی و تکمیلی
9.صنعت
10.صنایع دستی
· دامداری
شهرستان ایذه با توجه به اقلیم مناسب و برخورداری از شرایط جغرافیایی و ارتباطی مطلوب، از ظرفیت خوبی در حوزه تولید محصولات دامی برخوردار است و در صورت توجه مناسب به رشد تولیدات دامی در این شهرستان، ضمن خود کفایی ملی، زمینه برای صادرات محصولات تولیدی در این حوزه به استانها و کشورهای مختلف منطقه فراهم میشود. در حوزه دامداری تاکنون فعالیت های زیادی در زمینه پرورش دام های سبک(گوسفند و بز از نژادهای مختلف) و سنگین (گاوهای شیری و پرواری از نژادهای اصلاحی) به صورت سنتی و صنعتی صورت گرفته است که باتوجه به بافت جمعیتی شهرستان و تمایل افراد به پرورش دام، همچنان ظرفیت بالایی برای انجام این فعالیتها در شهرستان ایذه وجود دارد که در ادامه به آن پرداخته می شود.
در سالهای اخیر پرواربندی گوسفند به دلیل سودآوری بالا و ریسک کم، طرفداران بسیاری پیدا کرده و با اقبال عمومی مواجه شده است. از مزیتهای اقتصادی این کسب و کار می توان به اشتغال زایی در مناطق مختلف، تولید گوشت مرغوب و پشم اشاره نمود. گوسفند در مقايسه با ساير حيوانات به جيره نگهدارى کمترى احتياج دارد و بيشتر غذاى دريافتى را صرف رشد و نمو مىکند همچنین نسبت به سایر دامها مثل بز و طیور، مقاومت خوبی به بیماریها و شرایط نامناسب رطوبتی و دمایی دارد؛ بنابراین میزان تلفات در این دام بسیار پایینتر بوده و ضرر اقتصادی کمی را از این جهت به دامدار وارد میکند. پرواربندی گوسفند نیاز به تجهیزات ارزان قیمتی داشته و به دلیل ریسک کم و بازگشت سریع سرمایه در کوتاه مدت، از جذابیت مالی مطلوبی برخوردار است. طرح پرواربندی گوسفند از نظر اقتصادی ظرفیت بالایی داشته و به دلیل نیاز مداوم بازار به گوشت گوسفند و میزان تولید کم آن در داخل کشور، تقاضا برای گوشت گوسفند پا برجا بوده و هر میزان تولید به راحتی به فروش خواهد رسید. از این رو بحث رقابت در این حوزه چندان مطرح نبوده و جزء دغدغههای پرورشدهندگان نیست. با توجه به مزیت های مطرح شده طرح پروار بندی گوسفند مزیت دارد. پرورش گوسفند لری بختیاری، پاکستانی، افغانی و رومانوف در شهرستان پیشنهاد میشود.
گوسفند لری بختیاری گونهای از نژادهای گوسفندان ایرانی است که در مناطق لرنشین و به خصوص منطقهی چهارمحال و بختیاری پرورش داده میشود. به طور کلی این گوسفند را در دسته گوسفندان گوشتی قرار میدهند. تمایز گوسفند لری بختیاری نسبت به دیگر نژادهای گوسفندان ایرانی در این است که در پشت دست و پا، حتی جلوی پوزه، دور چشم ها و روی گوش های آن لکه هایی به رنگ قهوه ای تیره یا مشکی دیده می شود.
گوسفند رومانوف جزء به صرفه ترین و بهترین گوسفندان گله گوشتی – زایشی است. این نوع گوسفند، یک گوسفند روسی است که اصل نژاد آن متعلق به دره ولگا، در شمال غرب مسکو است. رومانوف یک نژاد خالص بوده و از تلاقی نژادها بهوجود نیامده است. باروری بسیار خوب، بالاترین میزان چندقلوزایی، فصل تولیدمثل بسیار طولانی، امکان تولیدمثل در تمام طول سال، سازگاری و عادت کردن به آب و هوای سرد و خوراک محلی برخی از ویژگیهای خوب این نژاد است. نژاد رومانوف گرچه از دسته گوسفندان گوشتی است؛ اما پشم این نژاد بسیار محکم و باکیفیت است و سالانه 5/4 کیلوگرم پشم قابل استحصال دارد که از جنبه اقتصادی برای پرورشدهنده سرمایه ساز است.
همانطورکه بیان شد، علاوهبر گوسفند، پرورش بز نیز در شهرستان جواب میدهد. به طورکلی بز بهعنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف پرورش داده میشود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماریها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز بهعنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده میشود. باتوجه به شرایط مناسب محیطی منطقه پیشنهاد میشود که در زمینه پرورش بز نجدی و بزهای پربازده اصلاح شدهای نظیر سانن و آلپاین نیز سرمایه گذاریهایی صورت گیرد. بز نجدي يك دام شيري محسوب ميشود، هر چند توليد گوشت آن نيز حايز اهميت است. اين نژاد در مناطق و نواحي كه نگهداري ميشود، يكي از منابع مهم تأمين شير، گوشت و درآمد خانوارها به حساب ميآيد.
شیر و پروتئین حیوانی را تأمین نماید. نرخ تبدیل مواد خوراکی به شیر در بزهای سانن بالاتر میباشد که این امر موجب افزایش بازدهی بز سانن از خوراک مصرف شده توسط آن میشود. کسب و کار پرورش بز سانن موجب اشتغالزایی و رغبت بیشتر جوانان به امر دامپروری میشود. هر کیلوگرم شیر بز با قیمت بیشتری نسبت به شیر گاو فروخته میشود و در نقاط مختلف کشور طرفداران خاص خود را دارد.
بزهای آلپاین به دلیل زندگی در شرایط کوهستانی، مقاوم، چالاک و با قدرت پیاده روی و کوه پیمایی مثال زدنی هستند و می توانند از صخره های شیب دار کوه های بلند، بالا رفته و از مراتع آن استفاده کنند. به همین دلیل برخی فکر می کنند چون منشأ نژاد آلپاین از کوهستان های سرد منطقه آلپ است، نمی تواند در مناطق گرمسیر زندگی کند. اما بررسیها نشان داده است که این نژاد علاوه بر شرایط آب و هوایی سرد، قابلیت مناسبی برای زنده ماندن در شرایط گرم و خشک را داشته و تقریبا با هر نوع شرایط آب و هوایی سازگار است ضمن اینکه این بز تولید شیر بسیار خوبی نیز دارد.
پرواربندی گوساله در راستای تامین گوشت، می تواند مزیت موفقی باشد. مزایای ورود به این عرصه دارای جنبه های مختلف است. از یک طرف، از پوست گاو گوشتی در چرمسازی استفاده میشود؛ از طرف دیگر از گوشت آن جهت استفاده در تغذیه انسان بهره برداری می شود. علاوه بر این موارد، برای جلوگیری از واردات گوشت گوساله از کشورهای دیگر تولید آن اهمیت دارد. باتوجه به توصیهی کارشناسان در این زمینه، باتوجه به دمای بالای هوای شهرستان در فصول گرم سال نژاد پیشنهادی برای پرواربندی، نژاد سمینتال می باشد که برای فربه شدن و سازگاری با شرایط منطقه گزینه مناسبی است.
در زمینه پرورش گاوهای شیری نیز می توان گاوهایی از نژاد هلشتاین، سمینتال و دورگ را در شهرستان ایذه پرورش داد. امروزه به منظور بهره برداری بهینه از دام سنگین، از گاوهای دورگ استفاده میشود. این دامها، حاصل تلقیح نژاد اصلی و نژاد بومی هستند. گوساله ای که از طریق آمیخته گری متولد می شود هم برخی خصوصیات ارثی گاو نر اصیل و هم برخی خصوصیات ارثی گاو ماده بومی را دارا است. در نسل های بعدی به تدریج صفات منتقل شده از گاو های اصیل در گوساله ها ظاهر می شود و تولیدات شیر و گوشت اغلب آنها نیز به نحو قابل توجهی بیشتر می شود.
گاو هلشتاین که به نام هولشتاین هم شناخته می شود جزء سنگین وزن ترین گاوهای شیری در جهان است. این نژاد که از نظر تولید شیر بهترین نژاد در میان گاوهای شیری است حدودا ۷۲۴۰ لیتر شیر در سال تولید می کند. درصد چربی این شیر 65/3 درصد و درصد پروتئین آن ۳ درصد است.
گاو سمینتال جزء بهترین گاو های شیری و گوشتی جهان است. افزایش وزن روزانه فوقالعاده و گوساله دهی با فاصله 365 روز، مقاومت بالا نسبت به بیماریهای عفونی و متابولیکی، عمر مفید بالا، مدیریت آسان این نژاد و همچنین سازگاری بسیار خوب و قابل توجه با محیط پرورش همان چیزی است که یک دامدار برای بقاء و پیشرفت به آن نیاز دارد. یکی دیگر از مزایای پرورش گاو سمینتال، به صرفه بودن در شرایط اقتصادی فعلی است زیرا این گاو با دادن کمترین علوفه و کنسانتره، بیشترین میزان شیر و گوشت را میدهد.
الاغ حیوانی است که تا سال ها برای بارکشی در مسیرهای سخت و کوهستانی مورد استفاده قرار می گرفت. امروزه با پیشرفت طب سنتی و آگاهی از فواید فراوان شیر الاغ، این حیوان نیز وارد حیطه دامپروری شده است. با توجه به قیمت بالای شیر این حیوان و نیز فراوری و صادرات شیر الاغ بصورت پنیر به کشور های اروپایی می توان به سود قابل توجهی دست یافت. همچنین این کسب و کار در مراحل مختلف تولید و نگهداری با مشکلات زیادی مواجه نیست و نیاز به تخصص و مهارت خاصی برای راه اندازی ندارد. ویژگیهای اقتصادی پرورش الاغ تنها به پنیر و پوست این حیوان ختم نمیشود، فضولات الاغ که با نام «عنبرنسارا» شناخته میشود، خواص درمانی دارد و در طب سنتی مورد استفاده قرار میگیرد. این شغل برای محرومیت زدایی و ایجاد کسب وکار در مناطقی که فرصت های شغلی چندانی ندارد بسیار مناسب بوده و باتوجه به سود قابل توجهی که دارد، در این شهرستان نیز پیشنهاد می شود. البته پرورش الاغ در اولویتهای آخر این حوزه قرار میگیرد.
وجود باغات مرکبات فراوان، مزارع محصولات زراعی مختلف نظیر یونجه و دانه های روغنی و همچنین گیاهان دارویی خودرو در شهرستان ایذه زمینه بسیار مناسبی را برای انجام فعالیت های زنبورداری در این منطقه فراهم ساخته است. این حوزه در حال حاضر با استقبال بالایی مواجه شده است و کلنی های زیادی در این منطقه استقرار می یابند. پرورش زنبور اگر همراه با رعایت اصول علمی صورت پذیرد، می تواند پیشهای سودآور باشد. زندگی این حشرات به سبک کلنی باعث شده تا پرورش دهندگان زنبور از اشتغالی پایدار بهره مند شوند چراکه میزان بالای زاد و ولد زنبورها باعث سودآوری بیشتر برای پرورش دهندگان خواهد شد. بر خلاف افکار غالب عمومی که تصور می کنند مهمترین فایده زنبورعسل، تولیدعسل و سایر محصولات و فراورده های مرتبط با شهد و عسل است، در واقع بالغ بر 90 درصد فواید زنبورعسل مربوط فعالیت گرده افشانی است. عدم فعالیت زنبورها و دیگر حشراتی که گرده افشانی را انجام می دهند باعث عدم باروری و نابودی تدریجی گیاهان و درختانی که برای گرده افشانی به این آنها وابسته اند می شود. افراد با تجربه معمولا در کنار پرورش زنبور عسل به کشاورزی و تولید محصولات زراعی می پردازند و با یک تیر دو نشان می زنند، زیرا با ادغام این 2 فعالیت علاوه بر تامین مواد غذایی برای زنبورها به دلیل کیفیت در گرده افشانی، به کشت و زراعتی با کیفیت و محصولی بی نظیر نیز دست خواهند یافت.
علاوه بر پرورش زنبورعسل، پرورش زالوی طبی در سطح شهرستان و به خصوص منطقه ای موسوم به آب زالو، به شرط بازاریابی مناسب، مزیت بالایی دارد. زالوها در آبهای شیرین زندگی میکنند و به تکانهای موجود در آب، لمس شدن، گرما، صدا و انواع مختلفی از مواد شیمیایی حساس هستند. ساختار بدن آنها بهصورت بند بند است و هر بند شامل ارگان داخلی خاصی مانند بخش مغزی، توده عصبی و اندام تولیدمثلی است. اندام مکنده برای خزیدن و تغذیه استفاده میشود. زالوها معمولاً بخشهای گرم میزبان خود را گاز میگیرند و با انقباضهای متناوبی که انجام میدهند، خون میزبان خود را میمکند. پروسه تغذیه آنها معمولاً 40 دقیقه به طول میانجامد و در این مدت در حدود 5 تا 15 میلیلیتر خون از میزبان خود میمکند. از ویژگیهای مثبت برای پرداختن به این کسب و کار میتوان به امکان اجرای طرح با تجهیزات ساده و کمهزینه و در محیطهای کوچک، عدم نیاز به استخدام نیروی کار و امکان گسترش کسب و کار به دلیل ضریب تکثیر بالا در دورههای بعدی اشاره کرد.
باتوجه به وجود عقرب در استان و شهرستان و ارزش بالای هر گرم زهر عقرب، فعالیت در زمینه پرورش عقرب به شرط اخذ مجوزهای لازم و بازاریابی مناسب برای محصولات تولیدی از دیگر مزیتهای شهرستان ایذه است.
· باغداری
ظرفیتهای شهرستان ایذه تنها به بخش دامداری محدود نبوده و برای انجام فعالیتهای زراعی و باغداری نیز در این منطقه بستر مناسبی فراهم است. وجود منابع آبی سرشار در محدودهی شهرستان ایذه و چشمههای آب شیرین مناسب موجب ایجاد بستر مناسبی برای انجام فعالیت های باغداری شدهاست. لازم به ذکر است که به دلیل حجم مناسب بارشهای زمستانه فعالیت در زمینه کاشت محصولات دیمی نیز مزیت بالایی در این منطقه دارد.
باتوجه به اقلیم معتدل شهرستان، سرمایه گذاری در بخش احداث گلخانه هایی با هدف تولید انواع سبزیجات و صیفی جات، گل های شاخه بریده (گل رز) و نشاء محصولات کشاورزی مزیت بالایی دارد. درواقع نوع گلخانه انتخابی، بیشتر به عواملی نظیر سرمایه در دسترس، دانش فنی و میزان تقاضای بازار بستگی دارد اما در هرصورت میتوان در زمینه های نامبرده شده در شهرستان ایذه کار کرد. گياهان براي داشتن رشد مطلوب نياز به شرايط خاصي از نظر شدت نور، دماي روزانه، دمايشبانه، ميزان رطوبت نسبي هوا و رطوبت خاک دارند. براي توليد و پرورش تجاري گياهان با کيفيت بالا و در تمام طول سال بايد شرايط محيطي مطلوب مهیا شده و عوامل خسارت زا نظير آفات و بیماری ها، باد، طوفان هاي ويرانگر، سرما و يخبندان و ...کنترل شوند. گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل درآورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد. گلخانهها که از نظر اندازه متغیرند گیاهان را از سرمای بیش از حد زمستان یا گرمای بیش از حد تابستان حفظ میکنند. کشاورزی در گلخانه ها نسبت به کشاورزی در فضای آزاد و در زمین های کشاورزی دارای دردسر و مشکلات کمتری است، به علاوه بازه ی زمانی برای به ثمر نشستن و برداشت محصولات نیز نسبت به کشاورزی سنتی، کوتاه تر است. اما با این وجود پرورش گلخانه ای محصولات نیز نیاز به مراقبت های خاص خود را دارد.
تولید نشاء در محیط گلخانه، کسبوکار پرسود و اشتغالزایی است که موجب کاهش مصرف آب و نهادهها و همچنین کاهش هزینههای بالای تولید خواهد شد. با شرایط امروز، تغییر کشت از فضای باز به گلخانه ضروری بوده و با توجه به گسترش گلخانهها نیاز به بذر و نشاء مرغوب نیز بالاتر میرود. با توجه به افزایش هزینههای تولید ازجمله افزایش قیمت بذر و محدودیت نهادههای تولید، استفاده از نشاء بهجای کشت مستقیم بذر، ضروری به نظر میرسد. کاشت نشاء به دلایل زیر از مزیت و جذابیتهای اقتصادی بیشتر در مقایسه با کاشت بذر برخوردار است. این دلایل عبارتاند از: افزایش دوره برداشت بهویژه در مناطق سردسیر، تراکم مناسب بوته، افزایش عملکرد محصول پاییزه، کاهش مصرف آب تا 40 %، حداقل توقف رشد در مرحله انتقال، کاهش هزینه بذر، کاهش هزینههای جاری، یکنواختی رشد، محافظت محصول در برابر تگرگ و سرمازدگی و مبارزه مؤثر با بیماری، آفات و علفهای هرز. از جذابیتهای مالی کشت گلخانهای نشاء، میتوان به افزایش تعداد برداشتها در سال، افزایش برداشت محصول نسبت به سطح زیر کشت، تعیین زمان بهرهبرداری محصول و کاهش تعداد کارگران اشاره کرد.
با توجه به موضوع مهم کمآبی، کاشت درختان دیم و همچنین محصولات دیم بسیار پراهمیت و موردتوجه است. از درخت بادام بهعنوان یک درخت مقاوم در برابر خشکی یاد میشود و در شرایطی که بیآبی وجود دارد، درخت بادام میوه خوبی میدهد و همچنین ازلحاظ شرایط کاشت در زمینهای آهکی هم تا حد زیادی مقاومت دارد. با توجه به موارد گفته شده و ارزش افزوده خوبی که کاشت این محصول دارد، ایجاد باغات بادام، سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت.
علاوه بر بادام، احداث باغات گردو و انجیر نیز در شهرستان ایذه مزیت دارد. گردو، درختی چندساله و مقاوم است که پس از رشد کامل، هر درخت تا 18 کیلوگرم تولید محصول خواهد داشت. محصول نهایی قیمت بالایی دارد که هم در داخل کشور طرفداران زیادی داشته و هم قابلیت بالای صادرات دارد. در صورت احداث باغ گردو، تا سال های سال نیاز به سرمایه گذاری و کشت دوباره وجود ندارد؛ زیرا درخت گردو دارای عمر طولانی است و تا ده ها سال قابلیت برداشت دارد. میوه گردو هم جزء معدود میوه هایی است که هیچ گونه نیازی به هزینه انبار در سردخانه ندارد و به دلیل ماندگاری طولانی، می تواند چند ماه و حتی چند سال مورد مصرف قرار گیرد. در ضمن چوب درخت گردو هم برای منبت کاری، خراطی و کنده کاری، ساخت مجسمه و اشیاء دکوری، ساخت آلات موسیقی و همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکش های چوب بسیار پرکاربرد است. این چوب نیمه سنگین و نیمه سخت بوده و مقاومت مناسبی در برابر فشار، خمش، رطوبت و کشش دارد.
نیاز آبی بسیار کم و سازگاری با محیط و استقامت در برابر گرما و خشکسالی از ویژگیهای بارز گیاه انجیر محسوب میشود. ازآنجاکه باغهای انجیر معمولاً در دامنههای شیبدار احداث میگردند، احداث چنین باغهایی علاوه بر ایجاد اشتغال، پوشش گیاهی مناسب برای منطقه و بیابانزدایی میتواند به حفظ کنترل سیلاب، جلوگیری از فرسایش خاک و استفاده بهینه از آب باران کمک کند. همچنین انجیر به عنوان میوه ای با خواص بسیار زیاد علاوه بر تازه خوری، برای تولید میوه خشک نیز مورد استفاده قرار می گیرد و ارزش افزوده بالایی برای تولید کننده ایجاد می کند.
به گفته کارشناسان پرورش قارچ گانودرما در شهرستان ایذه جواب میدهد. قارچ گانودرما به طور طبیعی در ایران رشد میکند، بنابراین فراهم نمودن شرایط کشت و پرورش آن امکان پذیر است. فقط باید شرایط محیطی لازم برای پرورش این قارچ را دانست و اقدام به پرورش آن نمود. گانودرما یکی از قارچ هاي کمیاب جهان است که جمع آوري آن در طبیعت به منظور استفاده وسیع از آن ها، اصلا کافی نیست. به همین دلیل متخصصین کشت قارچ به دلیل خواص بی شماري که در این قارچ وجود دارد، به راه اندازي مزرعه هاي کشت این نوع قارچ اقدام نموده اند.
انار نیز از جمله محصولات سازگار با شرایط محیطی شهرستان ایذه است که افزایش تولید آن مزیت دارد. نهال انار حداقل سه سال نیاز به رشد دارد و از سال چهارم به بعد شروع به باردهی می کند. درخت انار بیش از 40 سال عمر مفید داشته و در مقابل کم آبی مقاوم است؛ اما میزان و نوع آب در کیفیت و کمیت میوه آن تاثیر مهمی دارد. مصرف انار در سال های اخیر افزایش یافته است. خواص این میوه و ابعاد مختلف محصولی آن از دلایل افزایش مصرف است. از انار در تولید داروهای تقویتی و صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. مصرف رب و آب انار نیز از گذشته رواج داشته و در سال های اخیر به اشکال متنوع و بهتری انجام می شود. کاشت انار فعالیتی درآمدزا است که با ارزیابی نیاز بازار، به روز رسانی فرآیند بسته بندی و جابجایی و ... می توان درآمد آن را افزایش داد.
احداث باغ زیتون در شهرستان ایذه جواب میدهد و قابل سرمایهگذاری است. زیتون به موجب مقاومت به کمآبی، سازگاری با خاکهای فقیر و کم بازده و تولید محصول ارزشمند، از نظر اقتصادی حائز اهمیت میباشد و به محصول ثروتمند خاکهای فقیر مشهور است. زیتون به دلیل استقامت و طول عمر و سازش با محیطهای مختلف به دیگر درختان برتری دارد تا جایی که علاوه بر کشت در باغات و اراضی کشاورزی در توسعه فضای سبز شهری نیز از این درخت استفاده میشود. زیتون علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیتهای اقتصادی ارزشمندی از جمله تولید روغن، کنسرو زیتون، کمک به معیشت کشاورزان با زیر کشت بردن اراضی کم بازده فقیر و شور، اشتغالزایی (جذب قابلملاحظهای از جمعیت جویای کار) و جلوگیری از مهاجرت است.
کاشت گل محمدی از دیگر مشاغل پیشنهادی در شهرستان است که به سبب مزایای فراوان قابلیت توسعه دارد. گل محمدی، گیاهی مقاوم به کم آبی، آفات و امراض است، که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیتهای اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغال زایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآوردههای برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کشورهای دیگر را دارا است.
انگور نیز از مهمترین محصولات باغی است که هم به لحاظ سطح زیر کشت و هم ارزش اقتصادی و تغذیهای، موردتوجه کشاورزان و کارآفرینان است. زیبایی، تنوع رنگ، طعم و مزه، ارزش غذایی، خواص دارویی و وجود فرآوردههای تبدیلی چون کشمش، شیره انگور، روغن هسته انگور، کنسانتره، آب انگور، سرکه، آبغوره، داروهای تقویتی و مواد آرایشی بهداشتی، همچنین توصیههای دینی و مذهبی، انگور را به یک میوه استثنایی و بینظیر تبدیل کرده است؛ بنابراین در بین مردم طرفداران زیادی دارد و بازار مصرف این محصول به صورت محصولات فراوری شده و تازه خوری فراهم است. پرورش انگور علاوه بر اشتغالزایی، یکی از محصولات ارزآور کشور است و میتواند در توسعه صادرات غیرنفتی در بخش کشاورزی، سهم بسزایی داشته باشد.
شهرستان ایذه در زمینه تولید پسته مقام اول را در استان خوزستان داراست و محصول تولیدی این منطقه به لحاظ کیفیت در جایگاه مناسبی قرار دارد[1]. بنابراین احداث باغات پسته با هدف اشتغالزایی و ایجاد درآمد بالا به علاقه مندان پیشنهاد می گردد. اصولا درخت پسته از ۷ تا ۹ سال پس از کاشت نهال و پیوند، شروع به دادن محصول مینماید. کسانی که قصد احداث باغ پسته را دارند برای داشتن سود اقتصادی باید کمی صبور باشند. بهترین خاک برای کاشت درخت پسته، خاک رسی یا شنی است. کیفیت آب مصرفی برای آبیاری درخت پسته به گونه ای است که در کاشت سایر محصولات کشاورزی با آن آب غیر ممکن یا غیر اقتصادی است. آگاهی از اقلیم و آب و هوای مناسب برای درخت پسته یک امر حیاتی قبل از احداث باغ است. شرایط مناسب آب و هوایی برای کاشت نهال پسته اقلیم گرم و خشک در تابستان (گرمای سوزان نباشد) و زمستان سرد و معتدل است. انتخاب پایه مناسب نکته دیگری است که لازم است درنظر گرفته شود. یک پایه پسته قوی و ایده آل باید نسبت به بیماری های مختلف مقاوم و دارای رشد بالایی باشد، همچنین مقاومت و سازگاری زیادی در برابر کم آبی و شوری داشته باشد. محصول پسته به لحاظ اهمیتی که اندام های مختلف گونه های متعدد درختان پسته از نظر خوراکی و صنعتی دارد همواره حائز اهمیت فراوانی است و انسان از میوه، پوست، هسته، برگ، ساقه و حتی صمغ آن نیز استفاده میکند.
درخت پالونیا به دلیل تحمل بالا در برابر گرما، خشکی وعدم حساسیت به انواع خاک، کسب و کار کاشت درخت پالونیا را تبدیل به یک فرصت سودآور در تجارت جهانی کرده است. درخت پالونیا علاوه بر صنعت چوب، به علت زیبایی، سریع الرشد بودن و جذب آلاینده های هوا در جنگل کاری سریع و توسعه فضای سبز شهری مناسب است. رشد درخت پالونیا بسیار سریع است و در طی سه هفته از شروع کاشت به اندازه یک وجب رشد می کند. این درخت در سن 5 سالگی به بلوغ رسیده و چوب آن قابل بهره برداری و استفاده است. نرمی و فرم پذیری چوپ درخت پالونیا ،گزینه مناسبی در صنایع مبلمان سازی است. از چوپ درخت پالونیا علاوه بر تولید مبلمان در درب و پنجره، ساخت آلات موسیقی، روکش سازی، تخته های چند لایه، خمیرکاغذ، ساخت جعبه و کانتینرهای چوبی استفاده می شود.گرده زایی و شهدزایی بالای شکوفه های درخت پالونیا ،تغذیه ی مناسب برای زنبورعسل و مواد معدنی موجود در برگ بزرگ این درخت تقویت کننده ی خاک (خاک برگ و کود سبز) و تغذیه دام می باشد. همچینین در مصارف دارویی تأثیرات مثبتی بر روی کبد، کلیه و کیسه صفرا دارد. باتوجه به نکات بیان شده کاشت درخت پالونیا در شهرستان مزیت دارد.
همچنین شهرستان ایذه به لحاظ آب و هوایی در شرایط مساعدی قرار دارد و در صورت توسعه سيستمهاي آبياري، براي كاشت انواع مركبات بسيار مستعد و مناسب است. در حال حاضر مرکباتی همچون پرتقال و لیمو در این منطقه تولید میشود كه از كيفيت بالایی برخوردار هستند و قابلیت توسعه دارند.
کاشت سبزیجات و صیفیجات به دلیل تولید محصول با کیفیت و وجود بازار فروش مناسب از دیگر مشاغل پیشنهادی در شهرستان ایذه است.
طبق بررسیهای صورت گرفته کاشت درخت اکالیپتوس در ایذه جواب میدهد و قابل سرمایهگذاری است. درخت اکالیپتوس از درختان عظیم و سریع الرشد است که به صورت گسترده در نواحی گرمسیری، نیمه گرمسیری و معتدل کشت میشود. اکالیپتوسها که امروزه به صورت عمده به عنوان منبع تولید چوب کاغذسازی، هیزم، ذغالچوب، تیرهای تونلی، تخته خرده چوب و اسانسهای روغنی کاشته میشوند، به عنوان یکی از منابع عمده مولد فیبر جهت ساخت کاغذ سفید کرافت و در نهایت، تولید کاغذ چاپ و تحریر با کیفیت عالی شناخته شدهاند. کاشت اکالیپتوس در خاکهای شور و کمبازده بسیار ارزشمند است و توصیه میشود. جنس اکالیپتوس با توجه به تنوع فراوان منابع ژنتیکی و مقاومت در برابر سرما، گرما، شوری و خشکی از یک طرف و تولید سریع و مطلوب چوب در دوره کوتاه مدت سه تا پنج ساله از طرف دیگر، بهترین گزینه برای کشت به صورت وسیع در اراضی کمبازده، به ویژه با استفاده از هرزآب و فاضلاب است.
· صنایع غذایی
راهاندازی کسب و کار فراوری محصولات کشاورزی مهم ترین روش برای ایجاد اشتغال و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی کشور محسوب میشود که کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده از منابع را تا حد امکان ممکن میکند.
میزان انار و انجیر تولیدی در شهرستان، راهاندازی کسب و کار فرآوری این محصولات را دارای مزیت کردهاست. فراوری انار شامل تهیه رب انار، سس انار، آب انار، شربت انار، مربا، مارمالاد، ژله انار، نوشابه، بستنی انار، ترشی، سرکه و لواشک انار است که با استقبال خوب، بازار مناسب و ارزآوری همراه خواهد بود. فراورده های حاصل از انارتنها به محصولاتی که بیان شد محدود نمی شوند، بلکه فراورده ی بسیار باارزش دیگری نیز به نام روغن هسته انار می توان تولید کرد که خواص درمانی فوق العاده ای نیز برای بدن دارد. متاسفانه بسیاری از مردم از خواص شگفت انگیز روغن هسته انار بی اطلاع هستند و با تبلیغات صحیح باید بازار فروش این محصول را گسترده تر کرد. البته روغن هسته انار در خارج از کشور نیز بازار فروش خوبی دارد و می توان روی صادرات آن کار کرد و سود اقتصادی بالایی را به دست آورد. علاوه بر هسته انار، پوست آن نیز قابل فرآوری است و می توان پودر شده آن را مورد استفاده قرار دارد. از آنجایی که پودر پوست انار خواص زیادی دارد و مردم کشورهای جهان از آن استفاده می کنند کشورهایی که دارای انار مرغوب هستند پوست آن را با دستگاه های خشک کن خشک می کنند و به کشورهایی صادر می کنند که این محصول را تقاضا کرده اند و مردم آن کشورها از این طریق می توانند از پودر پوست انار مرغوب استفاده کنند. قیمت پودر پوست انار در بازار جهانی مشخص می شود و به دلیل ارزش بالای این محصول از قیمت بالایی برخوردار است. پودر پوست انار علاوه بر اینکه در ساخت لوازم آرایشی و بهداشتی کابرد دارد، در درمان گلودرد، تقویت سیستم گوارشی، تقویت لثه و... موثر است.
بهرهگیری از خواص فراوان انجیر بیشتر از طریق مصرف انجیر خشک و پس از آن میوه تازه مرسوم است. میوه انجیر را بهصورت فرآوردههای مختلف نیز میتوان مصرف کرد. اولین فراورده انجیر که تهیه و مصرف آن برای همه لازم است، نوشیدنی آب انجیر و شیره انجیر است. فرآوردههای دیگر قابل ذکر شامل شربت انجیر (متفاوت با آبانجیر)، مسقطی انجیر، مربای انجیر و مارمالاد آن، ترشی، کمپوت، سوپ و پوره انجیر هستند که هر کدام از این فرآوردهها روش تهیه خاص خود را دارند. علاوه بر موارد ذکر شده از انجیر میتوان در تهیه شیرینیجات مختلف مانند شکلات، بیسکوئیت، کیک و کلوچه استفاده کرد.
همچنین وجود باغات میوههای گرمسیری و سردسیری به لحاظ موقعیت ممتاز منطقه در برخورداری از اقلیم مناسب، بستر خوبی را برای راه اندازی کسب و کار تولید چیپس میوه فراهم کرده است. خشک کردن میوهجات، یکی از روشهاي جلوگیري از فساد میکروبی آنها است. در این روش، در اثر کاهش میزان رطوبت، امکان فساد میکروبی بسیار کم شده و سرعت دیگر واکنشهاي مضر نیز، به مقدار قابل توجهی کاهش مییابد. خشک کردن، ضمن اینکه روي محصول اثر حفاظتی دارد، وزن و حجم آن را نیز به میزان چشمگیری کاهش میدهد، در نتیجه از هزینههای حمل و نقل و ذخیرهسازي نیز میکاهد. با توجه به اینکه بخشی از بازار میوه خشک ایران، سهم محصولات وارداتی است، با تولید مشابه داخلی این میوهها (از نظر نوع و کیفیت)، میتوان مانع واردات و خروج میلیونها دلار ارز از کشور شد. همچنین نیاز بیش از حد برخی از کشورها به این گونه محصولات (به دلیل شرایط ویژه اقلیمی آنها، هزینه بالای حمل و نقل سبزیجات و میوههای تازه و محدود بودن زمان نگهداری آنها)، فرصت مناسبی برای رونق تولید و صادرات چیپس میوه فراهم آورده است.
راه اندازی کسب و کار فرآوری گیاهان دارویی، به سبب وجود گیاهان متنوع با خواص بسیار بالا در این منطقه مزیت دارد. فرآوری گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايهگذاري زيادي نداشته و ميتواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. یکی از فرآوریهای گیاهان دارویی تولید عرقیات است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده ای نمی باشد و می توان با سرمایهای اندک به این کسب و کار مشغول شد. خشک کردن و بستهبندی نیز از دیگر فرآوریهای گیاهان دارویی است که میتوان با فعالیت در آنها به سود رسید.
قسمتهای مختلف سبزیجات مانند: برگ، غنچه، ساقه، ریشه، غده، پیاز، گل، میوه و دانه بهصورت خام، پخته، خشکشده، پودر شده یا کنسروی به مصرف میرسند. بهصورت رایج با ایجاد تغییراتی مانند؛ خرد کردن، خشک کردن، سرخ کردن و انجماد، سبزیهای خام، فرآوری میشوند. با توجه به مراحل آمادهسازی زمانبر و مشغله زیاد، افراد فرصت چندانی برای آمادهسازی سبزیها ندارند، بنابراین چنانچه بتوان این مراحل (پاک کردن، شستوشو، ضدعفونی، خرد کردن و سرخ کردن) را انجام داد و محصولی آماده مصرف ارائه نمود، با مصرف سادهتر سبزی، افراد بیشتری میتوانند این گروه مواد غذایی را مصرف نمایند و همچنین از ایجاد ضایعات و اتلاف این محصولات جلوگیری خواهد شد. فرآوری انواع سبزیها به شکل صنعتی، نیمهصنعتی و خانگی صورت میگیرد، بر همین اساس میتوان کارخانههای بزرگ، سوله و کارگاههای متوسط و یا کوچک و حتی منزل را برای تولید این نوع محصولات استفاده کرد که البته بایستی دارای شرایط بهداشتی منطبق بر استاندارد باشد. سبزیجات شهرستان ایذه کیفیت بالا و طعم بینظیری دارد. با راهاندازی کسب و کار فرآوری و بسته بندی سبزیجات می توان امکان دسترسی به این کالاها را در نقاط دورتراز این شهرستان نیز فراهم نمود.
· زراعت
بخش زراعت در روند رشد و توسعه اقتصادی نقشهای متعددی بر عهده دارد که از جمله مهمترین آنها میتوان تامین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع بالادستی، تامین نهادههایی مانند نیروی کار، مصرف تولیدات سایر بخشهای صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشینآلات کشاورزی، ارزآوری برای کشور و تامین مالی سایر بخشهای زیربنایی را نام برد.
دانههای روغنی یکی از مهمترین و عمدهترین محصولات وارداتی به کشور است. با توجه به این حجم از واردات و نیاز کشور به دانه روغنی، سرمایهگذاری در مناطقی مانند ایذه که مستعد کشت این محصولات هستند، مزیت دارد. طبق بررسیهای صورت گرفته کشت سویا، کلزا، گلرنگ، کنجد و آفتابگردان در شهرستان ایذه قابل سرمایهگذاری است.
سویا دانهای روغنی است که از نظر گروه بندی مواد غذائی، در گروه چربی ها قرار می گیرد. از این دانه، همچون دانه های دیگر مانند دانه آفتابگردان، روغن گرفته می شود که دارای خواص بسیار زیادی است. در حال حاضر بسیاری از مردم، دانه سویا را به عنوان یکی از اجزاء سبد آجیل خود مصرف می کنند و بسیاری از افراد نیز استفاده عام تری از پروتئین سویا دارند. تعدادی از مردم به مصرف سویا به جای گوشت چرخ کرده روی آوردند. این کسب و کار پردرآمد را می توان با سرمایه اولیه پایین و با یک کارگر راه انداخت و به سود خوبی دست یافت. به علاوه سویا به صورت تضمینی توسط دولت خریداری می شود.
کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم میباشد و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگردان بقای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهادههای خوراکی دام و طیور متداول است. روغن کلزا ازجمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع شده مورد استقبال قرارگرفته است. تحقیقات دانشمندان نشان میدهد که دانه کلزا 40-30 درصد روغن و کنجالهاش50-40 درصد پروتئین دارد.
گلرنگ نیز با خصوصیات مطلوب زراعی نظیر مقاومت نسبی به شوری خاک و خشکی هوا، مقاومت بالا به سرمای زمستانه (تیپ پاییزه)، وجود روغنی مطلوب با بیش از ۹۰ درصد اسیدهای چرب غیر اشباع، همواره به عنوان یک دانه روغنی با ارزش مطرح بوده است.
کاشت کنجد به دلیل سازگاری محیطی، بازدهی بالا، مفید بودن برای خاک، نیاز به سرمایه اولیه کم و بازاریابی آسان، گزینه شغلی مناسبی است. کنجد از آن دسته گیاهانی محسوب می شود که با هر بار کشت و پرورش، محصول و بار قابل توجهی را به ارمغان می آورد. یکی دیگر از مزایای کاشت کنجد، صرفه جویی در منابع آب است. این گیاه قادر است تا با جذب رطوبت باقیمانده در خاک رشد کند. همین امر موجب سازگاری کنجد با آب و هوای گرم می شود. ریشه های کنجد در بهبود ساختمان خاک و افزایش نفوذ پذیری آن نقش موثری داشته و به عنوان یکی از گیاهان مناسب برای تناوبهای زراعی در نظر گرفته می شود. همچنین در بعضی از مناطق این گیاه به عنوان کود سبز کاشته می شود. کنجد در روغن کشی (کنجد و ارده)، نانوایی و آجیل فروشی ها، تهیه عطرها، به عنوان حلال در داروسازی و... مورد استفاده قرار میگیرد. صادرات ارزش افزوده و فرآوری های کنجد، می تواند هدف تولید انبوه کشاورزان باشد. از همین رو نگرانی ها برای بازاریابی این محصول نسبت به سایر محصولات کاهش پیدا می کند. عمده مشکل کنجدکاران عدم وجود ماشینآلات کاشت و برداشت دانه های روغنی است که درصورت تامین این ماشین آلات، تولید کمی وکیفی محصول درسطح منطقه میتواند از رشد قابل توجهی برخوردار شود.
گل آفتابگردان گیاهی یک ساله است که کشت آن در هر شرایطی امکان پذیر بوده و فرآوردههای حاصل از آن دارای مزیت اقتصادی فراوان است. آفتابگردان در دو نوع آجیلی و روغنی کاشته میشود. این گیاه، یکی از نباتات روغنی مهم جهان است که از نظر تولید روغن، بعد از سویا در مقام دوم قرار دارد. آفتاب گردان های آجیلی از بازار پسندی ویژه ای برخوردارند. علاوه بر این، فراورده های جانبی آفتاب گردان به خصوص کنجاله آن باعث توجه هر چه بیشتر به زراعت این گیاه با ارزش شده است. بادام زمینی به دلیل خواص دارویی و مزه دلچسب آن همیشه پرتقاضا است. مهم ترین مورد برای رشد بادام زمینی نور خورشید است. اگر نور به طور کامل تامین شود میتوان محصول مرغوبی را تولید کرد. این محصول در آب وهوای مرطوب به بهترین صورت ممکن رشد می کند. بادام زمینی به صورت خام و فرآوری نشده فروش خوبی دارد و بازدهی قابل توجهی از خود نشان میدهد ولی فراروده هایی مثل کره و روغن بادام زمینی سود بسیار چشم گیری به همراه دارد. بازار فراورده های بادام زمینی در داخل پرتقاضا است ولی کشورهای خاورمیانه مشتری دست به نقد این فرآوردهها هستند. در حال حاضر شهرستان آستانه اشرفیه طلایه دار تولید این محصول در ایران است ولی با آگاهی کامل و سرمایه گذاری در این طرح، در شهرستان ایذه نیز قابلیت توسعه وجود دارد.
برای تولید و پرورش گیاهان دارویی نظیر کرفس کوهی، تره کوهی، رزماری و موسیر نیز در شهرستان ایذه ظرفیت مناسبی وجود دارد. امروزه افراد زیادی به استفاده از گیاهان دارویی متمایل شده اند. خواص بینظیر این گیاهان و نداشتن عوارض جانبی ناشی از مصرف باعث شده تا افراد زیادی به گونههای مختلف از آنها استفاده کنند. به همین جهت به کشت گیاهان دارویی می توان به چشم یک مزیت پر سود نگریست.از آن جا که این گیاهان برای کشت، مراقبت خاص و شرایط حساسی نیاز ندارند، می توان روی کشت آن ها سرمایه گذاری کرد.
علاوه بر گیاهان دارویی نامبرده شده، شرایط برای کشت زعفران و زیره سبز نیز فراهم است. مقاومت زعفران در برابر سرما زیاد است و به آب کمی نیاز دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می کند. ایران اولین کشور تولیدکننده زعفران است که قریب به 90 درصد از زعفران جهان را تأمین می کند. مصرف زعفران در ایران بالا است و نه تنها می تواند نیاز منطقه زیرکشت را تامین کند بلکه درسراسر ایران نیز مشتری دارد.
زیره سبز با کمترین نیاز آبی یکی از مهمترین انواع گیاه دارویی محسوب میشود که به سبب اهمیت، خواص دارویی و درمانی و نقش آن در ارزآوری، به عنوان طلای سبز شناخته شده است. با کشت این گیاه در مناطقی که با محدودیت آب مواجه هستند، میتوان به منظور افزایش بهره وری آب و توسعه پایدار بخش کشاورزی گام مؤثری برداشت. زیره گیاهی است که در برابر آفات مقاوم بوده و نیاز اندک به آب، دوره رشد کوتاه، خواص دارویی و درمانی و ایجاد تعادل زمانی فعالیت کشاورزان و ماشینآلات کشاورزی از مهمترین عوامل رغبت کشاورزان به کشت این محصول است.
سیر گیاهی است که نسبت به سایر محصولات آفت و بیماری کمتری دارد؛ بنابراین می توان آن را با دردسر کمتری به صورت کاملا ارگانیک تولید کرد. سیر از جمله محصولاتی است که می توان تمام مراحل کاشت، داشت، برداشت و انبارداری آن را مکانیزه نمود. آب موردنیاز برای تولید سیر از نزولات جوی تأمین میشود. باتوجه به نکات مطرح شده، توسعه کشت سیر از جمله گزینه های شغلی مناسبی است که سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت.
به دلیل رونق دامداری در شهرستان، کشت علوفههای دامی مانند اسپرس و شبدر مزیت دارد. اسپرس گیاهی علوفه ای از تیره لگوم ها، به علوفه کوهستان معروف است. این گیاه در نقاطی که کشت یونجه و شبدر موفقیت چندانی ندارد عملکرد مطلوبی را از خود نشان میدهد.ترکیب ارزش غذایی اسپرس همانند یونجه است ولی از نظر پروتئین قابل هضم و واحد نشاسته، کمی پایین تر از یونجه قرار دارد. اسپرس گیاهی خوش خوراک برای گاوها و گوسفند ها است و دام آن را با اشتها تغذیه می کند.
شبدر نیز گیاهی است یکساله که در اوایل بهار و اواخر زمستان تولید علوفه می نماید. بذر شبدر در پاییز کاشته میشود و با آغاز بهار رشد این گیاه شروع می گردد و در اواخر بهار یا اوایل تابستان با اتمام رشد، تولید بذر می نماید. این گیاه از انواع علوفه مرغوب بوده و می توان آن را به صورت چرای مستقیم، تهیه علوفه سبز یا خشک، تهیه سیلو، استفاده در کشت مخلوط، تهیه مراتع غنی و همچنین اصلاح خاک مورد استفاده قرار داد.
· خدمات
تنوع در حوزه مشاغل خدماتی بسیار زیاد است و حرفه های زیادی را در برمی گیرد که میزان سودآوری حرفه ها با توجه به نیاز و ظرفیت منطقه با یکدیگر تفاوت هایی دارد. برای مثال گردشگری از فعالیت هایی است که با سودآوری بسیاری همراه است و در شهرستان ایذه نیز ظرفیت های بسیارخوبی برای سرمایه گذاری در این زمینه وجود دارد. جاذبههای طبیعی و باستانی نظیر سنگ نگاره کول فرح، پل شالو، تالاب میانگران، باجول، قلعه تل و بسیاری از جاذبههای دیگر در این منطقه، سبب شده تا گردشگران داخلی و خارجی زیادی را به خود جذب کند. به همین سبب و به منظور ارائه خدمات به مهمانان شهرستان، راه اندازی طرحهای مختلف گردشگری نظیر احداث اقامتگاه بومگردی و رستوران بومی می تواند علاوه بر اشتغالزایی موجب رونق گردشگری در شهرستان شود.
اقامتگاه بوم گردی فرصت مناسبی است تا مسافران ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه ها، مصداق دیگری از مهمان نوازی ایرانی است. با توجه به اینکه علاقه مردم به سمت بازدید و اقامت در این مناطق بیشتر شدهاست، گسترش این اماکن توجیه اقتصادی دارد.
رستورانهای بومی، مکانهایی با فضای سنتی و متناسب با آداب و رسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر بهجای استفاده از میز و صندلیهای مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی، نوشیدنیهایی مانند چای و قهوه نیز داده میشود. رستوران بومی جزء مهمترین نمادهای فرهنگی محسوب میشود و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کارهای زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذا های محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام میشود.
همچنین با توجه به وجود ایلات بختیاری در این منطقه و استفاده از لباس های محلی برای پوشش به خصوص در مراسمات مختلف همانند جشن های عروسی، فعالیت در زمینه دوخت لباس های محلی مزیت دارد و می توان در این حوزه فعالیت کرد.
· شیلات
در شهرستان ایذه به واسطه منابع آبی مناسب و چشمههای آب با دبی بالا میتوان نسبت به راه اندازی کسب و کار پرورش ماهی قزل آلا اقدام کرد. همچنین برای پرورش ماهیان گرمابی و زینتی نیز ظرفیت مناسبی در شهرستان وجود دارد که قابل سرمایهگذاری است.
ماهیان سردآبی در محدوده دمایی 18-12 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. ماهی قزل آلا یکی از معروف ترین گونه های ماهیان سردآبی است. قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است، آهن در خونسازی و همچنین در حفظ مقاومت بدن در برابر میکروبها نقش مهمی به عهده دارد. علاوه بر آن، آهن موجود در قزل آلا، جذب آهن منابع گیاهی را هم افزایش می دهد؛ بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد. نتایج مطالعات نشان می دهند امگا ۳ ماهی قزل آلا می تواند فشار خون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنج های آن به طور قابل توجهی بکاهد؛ بنابراین این نوع ماهی با توجه به قیمت و طعم مناسب طرفداران زیادی در بین مردم دارد؛ لذا راه اندازی پرورش آن، علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، سوددهی خوبی را خواهد داشت.
ماهیان گرمابی در محدوده دمایی 27-20 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. بزرگترین خانواده ماهيان آب شيرين، کپورماهیان هستند. این ماهی در مقایسه با سایر گونههای پرورشی در آبهای گرم و معتدل، ارزشمندترین ماهی ازلحاظ اقتصادی است و نیز ارزشهای تغذیهای فراوانی دارد. ازاینرو آموزش توسعه پرورش این ماهی میتواند در راستای تأمین غذای جمعیت کشور و نیز افزایش سطح معیشتی مردم مؤثر باشد.
شاید سالها قبل نگهداری ماهیان زینتی، موضوع چندان شایعی نبود و تنها عدهی معدودی در خانههای خود، آكواريوم و ماهی زینتی نگهداری میکردند؛ اما در سالهای اخیر، با توجه به رواج آپارتماننشینی و دور افتادن انسان از طبیعت، شرایط بهگونهای رقم خورده است که بازار ماهیان زینتی رونق گرفته و زمینهساز ایجاد مشاغل مختلف شده است. بهطوریکه امروزه شاهد آن هستیم در بسیاری از شهرها، چندین مغازه به خرید و فروش این آبزیان مشغول هستند. پرورش ماهیان زینتی نیاز به آب کمی دارد و میتوان از آبهای شهری برای تولید آنها استفاده کرد.
· طیور
پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و سود سرشاری را به دنبال دارد. مرغ بومی از جمله طیوری است که در شهرستان پرورش داده میشود و به سبب مزایای فراوان قابلیت توسعه دارد. پرورش مرغ بومی نسبت به مرغ صنعتی تلفات کمتری دارد. مرغ بومی نسبت به بیماریها، گرما و سرما مقاوت بیشتری دارد و این امر باعث سود دهی بیشتر می شود. هرچند تلفات در مرغداری ها اجتناب ناپذیر است اما در صورت رعایت بهداشت و واکسیناسیون می توان مرگ و میر مرغ ها را به حداقل رساند. اگر در پرورش مرغ بومی یا همان مرغ محلی از تجهیزات مدرن استفاده شود، سود بیشتری نصیب پرورش دهنده می شود. اما با خلاقیت می توان تجهیزات پرورش شامل :آبخوری ، دان خوری ، لانه تخم گذاری و…را با وسایل ساده ساخت. درواقع با کمترین تجهیزات می توان به پرورش مرغ بومی پرداخت.
در کنار پرورش مرغ بومی میتوان در زمینه پرورش مرغ گوشتی نیز فعالیت کرد. گوشت مرغ به سبب مزیتهای فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند مطرح و نیاز عمومی منطقه و کشور را در این زمینه مرتفع نماید. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم وبهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است.
قرقاول یکی از بهترین پرندگانی است که حتی نسبت به بقیه طیور نیز در زمینه پرورش، از سودآوری بالایی برخوردار است؛ ولی به دلیل عدم اطلاع رسانی های کافی هنوز خیلی از پرورش دهندگان، آگاهی لازم نسبت به این نوع پرنده ندارند. قرقاول به دلیل ویژگی های ظاهری و جنبه زیبایی بال و پرها و خواص بسیار زیاد گوشت آن مانند: عدم وجود چربی، وجود مواد معدنی و گروه عظیمی از ویتامین ها، لذیذ بودن گوشت آن بعد از آهو، سریع الهضم بودن، نداشتن هیچ گونه عارضه مصرفی برای سیستم گوارش و همچنین خواص آن برای درمان فراموشی و کم خونی، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این پرنده نیاز به مراقبت مداوم ندارد و نسبت به هر شرایط آب و هوایی مقاوم است. درضمن میتوان روی صادرات گوشت قرقاول به کشورهای دیگر (مخصوصاً کشورهای حوزه خلیج فارس) کار کرد؛ بنابراین پرورش آن سوددهی بالایی خواهد داشت.
پرورش بوقلمون، کبک و بلدرچین از دیگر مشاغل پیشنهادی در شهرستان است. گوشت بوقلمون دارای خواص غذائي ويژه ای است و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ بنابراین مي تواند جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوئي را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهادههای مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.
بلدرچین پرنده ای با جثه کوچک، در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش(40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است.
محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب و قیمت بیشتر، مشتریان خاص خود را دارد. از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماریها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان کمتر است. با پرورش کبک بهصورت صنعتی میتوان بخشی از نیاز کشور در حوزه گوشت را تأمین کرد و از میزان واردات به داخل کشور کاست. همچنین میتوان به بازار جوجه و تخم کبک اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه را دارد.
· صنایع تبدیلی و تکمیلی
با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی، بررسیها نشان میدهد که سالانه مقداری از آن در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل میشوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ میدهد؛ اما مصرف آنها در طی سال صورت میپذیرد. لذا صنایع تبدیلی میتواند زمان استفاده را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغالزایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات میگردد.
باتوجه به رونق دامداری در این منطقه و سهولت دسترسی به نهاده های مورد نیاز، تولید خوراک دام در این منطقه دارای مزیت است. با اجرای پروژه های صنعتی که از ضایعات کشاورزی و… خوراک دام تولید شود، هم غذای مورد نیاز دامها تأمین می شود و شهرستان را به خودکفایی سوق می دهد و هم استفاده از مواد اولیه ارزانتر در تولید این محصول سبب خواهد شد تا قیمت تمام شده آن پایین تر و در نتیجه قیمت فروش آن نیز پایین باشد. تولید خوراک دام می تواند زمینه اشتغال خوبی را به طور مستقیم و غیر مستقیم برای افراد ایجاد کند.
یکی از پرمصرف ترین سوخت های جهان، زغال است، ولی آلودگی هوا و آلودگی محیطی را به همراه دارد. زغال ها اگر در مجاورت اکسیژن آتش بگیرند دود فراوانی تولید می کنند ولی اگر اکسیژن از آن ها حذف شود بدون هیچ دودی می سوزند. زغال فشرده بهترین و مناسب ترین جایگزین برای زغال های طبیعی هستند چون هم توجیه اقتصادی دارند و هم برای طبیعت و سلامتی انسان ها مضر نیستند. زغال فشرده برعکس زغال های طبیعی از چوب درخت به وجود نمی آید و همین امر باعث می شود که درختان کمتری قطع شود. با توجه به این که کسب و کار تولید زغال فشرده یک کسب و کار جدید و نو است، راه برای کارآفرینان تازه کار به این حوزه باز است.
تولید عسل مرغوب در شهرستان و همچنین وجود شرایط طبیعی مناسب برای گسترش فعالیت زنبورداری، راهاندازی کسبوکار بستهبندی عسل را دارای مزیت کردهاست. ویژگی مهم عسل آن است که این ماده طبیعی به دلیل نداشتن آب، به شرط دوری از رطوبت، در مدت طولانی فاسد نمیشود. این ماده فقط در صورتی ارزش غذایی خود را از دست میدهد که بیش از ۶۰ درجه، حرارت ببیند. البته برای حفظ قدرت ضد میکروبی عسل باید آن را در مکانی تاریک و یا در ظرف شیشه ای مات یا تیره خارج از یخچال نگه داشت. نگهداری عسل در ظروف فلزی برای مدت طولانی مناسب نیست. بدین منظور امروزه بسته بندی عسل به شکل های جذاب، خلاقانه و مناسب جهت نگهداری رو به افزایش است. بستهبندی های شکیل، باعث جذب بیشتر مشتری و همچنن تسهیل در حمل و نقل عسل میشود؛ لذا کار کردن در حوزه بسته بندی عسل تولیدی شهرستان علاوه بر سودآوری باعث ایجاد اشتغال پایدار میشود.
رونق دامداری در این منطقه شرایط مناسبی را برای راه اندازی واحد فرآوری پوست و پشم دام های سبک و سنگین فراهم نموده است. فراوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم دوزی و همچنین استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه گذار، سود خوبی هم نصیب دامدار میکند.
لازم به ذکر است که مشاغل فوق با احداث بیش از یک یا دو واحد به حالت اشباع میرسند و سرمایه گذار باید بازار مصرف و وجود مواد اولیه را به صورت دقیق مورد بررسی قرار دهد.
· صنعت
مشاغل صنعتی از مهم ترین عوامل توسعه اقتصادی کشور است. اما در کشور ما آن گونه که باید به آن توجه نشده است و لازم است از پتانسیل های هر شهرستان در این حوزه برای پیشرفت اقتصادی کشور استفاده شود. در شهرستان ایذه، تعدادی واحد صنعتی در زمینه های مختلف وجود دارد اما پتانسیل شهرستان نشان دهنده این موضوع است که همچنان برای ایجاد واحدهای صنعتی جدید ظرفیت وجود دارد.
باتوجه به وجود چشمههای آب معدنی در شهرستان ایذه، راهاندازی کسب و کار تولید آب معدنی مزیت دارد. بنابراین در صورت اخذ مجوزهای قانونی، میتوان در این زمینه فعالیت کرد.
تولید آجر سفالی به دلیل رونق ساخت و ساز در شهرستان مزیت دارد. همچنین تولید قطعات خودرو از دیگر مشاغل پیشنهادی در حوزه صنعت است. شرط موفقیت در این زمینه تولید محصولات باکیفیت و بازاریابی مناسب است. البته تولید قطعات خودرو در اولویتهای آخر این حوزه قرار میگیرد.
با توجه به اینکه بخش عمدهای از اشتغال و اقتصاد شهرستان به بخش کشاورزی اختصاص دارد ساخت، تولید و توسعه ادوات کشاورزی میتواند کمک موثری به پیشرفت بخش اقتصادی و اشتغالزایی در شهرستان ایذه داشته باشد.
کشاورزی |
صنایع |
خدمات |
||||||||||
ردیف |
زراعت |
باغداری |
دامداری |
طیور |
شیلات |
صنایع تبدیلی و تکمیلی |
صنایع دستی |
صنایع غذایی |
صنعت |
خدمات |
||
1 |
کشت سویا (1) |
احداث گلخانه سبزیجات (1) |
پرواربندی گوسفند (1) |
پرورش مرغ بومی (1) |
پرورش ماهی قزل آلا (1) |
تهیه خوراک دام (1) |
قالیبافی (1) |
فرآوری انار (1) |
تولید آب معدنی (1) |
راه اندازی اقامتگاه بومگردی (1) |
||
2 |
کشت کلزا (1) |
احداث گلخانه صیفی جات (1) |
پرورش گوسفند لری بختیاری (1) |
پرورش مرغ گوشتی (1) |
پرورش ماهیان گرمابی (1) |
تولید زغال فشرده (2) |
شمع سازی (2) |
فرآوری انجیر (1) |
تولید آجر سفالی (1) |
احداث رستوران بومی (2) |
||
3 |
کشت گلرنگ (1) |
تولید نشاء (1) |
پرورش گوسفند پاکستانی (1) |
پرورش قرقاول (1) |
پرورش ماهیان زینتی (2) |
بسته بندی عسل (2) |
گلیم بافی (3) |
تولید چیپس میوه (2) |
تولید ادوات کشاورزی (2) |
تولید لباس محلی (2) |
||
4 |
کشت کنجد (1) |
احداث گلخانه گل شاخه بریده (1) |
پرورش گوسفند افغانی (1) |
پرورش بوقلمون (1) |
فرآوری پوست و پشم دام (3) |
گبه بافی (3) |
فرآوری گیاهان دارویی (2) |
تولید قطعات خودرو (3) |
||||
5 |
کشت آفتابگردان (1) |
کاشت بادام دیم (2) |
پرورش گوسفند رومانوف (1) |
پرورش بلدرچین (1) |
فرآوری و بسته بندی سبزیجات (3) |
|||||||
6 |
کشت بادام زمینی (2) |
احداث باغ گردو (2) |
پرورش بز (1) |
پرورش کبک (1) |
||||||||
7 |
کشت گیاهان دارویی (2) |
احداث باغ انجیر (2) |
پرورش بز سانن (2) |
|||||||||
8 |
کشت زعفران (2) |
پرورش قارچ گانودرما (2) |
پرورش بز آلپاین (2) |
|||||||||
9 |
کشت زیره سبز (3) |
احداث باغ انار (2) |
پرورش بز نجدی (2) |
|||||||||
10 |
کشت سیر (3) |
احداث باغ زیتون (3) |
پرواربندی گوساله (2) |
|||||||||
11 |
کشت اسپرس (3) |
کاشت گل محمدی (3) |
پرورش گاو هلشتاین (2) |
|||||||||
12 |
کشت شبدر (3) |
احداث باغ انگور (3) |
پرورش گاو سمینتال (2) |
|||||||||
13 |
احداث باغ پسته (3) |
پرورش گاو دورگ (2) |
||||||||||
14 |
کاشت درخت پالونیا (3) |
پرورش زنبورعسل (3) |
||||||||||
15 |
احداث باغ مرکبات (3) |
پرورش الاغ شیری (4) |
||||||||||
16 |
کاشت سبزیجات (4) |
پرورش زالو (4) |
||||||||||
17 |
کاشت صیفی جات (4) |
پرورش عقرب (4) |
||||||||||
18 |
کاشت درخت اکالیپتوس (4) |
|||||||||||
· صنایع دستی
صنايع دستي به آن گروه از صنايعي گفته مي شود كه مهارت، ذوق و بينش انسان در آن نقش اساسي دارد و يا اينكه تمام يا بخش اعظم مراحل ساخت فراورده هاي آن با دست انجام گرفته و در چارچوب فرهنگ و بينش هر منطقه و با ديدگاه هاي قومي ساخته و پرداخته مي شود. صنايع دستي بازتابي از تاريخ تمدن هر ملت و قومي است و مي تواند انتشار مؤثري براي فرهنگ و سنن مناطق مختلف باشد.
قالیبافی از جمله صنایع دستی شهرستان است که به شرط تولید محصولات با کیفیت و بازاریابی مناسب قابلیت توسعه دارد. قالیبافی از مشاغل خانگی پردرآمدی است که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. همچنین با تولید فرش با کیفیت می توان به صادرات در این زمینه فکر کرد. این کسب و کار را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد. علاوه بر قالیبافی، گلیمبافی و گبهبافی نیز در شهرستان انجام میشود و گسترش آن مزیت دارد. البته این مشاغل در اولویت آخر حوزه صنایع دستی قرار میگیرند.
کسب و کار شمع سازی از مشاغل خانگی پر درآمدی است که امروزه به علت خواص دارویی، خواص زینتی و زیبایی، بازار مصرفی بالا و پررونقی دارد. این کسب و کار از ریسک پایینی برخوردار است و چون مواد اولیه آن به راحتی تامین می شود، بازار مصرفی خوبی دارد (مواد اولیه شمع سازی، پارافین میباشد که ایران منابع سرشاری از پارافین را داراست). شمعسازی در مقیاس کوچک قابل انجام است و خطرهایی مثل بیماری و یا آب و هوای اقلیمی، کار و سرمایه را تهدید نمی کند. به همین خاطر می تواند از بهترین گزینه ها برای راه اندازی کسب و کار باشد و با بازاریابی مناسب سود خوبی را عاید شخص کند. در صورت تامین بازار میتوان این شغل را در مقیاسهای بزرگتر نیز راهاندازی کرد.
در انتهای تحلیل یک لیست مزیتسنجی 50 تایی در جدول زیر ارائهشدهاست. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان میدهد.
مشاغل |
مزیت |
پرواربندی گوسفند |
1 |
پرورش گوسفند لری بختیاری |
2 |
احداث گلخانه صیفی جات |
3 |
فرآوری انار |
4 |
پرورش گوسفند پاکستانی |
5 |
احداث گلخانه سبزیجات |
6 |
تولید نشاء |
7 |
کشت سویا |
8 |
کشت کلزا |
9 |
راه اندازی اقامتگاه بومگردی |
10 |
پرورش گوسفند رومانوف |
11 |
کشت گلرنگ |
12 |
احداث گلخانه گل شاخه بریده |
13 |
کاشت بادام دیم |
14 |
احداث باغ گردو |
15 |
پرورش گوسفند افغانی |
16 |
احداث باغ انجیر |
17 |
پرورش قارچ گانودرما |
18 |
احداث باغ انار |
19 |
پرورش بز |
20 |
فرآوری انجیر |
21 |
پرورش ماهی قزل آلا |
22 |
پرورش مرغ بومی |
23 |
تولید خوراک دام |
24 |
کشت کنجد |
25 |
تولید آب معدنی |
26 |
پرورش بز سانن |
27 |
پرورش بز آلپاین |
28 |
احداث باغ زیتون |
29 |
کاشت گل محمدی |
30 |
احداث باغ انگور |
31 |
پرورش بز نجدی |
32 |
پرواربندی گوساله |
33 |
کشت آفتابگردان |
34 |
پرورش مرغ گوشتی |
35 |
پرورش گاو هلشتاین |
36 |
کشت بادام زمینی |
37 |
پرورش گاو دورگ |
38 |
کشت گیاهان دارویی |
39 |
تولید زغال فشرده |
40 |
پرورش گاو سمینتال |
41 |
بسته بندی عسل |
42 |
تولید آجر سفالی |
43 |
پرورش زنبورعسل |
44 |
احداث باغ پسته |
45 |
کاشت درخت پالونیا |
46 |
کشت زعفران |
47 |
تولید چیپس میوه |
48 |
فرآوری گیاهان دارویی |
49 |
تولید ادوات کشاورزی |
50 |
*این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) تهیه و تدوین شده است.