نائین

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌وكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌شده‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان نائین ارائه‌شده‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطوريكه در قسمت مقدمه اشاره ‌شده مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده ‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته، كسب‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجود دارد، اشاره شده‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده ‌است.

 

1. دامداری
2. صنایع تبدیلی و تکمیلی
3. باغداری
4. صنایع غذایی
5. طیور
6. زراعت
7. صنعت
8. صنایع دستی
9. خدمات
10. شیلات

 

· دامداری

دامداری در شهرستان نائین ازجمله مشاغلی است که از زمان های قدیم در این شهرستان انجام می‌شده است و هنوز نیز تمایل به انجام این فعالیت در جوانان شهرستان وجود دارد. شهرستان نائین در تولید گوشت قرمز در استان اصفهان مقام دوم را دارد و این در حالی است که هم اکنون دامداری های شهرستان نائین به دلیل کم آبی وضعیت مطلوبی ندارد. [1]در این شهرستان هر دو نوع دام سبک و سنگین پرورش داده می شوند، که پرورش دام های سبک از سنگین بیشتر است.[2]

دام های سبک در شهرستان نائین بیشتر به صورت سنتی پرورش داده می شوند و به دلیل اینکه مراتع شهرستان در فصل های بهار و تابستان پر بار می شوند، پرورش گوسفند و میش دارای رونق است. گوسفند های این شهرستان بیشتر از نژاد های بومی هستند. در واقع پرورش گوسفند در میان سایر حیوانات بیشتر مورد توجه دامداران است؛ زیرا توان بالای گوسفند برای تحمل اقلیم های متفاوت بیشتر است، جیره غذایی کمتر و در نتیجه هزینه کمتری نیاز دارد، تمامی فرآورده های دامی مانند گوشت، شیر، ماست، کره، و حتی پشم و پوست دام پرکاربرد هستند و فروش این فرآورده ها در تمامی روزهای سال انجام می‌شود، قیمت گوشت گوسفند بالا بوده و به علاوه اجزای گوسفند مانند دل، قلوه، جگر، سیرابی، کله پاچه، خوش گوشت و… که قابل فروش هستند و خرید دام برای قربانی کردن در ایام مذهبی مانند عید قربان و… موجب رونق این کسب و کار می‌شود؛ بنابراین گسترش پرورش گوسفند سوددهی خوبی را خواهد داشت.

از جمله دام های سبکی که در چند سال اخیر در نائین مزیت خوبی برای پرورش پیدا کرده است، بز های آلپاین و سانن هستند و هردوی آنها را در دامداری های صنعتی قابلیت پرورش دارند، البته این گونه ها مزیت کمتری نسبت به پرورش گوسفند و میش دارند.[3]

در شهرستان نائین دام های سنگین نظیر گاو به جهت تولید گوشت پرورش داده می شوند و مزیت خوبی برای پرورش گاو های بومی و همچنین اصلاح شده از نژاد سمینتال در شهرستان وجود دارد. حدود نیمی از گوشت قرمز کشور توسط گاوهای پروار شده تأمین می‌شود؛ بنابراین این بخش از دامپروری و دامداری دارای ظرفیت زیادی برای توسعه و پیشرفت دارد؛ زیرا افزایش تولید گوشت قرمز باعث کاهش وابستگی کشور به واردات این محصول غذایی، ایجاد اشتغال و فعال شدن نیروهای بیکار در سطح شهرستان می‌شود. استفاده از ظرفیت ژنتیکی دام‌های گوشتی و کاهش کشتار دام‌های شیری و مولد از دیگر محاسن پرواربندی با روش‌های نوین است. همچنین پرواربندی گوساله با روش‌های علمی و نوین سبب کاهش دوره پرواربندی، کاهش هزینه تولید گوشت و جلوگیری از تخریب مراتع می‌شود.

بز سانن یک نژاد شیری پرتولید بوده که نسبت به بزهای بومی، تولید شیر بسیار بیشتری دارد و می‌تواند بخشی از نیاز کشور به شیر و پروتئین حیوانی را تأمین نماید. نرخ تبدیل مواد خوراکی به شیر در بزهای سانن بالاتر بوده که این امر موجب افزایش بازدهی بز سانن از خوراک مصرف شده توسط آن می‌شود. کسب و کار پرورش بز سانن موجب اشتغال‌زایی و رغبت بیشتر جوانان شهرستان به امر دام‌پروری می‌شود. هر کیلوگرم شیر بز با قیمت بیشتری نسبت به شیر گاو فروخته می‌شود و در نقاط مختلف شهرستان و کشور طرفداران خاص خود را دارد؛ بنابراین پرورش این بز از مزیت های خوبی است که قابلیت سرمایه گذاری و توسعه را در شهرستان نائین دارد.

نژاد آلپاین به دلیل زندگی در شرایط کوهستانی، بزهایی مقاوم، چالاک و با قدرت پیاده روی و کوه پیمایی مثال زدنی هستند و می توانند از صخره های شیب دار کوه های بلند بالا رفته و از مراتع آن استفاده کنند. به همین دلیل برخی فکر می کنند چون منشأ نژاد آلپاین از کوهستان های سرد منطقه آلپ است، نمی تواند در مناطق گرمسیری همچون شهرستان نائین زندگی کند، اما مشاهدات میدانی نشان داده است که این نژاد علاوه بر شرایط آب و هوایی سرد، قابلیت مناسبی برای زنده ماندن در شرایط گرم و خشک شهرستان را داشته و تقریبا با هر نوع شرایط آب و هوایی سازگار است ضمن اینکه این بز تولید شیر بسیار خوبی نیز دارد.

گاو سمینتال جزء بهترین گاو های شیری و گوشتی جهان است. افزایش وزن روزانه فوق العاده و گوساله دهی با فاصله 365 روز، مقاومت بالا نسبت به بیماریهای عفونی و متابولیکی، عمر مفید بالا، مدیریت آسان این نژاد و همچنین سازگاری بسیار خوب و قابل توجه با محیط پرورش همان چیزی است که یک دامدار برای بقاء و پیشرفت به آن نیاز دارد؛ بنابراین با توجه به اینکه در حال حاضر پرورش این نژاد در حال حاضر در این شهرستان انجام می‌َشود، گسترش پرورش آن صرفه اقتصادی خوبی را به دنبال دارد، البته پرورش گاو های سمنیتال از گاو های بومی مزیت کمتری دارد؛ زیرا ایجاد دامداری های صنعتی با سختی هایی نظیر دریافت مجوز همراه است.

پرورش شتر در چند سال اخیر در شهرستان گسترش پیدا کرده و با توجه به قدرت زیستی در شرایط بیابانی، مقاومت بیشتر در مقابل اغلب بیماری‌های عفونی و عوامل بیماری‌زا با توجه به نکات مذکور می‌توان با نگهداری و پرورش شتر، در جهت اشتغال‌زایی و ارتقاء سطح اقتصادی و درآمدی مردم شهرستان نائین و تأمین بخشی از پروتئین موردنیاز جامعه قدم‌های اساسی برداشت، در نتیجه شتر داری با توجه به اینکه در استان های کرمان و یزد و همچنین کشورهای حاشیه ی خلیج فارس از گوشت این دام استقبال زیادی می کنند، قابلیت خوبی برای پرورش در شهرستان نائین وجود دارد.

طبق لیست مزیت سنجی، پرورش الاغ شیری دارای نیز دارای توجیه اقتصادی مناسبی در شهرستان نائین است. با توجه به قیمت بالای شیر این حیوان و نیز فراوری و صادرات شیر الاغ بصورت پنیر به کشور های اروپایی می توان به سود قابل توجهی دست یافت. ویژگیهای اقتصادی پرورش الاغ تنها به پنیر و پوست این حیوان ختم نمی‌شود، با توجه به خواص دارویی و صنعتی برخی فرآورده‌های قابل استحصال از الاغ، نظیر پوست و فضولات آن که به عنبر نسارا معروف است، پرورش این گونه برای ایجاد کسب و کار در جهت محرومیت زدایی در مناطقی که فرصت های شغلی چندانی ندارد، بسیار مناسب بوده و باتوجه به سود قابل توجهی که دارد، در این شهرستان نیز پیشنهاد می شود.

در شهرستان نائین پرورش زالو به تازگی و در چند طرح خانگی انجام می گیرد. پرورش این گونه نیز طبق لیست مزیت سنجی دارای اولویت است، در واقع زالوها در آب‌‌های شیرین زندگی می‌‌کنند و دارای بدنی بند بند و حساس به تکان‌‌های موجود در آب، لمس شدن، گرما، صدا و انواع مختلفی از مواد شیمیایی هستند.  اندام مکنده برای خزیدن و تغذیه استفاده می‌‌شود. زالوها معمولاً بخش‌‌های گرم میزبان خود را گاز می‌‌گیرند و با انقباض‌‌های متناوبی که انجام می‌‌دهند، خون میزبان خود را می‌‌مکند. پروسه تغذیه آن‌ها معمولاً 40 دقیقه به طول می‌‌انجامد و در این مدت در حدود 5 تا 15 میلی‌‌لیتر خون از میزبان خود می‌مکند. با توجه به شرایط آب وهوایی مساعد شهرستان وریسک پایین و سرمایه ی نسبتا کمی که این کسب و کار نیاز دارد؛ فعالیت در این حوزه برای شهرستان مزیت دارد.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی در شهرستان نائین، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از محصولات تولید شده در شهرستان در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد؛ لذا احداث صنایع تبدیلی در این شهرستان می‌تواند زمان استفاده از محصولات کشاورزی را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات کشاورزی در این شهرستان می‌گردد.

پرورش شتر در شهرستان نائین در حال افزایش است و با توجه به اینکه صنایع تبدیلی و تکمیلی این گونه ی جانوری سوددهی خوبی دارد[4]، ایجاد واحدی برای فراوری پوست و پشم شتر و تولید محصولاتی نظیر روکش صندلی، زانوبند و همچنین نمد مالی دارای مزیت است. همچنین تولید روغن کوهان شتر نیز توجیه اقتصادی مناسبی دارد. روغن کوهان شتر از بهترین داروهای طبیعی است که به روش سنتی تهیه می شود. این روغن برای انواع بیماریهای پادرد، کمردرد، رماتیسم، سیاتیک، ترمیم شکستگی استخوان به کار می رود. این روغن جهت درمان قطعی درد موثر است و در مناطقی از شهرستان یا کشور که دارای آب و هوای خشک و در مجاورت کویر قرار گرفته است، مصرف آن بالا است؛ بنابراین تهیه روغن کوهان شتر نیز از مزیت های اقتصادی این شهرستان است.

 گوشت سالم و بهداشتی رنگ و بوی طبیعی و شکل فیزیکی طبیعی داشته و عاری از هر گونه امعاء و احشاء بوده و کاملاً تمیز و بدون آثار خون مردگی است. بسته بندی نیز باید طوری باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی جلوگیری کرده و بتواند خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ و همچنین گوشت را در برابر آلودگی های میکروبی و سایر آلودگی ها نگهداری کند؛ بنابراین با توجه به رونق دامداری و پرورش مرغ در این شهرستان، بسته بندی گوشت قرمز و گوشت مرغ هم صرفه اقتصادی خواهد داشت و هم امکان صادرات این محصولات را به سایر نقاط را راحت تر می‌کند.

بسته بندی عبارت است از هنر و علم آماده سازی مواد غذایی برای انبار کردن و در نهایت فروش. بسته بندی باید تا حد امکان ساده و ارزان باشد، ضمن اینکه اهداف اولیه بسته بندی یعنی خاصیت حفاظتی و جذابیت را نیز دارا باشد. با توجه به میزان تولید خشکبار وهمچنین تامین این مواد از شهرستان ها و استان های مجاور، پرداختن به موضوع بسته بندی خشکبار دارای توجیه مناسب اقتصادی بوده و با اجرای این طرح، می توان بستر مناسبی را برای اشتغال نیروهای ماهر و نیمه ماهر فراهم آورد.

یکی از صنایع تبدیلی پیشنهادی که کسب و کاری نوپا به حساب می آید فرآوری پوست خشکبار (مانند گردو، بادام و پسته) است. افرادی هستند که این پوست­ها و ضایعات را جمع کرده و صادر می­‌کنند، گاهی هم آن­ها را به تولید کنندگان کربن اکتیو، خوراک دام و کسانی که کارهای مربوط به حفاری انجام می­‌دهند می­فروشند. برای اینکه پوست خشکبار را فرآوری کرد به یک کارگاه که در آن دستگاه آسیاب قرار می گیرد، نیاز است. از این طریق پوست های جمع آوری شده را می توان آسیاب کرد و پودر تولید شده را به فروش رساند.

علاوه برموارد گفته در جهت استفاده از پوست گردو، می توان در صنعت رنگرزی و همچنین تولید ذغال اکتیو یا فشرده نیز از پوست این میوه استفاده کرد. پوست سبز گردو با توجه به وجود مواد رنگي و ديگر اجزاي آن از ساليان گذشته مورد استفاده قرار مي‌گرفته است؛ ولي اطلاعات و آمارها نشان مي‌دهند كه در اين زمينه جاي كار بسياري وجود داشته و مي‌توان با ساماندهي و صنعتی كردن آن مواد بسيار با ارزشی از قبيل چندين رنگدانه طبیعی به دست‌آورد. لذا با توجه به اینکه تولیدات گردو در این منطقه زیاد است، ایجاد صنایع رنگرزی با استفاده از پوست گردو صرفه اقتصادی دارد، همچنین تولید زغال های فشرده بهترین و مناسب ترین جایگزین برای زغال های طبیعی هستند، چون هم توجیه اقتصادی دارند و هم برای طبیعت و سلامتی انسان ها مضر نیستند. زغال های فشرده به دلیل دارا بودن ترکیبات صنعتی دود کمتری تولید می کند. با توجه به این که کسب و کار تولید زغال فشرده یک کسب و کار جدید و نو پاست، راه  برای کارآفرینان تازه کار به این حوزه باز است و می توان از آن سود خوبی به دست آورد.

کشتارگاه‌های صنعتی نقش مهمی در حفظ محیط زیست دارند، زیرا ضایعات حاصل از کشتار دام و طیور نظیر خون و اجزای گوشتی غیر قابل مصرف در محل تبدیل ضایعات به پودرگوشت تبدیل می شود که علاوه بر قرار گرفتن مجدد در چرخه اقتصادی از آلودگی محیط زیست نیز جلوگیری به عمل می آید و فاضلاب حاصل از کشتار در تصفیه خانه های مجهز تصفیه شده و پس آب حاصله به مصرف کشاورزی می رسد. در کشتارگاه های سنتی شهرستان، عملیات کشتار دام در وضعیت کاملاً غیر بهداشتی صورت می گیرد و مصرف گوشت حاصل از این کشتارگاه‌ها به هیچ وجه توصیه نمی شود، همین طور کشتارهایی که خارج از حیطه نظارت سازمان دامپزشکی و در محل های خارج از کشتارگاه صورت می گیرد، می توانند عامل آلودگی و بیماری انسان باشند. از یان رو و باتوجه به توسعه خوب صنعت دامپروری در شهرستان نائین، ایجاد کشتارگاه دام قابل توصیه است.

با توجه به اینکه شتر مرغ های پرورش داده شده در این شهرستان از نوع پرواری هستند، می توان علاوه براستفاده از گوشت، می توان از پوست، پوسته‌ی تخم شتر مرغ و روغن آن نیز استفاده کرد. پوست شترمرغ بعد از دباغی تبدیل به چرم می شود و ارزش افزوده‌ی بالایی دارد، پوسته ی تخم شترمرغ برای تولید تزیینات و وسایل زینتی استفاده می شود و روغن شتر مرغ دارای خواص درمانی در جهت رفع درد های عضلانی است. در نتیجه ایجاد واحدی برای تولید محصولات جانبی شتر مرغ دارای مزیت است و می توان از این طریق ایجاد شغل کرد.

 

· باغداری

اقتصاد نائین از دورترین روزگار بر کشاورزی متکی بوده‌است؛ اما از آنجا که نائین شهری گرم و خشک است، با کمبود آب روبروست و همان مقدار آب هم با مشکل شوری روبرو است، از این‌رو کشاورزان ناچار به مبادرت به کاشت درختانی کرده‌اند که به آب کمتری نیاز داشته باشد، به همین خاطر بیشتر باغ‌های نائین را درختان انار و پسته تشکیل می‌دهد.[5]

پسته ی تولید شده در این شهرستان کیفیت بسیار خوبی دارد و ایجاد چنین باغ هایی با توجه به اینکه درختان پسته در خاکهای غنی، شنی لومی و با عمق زیاد و با EC آب و خاک پایین تر شهرستان محصول خوب می دهند. با توجه به اینکه در شهرستان نائین شرایط آب و خاک برای احداث باغات پسته خوب است، می توان فعالیت بیشتر در این زمینه را برای شهرستان پیشنهاد داد.

انارهای تولید شده در این شهرستان ترش هستند و معمولا علاوه بر اینکه در داخل شهرستان و استان مصرف می شوند، در استان های اطراف نیز بازار فروش خوبی دارند. درخت انار در مقابل کم آبی مقاوم است اما میزان و نوع آب در کیفیت و کمیت میوه آن تاثیر زیادی دارد. ایران نخستین صادر کننده انار بوده و ارزش غذایی و خواص انار باعث شده اروپایی ها به آن علاقه نشان دهند. کاشت انار فعالیتی درآمدزا است که با ارزیابی نیاز بازار، به روز رسانی فرآیند بسته بندی و جابجایی و... می توان درآمد حاصل از آن را افزایش داد.

در روستاهای شهرستان نائین، باغات گردو و بادام در سطح وسیعی وجود دارند. با توجه به اینکه در این شهرستان واحد بسته بندی خشکبار وجود دارد و این محصولات ارزش افزوده ی خوبی دارند، احداث این باغات با توجه به توضیحاتی که در ادامه بیان می شود، مزیت دارد، البته به دلیل کم آبی با اصلاح الگوهای آبیاری می توان تعداد باغات را گسترش داد.

درخت گردو درختی با ارزش و دارای عمر باردهی بالایی است، به طوری که بعد از یکبار کاشت می توان سالها از محصول درخت گردو برداشت کرد. احداث باغ گردو یک سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت و پربازده در حوزه باغی است. گردو از جمله میوه هایی است که در بین میوه های خشک ارزش بسیار بالایی دارد و جهت نگهداری طولانی مدت نیاز به سردخانه و تجهیزات پرهزینه ندارد. در ضمن چوب درخت گردو هم برای منبت کاری، خراطی و کنده کاری، ساخت مجسمه و اشیا دکوری، ساخت آلات موسیقی و همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکش های چوب بسیار پرکاربرد است. این چوب نیمه سنگین و نیمه سخت بوده و مقاومت مناسبی در برابر فشار، خمش، رطوبت و کشش دارد. با توجه به موارد گفته شده، گسترش باغات گردو در شهرستان نائین از مزیت هایی است که ارزش افزوده زیادی را به دنبال دارد.

از درخت بادام به‌عنوان یک درخت مقاوم در برابر خشکی یاد می‌شود و در شرایطی که بی‌آبی وجود دارد، درخت بادام میوه خوبی می‌دهد و همچنین ازلحاظ شرایط کاشت در زمین‌های آهکی هم تا حد زیادی مقاومت دارد. با توجه به موارد گفته شده و ارزش افزوده خوبی که کاشت این محصول دارد، ایجاد باغات بادام، سوددهی خوبی را خواهد داشت.

در شهرستان نائین چند گلخانه برای تولید صیفی جات احداث شده است. گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل دراورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد. پوشش گلخانه یاعث ایجاد اثر گلخانه‌ای و محبوس شدن انرژی خورشیدی درون گلخانه می‌گردد. در گلخانه های این شهرستان صیفی جاتی نظیر گوجه فرنگی، خیار و فلفل سبز و دلمه ای تولید می شود. طبق لیست مزیت سنجی، احداث گلخانه های دیگر با گسترش گلخانه های موجود علاوه بر تولید صیفی جاتی که نامبرده شد، تولید کدو خورشتی و بادمجان نیز دارای مزیت است، البته اولویت کمتری را دارا هستند.

سایر محصولات باغی نظیر انگور، آلو، هلو و زردآلو نیز به صورت محدود در شهرستان کاشته می شوند و بیشتر این قبیل محصولات برای تامین نیاز شهرستان هستند.[6] در بین موارد گفته شده احداث باغات انگور بیشتر بخصوص به صورت داربستی دارای مزیت است. انگور علاوه بر امکان اشتغالزایی یکی از محصولات ارزآور در کشور بوده که می تواند در توسعه صادرات غیر نفتی در بخش کشاورزی سهم بسزایی داشته باشد. همچنین انگور طبق طب قدیم ایران گرم و تر است، اخلاط بدن را متعادل می کند و بسیار مقوی است بنابراین توسعه باغات انگور قابلیت سرمایه گذاری را دارد.

پرورش قارچ از جمله تولیداتی است که به عنوان مشاغل خانگی انجام می شود و با توجه به نیازی که شهرستان برای این محصول دارد، تولید بیشتر دارای مزیت است.

طبق لیست مزیت سنجی احداث باغات سنجد، زیتون و نخلستان پتانسیل احداث دارند و به دلایلی که در ادامه گفته می شود، برای شهرستان مزیت خوبی را به همراه دارند.

سنجد از گیاهان مقاوم به کم آبی است و برای آب و هوای شهرستان نائین مناسب است. مرطوب نگه داشتن بذر تا زمان جوانه‌زنی برای رشد گیاه ضروری است، ولی بعد از آن آبیاری را می‌توان هر دو هفته یک بار انجام داد. زیتون درختی است بسیار مقاوم و بی تفاوت به نوع خاکی که در آن کاشته می شود؛ اما رطوبت زیاد را تحمل نمی کند و در زمین های غنی و خوب آبیاری شده محصول فراوانی می دهد . توسعه آن در نواحی سرد محدود می شود؛ زیرا بندرت دمای 12  درجه سانتیگراد را تحمل می کند. این ویژگی باعث می شود تا این درخت برای شهرستان نائین بسیار مناسب باشد. از طرفی درخت زیتون آب و هوای خشک و بادهای شدید شهرستان را بخوبی تحمل می کند. در واقع از روغن، ميوه، هسته، برگ، گل و چوب زیتون در صنايع غذايي، بهداشتي دارويي، آرايشي و صنايع چوب استفاده می شود و همین امر نشان دهنده جایگاه وتاثیر آن برچرخه اقتصاد است و احداث باغات آن دارای مزیت خواهد بود.

بخشی از شهرستان نائین دارای اقلیم گرم و خشک است و کاشت نخل های خرما در این بخش ها دارای مزیت است. خرما سرشار از انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی، و فیبر است. این میوه‌ی خوشمزه حاوی روغن، کلسیم، گوگرد، آهن، پتاسیم، فسفر، منگنز، مس و منیزیوم است که همگی برای حفظ سلامتی بدن مفید هستند. نخل خرما یکی از بهترین انواع درخت برای سرمایه گذاری است و در اقلیم گرم وخشک و کویری توانایی کاشت دارند. این ماده ی خوراکی هیچ چیز بیهوده ای ندارد، برگ آن خوراک گوسفند و برای هنرهای جارو بافی، سبد بافی وحصیر بافی کاربرد  فراوان دارد و به دلیل فواید بی شماری که دارد، علی رغم افزایش قیمتی که داشته، بازار فروش خوبش را در بین مردم کشور ما حفظ کرده است.

 

· صنایع غذایی

صنایع غذایی را می‌توان یکی از مهم‌ترین بخش‌های صنعت تلقی کرد که ارتباط مستقیمی با امنیت غذایی دارد و از سوی دیگر همگام نبودن افزایش جمعیت و کمبود منابع غذایی یکی از چالش‌های اساسی این عرصه به‌شمار می‌رود. براساس آمارها میزان تولید محصولات کشاورزی در کشور حدود ۱۰۰ میلیون تن در سال برآورد می‌شود و از سوی دیگر سهم محصولات کشاورزی ایران از تولید محصولات کشاورزی حدود یک درصد کشورهای دنیا به‌دست آمده است. از این زاویه ضروری است که «ایجاد و توسعه صنعت غذا»، «اشتغال‌زایی»، «افزایش صادرات»، «افزایش ارزش افزوده» و «جلوگیری از ضایعات محصولات کشاورزی» در اولویت‌های سیاست‌گذاری قرار گیرد.

شیر و فرآورده هاي آن از مهمترین اجزاي تشکیل دهنده جیره غذایی انسانند که از لحاظ ارزش غذایی از کلسیم، فسفر، ویتامین هاي مورد نیاز و پروتئین، غنی هستند و همیشه استقبال بسیار خوبی از این نوع محصولات می شود. با توجه به تولید شیر در شهرستان نائین، تولید لبنیات چه به صورت نیمه صنعتی و چه به صورت سنتی از جایگاه ویژه ای برخوردار است.

تهیه چیپس میوه به دلیل فراوانی نسبی وخوبی که تولید میوه های باغی در شهرستان دارد، می تواند زمینه اشتغال خوبی را چه در مقیاس کارگاهی و چه کارخانه ای برای علاقه مندان فراهم کند. خشک کردن میوه‌جات، یکی از روش‌هاي جلوگیري از فساد میکروبی آن‌ها است. در این روش، در اثر کاهش میزان رطوبت، امکان فساد میکروبی بسیار کم شده و سرعت دیگر واکنش‌هاي مضر نیز، به مقدار قابل توجه‌ای کاهش می‌یابد. خشک کردن، ضمن اینکه روي محصول اثر حفاظتی دارد، وزن و حجم آن را نیز به میزان چشم‌گیری کاهش می‌دهد، در نتیجه از هزینه‌های حمل و نقل و ذخیره‌سازي نیز می‌کاهد.

در شهرستان تولید شیرینی های سنتی با لفظ کپچو انجام می شود و به تازگی به صورت کرگهی نیز تولید می شود. با توجه به اینکه این تولیدات بازار فروش خوبی دارد و در مجموع بازار فروش شیرینی خوب است، تولید این محصولات و ارسال آن به مناطق دیگر دارای مزیت خواهد بود.

فراوری انار می‌تواند ضمن انحصاری بودن محصولات، سودآوری خوبی را داشته باشد.فراوری انار شامل تهیه رب انار، سس انار، آب انار، شربت انار، مربا، مارمالاد، ژله انار، نوشابه، بستنی انار، ترشی، سرکه و لواشک انار است که با استقبال خوب و بازار مناسب و ارزآوری برای کشورهمراه خواهد بود.

فراوری بادام می‌تواند یکی از گزینه های شغلی مناسب برای اشتغالزایی و درآمد زایی در شهرستان باشد. مغز بادام برای فرآوری بیشتر، توزین شده و عملیاتی چون برش زدن، خرد کردن، بو دادن، نمک زدن و یا دودی کردن روی آنها انجام گیرد. این محصولات نهایی درون شیشه، فویل، قوطی، کیسه یا جعبه بسته بندی شده و بارکد میخورند که بازار مصرف خوبی دارند. همچنین تکه های کوچک مغز نیز ممکن است آسیاب شده و به صورت آرد یا خمیر برای فرآورده های نانوایی استفاده شوند.

یکی از فرآیندهایی که برای نگهداری طولانی‌ مدت صیفی‌ و سبزی‌هامورد استفاده قرار می گیرد، قرار دادن ماده خوراکی موردنظر درون محلول آب‌ نمک و یا سرکه است که در این فرآیند، می‌توان مواد خوردنی فاسدشدنی را تا چند ماه سالم نگه داشت. بنابراین راه اندازی کسب‌ وکار تهیه ترشی و شور در منزل می‌تواند راهی برای پاسخ به این نیاز افراد جامعه و کسب درآمد توسط افراد در منزل خودشان باشد. البته برای تهیه ترشی، می­توان کارخانه های بزرگ، سوله و کارگاه های متوسط و یا کوچک و حتی منزل را با در نظر گرفتن شرایط بهداشتی، به این کار اختصاص داد. تولید خیارشور از خطوطی است که توجیه اقتصادی مناسبی در شهرستان نائین دارد. خط تولید خیار شور به دلیل سرمایه نسبتا کم در مقایسه با دیگر خطوط تولید از یک سو و مواد اولیه تولید شده در داخل شهرستان از سوی دیگر فرصتی مناسب در مورد سرمایه گذاری است.

فرآوری گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايه‌گذاري زيادي نداشته و مي‌تواند نقش مهمي در اشتغال زايي و کارآفرینی نیز داشته باشد. از مزیتهای اقتصادی این کسب و کار می توان این گونه اشاره کرد که تمام عرقیات دارای خواص ویژه ای هستند که کالای دیگری نمی تواند در شرایط معمول جایگزین آن شود و در طب سنتی نیز کاربرد فراوان دارند. همچنین تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده ای نمی باشد و با توجه به ظرفیت بالای گیاهان دارویی در کشور و نیز سهولت صادرات این محصولات به کشورهای هدف، می توان با سرمایه ای اندک به این کسب و کار مشغول شد. با توجه به اینکه در این شهرستان گیاهان دارویی به صورت خودرو وجود دارد و کشت انها نیز در حال افزایش است، فعالیت در این حیطه دارای مزیت است.

سوسیس و کالباس از رایج ترین فراورده های گوشتی عمل آوری شده هستند که مورد توجه مردم قرار گرفته اند. سوسیس و کالباس حاوی پروتئین های حیوانی کافی، چربی، کربوهیدرات و ویتامینبوده و می توان آنها را از جمله غذاهای آماده در سفره خانواده ها نام برد؛ بنابراین ایجاد واحدی برای تولید سوسیس و کالباس با توجه به وجود مواد اولیه آنها در این شهرستان، سودآور خواهد بود. البته نکته ای که در این خصوص وجود دارد، این است که باید بازار فروش این محصولات علاوه برشهرستان نائین واستان اصفهان، در استان های اطراف نیز تامین شود تا به سوددهی مطلوب برسیم.

 

· طیور

در شهرستان نائین پرورش طیور و بخصوص مرغ های گوشتی رونق خوبی دارند و بجز 5 یا 6 مورد مرغداری مرغ تخم گذار، حدود 200 واحد صنعتی و نیمه صنعتی پرورش مرغ های گوشتی وجود دارد، که 150 مورد آن فعال است.[7] فعالیت در حیطه ی مرغداری های صنعتی مزیتی ندارد؛ زیرا بیشتر تولید گوشت سفید در این شهرستان توسط واسطه گران به شهرستان های دیگر ارسال می شود و معمولا به صورت زنده بفروش می رسند.[8]

فعالیت در حوزه ی پروش مرغ های بومی به منظور فعالیت به عنوان مشاغل خانگی و در جهت تولید تخم مرغ و گوشت آن با توجه به مزیتی که در ادامه برای آنها بیان می شود، پتانسیل خوبی در شهرستان دارد. در پرورش مرغ بومی عدم نیاز به سرمایه بسیار زیاد، عدم نیاز به فضای بسیار زیاد و نکته ی دیگر اینکه مرغ های بومی گوشتی وزن گیری بسیار مناسبی داشته و مرغ محلی تخمگذار نیز میزان تخمگذاری مناسبی دارد، از مواردی است که پرورش این گونه ها را با استقبال روبه رو کرده است. بدین ترتیب در سالن، حیاط خانه های روستایی و یا در باغ می توان به پرورش انواع نژاد های پر بازده مرغ محلی پرداخت. مرغ محلی معمولا در هر آب و هوایی دوام مناسبی دارد. این موضوع باعث شده تا افراد مختلف در هر منطقه ای بتوانند از پرورش مرغ بومی برای خود کسب درآمد کنند و در استقبال بسیار زیاد از پرورش مرغ بومی طی چندین سال گذشته بی تاثیر نبوده است.

پرورش شتر مرغ و بلدرچین در شهرستان به هر دو صورت خانگی و به تازگی نیز در قالب صنعتی انجام می شود. در بین ماکیان، پرورش شتر مرغ به دلیل بازار فروش خوبی که دارد مزیت بیشتری نسبت به بلدرچین دارد. از مقاوم ترین طیور در برابر شرایط محیطی شترمرغ است که در این شهرستان پرورش می یابد و توسعه تولید آن از پیشنهاد های شغلی در این حوزه است.  پرورش این پرنده بی دردسر و مقرون به صرفه بوده و تقریباً تمام اجزای این پرنده مفید و قابل استفاده است. مصرف گوشت شترمرغ به دلیل کم چرب بودن و پایین بودن میزان کلسترول نسبت به سایر گوشت های قرمز از سلامت ویژه‌ای برخوردار است. با توجه به بازار خوبی که برای گوشت شتر مرغ در خارج از استان و کشور وجود دارد و همچنین قابلیت اقلیمی و آب و هوایی بیشتر مناطق کشور که برای پرورش این گونه مساعد است و پرورش آن در واحد های صنعتی و نیمه صنعتی دارای مزیت است.

بلدرچین پرنده‌ای پرجنب و جوش از خانواده ماکیان و زیرخانواده کبک‌سانان است و دارای گوشت بسیار لذیذ، خوش‌طعم و مقوی است. دلیل طعم مطبوع گوشت این پرنده وحشی، جست‌و‌خیز فراوان و پروازهای متناوبی است که در طول حیات خود انجام می‌دهد. با توجه به موفقیت واحد های پرورش بلدرچین موجود در شهرستان، ایجاد چنین کسب و کاری، بازدهی بالایی خواهد داشت.

پرورش بوقلمون طبق لیست مزیت سنجی برای شهرستان سود آور خواهد بود. پرورش این گونه به دلیل بازار فرش خوب در داخل استان اصفهان و یزد و همچنین شرایط اقلیمی مناسب برای پرورش آن مزیت خوبی به همراه داد. گوشت بوقلمون دارای ویتامین های B1– B3–B6–B12 و سرشار از ویتامین A  و اسید فولیک می باشد. همچنین کلسترول آن نصف گوشت قرمز است و کلسترول بد خون را کاهش می دهد و چربی های اشباع شده در آن نصف گوشت قرمز است و در هر ۳۰ گرم گوشت بوقلمون کمتر از ۱گرم چربی وجود دارد. بوقلمون با جمجه ای ۴۰ گرمی سرعت رشد بالایی دارد به طوریکه در طول ۳ ماه به ۱۵ کیلوگرم می رسد و به سرعت رشد می کند. تنها حیوانی است که ۲ نوع گوشت دارد، سینه این پرنده (بوقلمون) دارای گوشت سفید و  گوشت ران آن، قرمز است، به طور میانگین از هر بوقلمون ۶۵ درصد گوشت بدست می آید. نه تنها گوشت بوقلمون مورد استفاده قرار می گیرد، بلکه از پوست پاهای بوقلمون به عنوان چرم خالص در تهیه کیف و کفش نیز استفاده می شود.

پرورش کبک در شهرستان به عنوان مشاغل خانگی انجام می شود و البته این گونه به دلیل عدم تطابق با شرایط آب وهوایی، به میزان کمی پروش داده می شود و پرورش آن در صورت تامین نیاز های شهرستان خوب است و بیشتر از این حد مزیت ندارد.[9]

 

· صنعت

فعالیت های صنعتی در شهرستان نائین که از لحاظ وسعت دومین شهرستان استان اصفهان است و شهرک صنعتی بزرگی نیز در آن دایر است، از حد انتظار کمتر است. با اینکه این شهرستان دارای معادن روی، سرب، خاک کاشی و خاک سیمان است؛ ولی تنها از بخش کوچکی از این مواد معدنی استفاده می شود.

ایجاد واحد های سنگبری در این شهرستان دارای مزیت است، از آنجاییکه این سنگ ها زینتی هستند، علاوه بر ایجاد واحد های سنگبری می توان واحد هایی برای تراش سنگ نیز ایجاد کرد.

همچنین از سرب و اکسید های آن در صنعت تولید کبریت و رنگ استفاده می شود و ایجاد واحد کبریت سازی برای شهرستان مزیت دارد و می توان در این حیطه واحدی احداث کرد.

در شهرستان نائین واحد های تولید آجر، تیرچه و بلوک به تعداد زیادی وجود دارد؛ ولی این واحد ها به صورت منسجم و صنعتی نیستند و ایجاد واحد صنعتی برای این تولیدات با توجه به اینکه نیاز شهرستان های اطراف را نیز تامین می کند، مزیت دارد.

فعالیت در حوزه ی پنل خورشیدی نیز در شهرستان توصیه می شود و می توان در این حوزه با توجه به اینکه آفتاب سوزان در فصل های بهار و تابستان در شهرستان وجود دارد، این کسب و کار پتانسیل خوبی دارد و بانوان نیز می توانند فعالیت داشته باشند.

 

· زراعت

تولیدات زراعی شهرستان نائین در چند سال اخیر به دلیل مشکلات کم آبی بسیار کاهش یافته است و بیشتر این تولیدات برای تامین نیاز شهرستان انجام می شود. با توجه به اینکه کشت محصولات به صورت آبی انجام می شود، تغییرالگو های آبیاری برای شهرستان دارای مزیت خواهد بود.[10]

بیشترین تولیدات زراعی شهرستان گندم، جو و زعفران هستند و از بین موارد ذکر شده کشت زعفران بیشترین مزیت افزایش تولید را به همراه دارد. برای کشت زعفران در هر منطقه ای از شهرستان نیاز به شرایطی مانند خاک شنی-رسی، آب و هوای گرم و خشک و همچنین زمین هایی که قبلا در آن کشت زعفران انجام نشده باشد، است. زعفران گیاهی است که کم آب بر بوده و دارای ارزش اقتصادی بالایی است و همچنین کشت این گیاه پتانسیل ایجاد اشتغال بالایی را نیز دارد. لذا کشت این محصول در استان مدتی است که آغازشده است و پیش‌بینی می‌شود هرسال سطح زیر کشت این محصول نسبت به سال های گذشته افزایش یابد و مزیت افزاش کشت دارد.

تولید حبوبات در شهرستان بسیارکم و بیشتر برای تامین نیاز مردم شهرستان تولید می شود. در واقع کشت نخود و عدس از سایر حبوبات مزیت بیشتری دارد و قرار دادن نخود و عدس در تناوب کشت گندم به علت افزایش ازت خاک باعث حاصلخیزی خاک می‌شود و میزان تولید گندم را بالا می‌برد. همچنین بقایای این گیاهان باعث افزایش حاصلخیزی خاک می شود و برای گسترش باتوجه به فراهم بودن بستر مناسب، پیشنهادهای مناسبی هستند.

در شهرستان نائین گیاهان دارویی خودرو در فصل های بهار و تابستان در شهرستان زیاد هستند. از این گیاهان دارویی در بسیاری از غذای های طبخ شده و نان های سنتی تولید شده استفاده می شود. [11]خواص بی نظیر این گیاهان و نداشتن عوارض جانبی ناشی از مصرف باعث شده تا افراد زیادی به صور مختلف از آن ها استفاده کنند. به همین جهت به کشت گیاهان دارویی می توان به چشم یک مزیت پر سود نگریست با توجه به اینکه اقلیم این منطقه برای رشد یک سری از گیاهان دارویی نظیر کاکوتی، آویشن، نعنا، بابونه و زیره مناسب است، کشت گیاهان دارویی دارای مزیت است. از بین گیاهان نامبرده شده آویشن و زیره سبز دارای مزیت بیشتری نسبت به سایرین است.

کاشت زیره سبز مزیت‌هایی اقتصادی خاصی ازجمله فصل رشد نسبتاً کوتاه (باعث می‌شود پس از برداشت محصول، زمین را زیر کشت محصولاتی نظیر ذرت علوفه‌ای، سویا، هویج، ارزن و کنجد برد و یا اقدامات اصلاحی روی خاک انجام داد)، نیاز آبی کم و تأمین آب موردنیاز خود از نزولات جوی، عدم تلاقی فصل کاری زیره با فصل کاری محصولات دیگر و دارا بودن از توجیه اقتصادی بالا در مناطقی با محدودیت منابع آب، را شامل می‌شود.

آویشن گیاهی است برای آب و هوای معتدل وگرم شهرستان، که در زمستان شاخ و برگ های گیاه کامل از بین می رود و بخش زیرزمینی آویشن زیر خاک باقی می ماند و دراسفندماه همان سال رشد کرده و در بهار محصول می دهد. بهتر است گیاه در برداشت آخر کف بر شود تا در زمستان خشک نشود. از مزایای کاشت آویشن می توان به برداشت محصول بیش از 800 کیلو گرم برگ خشک آویشن، قیمت فروش مناسب و برداشت از زمین مورد کاشت این محصول بیش از دوبار در سال نام برد.

کشت گلرنگ با توجه به اینکه خواص درمانی خوبی دارد و می توان در صنعت داروسازی از آن استفاده کرد، در آینده محصول جایگزین زعفران به حساب می آید و از روغن های مایع دیگر ضرر کمتری دارد، کاشت این گیاه در شهرستان به صورت دیمی قابلیت دارد و می توان روی آن سرمایه گذاری کرد.

آفتابگردان گیاهی است که در اغلب مناطق شهرستان نائین به خوبی رشد می کند.گیاه آفتابگردان در دو نوع روغنی و آجیلی کشت می شود که نوع روغنی آن در مقابل امراض و آفات مقاوم بوده و سوددهی آن بالاتر است. آفتاب گردان یکی از نباتات روغنی مهم جهان است که از نظر تولید روغن، بعد از سویا در مقام دوم قرار دارد و بیش از 14% کل روغن نباتی جهان را تولید می کند. با توجه به واردات روغن، کشت این گیاه از مزیت های خوب شهرستان است، البته برای دانه های روغنی نامبرده شده باید اصلاح الگوی آبیاری انجام شود و به صورت قطره ای صورت بگیرد.

با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم بوده و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد و همچنین برگردان بقای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور در بسیاری از کشورهای دنیا متداول است. با توجه به اینکه این محصول در شهرستان کشت شده و بازدهی خوبی نیز داشته است، پیشنهاد توسعه کشت آن به علاقه مندان داده می شود.

طبق لیست مزیت سنجی تولید سیب زمینی و پیاز در شهرستان نائین پتانسیل خوبی دارد. اگر این محصولات برای تامین نیاز شهرستان نائین نیز تولید شود، مزیت خوبی خواهد داشت، البته باید الگوهای آبیاری تغییرکنند؛ زیرا این محصولات آب زیادی مصرف می کنند.

در میان گیاهان علوفه ای، یونجه بخاطر ارزش غذایی بالا و عملکرد خوب آن از اهمیت خاصی برخوردار است همچنین به علت وجود باکتریهای ریزوبیوم در ریشه های خود قادر به تثبیت ازت هوا بوده که این ازت برای کشت بعدی قابل استفاد است و می توان حداقل تا ۳ سال محصول برداشت نمود؛ بنابراین توسعه کشت یونجه توجیه اقتصادی خوبی در شهرستان داشته و  امکان تامین بخشی از علوفه مورد نیاز جهت تعلیف احشام فراهم می‌شود که علاوه بر ایجاد اشتغال مولد و حصول درآمد مناسب برای زارعین، در استفاده بهینه از ظرفیت های پرورش دام کشور نیز موثر بوده و موجب کاهش وابستگی به خارج از کشور در زمینه پروتئین دامی می گردد.

گندم و جوی شهرستان بیشتر برای تامین نیاز نائین است و افزایش کشت مزیتی به همراه ندارد؛ زیرا این محصول در تمام شهرستان ها تولید می شود.

طبق لیست مزیت سنجی کشت گیاه خاکشیر دارای مزیت است. از آنجایی که امکان کاشت خاکشیر به صورت دیم میسر است، لذا در پائیز یا در بهار می توان اقدام به کشت خاکشیر نمود. بدین منظور دانه های رسیده خاکشیر را در زمین های دارای نفوذپذیری مناسب می کارند. در صورت وجود رطوبت مناسب و مورد نیاز گیاه سبز شده و به بار می نشیند.

 

· صنایع دستی

کشور ایران دارای صنایع دستی متنوع و جذاب بی‌نظیری است که حاصل ذوق و خلاقیت ذهن و دستان توانای زنان و مردان هنرمند این خطه است و از جایگاه ویژه‌ای در میان مردم و به ویژه اقوام و عشایر برخوردار و پاسخگوی همه سلیقه‌ها است و جذابیت‌های خاص آنها سبب شده تقریباً هیچ مسافری از این استان دست خالی بر نگردد. صنایع دستی چکیده و ثمره ذوق و هنر هنرمندان و صنعتگرانی است که با دستان پرتوان شان روح و جان فرهنگ و هنر به یادگار مانده از نیاکان خویش را جاودانه می‌سازند.

اصلی ترین صنایع دستی شهرستان قالی بافی و عبا بافی است، که به صورت خانگی یا در کارگاه های کوچک تولید می شوند.

بافندگی قالی و فرش در این شهرستان از زمان های گذشته رونق خوبی داشته است. فرش های بافت شده در این شهرستان به کشور های اطراف ارسال می شدند، البته در حال حاضر به دلیل کاهش صادرات و نبود بازار فروش مناسب، میزان این تولیدات کاهش یافته است.[12] قالیبافی از مشاغل خانگی پردرآمدی بوده که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار شهرستان این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند؛ چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. در ضمن این کسب و کار  را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان شهرستان را فراهم کرد.

عبابافی یکی از صنایع دستی و سنتی وابسته به پشم شتر یا گوسفند بوده است که با سابقه بیش از ۵۰۰ سال در بعضی نواحی ایران از جمله استان بوشهر، شهرستان نائین اصفهان، بهبهان و مشهد مرسوم بوده یا می‌باشد. عبابافی پیشتر در شهرهای عربستان متمرکز بوده و از آنجا به ایران وارد شده است. عباهای بافته شده در این شهرستان نائین در رنگهای سرخ و خرمایی با استفاده از پشم و کرک بافته می‌شوند.

از صنایع دستی که به تازگی در این شهرستان رونق پیدا کره است، خراطی و سفالگری است. با توجه به بازار فروش خوبی که این محصولات در استان های اطراف دارد، تولید بیشتر این صنایع دستی به عنوان شغلی برای بانوان خانه دار یا جوانان این شهرستان مزیت دارد. خراطی، عبارت است از هنر تراش و شکل بخشیدن به چوب در اثر حرکت دورانی دستگاه خراطی است. تولید فرآورده‌هایی نظیر عصا، نی و بدنه‌ی قلیان، مهره‌های شطرنج، قنددان، شانه‌ی چوبی، پایه‌ی آباژور، چوب رختی، وردنه، پایه‌ی مبل و صندلی، پیپ و... موضوع هنر خراطی است. برای خراطی می توان از چوب درختان گردو که در این شهرستان نیز به میزان قابل توجهی است، استفاده کرد و از لحاظ تامین مواد اولیه نیز مشکلی وجود ندارد.

سُفالگری ساختن ظروف با گل است و به ظرف ساخته شده از این طریق سفال می‌گویند. از مشهورترین سفالینه‌ها می‌توان به کوزه و پیاله سفالین اشاره کرد. پیش از رواج شیشه سفالینه‌ها رایج‌ترین مظروفات بشر بودند. مرغوب‌ترین خاک در صنعت سفالگری خاک رس می‌باشد که به دلیل وجود مقادیر بالای آهن در آن، به رنگ سرخ است. با توجه به موقعیت جغرافیایی شهرستان نائین شهر و دسترسی به مواد اولیه، سفالگری یکی از پیشنهاد های علاقه مندان به هنر صنایع دستی در شهرستان است.

طبق لیست مزیت سنجی گلیم بافی، جاجیم بافی و چرم دوزی از جمله مشاغلی است، که فعالیت در حوزه ی تولیدات آنها در صورت ایجاد بازار فرش مناسب سودآوری برای شهرستان به همراه خواهد داشت.

گليم بافي يكي از شاخه هاي قاليبافي است و در آن از طرح هاي مختلف محلي استفاده مي شود. برخی از مردم شهرستان با مهارت گلیم بافی آشنا هستند و این کار را انجام می‌دهند. این مورد نیز در صورت تامین بازار، همچنان جای کار دارد.

جاجیم دست‌بافی است از پارچه ی کلفت شبیه به پِلاس که از پلاس نازک‌تر است و آن را از نخ‌های رنگین و ظریف پشمی یا پنبه‌ای یا آمیزه‌ای از این دو می‌بافند. جاجیم‌ها پرز ندازند و می‌توان از هر دو روی آن استفاده کرد. مواد اولیه جاجیم پشم است و بافت آن شبیه گلیم است، با این تفاوت که جاجیم در چهار تخته بافته می‌شود و پس از بافتن به هم متصل و دوخته می‌شود.

چرم، ماده ای طبیعی، بادوام و منعطف است که از دباغی پوست خام جانوران، به‌ویژه گاو به‌دست می‌آید. فرایند دباغی، پوست فسادپذیر را به یک ماده ی طبیعی پایدار، دایمی و انعطاف‌پذیر برای کاربردهای گوناگون تبدیل می‌کند. چرم در تلفیق با چوب، پایه ی فناوری باستانیان را شکل می‌داده‌است. چرم، کاربردهای مختلفی دارد. اما استفاده از چرم در ساخت کاپشن، کیف و کفش بیشتر است و به هر دو صورت دستی و ماشینی دوخته می شود.

 

· خدمات

شهرستان نائین به دلیل اینکه در مسیر مواصلاتی قرار دارد، در حوزه ی کار های خدماتی مزیت خوبی برای شهرستان به همراه خواهد داشت. فعالیت در زمینه ی گردشگری برای احداث رستوران های بومی، احداث اقامتگاه بومگردی، مجتمع رفاهی- خدماتی و مجتمع تفریحی- سرگرمی قابلیت سود آوری دارد و می تواند ایجاد شغل کند. در حوزه ی فعالیت های خدماتی نیز می توان احداث واحد های مرمت فرش را جزء مشاغل پر سود برای شهرستان به حساب آورد.

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه هستند که در آنها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی، نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز داده می‌شود. موقعیت جغرافیایی شهرستان نائین نیز، در راه اندازی رستوران های سنتی و محلی همخوانی دارد. رستوران‌ها جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی برای هر کشوری در جهان محسوب می‌شوند و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف ایران قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کار های زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردن به سمت سرو غذا های محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود.

یکی از شغل های پیشنهادی در لیست مزیت سنجی، مرمت فرش است. مرمت فرش به روش‌هایی گفته می‌شود که معایب یا خرابی‌های فرش را اصلاح می‌کند. فرش یک وسیله ی کاربردی است و مواد تشکیل دهنده ی آن (پشم، پنبه، ابریشم، کنف و…) آسیب‌پذیر است به‌طوری‌که از این بافته‌ها از گذشته؛ مگر در شرایط خاص و معدود، چیزی به دست ما نرسیده‌است. آسیب‌ها از قبیل پارگی، سوختگی و پوسیدگی بوده‌اند. صاحبان این فرش‌ها معمولا برای مرمت آن‌ها اقدام نکردند. فرش یکی از گرانبهاترین هدایایی بوده که پادشاهان برای یکدیگر می‌فرستاده‌اند. بافت و مرمت فرش دو جزء جدایی ناپذیر روند تکامل آن به‌شمار می‌روند و با توجه به تولید فرش در این شهرستان، فعالیت در این حیطه سودآور خواهد بود.

ایران کشوری است غنی از اقلیم های مختلف و برای کسانی است که می خواهند با فرهنگ و آداب و رسوم محلی هر منطقه آشنا شوند. اقامتگاه های بوم گردی فرصتی مناسبی است تا ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه ها، مصداق دیگری از مهمان نوازی ایرانی است. به طور میانگین، استان های مرکزی و شمالی کشور ایران در بردارنده بیشترین تعداد اقامتگاه هستند و با توجه به اینکه علاقه به مردم به سمت بازدید و اقامت در این مناطق پیشرفته است، گسترش آنها توجیه اقتصادی دارد.

چند سالی است که احداث مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی در جاده های کشور به منظور ساماندهی خدمات بین راهی و افزایش رفاه رهگذران جاده ها مورد توجه قرار گرفته است. لیکن قابلیت های بالقوه بسیاری در این مجتمع ها برای شهرستان نائین نهفته است که می توان از آنها در جهت نیل به اهداف بزرگتری همچون «توسعه منطقه ای » و توازن منطقه ای بهره برد. از سوی دیگر در نظر گرفتن نقش های جدید برای این مجتمع ها، ضمن آنکه می تواند گام های مهمی در جهت توسعه پایدار مناطق تلقی گردد باعث آن می شود که ادامه فعالیت مجتمع های خدماتی–رفاهی بین راهی و گسترش دامنه فعالیت آنها از نظر اقتصادی توجیه پذیر باشد.

مجتمع تفریحی-سرگرمی به تاسیساتی گفته می‌شود که مجموعه ای از واحد های گردشگری ساخته شده که هر کدام به صورت خود پذیرایی کار می‌کنند. فروشگاه ها، رستوران ها، اغذیه فروشی ها، تسهیلات ورزشی، فضای بازی و تفریحی، اقامتگاه ها، مراکز توریست گردانی و... از جمله امکاناتی است که این مجتمع ها ارائه می‌دهند.

 

· شیلات

فعالیت در حوزه ی شیلات در شهرستان نائین به تازگی انجام می شود، در واقع به دلیل کم آبی های حاکم در این شهرستان و همچنین عدم تمایل به مصرف ماهی در نائین، برای حوزه ی شیلات فعالیت خاصی صورت نگرفته است و چند استخر و حوضچه ی کوچک پرورش ماهی در این شهرستان دایر هستند و در حوزه ی پرورش ماهی های سردابی فعالیت می کنند. [13]

پروش ماهی های سیردابی نظیر قزل آلا و همچنین ماهیان آب شور نظیر تیلاپیا دارای مزیت است و می توان در این حیطه فعالیت کرد و نیاز شهرستان های اطراف را علاوه بر نائین تامین کرد.

ماهی قزل آلا یکی از معروف ترین گونه های ماهیان سردآبی است.قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است، آهن در خونسازی و همچنین در حفظ مقاومت بدن در برابر میکروبها نقش مهمی به عهده دارد. علاوه بر آن، آهن موجود در قزل آلا، جذب آهن منابع گیاهی را هم افزایش می دهد. بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد. راه اندازی پرورش ماهی قزل آلا در شهرستان نائین، علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، سوددهی خوبی را خواهد داشت.

از اهداف توسعه تکثیر و پرورش ماهی تیلاپیا در کشور، افزایش تولید داخلی، خودکفایی، توسعه پایدار و ایجاد اشتغال است. تراکم‌پذیری و دوره زمانی کم برای پرورش ماهی تیلاپیا از دیگر مزیت‌های اقتصادی این‌گونه است. برای پرورش این ماهی باید استان های مربوطه مجوز داشته باشند و می توان دراین منطقه به منظور پرورش این ماهی از استخرهای دومنظوره کشاورزی نیز به منظور مدیریت منابع آبی استفاده نمود. در حال حاضر بیشتر پرورش این ماهی برای کاهش واردات آن است که در صورت افزایش تولید و خودکفایی می توان روی صادرات آن نیز حساب کرد.

 

کشاورزی

صنایع

خدمات

ردیف

دامداری

باغداری

طیور

زراعت

شیلات

صنایع تبدیلی و تکمیلی

صنعت

صنایع غذایی

صنایع دستی

خدمات

1

پرورش گوسفند (1)

احداث باغ انار (1)

پرورش مرغ بومی گوشتی (1)

کشت زعفران (1)

پرورش ماهی قزل آلا (1)

فرآوری محصولات شتر (پوست، پشم و شیر) (1)

احداث واحد سنگبری (1)

تولید لبنیات (1)

قالی بافی (1)

احداث رستوران های بومی (1)

2

پرورش میش (1)

احداث باغ پسته (1)

پرورش مرغ بومی تخم گذار (1)

کشت حبوبات نظیر نخود و عدس (1)

پرورش ماهی تیلاپیا (2)

بسته بندی گوشت قرمز (1)

احداث واحد های تراش سنگ (1)

تولید چیپس میوه (1)

عبا بافی (1)

ایجاد واحد مرمت فرش (1)

3

پرورش گاو بومی (1)

احداث باغ گردو (2)

پرورش شتر مرغ (1)

کشت گیاهان دارویی (1)

بسته بندی گوشت مرغ (2)

احداث واحد تولید کبریت (2)

پخت شیرینی های سنتی (1)

خراطی (2)

احداث اقامتگاه بومگردی (2)

4

پرورش بز سانن (2)

احداث باغ بادام (2)

پرورش بلدرچین (2)

کشت گلرنگ (2)

بسته بندی خشکبار (2)

احداث واحد تولید تیرچه و بلوک (2)

فراوری انار (2)

سفال گری (2)

ایجاد مجتمع های رفاهی- خدماتی (3)

5

پرورش بز آلپاین (2)

احداث گلخانه ی تولید صیفی جات نظیر گوجه، خیار و بادمجان (2)

پرورش بوقلمون (2)

کشت آفتابگردان (2)

فرآوری پوست خشکبار (3)

احداث واحد تولید آجر (3)

تولید ترشی و شور (3)

گلیم بافی (3)

ایجاد مجتمع های سرگرمی-تفریحی (3)

6

پرورش گاو سمینتال (2)

احداث گلخانه ی تولید کدو و بادمجان (3)

پرورش کبک (3)

کشت کلزا (2)

فرآوری پوست گردو (3)

احداث نیروگاه خورشیدی (4)

فرآوری بادام (3)

جاجیم بافی (3)

7

پرورش شتر (3)

احداث باغ انگور (3)

کشت سیب زمینی (3)

تولید زغال فشرده (3)

تولید خیار شور (4)

چرم دوزی (3)

8

پرورش الاغ شیری (3)

احداث باغ هلو (4)

کشت پیاز (3)

احداث کشارگاه دام (4)

عرق گیری گیاهان دارویی (4)

9

پرورش زالو (4)

احداث باغ آلو (4)

کشت یونجه (3)

فراوری محصولات شترمرغ (4)

تولید سوسیس و کالباس (5)

10

احداث باغ زردالو (4)

کشت گندم (4)

تولید روغن شتر مرغ (5)

11

پرورش قارچ (4)

کشت جو (4)

12

احداث باغ سنجد (4)

کشت خاکشیر (5)

13

احداث باغ زیتون (5)

14

احداث باغ خرما (5)

در ادامه تحليل، مشاغل در 10 رسته، ذيل سه حوزه كشاورزي، صنعت و خدماتي دسته‌بندي شده‌است. در هريک از اين رسته‌ها عناوين شغلي، بر اساس مزيت راه‌اندازي، از شماره 1 تا 5 اولويت‌بندي شده‌اند(مزیت‌ها براساس اهمیت رسته‌ها و تعداد مشاغل پیشنهادی در هر رسته، شماره گذاری شده اند.).

 

کشاورزی

صنایع

خدمات

ردیف

دامداری

باغداری

طیور

زراعت

شیلات

صنایع تبدیلی و تکمیلی

صنعت

صنایع غذایی

صنایع دستی

خدمات

1

پرورش گوسفند (1)

احداث باغ انار (1)

پرورش مرغ بومی گوشتی (1)

کشت زعفران (1)

پرورش ماهی قزل آلا (1)

فرآوری محصولات شتر (پوست، پشم و شیر) (1)

احداث واحد سنگبری (1)

تولید لبنیات (1)

قالی بافی (1)

احداث رستوران های بومی (1)

2

پرورش میش (1)

احداث باغ پسته (1)

پرورش مرغ بومی تخم گذار (1)

کشت حبوبات نظیر نخود و عدس (1)

پرورش ماهی تیلاپیا (2)

بسته بندی گوشت قرمز (1)

احداث واحد های تراش سنگ (1)

تولید چیپس میوه (1)

عبا بافی (1)

ایجاد واحد مرمت فرش (1)

3

پرورش گاو بومی (1)

احداث باغ گردو (2)

پرورش شتر مرغ (1)

کشت گیاهان دارویی (1)

بسته بندی گوشت مرغ (2)

احداث واحد تولید کبریت (2)

پخت شیرینی های سنتی (1)

خراطی (2)

احداث اقامتگاه بومگردی (2)

4

پرورش بز سانن (2)

احداث باغ بادام (2)

پرورش بلدرچین (2)

کشت گلرنگ (2)

بسته بندی خشکبار (2)

احداث واحد تولید تیرچه و بلوک (2)

فراوری انار (2)

سفال گری (2)

ایجاد مجتمع های رفاهی- خدماتی (3)

5

پرورش بز آلپاین (2)

احداث گلخانه ی تولید صیفی جات نظیر گوجه، خیار و بادمجان (2)

پرورش بوقلمون (2)

کشت آفتابگردان (2)

فرآوری پوست خشکبار (3)

احداث واحد تولید آجر (3)

تولید ترشی و شور (3)

گلیم بافی (3)

ایجاد مجتمع های سرگرمی-تفریحی (3)

6

پرورش گاو سمینتال (2)

احداث گلخانه ی تولید کدو و بادمجان (3)

پرورش کبک (3)

کشت کلزا (2)

فرآوری پوست گردو (3)

احداث نیروگاه خورشیدی (4)

فرآوری بادام (3)

جاجیم بافی (3)

7

پرورش شتر (3)

احداث باغ انگور (3)

کشت سیب زمینی (3)

تولید زغال فشرده (3)

تولید خیار شور (4)

چرم دوزی (3)

8

پرورش الاغ شیری (3)

احداث باغ هلو (4)

کشت پیاز (3)

احداث کشارگاه دام (4)

عرق گیری گیاهان دارویی (4)

9

پرورش زالو (4)

احداث باغ آلو (4)

کشت یونجه (3)

فراوری محصولات شترمرغ (4)

تولید سوسیس و کالباس (5)

10

احداث باغ زردالو (4)

کشت گندم (4)

تولید روغن شتر مرغ (5)

11

پرورش قارچ (4)

کشت جو (4)

12

احداث باغ سنجد (4)

کشت خاکشیر (5)

13

احداث باغ زیتون (5)

14

احداث باغ خرما (5)

 

راهنما:

(1): مزیت‌هایی که در اولویت اول قرار دارند.

(2): مزیت‌هایی که در اولویت دوم قرار دارند.

(3): مزیت‌هایی که در اولویت سوم قرار دارند.

(4): مزیت‌هایی که در اولویت چهارم قرار دارند.

(5): مزیت‌هایی که در اولویت پنجم قرار دارند.

 

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

مشاغل	مزیت
پرورش گوسفند	1
پرورش میش	2
احداث باغ انار	3
کشت حبوبات	4
پرورش مرغ بومی گوشتی	5
کشت زعفران	6
احداث باغ پسته	7
پرورش ماهی قزل آلا	8
کشت گیاهان دارویی	9
تولید محصولات فراوری شده از شتر	10
پرورش مرغ تخم گذار	11
بسته بندی گوشت قرمز	12
احداث واحد سنگبری و تراش سنگ های زینتی	13
تولید لبنیات	14
تولید چیپس میوه	15
قالی بافی	16
تولید شیرینی سنتی	17
احداث باغ گردو	18
عبا بافی	19
احداث واحد مرمت فرش	20
پرورش گاو بومی	21
احداث رستوران بومی	22
پرورش بز های سانن و آلپاین	23
پرورش گاو سمینتال	24
احداث باغ بادام	25
پرورش شتر مرغ	26
پرورش بلدرچین	27
پرورش ماهی تیلاپیا	28
کشت گلرنگ	29
فراوری انار	30
پرورش بوقلمون	31
کشت کلزا	32
بسته بندی گوشت مرغ	33
بسته بندی خشکبار	34
کشت آفتابگردان	35
احداث واحد تولید کبریت	36
ایجاد اقامتگاه بومگردی	37
خراطی	38
سفالگری	39
پرورش شتر	40
پرورش الاغ شیری	41
احداث گلخانه ی تولید صیفی جات	42
احداث مجتمع های رفاهی- خدماتی	43
فرآوری بادام	44
پرورش زالو	45
احداث باغ انگور	46
پرورش قارچ	47
احداث باغ سنجد	48
احداث باغ آلو	49
احداث باغ زردآلو	50