صومعه سرا
شهرستان صومعه سرا یکی از شهرستانهای غرب استان گیلان است و از شمال به تالاب انزلی، از جنوب به شهرستان فومن، از شرق به شهرستان رشت و از غرب به شهرستان ماسال محدود میشود. این شهرستان با مساحت 563/720 کیلومترمربع در ۲۵ کیلومتری غرب شهرستان رشت و ۶ کیلومتری شمال غربی شهر فومن قرار دارد. طبق آخرین آمار جمعیت این شهرستان ۱۲۷۷۵۷ نفر بوده و از سه بخشِ مرکزی، تولم شهر و میرزا کوچک جنگلی تشکیل شدهاست و ۱۵۱ روستا دارد. مرکز شهرستان یعنی صومعه سرا در فاصله تقریبی ۲۳ کیلومتری مرکز استان قرار دارد.
آب و هوای شهرستان صومعه سرا در مجموع مرطوب جلگهای و فصلهای مختلف سال دارای شرایط مطلوب است. از این نظر این منطقه با آب و هوای ویژه خود در اقلیم مرطوب و معتدل قرار داشته، دارای باران فراوان با 3/972 میلیمتر در سال و متوسط ۸۱ میلیمتر و میانگین رطوبت ۸۹ درصد، متوسط درجه حرارت سالیانه 6/16 درجه سانتیگراد و حداکثر حرارت مطلق متوسط 1/29 درجه سانتی گراد و حداقل حرارت مطلق متوسط 9/8 درجه سانتیگراد در فصول مختلف سال که در کل ویژگیهای شهرستانهای ساحل غربی دریای خزر را دارد. این شهرستان همانند سایر شهرستانهای گیلان در مقابل رطوبت زیاد از گرمای متوسط و جریان هوای مطبوع برخوردار بوده و بادهای مختلف الجهت در آن جریان دارند که شدیدترین شان باد گرم زمستانی است که از غرب میوزد و ظرف یکی، دو روز رطوبت منطقه را خشک و موجب خسارت شدید کشاورزی و آتشسوزیهای مهیب در شهر و روستاها یا جنگلها میگردد. در فصل بهار و پاییز، وزش باد از جانب دریا بوده که موجب افزایش تراکم بخار در دامنه ارتفاعات غربی و ریزش باران میگردد.
خاک و زمین در شهرستان صومعه سرا به سه گروه تقسیم می شود:
خاک مردابی : این خاک در شمال شهرستان و در حاشیه تالاب تشکیل یافته آب زیرزمینی در این نـوع خاک ها بسیار نزدیک به سطح زمین و غالباً غرقاب است و تا حـدودی برای چـرای احشام مورد استفاده قرار می گیرد و غالبا ًمراتع را تشکیل می دهند .
خاک جلگه ای : که معمولاًاز رسوبات رودخانه بوجود آمده و دارای پستی و بلندی اندکی هستند ، بهترین نوع خاک برای کشت انواع گیاهان متداول در منطقه خصوصاً برنج است .
خاک کوهپایه ای : این نوع خاک در دامنه کوههای البرز قرار داشته عمق خاک نسبتاً خوب بوده و معمولاًدارای شیب و جنگلی می باشند و برای کشت گیاهان مناسب هستند.
مزیت های منطقه
مزيتسنجي و اولويتبندي كسبوكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام ميشود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسبوكار تدوين ميشود. اين شناسنامهها به عنوان ورودي به نرمافزار دادهشده و خروجي نرمافزار همپوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيتدار شهرستان است. اين اولويتبنديها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح ميشوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيتسنجي اصلاحشدهاست. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام ميشود. اين مصاحبهها پيادهسازي و ارزيابي ميگردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيتسنجي، مصاحبههاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت ميگيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دستيابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبهها و ليست مزيتسنجي حاصل ميشود. در ادامه تحليل شهرستان صومعهسرا ارائهشدهاست.
تعیین کسبوکارهای مزیتدار شهرستان
همانطوريكه در قسمت مقدمه اشارهشده مبناي تحليل، مصاحبهها و ليست مزيتسنجي است. از بررسي اين دو منبع رستههاي رايج و اولويتدار شهرستان تعيين شدهاست. مبناي اين اولويتبندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسبوكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيتسنجي دارند، است. در هر رسته كسبوكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شدهاست. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راهاندازي نشده و پتانسيل ايجاد آنها در شهرستان وجوددارد، اشاره شدهاست. مزيتهاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شدهاست.
1. زراعت
2. باغداری
3. طیور
4. دامداری
5. شیلات
6. خدمات
7. صنایع تبدیلی و تکمیلی
8. صنایع غذایی
9. صنعت
10. صنایع دستی
زراعت
از گذشته های دور تاکنون عمده ترین و شاخص ترین زراعت منطقه را برنج تشکیل می داده و برای مردم این دیار، هم عمده دلایل آن، مستعد بودن زمینهای این منطقه برای کاشت این محصول است و اینکه در تمام نقاط کشور، استعداد کشت این محصول وجود ندارد. برنج محصول راهبردی این شهرستان بوده و ارقام بومی آن، مانند هاشمی و کاظمی در اولویت نخست کشت توسط کشاورزان قرار دارد. [1] از آن جایی که برنج از اصلی ترین موادغذایی مصرفی ایران است، کشت آن در مناطق مستعد همواره دارای مزیت بوده و می توان آن را اجرا نمود.
نیشکر محصولی دیگر در این شهرستان است که پس از کشت آن در اردیبهشت در فصل زمستان برداشت می شود تا با محصولات و فرآورده های خود ، چون دوشاب ، شیره و کف ، طعم شیرینی را برای کشاورزان به ارمغان بیاورد. این گیاه از تیره گندمیان و از نباتات صنعتی است. ساقه هایش برخلاف گندمیان دیگر، توپر است و نسج سلولی داخل ساقه، محتوی مقدار زیادی شیره قندی بوده که قابل استخراج است. شکر سیاه و شیره نیشکر به دلیل خاصیت طبی که دارد برای مداوای بیماریهای عصبی، داخلی، یراق، فاویسم و کم خونی موثر بوده و تنها محصولی است که از سم و کود استفاده نمیکند.
این منطقه پتانسیل و موقعیت ویژه ای برای گسترش این محصول با ارزش را دارد. در حال حاضر کشت نیشکر در استان گیلان بیشتر در انحصار شهرستان صومعه سرا است. با وجود ارگانیک بودن و خاصیت طبی نیشکر محلی متاسفانه به دلیل عدم حمایت بخش دولتی کم کم روبه فراموشی رفته و کشت آن کاهش یافتهاست[2] با عنایت به با ارزش بودن این محصول و مزیت مطلق آن در رابطه با کشت در سه استان گیلان، خوزستان و مازندران در کشور، کشت آن در شهرستان صومعهسرا مزیت دارد.
کشت زعفران یا همان طلای سرخ در روستای نفوت صومعه سرا چند سال پیش آغاز شد و امروز با استقبال عموم، به بیش از یک هکتار ونیم رسیده است که علاوه بر برداشت گل ، پیاز آن پس از کاشت به خاطر حاصلخیزی از رشد بهتری برخوردار می شود .هر سال دوره کشت این محصول از اواخر شهریور آغاز و برداشت آن در آبان ماه انجام می شود. روستای نفوت قطب تولید زعفران در این شهرستان است.[3]همچنین از قابلیت های مهم تولید زعفران، نیاز به آب کم است. از طرفی شرایط اقلیمی اراضی صومعه سرا نیز برای تولید این محصول مساعد است و به همین منظور امکان توسعه آن وجود دارد.
پیاز محلی با نوع بسته بندی آن از شهرت بالایی برخوردار بوده و جایگاه مناسبی در سفره غذایی خانوارهای گیلانی و حتی استان های همجوار دارد. یکی از راههای درآمد خانوارهای روستایی کشت پیاز محلی است؛ بنابراین راهاندازی این کسب و کار دارای مزیت است. در مورد سیر هم وضعیت به همین شکل بوده و کشت سیر محلی به دلیل ارگانیک بودن و مرغوبیتی که دارد ارزشمند است. همچنین می توان از ترشی سیر که محبوبیت بالایی دارد، استفاده نمود.
کشت بادام زمینی باتوجه به قیمت بالایی که در بازار دارد،توجیه اقتصادی دارد.از طرفی در شهرهای شمالی با توجه به رطوبت بالا به صورت دیم هم قابلیت کشت دارد. زمین مناسب برای کشت بادام زمینی باید رسی و نرم باشد که بخشی از زمین های صومعه سرا دارای چنین شرایطی هستند و در آن ها می توان کشت بادام زمینی را انجام داد.
کشت توتون و تنباکو در شهرستان، مزیت دارد و برای شروع، باید مجوزهای لازم از سازمان دخانیات اخذ شود.
باغداری
پس از برنج که در فصل بهار و تابستان جلوه گری می کند، صنوبر همان طلای سبز این شهرستان، محصولی است که فصل نمی شناسد و جان دیگری به کشاورزی در این منطقه از گیلان دادهاست.
بیش از ۱۲هزار هکتار از زمین های این شهرستان بویژه در دهستان ضیابر اختصاص به این درخت یافته است و از آنجا که ظرف مدت حداقل ۵ سال، رشد کافی پیدا می کند به کشاورزان این فرصت را می دهد که تا دو سال اول در میان درختان صنوبر کشت تلفیقی ، همچون ، هندوانه ، کدو ، هویچ و سیر را داشته باشند [4].علاوه بر این، کاشت صنوبر قطع درختان جنگلی را کاهش داده و مقام اول تولید صنوبر در کشور را با خود همراه دارد. صومعه سرا به دلیل شرایط اقلیمی و خاک مناسب مکان خوبی برای کاشت و نگهداری صنوبر بوده و این شهرستان رتبه بالایی در تولید صنوبر دارد.
صنوبرها درختانی هستند که سریع رشد می کنند و دوره بهره برداری از چوب آن ها به خاطر رشد زیاد آنان، کوتاه است. در ایران، معمولا 20 تا 30 مترمکعب در هکتار در سال، چوب تولید میشود.. ازدیاد و کاشت صنوبر با استفاده از قلمه، به راحتی امکان دارد و پس از کاشت، به جز آبیاری مراقبت زیادی لازم ندارد. بطور معمول با فاصله کاشت 1×3 متر (بین ردیف 3متر و داخل ردیف یک متر) بیش از 3300 درخت در هکتار میتوان کاشت.[5]
گونههای مختلف قارچ دارای میزان و انواع متفاوتی از پروتئین و ویتامین است و همین عامل باعث شده استفاده از قارچ به عنوان یک منبع غذایی غنی از پروتئین جایگاه خاصی در سبد غذایی مردم به خود اختصاص دهد.
مهمترین مزیت مالی پرورش قارچ نیاز کم به سرمایه اولیه برای شروع کار است.
با توجه به داشتن سوله و مکان مناسب که معمولا در هر خانه روستایی به دلیل انبار کردن برنج از قدیم الایام ساخته شده و موجود است و همچنین بازار فروش خوب این محصول، زمینه برای پرورش قارچ فراهم است؛ بنابراین پرورش قارچ می تواند منبع درآمدی خوبی برای مردم صومعهسرا باشد.
گياهان براي داشتن رشد مطلوب، نياز به شرايط خاصي از نظر شدت نور، دماي روزانه، دمايشبانه، ميزان رطوبت نسبي هوا و رطوبت خاک دارند. براي توليد و پرورش تجاري گياهان با کيفيت بالا و در تمام طول سال بايد شرايط محيطي مطلوب مهیا شده و عوامل خسارت زا نظير آفات و بیماری ها،باد، طوفان هاي ويرانگر، سرما و يخبندان و ...کنترل شوند. گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل دراورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد.
امروزه، با توجه به نياز روزافزون بازار، چه از نظر توليد گل و گياهان زينتي و چه از نظر سبزيجات و صيفي جات خارج از فصل، تولیدات گلخانه ای، به يکي از سود آورترين بخشهاي کشاورزي تبديل شده است که البته سرمايه گذاري اوليه فراواني را نيز می طلبد. با توجه به سرمايه گذاري زيادي که در اين زمينه صورت ميگيرد، فقدان مديريت صحيح در احداث گلخانه، انتخاب مکان، نوع گلخانه و پوشش آن باعث عدم بهره وري مناسب از سرمايه و امکانات خواهد شد.
مطابق با آخرین گزارش آمارنامه سازمان جهاد کشاورزی در سال 1396، متوسط عملکرد گوجه فرنگی در هر هکتار زمین زراعی حدود 42 تن و هر هکتار گلخانه 287 تنبوده است. آمارهای مذکور نشان از افزایش بهرهوری از زمین و منابع آبی در کشت های گلخانه ای است. به همین منظور در این زمینه می توان گلخانه هایی با هدف تولید توت فرنگی،سبزیجات، گل و گیاه زینتی و صیفی جات احداث نمود. پرورش توت فرنگی هم به روش گلخانه ای و هم صورت سنتی یکی از محصولاتی است که مشتریان فراوانی دارد و در صورت بسته بندی مناسب میتوان به افزایش تولید آن کمک کرد. به گفته کارشناسان، در روستای کیشستان یک شهرک گلخانه ای وجود دارد و همچنان ظرفیت بسیار خوبی برای احداث گلخانه در سطح شهرستان وجود دارد.
مصرف خیار برای کاهش استرس ، رفع بی خوابی ، تسکین اعصاب و رفع تشنگی مفید است. بیشترین زمین های زیر کشت خیار در استان گیلان به ترتیب در شهرستان های آستانه اشرفیه ، صومعه سرا و لنگرود است[6].با توجه به همین موضوع شرایط مناسبی برای کاشت خیار در منطقه وجود دارد. بررسی ها نشان داد پراکندگی سطح زیرکشت و نبود بذراصلاح شده مهمترین مشکل تولیدکنندگان خیار است. با رفع این مشکلات می توان تولیدات مطلوبی داشت.
در حال حاضر خربزه، هندوانه و انواع کدو در شهرستان کشت میشود که با افزایش تولید میتوان علاوه بر فروش در سطح استان، به بازار فروش در استانهای همجوار هم فکر کرد.
کشت هویج محلی که رنگی متمایل به زرد داشته و طرفداران زیادی دارد، در منطقه دارای مزیت بوده و درصورت کشت می تواند درآمد خوبی را به روستاییان برساند.
سبزیجات خوراکی از جمله محصولاتی هستند که اکثر کشاورزان و باغداران می توانند در حیات خانه شان به مساحت کمتر از 200 به پرورش آنها مشغول و علاوه برتامین نیاز خانه، به بازارهای محلی نیز عرضه نماید.
طیور
شهرستان صومعه سرا از قطب های پرورش مرغ گوشتی صنعتی و مرغ تخمگذار در استان گیلان است که علاوه بر تامین نیاز استان گیلان،صادراتی به سایر استان های کشور نیز دارد. شهرستان صومعه سرا با دارا بودن 172 واحد مرغداری فعال و چهار میلیون قطعه جوجه ریزی در هر دوره ، مقام نخست تولید مرغ در گیلان را دارد. این شهرستان دو واحد کشتارگاه صنعتی و بزرگترین کارخانه جوجهکشی و مرغ اجداد خاورمیانه و چندین واحد تولید مرغ مادر و جوجه دارد.[7]
باتوجه به موقعیت اقلیمی منطقه و آب و هوای مرطوب و معتدل، پروش مرغ گوشتی و تخم گذار بسیار متداول است. در صورت تامین نهاده های موردنیاز برای پرورش، میتوان اقدام به توسعه این واحدها نمود.
بوقلمون به خاطر دارا بودن گوشت قرمز در قسمت رانها و گوشت سفید در بقیه ی قسمت ها دارای ارزش غذایی بالایی بوده و امروزه در سبد مصرف غذایی خانواده های بسیاری قرار گرفته است.با توجه به اینکه قیمت تمام شده ی آن در مقایسه با گوشت قرمز مناسب تر است، افرادی که با محدودیت مالی مواجه هستند، به سمت آن تمایل پیدا کرده و آن را خریداری می کنند.
طبق بررسیهای انجامشده پرورش بوقلمون با شرایط شهرستان سازگاری دارد. پیشرو بودن استان گیلان در تولید جوجه یکروزه بوقلمون، شرایط را برای پرورش فراهم نمودهاست. با توسعه واحدهای پرورش و عرضه گوشت به بازار میتوان به سود خوبی دست یافت.
بلدرچین نیز همانند مرغ و بوقلمون شرایط مناسبی برای پرورش در صومعه سرا دارد. باتوجه به جثه کوچک پرنده و همچنین وجود سوله های نگهداری شلتوک برنج که تقریبا در همه منازل کشاورزان روستایی وجود دارد، می توان با اندکی تغییرات و فراهم نمودن امکانات سخت افزاری مناسب به پرورش بلدرچین پرداخت.
شهرستان صومعهسرا ۲۸هزار هکتار اراضی شالیزاری دارد و در بخش زیادی از این اراضی پرورش اردک انجام میشود[8]. پرورش توام اردک با تولید برنج در شالیزارها موجب ارتقای درآمد شالیکاران شده است.
پرورش اردک علاوه بر اینکه موجب کاهش آفت های محصول سال آینده میشود، در ارتقای درآمد کشاورزان تاثیر بسزایی دارد. درآمد مناسب از پرورش اردک موجب شده است که جوانان روستایی این شهر رغبت زیادی به پرورش اردک و دیگر مرغان بومی داشته باشند. خرید اردک ها بسیار مورد استقبال مردم و مسافرین گیلان قرار گرفته است. شرایط پرورش غاز نیز شبیه اردک بوده و با اقلیم منطق سازگاری دارد.
دامداری
وجود طبیعت سرسبز و مراتع مناسب در شهرستان، شرایط خوبی را برای دامداری فراهم نموده است. در سالهای اخیر پرواربندی گوسفند به دلیل سودآوری بالا و ریسک کم، طرفداران بسیاری پیدا کرده و با اقبال عمومی مواجه شده است. از مزیتهای اقتصادی این کسب و کار می توان به اشتغال زایی در مناطق مختلف، تولید گوشت مرغوب و پشم اشاره نمود. گوسفند در مقايسه با ساير حيوانات به جيره نگهدارى کمترى احتياج دارد و بيشتر غذاى دريافتى را صرف رشد و نمو مىکند. همچنین نسبت به سایر دامها مثل بز و طیور، مقاومت خوبی به بیماریها و شرایط نامناسب رطوبتی و دمایی دارد. بنابراین میزان تلفات در این دام بسیار پایینتر بوده و ضرر اقتصادی کمی را از این جهت به دامدار وارد میکند.
پرواربندی گوسفند نیاز به تجهیزات ارزان قیمتی داشته و به دلیل ریسک کم و بازگشت سریع سرمایه در کوتاه مدت، از جذابیت مالی مطلوبی برخوردار است. طرح پرواربندی گوسفند از نظر اقتصادی ظرفیت بالایی داشته و به دلیل نیاز مداوم بازار به گوشت گوسفند و میزان تولید کم آن در داخل کشور، تقاضا برای گوشت گوسفند پا برجا بوده و هر میزان تولید به راحتی به فروش خواهد رسید. از این رو بحث رقابت در این حوزه چندان مطرح نبوده و جزء دغدغههای پرورشدهندگان نیست.
گاو از جمله حیوانات اهلی به شمار میآید که فواید فراوانی دارد و انسانها با علم به این موضوع به نگهداری و پرورش و بهرهبرداری از این حیوان میپردازند. گوشت و شیر، دو محصول مهم و عمده این حیوان به شمار میآیند که نقش اساسی در تامین مواد غذایی انسانها دارد؛ اما شیر علاوه بر آنکه بهصورت خام استفاده میشود، با پالایش و فراوری در قالب محصولات لبنی گوناگون نیز مورد استفاده است. شهرستان صومعه سرا موقعیت خوبی برای پرورش گاو شیری دارد و می توان آن را گسترش داد.
گیلان یکی از استانهای مطرح کشور در تولید و پرورش پیله تر کرم ابریشم محسوب میشود که قطب تولید آن در انحصار صومعهسرا از شهرهای غربی این استان قرار دارد. میزان تولید پیله تر در گیلان حدود ۸۰۰ تن است که از این نظر رتبه اول در کشور را به خود اختصاص داده است. در حال حاضر نوغانداران، محصول ابریشم را عمدتاً به صورت پیله، به فروش میرسانند. استان گیلان با وجود این که مهمترین تولیدکننده ابریشم در ایران است، اما کمترین فعالیت تبدیلی آن را دارد. محصول عمده ابریشم تولید شده در استان، به کارخانه های بافندگی در استانهای خراسان، یزد و اصفهان فرستاده میشود. از این رو صنایع وابسته به ابریشم در گیلان، تنها به تبدیل پیله به نخ ابریشم محدود میشود. شهرستان صومعه سرا با دارا بودن بیش از 520 هکتار توتستان که غذای اصلی کرم ابریشم است که متاسفانه به دلیل پایین بودن قیمت خرید از هزینه تمام شده و تبدیل توتستان به شالیزار روبه فراموشی رفتهاست.[9]با فعالیت در این زمینه می توان پرورش کرم ابریشم را توسعه داد و زمینه را برای ایجاد صنایع تبدیلی مرتبط با آن فراهم کرد.
گاومیش دامی است که نسبت به بیمارهای دام بسیار مقاوم است و شیر تولیدی گاومیش از کیفیت بسیار خوبی برخوردار است. با توجه به اینکه برخی روستاهای صومعهسرا در کنار تالاب قرار دارند، نگهداری و پرورش این دام برای روستاییان میتواند از نظر اقتصادی بسیار به صرفه باشد. گاومیش برخلاف گاو که هر علوفهای را نمیخورد و انتخابی عمل میکند، همه نوع علفی میخورد و حتی از بقایا و پسماندهای کشاورزی و جلبک های موجود در آب هم تغذیه میکند. یکی از مهمترین مزیتهای پرورش گاومیش بالا بودن درصد چربی موجود در شیر این دام است. در حالی که هر لیتر شیر گاو بطور میانگین 4 تا 5 درصد چربی دارد، چربی موجود در شیر گاومیش بین 8 تا 12 درصد است.
شیلات
پرورش ماهیان سرد آبی در شهرستان صومعه سرا با استفاده از آب چاه در محیط های مختلف پرورشی از قبیل شالیزار، استخر خاکی، حوضچه های بتونی و مزرعه حد واسطسرد آبی ( تبدیل تخم چشم زده قزل آلا به بچه ماهی ) انجام می شود.[10] پرورش ماهیان سردآبی در قسمت هایی از شهرستان که از مرداب فاصله داشته بسیار متداول بوده و دارای مزیت است.
شهرستان صومعه سرا با دارا بودن آبزی پروران نمونه استانی و کشوری و با تولید 70 کیلو گرم ماهی در متر مربع به عنوان بزرگترین شهرستان پرورش ماهیان گرمابی و سرد آبی در گیلان است.[11] به دلیل وجود منابع غنی آبی، پرورش ماهیان گرم آبی و زینتی مثل ماهی قرمز میتواند نقش بسزایی در افزایش سطح درآمدی خانوار داشته باشد.
خدمات
صنعت گردشگری از جمله صنایع اقتصادی تاثیرگذار در اقتصاد کشورها است که باتوجه به نوع فعالیت آن، ازنظراشتغالزایی وکسب درآمدموردتوجه است و به عنوان یکی ازطرح های قابل اعتماد اقتصادی به جهت بازده مطمئن، سرمایه مورد مناسبی برای سرمایه گذاری است. این امر در کشورهای در حال توسعه که علاقمند به گسترش و رونق اقتصادی خود هستند، جزو صنایع با ریسک پایین سرمایه گذاری است. درکشور ما ایران، باتوجه به قابلیت ها وپتانسیل های فراوان تاریخی، جغرافیایی، مذهبی، فرهنگ غنی بومی، جاذبه های طبیعی و اکولوژیکی بسیار، زمینه و بستر مناسبی جهت سرمایه گذاری دراین بخش مهم و پررونق اقتصادی است. چرا که تمامی ابزارهای مورد نیاز برای استفاده دراین بخش به وفور و رایگان دردسترس است از جمله آثار دیدنی و طبیعت بکر و شگفت انگیز در سراسر کشور.
باتوجه به این که شهرستان در مسیر ارتباطی 5 شهرستان قرار دارد، با ایجاد رستوران و اقامتگاه می توان به درآمد زایی پرداخت.
صنایع تبدیلی و تکمیلی
به منظور افزایش تولید و ایجاد ارزش افزوده مناسب نیاز است تا در زمینه صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات تولیدی شهرستان اقداماتی انجام شود.
در حال حاضر بخش عمده برنجهای سفید استان گیلان به صورت فلهای به بازار عرضه می شود. یکی از معایب عرضه برنج به صورت فله این است که برخی از دلالان برنجهای بیکیفیت و با خرد بالا را میتوانند با برنج های بسیار باکیفیت مخلوط کنند و به این ترتیب به نام برنج گیلان ضربه می زنند.
با برندسازی و بسته بندی برنج و عرضه این محصول به صورت شکیل از کاهش اعتبار این محصول نزد مصرفکننده جلوگیری میشود.وقتی که برنج گیلان به صورت بستهبندی و با برند مشخص وارد بازار میشود، مشتریان نیز از مزرعه، کارخانه و محل بستهبندی برنجی که خریداری میکنند، مطلع میشوند و با اطمینان بهتری از خرید این محصول خوش طعم لذت میبرند.
باتوجه به تنوع محصولات محلی و... وجود مراکزی که که به بسته بندی و عرضه محصولات به بسته بندی مناسب میتواند به افزایش ماندگاری محصولات و عرضه بهتر آن منجر گردد.
یکی از بهترین روش ها برای نگهداری و ماندگاری ماهی، بسته بندی مناسب آن است.بسته بندی محافظی است که سلامت کالای محتوی خود را تا مرحله ی مصرف حفظ می کند. هدف از انجام این کار جلوگیری از تماس با اکسیژن و فاسد شدن ماهی است. حفظ رطوبت و تازگی آن و کاهش اکسایش چربی های ماهی از دیگر اهداف بسته بندی است.
پرورش ماهیان گرمابی و سردآبی امکان بسته بندی مناسب را به افراد می دهد و علاوه بر آن کمک می کند تا مقصد فروش ماهی در دوردست ترین نقاط به صومعه سرا هم امکان پذیر باشد.
در مورد بسته بندی و قطعه بندی کردن مرغ هم شرایط مشابه است و به دلیل وجود مرغداری های زیاد در شهرستان اجرای چنین طرحی نیز دارای مزیت است.
احداث یک واحد تولید خوراک دام و طیور در شهرستان می تواند موفق باشد. تغذيه دام و طيور با اين نوع خوراك ميتواند از بروز امراضي كه به دليل وجود آلودگيهاي مختلف در غذاي طيور پديد ميآيد جلوگيري نمايد. براي ايجاد شرايط بهرهبرداري اقتصادي از واحدهاي مرغداري و دامداریها بايد مجموعهاي از مواد كه در يك نوع غذاي خاص به تنهايي گرد هم نميآيند با هم مخلوط و آسياب نمود. اين تركيب، خوراكي را تشكيل ميدهد كه متشكل از مجموعه مواد غذايي است كه قادر است همه عناصر و مواد ضروري بدن حيوان را در حد نياز آن برطرف كند. مواد قابل استفاده در تركيب خوراك طيور به مقادير مختلفي قابل استفاده است. این واحد می تواند نیاز دامداری ها در سطح استان و شهرستان های مجاور را تامین نماید.
صنایع غذایی
صنایع تبدیلی با فرآوری محصولات کشاورزی میتواند عاملی برای استفادهی بهتر از این محصولات باشد. بسیاری از محصولات کشاورزی دارای زمان تولید و مصرف متفاوتی هستند و تولید یا برداشت آنها معمولا در یک زمان مشخص و کوتاه انجام میشود؛ ولی در زمان طولانیتری مصرف میشوند.
مربا یا لیچار، از پختن میوه کامل یا خرد شده با شکر به دست میآید. این محصول معمولا در ظروف در بسته نگهداری میشود و برای مدت زمان طولانی سالم باقی میماند. با توجه به تنوع محصولات تولیدی در شهرستان، تهیه مربا از میوه جات در قالب مشاغل خانگی مزیت دارد.
ذائقه ایرانیان به سمت مصرف ترشیجات در کنار وعده های غذایی سوق پیداکرده و آمارها نشان دهنده ی خرید بالای این محصول از مراکز عرضه است. تولید و بسته بندی مناسب محصولات تولیدی صومعه سرا شامل انواع ترشی جات (مانند زیتون) و شوریجات از جمله مزیت های این شهرستان است. عرضه ی این تولیدات در بازار فروش با بسته بندی در ابعاد و اندازه های متنوع می تواند انتخاب را برای مشتری راحت تر کرده و ارزش افزوده ای برای تولید کننده ایجاد کند.
فراوانی مرغداری در شهرستان و حجم بالای تولید گوشت سفید در منطقه، زمینه را برای تولید فرآورده هایی نظیر ناگت و ژامبون مرغ فراهم نموده است.با توجه به در دسترس بودن مواد اولیه می توان با سرمایه گذاری مناسب و تولیدات با کیفیت این محصولات را به بازار فروش عرضه داشت.
صنعت
طبق بررسیهای انجامشده، کسب و کارهای مرتبط با حوزه صنعت در شهرستان صومعهسرا رواج چندانی ندارد. باتوجه به رتبه اول شهرستان در درختکاری، تولید زغال مرغوب با توجه به تنوع درخت یکی از راههای درآمد زایی محسوب میشود.
در حال حاضر در شهرستان صومعه سرا واحدهایی در زمینه رنگ سازی، پالت سازی، تولید ادوات کشاورزی، تولید لبنیات با برند دوشون و مطهری و تولید قند فعالیت می کنند[12].
صنایع دستی
باتوجه به موقعیت اقلیمی منطقه و استان، نمد و گلیم از قدیم الایام باتوجه به خاصیت ضدرطوبتی که داشته اند،طرفداران بسیاری داشته و دارد و می توان از آن به عنوان صنایع دستی که در بوم گردی مورد استفاده قرار گیرد، یاد کرد.
در حال حاضر بافت فرش، تابلو فرش، سبد بافی، حصیر بافی و بامبو بافی در شهرستان صومعه سرا انجام می شود که در صورت بازاریابی مناسب می توان آن ها را توسعه داد و به افراد بیشتری آموزش تولید آن ها را ارائه نمود.
در انتهای تحلیل یک لیست مزیتسنجی 48 تایی در جدول زیر ارائهشدهاست. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان میدهد.
شغل |
اولویت |
کشت برنج |
1 |
کاشت درخت صنوبر |
2 |
پرورش مرغ گوشتی |
3 |
کشت نیشکر |
4 |
پرورش ماهیان سردآبی |
5 |
کشت زعفران |
6 |
پرورش گوسفند |
7 |
بسته بندی و سورتینگ برنج |
8 |
پرورش قارچ دکمه ای |
9 |
رستوران با الگوی بومی |
10 |
تهیه مربا |
11 |
پرورش گاو |
12 |
کشت سیر |
13 |
احداث گلخانه توت فرنگی |
14 |
پرورش مرغ تخم گذار |
15 |
تولید و بسته بندی ترشیجات |
16 |
پرورش ماهیان گرمابی |
17 |
اقامتگاه بومگردی |
18 |
تولید فرآورده های مرغ |
19 |
پرورش کرم ابریشم |
20 |
پرورش بوقلمون |
21 |
احداث گلخانه گل و گیاه زینتی |
22 |
کاشت هویج |
23 |
تولید زغال |
24 |
کشت بادام زمینی |
25 |
پرورش ماهیان زینتی |
26 |
احداث گلخانه صیفی جات |
27 |
کاشت خیار |
28 |
پرورش بلدرچین |
29 |
کاشت توت فرنگی |
30 |
بسته بندی و قطعه بندی کردن مرغ |
31 |
گلیم |
32 |
پرورش گاومیش |
33 |
کاشت خربزه |
34 |
کاشت هندوانه |
35 |
تابلو فرش |
36 |
کاشت کدو |
37 |
بسته بندی ماهی |
38 |
پرورش اردک |
39 |
کاشت سبزیجات خوراکی |
40 |
تولید خوراک دام و طیور |
41 |
پرورش غاز |
42 |
نمدمالی |
43 |
سبدبافی |
44 |
حصیر بافی |
45 |
نمدمالی |
46 |
کشت تنباکو |
47 |
کشت توتون |
48 |