شهربابک

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌وكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌شده‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان شهربابک ارائه‌شده‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطوريكه در قسمت مقدمه اشاره‌شده مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجوددارد، اشاره شده‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌است.

 

دامداری
باغداری
صنایع غذایی و صنایع تبدیلی و تکمیلی
زراعت
طیور
شیلات
صنایع دستی
خدمات
صنعت

 

· دامداری

دامداری یکی از کسب و کارهای اصلی مردم شهرستان شهربابک است که در قالب پرورش دام های سنگین، دام های سبک و زنبورداری در حال انجام است. فعالیت اهالی شهرستان در این حرفه موفقیت آمیز بوده و میزان بسیار خوبی شیر و گوشت در نتیجه دامداری این شهرستان تولید می شود. با در نظر گرفتن ظرفیت های شهرستان در رابطه با این حوزه شغلی، قابلیت خوبی برای توسعه پرورش هردو نوع دام سنگین و سبک وجود دارد. دام های سبک شهرستان شامل گوسفند و بز است و می توان در زمینه گسترش پرورش آن ها اقدام کرد. طبق بررسی های انجام شده، پرورش گوسفند از مزیت بالاتری نسبت به سایر دام ها برخوردار است.

توان گوسفند برای تحمل اقلیم های متفاوت بالا است، جیره غذایی کمتر و در نتیجه هزینه کمتری نیاز دارد، تمامی فرآورده های دامی مانند گوشت، شیر، ماست، کره، و حتی پشم و پوست دام پرکاربرد هستند و فروش این فرآورده ها در تمامی روزهای سال انجام می‌شود. با توجه به فروش گوشت و سایر اجزای گوسفند و دست‌یابی به سود بالا، فعالیت در این زمینه مزیت دارد. گوسفندهای پرورشی شامل گوسفندهای بومی (اکثرا نژاد بومی) ،کبوده شیراز، شال، دورگ و افشاری (به میزان کم) هستند. گوسفند کبوده شیراز نژادی پوستی-گوشتی دارد و به دلیل ارزش پوست خود مشهور شده است. گوسفندان نژاد شال دارای گوشت مرغوبی هستند و تولید شیر خوب و باکیفیتی دارند از این رو این نژاد را در دسته ی گوشتی و شیری دسته بندی می کنند. با توجه به خصوصیات ظاهری و فیزیولوژی نژاد شال، این گوسفند برای زیست در محیط‌های معتدل و کوهستانی مناسب است و می توان نسبت به پرورش آن ها اقدام نمود.

گوسفند افشاری یکی از نژادهای بسیار مهم گوسفند داشتی است که بومی استان زنجان است. مدیریت پرورشی بهینه این نژاد می تواند سودآوری واحد گوسفندداری را افزایش دهد. دلایل زیادی باعث شده است که امروزه گوسفندان نژاد افشاری جزء پر فروش ترین گوسفندان باشند. این نژاد به آب و هوای سرد عادت داشته و دارای جثه ای بزرگی است. گوسفند افشاری جزء گوسفندان سنگین ‌دنبه کشور محسوب می‌گردد. سرعت رشد بالا، تولید شیر خوب و پرچرب و بهترین گوشت قرمز (که باعث‌شده است که جزء گوسفندان دو منظوره گوشتی – شیری قرار بگیرد.)، بهبود کمی و کیفی پشم گوسفند، سازگاری و عادت پذیری با شرایط آب و هوایی مناطق سردسیر، قدرت راهپیمایی و کوه پیمایی خوب، توان چند قلو زایی، مقاومت در برابر امراض و انگل‌های منطقه و بالا بودن ضریب تبدیل و داشتن بازده اقتصادی مطلوب از جمله مزایای پرورش گوسفند افشاری است.

به طورکلی بز به‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز به‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود. بزهای پرورش یافته نیز از نوع بومی، دورگ آلپاین، دورگ مورسیا، دورگ سانن و همچنین سانن خالص (به میزان کم) هستند که پرورش تمامی آن ها بازدهی خوبی داشته و می توان در این حوزه سرمایه گذاری گسترده تری انجام داد. البته پرورش بز بومی در اولویت های پایین‌تر قرار می گیرد.

بز سانن یک نژاد شیری پرتولید است که نسبت به بزهای بومی، تولید شیر بسیار بیشتری دارد و می‌تواند بخشی از نیاز کشور به شیر و پروتئین حیوانی را تأمین نماید. نرخ تبدیل مواد خوراکی به شیر در بزهای سانن بالاتر می‌باشد که این امر موجب افزایش بازدهی بز سانن از خوراک مصرف شده توسط آن می‌شود. کسب و کار پرورش بز سانن موجب اشتغال‌زایی و رغبت بیشتر جوانان به امر دام‌پروری می‌شود. هر کیلوگرم شیر بز با قیمت بیشتری نسبت به شیر گاو فروخته می‌شود و در نقاط مختلف کشور طرفداران خاص خود را دارد.

پرورش گاو نیز از مزیت بالایی در این شهرستان برخوردار است. گاوهای پرورش یافته در این شهرستان از نژاد هلشتاین و دورگ هستند و می توان نسبت به توسعه پرورش آن ها اقدام کرد. گاو هلشتاین که به نام هولشتاین هم شناخته می شود جزء سنگین وزن ترین گاوهای شیری در جهان است. این نژاد که از نظر تولید شیر بهترین نژاد در میان گاوهای شیری است حدودا ۷۲۴۰ لیتر شیر در سال تولید می کند. درصد چربی این شیر 65/3 درصد  و درصد پروتئین آن ۳ درصد است.

امروزه به منظور بهره برداری بهینه، از گاو های دورگ استفاده می‌شود. که این دام‌ها، حاصل تلقیح نژاد اصلی و نژاد بومی هستند. گوساله ای که از طریق آمیخته گری متولد می شود هم برخی خصوصیات ارثی گاو نر اصیل و هم برخی خصوصیات ارثی گاو ماده بومی را دارا است. در نسل های بعدی به تدریج صفات منتقل شده از گاو های اصیل در گوساله ها ظاهر می شود و تولیدات شیر و گوشت اغلب آنها نیز به نحو قابل توجهی بیشتر می شود.

زنبورداری از دیگر حرفه هایی است که برخی از مردم شهرستان شهربابک را به خود مشغول ساخته است. در این شهرستان ظرفیت های خوبی در خصوص زنبورداری وجود دارد و تنوع پوشش گیاهی مراتع شهرستان شهربابک، موجب شده تا عسل تولیدی در شهرستان از کیفیت بالایی برخوردار باشد؛ بنابراین سرمایه گذاری گسترده تر در این زمینه صرفه اقتصادی دارد و پیشنهاد می گردد. پرورش زنبور اگر همراه با رعایت اصول علمی صورت پذیرد، می تواند پیشه‌ای سودآور باشد. زندگی این حشرات به سبک کلنی باعث شده تا پرورش دهندگان زنبور از اشتغالی پایدار بهره مند شوند چراکه میزان بالای زاد و ولد زنبورها باعث سودآوری بیشتر برای پرورش دهندگان خواهد شد. بر خلاف افکار غالب عمومی که تصور می کنند مهمترین فایده زنبورعسل، تولیدعسل  و سایر محصولات و فراورده های مرتبط با شهد و عسل است، در واقع بالغ بر 90 درصد فواید زنبورعسل مربوط فعالیت گرده افشانی است. عدم فعالیت زنبورها و دیگر حشراتی که گرده افشانی را انجام می دهند باعث عدم باروری و نابودی تدریجی گیاهان و درختانی که برای گرده افشانی به این آنها وابسته اند می شود. افراد با تجربه معمولا در کنار پرورش زنبور عسل به کشاورزی و تولید محصولات زراعی می پردازند و با یک تیر دو نشان می زنند، زیرا با ادغام این 2 فعالیت علاوه بر تامین مواد غذایی برای زنبورها به دلیل کیفیت در گرده افشانی، به کشت و زراعتی با کیفیت و محصولی بی نظیر نیز دست خواهند یافت.

 

· باغداری

باغداری یکی از حوزه‌های رایج در شهرستان شهربابک است. تولید اشتغال توسط باغداری بسیار زیاد می‌باشد و به اقتصاد شهرستان و فضای کسب و کار رونق می‌بخشد. کشاورزی و ازجمله باغبانی در توسعه ملی و افزایش رفاه عمومی، فقرزدایی، تنوع بخشیدن و پایدار کردن الگوی توسعه شهری، توزیع درآمد و عدالت اجتماعی موثر است.

در شهرستان شهربابک محصولات باغی متنوع و ارزشمندی تولید می شود که توسعه تولید آن ها نقش مهمی در تامین نیاز کشور و همچنین صادرات محصولات باغی خواهد داشت. لازم به ذکر است تمامی پیشنهادات مربوط به توسعه تولید محصولات کشاورزی اعم از باغی و زراعی، منوط به وجود زمین کافی در شهرستان می باشد.

لازم به ذکر است که محصولات تولیدی در این شهرستان در معرض سرمازدگی قرار دارند و سرما باعث ایجاد تنش در گیاه می شود و گیاه برای از بین بردن این تنش و استرس انرژی زیادی را مصرف خواهد کرد؛ بنابراین میوه دهی گیاه کاهش یافته و بازدهی آن کم می شود. برخی از روش های کوتاه مدت و یا بلند مدت برای جلوگیری از سرمازدگی وجود دارد تا به وسیله آن‌ها این خسارات را به حداقل رساند. پیشگیری به  وسیله خاک مناسب، ارقام مناسب، زمان کاشت مناسب، ماشین های مولد باد، بخاری، انتخاب اراضی مناسب و ... از جمله این روش ها هستند[1].

پسته مهم ترین محصول باغی شهرستان شهربابک است که به میزان انبوهی تولید می شود. اکبری، احمد آقایی، فندقی و کله قوچی از جمله ارقام پسته های تولیدی در این شهرستان هستند.[2] با توجه به بازدهی بسیار مطلوب این محصول در شهربابک و سودآوری بالای آن، سرمایه گذاری در زمینه توسعه باغات آن مقرون به صرفه بوده و پیشنهاد می گردد. اصولا درخت پسته از ۷ تا ۹ سال پس از کاشت نهال و پیوند، شروع به دادن محصول می‌نماید. کسانی که قصد احداث باغ پسته را دارند برای داشتن سود اقتصادی باید کمی صبور باشند. بهترین خاک برای کاشت درخت پسته، خاک رسی یا شنی است. کیفیت آب مصرفی برای آبیاری درخت پسته به گونه ای است که در کاشت سایر محصولات کشاورزی با آن آب غیر ممکن یا غیر اقتصادی است. آگاهی از اقلیم و آب و هوای مناسب برای درخت پسته یک امر حیاتی قبل از احداث باغ است. شرایط مناسب آب و هوایی برای کاشت نهال پسته اقلیم گرم و خشک در تابستان (گرمای سوزان نباشد) و زمستان سرد و معتدل است. (البته کاشت پسته در مناطق سردسیر نیز جوابگو بوده و در این مناطق بهترین زمان کاشت نهال پسته، بعد از سپري شدن يخبندان است.) انتخاب پایه مناسب نکته دیگری است که لازم است درنظر گرفته شود. یک پایه پسته قوی و ایده آل باید نسبت به بیماری های مختلف مقاوم و دارای رشد بالایی باشد، همچنین مقاومت و سازگاری زیادی در برابر کم آبی و شوری داشته باشد. محصول پسته به لحاظ اهمیتی که اندام های مختلف گونه های متعدد درختان پسته از نظر خوراکی و صنعتی دارد همواره حائز اهمیت فراوانی است و انسان از میوه، پوست، هسته، برگ، ساقه و حتی صمغ آن نیز استفاده می‌کند.

بادام و گردو از دیگر میوه های خشک تولید شده در این شهرستان هستند که قابلیت توسعه تولید آن ها وجود دارد. البته بررسی های انجام شده نشان می دهد، تولید گردو در اولویت های بعدی مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد. از درخت بادام به‌عنوان یک درخت مقاوم در برابر خشکی یاد می‌شود و در شرایطی که بی‌آبی وجود دارد، درخت بادام میوه خوبی می‌دهد و همچنین ازلحاظ شرایط کاشت در زمین‌های آهکی هم تا حد زیادی مقاومت دارد. با توجه به موارد گفته شده و ارزش افزوده خوبی که کاشت این محصول دارد، ایجاد باغات بادام، سوددهی خوبی را خواهد داشت. با توجه به اینکه در شهرستان شهربابک، درختان بادام نیز در معرض خطر سرمازدگی قرار دارند، طرحی در رابطه با مقایسه ارقامی از بادام توسط اداره ترویج مدیریت جهاد کشاورزی صورت گرفته است و ارقام تونو و سوپر نوا روی پایه تلخ، برای کاشت در شهرستان شهربابک مناسب تشخیص داده شده اند. زیرا این ارقام مقاوم به سرما و دارای عملکرد بالا بوده و از امتیازات خوبی برخوردار هستند .[3]

گردو، درختی چندساله و مقاوم است که پس از رشد کامل، هر درخت تا 18 کیلوگرم تولید محصول خواهد داشت. محصول نهایی قیمت بالایی دارد که هم در داخل کشور طرفداران زیادی داشته و هم قابلیت بالای صادرات دارد. در صورت احداث باغ گردو، تا سال های سال نیاز به سرمایه گذاری و کشت دوباره وجود ندارد؛ زیرا درخت گردو دارای عمر طولانی است و تا ده ها سال قابلیت برداشت دارد. میوه گردو هم جزء معدود میوه هایی است که هیچ گونه نیازی به هزینه انبار در سردخانه ندارد و به دلیل ماندگاری طولانی، می تواند چند ماه و حتی چند سال مورد مصرف قرار گیرد. در ضمن چوب درخت گردو هم برای منبت کاری، خراطی و کنده کاری، ساخت مجسمه و اشیاء دکوری، ساخت آلات موسیقی و همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکش های چوب بسیار پرکاربرد است. این چوب نیمه سنگین و نیمه سخت بوده و مقاومت مناسبی در برابر فشار، خمش، رطوبت و کشش دارد.

شهرستان شهربابک استعداد خوبی در زمینه احداث گلخانه دارد. در حال حاضر گلخانه هایی در خصوص تولید خیار، گوجه و توت فرنگی وجود دارند که می توان در زمینه توسعه تولید این محصولات گلخانه ای اقدام کرد. علاوه بر این موارد، با توجه به رونق دامداری در شهرستان و نیاز به علوفه دامی، احداث گلخانه ای جهت تولید علوفه به صورت هیدروپونیک از جمله پیشنهادات شغلی در این حوزه است.[4] هیدروپونیک یا آب‌کشت، یکی از روش های خلاقانه تولید محصولات کشاورزی بدون خاک و سم و با کم ترین نیاز به آب (با استفاده از محلول مغذی) است. با این روش، در هر نقطه ای از ایران می توان هر محصول کشاورزی را بدون توجه به اقلیم و نوع خاک، برداشت کرد. در روش هیدروپونیک، ریشه گیاه، در معرض هوا قرار دارد و آلودگی خاک، مشغله ذهنی گلخانه دار نیست و نیازی به ضد عفونی نخواهد بود، چون آب به صورت چرخشی در حرکت است؛ بنابراین در مصرف آب صرفه جویی شده و هزینه تمام شده تولید،‌ کاهش پیدا می کند.

محصولاتی همچون خیار، گوجه و سبزیجات در فضای آزاد کاشته می شوند اما با توجه به مصرف آب کمتر در فضای گلخانه، کاشت این محصولات در فضای آزاد در اولویت های پایین‌تر قرار می‌گیرد.

گل محمدی از دیگر محصولاتی است که در سطح نه چندان گسترده ای کاشته می شود و با توجه به وجود مشکل کم آبی در شهرستان شهر بابک و نیاز آبی پایین این محصول، سرمایه گذاری در زمینه توسعه تولید آن، مزیت دارد. گل محمدی، گیاهی مقاوم به کم آبی، آفات و امراض است، که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغال زایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآورده‌های برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کلیه کشورهای جهان را دارا است.

میوه به از دیگر محصولات باغی شهرستان است که از مرغوبیت و بازارپسندی بالایی برخوردار می‌باشد؛ بنابراین سرمایه گذاری در زمینه توسعه باغات میوه به، صرفه اقتصادی داشته و پیشنهاد می گردد. درخت به یکی از پرطرفدار ترین درختان میوه محسوب می شود. میوه درخت به، به دلیل متفاوت بودن طعم آن طرفداران خاص خود را دکارخانه آرد. درخت به از خانواده درختان سیب است؛ اما نسبت به درخت سیب مقاومت کمتری نسبت به سرمای زیاد دارد، ، این درخت بعد از ۴ الی ۵ سال از کاشت، شروع به میوه دهی می کند. بنابراین با توجه به اینکه بازگشت سرمایه در احداث و بهره وری از باغات به، طولانی است، لازم است باغداران برای کسب سود، مقداری صبور باشند.

طبق بررسی‌های انجام‌شده انار و انگور از میوه‌هایی هستند که در شهرستان تولید می‌شوند. با توجه به سازگاری این محصولات با شرایط اقلیمی شهرستان و مزایای حاصل از تولید آن ها، سرمایه گذاری در زمینه افزایش تعداد این باغات پیشنهاد می‌شود. نهال انار حداقل سه سال نیاز به رشد دارد و از سال چهارم به بعد شروع به باردهی می کند. درخت انار بیش از 40 سال عمر مفید داشته و در مقابل کم آبی مقاوم است؛ اما میزان و نوع آب در کیفیت و کمیت میوه آن تاثیر مهمی دارد. مصرف انار در سال های اخیر افزایش یافته است. خواص این میوه و ابعاد مختلف محصولی آن از دلایل افزایش مصرف است. از انار در تولید داروهای تقویتی و صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. مصرف رب و آب انار نیز از گذشته رواج داشته و در سال های اخیر به اشکال متنوع و بهتری انجام می شود. کاشت انار فعالیتی درآمدزا است که با ارزیابی نیاز بازار، به روز رسانی فرآیند بسته بندی و جابجایی و ... می توان درآمد آن را افزایش داد.

انگور از مهم‌ترین محصولات باغی است که هم به لحاظ سطح زیر کشت و هم ارزش اقتصادی و تغذیه‌ای، موردتوجه کشاورزان و کارآفرینان است. زیبایی، تنوع رنگ، طعم و مزه، ارزش غذایی، خواص دارویی و وجود فرآورده‌‌های تبدیلی چون کشمش، شیره انگور، روغن هسته انگور، کنسانتره، آب انگور، سرکه، آبغوره، دارو‌های تقویتی و مواد آرایشی ‌بهداشتی، همچنین توصیه‌‌های دینی و مذهبی، انگور را به یک میوه استثنایی و بی‌نظیر تبدیل کرده است؛ بنابراین در بین مردم طرفداران زیادی دارد و بازار مصرف این محصول به صورت محصولات فراوری شده و تازه خوری فراهم است. پرورش انگور علاوه بر اشتغال‌زایی، یکی از محصولات ارزآور کشور است و می‌تواند در توسعه صادرات غیرنفتی در بخش کشاورزی، سهم بسزایی داشته باشد.

در شهرستان شهربابک انواع مختلفی از میوه های هسته دار مانند زردآلو، هلو، گیلاس، شفت آلو، شلیل، آلبالو و آلو تولید می شوند و ظرفیت لازم برای توسعه تولید این محصولات وجود دارد. البته احداث باغات مربوط به شلیل و شفتالو در اولویت های بعدی این حوزه قرار می گیرد. میوه های نام برده شده علاوه بر اینکه به عنوان تازه خوری با استقبال خوبی روبه رو هستند، در صنایع غذایی مختلف مانند تولید آبمیوه، چیپس میوه، لواشک و... نیز کاربرد دارند، بنابراین تولید آن ها از سوددهی خوبی برخوردار است.

پرورش قارچ از دیگر فعالیت هایی است که در حوزه باغداری شهرستان انجام می شود. البته این فعالیت به صورت گسترده صورت نگرفته است اما ظرفیت لازم برای توسعه آن وجود دارد. میزان مصرف قارچ در سال های اخیر رشد خوبی داشته و سرانه مصرف بالا رفته است. مشتری داشتن این محصول از یک سو و غنی از پروتئین و ویتامین بودن آن از سوی دیگر، باعث شده که جایگزین مناسبی برای گوشت باشد. پرورش قارچ از شغل هایی است که می توان با سرمایه اولیه کم و محیط کوچک شروع کرد. یک دوره کامل پرورش قارچ 60 روز طول می کشد که قابلیت کاهش به 35 روز را دارد.

 

· صنایع غذایی

راه‌اندازی کسب و کار فراوری محصولات کشاورزی مهم ترین روش برای ایجاد اشتغال و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی محسوب می‌شود که کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده از منابع را تا حد امکان ممکن می‌کند.

شهرستان شهربابک ظرفیت های خوبی در زمینه ایجاد صنایع غذایی مختلف دارد و در حال حاضر نیز فعالیت هایی در این حوزه صورت گرفته است اما بررسی های انجام شده در زمینه تولیدات کشاورزی و دامی شهرستان نشان می دهد که قابلیت سرمایه گذاری مجدد در این حوزه وجود دارد.

همانطور که در حوزه باغداری بیان شد، پسته مهم ترین محصول باغی شهرستان است که میزان تولید بالایی دارد. بنابراین شرایط برای احداث واحدهای صنعتی فرآوری پسته در این شهرستان فراهم است. در حال حاضر در بحث فرآوری پسته، پوست کندن آن انجام می شود و پسته تولید شده به صورت فله ای به خارج از شهرستان ارسال می گردد.[5] ایجاد واحدهای پسته پاک کنی، شور کردن پسته، تهیه پودر پسته، تولید خلال پسته و بسته بندی آن از جمله مشاغل پیشنهادی در زمینه فرآوری پسته است. کره پسته، حلوای پسته و روغن پسته نیز از فرآورده های حاصل از پسته است که در بین مردم کشور ما رایج نشده است ولی با تبلیغات صحیح می توان بازار فروش خوبی را در خصوص این محصولات  داشت.

بادام از دیگر محصولاتی است که میزان تولید زمینه را برای احداث واحد صنعتی فرآوری آن فراهم کرده‌است. مغز بادام برای فرآوری بیشتر، توزین شده و عملیاتی چون برش زدن، خرد کردن، بو دادن ، نمک زدن و یا دودی کردن روی آنها انجام می‌گیرد. این محصولات نهایی درون شیشه، فویل، قوطی، کیسه یا جعبه، بسته بندی و در بازار عرضه می‌شود. همچنین تکه های کوچک مغز بادام نیز ممکن است آسیاب شده و به صورت آرد یا خمیر برای فرآورده های نانوایی استفاده شوند. روغن بادام نیز از دیگر فرآورده هایی است که تولید آن سوددهی خوبی خواهد داشت.

تولید میوه های خشکی همچون گردو، پسته و بادام، شرایط را برای احداث واحد تولید و بسته‌بندی خشکبار فراهم کرده‌است. آجیل و خشکبار از موارد مصرفی است که سال‌ها مورد استفاده عموم قرار گرفته و گاهی حتی در بازار جهانی و صادرات جایگاه خاصی دارد. تولید و بسته بندی خشکبار به سرمایه زیادی نیاز ندارد و در صورتی که بسته بندی و پخت خشکبار با دقت انجام شود جهت فروش آن، هیچ مانعی وجود نخواهد داشت.

مقدار گندم تولید شده در شهرستان این انگیزه را در افراد علاقه مند ایجاد می کند تا در زمینه ایجاد واحدهای صنعتی یا نیمه صنعتی تولید فرآورده های حاصل از گندم مانند آرد، کیک، کلوچه و بیسکوییت و گندم برشته فعالیت کنند. البته تولید گندم برشته در اولویت های پایین‌تر قرار می‌گیرد. در زمینه فراوری گندم در این شهرستان واحدهایی در زمینه تولید رشته آشی، شیرینی و نان سنتی وجود دارند [6] و توسعه فعالیت در این زمینه ها مقرون به صرفه به نظر نمی رسد.

در شهرستان شهربابک گل محمدی به میزان مناسبی کاشته می شود و احداث واحدی صنعتی جهت فرآوری و بسته بندی این گیاه دارویی باارزش مقرون به صرفه بوده و پیشنهاد می گردد. منظور از فرآوری گل محمدی انجام فرآیندهایی مانند خشک کردن، بسته بندی، گلاب گیری و تهیه اسانس آن است. بسیاری از فعالان در عرصه صنعت عطرسازی، اسانس گل محمدی را مهم ترین ماده اولیه این صنعت می‌دانند. بخش اعظم اسانس گل محمدی تولید شده، به دلیل داشتن عطر و بوی بسیار خوش برای تهیه عطرهای گران قیمت استفاده می‌شوند. گلاب نیز یکی از نوشیدنی‌هاي پرمصرف در طب سنتی است و طبع میانه تا حدودی رو به خنکی دارد. اسانس و گلاب حاصل از این گل در رفع مواردی نظیر افسردگی، بی خوابی، فشار روحی، خشکی و حساسیت پوست، التیام زخم های پوستی و عفونت های باکتریایی و ویروسی مؤثر است.

همچنین با توجه به تولید سایر گیاهان دارویی در شهرستان شهربابک، احداث واحدی نیمه صنعتی یا سنتی در زمینه فرآوری این گیاهان مزیت دارد. فرآوری گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايه‌گذاري زيادي نداشته و مي‌تواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. یکی از فرآوری‌های گیاهان دارویی تولید عرقیات است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده ای نمی باشد و می توان با سرمایه‌ای اندک به این کسب و کار مشغول شد. خشک کردن و بسته‌بندی نیز از دیگر فرآوری‌های گیاهان دارویی است که می‌توان با فعالیت در آن‌ها به سود رسید.

تولید انواع مختلفی از میوه ها با مقادیر مناسب، شرایط خوبی برای احداث واحدهای نیمه صنعتی یا سنتی در زمینه فرآوری آن ها و تولید چیپس میوه، میوه خشک، مربا، لواشک و ترشی میسر کرده است. البته در حال حاضر فرآیند خشک کردن میوه ها در شهرستان انجام می شود اما تولید زیادی در این زمینه صورت نمی گیرد. خشک کردن میوه‌جات، یکی از روش‌هاي جلوگیري از فساد میکروبی آن‌ها است. در این روش، در اثر کاهش میزان رطوبت، امکان فساد میکروبی بسیار کم شده و سرعت دیگر واکنش‌هاي مضر نیز، به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد. خشک کردن، ضمن اینکه روي محصول اثر حفاظتی دارد، وزن و حجم آن را نیز به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد، در نتیجه از هزینه‌های حمل و نقل و ذخیره‌سازي نیز می‌کاهد. با توجه به اینکه بخشی از بازار میوه خشک ایران، سهم محصولات وارداتی است، با تولید مشابه داخلی این میوه‌ها (از نظر نوع و کیفیت)، می‌توان مانع واردات و خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور شد. همچنین نیاز بیش از حد برخی از کشورها به این گونه محصولات (به دلیل شرایط ویژه اقلیمی آن‌ها، هزینه بالای حمل و نقل سبزیجات و میوه‌های تازه و محدود بودن زمان نگه‌داری آن‌ها)، فرصت مناسبی برای رونق تولید و صادرات چیپس میوه فراهم آورده است.

در بین میوه های تولیدی در شهرستان شهربابک، انگور نیز مقدار تولید خوبی دارد و می توان روی فرآوری آن سرمایه گذاری کرد. احداث واحد صنعتی تولید کشمش و شیره از جمله پیشنهادات شغلی در این حوزه است. فرآورده های نام برده شده با استقبال و بازارفروش خوبی روبه رو خواهند بود.

رونق دامداری و پرورش طیور در شهرستان، احداث واحدهای صنعتی تولید فرآورده های حاصل از آن ها را امکان پذیر کرده است. با توجه به تولید انبوه شیر در شهرستان، کارخانه ای جهت تولید لبنیات با برند شبان وجود دارد و به نظر می رسد فعالیت در حوزه تولید لبنیات صنعتی در این شهرستان کافی باشد. اما با توجه به وجود شیر مازاد، امکان ایجاد واحدهای سنتی یا نیمه صنعتی جهت تولید لبنیات مقرون به صرفه بوده و یپشنهاد می گردد.[7]

اما در زمینه فرآوری گوشت قرمز و سفید فعالیتی در این شهرستان انجام نشده است و می توان در این حوزه سرمایه گذاری کرد. تولید سوسیس و کالباس از جمله پیشنهادات شغلی در رابطه با فراوری گوشت است که قابلیت انجام دارد، اما ممکن است برای تامین بازارفروش نیاز باشد که خارج از شهرستان بازاریابی صورت بگیرد. در بین فراورده های عمل آوری شده از گوشت، سوسیس و کالباس به دلیل آماده سازی سریع و همچنین طعم و مزه مطلوب، مصرف بیشتری دارد. سوسیس و کالباس حاوی پروتئین های حیوانی کافی، چربی، کربوهیدرات و ویتامین است و می توان آن‌ها را از جمله غذاهای آماده در سفره خانواده ها نام برد. برای حفظ این جایگاه و افزایش تقاضای این محصولات، علاوه بر انتخاب روش های مناسب تولید و فراوری، باید به نوع و شکل بسته بندی آنها نیز توجه نمود.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از آن در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد. لذا صنایع تبدیلی می‌تواند زمان استفاده را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات می‌گردد. در شهرستان ظرفیت‌های خوبی برای احداث واحدهای مرتبط با صنایع تبدیلی و تکمیلی وجود دارد و فعالیت هایی نیز در این زمینه انجام شده است اما امکان بهره برداری بیشتر از ظرفیت های موجود وجود دارد.

با توجه به پرورش مرغ در سطح گسترده در این شهرستان و نبود واحدی جهت کشتار آن ها، احداث کشتارگاه صنعتی طیور پیشنهاد می گردد و می توان گفت احداث کشتارگاه از جمله نیازهای مهم شهرستان است.[8] فرد سرمایه‌گذار با احداث کشتارگاه صنعتی و خرید طیور، سود اقتصادی خوبی کسب می‌کند. احداث کشتارگاه به لحاظ رعایت موارد بهداشتی، اشتغالزایی، کاهش آلودگی محیطی زیست، بالابردن ظرفیت تولید و... در هرمنطقه ای که تعداد طیور پرورشی زیادی دارد و ذبح آن ها به صورت سنتی انجام می شود، لازم است.

در زمینه کشتار دام ها، یک مورد کشتارگاه نیمه صنعتی وجود دارد و فعالیت مجدد در این زمینه دارای توجیه اقتصادی نخواهد بود. اما با توجه به وجود کشتارگاه دام می توان در زمینه بسته بندی گوشت فعالیت کرد. البته ممکن است استقبال خوبی از گوشت بسته بندی شده در داخل شهرستان صورت نگیرد ولی می‌توان محصولات تولیدی را به سایر نقاط ارسال کرد. یکی از روش‌های تازه ماندن گوشت، بسته‌بندی مناسب است. بسته بندی باید به گونه‌ای باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی جلوگیری کند. همچنین بسته بندی باید خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ و گوشت را در برابر آلودگی های میکروبی و سایر آلودگی ها نگهداری کند. لازم به ذکر است بسته بندی گوشت در اولویت های پایین‌تر مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد.

با توجه به رونق دامداری و پرورش طیور در شهرستان شهربابک و نیاز به خوراک دام و طیور، فعالیت در این زمینه توجیه اقتصادی داشته و پیشنهاد می گردد. البته در حال حاضر واحدی جهت تولید خوراک دام و طیور وجود دارد اما بررسی ها نشان می دهد واحد موجود کفاف نیاز شهرستان را نمی دهد و قابلیت احداث واحد دیگری در این زمینه وجود دارد.[9]

همچنین با توجه به تولید پوست و پشم دام به میزان مناسب احداث واحدی جهت فرآوری پوست دام مقرون به صرفه است. البته ممکن است بازارفروش محصولات حاصل از فراوری پوست دام در داخل شهرستان تامین نشود که در این صورت می توان در خارج از شهرستان بازاریابی انجام داد. فراوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم دوزی  و همچنین استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه گذار، سود خوبی هم نصیب دامدار می‌کند.

در شهرستان شهربابک انواع محصولات باغی تولید می شوند و وجود سردخانه یکی از نیازهای شهرستان است، اما در حال حاضر چنین واحدی در شهرستان وجود ندارد[10] و سرمایه گذاری در این زمینه توجیه اقتصادی خواهد داشت.[11] از مهمترین مزایای استفاده از سردخانه میوه و سبزی می توان به جلوگیری از فساد محصول اشاره کرد. روند انواع فسادها از قبیل فساد فیزیکی، فساد شیمیایی یا تغییر رنگ محصول، فساد ناشی از وجود میکروارگانیسم ها و غیره با نگهداری در سردخانه ها به شدت کند شده و حفظ کیفیت محصول در زمان طولانی تر حاصل می گردد. از دیگر مزایای با اهمیت احداث سردخانه میوه، کنترل قیمت بازار است. ذخیره کردن میوه در سردخانه موجب می شود در ماه هایی که مصرف میوه بسیار است و فصل برداشت آن محصول خاص نیست، بازار با کمبود مواجه نشده و حباب قیمت ایجاد نگردد. در واقع با ساخت سردخانه میوه تعادلی در عرضه و تقاضا ایجاد می گردد و موجب خواهد شد از افزایش بی رویه قیمت که به ضرر مصرف کننده است و از کاهش بیش از حد آن که به ضرر باغداران است جلوگیری به عمل آید؛ بنابراین نقش سردخانه های میوه جات به عنوان حد واسط بازار و باغداران در این بین بسیار پر رنگ و حیاتی است.

بسته بندی عسل از دیگر حرفه هایی است که قابلیت راه اندازی در این شهرستان را دارد و با توجه به اینکه چنین واحدی در حال حاضر وجود ندارد (عسل موجود به صورت سنتی بسته بندی می شود.)، فعالیت در این زمینه مزیت دارد. ویژگی مهم عسل آن است که این ماده طبیعی به دلیل نداشتن آب، به شرط دوری از رطوبت، در مدت طولانی فاسد نمی‌شود. این ماده فقط در صورتی ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد که بیش از ۶۰ درجه، حرارت ببیند. البته برای حفظ قدرت ضد میکروبی عسل باید آن را در مکانی تاریک و یا در ظرف شیشه ای مات یا تیره خارج از یخچال نگه داشت. نگهداری عسل در ظروف فلزی برای مدت طولانی مناسب نیست. بدین منظور امروزه بسته بندی عسل به شکل های جذاب، خلاقانه و مناسب جهت نگهداری رو به افزایش است. بسته‌بندی های شکیل، باعث جذب بیشتر مشتری و همچنن تسهیل در حمل و نقل عسل می‌شود؛ لذا کار کردن در حوزه بسته بندی عسل تولیدی شهرستان علاوه بر سودآوری باعث ایجاد اشتغال پایدار می‌شود.

با توجه به وجود باغات پسته و تولید پوست پسته در این شهرستان، راه اندازی واحدی جهت تولید کمپوست پیشنهاد می گردد. تهیه کمپوست یکی از موارد استفاده از پوست سبز پسته مانند بقایای گیاهی وآلی دیگر است. با پیشرفت کشاورزی ارگانیک استفاده  ازکودهای ارگانیک اهمیت بیشتری یافته است. از آنجایی که کمپوست مواد آلی یک نوع کود ارگانیک به شمار می‌رود تقاضای مصرف آن رو به افزایش است.

لازم به ذکر است در صورت دقت نکردن به بازارفروش و ظرفیت شهرستان، مشاغلی که در این حوزه نام برده شد با مسئله اشباع روبه رو خواهند شد. بنابراین در نظر گرفتن نیاز و ظرفیت شهرستان و همچنین بازارفروش در شهرستان های اطراف در زمینه راه انداری این مشاغل مهم است.

 

· زراعت

بخش زراعت در روند رشد و توسعه اقتصادی نقش‎های متعددی بر عهده دارد که از جمله مهم‎ترین آن‎ها می‎توان تامین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع بالادستی، تامین نهاده‎هایی مانند نیروی کار، مصرف تولیدات سایر بخش‏های صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشین‌آلات کشاورزی، ارزآوری برای کشور و تامین مالی سایر بخش‎های زیربنایی را نام برد. در شهرستان شهربابک انواعی از محصولات زراعی تولید می شوند که می توان در زمینه توسعه تولید آن‌ها سرمایه گذاری کرد.

زعفران از جمله محصولات ارزشمندی است که به میزان نه چندان زیاد کشت می شود و با توجه به سازگاری با شرایط اقلیمی شهرستان، افزایش سطح زیر کشت آن مزیت دارد.  مقاومت زعفران در برابر سرما زیاد است و به آب کمی نیاز دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می کند. ایران اولین کشور تولیدکننده زعفران است که قریب به 90 درصد از زعفران جهان را تأمین می کند. مصرف زعفران در ایران بالا است و نه تنها می تواند نیاز منطقه زیرکشت را تامین کند بلکه درسراسر ایران نیز مشتری دارد.

کشت گیاهان دارویی از دیگر پتانسیل های شهرستان در زمینه زراعت است. در حال حاضر انواع مختلفی از گیاهان دارویی به صورت خودرو و کشت شده (به میزان کم) تولید می گردند که می توان در زمینه توسعه تولید آن ها اقدام کرد. گاوزبان، کاسنی، به لیمو، چای ترش، بادرنجبوئیه و زیره سبز انواعی از گیاهان دارویی این شهرستان هستند. امروزه افراد زیادی به استفاده از گیاهان دارویی متمایل شده اند. خواص بی نظیر این گیاهان و نداشتن عوارض جانبی ناشی از مصرف باعث شده تا افراد زیادی به صور مختلف از آن ها استفاده کنند. به همین جهت به کشت گیاهان دارویی می توان به چشم یک مزیت پر سود نگریست.از آن جا که این گیاهان برای کشت، مراقبت خاص و شرایط حساسی نیاز ندارند، می توان روی کشت آن ها سرمایه گذاری کرد.

گندم و جو از دیگر تولیدات زراعی شهرستان شهربابک هستند که میزان تولید خوبی دارند و افزایش تولید آن‌ها مزیت دارد. در میان محصولات کشاورزی، کشت گندم نسبت به بقیه کم دردسرتر است.گندم در بازه زمانی حدودا هشت ماهه به ثمر نشسته و به مرحله سود دهی می رسد و در دو نوع بهاره و پاییزه کشت می شود که محصول دهی پاییزه آن بیشتر است. علاوه بر خود گندم، کاه آن نیز مشتری خاص خودش را دارد.  بعد از برداشت محصول، زمین آن هم چراگاه گوسفندان می‌شود. همچنین مورد حمایت های دولت واقع شده و کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانه ای در اختیار کشاورزان قرار می گیرد؛ بنابراین توسعه این کشت توجیه اقتصادی دارد. جو از دیرباز در سبد تغذیه دام جایگاه ویژه داشته و به صورت دانه و علوفه سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جو برای تهیه نان و پخت سوپ نیز استفاده می شود و در تهیه غذای کودک کاربرد دارد. جوشانده جو داروي خوبي براي مبتلايان به تب و كم خوني و سوء هاضمه بوده و پایین آورنده کلسترول است.

شهرستان شهربابک در زمینه علوفه های دامی نیز تولیداتی دارد. یونجه و ذرت علوفه‌ای از جمله محصولاتی هستند که در شهرستان کشت می شوند و توسعه کشت آن ها نیز به دلیل رونق دامداری، صرفه اقتصادی خوبی خواهد داشت. در میان گیاهان علوفه ای، یونجه به خاطر ارزش غذایی بالا و عملکرد خوب آن از اهمیت خاصی برخوردار است همچنین به علت وجود باکتریهای ریزوبیوم در ریشه های خود قادر به تثبیت ازت هوا بوده و به این طریق باعث باروری خاک می شود از طرفی دیگر گیاهی چندساله است و تا چند سال می توان برداشت انجام داد؛ بنابراین توسعه این کشت توجیه اقتصادی داشته و امکان تامین بخشی از علوفه مورد نیاز دام، فراهم می‌شود که علاوه بر ایجاد اشتغال مولد و حصول درآمد مناسب برای زارعین، در استفاده بهینه از ظرفیت های پرورش دام نیز موثر خواهد بود و نیاز شهرستان برای وارد کردن نهاده های مورد نیاز دام از سایر مناطق را برطرف خواهد کرد. ذرت علوفه‌ای دارای ویژگی‌هایی چون سازگاری با شرایط اقلیمی گرم و خشک و عملکرد بالا است. با کشت ذرت علوفه ای می‌توان نیاز کشاورزان را در تولید خوراک دام برطرف کرد. همچنین، این گیاه در صنعت غذایی، شیمیایی و دارویی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. علاوه بر ذرت علوفه‌ای، ذرت دانه‌ای (به میزان کمتر) نیز در شهرستان کشت می‌شود و قابلیت توسعه دارد.

 

· طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و سود سرشاری دارد. در شهرستان شهربابک انواع مختلفی از طیور پرورش می یابند که توسعه پرورش آن ها، ضمن درآمدزایی مناسب، اشتغالزایی خوبی نیز به دنبال خواهد داشت.

مرغ از جمله طیوری است که توجه خوبی به پرورش آن شده است. در این شهرستان واحدهای مرغداری در زمینه پرورش مرغ گوشتی فعالیت می‌کنند که قابلیت افزایش تعداد آن ها وجود دارد. همچنین با اینکه واحدی در زمینه پرورش مرغ تخم گذار وجود ندارد اما بررسی ها نشان می دهد که سرمایه گذاری در این زمینه نیز جوابگو خواهد بود.[12]

گوشت مرغ به سبب مزیت‌های فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند مطرح و نیاز عمومی منطقه و کشور را در این زمینه مرتفع نماید. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم وبهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است.

پرورش مرغ تخمگذار علاوه براینکه به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می کند نقش به‌سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا می‌کند. در صورتی که شخص بخواهد مشغول به پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت محدود شود نیاز به تکنولوژی پرهزینه‌ای ندارد و با بهره گیری از امکانات کم و موجود در روستا یا محل زندگی خود می تواند شرایط اجرای طرح را فراهم کند. پرورش مرغ تخم‌گذار حتی به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت پیدا کردن بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است. همچنین پیدا کردن بازار فروش با حاشیه سود بالا از امور مهم درمورد این کسب و کار است که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی امکان پذیر است.

بلدرچین، بوقلمون و شترمرغ از دیگر طیوری هستند که در شهرستان شهربابک پرورش می یابند و در صورت بازاریابی مناسب، ظرفیت های لازم برای توسعه پرورش آن ها وجود دارد. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده، مقاومتش3 برابر چرم گاو است، ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و خلق آثار هنری، می توان اشتغال زایی کرد.

گوشت بوقلمون دارای خواص غذائي ويژه ای است و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ بنابراین مي تواند جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوئي را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.

بلدرچین پرنده ای با جثه کوچک، در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش(40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است.

 

· شیلات

در شهرستان شهر بابک، حرفه پرورش ماهی در سطح نه چندان گسترده ای در حال انجام است. ماهی پرورش یافته در این شهرستان از نوع قزل آلا است و گسترش پرورش این ماهی در صورت تأمین منابع آبی سوددهی خوبی خواهد داشت.

ماهیان سردآبی در محدوده دمایی 18-12 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. ماهی قزل آلا یکی از معروف ترین گونه های ماهیان سردآبی است.  قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است، آهن در خونسازی و همچنین در حفظ مقاومت بدن در برابر میکروبها نقش مهمی به عهده دارد. علاوه بر آن، آهن موجود در قزل آلا، جذب آهن منابع گیاهی را هم افزایش می دهد؛ بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد. نتایج مطالعات نشان می دهند امگا ۳ ماهی قزل آلا می تواند فشار خون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنج های آن به طور قابل توجهی بکاهد؛ بنابراین این نوع ماهی با توجه به قیمت و طعم مناسب طرفداران زیادی در بین مردم دارد؛ لذا راه اندازی پرورش آن، علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، سوددهی خوبی را خواهد داشت.

 

· صنایع دستی

صنايع دستي به آن گروه از صنايعي گفته مي شود كه مهارت، ذوق و بينش انسان در آن نقش اساسي دارد و يا اينكه تمام يا بخش اعظم مراحل ساخت فراورده هاي آن با دست انجام گرفته و در چارچوب فرهنگ و بينش هر منطقه و با ديدگاه هاي قومي ساخته و پرداخته مي شود. صنايع دستي بازتابي از تاريخ تمدن هر ملت و قومي است و مي تواند انتشار مؤثري براي فرهنگ و سنن مناطق مختلف باشد. شهرستان شهربابک تولیداتی در زمینه صنایع دستی دارد اما این تولیدات وسیع نیستند و نیاز به توجه بیشتری جهت توسعه دارند.

تراش سنگ های فیروزه از جمله هنرهای مردم این شهرستان است. درواقع وجود معدن سنگ فیروزه در شهرستان و تولید این سنگ، شرایط را برای پرداختن به این صنعت دستی مهیا کرده است. به نظر می رسد ظرفیت خوبی برای توسعه این فعالیت در شهرستان وجود داشته باشد. در زمان‌های گذشته، از فیروزه در جواهرات استفاده می‌ شد و همچنان هم جایگاه والایی در بازار زیورآلات و تزئینات دارد.

قالی بافی و گلیم بافی از دیگر صنایع دستی این شهرستان هستند که می توان در رابطه با گسترش آن ها سرمایه گذاری کرد. البته این موارد نیز نیازمند بازاریابی قوی هستند. طرح‌های قالی شهربابک شامل طرح‌های مکه‌ای، سه‌کله‌ای، بوته‌ای، سینه‌ریز، گلدانی و ... است.

قالی بافی از مشاغل خانگی پردرآمدی است که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. همچنین با تولید فرش با کیفیت می توان به صادرات در این زمینه فکر کرد. این کسب و کار  را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد.

شمع سازی از جمله صنایع دستی است که قابلیت انجام آن در شهرستان شهربابک وجود دارد. کسب و کار شمع سازی از مشاغل خانگی پر درآمدی است که امروزه به علت خواص دارویی، خواص زینتی و زیبایی، بازار مصرفی بالا و پررونقی دارد. این کسب و کار از ریسک پایینی برخوردار است و چون مواد اولیه آن به راحتی تامین می شود، بازار مصرفی خوبی دارد (مواد اولیه شمع سازی، پارافین می‌باشد که ایران منابع سرشاری از پارافین را داراست). شمع‌سازی در مقیاس کوچک قابل انجام است و خطرهایی مثل بیماری و یا آب و هوای اقلیمی، کار و سرمایه را تهدید نمی کند. به همین خاطر می تواند از بهترین گزینه ها برای راه اندازی کسب و کار باشد و با بازاریابی مناسب سود خوبی را عاید شخص کند. در صورت تامین بازار می‌توان این شغل را در مقیاس‌های بزرگ‌تر نیز راه‌اندازی کرد.

 

· خدمات

تنوع در حوزه مشاغل خدماتی بسیار زیاد است و حرفه های زیادی را در برمی گیرد که میزان سودآوری حرفه ها با توجه به نیاز و ظرفیت منطقه با یکدیگر تفاوت هایی دارد. در شهرستان شهربابک فعالیت های خوبی در حوزه مشاغل خدماتی صورت گرفته است اما ظرفیت راه اندازی مشاغل دیگری در این حوزه وجود دارد که در ادامه به آن ها می پردازیم.

با توجه به نبود شهربازی در این شهرستان، احداث یک شهربازی با استقبال خوبی مواجه خواهد شد. بنابراین سرمایه گذاری دراین زمینه از جمله پیشنهادات شغلی در حوزه خدمات است. جذب گردشگر برای شهرستان، ایجاد درآمد بسیار خوب برای سرمایه گذاران، ایجاد فرصت شغلی و ایجاد محیطی شاد و پرانرژی برای کودکان و بزرگسالان از جمله مزایای تاسیس شهربازی است.

بررسی های انجام شده نشان می دهد از فعالیت هایی مانند تعمیر اتومبیل و موتور، استقبال خوبی می شود و وجود چنین واحدهایی از جمله نیازهای شهرستان است.

در رابطه با وضعیت گردشگری (به عنوان یکی از حوزه های مهم بخش خدمات) باید گفت اقداماتی در رابطه با ایجاد اقامتگاه های بومگردی و رستوران های بومی صورت گرفته است و بررسی ها نشان می دهد، در حال حاضر مزیتی برای توسعه این فعالیت ها وجود ندارد.[13]

 

· صنعت

مشاغل صنعتی از عوامل مهم توسعه اقتصادی هر کشوری است. متاسفانه با اینکه ظرفیت های بسیار خوبی در کشور ما برای ایجاد مشاغل صنعتی وجود دارد، نقش این حوزه شغلی آن چنان که باید پررنگ نیست در صورتی که با اندکی ریسک پذیری می توان واحدهای سودآوری را در هرشهرستان احداث کرد.  دز شهرستان شهربابک ظرفیت هایی در زمینه ایجاد مشاغل صنعتی وجود دارد که در صورت سرمایه گذرای ضمن اشتغالزایی و درآمدزایی مناسب، نبرخی از نیاز های شهرستان نیز رفع خواهد شد.

با توجه به تولید محصولات کشاورزی در شهرستان شهربابک و نیاز به کالاهایی همچون سبد و کارتن، احداث واحد یا واحدهایی در این زمینه مقرون به صرفه است و پیشنهاد می گردد. در حال حاضر تمام سبد و کارتن مصرفی از خارج از شهرستان وارد می شود.[14]

صنایع فعال شهرستان عبارتند از: واحدهای استخراج و فرآوری مس، استخراج و فرآوری مولیبدن و طلا، تولید سوله، بلوک، سازه های فلزی، سیم و کابل، کائوچو، بلکا و سنگبری.

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 54 تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

 

 

مشاغل	مزیت
پرورش گوسفند بومی	1
پرورش گوسفند افشاری	2
پرورش گوسفند شال	3
پرورش گوسفند کبوده شیراز و گوسفند دورگ	4
احداث باغ پسته	5
احداث باغ بادام	6
پرورش گاو هلشتاین	7
پرورش گاو دورگ	8
احداث کشتارگاه طیور	9
فرآوری و بسته بندی پسته	10
تولید خوراک دام و طیور	11
پرورش بز دورگ سانن	12
پرورش بز دورگ آلپاین	13
پرورش بز دورگ مورسیا	14
پرورش بز سانن	15
احداث گلخانه خیار و گوجه	16
احداث گلخانه هیدروپونیک تولید علوفه	17
فرآوری و بسته بندی بادام	18
تولید و بسته بندی خشکبار	19
کشت زعفران	20
کاشت گل محمدی	21
زنبورداری	22
تولید کیک، کلوچه و بیسکوییت	23
احداث گلخانه توت فرنگی	24
تولید آرد	25
کشت گیاهان دارویی	26
پرورش مرغ گوشتی و تخم گذار	27
کشت گندم و جو	28
پرورش ماهی قزل آلا	29
احداث باغ گردو	30
احداث باغ انگور	31
احداث سردخانه	32
تولید ترشی، لواشک و مربا	33
فرآوری انگور	34
بسته بندی عسل	35
تراش سنگ فیروزه	36
تولید چیپس میوه و میوه خشک	37
کشت یونجه	38
احداث باغ به	39
احداث باغ زردآلو و هلو	40
احداث باغ گیلاس و آلبالو	41
احداث باغ آلو	42
احداث باغ انار	43
کاشت سبزی	44
تولید لبنیات	45
کاشت گوجه و خیار	46
قالی بافی	47
گلیم بافی	48
احداث تعمیرگاه اتومبیل و موتور	49
پرورش بز بومی	50
پرورش قارچ	51
احداث شهربازی	52
تولید سبد	53
تولید کارتن	54