بوانات

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌وكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌شده‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان بوانات ارائه‌شده‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطوريكه در قسمت مقدمه اشاره‌شده مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجوددارد، اشاره شده‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌است.

 

1.صنایع غذایی
2.صنایع تبدیلی و تکمیلی
3.دامداری
4.باغداری
5.زراعت
6.طیور
7.صنعت
8.صنایع دستی
9.خدمات
10.شیلات

 

· صنایع غذایی

راه‌اندازی کسب و کار فراوری محصولات کشاورزی مهم ترین روش برای ایجاد اشتغال و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی است. بررسی ها و نتایج از مصاحبه با کارآفرینان و کارشناسان این استان نشان می دهد که ایجاد صنایع غذایی در این شهرستان باعث خواهد شد تا میزان اشتغالزایی و سطح درآمدی مرمان بومی افزایش پیدا کند ضمن اینکه از کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده از محصولات تولیدی بیشتر شود. غالبا فرآوری محصولات باغی در شهرستان به صورت خانگی و سنتی انجام می شود. در شهرستان بوانات با توجه به اینکه باغات انگور، بادام و گردو زیاد است و محصول قابل توجهی تولید می کنند، ایجاد واحد هایی برای فراوری آنها دارای مزیت است. [1]

تولید کشمش و شیره ی انگور به صورت خانگی در شهرستان انجام می شود و معمولا بازار هدف این محصولات خود شهرستان و استان هستند. انگور تولید شده در شهرستان زیاد است و با توجه به حجم تولیدات می توان واحدی برای فرآوری محصولات حاصل ایجاد و تولیداتی نظیر کشمش، شیره، آبغوره و سرکه عرضه کرد.

فراوری بادام می‌تواند یکی از گزینه های شغلی مناسب برای درآمد زایی باشد. مغز بادام برای فرآوری بیشتر، توزین شده و عملیاتی چون برش زدن، خرد کردن، بو دادن ، نمک زدن و یا دودی کردن روی آنها انجام می‌گیرد. این محصولات نهایی درون شیشه، فویل، قوطی، کیسه یا جعبه، بسته بندی شده که بازار مصرف خوبی دارند. همچنین تکه های کوچک مغز نیز ممکن است آسیاب شده و به صورت آرد یا خمیر برای فرآورده های نانوایی استفاده شوند.

روغن گردو یکی از گران‌ترین روغن‌های طبیعی موجود در بازار است. این روغن به‌راحتی دردسترس است و در تمام جهان شناخته‌شده می‌باشد. ولی بسیاری از مردم هنوز از این روغن همه‌کاره که خواص فراوانی دارد بهره نمی‌برند، زیرا از خواص روغن گردو آگاهی ندارند، اما با آگاهی دادن به مردم می توان بازار فروش این روغن را گسترده تر کرد. روغن گردو خواص فراوانی دارد که کمک به سلامت قلب و عروق، کمک به کنترل قند خون و دیابت، جلوگیری از ریزش مو، ، بهبود عملکرد مغز و کاهش خطر ابتلا به سرطان از این دست هستند. یکی دیگر از محصولاتی که از گردو می توان تولید کرد، ترشی گردو است. این ترشی خوشمزه علاوه بر خواص بی نظیر در کاهش سطح کلسترول نیز مفید است.

در اولویت های پایین تر فراوری سیب نیز به دلیل تولید زیاد و همچنین استقبال از محصولات فراوری شده ی آن در شهرستان دارای مزیت است. با توجه به اینکه سالانه برداشت سیب در این منطقه زیاد است، صرف نظر از مقدار تازه خوری آن، می‌توان صنایع فراوری آن شامل تولید شهد، پوره، سرکه و کمپوت آن را ایجاد کرد تا علاوه بر اینکه از هدر رفت مقدار مازاد آن جلوگیری شود، سود خوبی هم نصیب سرمایه گذار شود.

با توجه به حجم میوه ی تولید شده در شهرستان، تولید چیپس میوه دارای مزیت خواهد بود و می توان به صورت خانگی یا در واحد های صنعتی و نیمه صنعتی این فعالیت را انجام داد. تهیه چیپس میوه به دلیل فراوانی تولید میوه‌های باغی در شهرستان زمینه اشتغال خوبی را چه در مقیاس کارگاهی و چه کارخانه ای برای علاقه مندان فراهم می‌کند. خشک کردن میوه‌جات، یکی از روش‌هاي جلوگیري از فساد میکروبی آن‌ها است. در این روش، در اثر کاهش میزان رطوبت، امکان فساد میکروبی بسیار کم شده و سرعت دیگر واکنش‌هاي مضر نیز، به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد. خشک کردن، ضمن اینکه روي محصول اثر حفاظتی دارد، وزن و حجم آن را نیز به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد، در نتیجه از هزینه‌های حمل و نقل و ذخیره‌سازي نیز می‌کاهد. با توجه به اینکه بخشی از بازار میوه خشک ایران، سهم محصولات وارداتی است، با تولید مشابه داخلی این میوه‌ها (از نظر نوع و کیفیت)، می‌توان مانع واردات و خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور شد. همچنین نیاز بیش از حد برخی از کشورها به این گونه محصولات (به دلیل شرایط ویژه اقلیمی آن‌ها، هزینه بالای حمل و نقل سبزیجات و میوه‌های تازه و محدود بودن زمان نگه‌داری آن‌ها)، فرصت مناسبی برای رونق تولید و صادرات چیپس میوه فراهم آورده است.

میزان تولید گوجه فرنگی در شهرستان بسیار زیاد است و معمولا به صورت خانگی از آن تولید رب گوجه فرنگی می کنند.[2] ایجاد واحدی برای تولید رب و پودر گوجه فرنگی در شهرستان بسیار مزیت دارد و با ایجاد بازار فروش مناسب در خارج از شهرستان می توان به سوددهی خوبی رسید. رب گوجه فرنگی دارای کاربردهای فروانی از قبیل چاشنی و بهبود دهنده رنگ و طعم انواع غذا، ماده اولیه سس‌ها و کنسروها است و با توجه به اینکه کاشت گوجه فرنگی در این شهرستان وجود دارد، تولید رب از مزیت های قابل سرمایه گذاری است. پودر گوجه‌فرنگي محصولي است كه زمان زیادی از توليد آن در كشور نمي‌گذرد و در همین مدت هم توانسته جاي خود را در بازار باز كند. اين پودر به دليل داشتن وزن و حجم كمتر نسبت به ساير فراورده‌هاي گوجه‌فرنگي، باعث سهولت و صرفه‌جويي در حمل‌ونقل و بسته‌بندي شده و ماندگاري و عمر مفيد بيشتري دارد. از طرفي برخی آنتي ‌اكسيدان‌های موجود در گوجه‌فرنگي طی فرايند توليد رب از بين مي‌ رود اما اين مواد در پودر گوجه حفظ شده و از بين نمي‌روند.

تولید گندم در شهرستان در مقیاس خوبی انجام می‌شود و همچنین به دلیل عدم وجود کارخانه ی تولید آرد فعال، ایجاد چنین واحد برای شهرستان می تواند مزیت داشته باشد. در اولویت های بعدی در حوزه صنایع غذایی تولید کیک و کلوچه دارای مزیت است، البته برای این محصول باید بازار فروش مناسب فراهم شود و توان رقابتی مناسب در نظر گرفته شود. لازم به ذکر است برای ورود به شغل تولید آرد باید ظرفیت شهرستان و بازار مصرف درنظر گرفته شود.

فرآوری گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايه‌گذاري زيادي نداشته و مي‌تواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. یکی از فرآوری‌های گیاهان دارویی تولید عرقیات است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده ای نمی باشد و با توجه به ظرفیت بالای تولید گیاهان دارویی شهرستان بوانات و وجود گیاهان دارویی خودرو در این شهرستان و همچنین سهولت صادرات این محصولات به کشورهای دیگر، می توان با سرمایه‌ای اندک به این کسب و کار مشغول شد. خشک کردن و بسته‌بندی نیز از دیگر فرآوری‌های گیاهان دارویی است که می‌توان با فعالیت در آن‌ها به سود رسید.

کیک، کلوچه، بیسکوئیت و امثال آن جزء محصولات خوراکی هستند که از بازار خوبی برخوردار هستند و فرهنگ مصرف این محصولات بین مردم جا افتاده است. از پتانسیل های شهرستان بوانات می توان برای تولید چنین محصولاتی بهره گرفت. در دسترس بوده سوخت ارزان قیمت و نیروی انسانی از مهمترین عامل های هستند که باعث خواهند شد تا قیمت تمام شده محصولات تولیدی کمتر باشد و بخاطر هزینه تمام شده کمتر و مزیت قیمتی در بازار موقعیت خوبی را برای خود کسب کند. یکی دیگر از فرصت های که تولید این محصولات خواهند داشت این است که بسیاری از کشورها بویژه کشورهای همسایه ما و حاشیه خلیج فارس بازار مصرف خوبی دارد.

در شهرستان بوانات یک واحد تولید گلاب دایر است، البته به صورت سنتی فعالیت می کند، با توجه به اینکه مواد اولیه برای تولید این محصول در شهرستان هست، ایجاد واحدی برای آن دارای مزیت خواهد بود. گلاب مایعی است که از گل محمدی استخراج می‌شود. گلاب یکی از نوشیدنی‌هايی پرمصرف در طب سنتی است و طبع میانه تا حدودی رو به خنکی دارد.

از جمله تولیداتی که با محصولات باغی شهرستان می توان انجام داد و به سوددهی مطلوب رسید، لواشک است. لواشک به مخلوطي از عصاره و پالپ يک يا چند ميوه گفته مي شود که پس از طي مراحل فرآيند تااندازه معيني خشک شده و عمدتاً به صورت ورقه و گاهي به اشکال ديگر بسته بندي و عرضه مي شوند. دوطرف محصول توسط پلاستيک(نايلکس) جهت جلوگيري از تماس با محيط و دست در هنگام مصرف پوشيده شده و اين مجموعه در درون پلاستيک هاي مخصوص بسته بندي مي شود. برتري لواشک نسبت به بقيه تنقلات، بالا بودن ارزش غذايي لواشک در مقايسه با اين کالاها مي باشد، چراکه لواشک با اندکي تغيير در ترکيب ميوه توليد مي گردد. خيلي از خواص ميوه ها مانند فيبر و رنگدانه هاي آنتي اكسيداني در لواشك ميوه ها هم وجود دارد و املاح ميوه اي كه به صورت لواشك درمي آيد، نه تنها كم نمي شود، بلكه با جوشاندن، تغليظ و خشك كردن، افزايش هم مي يابد.

در شهرستان بوانات تولید هندوانه زیاد است و قیمت هندوانه نیز معمولا نسبت به مناطق دیگر پایین تر است لذا برای کشاورزان منطقه آنچنان که باید صرفه ی اقتصادی خوبی ندارد، در صورتیکه احداث واحدی برای تولید محصولات فراوری شده ی آن نظیر آب و کنستانتره ی هندوانه، اسانس هندوانه، مربا، مارمالاد و پکتین هندوانه ( فیبر های موجود در داخل هندوانه که خشک شده و در خوراک دام و طیور مصرف می شود.) ایجاد گردد، باعث می شود تا سوددهی برای شهرستان بیشتر باشد و تولید آن نیز برای کشاورز سودده باشد.

در شهرستان بوانات دو واحد تولید لبنیات به صورت نیمه صنعتی دایر است. با توجه به اینکه در این شهرستان مصرف لبنیات بالاست، ایجاد واحد دیگری برای تولید لبنیات دارای مزیت است.[3] شیر و فرآورده هاي آن از مهمترین اجزاي تشکیل دهنده جیره غذایی است که از لحاظ ارزش غذایی از کلسیم، فسفر، ویتامین هاي مورد نیاز و پروتئین، غنی می‌باشد و همیشه استقبال بسیار خوبی از این نوع محصولات می شود. البته باید توجه داشت برای موفقیت در زمینه تولید لبنیات باید به بالابردن توانایی در زمینه رقابت با نشان‌های تجاری معروف نیز فکر کرد.

در شهرستان ها و استان های اطراف تولید قند بسیار زیاد است و معمولا به صورت کله قند بفروش می رسد، در صورتی که احداث واحد فراوری با توجه به تامین نیاز مواد اولیه برای شهرستان بوانات سوددهی مطلوبی را ایجاد می کند.[4]فرآوری قند شامل تولید قنه های شکسته و قند های حبه ای با طعم های متنوع است که با ارائه ی این محصول در بسته بندی های شکیل می توان سوددهی خوبی برای شهرستان ایجاد کرد.

در شهرستان بوانات یک واحد تولید حلواشکری دایر است، ماده ی اولیه ی این محصول کنجد است که بخشی از استان یزد و مابقی از داخل شهرستان تامین می شود.[5] با توجه به اینکه از کنجد می توان ارده ی کنجد تولید کرد، فعالیت در این حیطه نیز برای شهرستان مزیت دارد؛ زیرا چنین محصولاتی بازار مصرف خوبی دارند. ارده عبارت است از کنجد بدون پوست، نرم و کوبيده مخلوط با روغن خودش، به رنگ کرم يا زرد روشن که براي ساختن حلوا به کار مي‌رود. ارده فاقد هرگونه افزودني اعم از شيميايي و غيرشيميايي است و به عبارتي، صددرصد طبيعي است. تنها ماده تشکيل‌دهنده آن، کنجد است.

در شهرستان سروستان تولید گوشت زیاد است. از جمله فعالیت هایی که در حیطه ی استفاده از گوشت تولیدی می توان کرد، تولید فراورده هایی نظیر سوسیس و کالباس است. با اینکه این محصولات در داخل شهرستان و استان های اطراف بازار مصرف دارند؛ اما بهتر است که بازار فروش مناسب و توان رقابتی در نظرگرفته شود.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از آن در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد. لذا صنایع تبدیلی می‌تواند زمان استفاده را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات می‌گردد. در شهرستان بوانات تولید محصولات کشاورزی و دامی در بسیاری از بخش به مقداری است که احداث صنایع تکمیلی و واحدهای فرآوری را برای شهرستان به یک ضرورت تبدیل کرده است. تکمیل زنجیره تولید در شهرستان ضمن افزایش اشتغال زایی و بازگشت ارزش افزوده به شهرستان، باعث خواهد شد تا دامنه بازار این محصولات فراتر از استان و شهرستان نیز باشد.

گوشت قرمز و بوقلمون از جمله محصولات تولیدی در شهرستان است که می توان برای آنها واحد بسته بندی ایجاد کرد. یکی از روش‌های تازه ماندن گوشت، بسته‌بندی مناسب است. بسته بندی باید به گونه‌ای باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی جلوگیری کند. همچنین بسته بندی باید خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ و همچنین گوشت را در برابر آلودگی های میکروبی و سایر آلودگی ها نگهداری کند. با توجه به اینکه امروزه استفاده از این گوشت ها بین مردم باب شده است، این موارد برای شهرستان مزیت دارند، البته مزیت بسته بندی گوشت قرمز از بوقلمون بیشتر است؛ زیرا تولید گوشت قرمز در شهرستان بسیار زیاد و همچنین تقاضا و مصرف مردم در داخل استان و سراسرکشور نیز بیشتر است.

یکی از پسماندهایی که اخیرا به شکل محدود مورد توجه قرار گرفته است، مساله پسماندهای حاصل از پوست کنی، فرآوری و بسته بندی خشکبار است. یکی از ساده‌ترین را‌ه‌های فرآوری پوست خشکبار، آسیاب کردن و تبدیل آنها به پودر است. پودر بدست آمده به شکل ماده اولیه برای سایر صنایع از قبیل تولید خوارک دام وطیور، کاغذ، مقوا، MDF، نئوپان، فیبر، کف‌پوش و لمینیت و تولید کربن خالص مورد استفاده قرار می گیرد. مطالعات انجام شده نشان می دهد که قیمت پودر به دست آمده 3 تا 4 برابر قیمت پوست خشکبار است. بخش زیادی از پوست خشکبار در بسیاری از شهرستان های کشور به شکل خام و با قیمت بسیار پایین به دو کشور چین و ترکیه صادر می‌شود. در حالیکه با راه‌اندازی صنایع فرآوری مربوطه، می‌توان از این پتانسیل قدرتمند برای ایجاد کسب و کاری پرسود به عنوان تولید مواد اولیه برای صنایع مختلف بهره برد. سلولزهای پوست خشکبار می‌تواند جایگزین مناسبی برای چوب درختان و کاهش نیاز به سلولز درختان در صنعت باشد.

از جمله فعالیت هایی که برای شهرستان مزیت دارد، تولید ذغال فشرده از پوست خشکبار است. یکی از پرمصرف ترین سوخت های جهان، زغال است، ولی آلودگی هوا و آلودگی محیطی را به همراه دارد. زغال ها اگر در مجاورت اکسیژن آتش بگیرند دود فراوانی تولید می کنند ولی اگر اکسیژن از آن ها حذف شود بدون هیچ دودی می سوزند. زغال فشرده بهترین و مناسب ترین جایگزین برای زغال های طبیعی هستند چون هم توجیه اقتصادی دارند و هم برای طبیعت و سلامتی انسان ها مضر نیستند. زغال فشرده برعکس زغال های طبیعی از چوب درخت به وجود نمی آید و همین امر باعث می شود که درختان کمتری قطع شود.

فرهنگ بسته بندی محصولات و تولیدات، برای ارائه و فروش در بازارهای مختلف، موردی است که در سال های اخیر، جایگاه ویژه ای را کسب کرده است و به عاملی مهم در میزان فروش یک واحد تولیدی تبدیل شده است. هر قدر بسته بندی یک محصول، زیبا، مناسب، در برگیرنده مشخصات و معرف محصول و مهم این که مطابق با جنبه‎ها و خصوصیات روانشناختی خریداران باشد، به همان اندازه، از بازار و فروش خوبی برخوردار خواهد بود. با توجه به میزان تولید خشکبار در شهرستان، بسته بندی این محصولات دارای مزیت است و می توان در این حیطه به سودآوری خوبی رسید.

میزان میوه های تولید شده در شهرستان زیاد است و معمولا به صورت فله ای به فروش می رسند، در صورتیکه می توان انها را سورت و درجه بندی کرد. در واقع هدف از سورتینگ میوه، دسته بندی و درجه بندی انواع میوه بر اساس سایز و کیفیت است؛ به طوری که بتوان محصول نهایی را به صورت یک دست و یک اندازه در بسته بندی های مختلف در بازار ارائه نمود و مشتری نهایی در طول زمان از یکنواختی خرید خود با برند مورد نظر مطمئن باشد. بسته بندی نهایی میوه و سبزی پس از عملیات سورتینگ به منظور جابجایی آسان و همچنین حفاظت از محصول نهایی سورتینگ شده صورت می گیرد. از ویژگی های بسته بندی مناسب میوه، می‌توان به عدم استفاده از مواد مضر و شیمیایی در ساختار بسته بندی، سهولت فریز کردن و نگهداری در سردخانه، قابلیت حمل و نقل مناسب، پاسخگویی به نیازهای نهایی بازار به طوری که در وزن ها و بسته های مختلف، همه سلیقه ها را در بر بگیرد و احداث چنین واحدی برای شهرستان مزیت دارد.

در شهرستان بوانات کشتارگاه برای دام ها وجود دارد و از جمله تولیداتی که می توان از تولیدات فرعی دام ها انجام داد، پودر خون است. پودر خون دام ها به عنوان منبع پروتئین و اسیدهای امینه در تغذیه دام، طیور و آبزیان مورد استفاده قرار می گیرد. در حال حاضر این محصولات در صنعت دامداری و مرغداری و پرورش شیلات که دومین صنعت کشور می باشند، مصرف دارد. پودر خون تا 5 درصد از ماده تشکیل دهنده دانه مرغ گوشتی و همچنین در دامپروری میزان مصرف پودر گوشت به‌طور متوسط 5 تا 7 % و حداکثر 10 % می‌باشد. خون حاصل از کشتار دام در صورتیکه بازیافت نشود برای طبیعت مشکل ساز خواهد شد. چرا که آلودگی ها را سریعا به خود جذب کرده و سبب گسترش انواع بیماری ها می شود. از طرفی به دلیل اینکه درصد نیتروژن بالایی دارد، اکوسیستم محل را تغییر میدهد. پودر خون محصول فرعی ذبح می باشد و بعد از خشک کردن برای خوراک دام، طیور و آبزیان استفاده می شود.

زنبورداری و تولید عسل از جمله محصولات تولیدی شهرستان است و در بسته بندی های ده کیلویی عرضه به بازار می شوند ولی بسته بندی آنها کاملا به صورت سنتی است؛ در نتیجه فعالیت در حوزه ی بسته بندی عسل برای شهرستان مزیت خواهد داشت. بسته بندی عسل به شکل های جذاب، خلاقانه و مناسب جهت نگهداری رو به افزایش است و نقش آن در فروش محصول بسیار زیاد است. بسته‌بندی های شکیل، باعث جذب بیشتر مشتری و همچنن تسهیل در حمل و نقل عسل می‌شود؛ لذا کار کردن در حوزه بسته بندی عسل تولیدی شهرستان علاوه بر سودآوری باعث ایجاد اشتغال پایدار می‌شود.

با توجه به اینکه پرورش قارچ در بیشتر شهرستان های استان در حال انجام است و برای این کار نیاز به کمپوست هست، ایجاد واحد تولید کمپوست از جمله فعالیت هایی است که برای شهرستان سوددهی خواهد داشت. تولید و بسته بندی کمپوست از کسب و کار های است که پتانسیل سرمایه گذاری را دارد؛ زیرا در این شهرستان کشاورزی و دامداری به حد مطلوبی انجام می‌شود؛ لذا مشکلی در خصوص تولید و بازار مصرف این مورد وجود ندارد. از طرفی دیگر این شهرستان از راه های ارتباطی خوبی با سایر نواحی استان برخوردار است و این امر تولید چنین واحدهای را برای شهرستان نسبت به سایر نواحی ادر اولویت قرار می دهد.

در شهرستان بوانات سردخانه برای محصولات باغی نظیر سیب و انگور هست ولی به دلیل اینکه تولید سایرمحصولات نیز زیاد است، احداث چنین واحدی برای شهرستان همچنان مزیت دارد. از مهمترین مزایای استفاده از سردخانه میوه و سبزی می توان به جلوگیری از فساد محصول اشاره کرد. روند انواع فسادها از قبیل فساد فیزیکی، فساد شیمیایی یا تغییر رنگ محصول، فساد ناشی از وجود میکروارگانیسم ها و غیره با نگهداری در سردخانه ها به شدت کند شده و حفظ کیفیت محصول در زمان طولانی تر حاصل می گردد. از دیگر مزایای با اهمیت احداث سردخانه میوه، کنترل قیمت بازار است. ذخیره کردن میوه در سردخانه موجب می شود در ماه هایی که مصرف میوه بسیار است و فصل برداشت آن محصول خاص نیست، بازار با کمبود مواجه نشده و حباب قیمت ایجاد نگردد. در واقع با ساخت سردخانه میوه تعادلی در عرضه و تقاضا ایجاد می گردد و موجب خواهد شد از افزایش بی رویه قیمت که به ضرر مصرف کننده است و از کاهش بیش از حد آن که به ضرر باغداران است جلوگیری به عمل آید؛ بنابراین نقش سردخانه های میوه جات به عنوان حد واسط بازار و باغداران در این بین بسیار پر رنگ و حیاتی است.

در شهرستان بوانات برای کشتار طیور کشتارگاه دایر نیست. طبق آمار و بررسی ها میزان پرورش مرغ در شهرستان بسیار زیاد است و احداث چنین واحدی در شهرستان موقعیت خوبی خواهد بود.

لازم به ذکر است در صورت دقت نکردن به بازارفروش و ظرفیت شهرستان، مشاغلی که در این حوزه نام برده شد با مسئله اشباع روبه رو خواهند شد. بنابراین در نظر گرفتن نیاز و ظرفیت شهرستان و همچنین بازارفروش در شهرستان های اطراف در زمینه راه انداری این مشاغل مهم است.

 

· دامداری

پتانسیل های طبیعی و شرایط آب هوایی شهرستان بوانات و در کنار وجود فرهنگ فعالیت در حوزه پرورش دام باعث شده است تا مشاغل این حوزه از جمله فعالیت های این مردمان این شهرستان باشد و معاش مردم از این طریق باشد. دامداری به عنوان یکی از حوزه های مهم در کشاورزی است. محصولات دامی با یکی از مهم ترین نیازهای انسان یعنی نیاز به منابع غذایی و خصوصا منابع پروتئینی مرتبط می‌باشد و همیشه بازار برای آنها وجود دارد.

زنبورداری از جمله اساسی ترین فعالیت های این شهرستان هست. در این شهرستان به دلیل اقلیم سرد و کوهستانی، فعالیت زنبورداری قوت بیشتری گرفته است و هر ساله نیز این فعالیت رونق بهتری پیدا می کند. در واقع زنبورداری به عنوان شغل اصلی نیمی از مردم این شهرستان در روستاهاست و کسانی که به صورت حرفه ای این شغل را دنبال نمی کنند، در کنار کشاورزی و دامداری خود، به این فعالیت مشغول هستند. فعالیت در حوزه ی زنبورداری برای شهرستان مزیت خوبی دارد. این مسئله باعث شده ارزش اقتصادی پرورش زنبور عسل بسیار بیشتر از ارزش ریالی حاصل از تولید عسل باشد. در طی فرآیند پرورش و نگهداری زنبورعسل، با ازدیاد کندوها می توان به فروش کندو نیز فکر کرد و به سود خوبی دست یافت. در مناطق گرمسیری از هر کندو یک بچه کندو و در مناطق سردسیری این تعداد به دو یا بیشتر افزایش می یابد. در ضمن محصول مزرعه پرورش زنبور عسل صرفاً کندو و عسل نیست؛ موم، زهر و ژل آن نیز قابل فروش است.در نتیجه افزایش این فعالیت در شهرستان دارای مزیت است و می توان این فعالیت را به میزان بیشتری انجام داد.

دامداری در شهرستان بوانات رونق خیلی خوبی دارد، در واقع بخشی از مردم شهرستان بوانات از دامداری به عنوان شغل اصلی خود نام می برند و به دلیل وجود مراتع غنی، فعالیت در حوزه ی پرورش دام های سبک پرواری به صورت سنتی نسبت به فعالیت های صنعتی برای پرورش دام های سنگین شیری بیشتر است.[6] دام های سبک شهرستان بیشتر از نژاد های کرمانی و قره گل هستند، البته در چند سال اخیر پرورش گوسفندان رومانف نیز در شهرستان انجام می شود ولی به دلیل اینکه این دام ها برای نگهداری شرایط سخت تری دارند، مردم تمایل به پرورش گونه های بومی دارند و مزیت پرورش گوسفندان رومانف کمتر است.

گوسفندان کرمانی جزء نژاد های پشمی و گوشتی هستند و هم پشم و هم گوشتی که از این گونه گوسفندان به دست می آید مرغوبیت بالایی دارد. این گوسفندان دارای پشم و پوستی به رنگ نخودی هستند و از نظر رنگی می توان آن ها را از دیگر گوسفندان تمایز داد. از آن جا که پشم این گوسفندان دارای رنگ نخودی می باشد و الیاف های آن مرغوبیت بالایی دارد از آن در تولیدات البسه و نیز فرش دست بافت استفاده می شود. پشم این گوسفند هم چنین دارای قدرت رنگ پذیری بالایی می باشد. گوسفندان کرمانی بسیار چابک هستند و قدرت راه پیمایی بالایی دارند. گوسفند نژاد قره گل جز دسته ی گوسفندان شیری، پشمی و گوشتی می باشد که انتخاب خوبی برای پرورش در این شهرستان است. گوسفندان قره گل دارای جثه ای متوسط می باشند و دنبه ای بزرگ دارند که پر از چربی می باشد. این نژاد از گوسفند در شرایط آب و هوایی گوناگون خیلی خود سازگار می شود و خیلی عالی پرورش می یابند. چند منظور بودن این گوسفند می تواند تنوع محصولات تولیدی را افزایش دهد و در نتیجه از بازار فروش مطمین تری برخوردار باشد. علاوه بر این نژدها، گوسفند رومانف نیز برای پرورش در شهرستان بوانات می تواند گزینه مناسبی باشد. این نژاد جزء به صرفه ترین و بهترین گوسفندان گوشتی – زایشی است. رومانوف یک ‌نژاد خالص بوده و از تلاقی نژاد‌ها به‌وجود نیامده است. باروری بسیار خوب، بالاترین میزان چندقلوزایی، فصل تولیدمثل بسیار طولانی، امکان تولیدمثل در تمام طول سال، سازگاری و عادت کردن به آب و هوای سرد و خوراک محلی برخی از ویژگی‌های خوب این نژاد هستند.

پرورش گاو در شهرستان در واحد های نیمه صنعتی انجام می شود. از جمله دام های سنگین پرورش داده شده در این شهرستان می توان به هلشتاین، آیر شایر و گاو های بومی اشاره کرد. مزیت پرورش گاو های هلشتاین و آیر وشایرنسبت به گاو های بومی به دلیل تولید شیر بیشتر، زیادتر است. نژاد های توانمند ایرشایر در حال حاضر به خاطر خصیصه و ویژگی آسان زایی و طول عمر زیاد معروف اند. گاو ایرشایر از نژاد شیری است. این گاو  از منطقه ایرشایر در جنوب غربی اسکاتلند که مناطقی سرد سیر و کوهستانی می باشد پرورش می یابد و نژادی مقاوم به شرایط جوی و آب و هوایی سخت می باشد و همچنین مقاومت غذایی بالایی دارد. این نژاد ها به مقاوم بودن و توانایی آن ها در چرای مناسب و تبدیل علف ها به شیر مرغوب  و با کیفیت شناخته شده اند. گاو هلشتاین که به نام هولشتاین هم شناخته می شود برای توسعه پرورش در شهرستان پیشنهاد می شود. این نژاد جزء سنگین وزن ترین گاوهای شیری در جهان هستند و از نظر تولید شیر بهترین نژاد در میان گاوهای شیری است.

ازجمله فعالیت هایی که در حیطه ی پرورش دام های سبک طبق نظرکارشناسان برای شهرستان مزیت دارد، پرورش بز های بومی و سانن است.[7] اولویت پرورش بز از گوسفند در شهرستان کمتراست. پرورش بز می تواند در کنار پرورش گوسفند انجام شود. پرورش بز جهت تولید شیر و گوشت است. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز به‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود. بز سانن یک نژاد شیری پرتولید است که نسبت به بزهای بومی، تولید شیر بسیار بیشتری دارد. نرخ تبدیل مواد خوراکی به شیر در بزهای سانن بالاتر می‌باشد که این امر موجب افزایش بازدهی بز سانن از خوراک مصرف شده توسط آن می‌شود. کسب و کار پرورش بز سانن موجب اشتغال‌زایی و رغبت بیشتر جوانان به امر دام‌پروری می‌شود. هر کیلوگرم شیر بز با قیمت بیشتری نسبت به شیر گاو فروخته می‌شود.

پرورش گاوهای بومی از جمله فعالیت های است که در بسیاری از شهرستان های کشور شاهد آن هستیم. گاوهای بومی به لحاظ تنوع و اختلاف ژنتیکی، ویژگی های خاص نژادی و مقاومت های طبیعی ایجاد شده در آن ها طی قرن ها زیست در شرایط سخت محیطی و آب و هوایی مختلف به عنوان یک منبع عظیم تولید شیر و گوشت می تواند نقش موثر در تامین مواد پروتئین حیوانی و اقتصاد جامعه ایفا نماید. پوست گاو نیز به عنوان یک محصول با ارزش دامی امروزه به میزان 10 تا 20 درصد مصارف چرم سازی را تامین می کند، حتی شاخ و سم و فضولات حیوان نیز ارزش اقتصادی داشته و به روش های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

در بخش هایی از شهرستان، پرورش شتر در حال انجام است و با توجه به اینکه گوشت این دام در کشور های اطراف بازار فروش خوبی دارد، پرورش آن دارای مزیت است[8]. پرورش شتر نسبت به سایر دام ها مزیت‌هایی مانند قابلیت سازگاری با شرایط سخت محیطی، کم آبی و کیفیت پایین علوفه و مقاومت نسبی در مقابل امراض و عوامل بیماری زا دارد. همچنین شتر در مقایسه با سایر دام های اهلی علوفه را با قابلیت هضم بالا و بازده بیشتری استفاده می نماید و قادر است از انواع خاص گیاهان مرتعی (خشبی و خاردار و تیغ دار) به میزانی استفاده نماید که سایر دام ها قادر به استفاده از آن نیستند. از دیگر فواید پرورش شتر، حداقلِ نیاز به تاسیسات، تجهیزات و امکانات پرورش و نگهداری و در نتیجه کمترین نیاز به سرمایه گذاری سنگین را در مقایسه با سایر دام‌ها دارد. گوشت شتر منبع بسیار خوبی برای بسیاری از مواد غذایی مهم و مورد نیاز بدن می‌ باشد. این گوشت حاوی پروتئین‌ هایی با ارزش غذایی بالا و تعدادی از ویتامین ‌های مفید و مورد نیاز بدن نظیر ویتامین ‌های گروه B و برخی از عناصر معدنی مهم نظیر آهن ، فسفر و کلسیم است.

در اولویت های بعدی از جمله فعالیت هایی که در شهرستان دارای مزیت است و طبق نظر کارشناسان توانایی اجرا وجود دارد، پرورش زالو، کفشدوزک و الاغ شیری است.[9] معروفترین آنهاست. پرورش زالو شرایط خاصی ندارد و می توان این فعالیت را به صورت خانگی نیز انجام داد. کفشدوزک‌ های شکارگر از دشمنان طبیعی آفات هستند که حدود ۲هزار گونه از آنها در دنیا شناخته شده است. از این حشره برای کنترل شته، کنه و آفات مکنده استفاده می​شود. نوع خاصی از آن که در ایران نیز پرورش می​یابد به عنوان «کریپتولموس» معروف است و در باغات چای و مرکبات نقش شکارگر را بازی می​کند. پرورش این گونه در استان های مازندران، گیلان و خوزستان به میزان زیادی انجام می شود و  در این شهرستان قابلیت انجام چنین فعالیتی وجود دارد و نیازی به صرف هزینه ی بالا ندارد.

امروزه با پیشرفت طب سنتی و آگاهی از فواید فراوان شیر الاغ، این حیوان نیز وارد حیطه دامپروری شده است. قیمت بالای شیر این حیوان و نیز فراوری و صادرات شیر الاغ بصورت پنیر به کشور های اروپایی می تواند سود قابل توجهی داشته باشد. همچنین این کسب و کار در مراحل مختلف تولید و نگهداری با مشکلات زیادی مواجه نیست و نیاز به تخصص و مهارت خاصی برای راه اندازی ندارد. این شغل برای محرومیت زدایی و ایجاد کسب وکار در مناطقی که فرصت های شغلی چندانی ندارد بسیار مناسب بوده و باتوجه به سود قابل توجهی که دارد، در این شهرستان نیز پیشنهاد می شود.

 

· باغداری

فعالیت های باغی در شهرستان به دلیل اینکه در این حوزه به صورت مکانیزه کار شده است و آبیاری نیز به صورت قطره ای است، رونق خوبی دارد. از جمله باغات این شهرستان می توان به انگور، بادام، گردو، آلو، زردآلو، هلو، گلابی و سیب اشاره کرد. احداث باغات انگور،گردو، بادام و سیب نسبت به سایر محصولات باغی به دلیل بازار مصرف بهتر و همخوانی بیشتر با شرایط اقلیمی شهرستان مزیت بیشتری دارد. احداث باغات زردآلو،آلو و گلابی و هلو برای شهرستان در اولویت های دوم مشاغل این حوزه پیشنهاد می شود.

انگور از مهم‌ترین محصولات باغی در دنیا بوده که هم به لحاظ سطح زیر کشت و هم ارزش اقتصادی و تغذیه‌ای، موردتوجه کشاورزان و کارآفرینان است. زیبایی، تنوع رنگ، طعم و مزه، ارزش غذایی، خواص دارویی و وجود فرآورده‌‌های تبدیلی چون کشمش، شیره انگور، روغن هسته انگور، کنسانتره، آب انگور، سرکه، آبغوره، دارو‌های تقویتی و مواد آرایشی ‌بهداشتی، همچنین توصیه‌‌های دینی و مذهبی، انگور را به یک میوه استثنایی و بی‌نظیر تبدیل کرده است. پرورش این محصول علاوه بر اشتغال‌زایی، یکی از محصولات ارزآور کشور است و می‌تواند در توسعه صادرات غیرنفتی در بخش کشاورزی، سهم بسزایی داشته باشد.

از درخت بادام به‌عنوان یک درخت مقاوم در برابر خشکی یاد می‌شود و در شرایطی که بی‌آبی وجود دارد، درخت بادام میوه خوبی می‌دهد و همچنین ازلحاظ شرایط کاشت در زمین‌های آهکی هم تا حد زیادی مقاومت دارد. با توجه به موارد گفته شده و ارزش افزوده خوبی که کاشت این محصول دارد، ایجاد باغات بادام، سوددهی خوبی را خواهد داشت.

در کلیه مناطق آب و هوایی خنک ، سیب محصولی مهمی است و نسبت به سایرمیوه های درختی این میوه را می توان برای ماهها انبار نمود درحالیکه همچنان ارزش غذایی خود را حفظ می کند. درختان سیب نسبتا به شرایط خاک بی تفاوت هستند و در دامنه گسترده ای از سطوح حاصلخیزی رشد می کنند. این درختان حتما باید در مقابل باد مراقبت شده و نباید در مناطق پست که در معرض آخرین سرماهای بهاری می باشند کاشته شوند.

گردو، درختی چندساله و مقاوم است که پس از رشد کامل، هر درخت تا 18 کیلوگرم تولید محصول خواهد داشت. محصول نهایی قیمت بالایی دارد که هم در داخل کشور طرفداران زیادی داشته و هم قابلیت بالای صادرات دارد. در صورت احداث باغ گردو، تا سال های سال نیاز به سرمایه گذاری و کشت دوباره وجود ندارد؛ زیرا درخت گردو دارای عمر طولانی است و تا ده ها سال قابلیت برداشت دارد. میوه گردو هم جزء معدود میوه هایی است که هیچ گونه نیازی به هزینه انبار در سردخانه ندارد و به دلیل ماندگاری طولانی، می تواند چند ماه و حتی چند سال مورد مصرف قرار گیرد. در ضمن چوب درخت گردو هم برای منبت کاری، خراطی و کنده کاری، ساخت مجسمه و اشیاء دکوری، ساخت آلات موسیقی و همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکش های چوب بسیار پرکاربرد است. این چوب نیمه سنگین و نیمه سخت بوده و مقاومت مناسبی در برابر فشار، خمش، رطوبت و کشش دارد.

تولید صیفی جات نظیر گوجه فرنگی، خیار و فلفل دلمه ای در شهرستان بوانات به صورت آزاد در مزارع تولید می شد؛ ولی به دلیل تولید محصول کمتر و میزان مصرف آب بیشتر فعالیت به صورت گلخانه ای برای تولید صیفی جات رونق پیدا کرد و در یکی دو روستا نیز به صورت تخصصی در حوزه ی تولیدات گلخانه ای فعالیت صورت می گیرد. برای فعالیت بیشتر در این حوزه بخصوص تولید گوجه فرنگی به دلیل بازار فروش بهتر نسبت به دو مورد دیگر مزیت وجود دارد. در واقع گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل درآورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد. گلخانه‌ها که از نظر اندازه متغیرند گیاهان را از سرمای بیش از حد زمستان یا گرمای بیش از حد تابستان حفظ می‌کنند.

از جمله تولیداتی که در چند سال اخیر در شهرستان بیشتر شده و همچنان برای پرورش آن استقبال و مزیت وجود دارد، گل محمدی است. گل محمدی، گیاهی مقاوم به کم آبی، آفات و امراض است، که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغال زایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآورده‌های برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کلیه کشورهای جهان را دارا است. این شهرستان می‌تواند یکی از مراجع تولید گل محمدی در کشور باشد. این محصول ظرفیت های صادراتی خوبی دارد و در مورد بازار جهانی نیز، پرورش و کشت گل محمدی بیش از 30 میلیارد یورو در دنیا گردش مالی دارد؛ بنابراین کارکردن در این زمینه مزیت دارد.

بعد از گل محمدی، بر اساس بررسی ها در حوزه گلخانه داری می توان تولید نشاء را برای شهرستان پیشنهاد داد. این فعالیت نسبت به سایرفعالیت های گلخانه ای مزیت کمتری دارد. تولید نشاء گیاهان زراعی در محیط گلخانه، کسب‌وکار پرسود و اشتغال‌زایی است که موجب کاهش مصرف آب و نهاده‌ها و همچنین کاهش هزینه‌های بالای تولید خواهد شد. با تغییراتی که منابع آبی رخ داده است، تغییر کشت از فضای باز به گلخانه ضروری بوده و با توجه به گسترش گلخانه‌ها نیاز به بذر و نشاء مرغوب نیز بالاتر رفته است. با توجه به افزایش هزینه‌های تولید ازجمله افزایش قیمت بذر و محدودیت نهاده‌های تولید، استفاده از نشاء به‌جای کشت مستقیم بذر، ضروری به نظر می‌رسد، همچنین از جذابیت‌های مالی کشت گلخانه‌ای نشاء، می‌توان به افزایش تعداد برداشت‌ها در سال، افزایش برداشت محصول نسبت به سطح زیر کشت، تعیین زمان بهره‌برداری محصول و کاهش تعداد کارگران اشاره کرد.

طبق نظر کارشناسان فعالیت در حوزه ی احداث باغات به، پسته و زرشک برای شهرستان دارای مزیت است.[10] درخت به از خانواده درختان سیب ، اما نسبت به درخت سیب مقاومت کمتری نسبت به سرمای زیاد دارد، زمانی که اقدام به کاشت درخت به می کنید ۴ الی ۵ سال بعد از کاشت شروع به میوه دهی می کند. میوه به کاربرد زیادی در صنعت آشپزی دارد، میوه آن در تهیه انواع خورش ها، غذاها، شیرینی جات و تهیه مربا کاربرد فراوانی دارد، جدا از تمام استفاده هایی که از میوه این درخت می شود، خود به دارای خواص بی نظیری برای بدن است به همین دلایل درخت به می تواند جزء بهترین درختان میوه باشد درختان به قادرند در هر نوع خاکی به رشد خود ادامه دهند، اما بهترین خاک برای کاشت درخت به خاک رسی+ شنی و نیمه سنگین می باشد. درختان به بیشتر در مناطق معتدل و سرد پرورش داده می شوند.

اصولا درخت پسته از ۷ تا ۹ سال پس از کاشت نهال و پیوند، شروع به دادن محصول می‌نماید. کسانی که قصد احداث باغ پسته را دارند برای داشتن سود اقتصادی باید کمی صبور باشند. بهترین خاک برای کاشت درخت پسته، خاک رسی یا شنی است. کیفیت آب مصرفی برای آبیاری درخت پسته به گونه ای است که در کاشت سایر محصولات کشاورزی با آن آب غیر ممکن یا غیر اقتصادی است. آگاهی از اقلیم و آب و هوای مناسب برای درخت پسته یک امر حیاتی قبل از احداث باغ است. شرایط مناسب آب و هوایی برای کاشت نهال پسته اقلیم گرم و خشک در تابستان (گرمای سوزان نباشد) و زمستان سرد و معتدل است. انتخاب پایه مناسب نکته دیگری است که لازم است درنظر گرفته شود. یک پایه پسته قوی و ایده آل باید نسبت به بیماری های مختلف مقاوم و دارای رشد بالایی باشد، همچنین مقاومت و سازگاری زیادی در برابر کم آبی و شوری داشته باشد. محصول پسته به لحاظ اهمیتی که اندام های مختلف گونه های متعدد درختان پسته از نظر خوراکی و صنعتی دارد همواره حائز اهمیت فراوانی بوده و انسان از میوه، پوست، هسته، برگ، ساقه و حتی صمغ آن نیز استفاده می برده است.

زرشک از جمله درختچه‌های مقاومی است که قابلیت رشد و تولید در زمین‌های کم‌بهره با آب شور را داراست و افزایش تولید آن، ضمن بالابردن ظرفیت تولید محصولات کشاورزی، در حفاظت از خاک منطقه نیز می‌تواند موثر باشد. مصرف زرشک به صورت تازه‌خوری به دلیل مزه ترش آن معمول نیست، با تهیه فراورده‌های متنوع نظیر مربا، مارمالاد، آبمیوه، نوشابه، سس و ژله از زرشک، ارزش افزوده خوبی برای منطقه ایجاد می‌شود.

 

· زراعت

در شهرستان بوانات فعالیت های زراعی نسبت به حوزه ی باغداری کمتر است و به صورت سنتی انجام می شود. تولیدات زراعی شهرستان در گذشته شامل گندم و جو بوده است. این محصولات به صورت عمده تولید می شدند و در نهایت به حد اشباعی رسیدند، از آن پس از کشت های جایگزین این محصولات نظیر زعفران و گیاهان دارویی استقبال شده و تولید آنها روز به روز در این مناطق افزایش یافته است.

زعفران تولید شده در این شهرستان کیفیت بسیاربالایی دارد و در استانهای دیگر و کشور های اطراف نیز مصرف می شود.[11] برای تولید بیشتر این محصول در شهرستان مزیت وجود دارد. مقاومت زعفران در برابر سرما زیاد بوده و به آب کمی نیاز دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می کند. ایران اولین کشور تولیدکننده زعفران بوده که قریب به 90 درصد از زعفران جهان را تأمین می کند. مصرف زعفران در ایران بالا است و نه تنها می تواند نیاز منطقه زیرکشت را تامین کند بلکه درسراسر ایران نیز مشتری دارد.

در بوانات گیاهان دارویی به صورت خودرو به میزان بسیار زیاد است و معمولا مردم از انها استفاده می کنند. در چند سال اخیر فعالیت در حوزه ی کشت گیاهان دارویی در شهرستان قوت گرفته است و گیاهانی نظیر گل گاوزبان، آنغوزه، آویشن، به لیمو و نعنا کشت می شوند. برای تولید همه ی انواع گیاهان نامبرده شده مخصوصا آنغوزه، به لیمو و اویشن به دلیل بالاتر بودن تقاضا در داخل کشور و کشور های اطراف مزیت بیشتری برای شهرستان وجود دارد.

آنغوزه گیاهی است علفی چند ساله، ریشه ی آن کمی ضخیم و گوشتی، برگ‌های آن بسیار بریده و غباری، ساقه آن مجوف و گوشتی و بلندی آن تا ۲ متر می‌باشد. گل‌های آن به رنگ زرد و به گروه چتر مانند در انتهای ساقه ظاهر می‌شود. در چند سال اخیر به دلیل اینکه در کشور های عربی به میزان زیاد مصرف می شود، تقاضا برای آن در بازارها افزایش پیدا کرده است. آنغوزه دارای خواصی نظیر هضم کننده ی غذا، از بین برنده ی روماتیسم و نقرس است.

آویشن یک گیاه همیشه سبز است که با گل های سفید، صورتی و بنفش شکوفه می کند. آویشن ها به راحتی پیوند می خورند و به سرعت در مناطق آفتابی که خاک آن به خوبی زِهکِشی شده باشد رشد می کند. آویشن یک منبع عالی از فیبر، کلسیم، آهن، منگنز، و ویتامین های 6B، A و C است.

به لیمو درختچه ای خزان پذیر از خانواده شاه پسند است که ارتفاع آن به 1.5 تا 2 متر می‌رسد و گاهی به 3 تا 5 متر هم می‌رسد. دارای ساقه دراز، زاویه دار و منشعب استبه لیمو براي رشد به هواي گرم، زمین‌هاي افتابگیر با نور فـراوان ، قابـل نفـوذ و داراي رطوبت بالا نیاز دارد. در واقع به آب و هـواي آفتـابی، ملایـم و مصـون از بادهاي شدید نیاز دارد. به لیمو گیاهی است که تا حدودي نسبت به سرما و یخبندان مقاوم اسـت، اما این درختچه به سرمای چند درجه زیر صفر حساس است تا منفی 5 درجه را تحمل می‌کند. کاهش وزن، کاهش التهاب، تقویت عضلات، تقویت سیستم ایمنی و... از خواص این گیاه محسوب می شود.

کشت دانه های روغنی نظیر کلزا و کنجد در شهرستان بوانات در چند سال اخیر انجام شده و روبه رشد بوده است. در نتیجه فعالیت در این حوزه ها در شهرستان قابلیت دارد.

کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم می‌باشد و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگردان بقای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور در بسیاری از کشورهای دنیا متداول است. روغن کلزا ازجمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و با داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال و استفاده ملل‌های مختلف قرارگرفته است. تحقیقات دانشمندان نشان می ­دهد که دانه کلزا 40-30 درصد روغن و کنجاله‌اش50-40 درصد پروتئین دارد.

کاشت کنجد به دلیل سازگاری محیطی، بازدهی بالا، مفید بودن برای خاک، نیاز به سرمایه اولیه کم و بازاریابی آسان، گزینه شغلی مناسبی است. کنجد از آن دسته گیاهانی محسوب می شود که با هر بار کشت و پرورش، محصول و بار قابل توجهی را به ارمغان می آورد. یکی دیگر از مزایای کاشت کنجد، صرفه جویی در منابع آب است. این گیاه قادر است تا با جذب رطوبت باقیمانده در خاک رشد کند. ریشه های کنجد در بهبود ساختمان خاک و افزایش نفوذ پذیری آن نقش موثری داشته و به عنوان یکی از گیاهان مناسب برای تناوب‌های زراعی در نظر گرفته می شود. همچنین در بعضی از مناطق این گیاه به عنوان کود سبز کاشته می شود. کنجد در روغن کشی (کنجد و ارده)، نانوایی و آجیل فروشی ها، تهیه عطرها، به عنوان حلال در داروسازی و... مورد استفاده قرار می‌گیرد. صادرات ارزش افزوده و فرآوری های کنجد، می تواند هدف تولید انبوه کشاورزان باشد. از همین رو نگرانی ها برای بازاریابی این محصول نسبت به سایر محصولات کاهش پیدا می کند. عمده مشکل کنجدکاران عدم وجود ماشین‌آلات کاشت و برداشت دانه های روغنی بوده ودرصورت تامین این ماشین آلات، تولید کمی وکیفی محصول درسطح منطقه میتواند از رشد قابل توجهی برخوردار شود.

تولید حبوبات نظیر عدس، نخود و لوبیا در شهرستان بسیارکم است و حتی برای تامین نیاز مردم از شهرستان های دیگر این محصولات وارد می شوند ولی برای تولید بیشتر آنها در شهرستان قابلیت خوبی وجود دارد[12]. در واقع این مواد غذایی دارای فیبر بالایی هستند و اگر در تناوب با محصولات دیگر کشت شوند، ازت مورد نیاز خاک را تا حدودی تامین می کنند.

از جمله تولیداتی که در شهرستان طبق نظر کارشناسان مزیت دارد، کشت چغندرقند، سماق، آفتابگردان و کدو تنبل است.[13] چغندر قند در گذشته در این شهرستان کشت شده است. این محصول قابلیت کشت در این شهرستان را دارد و می تواند در تناوب محصولات زراعی قرار گیرد. این محصول در مقابل خشکی مقاوم است و بخاطر ریشه های قوی که دارد خاک را برای کشت های بعدی آماده می کند. به خاطر سازگاری زیاد این گیاه با شرایط مختلف آب و هوا و خاک، در اکثر نقاط می توان آن را کشت کرد. از چغندرقند علاوه بر قند محصولات دیگری مثل برگ چغندر و تفاله مخلوط با ملاس (بعد از برداشت قند در کارخانه) به دست می آید که می تواند مورد تغذیه دام قرار گیرد. لازم به ذکراست که کشت چغندرقند به آب زیادی نیاز دارد و برای شروع این کسب‌وکار باید این نکته را درنظرگرفت و از همین رو تولید این محصول نسبت به سایر محصولات پیشنهاد شده در حوزه زراعت مزیت کمتری دارد.

گل آفتابگردان گیاهی یک ساله است که پرورش آن در هر شرایطی ممکن است و فرآورده های حاصل از آن دارای مزیت اقتصادی فراوان است. آفتابگردان در دو نوع آجیلی و روغنی کاشته می‌شود. این گیاه، یکی از نباتات روغنی مهم جهان است که از نظر تولید روغن، بعد از سویا در مقام دوم قرار دارد و بیش از 14% کل روغن نباتی جهان را تولید می کند. آفتاب گردان های آجیلی از بازار پسندی ویژه ای برخوردارند. علاوه بر این، فراورده های جانبی آفتاب گردان به خصوص کنجاله آن باعث توجه هر چه بیشتر به زراعت این گیاه با ارزش شده است.

سماق معمولی درختچه ای است کوهستانی با میوه‌ های خوشه‌ای که بومی نواحی مدیترانه، جنوب ایتالیا و آسیای شرقی بخصوص ایران است. این درختچه درمناطقی که 00 تا 350 میلیمتر بارندگی سالیانه داشته باشد رشد می کند، در خاکهای کمی اسیدی یا خنثی با PH 6.5 تا 7 بهتر رشد می کند.

کدوها گیاهانی یکساله، یکپایه با ساقه خزنده، طویل و گل های زرد رنگ که انواع خوراکی آن شامل کدو مسمائی،کدو حلوایی و کدوی تنبل هستند. کدو جزء گیاهان دگر گشن بوده و توسط حشرات گرده افشانی می شود. این محصول نسبت به خیار در برابر سرما مقاوم تراست. بیشتر کدوهای زراعی برای رشد در دماهای 18 تا 30 درجه سانتی گراد سازگار شده‌اند، در دماهای پایین تر رشد چندانی ندارند و با یخبندان خسارت می بینند و از بین می روند.

تولید سیب زمینی در شهرستان انجام شده و این محصول بیشتردر جهت تامین نیاز خانوار ها تولید می شود. برای افزایش کشت سیب زمینی به دلیل استفاده ی زیاد از آب منوط به اصلاح الگوی آبیاری است.

 

· طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و سود سرشاری دارد. عمده پرورش طیور در این شهرستان، به مرغ های گوشتی اختصاص دارد و فعالیت در حوزه ی پرورش مرغ های گوشتی و همچنین مرغ های بومی برای شهرستان دارای مزیت است و توسعه آن از جمله پیشنهادات تحلیل حاضر است. افزایش روزافزون جمعیت ایجاب می‌کند که در زمینه تولید گوشت سفید و پرورش مرغ گوشتی بخاطر هزینه تمام شده پایین و دوره پرورشی کوتاه تر بیشتر تمرکز کرد. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم وبهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است. نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با سایر دام ها کمتر است، به طوری که در گوشت گوسفند ضایعات حدود 50 % و در مرغ حدود 25 % است. ضریب تبدیل جیره غذائی به گوشت در مرغ نسبت به سایر دام ها بالا بوده به طوری که در مرغ های اصلاح شده این ضریب 2 تا 2/2 و در گوساله و گاو بین 6 تا 9 % متغیر است. با توجه به دلایل فوق ایجاد واحد پرورش مرغ گوشتی در شهرستان مزیت دارد و تنها باید بازاریابی کرد تا بتوان محصول را با قیمت مناسب به فروش رساند.

یکی از دلایل استقبال از پرورش مرغ بومی، سوددهی بسیارخوب پرورش مرغ بومی یا محلی است. مرغ بومی یا همان مرغ های محلی ، نوعی نژاد بسیار مقاوم به شمار می آیند که در مقابل بیماری ها، گرما و سرما تحمل بالایی دارند و این مزیت باعث می شود که ایجاد واحدهای تولیدی مرغ بومی برای تولید کنندگان سوددهی داشته باشد. یکی دیگر از مزیت های پرورش مرغ بومی این است که این کار نیاز به تجهیزات ندارد. هرچند اگر در پرورش مرغ بومی یا همان مرغ محلی از تجهیزات مدرن استفاده شود، سود بیشتری نصیب پرورش دهنده می شود.

پرورش بوقلمون در سال های اخیر به دلیل بازار فروش خوب برای گوشت این گونه و همچنین سازگاری شرایط آب و هوایی در شهرستان زیاد شده است و همچنان برای پرورش آن مزیت وجود دارد. در طي چند دهه گذشته توجه به بوقلمون و محصولات آن موجب شده تا پرورش آن به صورت صنعتي رشد خوبی داشته باشد و نیز طبق تحلیل های انجام شده بازار آن سیر صعودی داشته است. از آنجا که گوشت بوقلمون دارای خواص غذائي ويژه ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ مي تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز مطرح گردد. گوشت بوقلمون حاوی هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوئي را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.

پرورش بلدرچین نیز از جمله فعالیت هایی است که در چند سال اخیر در شهرستان انجام شده است و برای پرورش بیشتر آن قابلیت وجود دارد. بلدرچین پرنده ای با جثه کوچک، در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش(40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است

طبق نظر کارشناسان، پرورش غاز، اردک و شترمرغ در شهرستان مزیت دارد. [14] پرورش غاز، اردک و طیور در اولویت های بعدی قرار دارد و می توان به صورت موردی پرورش آنها را در نواحی مستعد در شهرستان توسعه داد. از مزایای پرورش غاز این است که گوشت آن برای تامین گوشت مصرفی انسان اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنین از تخم وجگر این پرنده برای تهیه غذا‌های گران قیمت در بسیاری از رستوران ها استفاده می‌شود.  در رابطه با مزیت پرورش اردک باید گفت که تغذیه‌ی اردک‌ها شبیه مرغ است، با این تفاوت که گوشت آن گرم بوده و مانند مرغ واکسینه نمی‌شود.گوشت اردک از ارزش غذایی بالایی برخوردار است. همچنین نگه‌داری از اردک ها آسان است.

کسب و کار در زمینه پرورش شترمرغ پرواری در شهرستان قابلیت و استعداد پیشرفت فراوانی دارد اما نکته قابل توجه این است که نسبت به غاز و اردک هزینه اولیه بیشتری را نیاز دارد. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده، مقاومتش3 برابر چرم گاو  است، ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و  خلق آثار هنری، می توان اشتغال زایی کرد.

 

· صنعت

فعالیت های صنعتی در شهرستان بوانات بسیار کم است و در شهرک صنعتی این شهرستان بجز واحد های سنگبری، تولید سبد و تولید ذغال واحد های فعال دیگری وجود ندارد. در واقع در شهرستان معادن زیادی وجود دارد ولی به دلیل اینکه مردم شهرستان بیشتر فعالیت های کشاورزی و دامداری انجام می دهند، این حوزه در شهرستان مورد توجه نبوده است، البته یکی دیگر از دلایل نبود سرمایه و سرمایه گذار است.[15]

در بوانات معادن سنگ های زینتی وجود دارد ولی از این معادن فقط استخراج سنگ ها انجام می شود و هیچگونه فرآوری روی آنها صورت نمی گیرد. ایجاد واحدی برای تولید پودر مش دارای مزیت است. مش در علم خاک شناسی به دانه بندی خاک مورد نظر برای الک کردن آن اشاره دارد. بدین معنی که اندازه ذرات خاک مورد نظر برای گذر از الک یا سرند مورد نظر مش نامیده میشود و یک توده خاک یا پودر ترکیبی از دانه بندی های متفاوت است که شامل توزیعی از اندازه های متفاوت است. از پودر مش در صنایع مختلفی نظیر تولید گچ و سیمان استفاده می شود. همچنین در اولویت های بعدی تولید سیمان و آجر نیز برای شهرستان دارای مزیت است؛ زیرا فعالیت های ساختمانی دراین شهرستان و در کل استان زیاد است. اما نیاز به سرمایه اولیه بالا مهمترین عامل محدود کننده برای راه اندازی این صنایع در شهرستان است.

در شهرستان یک معدن خاک کاشی هست که این مواد معدنی به اصفهان و شیراز برای تولید کاشی و سرامیک برده می شوند،[16] در صورتی که احداث چنین واحدی برای شهرستان سودآور خواهد بود و از نیروهای بیکار این شهرستان نیز می توان در پیشبرد آن استفاده می کرد. البته احداث چنین واحدی منوط به پیدا کردن بازار فروش کافی است. در شهرستان بوانات یک معدن خاک نسوز هست که به دلیل عدم بازار فروش استخراج از آن متوقف شد.[17] استخراج از این معدن در صورت ایجاد بازار فروش دارای مزیت است.

معدن مس در شهرستان هست ولی هیچگونه استخراج و فرآوری روی آن صورت نمی گیرد. استخراج از این معدن و همچنین فرآوری آن و استفاده در صنایع پتروشیمی، تولید ظروف مسی، تولید لوله و سیم برای شهرستان سودآور خواهد بود.

به دلیل اینکه محصولات باغی تولید شده در شهرستان بسیارزیاد است، تولید سبد برای شهرستان از جمله فعالیت هایی است که شهرستان را به خودکفایی می رساند.

در بوانات از چوب های درختان هیچ استفاده ای نمی شود و به استان های دیگر برای تولید مبلمان ارسال می شود. با توجه به اینکه استفاده از مصنوعات چوبی و مبلمان در شهرستان زیاد است. احداث واحدی در خصوص این تولیدات دارای مزیت و فرصت شغلی خوبی خواهد بود.

صنایع فعال شهرستان بوانات شامل تولید ذغال فشرده، کارتن، آجر و واحد های سنگبری می شود.[18]

 

· صنایع دستی

فعالیت های صنایع دستی در شهرستان بوانات شامل قالی بافی، ترمه دوزی،حصیر بافی، بافت تابلو فرش، سفال سازی و معرق کاری می شود. قالی بافی و بافت تابلو فرش نسبت به بقیه صنایع دستی دارای مزیت بیشتری برای شهرستان است زیرا بازار فروش خوبی در داخل شهرستان و استان دارد. البته فعالیت های صنایع دستی در چند سال اخیر به شدت کم شده است زیرا جوانان مایل به چنین کارهایی نیستند و آموزش های لازم نیز به آنها داده نشده است.

قالیبافی و بافت تابلو فرش از مشاغل خانگی پردرآمدی است که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. همچنین امکان صادرات این محصولات در کشور وجود دارد و بسیاری از تاجران در این زمینه فعالیت می کنند. این کسب و کار  را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد. بازار خوب داخلی و بویژه بازارهای خارجی این کسب و کار را تبدیل به شغلی درآمد زا کرده است. مهمترین نکته که باید مورد توجه قرار گیرد، ایجاد بستری برای ارتباط بین تجار و تولید کنندگان است.

از جمله فعایت هایی که در شهرستان در صورت آموزش و ایجاد بازار فروش مناسب، قابلیت انجام شدن دارد می توان به گبه بافی، گیوه دوزی، گلیم بافی و نمد مالی اشاره کرد.[19] گلیم یا پلاس یکی از انواع صنایع دستی زیراندازی و پوششی است که از ابریشم، موی بز، پشم گوسفند یا دیگر چهارپایان اهلی بافته می‌شود. گبه یا قالیچه خِرسک، فرشی از جنس قالی است که معمولاً در اندازه کوچک توسط عشایر لر و قشقایی بافته می‌شود. گبه پرزهای بلند دارد و در بافت آن شمار پود بیشتری به کار می‎رود که تاثیر چشمگیری بر نرمی گبه می‎گذارد. تعداد پود برخی از گبه‌ها گاهی از سه تا هشت پود در هر رج و بلندی پرزها گاهی تا یک سانتی متر هم می‌رسد.

 نوعی بافته سنّتی زیراندازی است که با پشم تولید می‌شود. در فرانسه به آن فوتر می‌گویند. برای تهیه نمد (نمدمالی) عمل بافتن انجام نمی‌شود بلکه با ایجاد فشار و رطوبت و حرارت، موجب درهم‌رفتن الیاف پشمی می‌شوند. دو خاصیت جعدیابی و پوسته‌ای شدنِ پشم امکان تولید نمد را فراهم می‌کند. پشمی که برای تولید نمد به کار می‌رود پشم بهاره گوسفند با الیاف بلند است. از صابون و زرده تخم‌مرغ نیز می‌توان برای بهتر شدن کیفیت کار استفاده کرد. مقدار پشمی که برای هرمترمربع نمد لازم است با مقدار پشم لازم برای تولید قالی برابر است اما چون زمان تولید نمد بسیار کوتاه‌تر است (حدود یک روز) قیمت آن پایین است.

 

· خدمات

موقعیت شهرستان بوانات در شمال استان فارس و وجود مناطقی وسیع در این ناحیه از استان که طبیعتی زیبا، بکر و تفرجگاه‌هایی چشم‌نواز را درون خود جای داده و با آغاز فصل بهار و حتی در ایام تابستان، مقصدی دلپذیر برای هر طبیعت‌گرد و بوم‌گردی محسوب می‌شود و ایجاد مجتمع های تفریحی و رفاهی را به یک ضرورت تبدیل می کند. تلفیق زیبایی‌های طبیعت و جاذبه‌های تاریخی و مذهبی، به این شهرستان بعد گردشگری بخشیده است تا جاذبه‌ای مناسب برای گردشگران خارجی باشد و طی سال، شمار قابل توجهی گردشگر را به خود جذب کند. از جمله جاذبه های این شهرستان می توان به پل آجری سوریا، چهار طاقی ساسانی، منطقه شکار ممنوع دره باغ و تفریحگاه پیرکدو اشاره کرد.[20] در این شهرستان به دلیل قرار گیری در مسیر استان یزد، بازدیدکننده های زیادی مراحعه می کنند، از این رو فعالیت در حوزه ی اقامتگاه های بومگردی و هتل و مسافرخانه به خوبی صورت گرفته است ولی در حوزه های دیگر نظیر مجتمع های رفاهی-خدماتی، تفریحی-سرگرمی، رستوران بومی و شهربازی دارای مزیت است.

چند سالی است که احداث مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی در جاده های کشور به منظور ساماندهی خدمات بین راهی و افزایش رفاه رهگذران جاده ها مورد توجه قرار گرفته است. لیکن قابلیت های بالقوه بسیاری در این مجتمع ها نهفته است که می توان از آنها در جهت نیل به اهداف بزرگتری همچون توسعه و توازن منطقه ای بهره برد. از سوی دیگر در نظر گرفتن نقش های جدید برای این مجتمع ها، ضمن آنکه می تواند گام های مهمی در جهت توسعه پایدار مناطق تلقی گردد و باعث آن می شود که ادامه فعالیت مجتمع های خدماتی – رفاهی بین راهی و گسترش دامنه فعالیت آنها از نظر اقتصادی توجیه پذیر باشد. در این زمینه تبعات مثبت احداث این مجتمع ها، به ویژه جنبه های گردشگری همراه با تاثیرات متقابل آنها بر مردم منطقه و رهگذران جاده ها تا حدی است که بعضا این الزام را ایجاب می کند که نهاد های اجرایی برای احداث این مجتمع ها و کمک به استقرار فعالیت آنها پیشقدم شوند؛ بنابراین ایجاد چنین مکانهایی از جمله ظرفیت های سرمایه گذاری بوانات است.

مجتمع تفریحی-سرگرمی به تاسیساتی گفته می‌شود که مجموعه ای از واحد های گردشگری ساخته شده و هر کدام به صورت خود پذیرایی کار می‌کنند. فروشگاه ها، رستوران ها، اغذیه فروشی ها، تسهیلات ورزشی، فضای بازی و تفریحی، اقامتگاه ها، مراکز توریست گردانی و ... از جمله امکاناتی است که این مجتمع ها ارائه می‌دهند. اقامتگاه های بوم گردی فرصت مناسبی است تا مسافران ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه ها، مصداق دیگری از مهمان نوازی ایرانی است. رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی، نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز داده می‌شود. در این حوزه همچنین وجود شهر بازی در این شهرستان احساس می شود. بعد از توسعه واحدهای با اولیت بیشتر در حوزه مشاغل خدماتی، ایجاد شهر بازی متناسب با جمعیت مردم شهر و تعداد گردشگران سالانه، می تواند ایده خوبی باشد.

 

· شیلات

در حوزه ی شیلات در این شهرستان به دلیل کم آبی های شدید و عدم استقبال از گوشت ماهی توسط مردم، فعالیت در حوزه ی شیلات صورت نگرفته است، البته با ایجاد استخر های دو منظوره به دلیل استفاده از آب استخرها برای باغات و تامین ازت خاک، می توان پرورش ماهی قزل آلا را انجام داد. [21]ماهی قزل آلا یکی از معروف ترین گونه های ماهیان سردآبی است.  قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است، آهن در خونسازی و همچنین در حفظ مقاومت بدن در برابر میکروبها نقش مهمی به عهده دارد. علاوه بر آن، آهن موجود در قزل آلا، جذب آهن منابع گیاهی را هم افزایش می دهد؛ بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد. نتایج مطالعات نشان می دهند امگا ۳ ماهی قزل آلا می تواند فشار خون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنج های آن به طور قابل توجهی بکاهد؛ بنابراین با تبلیغات خوب و آگاهی بخش به مردمان شهرستان می توان فرهنگ مصرف این منبع غذایی با ارزش را احیاء کرد. راه اندازی واحدهای پرورش ماهی قزل آلا علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، سوددهی خوبی را دربر خواهد داشت.

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

 

مشاغل

مزیت

کشاورزی

صنایع

خدمات

ردیف

دامداری

باغداری

زراعت

طیور

شیلات

صنایع غذایی

صنایع تکمیلی و تبدیلی

صنعت

صنایع دستی

خدمات

1

زنبورداری (1)

احداث باغات انگور (1)

کشت زعفران (1)

پرورش مرغ گوشتی (1)

پرورش ماهی قزل آلا (1)

فرآوری انگور (1)

بسته بندی گوشت قرمز و بوقلمون (1)

تولید پودر مش (1)

قالی بافی (1)

احداث مجتمع رفاهی-خدماتی (1)

2

پرورش گوسفندکرمانی (1)

احداث باغات گردو (1)

کشت آنغوزه (1)

پرورش مرغ بومی (1)

فرآوری بادام (1)

فرآوری پوست خشکبار (1)

تولید سیمان (2)

بافت تابلوفرش (1)

احداث مجتمع تفریحی-سرگرمی (1)

3

پرورش گوسفند قره گل (1)

احداث باغات بادام (1)

کشت آویشن (1)

پرورش بوقلمون (2)

فرآوری گردو (1)

تولید زغال فشرده (2)

تولید آجر (2)

گبه بافی (2)

احداث رستوران بومی (2)

4

پرورش گوسفند رومانف (2)

احداث باغات سیب (1)

کشت به لیمو (1)

پرورش بلدرچین (2)

فرآوری سیب (2)

بسته بندی خشکبار (2)

تولیدکاشی و سرامیک (2)

گیوه بافی (2)

احداث شهربازی (2)

5

پرورش گاو هلشتاین (2)

احداث گلخانه ی گوجه فرنگی (2)

کشت سایر گیاهان دارویی نظیرگل گاوزبان ونعنا (2)

پرورش غاز (3)

تولید چیپس میوه (2)

سورت و درجه بندی میوه (2)

استخراج خاک نسوز (3)

گلیم بافی (2)

6

پرورش گاو آیرشایر (2)

احداث باغات زردآلو (2)

کشت کلزا (2)

پرورش اردک (3)

تولید رب و پودرگوجه فرنگی (2)

تولید پودر خون (3)

استخراج مس (3)

نمدمالی (2)

7

پرورش بزبومی (3)

احداث باغات آلو (2)

کشت کنجد (2)

پرورش شترمرغ (4)

تولید آرد (3)

بسته بندی عسل (3)

فراوری مس (3)

8

پرورش بز سانن (3)

احداث باغات هلو (2)

کشت حبوبات نظیر عدس،نخود و لوبیا (3)

فرآوری گیاهان دارویی (3)

تولید و بسته‌بندی کمپوست (4)

تولید سبد (4)

9

پرورش گاو بومی (3)

احداث باغات گلابی (2)

کشت آفتابگردان (3)

تولید کیک و کلوچه (4)

احداث سردخانه (4)

تولید مبلمان (4)

10

پرورش شتر (3)

کاشت گل محمدی (2)

کشت چغندرقند (3)

گلاب گیری (4)

احداث کشتارگاه طیور (5)

11

پرورش زالو (4)

احداث گلخانه ی صیفی جات نظیر خیار و فلفل دلمه ای (3)

کشت سماق (3)

تولید لواشک (4)

12

پرورش کفشدوزک (4)

احداث گلخانه ی نشاء (4)

کشت کدو تنبل (3)

فراوری هندوانه (5)

13

پرورش الاغ شیری (4)

احداث باغ به (4)

کشت سیب زمینی (4)

تولید لبنیات (5)

14

احداث باغ پسته (4)

فرآوری قند (5)

15

احداث باغ زرشک (4)

تولید ارده (6)

16

تولید سوسیس و کالباس (6)

فرآوری انگور

1

فرآوری گردو

2

فرآوری بادام

3

بسته بندی گوشت قرمز

4

فرآوری پوست خشکبار

5

زنبورداری

6

پرورش گوسفندکرمانی

7

پرورش گوسفندقره گل

8

احداث باغات انگور

9

احداث باغات گردو

10

احداث باغات بادام

11

احداث باغات سیب

12

کشت زعفران

13

کشت آنغوزه

14

کشت به لیمو

15

کشت آویشن

16

پرورش مرغ گوشتی

17

پرورش مرغ بومی

18

تولید پودرمش

19

قالی بافی

20

بافت تابلو فرش

21

احداث مجتمع رفاهی-خدماتی

22

احداث مجتمع تفریحی-سرگرمی

23

پرورش ماهی قزل آلا

24

فرآوری سیب

25

تولید چیپس میوه

26

تولید رب و پودرگوجه فرنگی

27

تولید زغال فشرده

28

بسته بندی خشکبار

29

سورت و درجه بندی میوه ها

30

پرورش گوسفند رومانف

31

پرورش گاو هلشتاین

32

پرورش گاو آیرشایر

33

احداث گلخانه ی گوجه فرنگی

34

کاشت گل محمدی

35

کشت کلزا

36

کشت کنجد

37

پرورش بوقلمون

38

پرورش بلدرچین

39

تولید سیمان

40

تولید آجر

41

تولید کاشی و سرامیک

42

گبه بافی

43

گلیم بافی

44

گیوه دوزی

45

نمدمالی

46

احداث رستوران بومی

47

احداث شهربازی

48

تولید آرد

49

تولید پودر خون

50

*این فایل با همکاری کمیته امداد خمینی(ره) تهیه و تدوین شده است.