فیروزآباد

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب ‌و كارهاي موجود در هر شهرستان بر مبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب ‌و كار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده ‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افراد خبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح ‌شده ‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست ‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان فیروزآباد ارائه‌ شده ‌است.

 

تعیین کسب‌ و کارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطور كه در قسمت مقدمه اشاره‌ شد مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده ‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب ‌و كارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌ و كارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده ‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجود دارد، اشاره شده ‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌ است.

 

1. زراعت
2. باغداری
3. دامداری
4. طیور
5. صنایع غذایی
6. صنایع تبدیلی و تکمیلی
7. صنعت
8. صنایع دستی
9. خدمات

10. شیلات

 

· زراعت

بخش زراعت در روند رشد و توسعه اقتصادی بخش‌های مختلف شهرستان فیروزآباد نقش‎های متعددی بر عهده دارد که از جمله مهمترین آن‎ها می‎توان تامین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع، تامین نهاده‎هایی مانند نیروی کار، مصرف تولیدات سایر بخش‏های صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشین‌آلات کشاورزی، سودآوری برای فعالان این بخش و تامین مالی سایر بخش‎های زیربنایی را نام برد. در حال حاضر کشت گیاهانی نظیر گندم، جو، برنج، کلزا و ذرت با هدف مدیریت منابع آبی و استفاده بهینه از زمین‌های زراعی شهرستان فیروزآباد مشاهده شده است. در واقع شرایط طبیعی شهرستان، زمینه مناسبی را برای کشت این گیاهان فراهم نموده است و مزایای اقتصادی حاصل از کشت این گیاهان می‌تواند سبب ترغیب کشاورزان به کشت گردد که در ادامه به بررسی آن پرداخته می‌شود.

در میان محصولات کشاورزی، کشت گندم نسبت به بقیه محصولات آسان‌تر است. گندم در بازه زمانی حدوداً هشت ماهه به ثمر نشسته و به مرحله سوددهی می‌رسد. کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانه‌ای در اختیار کشاورزان قرار می گیرد بنابراین گسترش تولید گندم از طریق افزایش سطح زیر کشت، ارزش افزوده زیادی را به دنبال دارد. محصول جو بعد از گندم بیشترین سطح زیر کشت را به خود اختصاص داده است. اراضی وسیعی که به دلیل شوری و عمق کم خاک و شور بودن آب زراعی، کم بازده می‌باشند، می‌تواند برای تولید جو مناسب باشد. جو از دیرباز در تغذیه دام جایگاه ویژه داشته و به صورت دانه و علوفه سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برنج، یکی از اصلی‌ترین محصولات زراعی در سطح شهرستان فیروزآباد است. این محصول بعد از گندم، دارای جایگاه دوم مصرف در سطح کشور نیز می‌باشد. در شهرستان فیروزآباد همه ساله بخشی از اراضی به کشت و توسعه این محصول استراتژیک و اقتصادی اختصاص می‌یابد. این محصول منبع درآمد و امرار معاش بسیاری از مردم روستایی و بومی منطقه است و همچنین سازگاری این محصول با آب وهوای فیروزآباد، از اصلی‌ترین علل برای پیشنهاد ادامه کار در این حیطه است.

کشت کلزا در چند سال اخیر در شهرستان فیروزآباد در دستور کار قرار گرفته است و به دلیل فروش تضمینی این محصول، تمایل کشاورزان به کشت آن در شهرستان روز به روز بیشتر می‌شود. کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف‌های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه‌جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی‌های زیست محیطی می‌گردد. با توجه به آن‌که زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم می‌باشد و با استفاده از نزولات جوی می‌توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگردان بقای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور متداول است. روغن کلزا ازجمله مشتقات این گیاه است که به دلیل سالم بودن مورد استقبال قرار گرفته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که دانه کلزا 40-30 درصد روغن و کنجاله‌اش50-40 درصد پروتئین دارد.  از اینرو کاشت این گیاه برای سرمایه گذاری بسیار مناسب است.

از جمله محصولات زراعی دیگری که در سال‌های اخیر در شهرستان فیروزآباد کشت شده و توجه کشاورزان را به خود جلب کرده‌ می‌توان به کشت و کار ذرت علوفه‌ای و دانه‌ای اشاره کرد. بازار مصرف خوب این محصولات باعث شده تا کشت و زراعت آن برای شهرستان مزیت داشته باشد. البته این محصول آب زیادی مصرف می‌کند و به دلیل کم آبی موجود در شهرستان فعالیت بیشتر در این حوزه منوط به اصلاح الگوی آبیاری و استفاده از روش آبیاری قطره‌ای است. کاشت ذرت در خاک‌هایی که دارای عمق کافی، نرم و قابل نفوذ باشند امکان‌پذیر است، همچنین لازم است تهویه در خاک به خوبی انجام شود، خاک از نظر آهک و هوموس غنی و حرارت کافی داشته باشد. زمین‌های خیلی سبک و خیلی سنگین برای کاشت ذرت مناسب نیستند. ذرت بر خلاف گندم و جو احتیاج به گرما و حرارت زیاد خورشید دارد. مناطقی که تابستان گرم و تابش نور خورشید کافی و پاییز خشک دارند بهترین عملکرد را از نقطه نظر تولید دانه دارند. در صورتی که حداقل درجه حرارت زمین به 10-6 درجه سلسیوس برسد، ذرت جوانه می‌زند و بهترین رشد را در حرارت هوای طبیعی 30-20 درجه سلسیوس دارد که در شهرستان فیروزآباد این شرایط ها مهیا می باشد. در نتیجه با توجه به مواردی که بیان شد، کشت این محصولات در شهرستان اقتصادی بوده و دارای مزیت است.

امروزه تقاضای مصرف گیاهان دارویی از سوی جامعه به علت روی گردانی از داروهای شیمیایی و یا حتی استفاده شدن برخی از این محصولات در تولیدات کارخانه‌های بزرگ دارویی روبه افزایش است. گیاهان دارویی گونه‌ها و مصارف مختلفی دارند. از این گیاهان نه تنها برای درمان بیماری‌ها بلکه در صنایع کنسروسازی، نوشابه‌سازی، ‌عطرسازی و غذایی نیز استفاده می‌شود. طبق اظهارنظر کارشناسان در شهرستان فیروزآباد به دلیل ظرفیت‌های موجود گیاهان دارویی به صورت خودرو و نیز به صورت زراعی، کشت و کار می‌شوند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در چند سال اخیر به صورت اختصاصی کشت گیاهان دارویی در سطح شهرستان مورد توجه قرار گرفته و پیش‌بینی می‌شود این روند با رشد مناسبی ادامه داشته باشد. از جمله این گیاهان که در اراضی به وسعت چندین هکتار زیر کشت رفته‌اند می‌توان به نعنا فلفلی، به‌لیمو، بادرنجبویه، آویشن، گل گاوزبان و چای سبز اشاره کرد که مزیت افزایش تولید و همچنین توجیهی اقتصادی دارند؛ زیرا گیاهان دارویی منبع عظیم اقتصادي و با ارزش افزوده بسیار بالا محسوب می‌شوند. امید است با افزایش سطح زیرکشت گیاهان دارویی علاوه بر استفاده بهینه از پتانسیل‌های آبی و خاک شهرستان، توجهی به ایجاد صنایع تبدیلی گیاهان دارویی در این منطقه از سوی مسئولان ذی‌ربط گردد.

از جمله محصولات پیشنهاد شده توسط کارشناسان جهت کشت و توسعه در شهرستان فیروزآباد می‌توان به اشاره کرد. مقاومت زعفران در برابر سرما زیاد بوده و به آب کمی نیاز دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می‌کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می‌کند. لذا فعالیت در این بخش میزان سودآوری و اشتغال را افزایش خواهد داد. تولید زعفران علاوه بر تامین نیاز داخل، به دلیل کیفیت بالا به کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای اروپایی نیز صادر می‌شود.

 

· باغداری

شهرستان فیروزآباد در برخی محصولات باغی دارای مزیت نسبی بوده و باغداری پایه اقتصادی این شهرستان را تشکیل می‌دهد. از سوی دیگر تولید اشتغال در زمینه باغ و باغداری زیاد بوده و برای رونق کسب و کارهای مرتبط با این بخش مؤثر می‌باشد. کشاورزی شهرستان با برخورداری نسبی از آب و خاک حاصلخیز از جمله قطب‌های کشاورزی در استان محسوب می‌شود و تولید کننده محصولات متنوع و با کیفیت باغی است که با استقبال خوبی نیز از سوی بازار مواجه شده است. طبق بررسی‌ها و بر اساس نظر کارشناسان محصولاتی نظیر انگور، گردو، انار، هلو، پسته، انجیر و مرکبات مهمترین تولیدات باغی شهرستان بوده که تولید بیشتر این محصولات به دلیل سازگاری با شرایط اقلیمی منطقه و بازار فروش بهتر دارای مزیت است.

انگور از مهمترین محصولات باغی بوده که هم به لحاظ سطح زیر کشت و هم ارزش اقتصادی و تغذیه‌ای، مورد توجه کشاورزان و کارآفرینان است. تنوع رنگ، طعم و مزه، ارزش غذایی، خواص دارویی و وجود فرآورده‌‌های تبدیلی چون کشمش، شیره انگور، روغن هسته انگور، کنسانتره، آب انگور، سرکه و آبغوره، انگور را به یک میوه استثنایی و بی‌نظیر تبدیل کرده است. پرورش این محصول علاوه بر اشتغال‌زایی، یکی از محصولات سودآور است و می‌تواند در توسعه صادرات غیرنفتی در بخش کشاورزی، سهم به‌سزایی داشته باشد.

گردو محصولی باغی و پر سود است. گردو، درختی چند ساله و مقاوم بوده که پس از رشد کامل، هر درخت تا 100 کیلوگرم تولید محصول خواهد داشت. محصول نهایی قیمت بالایی دارد که هم در داخل طرفداران زیادی داشته و هم قابلیت بالای صادرات دارد. در صورت احداث باغ گردو، تا سال های سال نیاز به سرمایه گذاری و کشت دوباره وجود ندارد زیرا درخت گردو دارای عمر طولانی است و تا ده‌ها سال قابلیت برداشت دارد. میوه گردو هم جزء معدود میوه هایی است که هیچ گونه نیازی به هزینه انبار در سردخانه ندارد و به دلیل ماندگاری طولانی، می تواند چند ماه و حتی چند سال مورد مصرف قرار گیرد. در ضمن چوب درخت گردو هم برای منبت‌کاری، خراطی و کنده‌کاری، ساخت مجسمه و اشیاء دکوری، ساخت آلات موسیقی و همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکش‌های چوب بسیار پرکاربرد است.

محصول انار نیز برای مصارف تازه خوری، تولید رب و آب انار و نیز عرضه به بازار و همچنین در تولید داروهای تقویتی، صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. نهال انار حداقل سه سال نیاز به رشد دارد و از سال چهارم شروع به باردهی می کند و بیش از 40 سال عمر مفید دارد. درخت انار در مقابل کم آبی مقاوم است، اما میزان و نوع آب در کیفیت و کمیت میوه آن تاثیر مهمی دارد. ایران نخستین صادر کننده انار بوده و ارزش غذایی و خواص انار باعث شده اروپایی‌ها به آن علاقه نشان دهند. کاشت انار فعالیتی درآمدزا است که با ارزیابی نیاز بازار، به‌روز رسانی فرآیند بسته‌بندی و جابجایی و... می‌توان درآمد آن را افزایش داد. میوه‌ هلو از دیگر محصولات باغی شهرستان بوده که مقدار تولید مناسبی دارد و امکان گسترش باغات آن‌ها نیز وجود دارد. هلو از جمله میوه‌هایی است که کاربرد زیادی در صنایع غذایی دارد و به دلیل خواص و طعم لذیذ آن‌، این میوه‌ با استقبال روبه‌رو شده است.

طبق بررسی‌ها و نظر کارشناسان مربوطه احداث باغ پسته در این شهرستان نتایج قابل قبولی به همراه داشته است. اصولاً درخت پسته از ۷ تا ۹ سال پس از کاشت نهال و پیوند، شروع به تولید محصول می‌نماید. کسانی که قصد احداث باغ پسته را دارند برای داشتن سود اقتصادی باید کمی صبور باشند. بهترین خاک برای کاشت درخت پسته، خاک لومی شنی است. کیفیت آب مصرفی برای آبیاری درخت پسته به گونه‌ای است که در کاشت سایر محصولات کشاورزی با آن آب، غیر ممکن یا غیر اقتصادی است. شرایط مناسب آب و هوایی برای کاشت نهال پسته اقلیم گرم و خشک در تابستان (گرمای سوزان نباشد) و زمستان سرد و معتدل است. انتخاب پایه مناسب نکته دیگری است که لازم است در نظر گرفته شود. یک پایه پسته قوی و ایده‌آل باید نسبت به بیماری‌های مختلف مقاوم و دارای رشد بالایی باشد، همچنین مقاومت و سازگاری زیادی در برابر کم آبی و شوری داشته باشد. محصول پسته به لحاظ اهمیتی که اندام های مختلف درختان پسته از نظر خوراکی و صنعتی دارد همواره حائز اهمیت بوده و انسان همواره از میوه، پوست، هسته، برگ، ساقه و حتی صمغ آن بهره گرفته است.

طبق نظر کارشناسان درخت انجیر تولید و عملکرد خوبی داشته و به دلیل سازگاری با شرایط اقلیمی و محیطی شهرستان مورد پیشنهاد می‌باشد. نیاز آبی بسیار کم، سازگاری مطلوب با محیط، استقامت در برابر گرما و خشک‌سالی از ویژگی‌های بارز درختان انجیر محسوب می‌شود. از آنجا که باغ‌های انجیر معمولاً در دامنه‌های شیب‌دار احداث می‌گردند، احداث چنین باغ‌هایی علاوه بر ایجاد اشتغال، پوشش گیاهی مناسب برای منطقه و بیابان‌زدایی می‌تواند به کنترل سیلاب، جلوگیری از فرسایش خاک و استفاده بهینه از آب باران کمک کند. همچنین انجیر به عنوان میوه‌ای با خواص بسیار زیاد علاوه بر تازه خوری، برای تولید میوه خشک نیز مورد استفاده قرار گرفته و ارزش افزوده بالایی برای تولید کننده ایجاد می‌کند.

از دیگر تولیدات باغی شهرستان بوده که به میزان کمتری نسبت به محصولات باغی دیگر توسعه یافته است و در بخش‌هایی از شهرستان به صورت پراکنده با سطح زیر کشت پایین دیده می‌شود به همین دلیل در اولویت پایین‌تری قرار دارد. در این زمینه شناسایی ارقام پر تولید و اصلاح نژاده شده و همچنین افزایش بهره‌وری باغی از طریق کسب دانش لازم در زمینه کاشت، داشت و برداشت مرکبات می‌تواند بسیار راهگشا و سودآور باشد.

در سال‌های اخیر کشت و پرورش قارچ در مقیاس خانگی و کارگاهی به دلیل سوددهی و درآمدزایی مطلوب، مورد توجه قرار گرفته است. طبق بررسی‌ها تاکنون چندین مورد پرورش قارچ در شهرستان راه‌اندازی و به مرحله بهره‌برداری رسیده است. از این‌رو میزان مصرف قارچ در سال‌های اخیر رشد خوبی داشته و سرانه مصرف بالا رفته است. مشتری داشتن این محصول از یک سو و غنی از پروتئین بودن آن از سوی دیگر، باعث شده که جایگزین مناسبی برای گوشت باشد و می‌توان با تبلیغ و معرفی این محصول، میزان مصرف را بالاتر برد .پرورش قارچ از شغل‌هایی است که می‌توان با سرمایه اولیه کم و محیط کوچک شروع کرد. یک دوره کامل پرورش قارچ 60 روز طول می‌کشد که قابلیت کاهش به 35 روز را دارد. در نتیجه فعالیت در این حوزه سودآور و مقرون به صرفه خواهد بود.

از دیگر فعالیت‌هایی که در این شهرستان قابلیت توسعه دارد، کاشت گل محمدی است. در این شهرستان حاشیه اکثر باغات به کشت گل محمدی مزین شده است و در برخی اراضی نیز کشت و کار آن قابل مشاهده می‌باشد. گل محمدی، گیاهی مقاوم به کم آبی، آفات و امراض است، که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغال‌زایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآورده‌های برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کلیه کشورها را دارا می‌باشد. بنابراین توجه و تمرکز در این زمینه مزیت و جذابیت‌های اقتصادی قابل توجهی دارد.

از تولیدات صیفی‌جات و جالیزی شهرستان فیروزآباد، می‌توان به هندوانه، شمّام، خیار سبز و گوجه فرنگی اشاره کرد. این محصولات آب زیادی برای پرورش مصرف می‌کنند ولی به دلیل بازار فروش مناسب، کشاورزان همچنان تمایل به تولید این محصولات را دارند. در نتیجه در صورت اصلاح الگوی مصرف آب و استفاد از سیستم‌های نوین آبیاری فعالیت در این حوزه نیز دارای مزیت خواهد بود. همچنین در این زمینه گلخانه‌های تولید صیفی‌جات می‌توانند راه‌حلی برای تولید صیفی‌جات بیشتر باشند. در واقع گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل درآورد و به سمت رشد مطلوب گیاه را سوق داد. گلخانه‌ها که از نظر اندازه متغیرند گیاهان را از سرمای بیش از حد زمستان یا گرمای بیش از حد تابستان حفظ می‌کنند. در نتیجه تولید صیفی‌جات به صورت گلخانه‌ای برای شهرستان مزیت دارد. طبق بررسی‌ها نیز در چند سال اخیر گرایش به سمت کشاورزی نوین و استفاده از گلخانه‌ها بیشتر شده و در صورت حمایت مراجع ذی‌ربط و کسب دانش موجود در این زمینه، گسترش آن مورد انتظار است.

 

· دامداری

دامداری به عنوان یکی از حوزه‌های مهم مرتبط با تولیدات بخش کشاورزی و به عنوان یکی دیگر از پایه‌های اقتصادی شهرستان، در سطح گسترده‌ای انجام می‌شود و در نتیجه انجام این حرفه، سود و منفعت اقتصادی خوبی هم کسب شده است. از آن جایی که حوزه دامداری با یکی از مهمترین نیازهای انسان، یعنی نیاز به منابع غذایی و خصوصاً منابع پروتئینی مرتبط می‌باشد، توجه به آن امری ضروری است. فعالیت در این حوزه شغلی و افزایش بهره‌وری در آن، می‌تواند از راهکارهای افزایش اشتغال‌زایی باشد و عاملی برای توسعه صنایع غذایی، تبدیلی و تکمیلی محسوب شود.

دامداری شهرستان فیروزآباد، معطوف پرورش و نگهداری دام‌های سبک و سنگین بوده و این فعالیت به هر دو صورت سنتی و نیمه صنعتی انجام می‌شود. هر چند طبق نظر کارشناسان عموماً فعالیت دامداری منطقه به صورت سنتی می‌باشد. طبق بررسی‌ها و ارزیابی‌های صورت گرفته در زمینه دام سبک، گوسفند و بز بومی و در زمینه دام سنگین نژادهای گاو شیری هلشتاین و دورگ مورد علاقه دامداران فیروزآبادی جهت پرورش و نگهداری است.

گوسفندهای پرورش داده شده در این شهرستان از نژاد بومی قشقایی بوده که در این شهرستان به میزان زیادی به صورت داشتی و پرواری و حتی توامان انجام می‌شود. لذا پرورش این دام‌ برای شهرستان دارای مزیت بوده و می‌توان در این حیطه‌ فعالیت کرد. پرورش گوسفند بومی نسبت به سایر دام‌ها، بیشتر مورد توجه دامداران شهرستان فیروزآباد قرار گرفته است؛ زیرا توان گوسفند برای تحمل اقلیم‌های متفاوت بیشتر است. همچنین جیره غذایی کمتر و در نتیجه هزینه کمتری نیز نیاز دارد. تمامی فرآورده‌های دامی مانند گوشت، شیر، ماست، کره، و حتی پشم و پوست دام پرکاربرد هستند و فروش این فرآورده‌ها در تمامی روزهای سال انجام می‌شود. همچنین قیمت گوشت گوسفند در بازار بالا است و به علاوه اجزای گوسفند مانند دل، قلوه، جگر، سیرابی، کله و پاچه، خوش گوشت و… نیز قابل فروش هستند. بنابراین گسترش پرورش گوسفند سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت.

در بخش دام سبک، پرورش و نگهداری بز بومی در فیروزآباد مورد استقبال دامداران می‌باشد. به طورکلی بز به‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت و حتی پوست و الیاف مویی در مناطق مختلف از جمله فیروزآباد پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع بودن، توان کوهپیمایی خوب، مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی باعث شده تا بز به‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران این شهرستان تلقی شود. کسب و کار پرورش بز بومی موجب اشتغال‌زایی و رغبت بیشتر جوانان به امر دامپروری می‌شود. همچنین هر کیلوگرم شیر بز با قیمت بیشتری نسبت به شیر گاو فروخته می‌شود و در نقاط مختلف طرفداران خاص خود را دارد.

در شهرستان فیروزآباد فعالیت در حوزه پرورش دام‌های سنگین به صورت سنتی و نیمه صنعتی انجام می‌شود و تعداد واحدهای پرورش دهنده گاوهای شیری از گوشتی بیشتر است. در این شهرستان گاوهای هلشتاین و دورگ پرورش داده می شوند. در این میان پرورش گاو هلشتاین به دلیل تولید شیر بیشتر و استفاده از این شیر به میزان زیاد در شهرستان برای تولید لبنیات و همچنین گاوهای دورگ به دلیل سازگاری با شرایط محیطی شهرستان دارای مزیت بالاتری برای پرورش و تولید اقتصادی هستند.

گاو هلشتاین که به نام هولشتاین هم شناخته می شود جزء سنگین وزن ترین گاوهای شیری است. این نژاد که از نظر تولید شیر بهترین نژاد در میان گاوهای شیری است حدوداً ۷۲۴۰ لیتر شیر در سال تولید می‌کند. درصد چربی این شیر 65/3 درصدو درصد پروتئین آن ۳ درصد است. از این‌رو افزایش تعداد واحدهای نیمه صنعتی و حتی صنعتی پرورش و نگهداری گاو هلشتاین به منظور دستیابی به عملکردهای بالاتر و تولید شیر بیشتر مورد پیشنهاد بوده و توسعه آن مورد نظر است زیرا پتانسیل مناسبی جهت سودآوری و منفعت دارد.

در این شهرستان به منظور بهره‌برداری بهینه و افزایش تولید، گاوهای دورگ نیز مورد توجه قرار گرفته است. که این نوع از دام‌ سنگین، حاصل تلقیح نژاد اصلی و نژاد بومی هستند. گوساله‌ای که از طریق آمیخته‌گری متولد می‌شود هم برخی خصوصیات ارثی گاو نر اصیل و هم برخی خصوصیات ارثی گاو ماده بومی را دارا است. در نسل‌های بعدی به تدریج صفات منتقل شده از گاوهای اصیل در گوساله‌ها ظاهر می‌شود و تولیدات شیر و گوشت اغلب آنها نیز به نحو قابل توجهی بیشتر می‌شود. از این‌رو پرورش دام سنگین دورگ پر بازده به منظور افزایش تولید و خودکفایی غذایی ضروری بوده و توجیه اقتصادی مناسبی نیز به همراه دارد.

پرواربندی گوساله در راستای تامین گوشت، می‌تواند مزیت موفق و اقتصادی دیگری برای شهرستان فیروزآباد در حوزه دامداری و پرورش دام سنگین باشد. حدود نیمی از گوشت قرمز توسط گاوهای پروار شده تأمین می‌شود بنابراین این بخش از دامپروری و دامداری دارای ظرفیت زیادی برای توسعه و پیشرفت می‌باشد. مزایای اقتصادی ورود به عرصه‌ پرورش گوساله دارای جنبه‌های مختلف است. از یک طرف، از پوست گاو گوشتی در چرم‌سازی استفاده می‌شود از طرف دیگر از گوشت آن جهت استفاده در تغذیه انسان بهره‌برداری می‌شود. علاوه بر این موارد، برای جلوگیری از واردات گوشت گوساله از کشورهای دیگر تولید آن اهمیت دارد. در پرواربندی علمی و صنعتی از دام‌های نر جوان نژادهای گوشتی استفاده می‌شود. استفاده از ظرفیت ژنتیکی دام‌های گوشتی و کاهش کشتار دام‌های شیری و مولد از دیگر محاسن پرواربندی با روش‌های نوین است. پرواربندی گوساله با روش‌های علمی و نوین سبب کاهش دوره پرواربندی، کاهش هزینه تولید گوشت و جلوگیری از تخریب مراتع می‌شود.

طبق نظر کارشناسان حرفه زنبورداری در شهرستان فیروزآباد انجام شده و بازخورد مطلوبی نیز به همراه داشته است. این کسب و کار به سبب شرایط اقلیمی و تراکم مناسب پوشش گیاهی منطقه، پیشنهادی اقتصادی و پر منفعت می‌باشد. زنبورداری فعالیتی است که با هدف برداشت عسل، بره موم و ژله رویال (غذای ملکه) صورت می‌گیرد. از این‌رو نگهداری و پرورش زنبور عسل اگر همراه با رعایت اصول علمی صورت پذیرد، می‌تواند سودآوری آن را دو چندان کند. زندگی این حشرات به سبک کلنی باعث شده تا پرورش دهندگان زنبور از اشتغالی پایدار بهره‌مند شوند، چرا که میزان بالای زاد و ولد زنبورها باعث سودآوری بیشتر برای پرورش دهندگان خواهد شد. افراد با تجربه معمولاً در کنار پرورش زنبور عسل به کشاورزی و تولید محصولات زراعی نیز می‌پردازند و با یک تیر دو نشان می‌زنند؛ زیرا با ادغام این دو فعالیت علاوه بر تامین مواد غذایی برای زنبورها به دلیل افزایش کیفیت گرده افشانی، به کشت و زراعتی با عملکرد بالا و محصولی اقتصادی نیز دست خواهند یافت.

 

· طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و سود سرشاری هم به دنبال دارد. عمده پرورش طیور در این شهرستان به مرغ‌های گوشتی اختصاص دارد و چندین واحد صنعتی و نیمه صنعتی در این زمینه مشغول به فعالیت هستند. طبق بررسی‌ها پرورش مرغ گوشتی، شرایط اشباعی ایجاد نکرده است و همچنان مزیت اقتصادی جهت توسعه را دارد. از طرفی پرورش مرغ تخمگذار مورد توجه قرار نگرفته است و احداث واحدهایی جهت پرورش و نگهداری مرغ تخمگذار برای شهرستان ضروری است.

ارزش غذایی بالای گوشت طیور، سالم و بهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است. بدیهی است گوشت مرغ به سبب مزیت‌های فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می‌تواند مطرح و نیاز عمومی شهرستان را در این زمینه مرتفع نماید. نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با سایر دام ها کمتر است، به طوری که در گوشت گوسفند ضایعات حدود 50 % و در مرغ حدود 25 % است. ضریب تبدیل جیره غذایی به گوشت در مرغ نسبت به سایر دام‌ها بالا بوده به طوری که در مرغ‌های اصلاح شده این ضریب 2 تا 2/2 و در گوساله و گاو بین 6 تا 9 % متغیر است. با توجه به دلایل فوق ایجاد واحد پرورش مرغ گوشتی در شهرستان مزیت دارد و تنها باید بازاریابی کرد تا بتوان محصول را با قیمت مناسب به فروش رساند.

با توجه به این که مصرف تخم مرغ در شهرستان زیاد است، پرورش مرغ‌های تخمگذار دارای مزیت است.پرورش مرغ تخمگذار علاوه بر این که به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می‌کند نقش به‌سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا می‌کند. در صورتی که شخصی بخواهد مشغول به پرورش مرغ تخمگذار به صورت محدود شود نیاز به تکنولوژی پرهزینه‌ای ندارد و با بهره‌گیری از امکانات کم و موجود می‌تواند شرایط اجرای طرح را فراهم کند. پرورش مرغ تخمگذار حتی به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت پیدا کردن بازار مناسب، سالانه تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که نرخ مناسبی است. همچنین پیدا کردن بازار فروش با حاشیه سود بالاتر از امور مهم در مورد این کسب و کار است که با تبلیغات مناسب مخصوصاً در فضای مجازی امکان‌پذیر است.

همچنین می‌توان برای تامین نیاز شهرستان از استقبال از پرورش مرغ بومی، سوددهی بسیار خوب پرورش مرغ بومی یا محلی است. مرغ بومی یا همان مرغ‌های محلی، نوعی نژاد بسیار مقاوم به شمار می‌آیند که در مقابل بیماری‌ها، گرما و سرما تحمل بالایی دارند و این مزیت باعث می‌شود که ایجاد واحدهای تولیدی مرغ بومی برای تولید کنندگان سوددهی مطلوبی داشته باشد. یکی دیگر از مزیت‌های پرورش مرغ بومی این است که این کار نیاز به تجهیزات ندارد. هر چند اگر در پرورش مرغ بومی یا همان مرغ محلی از تجهیزات مدرن استفاده شود، سود بیشتری نصیب پرورش دهنده می‌شود. منظور از تجهیزات مواردی مانند آبخوری، دان‌خوری، لانه تخمگذاری و... می‌باشد.

علاوه بر مرغ‌های گوشتی، تخم‌گذار و بومی، پرورش طیور دیگر نظیر شتر مرغ و بوقلمون در شهرستان رواج دارد. هر چند برخی از پرورش دهندگان با مشکل فروش و بازاریابی مواجه‌اند که در این زمینه برنامه‌ریزی صحیح بازاریابی می‌تواند راهگشا باشد. گوشت این ماکیان در داخل شهرستان و استان استفاده می‌شود و در کشورهای اطراف نیز بازار مصرف خوبی دارد. همین امر باعث شده تا بتوان این ماکیان را به میزان بیشتری پرورش داد و این کسب و کارها را گسترش داد.

کسب و کار در زمینه پرورش شتر مرغ نیز قابلیت و استعداد پیشرفت فراوانی دارد؛ زیرا شرایط طبیعی پرورش شتر مرغ در بسیاری از مناطق مختلف شهرستان فراهم است. شتر مرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده و مقاومتش سه برابر چرم گاو  است، لذا در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می‌رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شتر مرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و خلق آثار هنری، می توان اشتغال زایی کرد.

پرورش بوقلمون پیشنهاد دیگری در حوزه پرورش طیور می‌باشد که بازار خرید و فروش مخصوص به خود را دارد. از آنجا که گوشت بوقلمون دارای خواص غذایي ويژه‌ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد، مي‌تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی‌الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت‌هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوگرمي را تشکيل مي‌دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است. بوقلمون تقریباً به آب وهوای مختلف سازگار است، ولی دمای مناسب برای هر مرحله از پرورش متفاوت می‌باشد. در شروع دوره باید هوای محیط گرم باشد و به تدریج رو به خنک شدن برود.

پرندگانی مانند بلدرچین و کبک نیز به صورت غیرپرورشی در محیط کوهستانی شهرستان وجود دارد و به صورت محدود نیز در این حوزه‌ها در فیروزآباد کار شده است. با توجه به این که از گوشت بلدرچین و کبک در شهرستان استفاده می شود، پرورش آنها دارای مزیت است. بلدرچین پرنده‌ای با جثه کوچک بوده که در برابر بسیاری از بیماری‌ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه‌های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش (40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت و تخم بلدرچین است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است. محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب و قیمت بیشتر، همواره مشتریان خاص خود را دارد. از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماری‌ها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان پرورشی کمتر است. لذا با پرورش کبک به ‌صورت صنعتی می‌توان بخشی از نیاز شهرستان و استان در حوزه گوشت را تأمین و از میزان واردات کاست. همچنین می‌توان به بازار جوجه و تخم کبک نیز اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه بیشتر را دارد.

 

· صنایع غذایی

راه‌اندازی کسب و کار فرآوری انواع محصولات کشاورزی مهمترین روش برای ایجاد اشتغال پایدار، ایجاد ارزش افزوده بالا و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی است. ایجاد صنایع غذایی، علاوه بر اشتغال‌زایی، باعث ارتقاء سطح درآمد و سودآوری می‌شود و به نوبه خود کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و سودآوری اقتصادی از منابع را تا حد امکان ممکن می‌کند.

بر اساس نظر کارشناسان تنها یک واحد تولید لبنیات در سطح شهرستان در حال فعالیت می‌باشد که با توجه به ظرفیت شهرستان و جمعیت رو به رشد آن، احداث واحدی جدید ضروری به نظر می‌رسد. لذا تولید لبنیات در شهرستان به دلیل رونق بخش دامداری دارای مزیت بوده و میزان تولید شیر به اندازه‌ای است که بتوان به صورت نیمه صنعتی و صنعتی برای تولید لبنیات در شهرستان اقدام کرد. شیر و فرآورده‌هاي آن از مهمترین اجزاي تشکیل دهنده جیره غذایی انسان بوده که از لحاظ ارزش غذایی و وجود کلسیم، فسفر، ویتامین‌هاي مورد نیاز و پروتئین، همیشه استقبال بسیار خوبی از این نوع محصولات می‌شود. البته باید توجه داشت برای موفقیت در زمینه تولید لبنیات باید به بالابردن توانایی رقابت با نشان‌های تجاری معروف نیز برنامه‌ریزی کرد تا بتوان سود مناسبی بدست آورد.

در حوزه صنایع غذایی، تولید گندم شهرستان در حدی است که بتوان در زمینه فرآوری گندم و تولید انواع محصولات غذایی نظیر گندم بو داده فعالیت کرد. از این رو فعالیت در این بخش مورد پیشنهاد بوده و توصیه می‌گردد.

در شهرستان فیروزآباد در سال‌های اخیر کشت گیاهان دارویی روند رو به رشدی داشته است در نتیجه فرآوری این محصولات دارای مزیت خواهد بود. فرآوری گياهان دارويي به عنوان کسب و کاری سلامت محور، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايه‌گذاري زيادي نداشته و مي‌تواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. یکی از انواع فرآوری‌های گیاهان دارویی تولید عرقیات است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده‌ای نمی‌باشد و با توجه به ظرفیت بالای تولید گیاهان دارویی در شهرستان فیروزآباد و وفور گیاهان دارویی خودرو می‌توان با سرمایه‌ای اندک به این کسب و کار مشغول شد. خشک کردن از دیگر موردهای فرآوری‌های گیاهان دارویی بوده که می‌توان با فعالیت در آن‌ به سود رسید.

تولید دانه‌های روغنی نظیر کلزا در شهرستان به حدی است که احداث یک واحد روغن‌کشی برای کاهش هزینه‌های حمل این محصولات به مناطق دیگر، ضروری است. روغن‌کشی از دانه‌های روغنی طی تکنیک پرس سرد صورت می‌گیرد. پرس سرد توسط دو ورقه سرما دیده آهنی و قرار دادن دانه‌ها بین دو ورقه انجام می‌شود.

از جمله محصولات باغی که در شهرستان فیروزآباد قابلیت فرآوری دارند، می‌توان به انگور اشاره کرد. تولید کشمش و شیره انگور به صورت خانگی در شهرستان انجام می‌شود و معمولاً این تولیدات در داخل شهرستان و استان از بازار فروش مناسبی برخوردارند. حجم انگور تولید شده در شهرستان زیاد بوده و با توجه به این موضوع می‌توان واحدی برای فرآوری آن ایجاد و محصولاتی نظیر کشمش، شیره، آبغوره و سرکه را تولید و راهی بازارهای هدف کرد. این محصولات به دلیل وجود بازار فروش مناسب و استقبال خوب توسط مردم شهرستان و حتی استان، با مزیت تولید همراه هستند و می توان در این زمینه سرمایه گذاری قابل توجهی انجام داد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد تولید میوه خشک و چیپس میوه در این شهرستان با توجه به بازار فروش خوب و رونق بخش باغداری، مزیت تولید دارد. خشک کردن میوه‌جات، یکی از روش‌هاي جلوگیري از فساد میکروبی آن‌ها است. در این روش، در اثر کاهش میزان رطوبت، امکان فساد میکروبی بسیار کم شده و سرعت دیگر واکنش‌هاي مضر نیز، به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد. خشک کردن، ضمن این‌که روي محصول اثر حفاظتی دارد، وزن و حجم آن را نیز به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد، در نتیجه از هزینه‌های حمل و نقل و ذخیره‌سازي نیز می‌کاهد.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود تنوع تولید انواع محصولات کشاورزی در شهرستان فیروزآباد، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از این محصولات در مرحله برداشت و حتی پس از برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد، اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد. لذا ایجاد صنایع تبدیلی به عنوان امری ضروری می‌تواند زمان استفاده را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی موثر و پایدار، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات ارزشمند کشاورزان زحمتکش منطقه می‌گردد.

طبق نظر کارشناسان، شهرستان فیروزآباد دارای سیلوی گندم بوده و میزان گندم تولید شده در شهرستان نیز به حدی است که بتوان واحدی برای تولید آرد ایجاد کرد، در واقع با ایجاد چنین واحدی در شهرستان می‌توان برای تامین نیاز شهرستان‌های اطراف نیز فعالیت کرد و ضمن ایجاد اشتغال پایدار، سوددهی خوبی برای شهرستان به همراه می‌آورد.

بسته‌بندی عسل یکی دیگر از زمینه‌های پر سود و اقتصادی در حوزه صنایع تبدیلی و تکمیلی است. با توجه به این که میزان مناسبی عسل در این شهرستان تولید می‌شود و برای بسته‌بندی و برندسازی به اردبیل فرستاده می‌شود، احداث واحدی صنعتی جهت بسته‌بندی عسل ارزش افزوده حاصل شده را نصیب شهرستان نمین می کند. در حال حاضر بسته بندی عسل به صورت سنتی انجام می شود. ویژگی مهم عسل آن است که این ماده طبیعی به دلیل نداشتن آب، به شرط دوری از رطوبت، در مدت طولانی فاسد نمی‌شود. این ماده فقط در صورتی ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد که بیش از ۶۰ درجه، حرارت ببیند. البته برای حفظ قدرت ضد میکروبی عسل باید آن را در مکانی تاریک و یا در ظرف شیشه ای مات یا تیره خارج از یخچال نگه داشت. نگهداری عسل در ظروف فلزی برای مدت طولانی مناسب نیست. بدین منظور امروزه بسته بندی عسل به شکل‌های جذاب، خلاقانه و مناسب جهت نگهداری رو به افزایش است. بسته‌بندی‌های شکیل، باعث جذب بیشتر مشتری و همچنین تسهیل در حمل و نقل عسل می‌شود. لذا فعالیت در حوزه بسته‌بندی عسل تولیدی شهرستان، علاوه بر سودآوری باعث ایجاد اشتغال پایدار می‌شود.

در حوزه صنایع تبدیلی و تکمیلی، تولید خوراک طیور از جمله پیشنهادات شغلی در شهرستان است که با توجه به رونق پرورش طیور در این شهرستان، جوابگو خواهد بود. لازم به ذکر است در حال حاضر چنین واحدی وجود ندارد.

با اجرای پروژه‌های صنعتی می‌توان از ضایعات کشاورزی، خوراک تولید کرد. این امر به نوبه خود غذای مورد نیاز طیور پرورشی را تأمین می‌کند و شهرستان را به خودکفایی سوق می‌دهد، همچنین استفاده از مواد اولیه ارزان‌تر در تولید این محصول سبب خواهد شد تا قیمت تمام شده آن پایین‌تر و در نتیجه قیمت فروش آن نیز پایین باشد. تولید خوراک طیور می‌تواند زمینه اشتغال خوبی را به طور مستقیم و غیر مستقیم برای افراد ایجاد کند.

با توجه به تولید زراعی و سالانه گوجه فرنگی و خیار سبز در این شهرستان، تولید و بسته‌بندی رب گوجه فرنگی و خیارشور در مقیاس کارگاهی مقرون به صرفه بوده و در صورت بازاریابی مناسب، سوددهی اقتصادی مناسبی برای آن می‌توان انتظار داشت.

همچنین با توجه به این که شهرستان فیروزآباد، پتانسیل تولید میزان مناسبی از انواع گیاهان دارویی را دارد، احداث واحدی صنعتی یا نیمه صنعتی جهت بسته‌بندی آن مقرون به صرفه به نظر می‌رسد. بسته‌بندی گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايه‌گذاري زيادي نداشته و مي‌تواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. لذا بسته‌بندی گیاهان دارویی، صرفه اقتصادی بسیار ایده‌آلی خواهد داشت.

کشت و زراعت گسترده برنج در شهرستان لزوم ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی آن را دو چندان کرده است. طبق بررسی‌ها و اظهارنظر کارشناسان، انبوه برنج تولید شده در اراضی شهرستان، به صورت عمده و فله‌ای به فروش می‌رسد و کشاورزان منطقه آن گونه که باید به مزد واقعی دسترنجشان نمی‌رسند. از این‌رو ایجاد برند و انجام بسته‌بندی برنج، ضمن ایجاد ارزش افزوده از پتانسیل بالایی جهت سودآوری برخوردار است. لذا به این مورد نیز می‌توان به چشم یک مزیت دارای سود نگریست.

بر اساس نظر کارشناسان و با توجه به پرورش تعداد زیاد دام در این شهرستان، احداث واحد صنعتی جهت فرآوری پوست و پشم دام از جمله فعالیت‌هایی است که می‌توان انجام داد. فرآوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم دوزی و همچنین استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه‌گذار، سود خوبی هم نصیب دامدار می‌کند.

در سال‌های اخیر پرورش قارچ در شهرستان فیروزآباد و سایر شهرستان‌های استان رونق یافته است و برای این کار نیاز به کمپوست (نوعی کود زیستی محرک رشد) جهت مناسب سازی بستر رشد می‌باشد. از این‌رو به نظر می‌رسد ایجاد واحد تولید کمپوست از جمله فعالیت هایی باشد که برای شهرستان اشتغال‌زایی و سوددهی به همراه داشته و از کسب و کارهایی است که قابلیت سرمایه‌گذاری دارد. لذا تولید و بسته بندی کمپوست در این شهرستان که کشاورزی و دامداری در آن به حد مطلوبی انجام می‌شود دارای توجیهی اقتصادی بوده و مشکلی در خصوص تولید و بازار مصرف این مورد وجود ندارد.

با توجه به رونق کشاورزی به ویژه زیر بخش باغ و باغداری و تولید انواع محصولات در طول سال، جهت ایجاد ارزش افزوده مناسب و بهره‌گیری فعالان این بخش از دسترنجشان، احداث سرخانه مقرون به صرفه خواهد بود. از مهمترین مزایای استفاده از سردخانه میوه و سبزی می‌توان به جلوگیری از فساد محصول اشاره کرد. روند انواع فسادها از قبیل فساد فیزیکی، فساد شیمیایی یا تغییر رنگ محصول، فساد ناشی از وجود میکروارگانیسم‌ها و... با نگهداری در سردخانه‌ها به شدت کند شده و حفظ کیفیت محصول در زمان طولانی‌تر حاصل می‌گردد. از دیگر مزایای با اهمیت احداث سردخانه میوه، کنترل قیمت بازار است. ذخیره کردن میوه در سردخانه موجب می شود در ماه هایی که مصرف میوه بسیار است و فصل برداشت آن محصول خاص نیست، بازار با کمبود مواجه نشده و حباب قیمت ایجاد نگردد. در واقع با ساخت سردخانه میوه تعادلی در عرضه و تقاضا ایجاد می گردد و موجب خواهد شد از افزایش بی‌رویه قیمت که به ضرر مصرف کننده است و از کاهش بیش از حد آن که به ضرر باغداران است جلوگیری به عمل آید.

طبق بررسی‌های انجام شده، در شهرستان فیروزآباد، فعالیت در حوزه دامداری مرسوم بوده ولی کشتار دام سنگین و طیور وجود ندارد. در نتیجه احداث واحدی برای کشتار انواع دام و واحدی برای کشتار طیور به صورت صنعتی و کاملاً بهداشتی مزیت و سودآوری مطلوبی دارد. البته لازم به ذکر است که در کشتارگاه ها باید فضای مناسب برای کشتار دام‌ها و طیور وجود داشته باشد و همچنین باید آب مورد نیاز در زمان کشتار نیز تامین شده و تجهیزات و امکانات لازم برای رعایت مسائل بهداشتی و زیست محیطی فراهم شود.

شایان ذکر است در صورت دقت نکردن به بازار فروش و ظرفیت شهرستان، مشاغلی که در این حوزه نام برده شد با مسئله اشباع روبه‌رو خواهند شد. بنابراین در نظر گرفتن نیاز و ظرفیت شهرستان و همچنین ارزیابی و امکان سنجی بازار فروش در شهرستان‌های اطراف در زمینه راه اندازی این مشاغل مهم است.

 

· صنعت

صنعت و مشاغل صنعتی از مهمترین عوامل توسعه اقتصادی شهرستان است. اما آن گونه که باید به آن توجه نشده است و لازم است از پتانسیل‌های هر شهرستان در این حوزه برای پیشرفت اقتصادی استفاده شود. در شهرستان فیروزآباد تعدادی واحد صنعتی در زمینه‌های مختلف وجود دارد، اما پتانسیل‌های شهرستان نشان دهنده این موضوع است که همچنان برای ایجاد واحدهای صنعتی جدید ظرفیت وجود دارد.

بر اساس نظر کارشناسان و بررسی‌های به عمل آمده، ادوات کشاورزی شهرستان وارداتی می‌باشند. از این رو با توجه به مزیت کشاورزی شهرستان، ایجاد واحدی جهت تولید ادوات کشاورزی دارای مزیت بوده و با استقبال مواجه خواهد شد.

همچنین سموم دفع آفات نباتی و انواع کودهای شیمایی به منظور افزایش عملکرد تولیدات زراعی و باغی، از استان‌های همجوار وارد می‌گردد. لذا در این بخش می‌توان با جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی نسبت به ایجاد واحدهایی جهت تولید سم و کود اقدام کرد.

در بخش گلخانه نیز شرایط مشابهی حاکم بوده و غالب تجهیزات گلخانه وارداتی هستند. از این‌رو ایجاد بستری صنعتی جهت تولید آن با سودآوری همراه خواهد بود. البته باید سرمایه‌گذاری کلان، تامین مواد اولیه و بازار فروش مناسب ایجاد شود تا سوددهی اقتصادی در شهرستان ایجاد شود.

کارخانه تولید سبد پلاستیکی، تولید پنجره‌های دوجداره، تولید لبنیات، تولید باتری ماشین، کارخانۀ سیمان، تولید بلوک و تیرچه ساختمانی، معدن سرب و روی از نمونه واحدهای صنعتی و معدنی موفق منطقه می‌باشند. 

 

· صنایع دستی

صنایع دستی چکیده و ثمره ذوق و هنر هنرمندان و صنعتگرانی است که با دستان پرتوانشان روح و جان فرهنگ و هنر به یادگار مانده از نیاکان خویش را جاودانه می‌سازند. صنایع دستی نماد فرهنگ اصیل، تاریخ کهن و هنر بی‌مثال مردم این سرزمین است. گبّه است. قالی قشقایی به دلیل کیفیت بالا عمدتاً توسط تاجرها صادر می‌شود در نتیجه فعالیت بیشتر در این زمینه چه به صورت خانگی و چه به صورت کارگاهی برای شهرستان مزیت دارد.

قالی‌بافی از هنرهایی است که از قدیم جایگاه ویژه‌ای داشته و ایران را به این هنرش می‌شناسند. آمارها نشان می‌دهد فرش ایرانی از کیفیت خوبی برخوردار بوده و قابل رقابت با کشورهای دیگر است. قالی‌بافی از مشاغل خانگی پردرآمدی است که تسهیلات خوبی به آن تعلق می‌گیرد. بسیاری از زنان خانه‌دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می‌دانند چون در کنار کارهای روزمره می‌توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می‌توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. این کسب و کاررا می‌توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد.

گِلیم یا پَلاس یکی از انواع صنایع دستی زیراندازی و پوششی است که از ابریشم، موی بز، پشم گوسفند یا دیگر چهارپایان اهلی بافته می‌شود. گلیم به شکل سنتی‌اش، معمولاً برای پوشاندن زمین، دیوار یا رواندازی برای حیوانات باربر استفاده می‌شود، ولی امروزه به عنوان یک پوشش مدرن برای خانه‌های شهری نیز خریداری می‌شود. رنگ‌های استفاده شده در گلیم سنتی گیاهی هستند. گاهی گلیم‌ها را برای جلوه بیشتر و کهنه شدن رنگ، با چای و پوست گردو شستشو می‌دهند. عشایر و بافندگان گلیم محدودیتی در اندازه گلیم نداشته‌اند و با توجه به نیاز خود، گلیم را در اندازه کوچک یا بزرگتر برای تزئین (گلیمچه) یا فرش بافته‌اند و استانداردی در این مورد وجود ندارد. گبّه نیز یکی دیگر از صنایع دستی تولید شده در این شهرستان است که مزیت افزایش تولید را به شرط بازاریابی مناسب دارد.

 

· خدمات

تنوع در حوزه مشاغل خدماتی بسیار زیاد بوده و حرفه‌های زیادی را در بر می‌گیرد که میزان سودآوری حرفه‌ها با توجه به نیاز و ظرفیت منطقه با یکدیگر تفاوت‌هایی دارد. برای مثال گردشگری از فعالیت‌هایی است که با سودآوری بسیاری همراه است و در شهرستان فیروزآباد نیز ظرفیت‌های بسیار خوبی برای سرمایه‌گذاری در زمینه گردشگری وجود دارد.

وجود محوطه‌ها و آثار باستانی اطراف فیروزآباد نظیر قلعه دختر، آتشکده، تنگه هایقر، غارنمکی و شهرگور دليلی بر اهميت و اعتبار تاريخی اين شهرستان است. وجود صخره‌هایی بکر برای پریدن، بندبازی، چتربازی و صخره‌نوردی، مراتع سرسبز، آبشارها و روستاهایی زیبا از جمله جاذبه‌های گردشگری شهرستان فیروزآباد هستند که هر ساله گردشگران را به سوی خود جذب می‌کنند. با وجود ظرفیت‌های گردشگری این شهرستان آن گونه که شایسته است در این حوزه سرمایه‌گذاری نشده است.

در این بخش ایجاد بومگردی، اقامتگاه بومگردی و رستوران بومی دارای مزیت بوده و دارای مزیت می‌باشد. بومگردی با توجه به آب و هوای مناسب و معتدل، مراتع سرسبز و وجود جاذبه‌های تاریخی بی‌بدیل دارای بالاترین مزیت در حوزه خدمات می‌باشد و توسعه آن مورد نظر است.

اقامتگاه بوم گردی فرصت مناسبی است تا مسافران ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه‌های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. با توجه به این‌که علاقه مردم به سمت بازدید و اقامت در این مناطق بیشتر شده‌ است، گسترش این اماکن توجیه اقتصادی دارد.

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی، نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز ارایه می‌شود. رستوران‌ها جزء مهمترین نمادهای فرهنگی محسوب می‌شوند و می تواند در خانه‌های قدیمی موجود در شهرستان اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف قابل استفاده و بهره برداری است بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کارهای زود بازده است؛ زیرا تمایل مردم به سمت سرو غذا های محلی بیشتر شده است.

ایجاد شهربازی از دیگر پیشنهادهای این بخش با توجه به اظهارنظر کارشناسان می‌باشد که در صورت سرمایه‌گذاری، مزیت مطلوبی به منظور سودآوری دارد. همچنین از جمله فعالیت‌هایی که در حوزه خدمات می‌توان به آنها اشاره کرد و هم اکنون نیز انجام می‌شود، خدمات کابینت سازی (ام‌دی‌اف)، تزیینات دکوراسیون و نمایندگی قطعات خودرو است، که توسعه و گسترش چنین واحدهایی علاوه بر تامین نیاز شهرستان، می‌تواند برای جوانان جویای کار نیز فرصت مناسبی را ایجاد کند.

 

کشاورزی

صنایع

خدمات

ردیف

زراعت

باغداری

دامداری

طیور

شیلات

صنایع غذایی

صنایع تبدیلی و تکمیلی

صنعت

صنایع دستی

خدمات

1

کشت گندم (1)

احداث باغ انگور (1)

پرورش گوسفند بومی (1)

پرورش مرغ گوشتی (1)

-

تولید لبنیات (1)

تولید آرد (1)

تولید ادوات کشاورزی (1)

قالی‌بافی (1)

بومگردی (1)

2

کشت جو (1)

احداث باغ گردو (1)

پرورش بز بومی (1)

پرورش مرغ تخمگذار (1)

فرآوری گندم (1)

بسته بندی عسل (1)

تولید سموم دفع آفات نباتی (2)

گلیم‌بافی (2)

اقامتگاه بومگردی (1)

3

کشت برنج (1)

احداث باغ انار (1)

پرورش گاو هلشتاین (1)

پرورش مرغ بومی (2)

فرآوری گیاهان دارویی (1)

تولید خوراک طیور (2)

تولید انواع کود شیمیایی (2)

گبّه (3)

رستوران بومی (1)

4

کشت کلزا (2)

احداث باغ هلو (1)

پرورش گاو دورگ (1)

پرورش شترمرغ (3)

روغن‌کشی از دانه‌های روغنی (2)

بسته بندی رب گوجه فرنگی (3)

تولید تجهیزات گلخانه (3)

ایجاد شهربازی (2)

5

کشت ذرت علوفه‌ای (2)

احداث باغ پسته (2)

پرواربندی گوساله (2)

پرورش بوقلمون (3)

فرآوری انگور (2)

بسته بندی خیارشور (3)

خدمات کابینت ام‌دی‌اف (3)

6

کشت ذرت دانه‌ای (2)

احداث باغ انجیر (2)

پرورش زنبورعسل (3)

پرورش بلدرچین (4)

تولید میوه خشک و چیپس میوه (2)

بسته بندی گیاهان دارویی (3)

تزئینات دکوراسیون (3)

7

کشت گیاهان دارویی (2)

احداث باغ مرکبات (2)

پرورش کبک (4)

بسته بندی برنج (3)

نمایندگی قطعات خودرو (4)

8

کشت زعفران (3)

پرورش قارچ (3)

فرآوری پوست و پشم دام (4)

9

کاشت گل محمدی (3)

تولید و بسته بندی کمپوست (4)

10

کشت صیفی‌جات (4)

احداث سردخانه (5)

11

احداث گلخانه صیفی جات (5)

ایجاد کشتارگاه دام سنگین (5)

12

ایجاد کشتارگاه طیور (5)

· شیلات

طبق بررسی‌ها و بر اساس اظهارنظر کارشناسان، استقبالی از حوزه شیلات و آبزی‌پروری در این شهرستان به‌عمل نیامده است. در سال‌های اخیر برخی پرورش دهندگان با ایجاد استخرهایی به تولید و تکثیر ماهی قزل‌آلا پرداخته‌اند ولی به دلیل مشکلاتی در فروش و بازاریابی، موفق به سودآوری اقتصادی نشده‌اند. از این رو با توجه به وضعیت موجود، فعالیت بیشتر در این بخش مورد پیشنهاد نمی‌باشد.

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 49 تایی در جدول زیر ارائه ‌شده‌ است. این جدول مشاغل فوق را در کنار هم نشان می‌دهد.

مشاغل	مزیت
کشت گندم	1
کشت جو	2
کشت برنج	3
احداث باغ انگور	4
احداث باغ گردو	5
احداث باغ انار	6
احداث باغ هلو	7
پرورش گوسفند بومی	8
پرورش بز بومی	9
پرورش گاو هلشتاین	10
پرورش گاو دورگ	11
پرورش مرغ گوشتی	12
پرورش مرغ تخمگذار	13
تولید لبنیات	14
فرآوری گندم	15
فرآوری گیاهان دارویی	16
تولید آرد	17
بسته بندی عسل	18
تولید ادوات کشاورزی	19
قالی‌بافی	20
بومگردی	21
اقامتگاه بومگردی	22
رستوران بومی	23
کشت کلزا	24
کشت ذرت علوفه‌ای	25
کشت ذرت دانه‌ای	26
کشت گیاهان دارویی	27
کشت زعفران	28
احداث باغ پسته	29
احداث باغ انجیر	30
احداث باغ مرکبات	31
پرورش قارچ	32
کاشت گل محمدی	33
پرواربندی گوساله	34
زنبورداری	35
پرورش مرغ بومی	36
پرورش شترمرغ	37
روغن‌کشی از دانه‌های روغنی	38
فرآوری انگور	39
تولید میوه خشک و چیپس میوه	40
تولید خوراک طیور	41
بسته بندی رب گوجه فرنگی	42
بسته بندی خیارشور	43
بسته بندی گیاهان دارویی	44
گلیم‌بافی	45
گبّه	46
بسته بندی برنج	47
فرآوری پوست و پشم دام	48
تولید و بسته بندی کمپوست	49

این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی(ره) تهیه و تدوین شده است.