ملایر
شهرستان ملایر، یکی از شهرستانهای استان همدان است و مرکز آن شهر ملایر می باشد. همچنین سامن، ازندریان، جوکار، زنگنه و اسلام شهر آق گل از دیگر نقاط شهری آن هستند. این شهرستان دارای وسعت 3410 کیلومتر مربع می باشد و در جنوب شرقی استان واقع شده است. این شهرستان از شمال به شهرستانهای همدان و تویسرکان، از غرب به شهرستان نهاوند و تویسرکان، از جنوب به شهرستان بروجرد در استان لرستان و از شرق به شهرستان اراک در استان مرکزی محدود می شود و دارای طبیعت معتدل کوهستانی با زمستان های سرد و پر برف و تابستان های معتدل است. این شهرستان دارای دو بخش و پانزده دهستان می باشد و جمعیت آن بر طبق سرشماری نفوس و مسکن سال 1395، برابر با 288685 نفر برآورد شده است.
مزیت های منطقه
مزيتسنجي و اولويتبندي كسب وكارهاي موجود در هر شهرستان بر مبناي يک روش تحقيق انجام ميشود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب وكار تدوين ميشود. اين شناسنامهها به عنوان ورودي به نرمافزار داده شده و خروجي نرمافزار همپوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيتدار شهرستان است. اين اولويتبنديها توسط كارشناسان و افراد خبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح ميشوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيتسنجي اصلاح شده است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام ميشود. اين مصاحبهها پيادهسازي و ارزيابي ميگردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيتسنجي، مصاحبههاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت ميگيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبهها و ليست مزيتسنجي حاصل ميشود. در ادامه تحليل شهرستان ملایر ارائه شده است.
تعیین کسب وکارهای مزیتدار شهرستان
همانطوريكه در قسمت قبل اشاره شد مبناي تحليل، مصاحبهها و ليست مزيتسنجي است. از بررسي اين دو منبع رستههاي رايج و اولويتدار شهرستان تعيين شده است. مبناي اين اولويتبندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيتسنجي دارند، است. در هر رسته كسب وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راهاندازي نشده و پتانسيل ايجاد آنها در شهرستان وجود دارد، اشاره شده است. مزيتهاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده است.
1. باغداری
2. دامداری
3. صنایع غذایی
4. صنایع تبدیلی و تکمیلی
5. صنعت
6. زراعت
7. صنایع دستی
8. خدمات
9. شیلات
10. طیور
· باغداری
باغداری یکی از حوزه های رایج بخش کشاورزی در شهرستان ملایر است. در این شهرستان با انجام فعالیتهای باغداری، ضمن ایجاد اشتغالزایی می توان به اقتصاد این شهرستان و فضای کسب و کار رونق بخشید. کشاورزی و از جمله باغبانی در این شهرستان، در افزایش رفاه عمومی، فقرزدایی، تنوع بخشیدن و پایدار کردن الگوی توسعه شهری، توزیع درآمد و عدالت اجتماعی می تواند مؤثر باشد. فعالیت های باغی در این شهرستان به دلیل وجود زمین های وسیع کشاورزی و شرایط مساعد آب و هوایی و همچنین تمایل کشاورزان به این فعالیت، از رونق خوبی برخوردار است.
از جمله محصولات باغی این شهرستان می توان به انگور و گردو اشاره کرد که فعالیت در این زمینه دارای مزیت بالاتری می باشد؛ زیرا شرایط اقلیمی شهرستان برای تولید آنها بسیار مناسب است و بازار فروش بهتری دارند.[1]
انگور یکی از محصولات باغی این شهرستان است که هم به لحاظ سطح زیر کشت و هم ارزش اقتصادی و تغذیهای، مورد توجه کشاورزان و کارآفرینان قرار گرفته است. عمده ارقام انگور کشت شده در این شهرستان رقم کشمش سفید و کشمش قرمز است و سایر ارقام همچون صاحبی، یاقوتی، فخری، عسگری، شاهانی، ریشبابا، منقا و انگور سیاه نیز در این شهرستان کشت میشود که برای مصارف تازه خوری و سایر فرآوردههای دیگر استفاده می شوند.[2] زیبایی، تنوع رنگ، طعم و مزه، ارزش غذایی، خواص دارویی و وجود فرآوردههای تبدیلی چون کشمش، شیره انگور، روغن هسته انگور، کنسانتره، آب انگور، سرکه، آبغوره، داروهای تقویتی و مواد آرایشی بهداشتی، همچنین توصیههای دینی و مذهبی، انگور را به یک میوه استثنایی و بینظیر تبدیل کرده است. توسعه و کشت این محصول در این شهرستان علاوه بر اشتغالزایی، سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت.
گردو، درختی چندساله و مقاوم است که پس از رشد کامل، هر درخت تا 18 کیلوگرم محصول تولید خواهد کرد. محصول نهایی این درخت قیمت بالایی دارد که هم در داخل شهرستان طرفداران زیادی داشته و هم قابلیت صادرات دارد. در صورت احداث باغ گردو، تا چندین سال نیاز به سرمایه گذاری و کشت دوباره وجود ندارد، زیرا درخت گردو دارای عمر طولانی است و تا دهها سال قابلیت برداشت دارد. میوه گردو به دلیل ماندگاری طولانی، میتواند چند ماه و حتی چند سال مورد مصرف قرار گیرد؛ لذا هیچ گونه نیازی به هزینه انبار در سردخانه ندارد. از چوب درخت گردو برای منبت کاری، خراطی و کنده کاری، ساخت مجسمه و اشیاء دکوری، ساخت آلات موسیقی استفاده می شود. همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکش های چوب بسیار پرکاربرد است. این چوب نیمه سنگین و نیمه سخت بوده و مقاومت مناسبی در برابر فشار، خمش، رطوبت و کشش دارد.
بادام نیز از جمله محصولات باغی تولید شده در این شهرستان می باشد و قابلیت سرمایه گذاری در این زمینه وجود دارد.[3] شهرستان ملایر یکی از قطب های تولید بادام درختی است. بادام این شهرستان یکی از مرغوبترین بادام های ایرانی است که بازار فروش مناسبی دارد. بادام یکی از میوه های سردرختی خشک و از جمله محصولات ارگانیک محسوب می شود. از ویژگی های درخت بادام این است که نسبت به کم آبی مقاوم و نگهداری آن نیز نسبت به سایر درختان آسانتر است. این میوه ی باارزش با قیمت بالایی در بازارفروش، عرضه می شود و توسعه باغات مربوط به آن با درآمدزایی بسیار خوبی روبه رو خواهد بود.
از جمله تولیدات دیگر این شهرستان می توان به تولید گوجه فرنگی و خیار در فضای گلخانه اشاره کرد.[4] با توجه به اینکه این محصولات بازار فروش مناسبی دارند، تمایل کشاورزان نسبت به کشت آن ها زیاد است؛ در نتیجه فعالیت بیشتر در این حوزه دارای مزیت است. گياهان براي داشتن رشد مطلوب نياز به شرايط خاصي از نظر شدت نور، دماي روزانه، دمايشبانه، ميزان رطوبت نسبي هوا و رطوبت خاک دارند. براي توليد و پرورش تجاري گياهان با کيفيت بالا و در تمام طول سال بايد شرايط محيطي مطلوب مهیا شده و عوامل خسارت زا نظير آفات و بیماری ها، باد، طوفان هاي ويرانگر، سرما و يخبندان و ...کنترل شوند. گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل درآورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد.
همچنین سیب، زردآلو، هلو، آلبالو، گیلاس و آلو نیز از دیگر محصولات باغی این شهرستان هستند و شرایط برای کشت تمام این محصولات در سطح منطقه فراهم است؛[5] بنابراین در اولویت های پایین تر قابلیت سرمایه گذاری دارند. سیب میوه بسیار مهمی است و نسبت به سایر میوه های درختی خاصیت ماندگاری زیادی دارد؛ بنابراین مدت زیادی می تواند انبار شود. درختان سیب نسبتاً به شرایط خاک بیتفاوت هستند و در دامنه گستردهای از مقادیر pH و سطوح حاصلخیزی رشد می کنند. این درختان حتماً باید در مقابل باد مراقبت شده و نباید در مناطق پست که در معرض آخرین سرماهای بهاری می باشند کاشته شوند.
زردآلو میوه ای کوهستانی است که در ییلاقات به عمل می آید. میوه زردآلو دارای طبیعتی سرد و تر است که البته نوع شیرین آن خاصیت گرم تری دارد. ارتفاع درخت زردآلو به ۵ متر نیز میرسد. این درخت دارای برگهای خزان کننده به شکل قلب نوک تیز و به رنگ سبز روشن مایل به زرد میباشد و جوانههای آن نسبت به جوانههای سایر دانهدارها کوچکتر است. این درخت در هوای معتدل گرم بهتر از نقاط دیگر رشد میکند و در نقاط سرد باید آن را در مقابل آفتاب کاشت. زردآلو در زمین های نفوذپذیر و گرم، بهتر از زمین های رسی و مرطوب رشد کرده و محصول میدهد. درخت زردآلو در سالهای اول رشد و به خصوص در فصل رشد به آبیاری فراوانی نیاز دارد. این میوه از ارزش غذایی بالایی برخوردار است. همچنین دارای مقادیر زیادی قند طبیعی است که راحت هضم می شوند و دارای ویتامین های A،C ، ریبوفلاوین (B2) و نیاسین (B3) و مواد معدنی مختلفی نظیر کلسیم، منیزیم، فسفر، پتاسیم، گوگرد، سدیم و مقدار کمی مس، آهن و روی می باشد.
شهرستان ملایر دارای باغات میوه فراوانی است و همچنین قابلیت پیشرفت و توسعه آن ها نیز وجود دارد؛ لذا تولید نهال میوه در این شهرستان مزیت دارد و می تواند از جمله مشاغل پیشنهادی این شهرستان محسوب شود. قابل ذکر است که تولید نهال در این شهرستان انجام می شود اما همچنان امکان توسعه آن وجود دارد.[6]
در شهرستان ملایر کاشت گل محمدی نیز به صورت محدود انجام می شود و قابلیت افزایش سطح زیر کشت این گیاه در شهرستان وجود دارد. گل محمدی، گیاهی مقاوم به کم آبی، آفات و بیماری ها است که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیتهای اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغال زایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآوردههای برگرفته از گل محمدی هستند که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کلیه کشورهای جهان را دارند. لوبیا نیز از جمله محصولات زراعی است که به دلیل نیاز به آب زیاد، به مقدار محدودی در این شهرستان کشت می شود و در اولویت های پایین تر مزیت دارد.
· دامداری
دامداری به عنوان یکی از حوزههای بخش کشاورزی، در شهرستان ملایر انجام می شود. انجام این فعالیت سود اقتصادی مناسبی را برای شهرستان به همراه داشته است. با توجه به اینکه حوزه دامداری با یکی از مهم ترین نیازهای انسان، یعنی نیاز به منابع غذایی و همچنین منابع پروتئینی مرتبط میباشد؛ بنابراین همواره مورد توجه قرار گرفته است. فعالیت در این حوزه شغلی و افزایش بهره وری در آن، ضمن ایجاد اشتغالزایی در این شهرستان، می تواند عاملی برای توسعه صنایع غذایی، تبدیلی و تکمیلی محسوب شود.
دامداری در این شهرستان به دلیل شرایط مساعد آب و هوایی و همچنین وجود مراتع وسیع مزیت دارد. در این شهرستان پرورش دام های سبک نسبت به دامهای سنگین، بیشتر می باشد و در لیست مزیت سنجی در اولویت بالاتری قرار می گیرند. علاوه بر اینکه این فعالیت ها به صورت سنتی انجام می شوند؛ واحدهای صنعتی و نیمه صنعتی نیز فعال هستند.[7] از جمله دام های سبک پرورشی در این شهرستان می توان به گوسفند بومی و نژاد مهربان اشاره نمود.[8] در زمینه دام های سنگین پرورش داده شده در این شهرستان می توان به گاو بومی و نژاد هلشتاین اشاره کرد. توسعه و پرورش دام های سنگین در این شهرستان دارای مزیت یکسانی هستند و نسبت به دام های سبک، در اولویت های پایین تر قرار می گیرند.
پرورش گوسفند نسبت به سایر حیوانات، بیشتر مورد توجه دامداران قرار گرفته است؛ زیرا توان گوسفند برای تحمل اقلیم های متفاوت بیشتر است. همچنین جیره غذایی کمتر و در نتیجه هزینه کمتری نیاز دارد. تمامی فرآورده های دامی مانند گوشت، شیر، ماست، کره و حتی پشم و پوست این دام پرکاربرد هستند و فروش این فرآورده ها در تمامی روزهای سال انجام میشود. قیمت گوشت گوسفند بالا است و به علاوه سایر اجزای گوسفند مانند دل، قلوه، جگر، سیرابی، کله پاچه، خوش گوشت و … نیز قابل فروش هستند. خرید دام برای قربانی کردن در ایام مذهبی مانند عید قربان و … موجب رونق این کسب و کار میشود.
گوسفند نژاد مهربان، بومی بخش وسیعی از استان همدان و قسمتهای هممرز بین استانهای زنجان و کردستان است. به گفته دامداران مناطق شهرستان کبودر آهنگ، زادگاه اصلی این نژاد منطقه وسیعی در شمال غربی استان همدان به نام منطقه مهربان است. این گوسفند گوشتی است و همچنین می تواند شیردهی خوبی داشته باشد. این نژاد شاخصه های منحصر به فردی دارد که از جمله آنها می توان به کم توقع بودن نسبت به غذا، تحمل در برابر کم آبی و گرسنگی، مقاومت در برابر بیماری ها و آفات منطقه، توانایی راهپیمایی های طولانی در کوه و دشت، ضریب تبدیل غذایی بالا، سازگاری با شرایط آب و هوایی سرد و سخت زمستان و تولید 56 لیتر شیر در یک دوره 110 روزه که دارای 7.9 درصد چربی است، اشاره کرد.
گاوهای بومی به لحاظ تنوع و اختلاف ژنتیکی، ویژگی های خاص نژادی و مقاومت های طبیعی ایجاد شده در آن ها طی قرن ها زیست در شرایط سخت محیطی و آب و هوایی مختلف به عنوان یک منبع عظیم تولید شیر و گوشت می تواند نقش مؤثری در تأمین مواد پروتئین حیوانی و اقتصاد شهرستان ایفا نماید. همچنین پوست گاو به عنوان یک محصول با ارزش دامی در صنعت چرمسازی استفاده میشود، حتی شاخ، سم و فضولات این حیوان نیز ارزش اقتصادی داشته و به روش های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
گاو هلشتاین که به نام هولشتاین نیز شناخته می شود جزو سنگین وزن ترین گاوهای شیری به شمار میرود. این نژاد که از نظر تولید شیر بهترین نژاد در میان گاوهای شیری است، حدوداً ۷۲۴۰ لیتر شیر در سال تولید می کند. این شیر دارای 65/3 درصد چربی و ۳ درصد پروتئین است.
زنبورداری از جمله مشاغلی است که در این شهرستان انجام میشود. با توجه به فراوانی زمین های کشاورزی و باغات در سطح این شهرستان و همچنین سازگاری آن با شرایط اقلیمی شهرستان، توسعه پرورش آن مزیت خواهد داشت و پیشنهاد می شود.[9] باردهی گل ها و میوه ها با گرده افشانی توسط زنبورعسل افزایش می یابد. این مسئله باعث شده است که ارزش اقتصادی پرورش زنبورعسل بسیار بیشتر از ارزش ریالی حاصل از تولید عسل باشد. در طی فرآیند پرورش و نگهداری زنبورعسل، با ازدیاد کندوها می توان به فروش کندو نیز اقدام کرد و به سود خوبی دست یافت. در مناطق گرمسیری از هر کندو یک بچه کندو و در مناطق سردسیری این تعداد به دو یا بیشتر افزایش می یابد. در ضمن محصول مزرعه پرورش زنبور عسل صرفاً کندو و عسل نیست، بلکه موم، زهر و ژل آن نیز قابلیت فروش دارد.
· صنایع غذایی
فرآوری محصولات کشاورزی و دامی، یکی از مهم ترین روشها برای ایجاد اشتغال و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی در شهرستان ملایر محسوب میشود. ایجاد و توسعه صنایع غذایی در این شهرستان، علاوه بر اشتغالزایی و کاهش هدررفت محصولات کشاورزی در این منطقه، باعث ارتقای سطح درآمد مردم نیز خواهد شد.
یکی از محصولات باغی که در این شهرستان به مقدار انبوهی تولید می شود انگور است؛ بنابراین می توان در زمینه فرآوری آن اشتغال ایجاد کرد و سود مناسبی به دست آورد. کشمش، شیره، آبغوره و سرکه فرآورده های حاصل از انگور هستند که در این شهرستان تولید می شوند و قابلیت توسعه دارند. قابل ذکر است که یک کارخانه تولید کشمش در این شهرستان وجود دارد و شیره انگور نیز به صورت سنتی تولید می شود.
شیر در شهرستان ملایر به مقدار زیادی تولید می شود و به هر دو صورت سنتی و صنعتی فرآوری می شود.[10] در صورت افزایش تولید شیر در این شهرستان، می توان در زمینه توسعه تولید لبنیات سرمایه گذاری کرد و مواد اولیه آن را از داخل شهرستان تأمین کرد. البته قابل ذکر است که برای موفقیت در زمینه تولید لبنیات باید به بالابردن توانایی در زمینه رقابت با نشانهای تجاری معروف نیز توجه کرد و بازار فروش مناسب را ایجاد نمود.
محصولات باغی زیادی در این شهرستان تولید می شوند و می توان در زمینه فرآوری آن ها سرمایه گذاری کرد و ضمن ایجاد اشتغال به سوددهی مناسبی رسید. آبمیوه، مربا، چیپس میوه، خشکبار و کمپوت محصولات غذایی هستند که می توان از فرآوری این محصولات تهیه نمود. قابل ذکر است که فعالیتی در این زمینه در شهرستان انجام نشده است در حالی که اگر در این زمینه اقداماتی انجام گیرد بازدهی مناسبی خواهد داشت.
با وجود دامداری های صنعتی و نیمه صنعتی در این شهرستان، می توان در زمینه فرآوری گوشت و تولید سوسیس کالباس اقداماتی انجام داد و ضمن ایجاد اشتغالزایی و کاهش درصد بیکاری، سود قابل توجهی به دست آورد. امروزه سوسیس و کالباس به عنوان یکی از مهمترین فرآورده های گوشت به شمار می روند و از ارزش غذایی بالایی نیز برخوردار هستند و متقاضیان زیادی دارند. این فرآورده ها را می توان غذایی کامل دانست؛ زیرا تقریباً تمامی گروه های غذایی ضروری شامل پروتئین، چربی، کربوهیدرات، ویتامین و املاح معدنی در آن ها موجود می باشد.
تولید رب گوجه فرنگی یکی از کسب و کارهایی است که در شهرستان قابلیت سرمایه گذاری دارد که با ایجاد بازار فروش مناسب در داخل و خارج از شهرستان می توان به سوددهی قابل توجهی رسید؛ زیرا گوجه فرنگی در این شهرستان به مقدار زیادی تولید می شود. صنعت تولید رب گوجه فرنگی دارای کاربردهای فراوانی نظیر تولید چاشنی و بهبود دهنده رنگ و طعم انواع غذا، ماده اولیه سسها و کنسروها است.
کشت گیاهان دارویی در این شهرستان به مقدار کمی انجام می شود و این گیاهان به صورت سنتی فرآوری و بسته بندی می شوند. درصورت افزایش سطح زیر کشت این گیاهان، می توان در زمینه فرآوری و بسته بندی آن ها واحدهایی را ایجاد نمود. فرآوری گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايهگذاري زيادي نداشته و ميتواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. یکی از فرآوریهای گیاهان دارویی تولید عرقیات است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده ای نمی باشد و با توجه به تولید گیاهان دارویی در این شهرستان، می توان با سرمایهای اندک به این کسب و کار مشغول شد.
همچنین ایجاد واحد فرآوری سیب زمینی جهت تولید چیپس سیب زمینی در این شهرستان پیشنهاد می شود. نکته قابل توجه در این رابطه آن است که در حال حاضر میزان کشت سیب زمینی در این شهرستان محدود است؛ بنابراین در صورت افزایش تولید سیبزمینی در این شهرستان و به دنبال آن فعالیت در زمینه فرآوری این محصول، ضمن ایجاد اشتغالزایی، می تواند نیاز شهرستان به این محصولات را برطرف کند.
گندم یکی از محصولات زراعی است که به مقدار زیادی در این شهرستان تولید می شود. کارخانه فرآوری این محصول جهت تولید آرد در شهرستان وجود دارد و در صورت افزایش سطح زیر کشت گندم در این شهرستان، می توان در زمینه احداث واحدهای جدید تولید آرد سرمایه گذاری کرد. تولید محصولات غذایی از گندم با توجه به میزان تقاضا و فرهنگ مصرفی مردم منطقه، دارای بازاری پایدار و تضمین شده است.
· صنایع تبدیلی و تکمیلی
با توجه به تولید محصولات کشاورزی و دامی در شهرستان ملایر، بررسی ها نشان می دهد که سالانه مقدار زیادی از این محصولات به ضایعات تبدیل می شوند. از سوی دیگر تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می دهد؛ اما مصرف آن ها در طی سال صورت می پذیرد؛ لذا توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی در این شهرستان می تواند زمان استفاده از محصولات را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن ها بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغالزایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات خواهد شد.
بسته بندی کشمش از جمله کسب و کارهایی است که در این شهرستان انجام می شود و با توجه به کشت انبوه انگور در این شهرستان و در نتیجه آن تولید کشمش، توسعه این فعالیت ضمن ایجاد اشتغال زایی، سودآوری مناسبی را به همراه خواهد داشت.
با توجه به تعداد دام در این شهرستان، احداث کشتارگاه دام از جمله نیازهای شهرستان است. کشتارگاه دام در این شهرستان وجود دارد ولی باز هم در صورت افزایش تعداد دام، قابلیت ایجاد واحدهای جدید وجود دارد. بنابراین سرمایه گذاری در این زمینه از جمله پیشنهادات شغلی در این حوزه است.
بسته بندی عسل در این شهرستان به صورت سنتی انجام می شود. با توجه به اینکه پرورش زنبورعسل در این شهرستان در حد وسیعی انجام می شود و در نتیجه آن عسل فراوانی تولید می شود و همچنین عسل تولید شده به شهرستان های همجوار نیز ارسال می شود؛ بنابراین احداث واحد بسته بندی عسل در این شهرستان مزیت خواهد داشت.[11] راهاندازی خط تولید و بسته بندی عسل در این شهرستان یکی از بهترین راهکارهایی است که میتوان به کمک آن یک منبع درآمد پایدار برای فرد یا خانواده ایجاد کرد. خوشبختانه عسل یکی از موادی است که امکان فاسد شدن آن وجود ندارد و میتوان آن را برای مدت زمان نسبتاً طولانی بسته بندی کرد. از طرف دیگر روند تولید این محصول پیچیدگی چندانی ندارد و فرد میتواند با سرمایه کم، حجم بالایی از آن را تولید کند. وجود یک دستگاه بستهبندی عسل مناسب می تواند به فرد کمک زیادی کند.
تولید خوراک دام در این شهرستان انجام میشود و در صورت افزایش تعداد دام می توان در این زمینه فعالیت های بیشتری انجام داد.[12] با توجه به اینکه آمار تعداد دامها در این شهرستان هر روز در حال افزایش است؛ لذا هر سال نسبت به سال گذشته به مقدار بیشتری علوفه و خوراک دام در این شهرستان نیاز است؛ بنابراین احداث واحدهای صنعتی که در آن با استفاده از ضایعات کشاورزی و ... اقدام به تولید خوراک دام میکنند، علاوه بر اشتغالزایی، می تواند به تأمین خوراک دامهای شهرستان نیز کمک شایانی نماید و همچنین می تواند هزینه خرید خوراک را توسط دامداران کاهش دهد.
دامداری در این شهرستان به هر دو صورت سنتی و صنعتی انجام می شود و مقدار زیادی گوشت تولید می شود؛ لذا احداث واحد بسته بندی گوشت در این شهرستان توجیه اقتصادی دارد و ضمن ایجاد اشتغال زایی، سودآوری مناسبی را به همراه خواهد داشت. یکی از روشهای تازه ماندن گوشت، بستهبندی مناسب است. بسته بندی باید به گونهای باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی آن جلوگیری کند. همچنین بسته بندی باید خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگیهای گوشت را حفظ کرده و همچنین گوشت را در برابر آلودگی های میکروبی و سایر آلودگی ها نگهداری کند.
فرآوری پوست دام جهت استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه گذار، سود مناسبی را نیز نصیب دامدار میکند. لازم به ذکر است که واحد فرآوری پوست دام در این شهرستان وجود ندارد و اگر چنین واحدی احداث شود بازدهی خوبی خواهد داشت. قابل ذکر است که فرآوری پوست گاو جهت تولید چرم پیشنهاد نمی شود چون مردم این شهرستان تمایل زیادی به استفاده از وسایل چرمی ندارند.[13]
با توجه به تولید محصولات لبنی در این شهرستان مانند ماست و پنیر، می توان در زمینه بسته بندی آن ها فعالیت هایی انجام داد. البته یک کارخانه بسته بندی پنیر به نام پلاره در این شهرستان وجود دارد ولی در صورت افزایش این محصولات، می توان فعالیت های بیشتری در زمینه بسته بندی آن ها انجام داد. همچنین کارخانه بسته بندی خیارشور در این شهرستان وجود دارد ولی اشباع نشده است و هنوز هم قابلیت توسعه آن وجود دارد.[14]
با توجه به مقدار تولید محصولات باغی در این شهرستان، احداث سردخانه در این شهرستان مزیت خواهد داشت. لازم به ذکر است که در این شهرستان تعدادی سردخانه وجود دارد ولی همچنان پتانسیل توسعه آن ها وجود دارد. از مهمترین مزایای استفاده از سردخانه میوه و سبزی می توان به جلوگیری از فساد محصول اشاره کرد. روند انواع فسادها از قبیل فساد فیزیکی، فساد شیمیایی یا تغییر رنگ محصول، فساد ناشی از وجود میکروارگانیسم ها و ... با نگهداری در سردخانه ها به شدت کند شده و حفظ کیفیت محصول در زمان طولانی حاصل می گردد. از دیگر مزایای با اهمیت احداث سردخانه میوه، کنترل قیمت بازار است؛ بدین منظور که ذخیره کردن میوه در سردخانه موجب می شود در ماه هایی که تقاضا برای مصرف میوه بسیار است ولی فصل برداشت آن محصول خاص نیست، بازار با کمبود مواجه نشده و حباب قیمت ایجاد نگردد. در واقع با ساخت سردخانه میوه، تعادلی در عرضه و تقاضا ایجاد میگردد و این امر موجب خواهد شد که از افزایش بی رویه قیمت که به ضرر مصرف کننده است و از کاهش بیش از حد آن که به ضرر باغداران است جلوگیری به عمل آید؛ بنابراین نقش سردخانه های میوه جات به عنوان حد واسط بازار و باغداران در این بین بسیار پر رنگ و حیاتی است.
زعفران از جمله محصولات زراعی است که با اقلیم آب وهوایی این شهرستان سازگاری دارد. این محصول آنطور که باید، بین مردم جا نیفتاده است و به مقدار کمی در این شهرستان کشت شده است و بسته بندی آن به صورت سنتی انجام می شود.[15] ایجاد واحدهای بسته بندی و فرآوری آن ضمن ایجاد اشتغال زایی، میتواند صنعت کشت و تولید آن را افزایش دهد.
همچنین بسته بندی صنایع دستی نیز در این شهرستان دارای مزیت می باشد.[16] کارگاه هایی در این زمینه در حال فعالیت هستند و می توان در این زمینه فعالیت های بیشتری نیز انجام داد و با بسته بندی های جذاب، موجب بازارپسندی بیشتر این محصولات شد.
لازم به ذکر است که در صورت توجه نکردن به بازار فروش و ظرفیت شهرستان، مشاغلی که در این حوزه ذکر شدند، با مسئله اشباع رو به رو خواهند شد. بنابراین در نظر گرفتن نیاز و ظرفیت شهرستان و همچنین بازار فروش در شهرستان های اطراف در زمینه راه اندازی این مشاغل امری مهم و ضروری است.
· صنعت
مشاغل صنعتی یکی از عوامل توسعه اقتصادی کشور محسوب میشوند. در شهرستان ملایر، تعدادی واحد صنعتی در زمینه های مختلف وجود دارد؛ اما پتانسیل های شهرستان نشان دهنده این موضوع است که همچنان برای ایجاد واحدهای صنعتی جدید ظرفیت وجود دارد. در ادامه به برخی از کسب و کارهایی که قابلیت ایجاد و یا توسعه آن ها در این شهرستان وجود دارد پرداخته می شود.
در این شهرستان در زمینه تولید مصنوعات چوبی نظیر مبلمان فعالیت های زیادی انجام شده است و با این حال هنوز هم ظرفیت برای انجام فعالیت های بیشتر در این منطقه وجود دارد؛[17] بنابراین می توان در این زمینه سرمایه گذاری کرد و با بروزرسانی طرح ها، ضمن ایجاد اشتغال زایی و کاهش درصد بیکاری، به سود قابل توجهی رسید. صنايع چوب از جمله صنايعي است كه از گستردگي زيادي به صورت صنف و صنعت در سطح كشور برخوردار است و داراي امكانات بالفعل و بالقوه فراواني مي باشد. گستردگي این صنعت از منابع طبيعي و جنگل داري شروع شده و از كارخانجات بزرگي نظير تخته خرده چوب، تخته فيبر، تخته لايه و روكش امتداد داشته و در نهايت به صنايع چوب و مبلمان ختم مي شود.
با وجود اینکه کارگاه های تولید پوشاک در این شهرستان فعال هستند ولی به روز نیستند؛ به همین دلیل طبق سلیقه مردم، واردات هم صورت می گیرد.[18] تولیدی پوشاک پردرآمدترین صنعت محسوب میشود. با توجه به این که در مناسبتهایی همچون عید نوروز و شروع مدارس افراد زیادی اقدام به خرید لباس می کنند، همین امر باعث می شود که بیش از پیش این صنعت رونق پیدا کند؛ بنابراین با توجه به وجود نیروهای خیاط ماهر در این شهرستان، ایجاد و گسترش تولیدی های پوشاک مزیت خواهد داشت و قابلیت سرمایه گذاری دارد.
در شهرستان ملایر معادن متعدد سنگ، آهک، سیلیس و سرب وجود دارد.[19] با توجه به این که از معادن این شهرستان فقط استخراج صورت می گیرد و هیچگونه فرآوری روی این محصولات در داخل شهرستان انجام نمی شود؛ در نتیجه احداث واحدی جهت فرآوری موارد ذکر شده، به دلیل استفاده از این مواد معدنی در صنایع مختلف، دارای مزیت بوده و می توان در این زمینه فعالیت هایی انجام داد.
طبق بررسی های انجام شده، تولید مواد شوینده و همچنین لوازم بهداشتی مانند مسواک، محصولات مراقبت از پوست و مو در این شهرستان تولید نمی شوند و از شهرستان های اطراف وارد می شوند؛[20] بنابراین قابلیت احداث چنین کارخانه ای در شهرستان وجود دارد و از بازدهی مناسبی برخوردار خواهد بود. امروزه مواد شوینده جزئی از ضروریات زندگی مردم محسوب میشوند و هر روز بر طیف این محصولات افزوده می شود. وجود انواع آلاینده ها و روش های بر طرف کردن این آلودگی ها در سطوح مختلف باعث شده است که اشکال متنوعی از مواد شوینده در بازار به وجود بیایند. هر چه جامعه و شهرها بزرگتر می شوند و هر چه تنوع زندگی شهری بیشتر می شود، لزوم تولید و ارائه متدهای ضروری تر و حرفه ای تر برای شستشو اهمیت زیادتری پیدا می کند. قطعات خودرو نیز از تهران وارد این شهرستان می شود؛ بنابراین تولید قطعات خودرو نیز می تواند جزو پیشنهادات شغلی این شهرستان محسوب شود.
با توجه به رونق کشاورزی در شهرستان ملایر و نیاز به کود و سموم شیمیایی، سرمایه گذاری در این زمینه از صرفه اقتصادی خوبی برخوردار خواهد بود. در حال حاضر موارد ذکر شده، از مناطق دیگر مانند تهران، یزد و اصفهان وارد این شهرستان می شوند؛[21] لذا فعالیت در این زمینه با سودآوری مناسبی همراه خواهد بود.
همچنین محصولات زراعی و باغی زیادی در این شهرستان تولید می شوند؛ لذا فعالیت در حوزه تولید سبد و کارتن باعث می شود که واردات این موارد از استانهای همجوار مانند تهران و قم کاهش یابد و برای جوانان این منطقه اشتغال زایی ایجاد شود.[22]
در صورت رونق گلخانه ها که اغلب به میزان آب کمی نیاز دارند، می توان در زمینه مشاغل وابسته مانند تولید پلاستیک، تولید انواع گلدان، وسایل گرمایشی و سرمایشی و ... سرمایه گذاری کرد و موجب اشتغال زایی شد.[23] این تجهیزات در حال حاضر از شهرستانهای اطراف وارد این شهرستان می شوند؛ در نتیجه فعالیت در این زمینه می تواند سوددهی داشته باشد.
در آخر می توان گفت احداث واحدهایی جهت تولید پارچه، مواد اولیه کارخانه پتو، مواد اولیه کارخانه ظروف پلاستیکی، مواد اولیه ایزوگام، مواد اولیه کارخانه ذوب آهن، مواد اولیه نخ و الیاف و مواد اولیه طناب و کارتن سازی در این شهرستان مزیت خواهد داشت.
این شهرستان دارای چهار شهرک صنعتی به نام های سهند، شوشاب، حاجی آباد و سامن می باشد. از جمله کارخانه های فعال این شهرستان می توان به کارخانه تولید و بسته بندی خیارشور، تولید میلگرد و آهن، کابل برق، نخ و الیاف، گوگرد، آجر و سفال، کارتن و مقوا، ایزوگام، شمش فولاد، نخ و طناب پلاستیکی، ادوات کشاورزی، قند و حلوا شکری، سیمان و تیرآهن اشاره کرد.
· زراعت
بخش زراعت در حوزه کشاورزی، در روند رشد و توسعه اقتصادی شهرستان ملایر نقش های متعددی بر عهده دارد که از جمله مهم ترین آن ها می توان تأمین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع بالادستی، تأمین نهادههایی مانند نیروی کار، مصرف تولیدات سایر بخش های صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشین آلات کشاورزی را نام برد. در ادامه به برخی از محصولات زراعی این شهرستان پرداخته خواهد شد.
گندم و جو از جمله محصولات زراعی کشت شده در این شهرستان می باشند. کشت این محصولات با شرایط اقلیمی شهرستان سازگاری دارد و قابلیت افزایش سطح زیر کشت آن ها در منطقه وجود دارد. در میان محصولات کشاورزی، کاشت گندم نسبت به بقیه دارای ریسک کمتری است. گندم در بازه زمانی حدوداً هشت ماهه به ثمر نشسته و به مرحله سوددهی می رسد. کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانهای در اختیار کشاورزان قرار می گیرد؛ بنابراین گسترش تولید گندم در این شهرستان ارزش افزوده زیادی را به دنبال خواهد داشت. جو نیز از دیرباز در سبد تغذیه دام جایگاه ویژهای داشته است و به صورت دانه و علوفه سبز مورد استفاده قرار میگیرد.
حبوبات تولید شده در این شهرستان شامل نخود و عدس است که به هر دو صورت دیمی و آبی کشت میشوند. توسعه سطح زیر کشت این محصولات به دلیل وجود زمین های مساعد و همچنین داشتن بازار فروش مناسب و کیفیت بسیار زیاد، دارای مزیت خواهد بود. این محصولات فیبر بالایی دارند و اخیراً نیز به مقدار بیشتری در غذاها مورد استفاده قرار گرفتهاند. همچنین میتوان این محصولات را در تناوب با گندم و جو قرار داد و بخشی از نیتروژن مورد نیاز خاک را تأمین کرد و از کاه تولید شده نیز برای خوراک دام و طیور بهره برد.
کشت گیاهان دارویی نظیر گل گاوزبان و گل ختمی در سطح محدودی در شهرستان انجام می شود. با توجه به شرایط آب و هوایی شهرستان و همچنین طبق نظر کارشناسان، قابلیت افزایش سطح زیر کشت این گیاهان در شهرستان وجود دارد. امروزه افراد زیادی به استفاده از گیاهان دارویی متمایل شده اند. خواص بی نظیر این گیاهان و نداشتن عوارض جانبی ناشی از مصرف آنها باعث شده است که افراد زیادی به صورتهای مختلف از آن ها استفاده کنند. به همین دلیل کشت گیاهان دارویی را می توان جزو مشاغل پرمزیت محسوب کرد. با توجه به اینکه گیاهان دارویی برای کشت، به مراقبت خاص و شرایط حساسی نیاز ندارند؛ بنابراین می توان در زمینه کشت آن ها در این شهرستان سرمایه گذاری کرد. تقاضای مصرف گیاهان دارویی به علت روی گردانی از داروهای شیمیایی و یا حتی استفاده برخی از این محصولات در تولیدات کارخانههای بزرگ دارویی همواره رو به افزایش است. از این گیاهان نه تنها برای درمان بیماریها بلکه در صنایع کنسروسازی، نوشابه سازی، عطرسازی و غذایی نیز استفاده میشود.
یونجه نیز از جمله محصولاتی است که در این شهرستان کشت می شود و سازگاری مناسبی با شرایط آب و هوایی منطقه دارد. یونجه، گیاهی است که برای تأمین علوفه دام کاربرد دارد. این گیاه در درمان ضعف عمومی، ضعف بنیه، کمخونی و اعصاب مفید است و مغز و ستون فقرات را تقویت می کند. این گیاه خوراکی با خواص تغذیهای فوقالعاده، منبع غنی از ویتامینها و همچنین املاح معدنی نظیر کلسیم، اسیدفولیک، منیزیم و پتاسیم به حساب میآید.
اخیراً کشت سیب زمینی به مقدار بسیار زیادی در این شهرستان انجام شده است و با توجه به اینکه این محصول در سبد غذایی مردم شهرستان جایگاه ویژه ای دارد، افزایش سطح زیر کشت آن دارای مزیت خواهد بود. در زمینه کشت سیب زمینی باید به این نکته توجه داشت که این محصول جهت رشد به آب زیادی نیاز دارد؛ بنابراین کشاورزان این منطقه در هنگام کشت این محصول باید به این نکته توجه داشته باشند.
اخیراً با توجه به کمبود آب در شهرستان ملایر کشت محصولاتی نظیر زعفران که نیاز کمتری به آب دارند، روند افزایشی داشته است و ظرفیت برای توسعه کشت این محصولات در شهرستان وجود دارد. زعفران گیاهی است که آب بسیار کمی مصرف می کند و در برابر سرما مقاومت زیادی دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع در صنایع غذایی کاربرد دارد. همچنین دمنوش آن آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می کند. مصرف زعفران در ایران بالا است و تولید آن در این شهرستان علاوه بر این که نیاز منطقه زیر کشت را برطرف می کند، در سراسر ایران نیز مشتری دارد.
· صنایع دستی
صنایع دستی چکیده و ثمره ذوق و هنر هنرمندان و صنعتگرانی است که با دستان پرتوانشان روح و جان فرهنگ و هنر به یادگار مانده از نیاکان خویش را جاودانه میسازند. در ادامه به برخی از صنایع دستی این شهرستان پرداخته می شود.
منبت کاری یکی از هنرهای معروف این شهرستان می باشد و اکثر جوانان این شهرستان به انجام این حرفه مشغول هستند. فعالیت های بیشتر در این زمینه می تواند مزیت داشته باشد و با سودآوری مناسبی همراه باشد.
قالی بافی موسوم به ظریف بافی و سبدبافی موسوم به مرواربافی از جمله حرفه هایی هستند که توسط بانوان روستایی این شهرستان انجام می شوند و ظرفیت برای توسعه این فعالیت ها در شهرستان وجود دارد و دارای مزیت می باشد.[24] قالی شهرستان ملایر در کشور معروف می باشد. قالیبافی از مشاغل خانگی پردرآمدی است که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. این کسب و کار را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راهاندازی کرد و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد. همچنین حرفه هایی نظیر معرق کاری، قلم زنی، میناکاری، گلیم بافی، جاجیم بافی و خیاطی دارای مزیت یکسانی هستند و در اولویت های پایین تر لیست مزیتسنجی قرار می گیرند.[25]
· خدمات
تنوع در حوزه مشاغل خدماتی بسیار زیاد است و حرفه های زیادی را در برمی گیرد که میزان سودآوری حرفه ها با توجه به نیاز و ظرفیت منطقه با یکدیگر تفاوت هایی دارد. برای مثال گردشگری از فعالیت هایی است که با سودآوری بسیاری همراه است و در شهرستان ملایر نیز ظرفیت های بسیار خوبی برای سرمایه گذاری در زمینه گردشگری وجود دارد.
از جمله جاذبه های طبیعی و تاریخی این شهرستان می توان به پارک صیف الدوله، دریاچه کوثر، سد کلان و تالاب فصلی اشاره کرد. همچنین این شهرستان دارای آثار باستانی آرامگاه باباحسین، قلعه میرفتاح، قلعه سلیمان خان، دو شهر زیرزمینی، مقبره صیف الدوله و یخچال میر فتاح می باشد و دارای امامزاده عبدالله، امامزاده سیدابراهیم و امامزاده علی اصغر است که با استقبال بسیار خوبی مواجه شده اند.[26] این شهرستان دارای بازدیدکنندگان داخلی و خارجی زیادی است و از آن جایی که این شهرستان فاقد اقامتگاه است، گردشگران جهت اقامت از خانه های محلی داخل روستاها استفاده می کنند؛ لذا احداث رستوران بومی و اقامتگاه در این شهرستان، مزیت خواهد داشت.
رستورانهای بومی، مکانهایی با فضای سنتی و متناسب با آداب و رسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر به جای استفاده از میز و صندلیهای مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی و نوشیدنیهایی مانند چای و قهوه نیز عرضه میشود. رستوران بومی جزء مهمترین نمادهای فرهنگی محسوب میشود و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کارهای زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذاهای محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام میشود.
پیش از آن که یک گردشگر از شهری بازدید کند، بخشی از جستجوی آن در مورد این خواهد بود که چگونه نزدیکترین هتل و اقامتگاه را در شهر پیدا کند. حقیقت این است که اگر یک شهر توریستی فاقد هتل و اقامتگاههای استاندارد باشد، احتمالاً بازدیدکنندگان (گردشگران) کمتری جذب خواهد کرد؛ در نتیجه احداث اقامتگاه در این شهرستان با سود آوری مناسبی همراه خواهد بود.
همچنین این شهرستان دارای تعداد کافی پارک و سینما می باشد و در داخل پارک شهربازی های کوچک وجود دارد ولی شهربازی به صورت جداگانه در این شهرستان وجود ندارد؛ لذا می توان در این زمینه سرمایه گذاری کرد که در صورت استقبال مردم ارزش افزوده بسیار زیادی را به همراه خواهد داشت.
· شیلات
پرورش ماهی از جمله مشاغلی است که در شهرستان ملایر در سطح محدودی انجام می شود و پتانسیل لازم برای پیشرفت و توسعه را دارد. از جمله ماهیان پرورشی در این شهرستان می توان به ماهی قزل آلا و کپور اشاره کرد.[27] افزایش فعالیت در این حوزه با توجه به وجود شرکت بسته بندی تن ماهی در این شهرستان و همچنین بازار فروش مناسب، مزیت بالاتری دارد. لازم به ذکر است که افزایش فعالیت در حوزه شیلات مستلزم ایجاد بازار فروش مناسب در شهرستان و در خارج از استان می باشد.
ماهیان سردآبی در محدوده دمایی 18-12 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. ماهی قزل آلا یکی از معروف ترین گونه های ماهیان سردآبی است. قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است؛ بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد. نتایج مطالعات نشان می دهند که امگا ۳ موجود در این ماهی میتواند فشار خون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنج های آن به طور قابل توجهی بکاهد؛ بنابراین این نوع ماهی طرفداران زیادی در بین مردم دارد.
ماهیان گرمابی در محدوده دمایی 27-20 درجه سانتی گراد بهترین رشد را دارند. بزرگترین خانواده ماهيان آب شيرين، کپورماهیان هستند. این ماهی در مقایسه با سایر گونههای پرورشی در آبهای گرم و معتدل، ارزشمندترین ماهی از لحاظ اقتصادی است و نیز ارزشهای تغذیهای فراوانی دارد. از این رو آموزش توسعه پرورش این ماهی در این شهرستان، میتواند در راستای تأمین غذای افراد و نیز افزایش سطح معیشتی مردم مؤثر باشد.
· طیور
پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که با سودآوری قابل توجهی همراه است. در این شهرستان پرورش مرغ بومی مزیت بیشتری داشته و در اولویت بالاتری قرار می گیرد و سایر طیور مانند بوقلمون، بلدرچین، کبک و شترمرغ به صورت سنتی و به مقدار خیلی کم پرورش داده می شوند[28]؛ لذا دارای مزیت یکسانی هستند و در لیست مزیتسنجی در اولویت های پایین تر قرار می گیرند. همچنین طبق نظر کارشناسان تعداد زیادی مرغداری صنعتی در این شهرستان وجود دارد و با توجه به اینکه فعالیت بیشتر در این زمینه ممکن است با مشکل اشباع مواجه گردد؛ لذا سرمایه گذاری در این زمینه پیشنهاد نمی شود.
مرغ بومی نسبت به بیماریها، گرما و سرما مقاومت بیشتری دارد و این امر باعث سوددهی بیشتر می شود. هرچند تلفات در مرغداری ها اجتناب ناپذیر است؛ اما در صورت رعایت بهداشت و واکسیناسیون می توان مرگ و میر مرغ ها را به حداقل رساند. اگر در پرورش مرغ بومی یا همان مرغ محلی از تجهیزات مدرن استفاده شود، سود بیشتری نصیب پرورش دهنده می شود. اما با خلاقیت می توان تجهیزات پرورش شامل آبخوری، دان خوری، لانه تخم گذاری و ... را با وسایل ساده ساخت. در واقع با کمترین تجهیزات می توان به پرورش مرغ بومی پرداخت.
شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشتهای قرمز محسوب میشود که نسبت به دیگر گوشتهای قرمز کم چربتر و سالمتر است؛ به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده، مقاومتش سه برابر چرم گاو است، ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و خلق آثار هنری می توان اشتغال زایی کرد.
گوشت بوقلمون دارای خواص غذائي ويژه ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد و مي تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز به خصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوگرمی را تشکيل مي دهند.
کبک پرندهای وحشی است که در کوهستانها زندگی میکند. این پرنده از قدرت پرواز کمی برخوردار بوده و در دنیا گونههای متعددی از آن وجود دارد. محصولات کبک نسبت به سایر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب، قیمت بیشتری داشته و مشتریان خاص خود را دارند و از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماریها، تلفات آن نسبت به سایر پرندگان کمتر است. همچنین میتوان به بازار جوجه و تخم کبک اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه بیشتر را دارند و از نظر صادرات در برخی از استان ها (مانند خراسان جنوبی) در وضعیت مناسبی قرار دارند. همچنین با پرورش کبک به صورت صنعتی میتوان بخشی از نیاز شهرستان در حوزه گوشت را تأمین کرد.
بلدرچین پرنده ای با جثه کوچک است و در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم می باشد. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، بازارفروش مناسب، کوتاه بودن دوره پرورش (40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی بوده و همچنین سرشار از پروتئین است.
کشاورزی |
صنایع |
خدمات |
|||||||||
ردیف |
باغداری |
دامداری |
زراعت |
شیلات |
طیور |
صنایع غذایی |
صنایع تبدیلی و تکمیلی |
صنعت |
صنایع دستی |
خدمات |
|
1 |
احداث باغ انگور (1) |
پرورش گوسفند بومی (1) |
کشت گندم (1) |
پرورش ماهی قزلآلا (1) |
پرورش مرغ بومی (1) |
فرآوری انگور (1) |
بسته بندی کشمش (1) |
تولید مصنوعات چوبی (1) |
منبت کاری (1) |
احداث رستوران بومی (1) |
|
2 |
احداث باغ گردو (1) |
پرورش گوسفند نژاد مهربان (1) |
کشت جو (1) |
پرورش ماهی کپور (1) |
پرورش شترمرغ (2) |
تولید لبنیات (2) |
بسته بندی عسل (2) |
تولیدی پوشاک (2) |
قالی بافی (2) |
احداث اقامتگاه (1) |
|
3 |
احداث باغ بادام (2) |
پرورش گاو بومی (2) |
کشت حبوبات (2) |
پرورش بلدرچین (2) |
فرآوری محصولات کشاورزی (3) |
احداث کشتارگاه دام (2) |
فرآوری مواد معدنی (2) |
سبدبافی (2) |
احداث شهربازی (2) |
||
4 |
گلخانه صیفی جات (2) |
پرورش گاو هلشتاین (2) |
کشت گیاهان دارویی (2) |
پرورش بوقلمون (2) |
تولید سوسیس و کالباس (3) |
تولید خوراک دام (2) |
تولید لوازم بهداشتی و شوینده (3) |
معرق کاری (3) |
|||
5 |
احداث باغ سیب (3) |
پرورش زنبورعسل (3) |
کشت یونجه (2) |
پرورش کبک (2) |
تولید رب گوجه فرنگی (4) |
بسته بندی گوشت (2) |
تولید قطعات خودرو (3) |
قلم زنی (3) |
|||
6 |
احداث باغ زردآلو (3) |
کشت سیب زمینی (2) |
فرآوری گیاهان دارویی (4) |
فرآوری پوست دام (3) |
تولید کود و سموم شیمیایی (4) |
میناکاری (3) |
|||||
7 |
احداث باغ هلو (3) |
کشت زعفران (3) |
تولید چیپس سیب زمینی (4) |
بسته بندی محصولات لبنی (3) |
تولید سبد پلاستیکی (4) |
گلیم بافی (3) |
|||||
8 |
احداث باغ آلبالو (3) |
کشت لوبیا (4) |
احداث کارخانه آرد (4) |
بسته بندی خیارشور (3) |
تجهیزات گلخانه (4) |
جاجیم بافی (3) |
|||||
9 |
احداث باغ گیلاس (3) |
احداث سردخانه (3) |
تولید پارچه (5) |
خیاطی (3) |
|||||||
10 |
احداث باغ آلو (3) |
بسته بندی زعفران (4) |
تولید مواد اولیه کارخانه پتو (5) |
||||||||
11 |
احداث نهالستان (4) |
بسته بندی صنایع دستی (4) |
تولید مواد اولیه کارخانه ظروف پلاستیکی (5) |
||||||||
12 |
کشت گل محمدی (4) |
تولید مواد اولیه کارخانه ایزوگام (5) |
|||||||||
13 |
تولید مواد اولیه کارخانه نخ و الیاف (5) |
||||||||||
14 |
تولید مواد اولیه کارخانه ذوب آهن (5) |
||||||||||
15 |
تولید مواد اولیه کارخانه طناب و کارتن سازی (5) |
در انتهای تحلیل یک لیست مزیتسنجی 51 تایی در جدول زیر ارائه شده است. این جدول مشاغل فوق را در کنار هم نشان میدهد.
مشاغل |
مزیت |
احداث باغ انگور |
1 |
احداث باغ گردو |
2 |
احداث باغ بادام |
3 |
پرورش گوسفند بومی |
4 |
پرورش گوسفند نژاد مهربان |
5 |
فرآوری انگور |
6 |
تولید لبنیات |
7 |
فرآوری محصولات کشاورزی جهت تولید (آبمیوه، چیپس میوه، مربا، خشکبار و کمپوت) |
8 |
گلخانه صیفی جات (خیار و گوجه فرنگی) |
9 |
پرورش گاو بومی |
10 |
پرورش گاو هلشتاین |
11 |
تولید سوسیس و کالباس |
12 |
تولید رب گوجه فرنگی |
13 |
تولید مصنوعات چوبی نظیر مبلمان |
14 |
تولیدی پوشاک |
15 |
احداث واحد فرآوری مواد معدنی |
16 |
تولید لوازم بهداشتی و شوینده |
17 |
کشت گندم و جو |
18 |
کشت حبوبات (نخود و عدس) |
19 |
منبت کاری |
20 |
احداث باغ سیب، زردآلو، هلو، آلبالو، گیلاس و آلو |
21 |
پرورش زنبورعسل |
22 |
احداث کارخانه آرد |
23 |
فرآوری گیاهان دارویی |
24 |
تولید چیپس سیب زمینی |
25 |
بسته بندی کشمش |
26 |
بسته بندی عسل |
27 |
کشتارگاه دام |
28 |
تولید خوراک دام |
29 |
بسته بندی گوشت |
30 |
تولید قطعات خودرو |
31 |
تولید کود و سموم شیمیایی |
32 |
تولید سبد پلاستیکی |
33 |
تجهیزات گلخانه |
34 |
کشت گیاهان دارویی |
35 |
کشت یونجه |
36 |
کشت سیب زمینی |
37 |
قالی بافی |
38 |
سبدبافی |
39 |
احداث رستوران بومی |
40 |
احداث اقامتگاه |
41 |
فرآوری پوست دام |
42 |
بسته بندی محصولات لبنی |
43 |
احداث سردخانه |
44 |
کشت زعفران |
45 |
کشت گل محمدی |
46 |
پرورش مرغ بومی |
47 |
بسته بندی زعفران |
48 |
معرق کاری |
49 |
احداث شهربازی |
50 |
پرورش ماهی قزلآلا و ماهی کپور |
51 |
پرورش شترمرغ |
52 |
* این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) تهیه و تدوین شده است.