سربیشه
شهرستان سربیشه به مرکزیت شهر سربیشه، یکی از شهرستانهای استان خراسان جنوبی است که تا سال ۱۳۸۲ یکی از بخشهای شهرستان بیرجند بود و در این سال به شهرستان تبدیل شد. ارتفاع این شهرستان از سطح دریا ۱۸۳۹ متر و دارای آبوهوای معتدل و خشک است. البته میانگین دمای سالانه آن از سایر شهرهای استان خراسان جنوبی کمتراست. شهر سربیشه در ۶۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر بیرجند و در مسیر راه بیرجند-نهبندان قرار دارد. شهرستان سربیشه، هممرز با افغانستان است و بازارچه مرزی بزرگی دارد که میتوان واردات و صادرات را گسترش داد؛ زیرا شهرستان سربیشه از لحاظ تجاری به دلیل هممرز بودن با افغانستان بهترین منطقه استراتژیک است. شهرستان سربیشه از شمال و شمال شرق با شهرستانهای درمیان و بیرجند، از شرق با شهرستان خوسف، از جنوب با شهرستان نهبندان و از شرق با کشور افغانستان هممرز است.
این شهرستان سردترین نقطه استان است و عملا این شهرستان، شهر محسوب نمی شود؛ زیرا مردم بیشتر وقتشان را در روستاها میگذرانند و خیلی در شهر نیستند.
مردم عمدتا در بخش کشاورزی و دامپروری مشغول هستند. با توجه به وجود بازارچه مرزی و معادن گوناگون در این شهرستان، بازرگانی، معدن و فرآوری محصولات آنها در شهرستان انجام میشود.
در زمینه کسبوکار دید مردم این است که فردی طرحی را احداث کند و اگر سودآوری داشت، دیگران هم انجام دهند. افراد سرمایهدار نیز در شهرستان زیاد هستند؛ اما سرمایه را بیشتر در بازار ملک مشهد و تهران سرمایهگذاری میکنند؛ در ضمن افرادی هستند که در آمل کارخانه دارند؛ اما در منطقه خود سرمایهگذاری نمیکنند.
مردم شهرستان بیشتر به کارهای انفرادی تمایل دارند. در واقع در کل استان رغبت زیادی به کار جمعی و گروهی وجود ندارد. در ضمن مهاجرت از روستا به شهرهای دیگر مانند زاهدان، بیرجند، مشهد و... انجام میشود که عمده دلیل آن خشکسالیها است. خشکسالی هجده ساله باعث شد چشمهها خشک شوند. همچنین بیآبی و باد صدوبیست روزه مردم را اذیت کرد و در نتیجه عملا جمعیت شهرستان کاهش پیدا کرده است. در حال حاضر مردم یا حاشیه نشین هستند و یا به شهرهای دیگر برای کارگری رفتهاند.
مزیت های منطقه
مزيتسنجي و اولويتبندي كسبوكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام ميشود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسبوكار تدوين ميشود. اين شناسنامهها به عنوان ورودي به نرمافزار دادهشده و خروجي نرمافزار همپوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيتدار شهرستان است. اين اولويتبنديها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح ميشوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيتسنجي اصلاحشدهاست. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام ميشود. اين مصاحبهها پيادهسازي و ارزيابي ميگردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيتسنجي، مصاحبههاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت ميگيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دستيابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبهها و ليست مزيتسنجي حاصل ميشود. در ادامه تحليل شهرستان سربیشه ارائهشدهاست.
تعیین کسبوکارهای مزیتدار شهرستان
همانطوريكه در قسمت مقدمه اشارهشده مبناي تحليل، مصاحبهها و ليست مزيتسنجي است. از بررسي اين دو منبع رستههاي رايج و اولويتدار شهرستان تعيين شدهاست. مبناي اين اولويتبندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسبوكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيتسنجي دارند، است. در هر رسته كسبوكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شدهاست. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راهاندازي نشده و پتانسيل ايجاد آنها در شهرستان وجوددارد، اشاره شدهاست. مزيتهاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شدهاست.
- باغداری
- دامداری
- صنایع تبدیلی
- صنایع غذایی
- زراعت
- صنایع دستی
- طیور
- صنعت
- خدمات
- شیلات
باغداری
با توجه کمبود آب در شهرستان سربیشه، باغداری به سبب اینکه به سیستم آبیاری قطرهای مجهز است، یکی از مزیت های این شهرستان است. البته لازم به ذکر است سرمایهگذاری در این زمینه بلند مدت است. یعنی باید زمان زیادی بگذرد تا محصول به بار بنشیند. در حال حاضر بیشترین تولیدات این شهرستان در حوزه باغداری زرشک به مقدار1500 هکتار، پسته به مقدار 700 هکتار و عناب به مقدار 200 هکتار است.[1]
دمای هوا در گرمترین شهر استان یعنی طبس پنجاه درجه است؛ اما دمای سربیشه حدود بیست و چهار درجه است. در نتیجه فصل برداشت زرشک سه ماه اختلاف دارد؛ لذا میتوان کشت زرشک را توسعه داد؛ زیرا درآمد بیشتری دارد و محصول استراتژیکی است. کشت عناب هم به میزان زیادی در این شهرستان وجود داشته و همچنان ظرفیت توسعه دارد؛ زیرا شرایط اقلیمی این منطقه برای کشت این محصول مناسب است و هنوز به تولید اشباع نرسیده است.
کشت و کار باغات گردو، بادام، پسته، سیب و زیتون هم در این منطقه موفق بوده است؛ بنابراین با توجه به کشت موفق این محصولات و کاربرد آنها، گسترش تولیدشان رشد چشمگیری خواهد داشت.
بعد از موارد فوق کاشت آلو، آلوچه و زردآلو در مناطق کوهستانی این شهرستان وجود دارد و با اقلیم آن سازگار است. در ضمن کشت این موارد همچنان ظرفیت های لازم برای گسترش را دارد؛ زیرا تقاضا برای این موارد همچنان وجود دارد. البته این موارد در حال حاضر کمتر کشت میشود؛ زیرا کشت زرشک برای مردم بهرهوری بیشتری داشته است.
کشت گل محمدی به تازگی در سطح شهرستان انجامشده و جواب داده است؛ لذا همچنان ظرفیت گسترش را دارد.
کشت محصولاتی مانند هندوانه، بادمجان و خربزه نیز در اولویت سوم باغداری بوده و شهرستان ظرفیت کشت بیشتر این محصولات را دارد.
به دلیل سختی مجوزها و کمبود آب، گلخانهها محدود و کم هستند و 80 درصد آنها در منطقه مود قرار دارند و محصولات آنها در حد خیار سبز و گوجه است. همچنین متراژ گلخانه ها باید بزرگ باشد که صرفه اقتصادی داشته باشد؛ بنابراین احداث گلخانه بزرگ صیفی جات زمینه گسترش را دارد. در ضمن گلخانه سبزیجات نیز در برخی از فصلهای سال مانند عید که احتیاج به پلاستیک ندارد، رونق پیدا میکند. لازم به ذکر است پرورش قارچ یکی دیگر از مشاغلی است که در شهرستان جواب میدهد.
قبلا در این شهرستان چغندر قند به مقدار زیاد کشت می شد؛ اما در حال حاضر به دلیل مشکلات آبی کشت نمی شود. در گذشته خارج از شهرستان سربیشه یک کارخانه قند وجود داشت؛ که به دلیل عدم کشت چغندر قند در شهرستان سربیشه تعطیل شدهاست و پس از ورشکستگی این کارخانه قند، قشر باسواد، مهندس و تحصیلکرده از شهرستان مهاجرت کردند.
کشت سبزی و گل و گیاههای خانگی نیز در سربیشه وجود دارد و به نظر میرسد قابل توسعه باشد.
در حالت کلی محصولاتی مانند زرشک، زعفران و عناب که آبگیری آن ها کم است، پیشرفت خوبی را به دنبال دارد. همچنین کشاورزی اگر صنعتی شود، خیلی خوب است؛ اما در حال حاضر کشاورزی به صورت نیمه صنعتی یا بومی است؛ که به دلیل کم بودن آب این شهرستان، جواب نمیدهد.
دامداری
دامداری در شهرستان سربیشه به صورت گسترده انجام میشود و این شهرستان در زمینه پرورش دام در استان رتبه اول و یا دوم را دارد که به صورت پرواربندی و داشتی صورت میگیرد. لازم به ذکر است که دامداری در مدت زمان کوتاه، بازدهی کافی را دارد و با توجه به تقاضای زیاد در زمینه گوشت و شیر، قابل گسترش است.
90 درصد دامداری به صورت سنتی انجام میشود. از نظر پرورش دام، سربیشه بهترین مکان است؛ زیرا نسبت به شهرستانهای مجاور، منطقه سردتری است.
مجتمع دامداری و کارگاه و کارخانهای در زمینه فرآوری هرگونه تولیدات دامی در شهرستان وجود ندارد. البته یک مورد کارگاه لبنیات در همان دامداری صنعتی وجود دارد که به صورت صنعتی فعال است و یک ایستگاه جمع آوری شیر نیز در شهرستان وجود دارد. در این شهرستان بیشتر دامهای سبکی مانند گوسفند و دام های سنگینی مانند گاو و شتر پرورش داده میشود. نژاد این دامها، بومی نیست و نژاد هایی مانند چینی، بز سانن، بلوچی و.. در مورد گوسفند و نژاد هلشتاین در مورد گاو وجود دارد.
لازم به ذکر است پرورش شتر به صورت سنتی و معمولا در مناطق مرزی مانند دوره که بیابانهای زیادی دارد، انجام میشود. در شهر پرورش شتر انجام نمیشود؛ زیرا در اطراف شهر زمینهای کشاورزی و چاه قرار دارد و نمیتوان شترها را آزاد گذاشت.
سه واحد زنبورداری به صورت حرفهای فعال هستند که باعثشده عسل خوبی در شهرستان تولید شود. با توجه به آبوهوای این شهرستان زمینه گسترش آن فراهم است؛ اما در حال حاضر به صورت محدود انجام میشود و کندوهای واقعی استان خراسان جنوبی کمتر از دو هزار عدد است. در ضمن تولید عسل عناب و زرشک با وجود عناب و زرشک امکانپذیر است؛ اما تاکنون اقدامی در این باره نشده است در صورتی که شاید گرانترین عسل بعد از عسل گون عسل عناب و زرشک باشد؛ بنابراین تولید این عسل توجیه اقتصادی دارد.
پرورش بزهای کرکی و بلوچی نیز در این شهرستان وجود دارد و پرورش آن از اولویت های بعدی است که به نظر میرسد پرورش این دامها نیز قابل سرمایه گذاری باشند.
صنایع تبدیلی
با وجود تولید محصولات کشاورزی و دامداری فراوان، صنایع تبدیلی آنها در این شهرستان ضعیف عمل میکند. البته در منطقه مود این شهرستان یک تعاونی به نام الزهرا وجود دارد که بسته بندی برخی از محصولات کشاورزی و دامداری را انجام میدهد؛ اما همچنان ظرفیت و پتانسیلهای لازم برای گسترش این صنایع در شهرستان وجود دارد.
طبق بررسیهای انجامشده کارهایی را باید در این شهرستان راه اندازی کرد که موجود بوده و قابل گسترش باشد. مثلا گسترش کارخانه بسته بندی سود خوبی را حاصل میکند؛ زیرا نمونه آن در شهرستان موجود است. بهگفته کارشناسان کارهای زیادی در شهرستان راه افتاده که با شکست مواجهشدهاست.
بسته بندی زعفران و زرشک در صورت بازاریابی مناسب و یافتن بازار هدف به شدت قابل گسترش است؛ زیرا در حال حاضر به صورت فله ای به فروش میرسد. در ضمن چنانچه در بحث بستهبندی و برندسازی، دوره آموزشی برگزار گردد، وضعیت فروش این محصولات بهتر خواهد شد. البته در حال حاضر کارخانه بستهبندی زرشک، زعفران و عناب نیز وجود دارد که تمام تجهیزات 50 میلیاردی آن وارد کارخانه شدهاست؛ اما به دلیل مشکلات مربوط به موتورهای اصلی، هنوز به بهره برداری نرسیده و با مشکل کمبود بودجه نیز مواجه است. قرار است این کارخانه به نام شرکت تعاونی الغدیر سردشت حسین آباد، خشک و بسته بندیکردن محصولات را انجام دهد. در حال حاضر زرشک پاککنی و خشککردن آن به صورت خانگی انجام میشود،که تعداد این واحدها خیلی زیاد است.
بعد از موارد فوق، عناب به عنوان یک محصول دارویی و در برخی موارد به عنوان مصرف آجیلی کاربرد دارد. این ماده به صورت سنتی مصرف میشود و فراوری خاصی روی آن انجام نمیگیرد؛ اما میتوان با بسته بندی، امکان صادرات آن را به سایر نقاط فراهم کرد و با بازاریابی مناسب، سود خوبی را از این راه به دست آورد.
با توجه به رونق دامداری و باغداری این شهرستان و بافت روستایی که این منطقه دارد، تولید کود حیوانی نیز از مزیت هایی است که قابلیت توسعه دارد؛ زیرا هم بازار مصرف آن فراهم است و هم زمینههای تولید آن در این شهرستان وجود دارد.
در ادامه میتوان گفت با توجه به کاشت میوههای آجیلی، بستهبندی خشکبار از مزیتهای این شهرستان است.
سردخانه در این شهرستان وجود ندارد و از آنجایی که پایانه رسمی شرق کشور و افغانستان در سربیشه است؛ لذا نیاز به سردخانه وجود دارد و در حال حاضر از سردخانه های بیرجند استفاده میشود. ایجاد کشتارگاه دام نیز با توجه به نیاز شهرستان به ایجاد این واحد، از کسبوکارهایی است که قابل سرمایهگذاری است. با وجود مرغداریهای صنعتی و پرورش صنعتی شترمرغ، کشتارگاهی برای طیور در شهرستان وجودندارد و فقط در حد طرح هستند و هنوز روی آنها سرمایهگذاری نشدهاست؛ در صورتی که چنین کشتارگاهی هم اشتغالزایی میکند و هم درآمد خوبی را به دنبال دارد. در مورد کشتارگاه و سردخانه باید این نکته را در نظر گرفت که با ایجاد یک یا دو واحد از هریک از آنها، به حد اشباع میرسند.
با وجود پرورش گاو، گوسفند و شتر، فرآوری پوست دام شامل فراوری پوست گاو و شتر و پشم وکرک گوسفند، بستهبندی گوشت قرمز و گوشت شتر از مزیتهای شغلی شهرستان هستند که سود اوری خوبی دارند ولی در اولویتهای بعدی قرار میگیرند؛ زیرا فاصله این شهرستان با شهرهای بزرگ و بازارهای مصرف زیاد است.
با وجود مرغداری ها و پرورش صنعتی طیور ، فرآوری و بسته گوشت سفید، بستهبندی تخم مرغ نیز زمینه های لازم برای توسعه را دارند.
فراوری روغن کوهان شتر و همچنین فراوری روغن شتر مرغ نیز با توجه به خواص درمانی آنها، قابلیت توسعه دارند. در ضمن تولید موم و کندو نیز از مزیت های این شهرستان است.
بستهبندی گوشت شترمرغ و فراوری پوست و پر شترمرغ نیز در اولویت آخر این حوزه قرار میگیرند و در صورت پرورش انبوه این طیور و ایجاد بازار مصرف، قابل سرمایه گذاری هستند.
کشت پنبه هم در گذشته بیشتر انجام میگرفت؛ اما در حال حاضر و با توجه به خشکسالیهای اخیر، تولید آن کم شده است. به نظر میرسد با افزایش تولیداتی در این خصوص، زمینه برای فرآوری پنبه و ایجاد کارگاه پنبه پاککنی، فراهم میشود.
یک مورد کارخانه بستهبندی حبوبات هم به دلیل مشکل بازار در مرز دچار ورشکستگی شدهاست و به نظر میرسد با ایجاد بازار مناسب برای فروش، با توجه به صنعتی شدن جوامع امروزی، قابل رشد باشد.
صنایع غذایی
در این بخش بیشترین مزیت را فراوری زعفران و زرشک دارد؛ زیرا این محصولات استراتژیک هستند و با کمی درایت میتوان آنها را به کالایی با ارزش برای عرضه به جهان تبدیل کرد. زعفران به سبب عطر، رنگ، خواص دارویی و طعمی که دارد، در بسیاری از صنایع مانند صنایع غذایی، دارویی و شیرینیپزی استفاده میشود. لازم به ذکر است که فراوری زرشک هم شامل زرشک پاک کنی و تولید آب زرشک میشود.
فراوری پسته نیز شامل، دانهبندی، شورکردن و بستهبندی پسته است که مانند زرشک و زعفران از مزیتهای برتر این حوزه است و با توجه به اینکه زیرساختهای حملونقل در این شهرستان در سطح متوسط است، قابلیت توسعه دارد.
بعد از موارد فوق، احداث کارگاه لبنیات با توجه به وجود دامداری گسترده زمینه رشد و سرمایه گذاری را دارد. تولید شیرینی و تهیه نان و رشته آشی هم با توجه به مهارت کافی بانوان در این زمینه و همچنین تولید گندم در این شهرستان، در صورت ایجاد بازار مناسب برای فروش، ظرفیت گسترش را در شهرستان داراست. به طور کلی تولید فرارده های آرد، مستلزم این است که فرد ریسک پذیری کارخانه این محصولات را در شهرستان کوچکی مانند سربیشه احداث کند. لازم به ذکر است سربیشه از نظر کارگر و نیروی کار در وضعیت خوبی قراردارد.
طبق بررسیهای انجامشده هنوز زمینه برای کارخانه روغنگیری و فرآوری کلزا فراهم نیست؛ زیرا تولید این محصولات به وسعت مورد نیاز این کارخانه ها نرسیده است؛ اما اگر تولید کلزا بیشتر شود شهرستان قابلیت ایجاد چنین کارخانههایی را با توجه به نیاز کشور دارد.
فراوری گیاهان دارویی شامل خشک کردن، عرق گیری و بسته بندی آنها قابل توسعه است؛ زیرا کشت آنها در این شهرستان به صورت انبوه انجام میشود.
گلابگیری و تولید خشکبار نیز از دیگر مزیت هایی است که در صورت ایجاد، قابل رشد بوده و پیشرفت خوبی را به دنبال دارد.
بعد از این موارد هم در صورت تولید انبوه میوه های باغی، میتوان در زمینه تولید چیپس میوه کار کرد.
زراعت
کسب و کار اصلی مردم بشرویه کشاورزی است و آب مورد نیاز برای کشاورزی از طریق آبهای زیرزمینی تامین میشود. کشاورزی به صورت سنتی و مکانیزه در شهرستان انجام میشود؛ ولی کشاورزی مکانیزه کم است. البته مکانیزه شدن برخی از زمینها باعث شده تا تعداد افراد شاغل در زمین های کشاورزی نسبت به گذشته به میزان قابل توجهی کاهش یابد.
کشت زعفران به مقدار زیاد در این شهرستان انجام میشود و با توجه به اقلیم و شرایط این منطقه و وجود بازار داخلی برای مصرف، قابلیت گسترش دارد. گندم و جو نیز به صورت سنتی در این منطقه کشت میشود که با توجه به نیاز مردم، همچنان ظرفیت توسعه دارد.
بعد از موارد فوق، کشت گیاهان دارویی نیز در شهرستان وجود دارد. میزان این گیاهان با توجه به خشکسالی هجده سال گذشته، البته به غیر از امسال، خیلی کم بوده است؛ اما در حال حاضر کشت آن افزایش یافته و گسترش آن نیز سودآوری خوبی را به دنبال دارد.
کشت پنبه هم در این منطقه وجود دارد؛ اما مقدار کشت آن کم است؛ زیرا این گیاه آب زیست است و با وجود کمبود آب، مردم رغبت کمتری در این زمینه از خود نشان میدهند؛ اما با فراهم کردن شرایط، میتوان کشت آن را گسترش داد. در حال حاضر نیز بیشترین کشت پنبه در منطقه مود و به مقدار 60 هکتار است.
کشت کلزا در برخی از مناطق این شهرستان جواب داده و قابلیت گسترش دارد؛ اما به آب زیادی نیاز داشته و به همین دلیل مقداری محدودیت دارد که با مدیریت صحیح و استفاده از دانش بهروز کشاورزی قابل توسعه است.
صنایع دستی
صنایع دستی در این منطقه به صورت متمرکز و کارگاهی وجود دارد. کارگاههای متمرکز به این صورت هستند که یک نفر به عنوان پشتیبان عمل میکند و محصولات تولیدی را میفروشد. تعاونیهای تولید صنایع دستی نیز فعال هستند.
در حال حاضر کارگاههای فرشبافی و حولهبافی وجود دارد که تولیدات خود را به نمایشگاهها میبرند. عروسکدوزی روتوک نیز در انحصار شرکت ملی ترسیب کربن بوده که خیلی محدود است و در یک روستا به نام تاجمیر یا نهایتا دو روستا انجام می شود که با حمایت بیشتر میتوان بقیه روستاها را نیز درگیر کرد.
جاجیم و تونبافی خیلی محدود انجام میشود. در ضمن ساروقهای قدیمی را نیز می توان تولیدکرد؛ ولی بازار فروش آن کم است و فقط در حد تولید خودشان است.
با توجه به موارد گفته شده، قالی بافی و حوله بافی در این شهرستان به صورت کارگاهی انجام میشود و گسترش آن رشد چشمگیری خواهدداشت؛ زیرا این مشاغل از منابع مهم درآمدی سطح شهرستان هستند.
گلیم بافی در این شهرستان قابل سرمایه گذاری است؛ زیرا گلیمبافی و نمدمالی از صنایع دستی منطقه بود؛ اما چند سالی است که به فراموشی سپرده شده؛ ولی رفته رفته به همت اداره میراث فرهنگی و کمیته امداد احیا شده است.
تمام موارد فوق از اولویت های اول این شهرستان است و در صورت ایجاد کارگاههایی در این خصوص، درآمد زیادی را برای سرمایه گذار به دنبال خواهدداشت.
بعد از موارد فوق، تراشکاری سنگهای زینتی قراردارد؛ زیرا با توجه به برگزاری دوره آموزش و وجود معادن این سنگها، به شرط بازار فروش، یکی از بهترین شغلها تراشکاری است.
در ادامه نیز میتوان به گبهبافی، چادرسیاه، پارچهبافی و برگهبافی اشاره کرد که در صورت داشتن بازار فروش و صادرات، قابل توسعه هستند.
طیور
تعداد مرغداریهای گوشتی و تخمگذار صنعتی در شهرستان زیاد است. در ضمن ده واحد نیز در زمینه پرورش شترمرغ و بوقلمون به صورت سنتی فعال هستند که در زمینه فروش مشکل دارند. این واحدها جدیدا احداث شده اند که در صورت وجود بازار مصرف، قابل توسعه هستند. همچنین چهار الی پنج واحد تولید جوجه وجود دارد. پرورش کبک و مرغ بومی نیز در این شهرستان انجام میشود.
با توجه به موارد فوق پرورش طیوری مانند مرغ گوشتی، مرغ تخم گذار و شتر مرغ از اولویتهای اول و پرورش کبک، بلدرچین، مرغ بومی، جوجه و بوقلمون از اولویتهای بعدی هستند.
صنعت
طبق بررسیهای انجامشده، راهاندازی کسبوکار در حوزه صنعت در سطح شهرستان اولویت بالایی ندارد. به گفتهکارشناسان قابلیت تولید پوشاک وارداتی به صورت صنعتی در شهرستان وجود دارد. بهطورکلی کارهای صنعتی به این شکل خوب جواب میدهد؛ زیرا افرادی هستند که به دنبال فراگرفتن چنین کارهایی باشند؛ به شرطی که استاد ماهر در این حوزه به افراد متقاضی آموزش بدهد.
از کارخانههای فعال میتوان به کارخانه منیزیم اشارهکرد که فوق العاده فعال است و برای بالغ بر 1500 تا 2000 نفر اشتغال زایی کرده و در خارج از شهرک صنعتی قراردارد. این کارخانه سنگ را سست کرده و ماده مورد نیاز خود را از آن استخراج می کند؛ لذا از تمام مواد این سنگ استفاده میشود. تخمین زده اند که اگر دو هزار سال هم این کارخانه فعال باشد، باز هم منیزیم این معادن تمام نمیشود؛ بنابراین احداث کارخانهای با این شرایط، با توجه به نمونه موفق موجود، میتواند موفق باشد.
سربیشه قطب سنگ است و از جمله ویژگیهای بارز این شهرستان وجود معادن گرانیت سبز و جنگلی، گل پنبهای، کرومیت، منیزیت، بازالت، حوض سفید، کانیهای غیر فلزی و مواد نسوز است؛ اما بهره برداری از تمام آنها انجام نمیشود و به نظر میرسد احداث کارخانههایی انحصاری در این خصوص، رشد خوبی را داشته باشند.
این شهرستان دو شهرک صنعتی دارد. در یک شهرک به غیر از بلوار کشی هیچ ساختوسازی انجامنشده و در واقع هنوز افتتاح نشدهاست.
در شهرک صنعتی دیگر حدود 10 یا 15 درصد کارخانه ها مشغول به کار هستند و بقیه تعطیل شدهاند. در این شهرک، کارگاه چوب آقای سندی در زمینه کارهایی مانند ساخت کمد و پنجره upvc مشغول است.
سایر واحدهای فعال در نواحی صنعتی شامل: یک الی دو واحد سازه ها و مصنوعات فلزی، یک الی دو واحد تولید لوازم آشپزخانه مانند محصولات الکترونیکی که به تازگی شروع به کار کرده و تولیداتش وارد بازار نشده است، کارخانه تولید پودر میکرونیزه بنتونیت، شرکت پودر کیمیای زنوک، کارخانه سنگبری سنگ های گرانیتی (ابراهیم ، بهلول و صباغ)، کارخانه آسفالت فراز آب، کارخانه محصولات پلاستیکی استرلوس پلاستیک نگین، کارخانه محصولات بتنی و تولید عروسک های بومی دوسوک هستند.
خدمات
در زمینه بومگردی و ایجاد اقامتگاه هم شرایط در شهرستان فراهم است و اگر کسی بخواهد سرمایهگذاری کند بهراحتی میتواند به سود خوبی دست یابد. در حال حاضر بازدید از شهرستان کم است؛ چون بستر و امکانات رفاهی فراهم نشده و مردم در فصلهای خاصی به شهرستان سفر میکنند؛ در صورتی که بازدید از این امکانات باید همیشگی باشد.
آرایشگری زنانه و مردانه در این شهرستان از درآمد خوبی برخوردار است؛ لذا راهاندازی این کسبوکار از مشاغل پیشنهادی است.
شیلات
پرورش ماهی نیز علی رغم وجود منابع آبی خوب، بهندرت و در استخرهایی که چاه موتور دارند، انجام می شود؛ اما به اندازه دامداری و پرورش طیور نیست؛ زیرا مردم بیشتر به دامداری و کشاورزی تمایل دارند. علت این مسئله یا کمبود آب است یا اینکه سودی از این کار عاید مردم نشده است.
تابه حال در زمینه ماهیان زینتی کار نشده و تجربهای در این زمینه نیست؛ ولی به علت آب و هوای مساعد منطقه، احتمالا جواب میدهد.
در ادامه تحليل، مشاغل در 10 رسته ذيل سه حوزه كشاورزي، صنعت و خدماتي دستهبندي شدهاست. در هريک از اين رستهها عناوين شغلي، بر اساس مزيت راهاندازي، از شماره 1 تا 6 اولويتبندي شدهاند.
خدمات |
صنایع |
کشاورزی |
||||||||
خدمات |
صنعت |
صنایع دستی |
صنایع غذایی |
صنایع تبدیلی |
شیلات |
طیور |
زراعت |
دامپروری |
باغداری |
ردیف |
احداث اقامتگاه های بومگردی (1) |
ایجاد کارخانه فرآوری منیزیم(1) |
قالیبافی (1) |
فراوری زعفران (1) |
بسته بندی زعفران (1) |
پرورش ماهی های زینتی(1) |
پرورش مرغ گوشتی(1) |
کشت زعفران(1) |
پرورش گوسفند(1) |
کشت زرشک (1) |
1 |
آرایشگری زنانه و مردانه(2) |
کارگاه تولیدی پوشاک(1) |
حولهبافی (1) |
فراوری پسته(1) |
بسته بندی زرشک (1) |
پرورش مرغ تخم گذار(1) |
کشت گندم(1) |
پرورش گاو(1) |
کشت عناب(1) |
2 |
|
احداث کارخانه ی بهره برداری از معادن(1) |
گلیمبافی (1) |
فرآوری زرشک (1) |
بسته بندی عناب(2) |
پرورش شتر مرغ(1) |
کشت جو(1) |
پرورش شتر(1) |
احداث باغ گردو(1) |
3 |
||
عروسک بافی(1) |
تولید آرد(2) |
تولید کود حیوانی و فسیلی(2) |
پرورش بوقلمون (2) |
کشت پنبه(2) |
بز کرکی (2) |
احداث باغ بادام (1) |
4 |
|||
رودوزی سنتی(2) |
تولید لبنیات(2) |
بسته بندی خشکبار (3) |
پرورش مرغ بومی(3) |
کشت کلزا(2) |
بز بلوچی (2) |
احداث باغ پسته(1) |
5 |
|||
سنگ تراشی(2) |
شیرینی پزی(2) |
ایجاد کشتارگاه دام (3) |
پرورش کبک(3) |
کشت گیاهان دارویی(2) |
گاو هلشتاین (2) |
احداث باغ سیب(1) |
6 |
|||
چادر شب بافی(3) |
تهیه نان (2) |
احداث سردخانه برای محصولات کشاورزی (3) |
تولید جوجه(3) |
کشت نخود(3) |
پرورش زنبور عسل(2) |
احداث باغ زیتون(1) |
7 |
|||
جاجیم بافی(3) |
تولید رشته آشی(2) |
احداث کشتارگاه طیور(4) |
پرورش بلدرچین (3) |
کشت یونجه(3) |
احداث باغ آلو(2) |
8 |
||||
گبه بافی(3) |
فرآوری زیتون(3) |
بسته بندی گوشت قرمز(4) |
احداث باغ زرد آلو (2) |
9 |
||||||
برگه بافی(3) |
تولید خشکبار (3) |
فرآوری پوست دام (5) |
احداث باغ گیلاس(2) |
10 |
||||||
ساروق(3) |
گلاب گیری(3) |
بستهبندی گوشت مرغ(5) |
کشت گل محمدی(2) |
11 |
||||||
پارچه بافی(3) |
فرآوری گیاهان دارویی(3) |
بستهبندی گوشت شتر مرغ (5) |
گلخانه قارچ(3) |
12 |
||||||
تون بافی(3) |
روغن کشی از کلزا(3) |
فراوری روغن شتر مرغ(5) |
گلخانه سبزی جات(3) |
13 |
||||||
تولید چیپس میوه(4) |
بستهبندی تخم مرغ (5) |
گلخانه صیفی جات(3) |
14 |
|||||||
بستهبندی گوشت شتر(5) |
خربزه(3) |
15 |
||||||||
فراوری روغن کوهان شتر(5) |
هندوانه(3) |
16 |
||||||||
تولید موم و کندو(6) |
بادمجان (3) |
17 |
||||||||
بستهبندی عسل(6) |
18 |
|||||||||
بستهبندی گوشت بوقلمون (6) |
19 |
|||||||||
فراوری پر و پوست شتر مرغ(6) |
20 |
|||||||||
بسته بندی حبوبات(6) |
21 |
|||||||||
پنبه پاک کنی(6) |
22 |
اولویت |
شغل |
1 |
کشت زرشک |
2 |
پرورش گوسفند |
3 |
احداث باغ پسته |
4 |
احداث باغ گردو |
5 |
پرورش گاو |
6 |
پرورش شتر |
7 |
بسته بندی زرشک |
8 |
فراوری زعفران |
9 |
فراوری پسته |
10 |
فرش بافی |
11 |
رودوزی |
12 |
پرورش شتر مرغ |
13 |
بافندگی |
14 |
کشت زعفران |
15 |
گلیم بافی |
16 |
کشت گندم |
17 |
کشت جو |
18 |
پرروش مرغ گوشتی |
19 |
پرورش مرغ تخم گذار |
20 |
بسته بندی زعفران |
21 |
بسته بندی عناب |
22 |
احداث باغ بادام |
23 |
پرورش بوقلمون |
24 |
تولید نان |
25 |
تولید کود فسیلی |
26 |
کشتکلزا |
27 |
کشت گیاهان دارویی |
28 |
تولید لبنیات |
29 |
زنبور داری |
30 |
بسته بندی زیتون |
31 |
احداث باغ سیب |
32 |
پرورش گاو هلشتاین |
33 |
احداث کشتارگاه دام |
34 |
احداث سردخانه |
35 |
بسته بندی خشکبار |
36 |
تولید رشته آشی |
37 |
شیرینی پزی |
38 |
تولید آرد |
39 |
بوم گردی |
40 |
حوله بافی |
41 |
فراوری گیاهان دارویی |
42 |
کشت یونجه |
43 |
گلاب گیری |
44 |
احداث کشتارگاه طیور |
45 |
تولید پوشاک |
46 |
فراوری منیزیم |
47 |
بهره برداری از معادن |
48 |
بسته بندی گوشت قرمز |
49 |
روغن کشی کلزا |
50 |
تولید چیپس میوه |