بن

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌وكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌شده‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان بن ارائه‌شده‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطوريكه در قسمت مقدمه اشاره‌شده مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجوددارد، اشاره شده‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌است.

 

دامداری
باغداری
صنایع تبدیلی و تکمیلی
صنایع غذایی
زراعت
طیور
صنایع دستی
خدمات
شیلات و صنعت

· دامداری

دامداری به عنوان یکی از حوزه های بخش کشاورزی، در سطح گسترده ای در کشور انجام می شود و در نتیجه ی انجام این حرفه، سود اقتصادی خوبی کسب شده است. از آن جایی که حوزه دامداری با یکی از مهم ترین نیازهای انسان، یعنی نیاز به منابع غذایی و خصوصا منابع پروتئینی مرتبط می‌باشد، توجه به آن امری ضروری است. فعالیت در این حوزه شغلی و افزایش بهره وری در آن، می تواند از راهکارهای کاهش وابستگی به درآمد نفتی عاملی برای توسعه صنایع غذایی، تبدیلی و تکمیلی کشور محسوب شود.

در شهرستان بن، بیشتر دامداری‌ها به صورت سنتی است و در آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها هر دو دام سبک و سنگین پرورش داده می‌شود. البته دامداری صنعتی و نیمه صنعتی نیز در این شهرستان وجود دارد. در زمینه دام سبک، بیشتر پرورش گوسفند نژاد مغانی و نائینی و در زمینه دام سنگین، بیشتر پرورش گاوبومی و گاو دورگ هلشتاین و سمینتال صورت می‌گیرد.[1] پرورش این موارد تاکنون عملکرد خوبی داشته و از مزیت های خوب شهرستان هستند که همچنان هم جای کار دارند.

گوسفند نائینی در دسته گوسفندان گوشتی – پشمی قرار داده می شوند و نامشان از زیستگاهشان نائین در شهر اصفهان گرفته شده است. این گوسفندان از گوسفندان سبک وزن هستند و اهمیتشان به خاطر داشتن پشم مناسب برای قالیبافی و نساجی است. نژادهای نائینی به دلیل جمعیت زیادشان برای تولید گوشت نیز نقش مهمی را ایفا می کنند. درصد باروری در این نژاد نسبت به سایر نژادها بالاتر است و در حدود 95 درصد می‌باشد. همچنین میزان تولید پشم در میش های نائینی تا 900 گرم و در قوچ های نائینی تا 5/1 کیلوگرم است.

نام گوسفندان مغانی از زیست بومشان یعنی دشت مغان برگرفته شده است. وزن گیری عالی یکی از بهترین ویژگی های دام های این نژاد است. از آنجایی که در کشور ما گوشت گوسفند بسیار مورد توجه قرار دارد به همین دلیل پرورش دامی که گوشت خوبی داشته باشد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پرورش این نژاد چه از نظر تولید دام و فروش گوسفند زنده و چه از نظر تولیدگوشت سود آوری خیلی خوبی دارد. همچنین بیماری در این نژاد بسیار کم است و کمتر از 2 درصد از بره های این نژاد در هنگام تولد بیمار هستند ویا می‌میرند، بره های این نژاد توانایی وزن گیری خیلی بالایی دارند و در مدت زمان کوتاه وزن زیادی می‌گیرند.

امروزه با توجه به رشد جمعیت کشور و نیاز روز افزون جامعه به گوشت و مواد گوشتی و نقش مهم این محصولات در تامین پروتئین و غذای افراد جامعه، پرورش دام های پر بازده به منظور افزایش تولید و خودکفایی غذایی کشور، امری لازم و ضروری است. گاوهای بومی ایران به لحاظ تنوع و اختلاف ژنتیکی، ویژگی های خاص نژادی و مقاومت های طبیعی ایجاد شده در آن ها طی قرن ها زیست در شرایط سخت محیطی و آب و هوایی مختلف به عنوان یک منبع عظیم تولید شیر و گوشت می تواند نقش موثر در تامین مواد پروتئین حیوانی و اقتصاد جامعه ایفا نماید. در ضمن به عنوان مثال طبق آماری که اخیرا تهیه و ارائه شده است حدود 95.5% شیر مصرفی و حدود 50% گوشت مصرفی انسان در سطح جهان از گاو به دست می آید. پوست گاو نیز به عنوان یک محصول با ارزش دامی امروزه به میزان 10 تا 20 درصد مصارف چرم سازی را تامین می کند، حتی شاخ و سم و فضولات حیوان نیز ارزش اقتصادی داشته و به روش های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

امروزه به منظور بهره برداری بهینه، از گاو های دورگ استفاده می‌شود. که این موارد حاصل تلقیح نژاد اصلی و نژاد بومی هستند. گوساله ای که از طریق آمیخته گری متولد می شود هم برخی خصوصیات ارثی گاو نر اصیل را دارا می باشد و هم برخی خصوصیات ارثی گاو ماده بومی را دارد. در نسل های بعدی به تدریج صفات منتقل شده از گاو های اصیل در گوساله ها ظاهر می شود و تولیدات شیر و گوشت اغلب آنها نیز به نحو قابل توجهی بیشتر می شود. در شهرستان بن نیز پرورش گاو هلشتاین و سمینتال دورگ انجام می‌شود و با توجه به سازگاری که با اقلیم منطقه داشته، همچنان قابلیت توسعه و سرمایه گذاری را دارد.

در ادامه نیز می‌توان به پرورش بز سانن اشاره کرد که در حال حاضر در برخی از روستاهای شهرستان انجام می‌شود[2] با توجه به مزیت های زیاد، پرورش آن توجیه اقتصادی دارد. بز سانن یک نژاد شیری پرتولید است که نسبت به بزهای بومی، تولید شیر بسیار بیشتری دارد و می‌تواند بخشی از نیاز کشور به شیر و پروتئین حیوانی را تأمین نماید. نرخ تبدیل مواد خوراکی به شیر در بزهای سانن بالاتر می‌باشد که این امر موجب افزایش بازدهی بز سانن از خوراک مصرف شده توسط آن می‌شود. کسب و کار پرورش بز سانن موجب اشتغال‌زایی و رغبت بیشتر جوانان به امر دام‌پروری می‌شود. هر کیلوگرم شیر بز با قیمت بیشتری نسبت به شیر گاو فروخته می‌شود و در نقاط مختلف کشور طرفداران خاص خود را دارد.

با توجه به اینکه در حال حاضر در این شهرستان پرورش بز بومی نیز وجود دارد، به نظر می‌رسد توسعه این دام قابلیت سرمایه گذاری را داشته باشد.

به طورکلی بز به‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف دنیا پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز به‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود. لازم به ذکر است پرورش بز سانن و بز بومی در اولویت آخر این رسته قرار می‌گیرند.

مسلما اتکا به درآمدهای نفتی همیشگی نیست و یکی از راهکارهای توسعه اقتصادی کشور، توجه به صادرات غیر نفتی است. پرورش زنبور عسل از این نوع بوده که می تواند سود خوبی به همراه داشته باشد. باردهی گل ها و میوه ها با گرده افشانی توسط زنبور عسل افزایش می یابد. این مسئله باعث شده ارزش اقتصادی زنبور عسل بسیار بیشتر از ارزش ریالی حاصل از تولید عسل باشد. در طی فرآیند پرورش و نگهداری زنبورعسل، با ازدیاد کندوها می توان به فروش کندو نیز فکر کرد و به سود خوبی دست یافت. در مناطق گرمسیری از هر کندو یک بچه کندو گرفته می شود. در ضمن محصول مزرعه پرورش زنبور عسل صرفاً کندو و عسل نیست؛ موم، زهر و ژل آن نیز قابل فروش است؛ بنابراین توسعه زنبورداری نیز مانند موارد فوق از اولویت های اول این حوزه است که در صورت سرمایه گذاری، سودآوری خوبی را به همراه دارد.

 

· باغداری

بخش باغداری به دليل تأمين غذاي مورد نياز جامعه يكي از مهمترين حوزه هاي اقتصادي كشور محسوب مي شود. اين بخش از يك سو سهم بالايي در ارزش افزوده اقتصاد كشور دارد و از سويي ديگر سهم بالايي را در حوزه اشتغال به خود اختصاص داده است؛ لذا باغداری فرصت‌های بسیار گسترده‌ای برای پیشرفت فراهم می‌آورد. به همین دلیل توسعه فضای باغداری یا فعالیت‌های کشاورزی در کشور به شدت استقبال می‌شود.

با توجه به اینکه عمده محصول باغی در این شهرستان گردو است و در این زمینه محصول مرغوبی تولید می‌شود؛ گسترش باغات گردو در شهرستان بن همچنان قابلیت سرمایه گذاری و سوددهی را دارد. گردوی تولیدی به تهران و اصفهان ارسال می‌شود[3]. گردو، درختی چندساله و مقاوم است که پس از رشد کامل، هر درخت تا 18 کیلوگرم تولید محصول خواهد داشت. محصول نهایی قیمت بالایی دارد که هم در داخل کشور طرفداران زیادی داشته و هم قابلیت بالای صادرات دارد. همچنین در صورت احداث باغ گردو، تا سال های سال نیاز به سرمایه گذاری و کشت دوباره وجود ندارد؛ زیرا درخت گردو دارای عمر طولانی است و تا ده ها سال قابلیت برداشت دارد. میوه گردو هم جزء معدود میوه هایی است که هیچ گونه نیازی به هزینه انبار در سردخانه ندارد و به دلیل ماندگاری طولانی، می تواند چند ماه و حتی چند سال مورد مصرف قرار گیرد. در ضمن چوب درخت گردو هم برای منبت کاری، خراطی و کنده کاری، ساخت مجسمه و اشیاء دکوری، ساخت آلات موسیقی و همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکش های چوب بسیار پرکاربرد است. این چوب، نیمه سنگین و نیمه سخت بوده و مقاومت مناسبی در برابر فشار، خمش، رطوبت و کشش دارد.

با توجه به اینکه کاشت بادام در این شهرستان وجود دارد و محصول مرغوبی هم تولید میشود، سرمایه گذاری برای توسعه باغات بادام، توجیه اقتصادی دارد.[4] با توجه به موضوع مهم کم‌آبی در کشورمان، کاشت درختان دیم و همچنین محصولات دیم بسیار پراهمیت و موردتوجه است. از درخت بادام به‌عنوان یک درخت مقاوم در برابر خشکی یاد می‌شود و در شرایطی که بی‌آبی وجود دارد، درخت بادام میوه خوبی می‌دهد و همچنین ازلحاظ شرایط کاشت در زمین‌های آهکی هم تا حد زیادی مقاومت دارد.

هلو از میوه‌های نوبرانه تابستان و دارای ارقام زودرس و دیررس است. بازار مصرف این میوه، در صورت بازاریابی مناسب، خوب است. هلوی این شهرستان مرغوبیت خوبی داشته و با اقلیم این شهرستان سازگار است؛ بنابراین توسعه این باغات ارزش افزوده زیادی را به دنبال خواهد داشت.

گياهان براي داشتن رشد مطلوب نياز به شرايط خاصي از نظر شدت نور، دمای روزانه، دماي‌شبانه، ميزان رطوبت نسبي هوا و رطوبت خاک دارند. براي توليد و پرورش تجاری گياهان با کيفيت بالا و در تمام طول سال، بايد شرايط محيطي مطلوب مهیا شده و عوامل خسارت زا نظير آفات و بیماری ها، باد، طوفان هاي ويرانگر، سرما و يخبندان و ..... کنترل شوند. گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل دراورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد. امروزه، با توجه به نياز روزافزون بازار، از نظر توليد صيفی جات خارج از فصل، تولیدات گلخانه ای، به يکي از سود آورترين بخشهای کشاورزي تبديل شده است؛ لذا ایجاد گلخانه صیفی جاتی مانند گوجه، خیار و فلفل قرمز، ارزش افزوده زیادی را به دنبال دارد. البته در حال حاضر نیز چند گلخانه سمت روستای پیربلوط وجود دارد[5].

با توجه به اینکه کاشت خیار و گوجه فرنگی در این شهرستان انجام می‌شود، اقداماتی جهت افزایش تولید این محصولات در فضای باز با توجه به وجود بازار مصرف این موارد در تمام طول سال، توجیه اقتصادی دارد.

انگور از جمله محصولات باارزش در حوزه باغداری شهرستان بن است که با شرایط آب و هوایی منطقه سازگار است؛ لذا توسعه باغات انگور صرفه اقتصادی دارد. انگور از مهم‌ترین محصولات باغی در دنیا است که هم به لحاظ سطح زیر کشت و هم ارزش اقتصادی و تغذیه‌ای، موردتوجه کشاورزان و کارآفرینان است. زیبایی، تنوع رنگ، طعم و مزه، ارزش غذایی، خواص دارویی و وجود فرآورده‌‌های تبدیلی چون کشمش، شیره انگور، روغن هسته انگور، کنسانتره، آب انگور، سرکه، آبغوره، دارو‌های تقویتی و مواد آرایشی ‌بهداشتی، همچنین توصیه‌‌های دینی و مذهبی، انگور را به یک میوه استثنایی و بی‌نظیر تبدیل کرده است. پرورش این محصول علاوه بر اشتغال‌زایی، یکی از محصولات ارزآور کشور است و می‌تواند در توسعه صادرات غیرنفتی در بخش کشاورزی، سهم بسزایی داشته باشد.

کار کردن در حوزه کاشت گل محمدی، از کسب و کار هایی است که در صورت راه اندازی، مثمرثمر خواهد بود؛ زیرا گل محمدی، گیاهی مقاوم به کم آبی، آفات و امراض است، که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغال زایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآورده‌های برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کلیه کشورهای جهان را دارا هستند.

هویج به عنوان یک محصول سبزی و صیفی در شادابی، نشاط و تامین برخی از ویتامین‌های مورد نیاز، نقش ارزنده ای دارد ومصرف آن به صورت تازه در انواع مختلف غذاها و استفاده در تهیه مربا، آب هویج، ترشیجات مختلف و در صنایع تبدیلی روبه افزایش است. هویج، مقدار کلسترول خون را پایین می آورد، بینایی را تقویت می‌کند و همچنین بدن را از سرما محافظت می کند. توسعه کاشت این مورد در سطح شهرستان و به خصوص در روستای آبادگان سودآور خواهد بود. هویج تولیدی در این روستا به خارج از استان صادر می‌شود.[6]

میزان مصرف قارچ در سال های اخیر در، آلو، گیلاس، آلبالو و زردآلو که کیفیت خوبی هم دارند، احداث چنین باغاتی قابلیت توسعه و سرمایه گذاری دارد. ایران رشد خوبی داشته و سرانه مصرف بالا رفته است. مشتری داشتن این محصول از یک سو و غنی از پروتئین و ویتامین بودن آن از سوی دیگر، باعث شده که جایگزین مناسبی برای گوشت باشد. در برخی از شهرها و روستاها به دلیل عدم آشنایی با فواید قارچ، میزان مصرف این محصول پایین است که می توان با تبلیغ و معرفی این محصول، میزان مصرف را بالاتر برد. همچنین پرورش قارچ از شغل هایی است که می توان با سرمایه اولیه کم و محیط کوچک شروع کرد. یک دوره کامل پرورش قارچ 60 روز طول می کشد که قابلیت کاهش به 35 روز را دارد؛ بنابراین توسعه پرورش قارچ نیز از کسب و کار های خوب این شهرستان است که در صورت بازاریابی، سوددهی خوبی خواهد داشت.

کاشت هندوانه و خربزه نیز از مزیت هایی است که در صورت وجود آب کافی و یا مدیریت منابع آبی این شهرستان، سودآور خواهد بود.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی در بن، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از آن در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخص رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد. لذا صنایع تبدیلی می‌تواند زمان استفاده را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات می‌گردد.

با توجه به اینکه تولیدات عسل مرغوب، در این شهرستان زیاد است، ولی بسته بندی آن انجام نمی‌شود؛ بنابراین بسته بندی آن می‌تواند فرصت شغلی مناسبی برای سرمایه گذاری باشد. ویژگی مهم عسل آن است که این ماده طبیعی به دلیل دارا نبودن آب، به شرط دوری از رطوبت، در مدت طولانی فاسد نمی‌شود. این ماده فقط در صورتی ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد که بیش از ۶۰ درجه، حرارت ببیند. البته برای حفظ قدرت ضد میکروبی عسل باید آن را در مکانی تاریک و یا در ظرف شیشه ای مات یا تیره خارج از یخچال نگه داشت. نگهداری عسل در ظروف فلزی برای مدت طولانی مناسب نیست. بدین منظور امروزه بسته بندی عسل به شکل های جذاب، خلاقانه و مناسب جهت نگهداری رو به افزایش است. بسته‌بندی های شکیل، باعث جذب بیشتر مشتری و همچنن تسهیل در حمل و نقل عسل می‌شود؛ لذا کار کردن در حوزه بسته بندی عسل تولیدی شهرستان علاوه بر سودآوری باعث ایجاد اشتغال پایدار می‌شود. در این زمینه، تهیه کندو و موم هم می‌تواند درآمد خوبی را ایجاد کند.

با افزایش جمعیت، رشد تکنولوژی و افزایش سطح استانداردهای زندگی در جوامع امروزی، مصرف محصولات با محتوای بسته بندی های کوچک افزایش یافته است. جامعه مصرفی نیازمند محصولاتی با سایزها و بسته بندی های متفاوت می‌باشد و اهمیت صنعت بسته بندی به تدریج برای بنگاه ها و برنامه ریزان اقتصادی در حال آشکار شدن است. در بیشتر موارد شاهد هستیم که محصولات با بسته بندی های نامناسب در بازار عرضه شده یا به صورت فله ای و با قیمت های ناچیز به بازرگانان خارجی فروخته می‌شوند. این محصولات بعد از انتقال به خارج و انجام بسته بندی های مناسب بر روی آنان، با ارزش افزوده بالا و با قیمت های چند برابری و به اسم و برند همان کشورها به بازار کشورهای دیگر عرضه می شوند و این کار ضمن برندسازی برای آن کشورها، تجارت آن ها را هم توسعه می‌دهد و این نشان دهنده رابطه مستقیم توسعه صنعت بسته بندی با رشد و توسعه تجاری کشورهاست. با توجه به مواردگفته شده و تولیدات میوه های آجیلی مانند گردو و بادام در این شهرستان، بسته بندی خشکبار توجیه اقتصادی دارد. البته در این مورد لازم به ذکر است که در صورت کافی نبودن موارد تولیدی، می‌توان مابقی نیاز این واحد ها را از سایر مناطق تامین کرد.

در شهرستان بن سردخانه برای محصولات کشاورزی وجود ندارد؛ بنابراین احداث سردخانه، از جمله مزیت هایی است که سود خوبی را به دنبال دارد. از مهمترین مزایای استفاده از سردخانه میوه و سبزی می توان به جلوگیری از فساد محصول اشاره کرد. روند انواع فسادها از قبیل فساد فیزیکی، فساد شیمیایی یا تغییر رنگ محصول، فساد ناشی از وجود میکروارگانیسم ها و غیره با نگهداری در سردخانه ها به شدت کند شده و حفظ کیفیت محصول در زمان طولانی تر حاصل می گردد. از دیگر مزایای با اهمیت احداث سردخانه میوه، کنترل قیمت بازار است. ذخیره کردن میوه در سردخانه موجب می شود در ماه هایی که مصرف میوه بسیار است و فصل برداشت آن محصول خاص نیست، بازار با کمبود مواجه نشده و حباب قیمت ایجاد نگردد. در واقع با ساخت سردخانه میوه تعادلی در عرضه و تقاضا ایجاد می گردد و موجب خواهد شد از افزایش بی رویه قیمت که به ضرر مصرف کننده است و از کاهش بیش از حد آن که به ضرر باغداران است جلوگیری به عمل آید؛ بنابراین نقش سردخانه های میوه جات به عنوان حد واسط بازار و باغداران در این بین بسیار پر رنگ و حیاتی است.

مصرف گوشت های قطعه بندی شده‌ای که در ظرف های یکبار مصرف ارائه می شوند و حاوی برچسب‌هایی هستند که نشان دهنده رعایت شرایط بهداشتی و نظارت دامپزشکی است، توصیه می شود. گوشت سالم و بهداشتی دارای رنگ، بو و شکل فیزیکی طبیعی، عاری از هر گونه فضولات و کاملاً تمیز و بدون آثار خون مردگی است. یکی از روش‌های تازه ماندن گوشت، بسته‌بندی مناسب است. بسته بندی باید به گونه‌ای باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی جلوگیری کند. همچنین بسته بندی باید خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ و همچنین گوشت را در برابر آلودگی های میکروبی و سایر آلودگی ها نگهداری کند؛ بنابراین با توجه به رونق دامدرای در این شهرستان، بسته بندی گوشت قرمز هم صرفه اقتصادی خواهد داشت و هم امکان صادرات این محصولات را به سایر نقاط راحت تر می‌کند.

فراوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم دوزی  و همچنین  استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه گذار، سود خوبی هم نصیب دامدار می‌شود؛ زیرا در حال حاضر پوست دام فراوری نمی‌شود[7].

در مورد تمام موارد فوق لازم به ذکر است که با احداث بیش از یک یا دو واحد به حد اشباع می‌رسند؛ لذا سرمایه گذار باید بازار مصرف و وجود مواد اولیه را مورد بررسی دقیق قرار دهد.

 

· صنایع غذایی

راه‌اندازی کسب و کار فراوری محصولات کشاورزی مهم ترین روش برای ایجاد اشتغال پایدار و کاهش وابستگی به درآمد های نفتی و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی کشور است. ایجاد صنایع غذایی، علاوه بر اشتغالزایی، باعث ارتقای سطح درآمد ارزی می‌شود که کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده از منابع را تا حد امکان ممکن می‌کند.

یکی از این مشاغل، فراوری انگور است. از انگور فراورده های غذایی مختلفی مانند شیره، کشمش، مویز، سرکه، روغن هسته انگور و آبغوره به دست می‌آید که هر کدام ارزش غذایی و بازار مصرف خاص خود را دارند. فراوری انگور و تولید کشمش فرصت سرمایه گذاری پررونقی است. با تولید این محصول می توان به جرگه صادرکنندگان پیوست و از درآمد ارزی برخوردار شد؛ بنابراین احداث باغات انگور در این شهرستان، فرصت شغلی مناسبی را برای مردم این شهرستان ایجاد کرده تا با تولید و صادرات این محصولات سود خوبی را کسب کنند.

فراوری بادام می‌تواند یکی از گزینه های شغلی مناسب برای درآمد زایی باشد. مغز بادام برای فرآوری بیشتر، توزین شده و عملیاتی چون برش زدن، خرد کردن، بو دادن ، نمک زدن و یا دودی کردن روی آنها انجام می‌گیرد. این محصولات نهایی درون شیشه، فویل، قوطی، کیسه یا جعبه، بسته بندی شده که بازار مصرف خوبی دارند. همچنین تکه های کوچک مغز نیز ممکن است آسیاب شده و به صورت آرد یا خمیر برای فرآورده های نانوایی استفاده شوند.

با توجه به ارزیابی‌های صورت گرفته قسمت عظیمی از اراضی شهرستان بن زیر کشت هلو هستند، ایجاد صنایع فراوری هلو مانند تولید لواشک، میوه خشک، آبمیوه، ژله، کمپوت و کنسانتره، ارزش افزوده خوبی را به همراه دارد.

در ضمن با توجه به وجود باغات میوه، فراوری میوه ها شامل تهیه چیپس میوه، میوه خشک، آبمیوه و سایر فراورده های میوه مانند مربا، لواشک، کمپوت و ... پتانسیل های لازم برای سرمایه گذاری و بازدهی را دارند که در اولویت های بعدی قرار می‌گیرند.

اهمیت گل محمدی در تولید عطر، اسانس و گلاب آن است. بسیاری از فعالان در عرصه صنعت عطرسازی، اسانس گل محمدی را مهم ترین ماده اولیه این صنعت می‌دانند. بخش اعظم اسانس گل محمدی تولید شده در دنیا به دلیل داشتن عطر و بوی بسیار خوش برای تهیه عطرهای گران قیمت استفاده می‌شوند. اسانس و گلاب حاصل از این گل در رفع مواردی نظیر افسردگی، بی خوابی، فشار روحی، خشکی و حساسیت پوست، التیام زخم های پوستی و عفونت های باکتریایی و ویروسی مؤثر است. گلاب گیری نیز از جمله مزیت های خوب این شهرستان است که به سبب وجود مواد اولیه آن، فرصت مناسبی را برای سرمایه گذاری فراهم می‌کند.

فرآوری گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايه‌گذاري زيادي نداشته و مي‌تواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. یکی از فرآوری‌های گیاهان دارویی تولید عرقیات است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده ای نمی باشد و با توجه به ظرفیت بالای تولید گیاهان دارویی در کشور و مخصوصا شهرستان بن و نیز سهولت صادرات این محصولات به کشورهای دیگر، می توان با سرمایه‌ای اندک به این کسب و کار مشغول شد. خشک کردن و بسته‌بندی نیز از دیگر فرآوری‌های گیاهان دارویی است که می‌توان با فعالیت در آن‌ها به سود رسید.

روغن کشی از دانه های روغنی مانند کلزا، کنجد، ذرت و آفتابگردان در صورت کشت انبوه این گیاهان، سودآوری و اشتغالزایی خوبی را به دنبال خواهد داشت. این مورد در حال حاضر به صورت محدود انجام می‌شود؛ اما با بالا بردن سطح زیر کشت می‌توان واحد های بزرگتری را در این زمینه احداث نمود.

در حال حاضر تولید لبنیات در شهرستان بن به صورت خانگی انجام می‌شود و بیشتر شیر تولیدی به کارخانه تولید لبنیات در خارج از شهرستان فرستاده می‌شود؛ بنابراین ایجاد چنین واحدی فرصت مناسبی برای سرمایه گذاری خواهد بود.[8] شیر و فرآورده هاي آن از مهمترین اجزاي تشکیل دهنده جیره غذایی انسان است که از لحاظ ارزش غذایی از کلسیم، فسفر، ویتامین هاي مورد نیاز و پروتئین، غنی می‌باشد و همیشه استقبال بسیار خوبی از این نوع محصولات می‌شود. البته باید توجه داشت برای موفقیت در زمینه تولید لبنیات باید به بالابردن توانایی در زمینه رقابت با نشان‌های تجاری معروف نیز فکر کرد.

تولید محصولات مشتقی از گوشت‌های فرآوری شده، در هر زمانی سوددهی دارد و از شغل‌های آزاد پردرآمد محسوب می‌شود. در بین فراورده های عمل آوری شده از گوشت، سوسیس و کالباس به دلیل آماده سازی سریع و همچنین طعم و مزه مطلوب، مصرف بیشتری دارد. برای حفظ این جایگاه و افزایش تقاضای این محصولات، علاوه بر انتخاب روش های مناسب تولید و فراوری، باید به نوع و شکل بسته بندی آنها نیز توجه نمود؛ بنابراین ایجاد واحدی برای تولید سوسیس و کالباس با توجه به وجود مواد اولیه آنها در این شهرستان، سودآور خواهد بود. لازم به ذکر است برای فروش سوسیس و کالباس می‌توان روی شهرستان‌های دیگر هم حساب کرد.

علاوه بر موارد فوق، به نظر می‌رسد مزیت هایی مانند تولید شیرینی، رشته آشی و پلویی و نان نیز، قابلیت سرمایه گذاری داشته باشند.

شیرینی از دیرباز مورد توجه ایرانیان با ذائقه های مختلف  بوده و در تمامی مراسم ها و جشن ها کاربرد داشته است. پخت شیرینی در ابعاد وسیع و کارگاهی و حتی در محیطی کوچک (در خانه) امکان پذیر است. شیرینی محصولی است که در انواع متفاوت و با طعم های متنوعی تهیه می شود. به علاوه این که با تغییر در مواد تشکیل دهنده آن می توان برای افراد رژیمی هم شیرینی تهیه کرده و این افراد را نیز به بازار هدف خود اضافه کرد. این کسب و کار را می توان با تجهیزات کم و سرمایه پایینی شروع کرد و در زمان کوتاه با فروش محصول به سود بالایی رسید. پخت شیرینی یکی از مشاغل زودبازده است و یک فرصت شغلی مناسب مخصوصا برای زنان خانه دار محسوب می شود. یافتن بازار فروش محصول یکی از ضروریات این حرفه می‌باشد که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی می توان به آن دست یافت . توجه به این نکته ضروری است که یکی از لازمه های موفقیت در این شغل گذراندن دوره های آموزشی مرتبط با پخت شیرینی است.

با توجه به ورود تکنولوژی‌های جدید و به همراه آن تغییر در فرهنگ تغذیه، غذاهای متنوعی در بین افراد رایج شده است و افراد نوع مواد مصرفی را با در نظر گرفتن دو فاکتور اساسی یعنی مطلوبیت فرهنگی و امکانات اقتصادی در برنامه غذایی خود گنجانده‌اند. در این میان یکی از انواع غذاهایی که با توجه به معیارهای مورد اشاره در خور توجه واقع شده است، انواع رشته آشی و پلویی می‌باشد که گذشته از ظاهر مطلوب و تطابق با تحولات فرهنگی، از جنبه اقتصادی نیز مقرون به صرفه است. ماده اصلی این رشته‌ها گندم است که خوراک اصلی و دائمی ما را تشکیل می‌دهد. تبدیل آرد به رشته می‌تواند عمر ماندگاری آن را افزایش دهد و از این جهت در تأمین امنیت غذایی کشور و جامعه نیز نقش مهمی داشته باشد. در بلندمدت، فرآوری‌های این‌چنینی از میزان ضایعات غذایی کشور خواهد کاست و میزان سود حاصل از آن متوجه مردم جامعه خواهد شد. ضمن اینکه راه‌اندازی چنین واحدهای فرآوری محصولات غذایی، باعث ایجاد اشتغال و درآمدزایی خواهد شد. تمامی این موارد از اهداف مهم اقتصاد مقاومتی و از راهکارهای مهم در مسیر توسعه کشور هستند.

 

· زراعت

بخش زراعت در روند رشد و توسعه اقتصادی کشورهای مختلف نقش‎های متعددی بر عهده دارد که از جمله مهم‎ترین آن‎ها می‎توان تامین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع بالادستی، تامین نهاده‎هایی مانند نیروی کار، مصرف تولیدات سایر بخش‏های صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشین‌آلات کشاورزی، ارزآوری برای کشور و تامین مالی سایر بخش‎های زیربنایی را نام برد.

بسیاری از مردم فکر می کنند که کاشت زعفران فقط درخراسان انجام می شود، به همین دلیل اطلاعات کافی از کاشت طلای سرخ ندارند. مقاومت زعفران در برابر سرما زیاد بوده و به آب کمی نیاز دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می کند. ایران اولین کشور تولیدکننده زعفران بوده که قریب به 90 درصد از زعفران جهان را تأمین می کند. مصرف زعفران در ایران بالا است و نه تنها می تواند نیاز منطقه زیرکشت را تامین کند بلکه درسراسر ایران نیز مشتری دارد. با توجه به بررسی های انجام شده، کشت زعفران با اقلیم این شهرستان سازگار بوده و توسعه آن ارزش افزوده زیادی را به همراه دارد.

در میان محصولات کشاورزی، کاشت گندم نسبت به بقیه کم دردسرتر و کم آفت تر است.گندم در بازه زمانی حدودا هشت ماهه به ثمر نشسته و به مرحله سود دهی می رسد و در دو نوع بهاره و پاییزه کشت می شود که محصول دهی پاییزه آن بیشتر است. علاوه بر خود گندم، کاه آن نیز مشتری خاص خودش را دارد.  بعد از برداشت محصول، زمین آن هم چراگاه گوسفندان می باشد. همچنین مورد حمایت های دولت واقع شده و کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانه ای در اختیار کشاورزان قرار می گیرد؛ بنابراین توسعه کشت گندم، توجیه اقتصادی دارد.

جو بعد از گندم بیشترین سطح زیر کشت را در ایران به خود اختصاص داده است. در ایران اراضی وسیعی وجود دارد که بدلیل شوری و عمق کم خاک و شور بودن آب زراعی صرفا برای تولید جو مناسب است. جو از دیرباز در سبد تغذیه دام جایگاه ویژه داشته و به صورت دانه و علوفه سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جو برای تهیه نان و پخت سوپ استفاده می شود. این گیاه در تهیه غذای کودک نیز کاربرد دارد. جوشانده جو داروي خوبي براي مبتلايان به تب و كم خوني و سوء هاضمه بوده و پایین آورنده کلسترول است. باتوجه به شرایط شهرستان، کشت بیشتر جو مزیت دارد.

ذرت در دو نوع علوفه‌ای و دانه‌ای در شهرستان بن کاشته می‌شود. مطابق با اقلیم شهرستان، امکان افزایش سطح زیر کشت هر دو نوع ذرت فراهم است. ذرت با هر آب و هوایی سازگاری دارد. این گیاه در برابر خشکی مقاوم بوده و میزان ثمردهی آن در هکتار بالا است. ذرت در دو نوع علوفه ای و دانه ای کشت می شود. در ضمن دولت برای تشویق به کشت این گیاه، اقدام به خرید تضمینی ذرت از کشاورزان می کند. روغن ذرت، کنسرو بلال و دانه ذرت به مصارف انسانی می رسد و همچنین دانه ذرت در مرغداری ها و علوفه تر، خشک، سیلو شده و کنجاله دانه در دامداری ها استفاده می شود. کاکل ذرت نیز در داروسازی به کار می رود. از ساقه و برگ ذرت در صنایع کاغذ، مقوا سازی و تولید کاغذ دیواری استفاده می کنند. نشاسته ذرت در صنایع رنگرزی، دارو سازی و پلاستیک سازی کاربرد دارد.

در میان گیاهان علوفه ای، کشت یونجه در حال حاضر در این شهرستان انجام می‌شود. یونجه به خاطر ارزش غذایی بالا و عملکرد خوب از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین به علت وجود باکتریهای ریزوبیوم در ریشه های خود قادر به تثبیت ازت هوا بوده که این ازت برای کشت بعدی قابل استفاده است و می توان حداقل تا ۳ سال محصول برداشت نمود. گیاه یونجه را به دلیل دارا بودن انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌ها سلطان گیاهان می‌نامند. یونجه، گیاهی است غریب که امروزه در اذهان عمومی تنها به درد علوفه دام می‌خورد، درحالی‌که می‌توان استفاده‌های فراوانی از این گیاه پرفایده داشت. یونجه در درمان ضعف عمومی، ضعف بنیه، کم‌خونی و اعصاب مفید است و مغز و ستون فقرات را قوت می ‌بخشد. این گیاه خوراکی با خواص تغذیه‌ای فوق‌العاده، منبع غنی از ویتامین‌ها و همچنین املاح معدنی نظیر کلسیم، اسیدفولیک، منیزیم و پتاسیم به حساب می‌آید؛ بنابراین افزایش تولید این محصول دارای مزیت است.

اقلیم ایران یکی از مناسب‌ترین اقلیم‌ها برای پرورش گیاهان دارویی است. تقاضای مصرف گیاهان دارویی به علت روی گردانی از داروهای شیمیایی و یا حتی استفاده برخی از این محصولات در تولیدات کارخانه‌های بزرگ دارویی همواره رو به افزایش است. گیاهان دارویی گونه‌ها و مصارف مختلفی دارند. از این گیاهان نه تنها برای درمان بیماری‌ها بلکه در صنایع کنسروسازی، نوشابه سازی، ‌عطر سازی و غذایی نیز استفاده می‌شود. اقلیم شهرستان بن یکی از مناسب‌ترین اقلیم‌ها برای پرورش گیاهان دارویی مانند آویشن و موسیر است. باتوجه به شرایط شهرستان بن، گسترش کشت این محصولات مزیت دارد.

کشت کلزا بعد از موارد فوق از دیگر کشت هایی است که در این شهرستان قابلیت سرمایه گذاری و توسعه دارد. کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم می‌باشد و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگردان بقای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور در بسیاری از کشورهای دنیا متداول است. روغن کلزا ازجمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و با داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال و استفاده ملل‌های مختلف قرارگرفته است. تحقیقات دانشمندان نشان می ­دهد که دانه کلزا 40-30 درصد روغن و کنجاله‌اش50-40 درصد پروتئین دارد.

کشت کنجد و افتابگردان نیز مانند کلزا در حال حاضر توسط برخی از افراد شهرستان انجام می‌شود و همچنان هم قابلیت افزایش سطح زیر کشت را دارند. کاشت کنجد به دلیل سازگاری محیطی، بازدهی بالا، مفید بودن برای خاک، نیاز به سرمایه اولیه کم و بازاریابی آسان، گزینه شغلی مناسبی است. کنجد از آن دسته گیاهانی محسوب می شود که با هر بار کشت و پرورش، محصول و بار قابل توجهی را به ارمغان می آورد. یکی دیگر از مزایای کاشت کنجد، صرفه جویی در منابع آب است. این گیاه قادر است تا با جذب رطوبت باقیمانده در خاک رشد کند. همین امر موجب سازگاری کنجد با آب و هوای گرم می شود. ریشه های کنجد در بهبود ساختمان خاک و افزایش نفوذ پذیری آن نقش موثری داشته و به عنوان یکی از گیاهان مناسب برای تناوب‌های زراعی در نظر گرفته می شود. همچنین در بعضی از مناطق این گیاه به عنوان کود سبز کاشته می شود. کنجد در روغن کشی (کنجد و ارده)، نانوایی و آجیل فروشی ها، تهیه عطرها، به عنوان حلال در داروسازی و... مورد استفاده قرار می‌گیرد. صادرات ارزش افزوده و فرآوری های کنجد، می تواند هدف تولید انبوه کشاورزان باشد. از همین رو نگرانی ها برای بازاریابی این محصول نسبت به سایر محصولات کاهش پیدا می کند. عمده مشکل کنجدکاران عدم وجود ماشین‌آلات کاشت و برداشت دانه های روغنی بوده ودرصورت تامین این ماشین آلات، تولید کمی وکیفی محصول درسطح منطقه میتواند از رشد قابل توجهی برخوردار شود.

گل آفتابگردان گیاهی یک ساله است که پرورش آن در هر شرایطی ممکن است و فرآورده های حاصل از آن دارای مزیت اقتصادی فراوان است. آفتابگردان در دو نوع آجیلی و روغنی کاشته می‌شود. این گیاه، یکی از نباتات روغنی مهم جهان است که از نظر تولید روغن، بعد از سویا در مقام دوم قرار دارد و بیش از 14% کل روغن نباتی جهان را تولید می کند. آفتابگردان های آجیلی از بازار پسندی ویژه ای برخوردارند. علاوه بر این، فراورده های جانبی آفتاب گردان به خصوص کنجاله آن باعث توجه هر چه بیشتر به زراعت این گیاه با ارزش شده است. با توجه به اینکه کاشت هر دو نوع این محصول در حال حاضر نیز در شهرستان بن انجام می‌شود و با اقلیم منطقه سازگار است، توسعه آن گزینه شغلی مناسبی برای سرمایه گذاری است.

سیب زمینی بعد از گندم، برنج و ذرت، بیشترین سهم را در میزان تولید محصولات غذایی داراست و نقش مهمی در تغذیه و سبد غذایي جمعیت جهان دارد. در کشـورهاي درحال توسعه، اهمیت غذایی سیب زمینی به مراتب بیشتر است و در ایران نیز بعد از گندم، رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. سیب زمینی بیشتر از هر نوعی از غلات، مواد مغذی مورد نیاز انسان را در زمان كمتر و با زمین كمتر و در شرایط آب و هوائی دشوار تر می تواند تامین كند. بـرای تولید پایـدار محصول سـیب زمینی، آب مهم ترین عامل است که با توجه به مشکل کم آبی در کشور، تلاش در جهت استفاده بهینه از آبهاي استحصالی و کاهش برداشت از منابع آب زیرزمیني، اجتناب ناپذیر است. با در نظر گرفتن اهمیتی که این محصول دارد، افزایش سطح زیر کشت آن، مزیت دارد.

 

· طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و سود سرشاری دارد. در شهرستان بن تعداد محدودی مرغداری وجود دارد که مرغ گوشتی و مرغ تخم گذار را پرورش می‌دهند و طبق بررسی های انجان شده، این موارد همچنان هم قابلیت سرمایه گذاری را دارند.[9]

پرورش مرغ تخمگذار علاوه براینکه به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می کند نقش به‌سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا می‌کند. در صورتی که شخص بخواهد مشغول به پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت محدود شود نیاز به تکنولوژی پرهزینه‌ای ندارد و با بهره گیری از امکانات کم و موجود در روستا یا محل زندگی خود می تواند شرایط اجرای طرح را فراهم کند. پرورش مرغ تخم‌گذار حتی به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت پیدا کردن بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است. همچنین پیدا کردن بازار فروش با حاشیه سود بالا از امور مهم درمورد این کسب و کار است که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی امکان پذیر است.

با افزایش روزافزون جمعیت در راستای تامین نیازهای مردم، ایجاب می‌کند در زمینه تولید گوشت سفید و پرورش مرغ گوشتی فعالیت کرد. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم وبهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است. بدیهی است گوشت مرغ به سبب مزیتهای فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند در کشور مطرح و نیاز عمومی را در این زمینه مرتفع نماید. نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با سایر دام ها کمتر است، به طوری که در گوشت گوسفند ضایعات حدود 50 % و در مرغ حدود 25 % است. ضریب تبدیل جیره غذائی به گوشت در مرغ نسبت به سایر دام ها بالا بوده به طوری که در مرغ های اصلاح شده این ضریب 2 تا 2/2 و در گوساله و گاو بین 6 تا 9 % متغیر است. با توجه به دلایل فوق ایجاد واحد پرورش مرغ گوشتی در شهرستان مزیت دارد و تنها باید بازاریابی کرد تا بتوان محصول را با قیمت مناسب به فروش رساند.

پرورش بوقلمون نیز از جمله مزیت های خوبی است که در صورت سرمایه گذاری، سودآور خواهد بود؛ زیرا در حال حاضر انجام می‌شود و با اقلیم منطقه سازگار و فرهنگ مصرف ان نیز تا حدودی بین مردم جا افتاده است[10]. در طي چند دهه گذشته توجه به بوقلمون و محصولات آن موجب شده تا پرورش آن به صورت صنعتي در ايران و جهان آغاز و طي چند سال اخير نيز به مرز قابل قبولی برسد تا جائيکه امروزه شاهد افزايش روز افزون مصرف گوشت و ساير فرآورده هاي آن در سراسر جهان هستيم. از آنجا که گوشت بوقلمون دارای خواص غذائي ويژه ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ مي تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوئي را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.

پرورش کبک و بلدرچین نیز گزینه شغلی مناسبی برای سرمایه گذاری به شمار می‌روند؛ زیرا علیرغم ایکه پرورش آنها در حال حاضر وجود دارد؛ اما این تولیدات کمتر از نیاز شهرستان هستند.[11] بلدرچین پرنده ای با جثه کوچک، در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش(40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است.

کبک پرنده‌ای است وحشی، که در کوهستان‌ها زندگی می‌کند. این پرنده از قدرت پرواز کمی برخوردار بوده و در دنیا گونه‌های متعددی از آن وجود دارد. محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب قیمتی بیشتر و مشتریان خاص خود را دارند و از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماری‌ها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان کمتر است. همچنین می‌توان به بازار جوجه و تخم کبک اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه بیشتر را دارد و از نظر صادرات در برخی از استان ها (مانند خراسان جنوبی) در وضعیت مناسبی قرار دارد. همچنین با پرورش کبک به‌صورت صنعتی می‌توان بخشی از نیاز کشور در حوزه گوشت را تأمین کرد و از میزان واردات به داخل کشور کاست.

در ادامه می‌توان به مزیت پرورش شترمرغ اشاره کرد. این مورد که پرورش آن در این منطقه وجود دارد، در صورت وجود بازار مصرف، سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده، مقاومتش3 برابر چرم گاو  است، ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و  خلق آثار هنری، می توان اشتغال زایی کرد.

 

· صنایع دستی

صنایع دستی چکیده و ثمره ذوق و هنر هنرمندان و صنعتگرانی است که با دستان پرتوانشان روح و جان فرهنگ و هنر به یادگار مانده از نیاکان خویش را جاودانه می‌سازند. صنایع دستی نماد فرهنگ اصیل، تاریخ کهن و هنر بی‌مثال مردم این سرزمین اسطوره‌ای است، گوهرِ پاکیزه و قیمتیِ مردمی که نه به وسیله صنعت بلکه به دستِ پرتوان صنعتگران، هنرمندان و بافندگان این دیار کهن تولید شده است. یکی از مشاغل رایج در این رسته، خاتم کاری است. خاتم کاری حرفه‌ای است که درآمد مناسبی دارد و به خوبی می‌تواند شغل اصلی فعالان آن به شمار رود. البته تشویق و ترغیب مردم به خرید خاتم کاری با تبلیغات و بازاریابی، اقدام مناسبی جهت کمک به فعالان این حوزه است. با توجه به اینکه در حال حاضر این حرفه در شهرستان بن در حال انجام شدن است، توسعه آن ارزش افزوده زیادی دارد. البته در این مورد لازم به ذکر است درآمد خاتم کاران به کیفیت کار آنها بستگی دارد و هرچه کار آنها تمیزتر و با کیفیت تر باشد، درآمد آنها بیشتر می‌شود.

قالیبافی از هنرهایی است که از قدیم نزد جهانیان جایگاه ویژه ای داشته و ایران را به این هنرش می‌شناسند. آمارها نشان می دهد فرش ایرانی از کیفیت خوبی برخوردار بوده و قابل رقابت با کشورهای دیگر است. قالیبافی از مشاغل خانگی پردرآمدی است که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. همچنین با تولید فرش با کیفیت می توان به صادرات در این زمینه فکر کرد. این کسب و کار  را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد. خانم‌های شهرستان در خانه قالی بافی می‌کنند و بهترین و ماهرترین قالیبافان در روستای بارد هستند. به طوریکه در این روستا، هیچ خانه ایی بدون قالی بافی نیست[12]. باتوجه به مهارت افراد، توسعه این مشاغل دارای مزیت است.

گليم بافي، تابلو فرش بافی و ترمه دوزی، از جمله شاخه هاي قاليبافي هستند که در آنها از طرح هاي مختلف محلي استفاده مي شود. برخی از مردم بن با این مهارت ها آشنا هستند و این کار را انجام می‌دهند. این موارد نیز در صورت تامین بازار، همچنان جای کار دارد. البته طبق بررسی های انجام شده، ترمه دوزی در اولویت پایین‌تر قرار می‌گیرد.

علاوه بر موارد فوق، کیف دوزی، گلدوزی و سوزن دوزی نیز در حال انجام است و در صورت استقبال مردم و بازاریابی مناسب، می‌توان به صورت گسترده تری در این حوزه کار کرد و زمینه اشتغال بانوان را فراهم کرد.

 

خدمات

تنوع در حوزه مشاغل خدماتی بسیار زیاد است و حرفه های زیادی را در برمی گیرد که میزان سودآوری حرفه ها با توجه به نیاز و ظرفیت منطقه با یکدیگر تفاوت هایی دارد. برای مثال گردشگری از فعالیت هایی است که با سودآوری بسیاری همراه است. از مکان‌های گردشگری این شهرستان می‌توان به مجتمع تفریحی گرداب بن، ساحل دریاچه سد زاینده رود، حاشیه رودخانه زاینده رود در اطراف روستای آزادگان، امامزاده سید احمد معروف به باباپیر احمد شهر بن، امامزاده سید بهاءالدین محمد، روستای شیخ شبان، امامزاده سید محمد روستای بارده، امامزاده حارث بن علی روستای جمالو، کوه افغان بن و بقایای باقیمانده از حمله افغان‌ها، باغات درازدره بن، قلعه تاریخی محمد حسن خان بارده و پیست اسکی روستای بارده اشاره کرد. این مناطق ظرفیت های بسیارخوبی برای سرمایه گذاری در زمینه احداث رستوران های بومی، اقامتگاه بوم گردی و ایجاد مجتمع های خدماتی-رفاهی دارند.

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه هستند که در آنها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی، نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز داده می‌شود. موقعیت شهرستان بن نیز با وجود تنوع آب هوایی و جغرافیایی، در راه اندازی رستوران های سنتی و محلی همخوانی دارد. رستوران‌ها جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی برای هر کشوری در جهان محسوب می‌شوند و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف ایران قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کار های زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذا های محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود.

اقامتگاه های بوم گردی فرصتی مناسبی است تا ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه ها، مصداق دیگری از مهمان نوازی ایرانی است.

چند سالی است که احداث مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی در جاده های کشور به منظور ساماندهی خدمات بین راهی و افزایش رفاه رهگذران جاده ها مورد توجه قرار گرفته است. لیکن قابلیت های بالقوه بسیاری در این مجتمع ها نهفته است که می توان از آنها در جهت نیل به اهداف بزرگتری همچون توسعه و توازن منطقه ای بهره برد. از سوی دیگر در نظر گرفتن نقش های جدید برای این مجتمع ها، ضمن آنکه می تواند گام های مهمی در جهت توسعه پایدار مناطق تلقی گردد و باعث آن می شود که ادامه فعالیت مجتمع های خدماتی – رفاهی بین راهی و گسترش دامنه فعالیت آنها از نظر اقتصادی توجیه پذیر باشد. در این زمینه تبعات مثبت احداث این مجتمع ها، به ویژه جنبه های گردشگری همراه با تاثیرات متقابل آنها بر مردم منطقه و رهگذران جاده ها تا حدی است که بعضا این الزام را ایجاب می کند که نهاد های اجرایی برای احداث این مجتمع ها و کمک به استقرار فعالیت آنها پیشقدم شوند؛ بنابراین ایجاد چنین مکانهایی قابلیت سرمایه گذاری را دارد. البته باید در این زمینه بازار مصرف به صورت دقیق مورد بررسی قرار بگیرد تا این مورد به حد اشباع نرسد.

 

· شیلات

پرورش ماهی به دلیل عدم وجود منابع آبی، در این شهرستان انجام نمی‌شود[13]. طبق بررسی‌های انجام شده در صورت تأمین منابع آبی و رونق شیلات، می‌توان از استخرهای دومنظوره برای افزایش بازدهی استفاده کرد. به این ترتیب که کشاورزان می‌توانند با استفاده بهینه از آب چاه‌های کشاورزی، همزمان با آبیاری زمین‌های خود، در کنار آن به پرورش ماهی نیز مشغول شوند و علاوه بر تولید و ایجاد اشتغال، به سود بالایی نیز برسند.

 

· صنعت

مردم این شهرستان بیشتر مشکل منابع مالی دارند. همچنین تمایل جوانان بیشتر به سمت کارهای قدیمی روستا مانند کشاورزی و دامپروری است. البته در زمینه کارهای تولیدی هم فعال هستند؛ ولی بیشتر به کارهایی که از قبل انجام شده و ریسک کمتری دارد گرایش دارند؛ بنابراین به نظر می‌رسد ایجاد کسب و کار های صنعتی صرفه اقتصادی نداشته باشد.

یک شهرک صنعتی در داخل شهرستان وجود دارد که کارخانه گاز کربنید، کارخانه ترشی لیته، کارخانه تولید سیم مفتولی و کابل برق در آن فعالیت می‌کند. همچنین کارخانه تولید خوراک دام، کارخانه آرد، کارخانه کوچک بسته بندی ماهی در خارج از شهرک صنعتی فعال هستند.

	کشاورزی				صنایع			خدمات
ردیف	دامداری	باغداری	زراعت	طیور	صنایع تبدیلی و تکمیلی	صنایع غذایی	صنایع دستی	خدمات
1	پرورش گوسفند مغانی (1)	احداث باغ گردو (1)	کشت گندم (1)	پرورش مرغ گوشتی (1)	بسته بندی عسل (1)	فراوری بادام (1)	قالی بافی (1)	احداث اقامتگاه بوم گردی (1)
2	پرورش گوسفند نائینی(1)	احداث باغ هلو (1)	کشت زعفران (1)	پرورش مرغ تخم گذار (1)	بسته بندی خشکبار (1)	فراوری انگور (1)	خاتم کاری (1)	احداث رستوران بومی (1)
3	پرورش گاو هلشتاین دورگ(1)	احداث باغ بادام (1)	کشت جو (2)	پرورش بوقلمون (2)	احداث سردخانه برای محصولات کشاورزی (1)	فراوری هلو (1)	گلیم بافی (2)	احداث مجتمع خدماتی رفاهی (2)
4	پرورش گاو سمینتال دورگ(1)	احداث گلخانه صیفی جات (1)	کشت ذرت (2)	پرورش کبک (3)	بسته بندی گوشت قرمز (2)	فراوری گیاهان دارویی(2)	تابلو فرش بافی (2)
5	پرورش گاو بومی (1)	کاشت گوجه (2)	کشت یونجه(2)	پرورش بلدرچین (3)	فراوری پوست دام (3)	گلاب گیری (2)	ترمه دوزی (3)
6	زنبورداری (1)	کاشت خیار (2)	کشت گیاهان دارویی (2)	پرورش شتر مرغ (4)		تهیه چیپس میوه و میوه خشک(2)	سوزن دوزی(3)
7	پرورش بز سانن (2)	احداث باغ انگور (2)	کشت کلزا (3)			تولید آبمیوه (2)	کیف دوزی(3)
8	پرورش بز بومی (2)	کاشت گل محمدی (2)	کشت کنجد (3)			تهیه سایر فراورده های میوه (2)	گلدوزی(3)
9		کاشت هویج (2)	کشت آفتابگردان (3)			روغن کشی از دانه های روغنی (3)
10		احداث باغ آلبالو (3)	کشت سیب زمینی (4)			تولید سوسیس و کالباس (3)
11		احداث باغ سیب (3)				تولید لبنیات(3)
12		احداث باغ زردآلو (3)				تولید رشته آشی (4)
13		احداث باغ آلو(3)				تهیه نان (4)
14		پرورش قارچ (3)				شیرینی پزی (4)
15		کاشت هندوانه (3)
16		کاشت خربزه (3)
17		احداث باغ گیلاس(3)

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

 

مشاغل	مزیت
پرورش گوسفندنائینی	1
پرورش گاو سمینتال دورگ	2
پرورش گوسفند مغانی	3
زنبور داری	4
پرورش گاو هلشتاین دورگ	5
احداث باغ گردو	6
احداث گلخانه صیفی جات	7
بسته بندی عسل	8
فراوری بادام	9
کشت زعفران	10
پرورش گاو بومی	11
پرورش مرغ گوشتی	12
خاتم کاری	13
احداث باغ بادام	14
احداث باغ هلو	15
فراوری هلو	16
احداث سردخانه برای محصولات کشاورزی	17
فراوری انگور	18
احداث اقامتگاه بوم گردی	19
قالی بافی	20
بسته بندی خشکبار	21
پرورش مرغ تخم گذار	22
بسته بندی گوشت قرمز	23
احداث باغ انگور	24
فراوری گیاهان دارویی	25
تولید چیپس میوه و میوه خشک	26
کشت گندم	27
کشت یونجه	28
تولید آبمیوه	29
کشت ذرت	30
پرورش بوقلمون	31
گلیم بافی	32
احداث رستوران بومی	33
تهیه سایر فراورده های میوه	34
پرورش بز سانن	35
کشت گیاهان دارویی	36
احداث مجتمع خدماتی و رفاهی	37
کشت جو	38
گلاب گیری	39
تولید سوسیس و کالباس	40
تولید لبینات	41
کاشت گوجه	42
کشت کنجد	43
کاشت خیار	44
کاشت هویج	45
کاشت گل محمدی	46
احداث باغ آلبالو	47
پرورش بلدرچین	48
تابلو فرش بافی	49
پرورش قارچ	50

این تحلیل با همکاری کمیته امداد امام خمینی(ره) تهیه شده است.