پیرانشهر

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌وكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌شده‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان پیرانشهر ارائه‌شده‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطوريكه در قسمت مقدمه اشاره‌شده مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجوددارد، اشاره شده‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌است.

 

1. دامداری
2. باغداری و زراعت
3. صنایع غذایی
4. شیلات
5. صنایع تبدیلی و تکمیلی
6. طیور
7. صنعت
8. خدمات
9. صنایع دستی

 

· دامداری

شهرستان پیرانشهر،شهرستانی کوهستانی است و وجود این کوهستان های عالی، باعث شده استقبال خوبی از دامداری شود و این حرفه، به خوبی در شهرستان جوابگو باشد. دامداری در شهرستان پیرانشهر به صورت پرورش دام های سبک (بز و گوسفند) و دام های سنگین (گاو) انجام می شود. اکثرا دامداری در شهرستان به صورت سنتی است و بیشتر دام های پرورشی، داشتی هستند. تعدادی از دام های سبک را بزهای گوشتی تشکیل می دهند که البته مزیت خوبی برای پرورش آن در شهرستان وجود دارد. از لحاظ مزیت، پرورش دام سبک و سنگین تفاوتی ندارد و سرمایه گذاری در هر دوزمینه صرقه اقتصادی بسیار خوبی خواهد داشت.

در این شهرستان به دام های اصلاح نژادی نیز توجه شده است. نژادهای سمینتال و هلشتاین در بین دام های سنگین و رومانف در بین دام های سبک وجود دارد که تعداد دام های اصلاح نژادی خیلی کم است[1] و در اولویت بعد از پرورش دام های بومی قرار می گیرد.

گاو سمینتال جزء بهترین گاو های شیری و گوشتی جهان است. افزایش وزن روزانه فوق‌العاده و گوساله دهی با فاصله 365 روز، مقاومت بالا نسبت به بیماریهای عفونی و متابولیکی، عمر مفید بالا، مدیریت آسان این نژاد و همچنین سازگاری بسیار خوب و قابل توجه با محیط پرورش همان چیزی است که یک دامدار برای بقاء و پیشرفت به آن نیاز دارد. یکی دیگر از مزایای پرورش گاو سمینتال، به صرفه بودن در شرایط اقتصادی فعلی است زیرا این گاو با دادن کمترین علوفه و کنسانتره، بیشترین میزان شیر و گوشت را به ما می‌دهد.

گاو هلشتاین که به نام هولشتاین هم شناخته می شود جزء سنگین وزن ترین گاوهای شیری در جهان می‌باشد. این نژاد که از نظر تولید شیر بهترین نژاد در میان گاوهای شیری است حدودا ۷۲۴۰ لیتر شیر در سال تولید می کند. درصد چربی این شیر 65/3 درصد  و درصد پروتئین آن ۳ درصد است.

گوسفند رومانوف جزء به صرفه ترین و بهترین گوسفندان گله گوشتی – زایشی است. این نوع گوسفند، یک نوع گوسفند روسی است که اصل ‌نژاد آن متعلق به دره ولگا، در شمال غرب مسکو است. رومانف یک ‌نژاد خالص بوده و از تلاقی نژاد‌ها به‌وجود نیامده است. باروری بسیار خوب، بالاترین میزان چندقلوزایی، فصل تولیدمثل بسیار طولانی، امکان تولیدمثل در تمام طول سال، سازگاری و عادت کردن به آب و هوای سرد و خوراک محلی برخی از ویژگی‌های خوب این نژاد هستند. نژاد رومانوف گرچه از دسته گوسفندان گوشتی است؛ اما پشم این نژاد بسیار محکم و باکیفیت است و سالانه 5/4 کیلوگرم پشم قابل استحصال دارد که از جنبه اقتصادی برای پرورش‌دهنده سرمایه ساز است.

با توجه به طبیعت بکری که شهرستان پیرانشهر دارد، زنبورداری نیز در آن بسیار عالی انجام می شود و جواب می دهد. همچنین ظرفیت برای گسترش زنبورداری حتما وجود دارد و این حرفه نیز در اولویت اول مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد.

 

· باغداری

شهرستان پیرانشهر به دلیل بافت کوهستانی و داشتن باغات و آب زیاد، برای تولید محصولات باغی بسیار مناسب است. محصولات باغی زیادی وجود دارند که شرایط برای کاشت آن ها فراهم است و ارزش بالایی نیز دارند. یکی از این محصولات باغی،سیب است. سیب این شهرستان بسیارمرغوب است[2] و احداث باغ هایی در این زمینه پیشنهاد می شود.

گردوی تولیدی در شهرستان میزان بالایی دارد و با توجه به قیمت بالای گردو، بازار فروش خوب آن در کشور خودمان وخارج از کشور(باتوجه به اینکه پیرانشهر، نزدیک نوار مرزی است، از لحاظ صادرات محصولات در موقعیت خوبی قرار دارد) و وجود ظرفیت مناسب برای تولید آن، احداث باغ های گردو پیشنهاد می شود. گردو، درختی چندساله و مقاوم است که پس از رشد کامل، هر درخت تا 18 کیلوگرم تولید محصول خواهد داشت. همچنین در صورت احداث باغ گردو، تا سال های سال نیاز به سرمایه گذاری و کاشت دوباره وجود ندارد؛ زیرا درخت گردو دارای عمر طولانی است و تا ده ها سال قابلیت برداشت دارد. میوه گردو هم جزء معدود میوه هایی است که هیچ گونه نیازی به هزینه انبار در سردخانه ندارد و به دلیل ماندگاری طولانی، می تواند چند ماه و حتی چند سال مورد مصرف قرار گیرد.در ضمن چوب درخت گردو هم برای منبت کاری، خراطی و کنده کاری، ساخت مجسمه و اشیا دکوری، ساخت آلات موسیقی و همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکش های چوب بسیار پرکاربرد است. این چوب نیمه سنگین و نیمه سخت بوده و مقاومت مناسبی در برابر فشار، خمش، رطوبت و کشش دارد.

گوجه و خیار شهرستان نیز تولید نسبتا خوبی دارند و باتوجه به بازار فروش همیشگی این محصولات و آسان بودن کشت آن‌ها، افزایش تولید درخصوص این صیفی جات پیشنهاد می شود.

 محصولاتی مانند بادام، هلو، شلیل، زردآلو، انگور و آلو نیز در این شهرستان کاشته می شوند و ظرفیت بسیار خوبی برای گسترش کاشت آن ها وجود دارد.

طبق بررسی‌های انجام شده قارچ نیز در شهرستان قابلیت پرورش دارد و مستعد پرورش قارچ دکمه ای و صدفی است و می توان در این خصوص سرمایه گذاری کرد. به صورت کلی تولید قارچ مزایایی مانند نیاز به سرمایه پایین، فضای کم، زودبازده بودن و امکان کشت در هر آب و هوایی را داراست. همچنین در این شهرستان بازار فروش مناسبی نیز برای آن وجود دارد.

 محصولات دیگری همچون انار، تمشک، هندوانه و سبزیجات نیز در این شهرستان کاشته می شوند و تمام آن ها را می توان بیشتر کاشت و سود خوبی را نصیب خود کرد. سبزیجات از محصولاتی است که استفاده زیادی در بین مردم شهرستان پیرانشهر دارد. مصرف انار در سال های اخیر افزایش یافته است. خواص این میوه و ابعاد مختلف محصولی آن از دلایل افزایش مصرف است. از انار در تولید داروهای تقویتی و صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. مصرف رب و آب انار نیز از گذشته رواج داشته و در سال های اخیر به اشکال متنوع و بهتری انجام می شود. نهال انار حداقل سه سال نیاز به رشد دارد و از سال چهارم به بعد شروع به باردهی می کند. درخت انار بیش از 40 سال عمر مفید دارد و با آب و هوای خاصی در ایران سازگاری دارد. علی رغم اینکه در تمام کشور قابل کشت است ولی در برخی از مناطق انار مرغوب تری به دست می آید. درخت انار در مقابل کم آبی مقاوم است اما میزان و نوع آب در کیفیت و کمیت میوه آن تاثیر مهمی دارد.ایران نخستین صادر کننده انار بوده و ارزش غذایی و خواص انار باعث شده اروپایی ها به آن علاقه نشان دهند. کاشت انار فعالیتی درآمدزا است که با ارزیابی نیاز بازار، به روز رسانی فرآیند بسته بندی و جابجایی و ... می توان درآمد آن را افزایش داد.

پرورش تمشک نیز در دنیا بسیار متداول و از محبوبیت بالایی برخوردار است. تمشک دارای بیشترین میزان آنتی‌اکسیدان در بین میوه‌هاست که مهمترین عامل پیشگیری از بیماری سرطان است و از طرفی تمشک یکی از معدود میوه‌هایی است که قابلیت فریز شدن را دارد و پس از انجماد حتی دارای طعم و مزه بهتری می‌شود به همین خاطر هم  طرفداران زیادی دارد و هم باعث می شود تا این میوه برای باغداران قابلیت فروش در فصول مختلف را ایجاد کند.

در این شهرستان گلخانه هایی درخصوص تولید توت فرنگی، خیار و گوجه وجود دارند. وجود آب و هوای مناسب وخاک حاصلخیز بستر را برای ایجاد گلخانه های بیشتردر خصوص تولید صیفی جات نام برده شده، فراهم کرده است. به صورت کلی احداث گلخانه مزایای قابل توجهی دارد. گلخانه یکی از راه حل های مدرن برای مبارزه با سرما، گرما و کم آبی است و در بسیاری از مناطق که دارای آب و هوای سرد یا گرم هستند و یا با مشکل کم آبی روبه رو هستند، احداث گلخانه می تواند بهترین گزینه برای تولید بعضی از محصولات در این مناطق باشد. کشاورزی در گلخانه ها نسبت به کشاورزی در فضای آزاد و در زمین های کشاورزی دارای دردسر و مشکلات کمتری است، به علاوه بازه ی زمانی برای به ثمر نشستن و برداشت محصولات نیز نسبت به کشاورزی سنتی، کوتاه تر است.

به تازگی در یک یا دوگلخانه محصولات به روش هیدروپونیک کاشته شده اند. این گلخانه ها بیشتر محصول تولیدیشان توت فرنگی است و به نظر می رسد برای احداث این نوع از گلخانه ها نیز ظرفیت وجود داشته باشد. هیدروپونیک یا آب‌کشت، یکی از روش های خلاقانه تولید محصولات کشاورزی بدون خاک و سم و با کم ترین نیاز به آب (با استفاده از محلول مغذی) است. در ایران، ده ها گلخانه به این روش راه اندازی شده و هزاران نفر به صورت مستقیم و غیر مستقیم مشغول به کار هستند. با این روش، در هر نقطه ای از ایران می توان هر محصول کشاورزی را بدون توجه به اقلیم و نوع خاک، برداشت کرد. با این روش، می توان اشتغال زایی خوبی داشت. در روش هیدروپونیک ،  آلودگی خاک، مشغله ذهنی گلخانه دار نیست و نیازی به ضد عفونی نخواهد بود. چون آب به صورت چرخشی در حرکت است، در مصرف آب صرفه جویی شده و هزینه تمام شده تولید،‌ کاهش پیدا می کند. ریشه گیاه، در معرض هوا قرار داشته و قطعا، منفعت تولید را به همراه خواهد داشت.

در رابطه با کشت گلخانه ای توت فرنگی لازم است به مطلبی اشاره شود. در شهرستان پیرانشهر منطقه ای وجود دارد که در هیچ فصلی از سال دمای آن از 25 درجه سانتی گراد بالاتر نمی رود. این منطقه قابلیت زیادی برای احداث گلخانه توت فرنگی دارد[3] که بهتر است به آن توجه شود.

چندین هکتار گل محمدی در این شهرستان کاشته می شود و باتوجه به وجود ظرفیت تولید آن، کاشت گسترده تر آن پیشنهاد می شود. گل محمدی، گیاهی مقاوم به کم آبی، آفات و امراض است، که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغال زایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآورده‌های برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کلیه کشورهای جهان را دارا هستند.

 خربزه از دیگر میوه های جالیزی است که در این شهرستان کاشته می شود. این محصول در فصول مربوط به خود با استقبال بسیاری از مردم روبه روست، بنابراین تولید بیشتر آن مقرون به صرفه بوده و طبق بررسی های انجام شده، افزایش میزان تولید آن نیز جوابگو است.

آلبالو از دیگر میوه های هسته داری است که شرایط کاشت آن در شهرستان فراهم است. این محصول به عنوان تازه خوری و استفاده در مواد غذایی مختلف کاربرد دارد و احداث باغات مربوط به آن و فروش محصولات، سوددهی مناسبی دارد.[4]

 

· زراعت

زراعت در شهرستان پیرانشهر سطح گسترده ای دارد و محصولات زراعی متنوعی در این منطقه تولید می شود. گندم و چغندرقند عمده محصولات زراعی شهرستان را تشکیل می دهند. یکی از علل کشت چغندرقند وجود کارخانه قند در این شهرستان است که این محصول را از کشاورزان خریداری می کند[5] و سود خوبی نصیب آن ها می شود. وجود زمین های مستعد و آب فراوان موقعیت خوبی را برای افزایش کشت چغندرقند و همچنین کشت گندم فراهم کرده است. کشت این محصولات در اولویت اول مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد.

گیاهان دارویی نیز به میزان زیادی در شهرستان( به صورت خودرو و کشت شده) وجود دارد. بعضی از این گیاهان دارویی عبارتند از: بابونه، نعناع و رازیانه. باتوجه به اینکه امروزه توجه مردم به طب سنتی و استفاده از گیاهان دارویی و داروهای گیاهی بیشتر شده و ظرفیت تولید این گیاهان نیز در شهرستان وجود دارد، گسترش کشت انواع گیاهان دارویی پیشنهاد می شود.

 جو و یونجه نیز سطح کشت خوبی را به خود اختصاص داده اند و با توجه به رونق دامداری در این شهرستان، استفاده خوبی از این محصولات صورت می گیرد. از آن جایی که ظرفیت برای کشت آن ها وجود دارد، گسترش کشت یونجه و جو پیشنهاد می شود.

در میان گیاهان علوفه ای، یونجه به خاطر ارزش غذایی بالا و عملکرد خوب آن از اهمیت خاصی برخوردار است همچنین به علت وجود باکتریهای ریزوبیوم در ریشه های خود قادر به تثبیت ازت هوا بوده که این ازت برای کشت بعدی قابل استفاد است و می توان حداقل تا ۳ سال محصول برداشت نمود؛ بنابراین توسعه این کشت توجیه اقتصادی داشته و  امکان تامین بخشی از علوفه مورد نیاز دام، فراهم می‌شود که علاوه بر ایجاد اشتغال مولد و حصول درآمد مناسب برای زارعین، در استفاده بهینه از ظرفیت های پرورش دام کشور نیز موثر بوده و موجب کاهش وابستگی به خارج از کشور در زمینه پروتئین دامی می گردد.

جو بعد از گندم بیشترین سطح زیر کشت را در ایران به خود اختصاص داده است. در ایران اراضی وسیعی وجود دارد که بدلیل شوری و عمق کم خاک و شور بودن آب زراعی صرفا برای تولید جو مناسب است. جو از دیرباز در سبد تغذیه دام جایگاه ویژه داشته و به صورت دانه و علوفه سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جو برای تهیه نان و پخت سوپ استفاده می شود. این گیاه در تهیه غذای کودک نیز کاربرد دارد. جوشانده جو داروي خوبي براي مبتلايان به تب و كم خوني و سوء هاضمه بوده و پایین آورنده کلسترول است.

در این شهرستان دانه های روغنی نیز کشت می شود اما تا به حال سطح گسترده ای را به خود اختصاص نداده است. آفتابگردان روغنی،کنجد و کلزا در شهرستان تولید می شوند. با توجه به اینکه در زمینه دانه های روغنی واردات زیادی داریم گسترش کشت آن ها مقرون به صرفه بوده و پیشنهاد می شود. همچنین کشت هرکدام از این محصولات مزایایی دارد که به آن ها می پردازیم.

گل آفتابگردان گیاهی یک ساله است که پرورش آن در هر شرایطی ممکن است و فرآورده های حاصل از آن دارای مزیت اقتصادی فراوان است. این گیاه، یکی از نباتات روغنی مهم جهان است که از نظر تولید روغن، بعد از سویا در مقام دوم قرار دارد و بیش از 14% کل روغن نباتی جهان را تولید می کند. علاوه بر این، فراورده های جانبی آفتاب گردان به خصوص کنجاله آن باعث توجه هر چه بیشتر به زراعت این گیاه با ارزش شده است.

گیاه کلزا را می‌توان بین گندم و جو کاشت ومانع از رشد علف های هرز شد. کنجاله آن برای خوراک دام استفاده می‌شود و درضمن با هرآب وهوایی سازگار است. روغن کلزا به دلیل ترکیب مناسب، با کیفیت ترین روغن خوراکی است. دربین دانه های روغنی، کلزا به عنوان سومین گیاه عمده روغنی جهان پس ازسویا ونخل روغنی شناخته می شود، که نقطه امیدی جهت تامین روغن خوراکی کشور، محسوب می‌شود. تحقیقات دانشمندان نشان می ­دهد که دانه کلزا 40-30 درصد روغن و کنجاله‌اش50-40 درصد پروتئین دارد.

کاشت کنجد به دلیل سازگاری محیطی، بازدهی بالا، مفید بودن برای خاک، نیاز به سرمایه اولیه کم و بازاریابی آسان، گزینه شغلی مناسبی است. کنجد از آن دسته گیاهانی محسوب می شود که با هر بار کشت و پرورش، محصول و بار قابل توجهی را به ارمغان می آورد. یکی دیگر از مزایای کاشت کنجد، صرفه جویی در منابع آب است. این گیاه قادر است تا با جذب رطوبت باقیمانده در خاک رشد کند. همین امر موجب سازگاری کنجد با آب و هوای گرم می شود. ریشه های کنجد در بهبود ساختمان خاک و افزایش نفوذ پذیری آن نقش موثری داشته و به عنوان یکی از گیاهان مناسب برای تناوب‌های زراعی در نظر گرفته می شود. همچنین در بعضی از مناطق این گیاه به عنوان کود سبز کاشته می شود. کنجد در روغن کشی (کنجد و ارده)، نانوایی و آجیل فروشی ها، تهیه عطرها، به عنوان حلال در داروسازی و... مورد استفاده واقع می شود. صادرات ارزش افزوده و فرآوری های کنجد، می تواند هدف تولید انبوه کشاورزان باشد. از همین رو نگرانی ها برای بازاریابی این محصول نسبت به سایر محصولات کاهش پیدا می کند.

باتوجه به دامداری گسترده در سطح شهرستان، برای کشت شبدر نیز قابلیت وجود دارد[6] و حتما بازارفروش خوبی خواهد داشت.

 کدوی آجیلی نیز در شهرستان کشت می شود. هرچند که تا به حال به این صورت بوده که مزارعی به کشت آن اختصاص داده نشده و بیشتر در باغات کشت می شده است ولی محصول با کیفیتی است و گسترش کشت آن (در باغات و مزارع) مزیت دارد. کشت کدوی آجیلی و شبدر همچون دانه های روغنی نام برده شده مزیت دارد.

 زعفران نیز اخیرا به صورت پایلوت کشت شده است و کشت آن بسیارخوب جواب داده است. شرایط شهرستان با کشت زعفران سازگاری بسیاری دارد و تولید انبوه این گیاه با ارزش پیشنهاد می شود. بیش از 90درصد زعفران جهان توسط ایران تامین می شود. یعنی علاوه بر اینکه زعفران در ایران بازار فروش خیلی خوبی دارد، درخارج از کشور نیز از آن استقبال خوبی می شود.

انواع حبوبات مانند نخود،لوبیا و عدس در شهرستان کشت می شوند که نخود میزان تولید بیشتری دارد و باتوجه به شرایط شهرستان کشت نخود نسبت به سایر حبوبات برتری دارد. لازم به ذکر است نوع نخود تولیدی در شهرستان، برای تولید لپه مناسب است.

بادمجان نیز حدود سه سال است که کشت می شود. این صیفی تقریبا در تمام سال مورد استفاده مردم قرار می گیرد و گسترش تولید آن پیشنهاد می شود.

ذرت علوفه ای و ذرت دانه ای نیز در این شهرستان قابلیت کشت دارند[7] و از ذرت علوفه ای به دلیل مصارف دامی استقبال بیشتری می‌شود. ذرت با هر آب و هوایی سازگاری دارد. این گیاه در برابر خشکی مقاوم بوده و میزان ثمردهی آن در هکتار بالا است. ذرت در دو نوع علوفه ای و دانه ای کشت می شود. در ضمن دولت برای تشویق به کشت این گیاه، اقدام به خرید تضمینی ذرت از کشاورزان می کند. روغن ذرت، کنسرو بلال و دانه ذرت به مصارف انسانی می رسد و همچنین دانه ذرت در مرغداری ها و علوفه تر، خشک، سیلو شده و کنجاله دانه در دامداری ها استفاده می شود.  کاکل ذرت نیز در داروسازی به کار می رود. از ساقه و برگ ذرت در صنایع کاغذ، مقوا سازی و تولید کاغذ دیواری استفاده می کنند. نشاسته ذرت در صنایع رنگرزی، دارو سازی و پلاستیک سازی کاربرد دارد.

 

· صنایع غذایی

وسعت دامداری و کشاورزی در شهرستان پیرانشهر، ظرفیت خوبی را برای ایجاد صنایع غذایی، به وجود آورده است. هرچند در زمینه ایجاد بعضی از صنایع غذایی اقداماتی صورت گرفته است اما بازهم ظرفیت خوبی در این حوزه پیش بینی می شود.

همانطور که گفته شد تولید گندم در شهرستان به مقدار زیاد صورت می گیرد اما کارخانه ای در خصوص تولید آرد وجود ندارد. این حجم از گندم تولیدی (باتوجه به اینکه در شهرستان سیلو برای ذخیره گندم وجود دارد) بستر را برای احداث کارخانه آرد مهیا کرده است. تولید فرآورده های دیگر حاصل از گندم مانند نان، شیرینی، رشته آشی و پلویی و کلوچه و بیسکوییت نیز با وجود فراهم بودن مواد اولیه آن صرفه اقتصادی خوبی دارد و پیشنهاد می شود. قابلیت تولید سایر فرآورده های حاصل از گندم مانند گندم برشته، نشاسته، آردسوخاری، پفک گندمی و نان بستنی نیز وجود دارد که در اولویت های آخر مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرند.  لازم به ذکر است واحدهای صنعتی مانند کارخانه آرد، به زودی اشباع می شوند و بسته به نیاز و ظرفیت شهرستان، احداث یک یا دو واحد از آن ها کفایت می کند.

همانطور که گفته شد، مقدار تولید گیاهان دارویی زیاد و قابل توجه است و قابلیت فرآوری آن ها وجود دارد. مخصوصا که در بین گیاهان دارویی گل محمدی نیز کاشته می شود. بنابراین فرآوری گل محمدی به منظور خشک کردن، بسته بندی و گلاب گیری از آن و فرآوری سایر گیاهان دارویی نیز به منظور عرق گیری، خشک کردن و بسته بندی صرفه اقتصادی خوبی خواهد داشت و پیشنهاد می شود.

اکثر دام های پرورشی شهرستان داشتی هستند. درنتیجه شیر زیادی تولید می شود. برای فرآوری شیر تولیدی کارخانه ای به نام سنور[8] وجود دارد که شیر تولیدی را فرآوری و لبنیات تولید می کند. با این حال به نظر می رسد بازهم ظرفیت برای ایجاد یک واحد صنعتی دیگر در زمینه تولید لبنیات وجود داشته باشد.[9]

 انواع میوه ی کاشته شده در شهرستان شرایط ایجاد واحدی صنعتی برای فرآوری آن ها را فراهم کرده است. تولید فرآورده هایی مانند چیپس میوه، میوه خشک، لواشک، آبمیوه، مربا، ترشیجات وسرکه سیب ممکن و مقرون به صرفه خواهد بود. چیپس میوه با داشتن ارزش غذایی نزدیک به میوه تازه، طرفداران مخصوص به خود را دارد. این روش باعث نگهداری طولانی از میوه ها می شود و در فصولی که بعضی از میوه ها به عمل نمی آیند می توان از خواص زیاد چیپس های میوه و یا میوه های خشک استفاده کرد. سایر موارد گفته شده نیز از قدیم بازار فروش خوب خود را در بین مردم حفظ کرده اند. لازم به ذکر است تولید سایر فرآورده های حاصل از تولیدات باغی مانند کنسانتره،کمپوت و شهد نیز مزیت دارد. البته این تولیدات در اولویت های بعدی قرار می گیرند.

آبمیوه یکی از بهترین جایگزین‌ها برای نوشابه‌های گازدار سراسر دنیا است. این نوشیدنی تهیه شده از انواع میوه، از نظر سلامتی ارزش غذایی بالایی دارد و بر این اساس میزان مصرف آن در کشورهای مختلف جهان دائما در حال افزایش است. صنعت آبمیوه در هر کشوری از صنایع اساسی در بخش غذایی به شمار می‌رود و این موضوع موجب شده تا بازار جهانی انواع آبمیوه و کنسانتره بسیار پررونق و گرم باشد اما نکته ای که بر بازار فروش آبمیوه تاثیر دارد و باید به آن دقت شود نوع بسته بندی محصول است. بسته بندی شکیل تر در کنار کیفیت خوب محصول تاثیر بسیار خوبی در افزایش محبوبیت کالا خواهد داشت.

سرکه سیب نیز یک ماده عجیب و شگفت انگیز است که علاوه بر درمان بیماری ها و زیبایی پوست و مو ، یک تمیز کننده قوی و همچنین مفید برای حیوانات است، بنابراین از بازارفروش مناسبی برخوردار بوده و تولید آن سودآور است.

به نظر می رسد کشت دانه های روغنی در شهرستان به میزانی نباشد که بتوان واحد صنعتی بزرگی برای فرآوری آن ها(روغن کشی) احداث کرد. اما می توان در سطح کارگاهی(نه چندان بزرگ) فعالیت کرد.

تولید سبزیجات و صیفی جاتی مانند گوجه و خیار به قدری است که بتوان درحوزه مشاغل خانگی برای فرآوری آن ها اقدام کرد. مثلا تولید رب گوجه فرنگی و خیار شور،خشک کردن و بسته بندی سبزیجات از مواردی هستند که به صورت خانگی در شهرستان پیرانشهر قابلیت انجام دارند.

تولید محصولات مشتقی از گوشت‌های فرآوری شده، در هر زمانی سوددهی دارد و از شغل‌های آزاد پردرآمد محسوب می‌شود. در بین فراورده های عمل آوری شده از گوشت، سوسیس و کالباس به دلیل آماده سازی سریع و همچنین طعم و مزه مطلوب، مصرف بیشتری دارد. برای حفظ این جایگاه و افزایش تقاضای این محصولات، علاوه بر انتخاب روش های مناسب تولید و فراوری، باید به نوع و شکل بسته بندی آنها نیز توجه نمود. در بالاتر بیان شد که دامداری به صورت پرواربندی نیز انجام می شود و گوشت تولیدی فرآوری نمی شود. درصورتی که می توان از آن برای تولید سوسیس و کالباس استفاده کرد. درصورتی که این محصولات در داخل شهرستان بازار فروش خوبی نداشته باشند می توان روی صادرات آن ها کار کرد.

انگور کاشته شده در شهرستان برای تولید کشمش و شیره انگور مناسب است. اما با توجه به مقدار انگور تولیدی قابلیت این کار به صورت خانگی وجود دارد.

عسل تولید شده در شهرستان به مقداری است که قابلیت تولید ژل رویال وجود داشته باشد. لازم به ذکر است که درحال حاضر نیز این محصول تولید می شود.[10] ژل رویال خواص درمانی زیاد و قیمت بسیار بالایی دارد و درصورت تولید مقرون به صرفه خواهد بود. در رابطه با زهر زنبور عسل نیز همین شرایط صادق است.

 با وجود دام های سنگین در شهرستان پیرانشهر، امکان تولید شیرخشک و ژلاتین نیز وجود دارد و تولید این فرآورده ها پیشنهاد می شود.

همانطور که گفته شد، نخود کشت شده در شهرستان برای تولید لپه مناسب است، بنابراین در صورتی که سطح کشت آن گسترش پیدا کند و تولید انبوهی از آن صورت گیرد می توان در زمینه تولید لپه فعالیت کرد.

از چغندرقند موجود در شهرستان نیز برای تولید قند وشکر در کارخانه مربوط به آن در شهرستان استفاده می شود. این کارخانه ابتدا چغندرقند را به قند و سپس به شکر تبدیل می کند. به نظر می رسد اگر ظرفیتی هم برای تولید بیشتر قند و شکر وجود داشته باشد،کارخانه موجود ظرفیت تولیدش را بیشتر کند، نه اینکه کارخانه جدیدی در این زمینه احداث شود. کارخانه قند و شکرموجود جزء 10کارخانه برتر کشور است.[11]

 

· شیلات

شهرستان پیرانشهر با توجه به آب وهوای مناسب و کوهستانی بودن، برای پرورش ماهیان سردابی مانند قزل آلا بسیار مناسب است. در این شهرستان یک مجتمع بزرگ درخصوص پرورش ماهی قزل آلا وجود دارد و قزل آلا تولیدی کیفیتی عالی دارد.[12] با توجه به وجود آب فراوان در شهرستان و ظرفیتی عالی برای پرورش ماهی سردابی(قزل آلا)، افزایش واحدهای پرورش این نوع ماهی پیشنهاد می شود و حتما جوابگو خواهد بود.

ماهیان سردآبی در محدوده دمایی 18-12 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. ماهی قزل آلا یکی از معروف ترین گونه های ماهیان سردآبی است.  قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است، آهن در خونسازی و همچنین در حفظ مقاومت بدن در برابر میکروبها نقش مهمی به عهده دارد. علاوه بر آن، آهن موجود در قزل آلا، جذب آهن منابع گیاهی را هم افزایش می دهد. بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد. نتایج مطالعات نشان می دهند امگا ۳ ماهی قزل آلا می تواند فشار خون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنج های آن به طور قابل توجهی بکاهد؛ بنابراین این نوع ماهی طرفداران زیادی در بین مردم دارد؛ لذا راه اندازی پرورش آن، علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، سوددهی خوبی را خواهد داشت.

پرورش ماهیان گرمابی نیز در شهرستان جواب می دهد و یک یا دومزرعه برای آن ها وجود دارد[13] ماهیان گرمابی در محدوده دمایی 27-20 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. لازم به ذکر است پرورش ماهی گرمابی مزیت کمتری نسبت به پرورش ماهی سردابی دارد.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

احداث صنایع تبدیلی و تکمیلی نیز به عنوان مشاغل دارای مزیت در شهرستان پیرانشهر مطرح است. همانطور که قبلا به آن اشاره شد زنبورداری در شهرستان پیرانشهر در سطح خوب انجام می شود ولی با وجود تولید سطح خوبی از عسل، بسته بندی آن به صورت صنعتی انجام نمی شود. البته بسته بندی سنتی وجود دارد ولی برند سازی نشده است. تولید کندو نیز انجام می شود اما بازهم در این زمینه ظرفیت وجود دارد. بسته بندی عسل به صورت صنعتی و تولید موم و کندوی زنبورعسل اولویت اول مزیت های شغلی این حوزه است.

 بررسی ها نشان می دهد خاک شهرستان برای تولید کود ورمی کمپوست بسیار جوابگوست.[14]ورمی‌ کمپوست یک کود بیو ارگانیک و قابل استفاده در کلیه محصولات زراعی، باغی و گلخانه‌ای است. گیاهانی که از کود ورمی‌ کمپوست تغذیه می‌کنند معمولاً دارای ظاهری بلندتر و رشدی سریعتر هستند. افزایش در میزان رشد و نمو گیاهان همیشه به عنوان یک مزیت و برتری محسوب نمی‌شود. اما کود ورمی ‌فعالیت و عملکرد بیولوژیکی دارد و خود مواد دفع کننده قارچی دارد که از رشد بی‌رویه و منفی محصول جلوگیری می‌کند و به گونه‌ای روند رشد گیاهان را کنترل می‌کند.[15] باتوجه به مزایای تولید این کود و ظرفیت شهرستان در تولید این کود،سرمایه گذاری برای تولید کود ورمی کمپوست صرفه اقتصادی خوبی دارد.

باتوجه به این که تولید پوست دام به میزان زیاد صورت می گیرد اما هیچ گونه فرآوری روی آن انجام نمی شود. درصورتی که می توان به جای دورانداختن یا فروش آن ها به قیمت ناچیز، آن ها را فرآوری کرد و سود بسیاری کسب کرد. منظور از فرآوری پوست دام، تولید چرم از پوست گاو و تولید نخ از پوست گوسفند است. نخ تولیدی برای استفاده در صنایع دستی شهرستان، فروش خوبی خواهد داشت. اما ممکن است برای چرم تولید شده بازار فروش مناسبی در داخل شهرستان نداشته باشد که در این صورت باتوجه به مرزی بودن شهرستان(هم مرز با کشور عراق) می توان زمینه صادرات آن را فراهم کرد.

برای کشتار دام های شهرستان یک مرکز صنعتی ذبح وجود دارد اما به نظر می رسد ظرفیت برای احداث یک کشتارگاه بزرگ صنعتی وجود داشته باشد. لازم به ذکر است یک کشتارگاه مرغ به تازگی احداث شده است که کار بسته بندی مرغ را نیز انجام می دهد.[16]بنابراین از این جهت در شهرستان مشکلی وجود ندارد.

در شهرستان پیرانشهر ایستگاه جمع آوری شیر وجود دارد ولی به نظر می رسد به یک مورد دیگر نیز نیاز باشد.[17] . مراكز جمع آوری شیر مكان های ثابتی هستند كه از امكانات خنك كردن شیر برخوردار بوده، شیر تولیدی دامداران را جمع آوری نموده و پس از سرد كردن به واحدهای فراوری تحویل می دهند. با توجه به اهمیت شیر در تغذیه انسان ، ضرورت بهداشت در کلیه مراحل فرآوری و جمع آوری آن احساس می شود. طرح ایجاد مرکز جمع آوری شیر گامی در مسیر فرآوری بهداشتی این فرآورده است.

دانه های روغنی تولید شده در شهرستان بدون بسته بندی و فله ای فروخته می شوند. درصورتی که با یک بسته بندی شکیل می توان درآمد بیشتری از فروش آن ها کسب کرد. این شرایط برای گردو نیز فراهم است. بسته بندی دانه های روغنی و گردوی تولیدی از مشاغل دارای مزیت هستند و پیشنهاد می شوند.

 بسته بندی میوه نیز از مشاغلی است که در شهرستان پیرانشهر با توجه به تولید زیاد میوه پیشنهاد می شود. در واقع میوه ها برای صادرات بسته بندی می شوند. . بسته بندی میوه به منظور جابجایی آسان و همچنین حفاظت از محصول نهایی صورت می گیرد. از ویژگی های بسته بندی مناسب میوه عدم استفاده از مواد مضر و شیمیایی در ساختار بسته بندی ، سهولت فریز کردن و نگهداری در سردخانه و قابلیت حمل و نقل مناسب است.

 بررسی ها نشان می دهد علی رغم وجود تعدادی سردخانه برای محصولات کشاورزی به یک یا دواحد دیگر نیاز باشد.[18] سردخانه‌ها دارای قابلیت حفظ و نگهداری از محصولات کشاورزی بوده و این امر حاکی از اهمیت احداث سردخانه‌ها در ایجاد صرفه اقتصادی بیشتر برای تولیدکنندگان محصولات کشاورزی است. درواقع سردخانه‌ها درکاهش ضایعات محصولات کشاورزی نقش کلیدی دارند. همچنین سردخانه به عنوان حلقه واسط تولید و بازار می‌ تواند درحفظ کیفیت محصول نقش اساسی ایفا کند.

غلات (گندم و جو) موجود در شهرستان شرایط را برای راه اندازی شغل بسته بندی غلات فراهم کرده است. به نظر می رسد راه اندازی این کسب و کار مقرون به صرفه باشد.

همانطور که گفته شد مقدار ماهی های تولیدی در شهرستان قابل توجه است. به نظر می رسد بتوان واحدی برای بسته بندی آن ایجاد کرد. استفاده از گوشت ماهي و ساير آبزيان به عنوان يك منبع غذايي مهم و با ارزش مي‌تواند در تامين سلامت جامعه نقش بسزايي ايفا نمايد چرا كه چربي موجود در گوشت آبزيان داراي كلسترول غير مضر است. اما اين مواد غذايي بسيار حساس و سريع الفساد است كه حفظ كيفيت آن از مرحله تولید تا مصرف از اهميت بالايي برخوردار است، لذا صنعت مربوط به بسته بندی اين محصول مي‌تواند در ارتقاي كيفيت و در نتيجه ترغيب مصرف‌كنندگان به استفاده از اين فرآورده مهم مؤثر باشد.

حبوبات تولیدی نیز اگر به مقدار بیشتری تولید شوند، می توان در زمینه بسته بندی آن ها کار کرد.

لازم به ذکر است دامنه وسیعی برای ورود به کسب و کارهایی مانند احداث کشتارگاه دام،فرآوری پوست دام و سردخانه وجود ندارد. به این معنا که چنین کسب و کارهایی زود اشباع می شوند و به اندازه یک یا واحد(بسته به نیازو ظرفیت شهرستان) از آن ها کفایت می کند.

 

· طیور

شهرستان پیرانشهر در زمینه پرورش طیورنیز مستعد است. با افزایش روزافزون جمعیت در راستای تامین نیازهای مردم ایجاب می‌کند در زمینه تولید گوشت سفید و پرورش مرغ گوشتی فعالیت کرد. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم وبهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه، از فواید پرورش مرغ گوشتی است. بدیهی است گوشت مرغ به سبب مزیتهای فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند در کشور مطرح و نیاز عمومی را در این زمینه مرتفع نماید. نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با سایر دام ها کمتر است، به طوری که در گوشت گوسفند ضایعات حدود 50 % و در مرغ حدود 25 % است. ضریب تبدیل جیره غذائی به گوشت در مرغ نسبت به سایر دام ها بالا بوده به طوری که در مرغ های اصلاح شده این ضریب 2 تا 2/2 و در گوساله و گاو بین 6 تا 9 % متغیر است. این شهرستان تعداد زیادی مرغداری دارد که بیشتر آن ها مرغداری گوشتی هستند. ظرفیت خوبی برای پرورش مرغ گوشتی در شهرستان وجود دارد.

لازم به ذکر است پرورش مرغ تخم گذار نیز در شهرستان جواب می دهد ولی در اولویت بعدی قرار می گیرد. پرورش مرغ تخمگذار علاوه براینکه به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می کند نقش به‌سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا می‌کند. در صورتی که شخص بخواهد مشغول به پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت محدود شود نیاز به تکنولوژی پرهزینه‌ای ندارد و با بهره گیری از امکانات کم و موجود در روستا یا محل زندگی خود می تواند شرایط اجرای طرح را فراهم کند. پرورش مرغ تخم‌گذار حتی به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت پیدا کردن بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است. همچنین پیدا کردن بازار فروش با حاشیه سود بالا از امور مهم درمورد این کسب و کار است که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی امکان پذیر است.

 طیور دیگری مانند غاز، بوقلمون، کبک، اردک وبلدرچین(از گوشت و تخم آن استفاده می شود) به صورت سنتی پرورش می یابند. باتوجه به ظرفیت شهرستان امکان احداث واحدهای صنعتی در خصوص پرورش این طیور وجود دارد که در این بین غاز و بوقلمون از مزیت بیشتری برخوردارند. البته پرورش هرکدام از این طیور مزایای قابل توجهی دارد که به آن ها می پردازیم.

در طي چند دهه گذشته توجه به بوقلمون و محصولات آن موجب شده تا پرورش آن به صورت صنعتي در ايران و جهان آغاز و طي چند سال اخير نيز به مرز قابل قبولی برسد تا جائيکه امروزه شاهد افزايش روز افزون مصرف گوشت و ساير فرآورده هاي آن در سراسر جهان هستيم. از آنجا که گوشت بوقلمون دارای خواص غذائي ويژه ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ مي تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوئي را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.

از مزایای پرورش غاز نیز این است که گوشت آن برای تامین گوشت مصرفی انسان اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنین از تخم این پرنده و جگر غاز برای تهیه غذا‌های گران قیمت در بسیاری از کشور‌ها استفاده شده و جنبه صادراتی دارد.

کبک نیز پرنده‌ای است وحشی، که در کوهستان‌ها زندگی می‌کند. این پرنده از قدرت پرواز کمی برخوردار بوده و در دنیا گونه‌های متعددی از آن وجود دارد. محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب قیمتی بیشتر و مشتریان خاص خود را دارند و از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماری‌ها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان کمتر است. همچنین می‌توان به بازار جوجه و تخم کبک اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه بیشتر را دارد. همچنین با پرورش کبک به‌صورت صنعتی می‌توان بخشی از نیاز کشور در حوزه گوشت را تأمین کرد و از میزان واردات به داخل کشور کاست.

بلدرچین پرنده ای با جثه کوچک در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش(40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است.

همچنین از مزایای پرورش اردک این است که تغذیه ­ی آن شبیه مرغ است، با این تفاوت که گوشت این پرنده گرم است و مثل مرغ واکسینه نمی‌شود. در نتیجه مشکل هورمونی ندارند و نگه‌داری از آن­ها آسان است ضمن آنکه ارزش غذایی بالایی دارند.

مرغ محلی نیز در این شهرستان پرورش می یابد که می توان در خصوص گسترش پرورش آن ها اقدام کرد. یکی از دلایل استقبال از پرورش مرغ بومی، سوددهی بسیارخوب پرورش مرغ بومی یا محلی است. مرغ بومی یا همان مرغ های محلی ایران، نوعی نژاد بسیار مقاوم به شمار می آیند که در مقابل بیماری ها، گرما و سرما تحمل بالایی دارند و این مزیت باعث می شود که ایجاد واحدهای تولیدی مرغ بومی برای تولید کنندگان سوددهی داشته باشد.

 

· صنعت

در شهرستان پیرانشهر تاحدودی به مشاغل صنعتی اهمیت داده شده است ولی مشاغل خدماتی مربوط به مرز باعث شده که توجه کافی به مشاغل صنعتی نشود. به هرحال مواردی در حوزه صنعت وجود دارند که دارای مزیت بالایی هستند.

برای مثال احداث واحد تولید پوشاک کسب و کاری با صرفه اقتصادی بالا است و دلیل آن نزدیک بودن پیرانشهر به نوار مرزی و علاقه مندی مردم شهرستان به این حرفه است. منظور از تولید پوشاک،انواع پوشاک زنانه،مردانه و بچگانه است.

تولید جعبه پلاستیکی برای بسته بندی میوه ها در شهرستان وجود دارد ولی با توجه به تولید زیاد میوه می توان در زمینه احداث واحد جعبه سازی دیگری اقدام کرد.

تولید مصنوعات چوبی(مانند میز و صندلی) نیز با توجه به وجود چوب مورد نیاز و داشتن بازارفروش در شهرستان مزیت دارد.

در این شهرستان معادنی همچون معدن سنگ گرانیت، مرمر و چندکوه نقره وجود دارد که این معادن علی رغم اینکه بهره برداری می شوند ولی فرآوری نمی شوند. فرآوری آن ها ارزش افزوده خوبی را برای شهرستان ایجاد خواهد کرد.

صنایع فعال شهرستان پیرانشهر عبارتند از: تولیدی کفش، تولید و بسته بندی دستمال کاغذی،واحد کوچک تولید مربا،ترشیجات،آبلیمو وروغن کنجد، کارخانه لبنیات سنور،کارخانه قند و شکرپیرانشهر، تولید ادوات کشاورزی، ایزوگام (عایق)، سیم ،کابل و لامپ های ال ای دی و کم مصرف، کارخانه روغن کشی، کارگاه تیرچه وبلوک،تولیدی خوراک دام وطیور،جعبه پلاستیکی،کارگاه سنگ تراشی و تولید کاشی و ظروف یکبار مصرف .[19]

 

· خدمات

همانطور که قبلا به آن پرداختیم مشاغل خدماتی مربوط به مرز مانند مبادلات تجاری و کولبری در این شهرستان رواج دارد. اما مشاغل سودآورتر و کم خطری را می توان در این شهرستان پیشنهاد داد.

شهرستان پیرانشهر با دارا بودن طبیعت سرسبز، رودخانه های دائمی و پر آب ، جنگلهای كوهستانی، كوههای مرتفع و پر برف ، بازارچه های تجاری متعدد، روستا های پرجاذبه و آثار تاریخی دیدنی از مناطق جذاب برای ایرانگردان و جهانگردان است.  آبشار خرپاپ، جنگلهای سرسبز و خوش آب و هوای پردانان، میدان پیامبر اعظم، کوه مرتفع قندیل، تپه های تاریخی پیرانشهر وسرزمين سنگهاي افسانه اي روستاي خورنج از جمله مناطق دیدنی و گردشگری شهرستان  پیرانشهر هستند[20] که هرساله گردشگرانی را به سوی جذب می کنند. بنابراین با توجه به ظرفیت گردشگری این شهرستان می توان در خصوص احداث اقامتگاه های بومگردی و رستوران های بومی فعالیت کرد و گردشگران بیشتری را به این شهرستان جذب نمود.

اقامتگاه های بوم گردی فرصتی مناسبی هستند تا ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه ها، مصداق دیگری از مهمان نوازی ایرانی است.

رستوران‌ها با الگوی بومی نیز مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه هستند که در آنها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی،ترشیجات خانگی، نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز داده می‌شود.تمامی مناطق ایران با وجود تنوع آب هوایی و جغرافیایی ، در راه اندازی رستوران های سنتی و محلی همخوانی دارد.

کلیدسازی نیز از مشاغل خدماتی است که درآمدزایی خوبی دارد وبرای رفع نیاز شهرستان لازم است به آن پرداخته شود.[21]

همچنین می توان به فروشندگی در بازارچه مرزی اشاره کرد. هرچند که درحال حاضر نیز به میزان نسبتا زیادی انجام می شود اما بازهم می توان به این حوزه وارد شد.

 

· صنایع دستی

صنایع دستی از صنایعی است که توجه جدی تری در این شهرستان نیاز دارد زیرا در صورت عدم حمایت، خطر منسوخ شدن، صنایع دستی با ارزشی که در شهرستان تولید می شود را تهدید می کند. صنایع دستی شهرستان پیرانشهر عبارتند از: قالی بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی، سجاده بافی، معرق کاری، کار روی شیشه، سوخته کاری(یعنی با سوزاندن چوب، بر روی آن طرح و نقش هایی مانند نقش چهره یا منظره حک می‌شود) و ملیله بافی. تمام موارد گفته شده قابلیت توسعه دارند و اولویت خاصی نمی توان برای آن ها قائل شد.

کشاورزی

صنایع

خدمات

ردیف

زراعت

باغداری

دامداری

طیور

شیلات

صنایع تبدیلی و تکمیلی

صنایع دستی

صنایع غذایی

صنعت

خدمات

1

کشت چغندرقند (1)

احداث باغ سیب (1)

پرورش گوسفند (1)

پرورش مرغ گوشتی (1)

پرورش ماهیان سردابی (1)

بسته بندی عسل (1)

قالی بافی (1)

تولید آرد (1)

تولید پوشاک (1)

احداث اقامتگاه بومگردی (1)

2

کشت گندم (1)

احداث باغ گردو (2)

پرورش گاو (1)

پرورش مرغ تخم گذار (2)

پرورش ماهیان گرمابی (2)

تهیه موم و کندوی زنبورعسل (1)

گلیم بافی (1)

تولید نان (1)

تولید جعبه پلاستیکی (2)

احداث رستوران های بومی (1)

3

کشت گیاهان دارویی (2)

کاشت گوجه وخیار (3)

پرورش بز گوشتی (1)

پرورش غاز (2)

تولید کود ورمی کمپوست (2)

معرق کاری (1)

شیرینی پزی (1)

تولید مصنوعات چوبی (2)

کلید سازی (2)

4

کشت جو( 2)

احداث باغ بادام (3)

پرورش زنبور عسل (1)

پرورش بوقلمون (2)

فرآوری پوست دام (2)

کار روی شیشه (1)

تولید رشته آشی و پلویی (1)

فرآوری مواد معدنی (2)

فروشندگی در بازارچه مرزی (2)

5

کشت یونجه (2)

احداث باغ زردآلو (3)

پرورش دام های اصلاح نژادی (2)

پرورش مرغ محلی (3)

احداث کشتارگاه دام (2)

سوخته کاری (1)

تولید کلوچه و بیسکوییت (1)

6

کشت آفتابگردان روغنی (3)

احداث باغ هلو (3)

پرورش کبک (3)

بسته بندی گوشت (3)

ملیله بافی (1)

فرآوری گیاهان دارویی (1)

7

کشت کنجد (3)

احداث باغ شلیل (3)

پرورش اردک (3)

بسته بندی دانه های روغنی (3)

تولید لبنیات (1)

8

کشت کلزا (3)

احداث باغ آلو (3)

پرورش بلدرچین (3)

بسته بندی گردو (3)

تولید سرکه سیب (1)

9

کشت شبدر (3)

پرورش قارچ (3)

بسته بندی میوه ها (3)

تولید چیپس میوه ومیوه خشک (1)

10

کشت کدوی آجیلی (3)

احداث باغ انگور (4)

احداث سردخانه (4)

تولید آبمیوه (1)

11

کشت زعفران (3)

احداث باغ انار (4)

بسته بندی غلات (4)

تولید ترشیجات،مربا و لواشک (1)

12

کشت نخود (3)

احداث باغ تمشک (4)

بسته بندی ماهی (4)

روغن کشی از دانه های روغنی (2)

13

کشت لوبیا (4)

کاشت هندوانه (4)

بسته بندی حبوبات (5)

تولید رب گوجه فرنگی (3)

14

کشت عدس (4)

کاشت سبزیجات (4)

تولید خیارشور (3)

15

کشت بادمجان (4)

احداث گلخانه تولید صیفی جات (4)

فرآوری سبزیجات (3)

16

کشت ذرت علوفه ای (4)

کاشت گل محمدی (4)

تولید سوسیس و کالباس (3)

17

کشت ذرت دانه ای (5)

کاشت خربزه (5)

تولید کشمش و شیره انگور (3)

18

احداث باغ آلبالو (5)

تولید ژل رویال و زهر زنبورعسل (3)

19

تولید سایر فراورده های حاصل از محصولات باغی (3)

20

تولید لپه (4)

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

 

 

مشاغل	مزیت
پرورش گوسفند	1
پرورش گاو	2
پرورش زنبور عسل	3
کشت گندم	4
کشت چغندرقند	5
احداث باغ سیب	6
کشت گیاهان دارویی	7
احداث باغ گردو	8
پرورش بز گوشتی	9
کشت یونجه	10
کشت جو	11
تولید لبنیات	12
فرآوری گیاهان دارویی	13
تولید چیپس میوه و میوه خشک	14
تولید آبمیوه	15
تولید ترشیجات،مربا و لواشک	16
تولید سرکه سیب	17
پرورش ماهی سردابی	18
تولید آرد	19
بسته بندی عسل	20
تولید موم و کندوی زنبورعسل	21
احداث باغ بادام	22
کشت آفتابگردان روغنی	23
کشت کنجد	24
کشت کلزا	25
کشت شبدر	26
کشت کدوی آجیلی	27
کشت زعفران	28
کاشت گوجه و خیار	29
احداث باغ زردآلو	30
احداث باغ هلو	31
احداث باغ شلیل	32
احداث باغ آلو	33
کشت نخود	34
پرورش قارچ	35
تولید پوشاک	36
تولید کود ورمی کمپوست	37
فرآوری پوست دام	38
احداث کشتارگاه دام	39
پرورش مرغ گوشتی	40
احداث باغ انگور	41
احداث باغ انار	42
پرورش بوقلمون	43
پرورش غاز	44
کشت لوبیا و عدس	45
کشت ذرت علوفه ای	46
تولید پوشاک	47
احداث اقامتگاه بومگردی	48
احداث رستوران های بومی	49
قالی بافی	50