بناب

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌وكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌شده‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان بناب ارائه‌شده‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطوريكه در قسمت مقدمه اشاره‌شده مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجوددارد، اشاره شده‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌است.

1. دامداری

2. باغداری

3. زراعت

4. صنایع غذایی

5. صنعت

6. طیور

7.  صنایع تبدیلی و تکمیلی

8. خدمات

9. شیلات

10. صنایع دستی

 

دامداری

دامداری در شهرستان بناب یکی از کسب و کارهای اصلی مردم است که به صورت سنتی و صنعتی در حال انجام است. پرورش دام های سبک و سنگین مورد توجه مردم شهرستان بناب بوده و تولید شیر و گوشت به میزان عالی نتیجه دامداری آن ها است. دام های سبک شهرستان شامل گوسفند وبز و دام های سنگین شهرستان شامل گاو و شتر است. البته در این میان، گوسفند و گاو تعداد بسیار بیشتری نسبت به بز و شتر دارند. در این شهرستان حدود 50نفرشتر وجود دارد که واحد پرورش آن ها صنعتی نیست.[1]تولید عالی گوشت و شیر در شهرستان نشان می دهد که هم به پرواربندی دام و هم به پرورش دام های داشتی اهمیت ویژه ای داده شده است. در بین دام های سنگین، دام های اصلاح نژادی هلشتاین، سمینتال، براون سوییس و نژادهای آمیخته در سطح شهرستان رواج دارد.[2] در بین دام های سبک نیز گوسفند نژاد افشاری و قزل پرورش داده می شوند. گوسفند افشاری بهترین نژاد گوسفند ایرانی است که نژادی است گوشتی با قابلیت های  چند قلو زایی، سرعت رشد بالا، تولید شیر خوب و پرچرب( که باعث‌شده است جزء گوسفندان دو منظوره گوشتی شیری قرار بگیرد)، سازگاری و عادت پذیری آن با شرایط آب و هوایی مناطق سردسیر، مقاومت در مقابل امراض انگلی داخلی و خارجی، بالا بودن ضریب تبدیل و داشتن بازده اقتصادی مطلوب. گاو سمینتال نیز جزء بهترین گاوهای شیری و گوشتی در جهان است. پرورش این گاو در شرایط فعلی، مقرون به صرفه است زیرا با دادن کمترین علوفه و مواد کنسانتره، بیشترین شیر و گوشت را می دهد. گاو هلشتاین نیز جزء بهترین نژاد گاوهای شیری در جهان است که به عنوان سنگین ترین گاو شیری در جهان محسوب می‌شود. به صورت کلی پرورش این سه نژاد از دام سبک و سنگین با اقلیم شهرستان سازگاری داشته و صرفه اقتصادی بالایی دارد. پرورش گاو و گوسفند بومی نیز در سطح شهرستان رونق دارد که به همراه نژادهای گفته شده در اولویت اول مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرند.

همانطور که گفته شد پرورش بز(شیری و گوشتی) نیز در بین دام های سبک انجام می شود. گسترش پرورش این بزها و همچنین گسترش پرورش شتر نیز مزیت دارد و در اولویت بعدی قرار می گیرد.

زنبورداری یکی دیگر از حرفه هایی است که توسط تعداد کمی از مردم شهرستان انجام می شود. البته قابلیت برای توسعه آن وجود دارد اما از آن جایی که استقبال زیادی از این حرفه در شهرستان نشده است، انجام این حرفه مزیت بالایی ندارد. بز سانن یکی دیگر از دام هایی است که می توان در شهرستان پرورش داد.[3]

 

باغداری

باغداری شهرستان بناب وضعیت بسیار خوبی دارد. گسترش کاشت محصولات باغی موجود به صورت کلی مزیت دارد. البته طبق ظرفیت های شهرستان برای کاشت هر محصولی بین مزیت های آن ها اولویت بندی هایی وجود دارد که در ادامه به آن ها می پردازیم.

عمده محصول باغی شهرستان که بسیار مطرح است، انگور است. می توان گفت شهرستان بناب معدن انگور سبز و کشمش است.[4] انگور بناب کیفیت بسیار خوبی دارد و علاوه بر ظرفیت کاشت آن در شهرستان، صادرات آن به شهرستان ها و کشورهای دیگر، مزیت افزایش تولید آن را بیشتر کرده است. احداث باغ انگور در اولویت اول مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد.

بعد از انگور محصولاتی مانند گردو و بادام به میزان خوبی کاشته می شوند. گردو و بادام از آن جایی که در دسته خشکبار قرار می گیرند و فروش خشکبار امروزه سود خوبی دارد و در شهرستان نیز ظرفیت بسیار خوبی برای کاشت این محصولات وجود دارد، افزایش تولید آن پیشنهاد می شود. البته در بین خشکبار پسته نیز در چند سال اخیر کاشته شده است و به خوبی با اقلیم شهرستان سازگاری دارد. افزایش تولید آن نیز همانند کاشت گردو وبادام مزیت بالایی دارد. البته باید توجه داشت که  درخت پسته بعد از 5سال ثمر می دهد و کسانی که به دنبال سود در سال های اول هستند بهتر است پسته نکارند.

سبزیجات و صیفی جاتی مانند هویج،گوجه و خیار در شهرستان تولید می شوند و میزان مناسبی دارند. یکی از مزیت های خوبی که در رابطه با کاشت هویج وجود دارد این است که دراین شهرستان بسته بندی هویج انجام می شود. به این صورت که هویج را می شویند و بسته بندی می کنند. حتی هویج از خوزستان و بندرعباس نیز برای بسته بندی به این شهرستان وارد می شود(در این شهرستان دستگاه هویج شور اختراع شده و تولید می شود،البته این تولیدات خیلی پیشرفته نیستند و درمقیاس انبوه کارایی ندارند) و پس از بسته‌بندی به شهرستان‌های همجوار ارسال می‌شود. با این توصیفات، کاشت هویج بازار فروش خوبی می تواند داشته باشد.[5]در حال حاضر نیاز شهرستان با میزان کاشت صیفی جات نام برده شده و سبزیجات برطرف می شود، ولی بهتر است از ظرفیت خوبی که در شهرستان برای کاشت این محصولات وجود دارد استفاده و میزان بیشتری از آن ها تولید شود. اینگونه می توان علاوه بر تامین نیاز خود، نیاز سایر شهرستان ها را نیز تامین کرد و سود خوبی را به دست آورد.

کاشت گلخانه ای صیفی جات نیز در شهرستان انجام می شود. در این گلخانه ها صیفی جاتی مانند خیار و گوجه کاشته می شوند و برای افزایش تعداد این گلخانه ها در شهرستان جای کار و پیشرفت وجود دارد. تعدادی از گلخانه ها نیز گل و گیاه زینتی تولید می کنند. در صورت بازار یابی مناسب افزایش تولید در این زمینه نیز صرفه اقتصادی خوبی دارد.

فندق نیز از خانواده خشکبار، در این شهرستان کاشته می شود اما تولید آن به اندازه گردو و بادام نیست. با توجه به مزایای این محصول و ظرفیت بالا برای گسترش تولید آن، کاشت بیشتر درخت فندق پیشنهاد می شود. کی از مزایای کاشت فندق این است که درخت فندق از گونه های کم توقع و مقاوم در برابر عوامل نامساعد محیطی است و از مزایای دیگر آن بازار فروشی است که برای فندق وجود دارد. مشتریان فندق بازارهای خشکبار و آجیل فروشان هستند. از این محصول همچنین در صنعت شکلات و بستنی نیز استفاده می شود.

آلو، آلوچه، زردآلو و گلابی از محصولات باغی دیگر این شهرستان هستند. این محصولات بازار فروش خوبی دارند(فرآورده های بسیاری نیز می توان از ان ها به دست آورد) و می توان تولیدات بیشتری داشت و علاوه بر فروش در شهرستان بناب به خارج از شهرستان نیز ارسال کرد. سیب نیز در کنار سایر محصولات باغی، کم و بیش کاشته می شود و می توان برای افزایش کاشت آن اقدام کرد.

محصولات جالیزی مانند هندوانه و خربزه نیز به میزان کم در این شهرستان کاشته می شوند که امکان افزایش کاشت آن ها وجود دارد ولی افزایش تولید آن ها، مزیت بسیار کمتری نسبت به سایر محصولات گفته شده دارد.

 

زراعت

زراعت در شهرستان بناب در سطح گسترده ای انجام می شود. عمده محصول زراعی در شهرستان، پیاز است. البته به علت کم آبی در سال های اخیر، الگوی کشت تغییر کرده و توصیه می شود که پیاز(محصولی است که آب زیادی مصرف می کند) کمتر کشت شود. اما به هرحال ظرفیت بسیار خوبی در شهرستان برای کشت پیاز وجود دارد و اولولیت اول مزیت های شغلی حوزه زراعت است. فقط باید این نکته را در نظر داشت که به دلیل کم آبی های رخ داده در چندسال اخیر(که البته به تازگی اوضاع بهتر شده است) در کشت پیاز و محصولاتی که آب زیادی مصرف می کنند زیاده روی نشود.

گندم، جو و سیر نیز در شهرستان بناب سطح کشت خوبی دارند و درواقع به علت کم آبی به کشت این محصولات توجه بیشتری شده است. گسترده تر کردن کشت این محصولات مقرون به صرفه است و مانند پیاز در اولویت اول مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد.

کشت زعفران در چند سال اخیر انجام شده و به خوبی جواب داده است. در این شهرستان ظرفیت برای کشت هیدروپونیک و یا کشت زعفران در فضای آزاد وجود دارد و با توسعه کشت آن می توان امید داشت که این شهرستان در زمینه تولید زعفران، در رتبه‌های بالاتر در سطح کشور قرار گیرد. زعفران گران ترین محصول کشاورزی جهان و مهم ترین محصول کشاورزی ایران است و افزایش تولید آن نقش مهمی در اقتصاد این شهرستان و کشور خواهد داشت.

در این شهرستان گیاهان دارویی خودرو مانند کاکوتی وجود دارد و همچنین گیاهانی مانند بادرنجبویه و...کشت می شود. منطقه برای افزایش کشت گیاهان دارویی ظرفیت خوبی دارد و می توان کشت این گیاهان را توسعه داد. کشت گیاهان دارویی نیز امروزه سوددهی بسیار بالایی دارد و می توان گفت کشت زعفران و گیاهان دارویی مزیت مشابهی دارند.

محصولات زراعی دیگری مانند سیب زمینی، کدو، بادمجان و حبوباتی مانند نخود و لوبیا(لوبیا چیتی و قرمز) و ماش درحد نیاز کشت می شوند که قابلیت توسعه کشت این محصولات وجود دارد. در کشت سیب زمینی نیز باید مقداری احتیاط کرد که کشت بی رویه ای از آن صورت نگیرد زیرا سیب زمینی نیز مانند پیاز محصولی است که آب زیادی مصرف می کند. گسترش کشت حبوبات نیز با توجه به قیمتی که حبوبات پیدا کرده است مقرون به صرفه است. برای کدو و بادمجان نیز بازار فروش همیشگی وجود دارد و مشکلی از این جهت وجود ندارد.

 

صنایع غذایی

صنایع غذایی را می‌توان از جنبه‌های اقتصادی مختلف مورد بررسی قرار داد. یکی از این موارد اشتغالی است که صنایع غذایی ایجاد می‌کند. همچنین بحث غذاهای حلال که مدتی است در بسیاری از کشورهای جهان و به خصوص جهان اسلام و مسلمانان در کشورهای غیرمسلمان مورد توجه قرار گرفته است، یکی از فرصت‌هایی است که توجه به آن می‌تواند زمینه‌ساز موفقیت و کسب سود در این صنعت شود. بنابراین در شهرستان هایی مانند بناب که ظرفیت های بسیار خوبی برای ایجاد این صنایع دارند، این فرصت نباید نادیده گرفته شود. یکی از ظرفیت های بسیار خوب شهرستان بناب، احداث واحدهای صنایع غذایی مربوط به حوزه کشاورزی(باغداری و زراعت) است.

همانطور که گفته شد انگور از محصولات اصلی این شهرستان است که در حال حاضر نیز تا حدودی فرآوری های مربوط به آن انجام می شود اما با توجه به میزان انگور تولیدی، واحدهای فرآوری انگور کافی نیست و امکان ایجاد واحدهای بیشتر، وجود دارد. در حال حاضر تولید کشمش به صورت کارگاهی و خانگی و تولید شیره انگور به صورت خانگی و واحدهای کشمش پاک کنی و بسته بندی(یا به اصطلاح سبزه پاک کنی) وجود دارند. اما می توان در خصوص ایجاد واحدهای صنعتی مخصوص فرآوری انگور به منظور تولید شیره و سرکه انگور،کشمش و روغن هسته انگور اقدام کرد.در زمینه کارگاه های کشمش پاک کنی نیز ظرفیت وجود دارد. استفاده از شیره و سرکه انگور و کشمش در بین مردم رایج است و روغن هسته انگور هم با توجه به خواص درمانی زیادی که دارد با بازاریابی و تبلیغات صحیح، استفاده ی آن در بین مردم رایج خواهد شد. البته در حال حاضر نیز تعدادی از مردم با خواص فوق آلعاده آن آشنایی دارند. روغن هسته انگور قیمت بالایی دارد و تولیدکننده آن از سود بسیاری بهره مند خواهد شد. خشک کردن انگور و طلایی کردن آن توسط گوگرد یکی دیگر از فرآوری هایی است که توسط مردم انجام می شود و بازهم در این زمینه جای کار وجود دارد. با وجود این حجم از انگور تولید شده در شهرستان، واحدی برای تولید آبمیوه از انگور و کنسانتره آن وجود ندارد. به نظر می رسد احداث واحدی صنعتی برای تولید آب انگور و کنسانتره آن بسیار به صرفه باشد.

با توجه به میوه های تولید شده در شهرستان امکان تولید چیپس میوه و میوه خشک به صورت خانگی وجود دارد. همچنین تولید سایر فرآورده های حاصل از محصولات باغی مانند تولید ترشیجات(به صورت خانگی)،مربا(به صورت خانگی) و شهد نیز پیشنهاد می شود. البته تولید این فراورده ها در اولویت های بعدی قرار می گیرند.

قبلا به این مطلب اشاره شد که پیاز در این شهرستان به مقدار انبوه تولید می‌شود که خام فروشی می شود. شاید خیلی از افراد به اینکه می توان واحدی برای فرآوری پیاز(مانند تولید کنسرو پیاز سرخ شده،ترشی پیاز و پودر پیاز و...) احداث کرد فکر نکنند. اما امروزه چندین واحد فرآوری پیاز در سطح کشور وجود دارند. با توجه به اینکه هرساله مقدار قابل توجهی پیاز در شهرستان بناب تولید می شود اقدام برای این کار مقرون به صرفه است و پیشرفت خوبی برای شهرستان ایجاد خواهد کرد.

سیر نیز به عنوان کشت جایگزین پیاز، مقدار تولید خوبی دارد و می توان برای ایجاد یک واحد صنعتی نه چندان بزرگ برای فرآوری آن اقدام کرد و فرآورده هایی مانند پودر سیر، سیر سرخ شده و... تولید کرد. مدرن شدن زندگی های امروزی، استفاده از چنین محصولاتی را در بین مردم نسبت به قبل رایج تر کرده است و می توان گفت بازار فروش خوبی برای این فرآورده ها وجود خواهد داشت. در خصوص فرآوری سیر و پیاز باید به این نکته توجه شود که ممکن است در داخل شهرستان برای فرآورده های این محصولات بازارفروش مناسبی وجود نداشته باشد که در این صورت باید روی ارسال آن به خارج از شهرستان فکر کرد.

خشکباری مانند گردو و بادام نیز میزان تولید خوب و نسبتا زیادی دارند. فرآورده های آن ها مانند روغن گردو و بادام به دلیل ارزش غذایی بالایی که دارند(روغن گردو و بادام فواید زیادی برای پوست و مو و سلامت دیگر اعضای بدن دارند.) با بازار فروش خوبی مواجه است و تولید آن ها در حد کارگاهی پیشنهاد می شود و صرفه اقتصادی خوبی دارد.

فندق کاشته شده در شهرستان، میزان خوب و قابل قبولی برای ایجاد کارگاهی نه چندان بزرگ مربوط به فراوری آن (تولید روغن فندق، شورکردن آن به منظور تولید آجیل و بسته بندی) دارد. روغن فندق خواص زیادی دارد. برای مثال تاثیراتی را که باعث رشد سلول‌های سرطانی می‌شوند خنثی می‌کند و مشکلات پوستی را برطرف می‌کند. خوشبختانه مردم، امروزه آشنایی خوبی با خواص روغن فندق پیدا کرده اند و به نظر می رسد این روغن نسبت به گذشته بازار فروش بهتری دارد. ضمنا این روغن دارای قیمت بالایی است و برای تولید کننده درآمدزایی خوبی دارد، همچنین باعث اشتغالزایی نیز خواهد شد. آماده سازی فندق برای تولید آجیل و بسته بندی آن نیز سودده است. از فندق فرآوری‌شده در صنعت شکلات و تولید بستنی نیز استفاده می‌شود که نشان از اهمیت این محصول دارد.

برای فرآوری گندم تولید شده واحدهای فرآوری مانند کارخانه آرد،تولید شیرینی و رشته بری وجود دارد. اما مقدار گندم کشت شده در شهرستان بستر را برای گسترش فعالیت هایی مانند شیرینی پزی و تولید رشته آشی و پلویی فراهم کرده است. ولی به نظر می رسد برای تعداد  بیش از واحدهای موجود در زمینه تولید آرد  در شهرستان ظرفیت وجود نداشته باشد. تولید نان به صورت سنتی و صنعتی و تولید سایر فرآورده های حاصل از گندم مانند کلوچه و بیسکوییت،پفک گندمی،گندم برشته، نان بستنی،آرد سوخاری و نشاسته گندم مقرون به صرفه است و قابلیت سرمایه گذاری در این زمینه ها وجود دارد که در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرند.

شیر و گوشت دام از تولیدات فراوان اهالی شهرستان بناب است که خوشبختانه اقداماتی در خصوص فرآوری این تولیدات انجام شده است. برای مثال فرآوری شیر به منظور تولید لبنیات(در چند واحد) و فرآوری گوشت به منظور تولید سوسیس و کالباس در شهرستان انجام می شود و ظاهرا ظرفیتی برای افزایش تعداد این واحدها وجود ندارد. اما یکی دیگر از دام هایی که در شهرستان پرورش می یابد و فرآورده های باارزشی را می توان از آن تولید کرد، شتر است. تولید لبنیات شتر با توجه به تعداد شترهای پرورشی به صورت سنتی و یا نیمه صنعتی امکان پذیر است. به‌دلیل خواص زیاد شیر شتر برخی محققان به آن «طلای سفید بیابان» می‌گویند .این شیر به دلیل تغذیه شتر از خار و سایر بوته‌های بیابانی در مقایسه با شیر گاو، سدیم بیشتری داشته و کمی شورتر است و برخلاف طبع سرد شیر گاو، طبع گرم رو به اعتدالی دارد. خواص آنتی‌باکتریال و ضد‌ویروسی شیر شتر ده برابر بیشتر از شیر گاو است و بر‌اساس پژوهش‌ها پادتن‌های موجود در شیر شتر سبب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود و مقاومت بدن را در برابر سرطان، ایدز، آلزایمر، زخم معده، سل و هپاتیت C بالا می‌برد.[6] با توجه به خواص شیر شتر و به تبع آن لبنیات شتر،تولید آن به شرط تبلیغات صحیح، سودآوری بسیار خوبی دارد.

فرآوری سبزیجات نیز به صورت خانگی یا در حد کارگاه کوچک با توجه به کاشت این محصول در شهرستان گزینه شغلی خوبی است . منظور از فرآوری سبزیجات کارهایی مانند خشک کردن و بسته بندی آن است. همانطور که گفته شد گیاهان دارویی نیز در شهرستان تولید می شوند اما برای فرآوری، کارگاه های کوچک خانگی وجود دارند که در صورت افزایش تولید این گیاهان می توان در خصوص افزایش واحدهای فرآوری اقدام کرد.

در پایان می توان به مزیت تولید سایر فرآورده های حاصل از محصولات دامی مانند ژلاتین و شیر خشک اشاره کرد.

 

صنعت

شهرستان بناب یکی از شهرستان های صنعتی استان آذربایجان شرقی است و کارخانجات و صنایع فعال نسبتا زیادی دارد. با توجه به ظرفیت های صنعتی که شهرستان بناب دارد، کار کردن و سرمایه گذاری در این حوزه بازهم پیشنهاد می شود. البته نکته ای در خصوص سرمایه گذاری در حوزه صنعت وجود دارد و آن نکته این است که ظرفیت شهرک صنعتی برای احداث کارخانجات متعدد زیاد نیست و تا حدی می توان به احداث واحد های صنعتی اقدام کرد. البته احداث شهرک صنعتی جدید راهکار اصلی است.  با توجه به اینکه دو کارخناه فولاد شاهین و ظفر در این شهرستان وجود دارند یکی از مواردی که برای این شهرستان پیشنهاد می شود گسترش صنایع وابسته به صنعت فولاد شهرستان است. منظور از صنایع وابسته به فولاد، واحدهایی برای تولید قطعات خودرو، پیچ و مهره و...است. ایجاد واحدهای تولید لوازم و قطعات خودرو مانند فیلتر یا قطعات کوچکتر که نیاز واحدهای بزرگتر را پوشش دهد، تولید ادوات کشاورزی مانند سیستم های حرارتی، رطوبتی، سرمایشی و گرمایشی، تولید مواد شوینده و بهداشتی، کارتن، سبد و کارگاه های تولید پوشاک زنانه از پیشنهادات دیگر صنعتی هستند.[7] البته در این میان کارتن سازی، سبدسازی و تولید پوشاک زنانه از اولویت پایین تری برخوردارند. کارتن سازی و سبدسازی علی رغم وجود واحدهای تولید کننده در این زمینه در شهرستان،به دلیل تولید میوه به میزان زیاد جوابگو هستند. ادوات کشاورزی تولید شده در شهرستان نیز شامل مواردی مانند دستگاه هویج شویی، پمپ های آب، تجهیزات مورد نیاز سیلوهای گندم و مه پاش، هیتر و فن ودستگاه جوجه کشی است.[8]

 همچنین در این شهرستان به صورت سنتی اقدام به تولید مصنوعات چوبی مانند زغال می کنند که می توان واحدهایی در این زمینه و به صورت صنعتی احداث نمود.

صنایع فعال شهرستان عبارتند از: واحدهای بسته بندی مانند زرین تاک، تولید شمش فولاد، آهن، تولید میلگرد، تیرآهن، نیروگاه تولید برق ، کارگاه هایی در زمینه تولید ادوات کشاورزی، موتور سیکلت، شیرینی و غلات بناب، اصلاح بذر گندم ،تولید لبنیات، تولید لوازم خانگی، آرد، ریسندگی، سبزه پاک کنی و بسته بندی سبزه و انگور تولیدی در شهرستان، فرآوری سیلیس، سبدسازی، گونی بافی، کارتن سازی، تولید خوراک دام و تولید آجر.[9]

 

 

طیور

در شهرستان بناب پرورش طیور انجام می شود و انواعی از طیور قابلیت پرورش در این شهرستان را دارند. بوقلمون و بلدرچین در این شهرستان به صورت سنتی پرورش پیدا می کنند که با توجه به سازگاری آن ها با شرایط شهرستان،ایجاد واحدهای صنعتی در خصوص پرورش آن ها پیشنهاد می شود.

مرغ  بیشترین تعداد را در بین طیور شهرستان به خود اختصاص داده است. مرغداری های موجود در شهرستان در زمینه پرورش مرغ گوشتی و تخم گذار فعالیت می‌کنند. اما اخیرا به علت بیماری ای که در منطقه برای مرغ ها به وجود آمده، امکان پرورش این پرنده کمتر شده است و همچنین تعدادی ازمرغداری ها به علت عدم تامین هزینه ها ورشکسته شده اند.[10] با این وجود پرورش مرغ نمی تواند در اولویت اول مزیت های شغلی این حوزه قرار بگیرد زیرا ریسک برای راه اندازی مرغداری در حال حاضر زیاد است. اما نمی توان گفت که ایجاد مرغداری مزیت ندارد زیرا می توان برای درمان بیماری ها و یا پیشگیری های لازم هزینه کرد.

کبک و شترمرغ نیز به میزان خیلی کم در شهرستان پرورش می یابند و راه اندازی واحدهای مربوط به پرورش آن ها در اولولیت آخر مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد.

 

صنایع تبدیلی و تکمیلی

صنایع تبدیلی و تکمیلی نیز از صنایع قابل توسعه در شهرستان بناب است. البته با توجه به صنعتی بودن این شهرستان به بسیاری از موارد صنایع تبدیلی و تکمیلی پرداخته شده است اما باز هم جای کار در این حوزه وجود دارد.با توجه به رونق دامداری در شهرستان یکی از تولیداتی که بازار فروش خوبی می تواند داشته باشد،تولید خوراک دام است[11] که در رتبه اول مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرد.

تولید کمپوست (افزودن مقدار مشخصی از کودهای شیمیایی به کود حیوانی) نیز به دلیل استفاده کشاورزان برای تقویت زمین های کشاورزی خود گزینه شغلی خوبی است و صرفه اقتصادی دارد.

خشکبار تولیدی در شهرستان مانند گردو، بادام و کشمش، شرایط ایجاد واحد صنعتی مربوط به خشکبار را فراهم کرده است و راه اندازی این کسب و کار انتخاب خوبی است. البته در حال حاضر نیز این کار وجود دارد اما با توجه به خشکبار تولیدی در شهرستان و واردات در این زمینه بازهم ظرفیت وجود دارد.

بسته بندی حبوبات نیز در شهرستان قابلیت انجام دارد و پیشنهاد می شود.[12] بسته بندی هویج از مشاغلی است که در حال حاضر نیز انجام می شود و به نظر می رسد اقدام برای گسترش فعالیت در این زمینه کار درستی باشد و سوددهی نسبتا خوبی نیز داشته باشد.

غلات تولیدی در شهرستان را می توان به صورت بسته بندی شده به مشتری فروخت، که با این کار سود به دست آمده نیز بیشتر خواهد بود. در صورت افزایش طیور پرورشی مانند مرغ گوشتی، بوقلمون وبلدرچین امکان ایجاد صنایع بسته بندی گوشت آن ها وجود خواهد داشت.

در این شهرستان کشتارگاه دام،بسته بندی گوشت قرمز وایستگاه جمع آوری شیر موجود است. اما کشتارگاه طیور وجود ندارد که به نظر می رسد احداث چنین واحدی به صرفه نباشد زیرا مرغ تولیدی برای کشتار به شهرستان همجوار یعنی مراغه فرستاده می شود. با توجه به وجود کشتارگاه دام در این شهرستان می توان گفت تولید پودر گوشت از ضایعات کشتارگاه نیز جواب می دهد که در اولویت های بعدی قرار می گیرد.

همچنین لازم به ذکر است که در این شهرستان برای محصولات باغی دو یا سه سردخانه وجود دارد که نیاز شهرستان را رفع می کند.[13]

فراوری پوست گاو به منظور تولید چرم و پوست گوسفند به منظور تولید نخ نیز مقرون به صرفه به نظر نمی رسد. علت این امر آن است که شهرستان تبریز قطب تولید چرم در ایران است و تولید چرم در شهرستان بناب که در استان آذربایجان شرقی است بازار فروش خوبی نخواهد داشت و درحال حاضر نیز پوست گاو شهرستان بناب به تبریز ارسال می شود. درخصوص تولید نخ نیز در این شهرستان، ریسندگی به منظور تولید مواد اولیه پتو،فرش دستباف و... وجود دارد و در واقع برای ایجاد واحد جدید فرآوری پوست گوسفند ظاهرا ظرفیتی نیست.

 

خدمات

شهرستان بناب جاذبه های گردشگری زیادی دارد که در صورت کار شدن روی این ظرفیت بسیار خوب، درآمد بسیاری می توان کسب نمود. فعالیت هایی مانند ایجاد اقامتگاه های بومگردی و رستوران های بومی از این دست هستند. به نظر می رسد کار خاصی در زمینه گردشگری انجام نشده است. البته علاوه بر ساخت مکان هایی که گفته شد تبلیغاتی برای این که مردم جاذبه های طبیعی این شهرستان را بیشتر بشناسند،لازم است.

در شهرستان بناب تعداد زیادی از مردم به شغل تجارت مشغولند. علت این امر آن است که جاده ترانزیتی از بناب می گذرد و در واقع حد فاصل آذربایجان غربی و کردستان است. موقعیت شهرستان  به گونه ای است که از آذربایجان غربی و کردستان برای داد و ستد محصولات به اینجا می آیند؛ زیرا از لحاظ مسافت برای آنان می صرفد.[14] به صورت کلی کسب و کارهای خدماتی مانند تجارت و راه اندازی فروشگاه برای فروش لوازم مختلف رونق خوبی در شهرستان دارند.

 

شیلات

پرورش ماهی در شهرستان بناب انجام می شود. البته درحال حاضر تولیدات انبوهی صورت نمی گیرد. ماهی های پرورشی شهرستان،ماهی های سردابی(قزل آلا) هستند. در واقع شهرستان بناب برای پرورش این نوع ماهی ظرفیت دارد و می توان واحدهای پرورش ماهی را توسعه داد. پرورش ماهی به صورت کلی کسب وکاری پرسود است.

 

خدمات	صنایع				کشاورزی
خدمات	صنعت	صنایع دستی	صنایع غذایی	صنایع تبدیلی و تکمیلی	شیلات	طیور	دامداری	باغداری	زراعت	ردیف
احداث اقامتگاه بومگردی(1)	احداث صنایع وابسته با فولاد(1)	قالی بافی(1)	فرآوری انگور(1)	تولید خوراک دام(1)	پرورش ماهی سردابی(1)	پرورش بوقلمون(1)	پرورش گاو(1)	احداث باغ انگور(1)	کشت پیاز(1)	1
احداث رستوران های بومی(1)	تولید ادوات کشاورزی(1)	چرم دوزی(1)	فرآوری پیاز(2)	تولید کمپوست(1)		پرورش بلدرچین(1)	پرورش گوسفند(1)	احداث باغ گردو(2)	کشت سیر(1)	2
راه اندازی فروشگاه(1)	تولید لوازم و قطعات خودرو(1)	گلیم بافی(2)	فرآوری سیر(2)	بسته بندی خشکبار(1)		پرورش مرغ(2)	پرورش دام های اصلاح نزادی(1)	احداث باغ بادام(2)	کشت گندم(1)	3
	تولید مواد شوینده و بهداشتی(1)	مسگری(2)	فرآوری گردو و بادام(2)	بسته بندی حبوبات(2)		پرورش کبک(3)	پرورش شتر(2)	کاشت صیفی جات در فضای آزاد(3)	کشت جو(1)	4
	کارتن سازی(2)	رودوزی سنتی(2)	فرآوری فندق(2)	بسته بندی هویج(2)		پرورش شترمرغ(3)	پرورش بز(2)	کاشت سبزیجات(3)	کشت زعفران(2)	5
	سبدسازی(2)	نساجی سنتی(2)	تولید نان(2)	بسته بندی غلات(3)			پرورش زنبورعسل(2)	احداث گلخانه تولید صیفی جات(3)	کشت گیاهان دارویی(2)	6
	تولید پوشاک زنانه(2)	آبگینه(2)	شیرینی پزی(2)	بسته بندی گوشت مرغ(3)			پرورش بز سانن(2)	احداث گلخانه تولید گل و گیاه زینتی(3)	کشت سیب زمینی( 3)	7
	تولید مصنوعات چوبی(2)	گل سازی با فوم(2)	تولید رشته آشی و پلویی(2)	بسته بندی گوشت بلدرچین(3)				احداث باغ فندق(3)	کشت حبوبات(3)	8
		ساخت مجسمه های مسی(2)	تولید لبنیات شتر(2)	بسته بندی گوشت بوقلمون(3)				احداث باغ آلو و آلوچه(4)	کشت کدو(3)	9
		عروسک دوزی(3)	تولید چیپس میوه و میوه خشک (2)	تولید پودر گوشت(3)				احداث باغ زردآلو(4)	کشت بادمجان(3)	10
			فرآوری سبزیجات(3)					احداث باغ گلابی(4)		11
			تولید سایر فرآورده های حاصل از محصولات باغی(3)					احداث باغ سیب(5)		12
			تولید سایر فرآورده های حاصل از گندم(3)					کاشت هندوانه و خربزه(6)		13
			تولید سایر فرآورده های حاصل از محصولات دامی(3							14

صنایع دستی

صنایع دستی در شهرستان بناب جایگاه خیلی خوبی ندارد. تولیداتی در این حوزه صورت می گیرد ولی این تولیدات انبوه نیستند. ظرفیت برای تولید بیشتر در شهرستان وجود دارد. قالی بافی یکی از صنایع دستی تولیدی شهرستان است که نسبت به سایر صنایع دستی تولید بیشتری دارد و می توان به صورت کارگاهی فعالیت کرد و قالی های بیشتری تولید کرد. البته قالی این شهرستان علی رغم تولید کم به استان های دیگر فرستاده می شود هرچند که به دلیل افت بازار صادرات آن کمرنگ شده است.

چرم دوزی به منظور تولید کیف و کفش نیز از مواردی است که در شهرستان انجام می شود. با توجه به وجود چرم در شهرستان تبریز و واردات از آن جا می توان واحدهای چرم دوزی دیگری احداث کرد. گلیم بافی،ساخت مجسمه های مسی، آبگینه، رودوزی سنتی، نساجی سنتی و گل سازی با فوم مشاغلی هستند که در حال حاضر در سطح نه چندان گسترده در حال انجام هستند و می توان به صورت گسترده تری روی آن ها کار کرد. عروسک دوزی نیز در این شهرستان قابلیت انجام دارد و پیشنهاد می شود.[15]

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

مشاغل	مزیت
پرورش گوسفند	1
پرورش گاو	2
پرورش دام های اصلاح نژادی	3
احداث باغ انگور	4
کشت پیاز	5
کشت سیر	6
کشت گندم وجو	7
احداث باغ گردو	8
احداث باغ بادام	9
کشت زعفران	10
فرآوری انگور	11
کشت گیاهان دارویی	12
فرآوری گردو و بادام	13
تولید نان	14
شیرینی پزی	15
تولید رشته آشی و پلویی	16
فرآوری پیاز	17
فراوری سیر	18
ایجاد صنایع وابسته به فولاد	19
پرورش بلدرچین	20
پرورش بوقلمون	21
تولید ادوات کشاورزی	22
تولید خوراک دام	23
تولید کمپوست	24
بسته بندی خشکبار	25
پرورش شتر	26
پرورش بز	27
پرورش زنبورعسل	28
کاشت صیفی جات	29
کاشت سبزیجات	30
احداث باغ فندق	31
احداث گلخانه تولید صیفی جات	32
احداث گلخانه تولید گل و گیاه	33
سبدسازی و کارتن سازی	34
پرورش مرغ	35
کشت حبوبات	36
کشت سیب زمینی	37
احداث اقامتگاه بومگردی	38
احداث رستوران های بومی	39
تجارت	40
پرورش ماهی سردابی	41
قالی بافی	42
چرم دوزی	43
تولید لوازم و قطعات خودرو	44
تولید مصنوعات چوبی(زغال)	45
احداث باغ زردآلو	46
احداث باغ گلابی	47
احداث باغ سیب	48
پرورش کبک	49
تولید لبنیات شتر	50

*این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی(ره) تهیه و تدوین شده است.