بهارستان

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

 در تحلیل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلی كه هنوز در شهرستان راه‌اندازی نشده و پتانسیل ایجاد آن‌ها در شهرستان وجوددارد، اشاره شده‌است. مزیت‌های شغلی به ترتیب اولویت در ادامه آورده شده‌است.

1. صنعت

2. باغداری

3. دامداری

4. صنایع دستی

5. طیور

6. صنایع غذایی

7. صنایع تبدیلی و تکمیلی

8. شیلات

9. خدمات

10. زراعت

• صنعت

مشاغل صنعتی از مهم ترین عوامل توسعه اقتصادی کشور است. اما در کشور ما آن گونه که باید به آن توجه نشده است و لازم است از پتانسیل های هر شهرستان در این حوزه برای پیشرفت اقتصادی کشور استفاده شود. در شهرستان بهارستان، تعدادی واحد صنعتی در زمینه های مختلف وجود دارد اما پتانسیل های شهرستان نشان دهنده این موضوع است که همچنان برای ایجاد واحدهای صنعتی جدید ظرفیت وجود دارد.

1. در این شهرستان تعدادی معدن در زمینه تولید شن و ماسه وجود دارد و استخراج و فراوری معادن نامبرده شده ازجمله ظرفیت‌های مهم اقتصادی منطقه است. فعال سازی کامل این معادن با در نظر داشتن اصول زیست‌محیطی می‌تواند نقش مهمی درتوسعه درآمدهای اقتصادی شهرستان بهارستان و همچنین سرعت یافتن روند تولید و اشتغال استان داشته باشد.

2. تولید مصنوعات چوبی نظیر مبل و کابینت در شهرستان بهارستان جایگاه ویژه ای دارد و با توجه به تقاضای زیاد این محصولات، می توان جهت احداث کارگاه های بیشتر در این زمینه سرمایه گذاری کرد.

3. علیرغم اینکه تولیدی پوشاک و کفش در این شهرستان وجود دارد اما زمینه صادرات به شهرستان های مجاور فراهم است؛ لذا کار کردن در این زمینه از جمله پیشنهادات مناسب برای دستیابی به اشتغال پایدار است.

4. مشاغلی مانند تولید لباس نظامی، فرآوری فلزات مانند تولید میلگرد و تولید آهن آلات پروفیل نیز زیر ساخت های توسعه را دارند. تولید مصالح ساختمانی نیز از جمله پیشنهاداتی است که به دلیل رونق ساخت و ساز در شهرستان، قابل سرمایه‌گذاری است.

• باغداری

1. در شهرستان بهارستان به دلیل وجود مشاغل صنعتی فراوان، باغداری به مقدار محدودی انجام می شود. باغ ها و محصولات باغی عمدتا شخصی هستند و جهت رفع نیازهای خود خانوار به مصرف می رسند و وارد بازار فروش نمی‌شوند.

2. احداث گلخانه‌ی صیفی جات از جمله مشاغلی است که در شهرستان مزیت دارد. تاکنون گلخانه‌ی گل و گیاه زینتی در شهرستان راه اندازی نشده است، اما قابلیت ایجاد و توسعه برای آن باتوجه به بازارفروش آن وجود دارد. همچنین کاشت صیفی‌جات و سبزیجات در فضای آزاد نیز انجام می‌شود و قابلیت توسعه دارد.

3. میزان مصرف قارچ در سال های اخیر رشد خوبی داشته و سرانه مصرف بالا رفته است. مشتری داشتن این محصول از یک سو و غنی از پروتئین و ویتامین بودن آن از سوی دیگر، باعث شده که جایگزین مناسبی برای گوشت باشد. پرورش قارچ از شغل هایی است که می توان با سرمایه اولیه کم و محیط کوچک شروع کرد. یک دوره کامل پرورش قارچ 60 روز طول می کشد که قابلیت کاهش به 35 روز را دارد. راه اندازی این کسب و کار باتوجه به مسافت کم شهرستان تا تهران و کرج و وجود بازارهای فروش بزرگ در این دو کلانشهر اهمیت بسیاری دارد و می توان نسبت به آن سرمایه گذاری نمود.

• دامداری

دامداری در شهرستان بهارستان تنها محدود به تعدادی واحد کوچک پرورش گاو و گوسفند می شود، حتی شیر و سایر مواد پروتئینی و لبنی مورد نیاز شهرستان از طریق واردات تامین می شود. طبق بررسی‌های صورت گرفته و مصاحبه با کارشناسان، اقلیم شهرستان جهت نگهداری دام بومی مناسب نمی باشد و در صورت تمایل به انجام این کار باید دام سبک یا سنگین اصلاح نژاد شده یا دورگ که گونه ی مقاوم تری جهت سازگاری با شرایط محیطی است، انتخاب شود.

(نکته: امروزه به منظور بهره برداری بهینه از دام سنگین، از گاو های دورگ استفاده می‌شود. این دام‌ها، حاصل تلقیح نژاد اصلی و نژاد بومی هستند. گوساله ای که از طریق آمیخته گری متولد می شود هم برخی خصوصیات ارثی گاو نر اصیل و هم برخی خصوصیات ارثی گاو ماده بومی را دارا است. در نسل های بعدی به تدریج صفات منتقل شده از گاو های اصیل در گوساله ها ظاهر می شود و تولیدات شیر و گوشت اغلب آنها نیز به نحو قابل توجهی بیشتر می شود.)

• صنایع دستی

صنایع دستی چکیده و ثمره ذوق و هنر هنرمندان و صنعتگرانی است که با دستان پرتوانشان روح و جان فرهنگ و هنر به یادگار مانده از نیاکان خویش را جاودانه می‌سازند. در زیر به تعدادی از فعالیت های هنری این شهرستان می پردازیم:

1. صنعت قالی بافی شهرستان بهارستان از جمله فعالیت های پرسود است؛ زیرا بیشتر جوانان و بانوان شهرستان به این فعالیت مشغول هستند و با توجه به بازار فروش مناسب، این فعالیت همچنان مزیت دارد.

2. همچنین با تولید فرش با کیفیت می توان به صادرات در این زمینه فکر کرد. این کسب و کار را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد.

3. بافندگی نیز از دیگر مشاغل خانگی و سنتی این شهرستان به شمار می‌رود که به دلیل آموزش آسان طرفداران زیادی دارد.

4. در ادامه نیز می‌توان از گلیم بافی و منجوق دوزی به عنوان مشاغل سنتی درحال انجام یاد کرد که در صورت فراهم بودن بازار فروش قابلیت توسعه دارند.

• طیور

با توجه به اقلیم گرم و خشک شهرستان بهارستان پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و حساس محسوب می شود؛ به همین دلیل طرفداران کمتری دارد. پرورش طیور این شهرستان محدود به تعدادی واحد نگهداری مرغ بومی، بوقلمون، مرغ گوشتی و تخمگذار می شود که بصورت صنعتی یا خانگی درحال فعالیت هستند و برای گسترش پتانسیل دارند.

1. پرورش مرغ بومی نسبت به مرغ صنعتی تلفات کمتری دارد. مرغ بومی نسبت به بیماری‌ها، گرما و سرما مقاوت بیشتری دارد و این امر باعث سود دهی بیشتر  می شود. هرچند تلفات در مرغداری ها اجتناب ناپذیر است اما در صورت رعایت بهداشت و واکسیناسیون می توان مرگ و میر مرغ ها را به حداقل رساند. اگر در پرورش مرغ بومی یا همان مرغ محلی از تجهیزات مدرن استفاده شود، سود بیشتری نصیب پرورش دهنده می شود. اما با خلاقیت می توان تجهیزات پرورش شامل: آبخوری، دان خوری، لانه تخم گذاری و…را با وسایل ساده ساخت. درواقع با کمترین تجهیزات می توان به پرورش مرغ بومی پرداخت.

2. گوشت بوقلمون دارای خواص غذائی ویژه ای است و محدودیت مصرف خاصی نیز ندارد؛ بنابراین می تواند جایگزین مناسبی برای گوشت قرمز علی الخصوص در بیمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدودیت هایی همراه است، مطرح گردد. از دیگر امتیازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفید و قرمز در یک لاشه است. گوشت سفید 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن یک لاشه 8 کیلویی را تشکیل می دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.

3. پرورش مرغ تخمگذار علاوه براینکه به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می کند نقش به‌سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا می‌کند. در صورتی که شخص بخواهد مشغول به پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت محدود شود نیاز به تکنولوژی پرهزینه‌ای ندارد و با بهره گیری از امکانات کم و موجود در روستا یا محل زندگی خود می تواند شرایط اجرای طرح را فراهم کند. پرورش مرغ تخم‌گذار حتی به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت پیدا کردن بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است. همچنین پیدا کردن بازار فروش با حاشیه سود بالا از امور مهم درمورد این کسب و کار است که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی امکان پذیر است.

4. گوشت مرغ به سبب مزیت‌های فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند مطرح و نیاز عمومی منطقه و کشور را در این زمینه مرتفع نماید. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم وبهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است.

• صنایع غذایی

راه‌اندازی کسب و کار فراوری محصولات کشاورزی مهم ترین روش برای ایجاد اشتغال و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی محسوب می‌شود که کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده از منابع را تا حد امکان ممکن می‌کند. یکی از مشاغل پیشنهادی این حوزه، فرآوری صیفی جات تولیدی است. باتوجه به میزان محصولات تولیدی، راه‌اندازی کسب‌وکار تهیه رب و پودر گوجه فرنگی و ترشی و شور مزیت دارد.

1. صنعت تولید رب گوجه فرنگی دارای کاربردهای فراوانی از قبیل چاشنی و بهبود دهنده رنگ و طعم انواع غذا، ماده اولیه سس‌ها و کنسروها است. پودر گوجه‌فرنگی محصولی است كه زمان زیادی از تولید آن در كشور نمی گذرد و در همین مدت هم توانسته جای خود را در بازار باز كند.

2. ترشی و شور، بیشتر به‌عنوان یک چاشنی در کنار غذا مصرف می شود و به دلیل خاصیت اسیدی که دارد، باعث افزایش اشتها و میل به غذا خوردن در افراد می‌شود. این محصول یکی از فرآیندهای نگهداری طولانی‌ مدت صیفی‌ و سبزیجات است. در جوامع امروزی به دلیل افزایش مشغله افراد و شاغل بودن بسیاری از زنان، فرصت کافی برای تهیه آن در منزل و توسط خود افراد وجود ندارد و اکثر خانواده‌ها تمایل دارند ترشی و شور موردنیاز خود را به‌صورت آماده تهیه نمایند.

3. با توجه به میزان سبزیجات تولیدی در شهرستان، راه‌اندازی کسب‌وکار فرآوری سبزی جات شامل پاک کردن، خشک کردن، سرخ کردن و بسته بندی دارای مزیت است. قسمت‌های مختلف سبزیجات مانند: برگ، غنچه، ساقه، ریشه، غده، پیاز، گل، میوه و دانه به‌صورت خام، پخته، خشک‌شده، پودر شده یا کنسروی به مصرف می‌رسند. فرآوری انواع سبزی‌ها به شکل صنعتی، نیمه‌صنعتی و خانگی صورت می‌گیرد، بر همین اساس می‌توان کارخانه‌های بزرگ، سوله و کارگاه‌های متوسط و یا کوچک و حتی منزل را برای تولید این نوع محصولات استفاده کرد که البته بایستی دارای شرایط بهداشتی منطبق بر استاندارد باشد.

4. تولید میوه خشک نیز در حال حاضر در سطح خانگی انجام می‌شود و درصورت فراهم کردن مواد اولیه، قابلیت گسترش و احداث واحدهای بزرگتر وجود دارد. خشک کردن میوه‌جات، یکی از روش‌های جلوگیری از فساد میکروبی آن‌ها است. در این روش، در اثر کاهش میزان رطوبت، امکان فساد میکروبی بسیار کم شده و سرعت دیگر واکنش‌های مضر نیز، به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد. خشک کردن، ضمن اینکه روی محصول اثر حفاظتی دارد، وزن و حجم آن را نیز به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد، در نتیجه از هزینه‌های حمل و نقل و ذخیره‌سازی نیز می‌کاهد. 

• صنایع تبدیلی و تکمیلی

1. با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از آن در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد. لذا صنایع تبدیلی می‌تواند زمان استفاده را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات می‌گردد.

2. باتوجه به تولید قارچ در شهرستان، بسته‌بندی قارچ از جمله مشاغل مزیت داری است که ارزش افزوده خوبی را ایجاد می‌کند.

3. خوراک دام و طیور از جمله محصولات مورد نیاز شهرستان بهارستان است که در صورت تولید، زمینه برای مصرف آن در داخل شهرستان و همچنین صادرات، فراهم می‌باشد. با اجرای پروژه های صنعتی که از ضایعات کشاورزی و… خوراک دام تولید شود، هم غذای مورد نیاز دام‌ها تأمین می شود و شهرستان را به خودکفایی سوق می دهد و هم استفاده از مواد اولیه ارزانتر در تولید این محصول سبب خواهد شد تا قیمت تمام شده آن پایین تر و در نتیجه قیمت فروش آن نیز پایین باشد. تولید خوراک دام می تواند زمینه اشتغال خوبی را به طور مستقیم و غیر مستقیم برای افراد ایجاد کند.

• شیلات

در حوزه شیلات تعداد محدودی استخر پرورش ماهی قزل آلا در شهرستان وجود دارد که در صورت تامین آب، به دلیل تقاضای بالای مردم قابل سرمایه‌گذاری است.

ماهیان سردآبی در محدوده دمایی 18-12 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. ماهی قزل آلا یکی از معروف ترین گونه های ماهیان سردآبی است. قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است، آهن در خونسازی و همچنین در حفظ مقاومت بدن در برابر میکروبها نقش مهمی به عهده دارد. علاوه بر آن، آهن موجود در قزل آلا، جذب آهن منابع گیاهی را هم افزایش می دهد؛ بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد. نتایج مطالعات نشان می دهند امگا ۳ ماهی قزل آلا می تواند فشار خون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنج های آن به طور قابل توجهی بکاهد؛ بنابراین این نوع ماهی با توجه به قیمت و طعم مناسب طرفداران زیادی در بین مردم دارد؛ لذا راه اندازی پرورش آن، علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، سوددهی خوبی را خواهد داشت.

• خدمات

1. شهرستان بهارستان جاذبه ی دیدنی و گردشگری خاصی ندارد و به همین خاطر نیازی به راه اندازی هتل و اقامتگاه نمی باشد. احداث رستوران بومی می تواند سبب پیشرفت شهرستان و اشتغالزایی و سوددهی شود. رستوران‌ بومی جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی محسوب می‌شود و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کارهای زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذا های محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود.

2. خیاطی نیز از دیگر مشاغل پیشنهادی در این حوزه است که مزیت دارد.

• زراعت

حوزه ی زراعت در شهرستان بهارستان بدلیل عدم وجود زمین مناسب برای این کار، شغل مزیت داری ندارد.

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 32 تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

*این فایل با تهیه و تدوین کمیته امداد امام خمینی (ره) تهیه و تدوین شده است.