اسلام آباد غرب

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌وكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌شده‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان اسلام آباد غرب ارائه‌شده‌است.

 

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطوريكه در قسمت مقدمه اشاره‌شده مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجوددارد، اشاره شده‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌است.

1. دامداری
2. زراعت
3. صنایع غذایی
4. صنایع تبدیلی و تکمیلی
5. باغداری
6. طیور
7. صنایع دستی
8. صنعت
9. خدمات

 

· دامداری

دامداری به عنوان یکی از حوزه های بخش کشاورزی رونق خوبی در کشور دارد. حوزه دامداری با یکی از مهم ترین نیاز های انسان، یعنی نیاز به منابع غذایی و خصوصا منابع پروتئینی مرتبط است. فعالیت در این حوزه شغلی و افزایش بهره وری در آن، می تواند از راهکارهای کاهش وابستگی به درآمد نفتی باشد و عاملی برای توسعه صنایع غذایی، تبدیلی و تکمیلی کشور محسوب شود. دامداری یکی از حرفه هایی است که تعدادی از مردم شهرستان اسلام اباد غرب خصوصا مردم روستاها به آن اشتغال دارند. دامداری در این منطقه اکثرا به صورت سنتی انجام می شود. البته تعدادی دامداری صنعتی و نیمه صنعتی هم در منطقه وجود دارد. گاو، گوسفند و بز گوشتی از جمله دام های پرورشی این شهرستان هستند. تولید گوشت و شیر به میزان بالا ثمره  دامداری این شهرستان است. پرورش هردو نوع دام سبک و سنگین در این شهرستان دارای مزیت است اما از آن جایی که شهرستان اسلام آباد مراتع خوبی دارد و پرورش گوسفند در این منطقه بسیار خوب جواب می دهد، بنابراین پرورش گاو در اولویت بعدی قرار می گیرد. لازم به ذکر است گوسفند در این شهرستان به صورت پرواربندی و پرورش گوسفند داشتی (میش) انجام می شود.

در سال‌های اخیر پرواربندی گوسفند به دلیل سودآوری بالا و ریسک کم، طرفداران بسیاری پیدا کرده و با اقبال عمومی مواجه شده است. از مزیت‌های اقتصادی این کسب و کار می توان به اشتغال زایی در مناطق مختلف، تولید گوشت مرغوب و پشم اشاره نمود. گوسفند در مقايسه با ساير حيوانات به جيره نگهدارى کمترى احتياج دارد و بيشتر غذاى دريافتى را صرف رشد و نمو مى‌کند همچنین نسبت به سایر دام‌ها مثل بز و طیور، مقاومت خوبی به بیماری‌ها و شرایط نامناسب رطوبتی و دمایی دارد. بنابراین میزان تلفات در این دام بسیار پایین‌تر بوده و ضرر اقتصادی کمی را از این جهت به دامدار وارد می‌کند. پرواربندی گوسفند نیاز به تجهیزات ارزان قیمتی داشته و به دلیل ریسک کم و بازگشت سریع سرمایه در کوتاه مدت، از جذابیت مالی مطلوبی برخوردار است. طرح پرواربندی گوسفند از نظر اقتصادی ظرفیت بالایی داشته و به دلیل نیاز مداوم بازار به گوشت گوسفند و میزان تولید کم آن در داخل کشور، تقاضا برای گوشت گوسفند پا برجا بوده و هر میزان تولید به راحتی به فروش خواهد رسید. از این رو بحث رقابت در این حوزه چندان مطرح نبوده و جزء دغدغه‌های پرورش‌دهندگان نیست. با توجه به مزیت های مطرح شده طرح پروار بندی گوسفند مزیت دارد.

پرورش گوسفند نسبت به سایر حیوانات، بیشتر مورد توجه دامداران قرار گرفته؛ زیرا توان گوسفند برای تحمل اقلیم های متفاوت بیشتر است، جیره غذایی کمتر و در نتیجه هزینه کمتری نیاز دارد، تمامی فرآورده های دامی مانند گوشت، شیر، ماست، کره، و حتی پشم و پوست دام پرکاربرد هستند و فروش این فرآورده ها در تمامی روزهای سال انجام می‌شود. قیمت گوشت گوسفند بالا است و به علاوه اجزای گوسفند مانند دل، قلوه، جگر، سیرابی، کله پاچه، خوش گوشت و … نیز قابل فروش هستند. خرید دام برای قربانی کردن در ایام مذهبی مانند عید قربان و … موجب رونق این کسب و کار می‌شود؛ بنابراین گسترش پرورش گوسفند سوددهی خوبی را خواهد داشت.

در بین گوسفندان پرورشی در شهرستان اسلام آباد غرب، نژاد سنجابی پرورش داده می شود. گوسفند سنجابی نژادی دنبه دار با جثه‌ای بزرگ و دست و پایی بلند است. صورت آن قهوه‌ای تا قهوه‌ای کمرنگ و بدن آن از پشمی بلند، نسبتا سفید و ضخیم پوشیده شده است. از لحاظ تولید جزء گوسفندان گوشتی و گوشتی- پشمی بوده، دارای تولید شیر مناسب، مقاوم نسبت به شرایط محیطی و سرعت رشد و کیفیت پشم مناسبی دارد.

دامداران در کنار پرورش گوسفند به پرورش بز گوشتی نیز می پردازند. به طورکلی بز به‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف دنیا پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز به‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود.

در حال حاضر دام های سبک موجود بومی هستند و کسی به عرصه پرورش دام های سبک اصلاح نژاد شده وارد نشده؛ اما در بین دام های اصلاح نژادی، پرورش بز سانن در این شهرستان به خوبی جوابگو است. بز سانن یک نژاد شیری پرتولید است که نسبت به بزهای بومی، تولید شیر بسیار بیشتری دارد و می‌تواند بخشی از نیاز کشور به شیر و پروتئین حیوانی را تأمین نماید. نرخ تبدیل مواد خوراکی به شیر در بزهای سانن بالاتر می‌باشد که این امر موجب افزایش بازدهی بز سانن از خوراک مصرف شده توسط آن می‌شود. کسب و کار پرورش بز سانن موجب اشتغال‌زایی و رغبت بیشتر جوانان به امر دام‌پروری می‌شود. هر کیلوگرم شیر بز با قیمت بیشتری نسبت به شیر گاو فروخته می‌شود و در نقاط مختلف کشور طرفداران خاص خود را دارد.

گاوهای پرورشی در شهرستان اسلام آباد غرب، شامل گاوهای بومی، هلشتاین و دورگه هستند و می توان در زمینه توسعه پرورش آن ها اقدام کرد.

گاو هلشتاین که به نام هولشتاین هم شناخته می شود جزء سنگین وزن ترین گاوهای شیری در جهان است. این نژاد که از نظر تولید شیر بهترین نژاد در میان گاوهای شیری است حدودا ۷۲۴۰ لیتر شیر در سال تولید می کند. درصد چربی این شیر 65/3 درصد  و درصد پروتئین آن ۳ درصد است.

امروزه به منظور بهره برداری بهینه، از گاو های دورگ استفاده می‌شود. که این موارد حاصل تلقیح نژاد اصلی و نژاد بومی هستند. گوساله ای که از طریق آمیخته گری متولد می شود هم برخی خصوصیات ارثی گاو نر اصیل را دارا می باشد و هم برخی خصوصیات ارثی گاو ماده بومی را دارد. در نسل های بعدی به تدریج صفات منتقل شده از گاو های اصیل در گوساله ها ظاهر می شود و تولیدات شیر و گوشت اغلب آنها نیز به نحو قابل توجهی بیشتر می شود.

امروزه با توجه به رشد جمعیت کشور و نیاز روز افزون جامعه به گوشت و مواد گوشتی و نقش مهم این محصولات در تامین پروتئین و غذای افراد جامعه، پرورش دام های پر بازده به منظور افزایش تولید و خودکفایی غذایی کشور، امری لازم و ضروری است. گاوهای بومی ایران به لحاظ تنوع و اختلاف ژنتیکی، ویژگی های خاص نژادی و مقاومت های طبیعی ایجاد شده در آن ها طی قرن ها زیست در شرایط سخت محیطی و آب و هوایی مختلف به عنوان یک منبع عظیم تولید شیر و گوشت می تواند نقش موثر در تامین مواد پروتئین حیوانی و اقتصاد جامعه ایفا نماید. در ضمن به عنوان مثال طبق آماری که اخیرا تهیه و ارائه شده است حدود 95.5% شیر مصرفی و حدود 50% گوشت مصرفی انسان در سطح جهان از گاو به دست می آید. پوست گاو نیز به عنوان یک محصول با ارزش دامی امروزه به میزان 10 تا 20 درصد مصارف چرم سازی را تامین می کند، حتی شاخ و سم و فضولات حیوان نیز ارزش اقتصادی داشته و به روش های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. لازم به ذکر است می توان در این شهرستان دامداری های سنتی را به سمت دامداری های صنعتی سوق داد. هرچند که برای دامداری سنتی ریسک کمتری نیاز است اما سود حاصل از دامداری صنعتی در صورت رعایت اصول، بسیار بیشتر است. ضمن اینکه در مقايسه قيمت تمام شده محصولات دامي در دو روش سنتي و صنعتي مي توان گفت در دامداري هاي سنتي چون نگاه توليد، معيشتي و خانوادگي است، هزينه هاي نيروي انساني را لحاظ نمي كنند و تصور اذهان بر اين است كه قيمت تمام شده نسبت به دامداري هاي صنعتي پايين تر است، اما اگر بازده توليد و ميزان خروجي محصولات در كنار هم قرار بگيرد، خلاف اين اثبات خواهد شد.

زنبورداری از حرفه هایی است که در این شهرستان به میزان کم به آن پرداخته می شود. البته دلیل اینکه از این حرفه کمتر استقبال شده است، نبود پتانسیل برای زنبورداری نیست؛ بلکه افراد به دلیل عدم آگاهی به این کسب و کار روی نیاورده اند. شهرستان اسلام آباد غرب پوشش گیاهی بسیار خوبی دارد و زمینه مناسبی برای زنبورداری در این منطقه فراهم است. پرورش زنبور اگر همراه با رعایت اصول علمی صورت پذیرد، می تواند پیشه‌ای سودآور باشد. زندگی این حشرات به سبک کلنی باعث شده تا پرورش دهندگان زنبور از اشتغالی پایدار بهره مند شوند چراکه میزان بالای زاد و ولد زنبورها باعث سودآوری بیشتر برای پرورش دهندگان خواهد شد. بر خلاف افکار غالب عمومی که تصور می کنند مهمترین فایده زنبورعسل، تولیدعسل  و سایر محصولات و فراورده های مرتبط با شهد و عسل است، در واقع بالغ بر 90 درصد فواید زنبورعسل مربوط فعالیت گرده افشانی است. عدم فعالیت زنبورها و دیگر حشراتی که گرده افشانی را انجام می دهند باعث عدم باروری و نابودی تدریجی گیاهان و درختانی که برای گرده افشانی به این آنها وابسته اند می شود. افراد با تجربه معمولا در کنار پرورش زنبور عسل به کشاورزی و تولید محصولات زراعی می پردازند و با یک تیر دو نشان می زنند، زیرا با ادغام این 2 فعالیت علاوه بر تامین مواد غذایی برای زنبورها به دلیل کیفیت در گرده افشانی، به کشت و زراعتی با کیفیت و محصولی بی نظیر نیز دست خواهند یافت.

 

· زراعت

زراعت یکی از حوزه های شغلی مهم در بخش کشاورزی است که تولید بسیاری از محصولاتی که نمی توان از سبد غذایی خانوارها حذف کرد در این حوزه قرار می گیرد. شهرستان اسلام آباد غرب توجه خوبی به تولید محصولات زراعی داشته است.

گندم و جو از غلاتی هستند که به میزان انبوه در این شهرستان تولید می شوند و توسعه کشت آن‌ها توجیه اقتصادی دارد. در میان محصولات کشاورزی، کاشت گندم نسبت به بقیه کم دردسرتر است.گندم در بازه زمانی حدودا هشت ماهه به ثمر نشسته و به مرحله سود دهی می رسد. گندم در دو نوع بهاره و پاییزه کشت می شود که محصول دهی پاییزه آن بیشتر است بنابراین می توان در هر منطقه ای گندم برداشت کرد. علاوه بر خود گندم، کاه آن نیز مشتری خاص خودش را دارد.  بعد از برداشت محصول، زمین آن هم می تواند چراگاه گوسفندان باشد. خرید تضمینی گندم همه ساله توسط دولت انجام می گیرد. خود کشاورز هم می تواند گندم را بفروشد و درآمد خوبی کسب کند. کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانه ای در اختیار کشاورزان قرار می گیرد.

جو بعد از گندم بیشترین سطح زیر کشت را در ایران به خود اختصاص داده است. در ایران اراضی وسیعی وجود دارد که بدلیل شوری، عمق کم خاک و شور بودن آب زراعی صرفا برای تولید جو مناسب است. جو از دیر باز در سبد تغذیه دام جایگاه ویژه داشته و به صورت دانه و علوفه سبز مورد استفاده قرار می گیرد. از این گیاه برای تهیه نان و پخت سوپ استفاده می شود. این گیاه در تهیه غذای کودک نیز کاربرد دارد. جوشانده جو داروي خوبي براي مبتلايان به تب و كم خوني و سوء هاضمه بوده و پایین آورنده کلسترول است.

کلزا از دانه های روغنی است که کشت آن در شهرستان رواج پیدا کرده و توسعه کشت آن مزیت دارد. کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم می‌باشد و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگردان بقای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور در بسیاری از کشورهای دنیا متداول است. روغن کلزا ازجمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و با داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال و استفاده ملل‌های مختلف قرارگرفته است. تحقیقات دانشمندان نشان می ­دهد که دانه کلزا 40-30 درصد روغن و کنجاله‌اش50-40 درصد پروتئین دارد.

آفتابگردان از دیگر دانه های روغنی است که در این شهرستان به میزان خوبی کشت می شود. آفتابگردان روغنی در مقابل امراض و آفات مقاوم است و کشت آن سوددهی خوبی دارد. آفتابگردان یکی از نباتات روغنی مهم جهان است که از نظر تولید روغن، بعد از سویا در مقام دوم قرار دارد و بیش از 14% کل روغن نباتی جهان را تولید می کند. با توجه به واردات روغن، گسترش این مورد نیز از مزیت های خوب شهرستان است.

شهرستان در زمینه کشت حبوبات نیز وضعیت خوبی دارد. نخود و عدس از حبوباتی هستند که در این شهرستان کشت می شوند. البته سطح زیر کشت نخود بیشتر از عدس است اما برای  گسترش سطح زیر کشت هردو محصول پتانسیل خوبی در شهرستان وجود دارد. این محصولات از جایگاه خوبی در سبد غذایی خانوارهای ایرانی دارند. نخود و عدس از جمله حبوباتی هستند که که آب زیادی مصرف نمی کنند و وابستگی آن ها به آب عادی است. قرار دادن نخود و عدس در تناوب کشت گندم به علت افزایش ازت خاک باعث حاصلخیزی خاک می‌شود و میزان تولید گندم را بالا می‌برد.

از دیگر محصولات زراعی که در این شهرستان کشت می شود و ارزش غذایی و اقتصادی بالایی دارد، گیاهان دارویی است. اخیرا طرح کشت گیاهان دارویی در استان کرمانشاه و همچنین شهرستان اسلام اباد غرب اجرا شده است که می توان در زمینه توسعه کشت این گیاهان گامی موثر برداشت و علاوه بر ایجاد ارزش افزوده برای شهرستان، اشتغالزایی خوبی را نیز رقم زد. کاسنی، گل گاوزبان و گزنه انواعی از گیاهان دارویی این شهرستان هستند. تقاضای مصرف گیاهان دارویی به علت روی گردانی از داروهای شیمیایی و یا حتی استفاده برخی از این محصولات در تولیدات کارخانه‌های بزرگ دارویی همواره رو به افزایش است. گیاهان دارویی گونه‌ها و مصارف مختلفی دارند. از این گیاهان نه تنها برای درمان بیماری‌ها بلکه در صنایع کنسروسازی، نوشابه سازی، ‌عطر سازی و غذایی نیز استفاده می‌شود.

زعفران از دیگر محصولات زراعی شهرستان اسلام اباد غرب است. زعفران گیاهی است که به آب کمی احتیاج دارد و دارای ارزش اقتصادی بالایی است. با توجه به ارزش اقتصادی بالایی که این محصول دارد بهره‌برداران شهرستان اسلام آباد غرب، استقبال خوبی از کشت این محصول داشته اند. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می کند. ایران اولین کشور تولیدکننده زعفران بوده که قریب به 90 درصد از زعفران جهان را تأمین می کند. مصرف زعفران در ایران بالا است و نه تنها می تواند نیاز منطقه زیرکشت را تامین کند بلکه درسراسر ایران نیز مشتری دارد.

ذرت علوفه ای از دیگر محصولات زراعی شهرستان اسلام اباد غرب است. این محصول سازگاری مناسبی با شرایط اقلیمی شهرستان دارد. ذرت علوفه ای از محصولات مهمی است که به عنوان خوراک دام، خصوصا گاو و گوسفند مطرح است. گیاه ذرت مواد قندی و نشاسته زیادی دارد و یکی از بهترین گیاهان برای تولید علوفه سبز است. این نوع ذرت دارای مقادیر زیادی مخصوصا نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کلسیم است، به آسانی هضم شده و سیلوی آن برای دام های پرواری مناسب ترین خوراک است. بنابراین با توجه به سازگاری این محصول با شرایط شهرستان، توسعه کشت آن مزیت دارد.

چغندرقند از دیگر محصولات زراعی شهرستان است که در بعضی از مناطق شهرستان که شرایط کشت آن فراهم است،  به میزان زیاد کشت می شود؛ بنابراین افزایش تولید این محصول سوددهی خوبی دارد. کشت چغندرقند علاوه بر این که از نظر اقتصادی بسیار سودآور است، می تواند در اصلاح خاک و کنترل علف های هرز نیز مؤثر بوده و از این رو به راحتی می توان این گیاه را در تناوب با گیاهان دیگر قرار داد. به خاطر سازگاری زیاد این گیاه با شرایط مختلف آب و هوا و خاک، در اکثر نقاط می توان آن را کشت کرد. این گیاه با ریشه های عمیق خود نفوذپذیری خاک را افزایش داده و خاک مناسبی را برای کشت های بعدی آماده می کند. همچنین از چغندرقند علاوه بر قند محصولات دیگری مثل برگ چغندر و تفاله مخلوط با ملاس (بعد از برداشت قند در کارخانه) به دست می آید که می تواند مورد تغذیه دام قرار گیرد. لازم به ذکراست که کشت چغندرقند به آب زیادی نیاز دارد و با توجه به شرایط کم آبی شهرستان، لازم است در رابطه با میزان کشت آن نظارت صورت بگیرد و این محصول بیش از حد نیاز کشت نگردد.

سیب زمینی از محصولات زراعی مهمی است که به میزان مناسبی در شهرستان تولید می شود و زمینه خوبی برای افزایش سطح کشت آن وجود دارد اما با توجه به اینکه مقداری مشکل کم آبی در این شهرستان وجود دارد، لازم است کشت این محصول به صورت کنترل شده باشد و در تولید آن زیاده روی نشود زیرا سیب زمینی محصولی است که آب زیادی مصرف می کند. سیب زمینی بعد از گندم، برنج و ذرت، بیشترین سهم را در میزان تولید محصولات غذایی داراست و نقش مهمی در تغذیه و سبد غذایي جمعیت جهان دارد. در کشـورهاي درحال توسعه، اهمیت غذایی سیب زمینی به مراتب بیشتر است و در ایران نیز بعد از گندم، رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. سیب زمینی بیشتر از هر نوعی از غلات، مواد مغذی مورد نیاز انسان را در زمان كمتر و با زمین كمتر و در شرایط آب و هوائی دشوار تر می تواند تامین كند.

پیاز از دیگر محصولاتی است که در این شهرستان کشت می شود. این گیاه متعلق به فصل خنک است و بهترین دما برای جوانه زدن بذر پیاز 18 درجه سانتی‌گراد و حداقل و حداکثر دما برای این مرحله از رشد به ترتیب 7 و 29 درجه سانتی‌گراد است. این محصول از مهم‌ترین محصولاتی است که در سطح وسیعی در تمام دنیا کشت می‌گردد و به‌عنوان چاشنی و طعم‌دهنده در اکثر غذاها استفاده می‌شود و دارای مصارف پزشکی و دارویی متعددی است؛ بنابراین بازار مصرف خوبی داشته و توسعه آن توجیه اقتصادی دارد. لازم به ذکر است پیاز نیز محصولی است که به آب زیادی احتیاج دارد و توسعه کشت آن باید کنترل شده باشد.

یونجه نیز از محصولاتی است که در کنار سایر محصولات کشاورزی تا حدودی کشت می شود و قابلیت افزایش تولید این محصول در شهرستان وجود دارد. در میان گیاهان علوفه ای، یونجه به خاطر ارزش غذایی بالا و عملکرد خوب از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین به علت وجود باکتریهای ریزوبیوم در ریشه های خود قادر به تثبیت ازت هوا بوده که این ازت برای کشت بعدی قابل استفاده است و می توان حداقل تا ۳ سال محصول برداشت نمود. گیاه یونجه را به دلیل دارا بودن انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌ها سلطان گیاهان می‌نامند. یونجه، گیاهی است غریب که امروزه در اذهان عمومی تنها به درد علوفه دام می‌خورد، درحالی‌که می‌توان استفاده‌های فراوانی از این گیاه پرفایده داشت. یونجه در درمان ضعف عمومی، ضعف بنیه، کم‌خونی و اعصاب مفید است و مغز و ستون فقرات را قوت می ‌بخشد. این گیاه خوراکی با خواص تغذیه‌ای فوق‌العاده، منبع غنی از ویتامین‌ها و همچنین املاح معدنی نظیر کلسیم، اسیدفولیک، منیزیم و پتاسیم به حساب می‌آید.

 

· صنایع غذایی

صنعت تولید غذا، ازنمونه فعالیت‌های توانمند در کشور به شمار می‌رود، عرصه‌ای که در صورت حمایت و برنامه‌ریزی می‌تواند به قطبی تأثیرگذار در توسعه صادرات غیر نفتی تبدیل شود. در سایه صنعت مواد غذایی، می‌ توان به گردش مالی بسیار بالا، سود آوری قابل توجه و توسعه صادراتی مضاعف رسید و طبیعتا مجموعه این موارد روند توسعه اقتصادی کشور را بهبود می بخشد. در شهرستان اسلام آباد غرب توجه نسبتا خوبی به صنایع غذایی شده است. اما بازهم پتانسیل هایی برای ایجاد صنایع غذایی جدید در این شهرستان وجود دارد.

همانطور که گفته شد گندم و جو به میزان انبوه در این شهرستان تولید می شود. در خصوص فراوری گندم یک کارخانه تولید ارد وجود دارد اما آرد تنها فراورده ای نیست که می توان از گندم تولید کرد. بلکه نشاسته، نان صنعتی، شیرینی، رشته آشی و پلویی، کیک، کلوچه و بیسکوییت و ماکارونی از دیگر فرآورده هایی هستند که می توان در این شهرستان تولید کرد. باید توجه داشت که ممکن است میزان گندم کشت شده در شهرستان برای تولید تمام فراورده های گفته شده، کافی نباشد که در این صورت می توان نسبت به واردات گندم از شهرستان های مجاور اقدام کرد. به هرحال تولید هرکدام از این محصولات مزایای مخصوص به خود را دارد که در ادامه به آن ها می پردازیم.

نشاسته گندم حاصل فرآیند کارخانه ای نشاسته گیری از گندم است که عصاره آن پس از تصفیه، خشک شده و به صورت پودر و یا خرده نشاسته به فروش می‌رسد. این نوع نشاسته برای پخت و ایجاد حالت ژلاتینه و قوام دهی مورد استفاده قرار می گیرد که برای رسیدن به این حالت نیاز به پخت طولانی تری دارد. این نشاسته بیشتر در دسرهای خاورمیانه ای مورد استفاده قرار می گیرد. باسلوق و راحت الحلقوم از نمونه این دسرها است.

در تولید نان به روش صنعتی، نان با استفاده از تکنولوژی روز دنیا، ماشین‌آلات مدرن و به صورت مکانیزه (تمام اتوماتیک) و بدون دخالت دست و در مقیاس بالا تولید می گردد. از مزایای تولید صنعتی نان، ارتقاء کیفیت نان، ارزش غذایی بیشتر، ضایعات کمتر، تنوع محصول و بسته بندی و استفاده بهینه از انرژی است.

شیرینی از دیرباز مورد توجه ایرانیان با ذائقه های مختلف  بوده و در تمامی مراسم ها و جشن ها کاربرد داشته است. پخت شیرینی در ابعاد وسیع و کارگاهی و حتی در محیطی کوچک (در خانه) امکان پذیر است. شیرینی محصولی است که در انواع متفاوت و با طعم های متنوعی تهیه می شود. به علاوه این که با تغییر در مواد تشکیل دهنده آن می توان برای افراد رژیمی هم شیرینی تهیه کرده و این افراد را نیز به بازار هدف خود اضافه کرد. این کسب و کار را می توان با تجهیزات کم و سرمایه پایینی شروع کرد و در زمان کوتاه با فروش محصول به سود بالایی رسید. پخت شیرینی یکی از مشاغل زودبازده بوده و یک فرصت شغلی مناسب مخصوصا برای زنان خانه دار محسوب می شود.یافتن بازار فروش محصول یکی از ضروریات این حرفه بوده که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی می توان به آن دست یافت . توجه به این نکته ضروری است که یکی از لازمه های موفقیت در این شغل گذراندن دوره های آموزشی مرتبط با پخت شیرینی است.

کیک، کلوچه، بیسکوئیت و امثال آن جزء محصولات خوراکی هستند که مزیت‌های خاصی در کشور ما دارند و ما می‌توانیم از این مزیت‌ها برای صادرات این محصولات استفاده کنیم. مثلا در کشور ما  ماشین آلاتی که برای تولید استفاده می شوند، ماشین آلات اتومات و مجهزی هستند که بهداشت هم آنها را تایید می­ کند. همچنین اکثر این محصولات بخاطر اینکه هزینه سوخت و فرآوری بسیار بالایی دارند و از طرفی، داخل کشور ما هزینه سوخت بسیار ارزان است و نیروی انسانی هزینه پایینی دارد، قیمت تمام شده نسبت به کشورهای دیگر که هزینه سوخت بالایی دارند، کمتر می شود. یکی دیگر از مزیت‌های این کالاها این است که در تمام دنیا مصرف می‌شوند یعنی اینکه اکثر دنیا این محصولات را می‌پسندند و از آن استفاده می‌کنند.

تولید ماکارونی نیز جزو کسب و کارهایی است که آینده خوبی دارد. ماکارونی یکی از رایج‌ترین غذاها در ایران محسوب می‌شود اما باز هم تبلیغات از مهمترین عناصر این شغل به حساب می‌آید. این روزها آن قدر تولیدات ماکارونی گسترده شده که برای فروش آن باید مهارت خاصی داشت. اما در هر صورت در کنار داشتن این مهارت باید راه های تبلیغاتی صحیح را نیز فرا گرفت. اولین و موثرترین تبلیغ همان بسته بندی جذابی است که می توان برای محصول طراحی کرد. معمولا این کسب و کار از یک کارگاه کوچک گرفته تا کارخانه‌ای بزرگ، انتظارات تولید کننده را در خصوص سودآور بودن برآورده می‌کند. شرط موفقیت، توانایی رقابت با نشان‌های تجاری موجود است.

رشته آشی و پلویی نیز از جمله محصولاتی است که جایگاه خوبی در سبد غذایی خانوارهای ایرانی دارد و تولید آن صرفه اقتصادی دارد.

همانطور که گفته شد دانه های روغنی مانند کلزا و افتابگردان در این شهرستان کشت می شوند اما واحدی جهت روغن کشی از آن ها وجود ندارد. راه اندازی واحد تولید روغن کلزا و افتابگردان از جمله کسب و کارهای پیشنهادی است که سودآوری بسیار خوبی دارد.

با توجه به تولید قند و شکر در کارخانه قند اسلام آباد، می توان نسبت به تولید محصولاتی مانند نبات، نقل و آبنبات نیز اقدام و درامدزایی کرد.

گیاهان دارویی تولید شده در شهرستان برای ایجاد یک واحد فرآوری گیاهان دارویی در مقیاس بزرگ کافی نیست اما می توان در زمینه ایجاد یک واحد صنعتی کوچک، اقدام کرد. فرآوری گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايه‌گذاري زيادي نداشته و مي‌تواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. یکی از فرآوری‌های گیاهان دارویی تولید عرقیات است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده ای نمی باشد و با توجه به ظرفیت بالای تولید گیاهان دارویی در کشور و مخصوصا شهرستان اسلام آباد غرب و نیز سهولت صادرات این محصولات به کشورهای دیگر، می توان با سرمایه‌ای اندک به این کسب و کار مشغول شد. خشک کردن و بسته‌بندی نیز از دیگر فرآوری‌های گیاهان دارویی است که می‌توان با فعالیت در آن‌ها به سود رسید.

میزان گوشت تولیدی در این شهرستان، برای احداث واحد صنعتی تولید سوسیس و کالباس کافی به نظر می رسد. البته در صورت عدم بازاریابی مناسب، این کسب و کار با شکست مواجه می شود. بنابراین در صورت نبود بازار فروش مناسب در داخل شهرستان باید روی صادرات آن کار کرد.

مقدار میوه تولید شده در این شهرستان به اندازه ای نیست که واحدی صنعتی در زمینه فرآوری آن ها احداث شود، اما می توان به صورت خانگی برای تولید فرآورده هایی همچون چیپس سیب، انجیر خشک، کشمش و شیره انگور اقدام کرد.

در این شهرستان سبزیجات تا اندازه ای کاشته می شود و می توان در خصوص فرآوری و بسته بندی آن‌ها نیز اقدام کرد.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود تنوع تولید محصولات کشاورزی، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از آن در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد. لذا صنایع تبدیلی می‌تواند زمان استفاده را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات می‌گردد. در شهرستان اسلام آباد غرب فعالیت هایی در زمینه صنایع تبدیلی وتکمیلی،انجام شده است اما ظرفیت های دیگری نیز در این حوزه وجود دارد که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم.

با توجه به تعداد دام هایی که در این شهرستان پرورش می‌یابند، کشتارگاه چندان بزرگ و مجهزی در این زمینه وجود ندارد و دام ها به صورت زنده نیز به خارج از شهرستان برای کشتار ارسال می شوند. کشتارگاه دام موجود در شهرستان واحدی متعلق به شهرداری است که از آن استقبال زیادی نمی شود؛ بنابراین احداث یک کشتارگاه صنعتی مجهز برای کشتار دام ها یک گزینه شغلی بسیار خوب می تواند باشد. کشتارگاه‌های صنعتی نقش مهمی در حفظ محیط زیست دارند؛ به دلیل اینکه ضایعات حاصل از کشتار دام نظیر خون و اجزای گوشتی غیر قابل مصرف در محل تبدیل ضایعات به پودرگوشت که خوراک دام است، تبدیل می شود که علاوه بر قرار گرفتن مجدد در چرخه اقتصادی از آلودگی محیط زیست نیز جلوگیری به عمل می آید. فاضلاب حاصل از کشتار در تصفیه خانه های مجهز تصفیه شده و پساب حاصله به مصرف کشاورزی می رسد. البته لازم به ذکر است که در کشتارگاه ها باید فضای مناسب برای کشتار دام سبک و سنگین به صورت همزمان وجود داشته باشد و همچنین باید آب مورد نیاز در زمان کشتار نیز تامین شده و تجهیزات و امکانات لازم برای رعایت مسائل بهداشتی و زیست محیطی فراهم شود.

بسته بندی گوشت نیز از کسب و کارهایی است که می تواند در واحدی جداگانه و یا به عنوان بخشی از فعالیت های کشتارگاه صنعتی دام انجام شود. همچنین با وجود اینکه کشتارگاهی در خصوص کشتار مرغ های پرورش یافته در شهرستان وجود دارد اما فرآیند بسته بندی گوشت مرغ صورت نمی گیرد. بنابراین قابلیت برای راه اندازی واحدی جهت این فعالیت نیز در شهرستان وجود دارد و درآمدزایی خوبی خواهد داشت. بسته‌بندی به عنوان یک ابزار کارآمد سالهاست که مورد توجه کارشناسان علم بازاریابی قرار گرفته است. استفاده از انواع مختلف بسته‌بندی ضمن اینکه قابلیت نگهداری بهتری را به کالا می‌بخشد، در کسب سهم بالاتری از بازار برای کالای مورد نظر نیز مؤثر است. آلودگی و فساد مواد پروتئینی حیوانی و فراورده‌های دامی موجب افت قابل توجه ارزش غذایی و نهایتاً خروج مواد باارزش غذایی ازچرخه مصرف می‌گردد. گوشت قرمز و گوشت سفید اعم از مرغ و ماهی به عنوان یکی از اقلام عمده غذایی مردم به اشکال مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند و لذا رعایت بهداشت در تهیه و عرضه آن باعث افزایش سطح بهداشت عمومی جامعه می‌گردد.

با فرآوری پوست دام ها نیز می توان کسب و کاری پردرآمد را راه اندازی کرد. فرآوری پوست دام به منظور تولید چرم از پوست گاو و تولید نخ از پشم و کرک گوسفند از پیشنهادات شغلی در این حوزه است. لازم به ذکر است بسته بندی گوشت قرمز، گوشت مرغ و فراوری پوست دام در اولویت های بعدی قرار می گیرند.

با توجه به تولید حبوبات خصوصا نخود در این شهرستان کارگاه های کوچکی در خصوص بسته بندی حبوبات وجود دارند اما به نظر می رسد با توجه به میزان تولید حبوبات بازهم جای کار در این زمینه وجود داشته باشد. بنابراین احداث کارگاهی صنعتی در خصوص بسته بندی حبوبات در این شهرستان مزیت دارد.

همچنین اکثر قند و شکر تولید شده در کارخانه قند شهرستان، به صورت فله ای به سایر مناطق ارسال می شود. در حال حاضر کارگاه های کوچکی در زمینه بسته بندی قند در این شهرستان وجود دارند که کافی به نظر نمی رسند. بنابراین راه اندازی واحدی جهت بسته بندی قند و شکر از پیشنهادات شغلی این شهرستان است که ارزش افزوده خوبی را به دنبال خواهد داشت.

طبق بررسی‌های انجام شده در شهرستان اسلام آباد غرب کارخانه ای جهت تولید خوراک دام وجود داشته که به دلیل عدم رعایت موارد بهداشتی پلمپ و تعطیل شده است. اما با توجه به وجود برخی از مواد اولیه لازم برای تولید خوراک دام مانند ذرت و یونجه، احداث واحدی جدید در این زمینه پیشنهاد می شود و نیاز شهرستان را به واردات در این زمینه رفع می کند.

در این شهرستان سردخانه ای برای نگهداری محصولات باغی وجود دارد که به دلیل زیاد نبودن تولید محصولات باغی، بیش از این نیازی در این زمینه وجود ندارد.

لازم به ذکر است مشاغلی که در حوزه صنایع تبدیلی پیشنهاد داده شدند، به زودی اشباع می شوند و بسته به ظزفیت و نیاز شهرستان و با توجه به بازارفروشی که برای آن ها وجود دارد، احداث یک یا دو واحد از آن ها کفایت می کند.

 

· باغداری

کشور ایران در بیشتر محصولات باغی دارای مزیت نسبی است و بخش عمده‌ای از صادرات غیرنفتی را محصولات باغی تشکیل می‌دهد.از سوی دیگر تولید اشتغال توسط باغداری زیاد است و در اقتصاد کشور و رونق کسب و کار مؤثر است. کشاورزی و ازجمله باغبانی در توسعه ملی و افزایش رفاه عمومی، فقرزدایی، تنوع بخشیدن و پایدار کردن الگوی توسعه شهری، توزیع درآمد و عدالت اجتماعی کمک می‌کند و مؤثر است. باغداری از حوزه های مهم بخش کشاورزی است که در شهرستان اسلام آباد غرب تا حدودی به آن پرداخته شده است و پتانسیل های خوبی برای توسعه این حوزه مهم شغلی فراهم است. لازم به ذکر است توسعه تمام محصولات باغی و زراعی در این شهرستان مشروط بر وجود زمین کافی است.

یکی از محصولات باغی که در این شهرستان به میزان خوبی کاشته می شود، انگور است. انگور از مهم‌ترین محصولات باغی در دنیا است که هم به لحاظ سطح زیر کشت و هم ارزش اقتصادی و تغذیه‌ای، موردتوجه کشاورزان و کارآفرینان است. زیبایی، تنوع رنگ، طعم و مزه، ارزش غذایی، خواص دارویی و وجود فرآورده‌‌های تبدیلی چون کشمش، شیره انگور، روغن هسته انگور، کنسانتره، آب انگور، سرکه، آبغوره، دارو‌های تقویتی و مواد آرایشی ‌بهداشتی، همچنین توصیه‌‌های دینی و مذهبی، انگور را به یک میوه استثنایی و بی‌نظیر تبدیل کرده است؛ بنابراین در بین مردم طرفداران زیادی دارد و بازار مصرف این محصول به صورت محصولات فراوری شده و تازه خوری فراهم است. پرورش انگور علاوه بر اشتغال‌زایی، یکی از محصولات ارزآور کشور است و می‌تواند در توسعه صادرات غیرنفتی در بخش کشاورزی، سهم بسزایی داشته باشد. باتوجه به مزیت‌های بیان شده، افزایش تولید این محصول در شهرستان مزیت دارد.

میوه های خشک مانند گردو، بادام و پسته نیز بخشی از تولیدات باغی این شهرستان را تشکیل می دهند. تولید هرکدام از این محصولات به میزان بیشتر، مزیت اقتصادی دارد.

گردو، درختی چندساله و مقاوم است که پس از رشد کامل، هر درخت تا 18 کیلوگرم تولید محصول خواهد داشت. محصول نهایی قیمت بالایی دارد که هم در داخل کشور طرفداران زیادی داشته و هم قابلیت بالای صادرات دارد. در صورت احداث باغ گردو، تا سال های سال نیاز به سرمایه گذاری و کشت دوباره وجود ندارد؛ زیرا درخت گردو دارای عمر طولانی است و تا ده ها سال قابلیت برداشت دارد. میوه گردو هم جزء معدود میوه هایی است که هیچ گونه نیازی به هزینه انبار در سردخانه ندارد و به دلیل ماندگاری طولانی، می تواند چند ماه و حتی چند سال مورد مصرف قرار گیرد. در ضمن چوب درخت گردو هم برای منبت کاری، خراطی و کنده کاری، ساخت مجسمه و اشیاء دکوری، ساخت آلات موسیقی و همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکش های چوب بسیار پرکاربرد است. این چوب نیمه سنگین و نیمه سخت بوده و مقاومت مناسبی در برابر فشار، خمش، رطوبت و کشش دارد. با توجه به موارد گفته شده، گسترش باغات گردو از مزیت هایی است که ارزش افزوده زیادی را به دنبال دارد.

پسته از قدیم‌الایام به عنوان یکی از محصولات کشاورزی و خشکبار صادراتی ایران در دنیا شناخته شده است. اصولا درخت پسته از ۷ تا ۹ سال پس از کاشت نهال و پیوند، شروع به دادن محصول می‌نماید. کسانی که قصد احداث باغ پسته را دارند برای داشتن سود اقتصادی باید کمی صبور باشند. بهترین خاک برای کاشت درخت پسته، خاک رسی یا شنی است. کیفیت آب مصرفی برای آبیاری درخت پسته به گونه ای است که در کاشت سایر محصولات کشاورزی با آن آب غیر ممکن یا غیر اقتصادی است. آگاهی از اقلیم و آب و هوای مناسب برای درخت پسته یک امر حیاتی قبل از احداث باغ است. شرایط مناسب آب و هوایی برای کاشت نهال پسته اقلیم گرم و خشک در تابستان (گرمای سوزان نباشد) و زمستان سرد و معتدل است. انتخاب پایه مناسب نکته دیگری است که لازم است درنظر گرفته شود. یک پایه پسته قوی و ایده آل باید نسبت به بیماری های مختلف مقاوم و دارای رشد بالایی باشد، همچنین مقاومت و سازگاری زیادی در برابر کم آبی و شوری داشته باشد. محصول پسته به لحاظ اهمیتی که اندام های مختلف گونه های متعدد درختان پسته از نظر خوراکی و صنعتی دارد همواره حائز اهمیت فراوانی است و انسان از میوه، پوست، هسته، برگ، ساقه و حتی صمغ آن نیز استفاده می‌کند.

درخت بادام از لحاظ میزان مقاومت در برابر خشکی و بی‌آبی بسیار مقاوم است. این محصول در حال حاضر با قیمت خوبی در بازار خرید و فروش می‌شود و به عنوان تازه خوری و یا برای تهیه برخی از فرآورده های مهم کاربرد دارد. بنابراین توسعه باغات بادام ارزش افزوده خوبی را برای شهرستان به همراه دارد.

انجیر از دیگر محصولات باغی این شهرستان است که سرمایه گذاری در زمینه توسعه باغات آن از پیشنهادهای بسیار خوب شغلی در این حوزه است. نیاز آبی بسیار کم و سازگاری با محیط و استقامت در برابر گرما و خشک‌سالی از ویژگی‌های بارز گیاه انجیر محسوب می‌شود. ازآنجاکه باغ‌های انجیر معمولاً در دامنه‌های شیب‌دار احداث می‌گردند، احداث چنین باغ‌هایی علاوه بر ایجاد اشتغال و پوشش گیاهی مناسبی برای منطقه و بیابان‌زدایی می‌تواند به حفظ کنترل سیلاب، جلوگیری از فرسایش خاک و استفاده بهینه از آب باران کمک کند. همچنین انجیر به عنوان میوه ای با خواص بسیار زیاد علاوه بر تازه خوری، برای تولید میوه خشک نیز مورد استفاده قرار می گیرد و ارزش افزوده بالایی برای تولید کننده ایجاد می کند.

شهرستان اسلام آباد غرب در زمینه احداث گلخانه نیز فعالیت های نسبتا خوبی داشته است. در این شهرستان تعدادی گلخانه تولید خیار و گوجه وجود دارد. با توجه به شرایط کم آبی شهرستان، توسعه گلخانه های تولید خیار و گوجه و همچنین تولید سبزیجات گزینه شغلی بسیار خوبی است. البته احداث گلخانه ی تولید سبزیجات در اولویت های بعدی قرار می گیرد. گياهان براي داشتن رشد مطلوب نياز به شرايط خاصي از نظر شدت نور، دماي روزانه، دماي‌شبانه، ميزان رطوبت نسبي هوا و رطوبت خاک دارند. براي توليد و پرورش تجاري گياهان با کيفيت بالا و در تمام طول سال بايد شرايط محيطي مطلوب مهیا شده و عوامل خسارت زا نظير آفات و بیماری ها، باد، طوفان هاي ويرانگر، سرما و يخبندان و ...کنترل شوند. گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل درآورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد. گلخانه‌ها که از نظر اندازه متغیرند گیاهان را از سرمای بیش از حد زمستان یا گرمای بیش از حد تابستان حفظ می‌کنند. کشاورزی در گلخانه ها نسبت به کشاورزی در فضای آزاد و در زمین های کشاورزی دارای دردسر و مشکلات کمتری است، به علاوه بازه ی زمانی برای به ثمر نشستن و برداشت محصولات نیز نسبت به کشاورزی سنتی، کوتاه تر است. اما با این وجود پرورش گلخانه ای محصولات نیز نیاز به مراقبت های خاص خود را دارد.

میزان مصرف قارچ در سال های اخیر در ایران رشد خوبی داشته و سرانه مصرف بالا رفته است. مشتری داشتن این محصول از یک سو و غنی از پروتئین و ویتامین بودن آن از سوی دیگر، باعث شده که جایگزین مناسبی برای گوشت باشد. در برخی از شهرها و روستاها به دلیل عدم آشنایی با فواید قارچ، میزان مصرف این محصول پایین است که می توان با تبلیغ و معرفی این محصول، میزان مصرف را بالاتر برد. تولید قارچ هم می‌تواند زمینه‌ ساز فعالیت اقتصادی و تولید شغل باشد و هم برای سلامت و ذائقه مردم مناسب، و به صورت کلی مزایایی مانند نیاز به سرمایه کم، فضای کم، زودبازده بودن و امکان کشت در هر آب و هوایی را داراست. طبق بررسی‌های انجام شده، در سطح شهرستان، قارچ (دکمه‌ای و صدفی) هم در گلخانه و هم در بیرون از آن تولید می‌شود. با توجه به گسترده تر بودن بازارفروش برای قارچ دکمه ای نسبت به قارچ صدفی، پرورش قارچ صدفی در اولویت پایین تری قرار می‌گیرد.

گوجه فرنگی و سبزیجات نیز در این شهرستان در فضای آزاد کاشته می شوند. توسعه کاشت این محصولات صرفه اقتصادی خوبی دارد اما با توجه به اینکه کاشت محصولات گفته شده در فضای آزاد نسبت به فضای گلخانه ای آب بیشتری مصرف می کند، پرورش آن ها در فضای آزاد مزیت پایین تری دارد.

گل محمدی از محصولات باارزشی است که در شهرستان اسلام آباد غرب کاشته می شود. گل محمدی، گیاهی مقاوم به کم آبی، آفات و امراض است، که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغال زایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآورده‌های برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کلیه کشورهای جهان را دارا است. کشور ما می‌تواند بالاترین مرجع تولید و بهترین تولیدکننده گل محمدی در دنیا باشد، چرا که این پتانسیل در ایران وجود دارد. در مورد بازار جهانی نیز، پرورش و کشت گل محمدی، بیش از 30 میلیارد یورو در دنیا گردش مالی دارد؛ بنابراین کارکردن در این زمینه مزیت دارد.

سیب از محصولات باغی دیگری است که در این شهرستان کاشته می شود. سیب از میوه‌های مهمی است که می توان برای ماه‌ها انبار نمود درحالیکه همچنان ارزش غذایی خود را حفظ می کند. توسعه باغات سیب در این شهرستان مزیت اقتصادی دارد. باید توجه داشت که سیب معمولا آب نسبتا زیادی مصرف می کند که می توان با روش آبیاری قطره ای در شهرستان اسلام آباد غرب، در مصرف آب صرفه جویی کرد. البته مقدار آب مصرفی بر اساس کیفیت خاک منطقه و نوع پایه سیب و شرایط آب و هوایی متغیر است.

شهرستان اسلام اباد غرب برای کاشت محصولات جالیزی مانند هندوانه نیز مستعد است. این میوه در حال حاضر در این شهرستان کاشته می شود و اقدام برای افزایش کاشت آن یکی از پیشنهادات شغلی در این حوزه است. لازم به ذکر است این محصول آب زیادی مصرف می کند و با توجه به شرایط کم آبی شهرستان، در کاش این محصول نباید زیاده روی کرد.

کاشت درخت صنوبر یکی از دیگر پیشنهادات شغلی مناسب در حوزه باغداری است که تا به حال به پرورش آن توجه زیادی نشده است. صنوبر درختی است که تا 6سالگی می تواند به بازدهی مطلوب برای برداشت چوب برسد. صنوبرها همجون بیدها دارای مجموعه ریشه هایی بسیار قوی و نفوذگر هستند. بنابراین آن ها را نباید در نزدیکی ساختمان ها و لوله ها کاشت. در تمام گونه های این درخت، صنوبر به راحتی با قلمه تکثیر می شود. رشد آن سریع و دارای چوب سفید و یکدست است. کاشت صنوبر علاوه براینکه به صورت تک درخت و ردیفی امکان پذیر است، حتی در شکل انبوه بیشه مانند  می تواند به عنوان بادشکن و دیواره های سبز مورد استفاده قرار گیرد. در شرایط آب و هوایی خشک این درختان را می توان هفته ای یک بار آبیاری کرد. درختان صنوبر خشکی را تحمل می کنند اما اگر ابیاری شوند از سلامتی بیشتری برخوردار خواهند بود. درختان صنوبر مناطقی با تابستان های نسبتا خنک را دوست دارند و بهترین رشد را نیز در چنین مناطقی دارند. در طی زمستان نیز مقاوت نمونه های مختلف در برابر سرمای زمستانه تا حدودی باهم متفاوت است و حساسترین این درختان، دما را تا حدود 1- درجه سانتی گراد و مقاومترین آنان دما را تا 30- درجه سانتی گراد تحمل کرده و از بین نمی روند. امروزه از چوب صنوبر در صنایع گوناگون از قبیل جعبه سازی، مبلمان سازی، کبریت سازی، صنایع نئوپان و صنایع کاغذسازی استفاده می شود.

 

· طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و سود بالایی دارد. در شهرستان اسلام آباد غرب به پرورش مرغ اهمیت بیشتری نسبت به سایر طیور داده شده و استقبال خوبی از آن صورت گرفته است. تعداد زیادی مرغدای صنعتی در این منطقه وجود دارد که به پرورش مرغ گوشتی می پردازند و افزایش فعالیت در این زمینه مزیت دارد. با افزایش روزافزون جمعیت در راستای تامین نیازهای مردم، ایجاب می‌کند در زمینه تولید گوشت سفید و پرورش مرغ گوشتی فعالیت کرد. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم وبهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است. بدیهی است گوشت مرغ به سبب مزیتهای فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند در کشور مطرح و نیاز عمومی را در این زمینه مرتفع نماید. نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با سایر دام ها کمتر است، به طوری که در گوشت گوسفند ضایعات حدود 50 % و در مرغ حدود 25 % است. ضریب تبدیل جیره غذائی به گوشت در مرغ نسبت به سایر دام ها بالا بوده به طوری که در مرغ های اصلاح شده این ضریب 2 تا 2/2 و در گوساله و گاو بین 6 تا 9 % متغیر است. با توجه به دلایل فوق ایجاد واحد پرورش مرغ گوشتی در شهرستان مزیت دارد و تنها باید بازاریابی کرد تا بتوان محصول را با قیمت مناسب به فروش رساند. لازم به ذکر است که در صورت نبود بازارفروش کافی برای تمام مرغ های گوشتی تولید شده می توان آن ها را به سایر شهرستان ها ارسال کرد.

با اینکه مرغ تخم گذار به صورت صنعتی در این شهرستان پرورش نمی یابد، اما برای انجام این کار پتانسیل وجود دارد. البته در حال حاضر مرغ تخم گذار بومی در خانه ها نگهداری می شود و فعالیت در هردو زمینه پرورش مرغ تخم گذار به شیوه صنعتی و سنتی سودآور است. پرورش مرغ تخمگذار علاوه براینکه به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می کند، نقش به‌سزایی را در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا می‌کند. در صورتی که شخص بخواهد مشغول به پرورش مرغ بومی تخم‌گذار به صورت محدود شود، نیاز به تکنولوژی پرهزینه‌ای ندارد و با بهره گیری از امکانات کم و موجود در روستا یا محل زندگی خود می تواند شرایط اجرای طرح را فراهم کند.پرورش مرغ تخم‌گذار حتی به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت پیدا کردن بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است. همچنین پیدا کردن بازار فروش با حاشیه سود بالا از امور مهم درمورد این کسب و کار است که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی امکان پذیر است.

شترمرغ و بوقلمون از دیگر طیوری هستند که تا اندازه ای در شهرستان پرورش می یابند و پتانسیل خوبی برای گسترش پرورش هردو پرنده وجود دارد. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده، مقاومتش3 برابر چرم گاو  است، ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و  خلق آثار هنری، می توان اشتغال زایی کرد.

در طي چند دهه گذشته توجه به بوقلمون و محصولات آن موجب شده تا پرورش آن به صورت صنعتي در ايران و جهان آغاز و طي چند سال اخير نيز به مرز قابل قبولی برسد تا جائيکه امروزه شاهد افزايش روز افزون مصرف گوشت و ساير فرآورده هاي آن در سراسر جهان هستيم. از آنجا که گوشت بوقلمون دارای خواص غذائي ويژه ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ مي تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوئي را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است. بوقلمون تقریبا به آب وهواهای مختلف ایران سازگار است ولی دمای مناسب برای هر مرحله از پرورش متفاوت می‌باشد. در شروع دوره باید هوای محیط گرم باشد و به تدریج رو به خنک شدن ببرد.

غاز از دیگر طیوری است که در روستاهای این شهرستان به صورت سنتی پرورش داده می شود و می توان نسبت به توسعه پرورش آن اقدام کرد. از مزایای پرورش غاز این است که گوشت آن برای تامین گوشت مصرفی انسان اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنین از تخم این پرنده و جگر غاز برای تهیه غذا‌های گران قیمت در بسیاری از کشور‌ها استفاده شده و جنبه صادراتی دارد. راه اندازی واحد پرورش غاز نه تنها سودآوری مناسبی دارد بلکه موجب اشتغالزایی نیز می شود.

 

· صنایع دستی

صنایع دستی چکیده و ثمره ذوق و هنر هنرمندان و صنعتگرانی است که با دستان پرتوانشان روح و جان فرهنگ و هنر به یادگار مانده از نیاکان خویش را جاودانه می‌سازند. قالی یکی از صنایع دستی شهرستان اسلام آباد غرب است که تعدادی از افراد این منطقه را به خود مشغول ساخته است. قالیبافی از هنرهایی است که از قدیم نزد جهانیان جایگاه ویژه ای داشته و ایران را به این هنرش می‌شناسند. آمارها نشان می دهد فرش ایرانی از کیفیت خوبی برخوردار است و قابل رقابت با کشورهای دیگر می‌باشد. قالیبافی از مشاغل خانگی پردرآمدی است که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. همچنین با تولید فرش با کیفیت می توان به صادرات در این زمینه فکر کرد. این کسب و کار را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد. لازم به ذکر است در چند سال اخیر بازار فروش فرش اندکی با مشکل روبه رو شده است که با استفاده از طرح ها و نقشه های به روز و بازاریابی مناسب تا حدودی می توان این مشکل را مرتفع کرد.

گیوه بافی، گلیم بافی و موج بافی از دیگر صنایع دستی شهرستان هستند که در صورت بازاریابی مناسب می توان در خصوص افزایش فعالیت در این زمینه ها اقدام کرد. گیوه تا دورۀ صفویان کفش عموم مردم ایران بوده است. بنا به نوشتۀسیاحان اروپایی، طبقات بالای جامعه کفش های تماماً چرمی و عامه مردم گیوه می پوشیدند. این پای پوش قدیمی که روزگاری، بخصوص در فصل تابستان مورد استفاده فراوان قرار می گرفت؛ در سال‌های اخیر به سبب رواج کفش ماشینی و جایگزین شدن آن بجای پای افزارهای قدیمی در اکثر مناطق ایران رونق و اعتبار دیرین را از دست داده ولی زیبائی و تنوع و طرحهای متعدد گیوه آنچنان است که هنوز هم دارای متقاضیان فراوانی است و از استقبال قابل توجهی در فصول بهار و تابستان برخوردار است. گیوه بافی یکی از صنایع دستی رایج و بومی استان کرمانشاه است و در شهرستان اسلام اباد غرب نیز انجام می شود. لازم به ذکر است گیوه بافی نسبت به دو شغل دیگر مزیت بیشتری دارد.

گليم بافي نیز يكي از شاخه هاي قاليبافي است و در آن از طرح هاي مختلف محلي استفاده مي شود. برخی از مردم شهرستان با مهارت گلیم بافی آشنا هستند و این کار را انجام می‌دهند.

موج، دستبافته اي بسيار زيبا با كاربري فراوان، و سنتی به یادگار مانده از عشایر کردنشین است كه نام ديگر آن رختخواب پيچ است. موج بافی یکی از کهن‌ترین صنایع دستی و هنرهای سنتی این دیار است که هنوز هم در بین عشایر و برخی از روستانشینان استان کرمانشاه یافت می شود. موج در زندگي روستايي و عشايري منطقه غرب کشور، روانداز مناسبي براي فصول سرد مي باشد که در زمستان براي محافظت از نفوذ سرما به درون اتاق‌ها به عنوان پرده نيز استفاده مي شود. اين بافته بسيار جالب و منحصر به فرد به سياه چادرهاي ايلاتي رنگ و رويي زيبا مي بخشد و هنگام كوچ نيز كاربرد بسيار زيادي براي آنها دارد.

 

· صنعت

مشاغل صنعتی از عوامل مهم توسعه اقتصادی هر کشوری است. متاسفانه با اینکه ظرفیت های بسیار خوبی در کشور ما برای ایجاد مشاغل صنعتی وجود دارد، نقش این حوزه شغلی آن چنان که باید پررنگ نیست در صورتی که می توان واحدهای سودآوری را در هرشهرستان احداث کرد. در شهرستان اسلام آباد غرب نیز ظرفیت های مناسبی برای ایجاد مشاغل صنعتی وجود دارد. برای مثال با توجه به اینکه در این شهرستان معادن سنگ وجود دارد ولی مواد معدنی به صورت خام به خارج از شهرستان برای فراوری فرستاده می شود، بنابراین ایجاد واحد یا واحدهای فرآوری مواد معدنی در این شهرستان مزیت اقتصادی دارد وپیشنهاد می شود. البته راه اندازی چنین واحدهایی بسیار سرمایه بر است؛ اما سودآوری و اشتغالزایی بسیار خوبی نیز به همراه دارد.

صنایع فعال شهرستان اسلام اباد غرب عبارتند از: کارخانه های قند، لبنیات، آرد، کاشی و سرامیک و بتن سازی.

 

· خدمات

مشاغل خدماتی از گذشته یکی از راه های مهم کسب درآمد در کشور ما هستند. مشاغل خدماتی تنوع زیادی دارند و بسته به نوع شهرستان و ظرفیت های آن، پیشنهاد می شوند. این مشاغل به شکل های مختلفی مانند خوارو بار فروشی، میوه فروشی و مشاغل فنی و مکانیکی در این شهرستان بروز پیدا کرده است. به نظر می رسد به اندازه کافی این مشاغل در شهرستان ایجاد شده اند و بیش از این مزیتی برای آن ها به نظر نمی رسد؛ اما یکسری مشاغل مانند راه اندازی رستوران بومی همچنان جای کار دارد. احداث رستوران بومی در این شهرستان به دلیل قرارگرفتن اسلام آباد درمسیر چند استان و مسیر مرز می تواند درآمد زایی داشته باشد. و مزیت دارد. رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی، نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز داده می‌شود. رستوران‌ها جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی برای هر کشوری در جهان محسوب می‌شوند و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف ایران قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کار های زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذا های محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود.

 

· شیلات

با توجه به وجود مشکل کم ابی در شهرستان، در حال حاضر واحدی در زمینه پرورش ماهی وجود ندارد و مزیتی نیز برای راه اندازی این حرفه به نظر نمی رسد.

	کشاورزی				صنایع				خدمات
ردیف	زراعت	باغداری	دامداری	طیور	صنایع تبدیلی و تکمیلی	صنایع دستی	صنایع غذایی	صنعت	خدمات
1	کشت گندم (1)	احداث باغ انگور (1)	پرواربندی گوسفند (1)	پرورش مرغ گوشتی (1)	احداث کشتارگاه صنعتی دام (1)	قالی بافی (1)	فرآوری گندم (1)	فرآوری مواد معدنی (1)	احداث رستوران بومی (1)
2	کشت جو (1)	احداث باغ بادام (1)	پرورش گوسفند داشتی (1)	پرورش مرغ تخم گذار (2)	بسته بندی حبوبات (1)	گیوه بافی (1)	روغن کشی از دانه های روغنی (1)
3	کشت کلزا (1)	احداث باغ گردو (1)	پرورش گوسفند سنجابی (1)	پرورش بوقلمون (3)	بسته بندی قند و شکر (1)	گلیم بافی (2)	تولید نبات، نقل و آبنبات (2)
4	کشت آفتابگردان (1)	احداث باغ پسته (1)	پرورش گاو بومی (2)	پرورش شترمرغ (3)	بسته بندی گوشت قرمز (2)	موج بافی (2)	فرآوری گیاهان دارویی (2)
5	کشت نخود (1)	احداث باغ انجیر (1)	پرورش گاو دورگه (2)	پرورش غاز (4)	بسته بندی گوشت مرغ (2)		تولید سوسیس و کالباس (2)
6	کشت عدس (1)	احداث گلخانه تولید گوجه و خیار (1)	پرورش گاو هلشتاین (2)		فراوری پوست دام (2)		تولید چیپس سیب (3)
7	کشت چغندرقند (2)	کاشت گل محمدی (1)	پرورش بز گوشتی (2)		تولید خوراک دام (2)		تولید انجیر خشک (3)
8	کشت گیاهان دارویی (2)	احداث گلخانه تولید سبزیجات (2)	پرورش بز سانن (2)				تولید کشمش و شیره انگور (3)
9	کشت زعفران (2)	احداث باغ سیب (2)	زنبورداری (2)				فرآوری سبزیجات (3)
10	کشت ذرت علوفه ای (2)	پرورش قارچ دکمه ای (2)
11	کشت سیب زمینی (3)	کاشت گوجه در فضای آزاد (3)
12	کشت پیاز (3)	کاشت سبزیجات در فضای آزاد (3)
13	کشت یونجه (3)	کاشت هندوانه (3)
14		کاشت درخت صنوبر (3)
15		پرورش قارچ صدفی (4)

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 52  تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

 

مشاغل	مزیت
پرواربندی گوسفند و پرورش گوسفند داشتی	1
پرورش گاو بومی	2
پرورش گاو هلشتاین	3
پرورش گاو دورگه	4
پرورش بز گوشتی	5
پرورش بز سانن	6
کشت گندم	7
کشت جو	8
کشت کلزا	9
کشت آفتابگردان	10
کشت نخود	11
کشت عدس	12
فرآوری گندم	13
روغن کشی از دانه های روغنی	14
زنبورداری	15
احداث کشتارگاه صنعتی دام	16
بسته بندی حبوبات	17
بسته بندی قند و شکر	18
کشت چغندرقند	19
کشت گیاهان دارویی	20
کشت زعفران	21
احداث باغ انجیر	22
احداث باغ انگور	23
احداث باغ بادام	24
احداث باغ گردو	25
احداث باغ پسته	26
کاشت گل محمدی	27
احداث گلخانه تولید گوجه و خیار	28
کشت ذرت علوفه ای	29
تولید نبات، نقل و آبنبات	30
پرورش مرغ گوشتی	31
پرورش مرغ تخم گذار	32
پرورش بوقلمون	33
پرورش شترمرغ	34
کشت یونجه	35
کشت سیب زمینی	36
بسته بندی گوشت قرمز	37
بسته بندی گوشت مرغ	38
پرورش غاز	39
فرآوری گیاهان دارویی	40
احداث گلخانه تولید سبزیجات	41
تولید خوراک دام	42
فرآوری پوست دام	43
احداث باغ سیب	44
پرورش قارچ دکمه ای	45
تولید سوسیس و کالباس	46
قالی بافی	47
گلیم بافی	48
فرآوری مواد معدنی	49
احداث رستوران بومی	50
گلیم بافی	51
موج بافی	52

 

* این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) تهیه و تدوین شده است.