بجنورد
شهرستان بجنورد با مرکزیت شهر بجنورد، بخش‌های مرکزی و شمالی استان خراسان شمالی را در برمی‌گیرد. مطابق شکل زیر این شهرستان از شمال با کشور ترکمنستان، از شرق به شهرستان شیروان، از غرب به شهرستان مانه و سملقان و از جنوب به شهرستان‌های اسفراین و جاجرم محدود می‌شود. قسمت اعظم شهرستان بجنورد را مناطق کوهستانی و فلات‌های مرتفع در بر گرفته و از همین رو منطقه آب و هوای معتدل کوهستانی دارد. به طور کلی این منطقه زمستان‌های سرد و مرطوب و تابستان های گرم و خشک دارد.
بخش بزرگي از شهرستان بجنورد در درۀ رود اترك قرار گرفته و تحت تأثير تودۀ هوايي درياي مازندران قرار دارد كه به علت داشتن رطوبت موجب سرسبزي و خرمي گياهان در بهار و تابستان مي‌شود. رشته‌كوه كپه‌داغ در شمال به عنوان مرزي طبيعي بين تركمنستان و شهرستان بجنورد و رشته كوه آلاداغ در جنوب غربي بجنورد قرار گرفته است. شهرستان بجنورد به دليل واقع‌شدن بر روي گسل‌هايي با منشاء تكتونيكي از نواحي زلزله خيز استان به شمار مي‌رود. دامداری و کشاورزی شغل اصلی مردم این شهرستان است. همچنین تولید صنایع دستی خصوصا قالی بافی از تولیدات نام بردنی و قدیمی این شهرستان محسوب می شود.البته شهرستان بجنورد در تولید آبنبات نیز شهره است.
مزیت های منطقه
- دامداری
- باغداری
- زراعت
- صنایع غذایی
- صنایع تبدیلی و تکمیلی
- صنایع دستی
- طیور
- صنعت
- خدمات
- شیلات
دامداری
طبق بررسی های انجام شده و نتایج به دست آمده 70درصد مردم این شهرستان به دامداری مشغول هستند. دام های موجود در شهرستان بومی هستند و در این شهرستان دام اصلاح نژادی وجود ندارد. دامداری در شهرستان بجنورد به صورت پرورش دام سبک و سنگین انجام می شود.البته تعداد دام های سبک شهرستان بیشتربوده و همچنان پرورش این نوع دام از ظرفیت بالاتری برخوردار است. پرورش گاو در اولویت بعدی قرارمی گیرد. از بررسی داده‌ها مشخص شد که میزان تولید گوشت شهرستان از مقدار شیر تولیدی بیشتر است؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که دامداری‌ها بیشتر با هدف پرواربندی فعالیت می‌کنند.
زنبورداری یکی دیگر از مشاغلی است که در شهرستان انجام می‌شود و از لحاظ مزیت هم ردیف پرورش گاو است. باتوجه به شرایط شهرستان همچنان امکان فعالیت در این حوزه وجوددارد.
در حوزه دامداری، کسب‌وکارهای دیگری مانند پرورش کرم ابریشم و اسب ترکمن هم در شهرستان جواب می‌دهد؛ اما نسبت به مشاغل فوق از مزیت پایین‌تری برخوردار است.
باغداری
شهرستان بجنورد در حوزه باغداری نیز وضعیت خوب و قابل قبولی دارد. انگور وسیب از محصولات عمده باغی هستند که کشت می‌شوند و همچنان ظرفیت برای گسترش آنها وجوددارد. بعد از انگور و سیب کشت محصولاتی همچون گردو، هلو، شلیل، گیلاس، آلبالو و صیفی جات دارای مزیت است. البته این محصولات در حال حاضر نیز کشت نسبتا خوبی دارند. باید به این نکته توجه داشت که برای گسترش کشت محصولات فوق بهتر است از روش های باغداری نوین استفاده کرد تا سودآوری و نتیجه بهتری داشته باشد.
شهرستان، گلخانه صیفی جات دارد و احداث گلخانه‌های دیگر در این زمینه از کسب‌وکارهای پیشنهادی است. گلخانه های تولید آلوئه ورا،گیاهان زینتی و گلخانه تولید بذر صیفی جات و سبزیجات نیز پیشنهاد می شود. راه اندازی چنین گلخانه هایی ارزش افزوده خوبی را برای شهرستان ایجاد می‌کند. در حال حاضر گیاهان زینتی از مشهد وارد شهرستان می‌شود. احداث گلخانه سبزیجات با اینکه قابلیت سرمایه‌گذاری دارد اما نسبت به سایر گلخانه‌های گفته شده مزیت کمتری دارد.
یکی دیگر از محصولاتی که پرورش آن می تواند رواج پیدا کند پرورش قارچ گانودرما است. این قارچ خواص دارویی فراوان و قیمت بالایی دارد. پرورش قارچ گانودرما شرایط خاصی نمی‌خواهد و با کسب آگاهی‌های لازم و آشنایی با شرایط می‌توان در این حوزه فعالیت کرد.
محصولات دیگری مانند قارچ دکمه ای، بادام و سبزیجات نیز در شهرستان تولید می‌شوند و علی‌رغم اینکه اولویت پایین‌تری دارند؛ اما همچنان کشت آنها قابلیت گسترش دارد. قارچ دکمه ای بازار مصرف بسیار بهتری نسبت به قارچ صدفی دارد و تمایل مردم به قارچ دکمه ای بیشتر است.در خصوص پرورش قارچ این نکته را نیز باید گفت که به تازگی کارگاه بزرگی در زمینه پرورش قارچ احداث شده است که باتوجه به مناسب بودن قیمت آن، مردمی که به کار پرورش قارچ مشغول بوده‌اند دچار مشکل شده‌اند، زیرا توانایی رقابت با این کارگاه را ندارند. در این زمینه بهتر است به احداث کارگاه های بزرگ پرورش قارچ فکر کرد تا توانایی رقابت با این کارگاه را داشته باشد.
زراعت
همانطورکه اشاره شد کشاورزی شغل اصلی مردم شهرستان بوده و به صورت باغداری و زراعت درحال انجام است. درمیان محصولات زراعی، زعفران کشت خوبی را به خود اختصاص داده و طی چندسال اخیر در حال گسترش است و جای کار در این حوزه وجود دارد. البته کیفیت زعفران شهرستان بجنورد ممکن است به زعفران قائن نرسد اما با این وجود زعفران بجنورد نیز برند سازی شده است.
در حوزه محصولات زراعی، گندم و جو به‌صورت عمده تولید می‌شود، اما با توجه به اختصاص زمین‌های زیاد به گندم و جو و کشت کافی در این زمینه و سودآوری بیشتر زعفران، کشت زعفران مزیت بیشتری نسبت به کشت گندم و جو خواهد داشت.
محصولات زراعی دیگر مانند کنجد، پنبه، کلزا، سیب زمینی، پیاز و انواع حبوبات نیز در شهرستان کشت می‌شوند و امکان گسترش کشت وجود دارد. البته کشت این محصولات نسبت به کشت گندم و جو مزیت پایین تری دارد. در خصوص کشت پنبه ذکر این نکته لازم است که شهرستان بجنورد در گذشته، قطب تولید پنبه بوده است اما به دلیل خشکسالی های رخ داده، کشت این محصول بسیار کاهش یافته است و کشت آن دیگر توجیه اقتصادی ندارد و مردم به جای آن گندم و جو کشت کرده‌اند.
صنایع غذایی
همانطورکه در بالا هم اشاره شد تولید آبنبات شهرستان بجنورد مشهور است و علی‌رغم وجود کارگاه‌های زیاد در این زمینه بازهم امکان ایجاد کارگاه در این خصوص وجود دارد اما باید به این نکته توجه داشت که مدت نگهداری آبنبات یک هفته است. کسی که وارد این حوزه می‌شود باید به این نکته توجه کند.
با توجه به اینکه حدود 70درصد مردم شهرستان به شغل دامداری مشغول هستند و تولید شیر در بجنورد زیاد است، تولید لبنیات از مزیت‌های شغلی این منطقه محسوب می‌شود. تولیدات کشاورزی شهرستان نیز زیاد است و صنایع غذایی مربوط به این تولیدات گزینه شغلی مناسبی است. با توجه به کشت انگور، تولید فرآورده‌های آن مانند کشمش، شیره و سرکه انگور گزینه های شغلی خوبی خواهند بود. البته در حال حاضر کشمش و شیره انگور به صورت سنتی تولید می شوند اما امکان گسترش آنها و همچنین تولید این فرآورده‌ها به صورت صنعتی وجود دارد. زعفران نیز از آن دست محصولات زراعی است که قابلیت خوبی درخصوص تولید فرآورده های آن مانند پودر زعفران، اسانس زعفران و... در شهرستان وجود دارد. علی رغم کشت زعفران در شهرستان، در رابطه با تولید مشتقات زعفران کاری انجام نشده است. در واقع زعفران محصولی است که می توان از آن فراورده هایی تولید کرد که مصرف خوراکی و پزشکی دارند. در نتیجه احداث کارگاه یا کارخانه ای در این زمینه کسب و کار جدیدی است و می تواند دارای بازار خوبی باشد. موارد ذکر شده در اولویت اول مزیت های شغلی این حوزه قرار می گیرند.
همانطور که قبلا به آن اشاره شد میوه های متنوعی در شهرستان بجنورد تولید می شوند در نتیجه شرایط برای تولید فرآورده‌هایی همچون آبمیوه، میوه خشک و چیپس میوه فراهم است. البته تولید چیپس میوه و میوه خشک با توجه به نوع میوه‌های موجود در شهرستان مزیت کمتری نسبت به تولید آبمیوه دارند. همچنین تولید رب گوجه فرنگی و خیارشور نیز با توجه به کشت صیفی جات در فضای آزاد و گلخانه صرفه اقتصادی خوبی خواهد داشت.
میزان زیاد گندم تولیدی بستر را برای مشاغلی مانند تولید نان، شیرینی و رشته آشی و پلویی فراهم کرده است. همچنین از گندم، فرآورده‌های دیگری مانند کلوچه، بیسکوییت، پفک گندمی، نشاسته گندم، گندم برشته، نان بستنی را می‌توان تولید کرد که تولید این فرآورده‌ها در اولویت‌های آخر مزیت‌های شغلی قرار می‌گیرند. علی رغم کشت گسترده گندم، تولید آرد از مزیت های شغلی این منطقه محسوب نمی شود زیرا در شهرستان دو کارخانه آرد فعال وجود دارد و نیاز شهرستان را در این رابطه رفع می کند، همچنین مقدار گندم موجود درشهرستان برای تامین نیاز این دو کارخانه کفایت می کند نه بیش از این.
با توجه به کشت سبزیجات، امکان فرآوری آن(مانند خشک کردن) نیز وجود دارد. همچنین تولید سایر فرآورده های حاصل از محصولات باغی و زراعی مانند لواشک،کنسانتره،کمپوت، ترشیجات، مربا، کنسانتره، شهد و سرکه سیب و تولید سایرفرآورده های حاصل از دام ها مانند تولید ژلاتین، شیرخشک نیز از کسب‌وکارهای قابل سرمایه‌گذاری در حوزه صنایع غذایی هستند اما در اولویت‌های آخر کسب‌وکارهای پیشنهادی قرار می‌گیرند. راه‌اندازی کسب‌وکارتولید ژلاتین و شیرخشک به بازار فروش، میزان فاصله از شهرهای بزرگ و تأمین مواداولیه موردنیاز بستگی دارد.
تولید محصولاتی مانند بادام،گردو و کشمش امکان فعالیت در خصوص تولید خشکبار را فراهم کرده است. همچنین با توجه به اینکه شرایط کشت کنجد در شهرستان فراهم است و درحال حاضر نیز کشت می‌شود درصورت گسترش کشت آن، شرایط تولید ارده کنجد مهیا خواهد شد. خشکبار و ارده کنجد بازارفروش خوبی میان مردم دارد و سودآوری خوبی برای کسی که در این زمینه کار کند خواهد داشت.
روغن کشی از دانه های روغنی هم از کسب‌وکارهای سودآوری است که در صورت کشت گسترده دانه های روغنی مانند کلزا و کنجد قابلیت انجام دارد.
انواع گیاهان دارویی مانند آنخ، آویشن، زیره سبز وسیاه، قسنی، آقباش به صورت کوهی وجود دارند و زمینه برای کار حرفه ای و صنعتی برای فرآوری این گیاهان مانند تولید عرقیجات، خشک کردن و بسته بندی وجود دارد. البته کارهایی مانند عرق گیری و تولید ادویه‌جات به صورت سنتی در حال انجام است.
صنایع تبدیلی وتکمیلی
شهرستان بجنورد در زمینه صنایع تبدیلی و تکمیلی مانند صنایع غذایی ظرفیت خوبی دارد اما آنچنان که باید،در این حوزه کار نشده است و جای کار بسیاری در این زمینه وجود دارد. یکی از این صنایع، بسته بندی زعفران است. علی‌رغم وجود کارگاه‌های بسته‌بندی زعفران ظرفیت خوبی در این زمینه باقی مانده است. همچنین با توجه به اینکه دامداری به میزان زیادی در شهرستان انجام می شود و تولید خوبی درخصوص گوشت و پوست دام صورت می گیرد صنایع بسته بندی گوشت قرمز و فرآوری پوست گاو(تولید چرم) و پشم گوسفند(تولید نخ)قابلیت ایجاد دارند. در خصوص تولید گوشت ذکر این نکته لازم است که در این شهرستان دو کشتارگاه برای دام و طیور وجود دارد که نیاز کل شهرستان را تامین می کند. لازم به ذکر است راه‌اندازی کسب‌وکارهای تولید چرم و نخ نیازمند بررسی پارامترهایی مانند بازارفروش است.
تولید کود حیوانی و فسیلی نیز از دیگر کسب‌وکارهای قابل راه‌اندازی است و استفاده خوبی در شهرستان خواهد داشت.
با توجه به اینکه شهرستان سردخانه عمومی برای میوه های خود دارد اما فاقد سردخانه تخصصی است و نیاز به این مورد در شهرستان احساس می شود احداث سردخانه تخصصی برای میوه ها نیز پیشنهاد می شود.(منظور از سردخانه تخصصی سردخانه ایست که مختص میوه ها باشد.)
با نظر بر اینکه زنبورداری از مشاغلی است که در سطح نسبتا خوبی انجام می شود بسته بندی عسل و تهیه موم وکندوی زنبورعسل هم گزینه شغلی خوبی به نظر می‌آیند. البته کارخانه بسته بندی عسل به تازگی راه اندازی شده است و واحدی که برای بسته بندی عسل احداث شود باید توانایی رقابت با این کارخانه را داشته باشد. سایر فرآورده‌های حاصل از زنبورعسل مانند ژل رویال و زهر زنبورعسل نیز دارای مزیت است که در اولویت‌های آخر قرار می‌گیرند.
بسته بندی گوشت مرغ هم در کنار پرورش آن می تواند رونق خوبی داشته باشد. درپایان نیز با توجه به کشت سبزیجات در شهرستان می توان بسته بندی سبزی را پیشنهاد داد. بسته‌بندی خشکبار نیز از مشاغلی است که در حال حاضر انجام می شود و گسترش آن امکان پذیر بوده و دارای مزیت است. درصورت گسترش واحدهای پرورش ماهی در شهرستان و افزایش واردات در این زمینه ایجاد واحدی برای بسته‌بندی ماهی نیز مقرون به صرفه خواهد بود.
صنایع دستی
شهرستان بجنورد در زمینه تولید صنایع دستی وضعیت بسیار خوبی دارد و می‌توان در این حوزه کار کرد. قالی‌بافی جایگاه ویژه ای در حوزه صنایع دستی دارد و امکان کار گسترده در این شغل وجود دارد. البته باید به این نکته توجه داشت که برای موفق بودن در این کسب‌وکار باید قالی‌هایی با طرح‌ها و نقشه‌های جدید تولید شود تا درخصوص بازار فروش مشکلی ایجاد نشود. فرش ابریشم دورو یکی از انواع فرش‌هایی است که توسط مردم شهرستان بجنورد بافته می‌شود.
گلیم‌بافی و جاجیم‌بافی از تولیدات دیگر در این حوزه هستند. گلیم کردی نمونه یک گلیم تولیدی در شهرستان است. به نظر می رسد جای کار در تولید این دو مورد وجود داشته باشد؛ اما نسبت به قالی‌بافی میزان استقبال کمتر خواهدبود. نمدمالی و بافت پشتی دورو هم از هنرهای دیگر مردم شهرستان بجنورد است که می تواند گسترده تر انجام شود.
طیور
در شهرستان بجنورد مرغداری های صنعتی از نوع مرغ گوشتی وجود دارد. پرورش بوقلمون، بلدرچین، کبک، شترمرغ و پرنده‌های زینتی به صورت محدود و سنتی انجام می شود اما بررسی های انجام شده نشان می‌دهد که تنها پرورش مرغ گوشتی می تواند دارای مزیت است. بقیه طیور نیز در صورت فراهم‌بودن شرایط قابل پرورش هستند ولی در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرند.
صنعت
با توجه به بررسی‌های انجام‌شده کارکردن در حوزه صنعت جایگاه خاصی برای مردم این شهرستان ندارد و درحال حاضر استقبال خوبی برای راه اندازی کسب و کارهای صنعتی توسط مردم صورت نمی گیرد. لازم به ذکر است نیروهای متخصص کارگاه‌ها و کارخانه‌های موجود نیز اکثرا غیربومی هستند و تنها کارگران این واحدها اکثرا بومی هستند. اما با وجود صنعت پتروشیمی در شهرستان ایجاد صنایع وابسته به پتروشیمی دارای مزیت است.
تولید پوشاک و بعد از آن فرآوری سنگ‌های معدنی (با توجه به معادن موجود درشهرستان) و تولید ظروف یکبار مصرف از پیشنهادات شغلی دیگر در حوزه صنعت است.
کارخانه و کارگاه‌های فعال شهرستان عبارتند از: کارگاه آجرپزی،کارگاه پنبه پاک‌کنی، واحد تولید سیم و کابل، واحد تولید الکترود ، کارگاه پلاستیک سازی،کارخانه‌های آرد ارمغان و ساعد، کارخانه شن و ماسه، کارخانه پتروشیمی، کارخانه سیمان، کارگاه تولید پوشاک، شرکت پتروشیمی سم سفید، کارگاه‌های تولید ادوات کشاورزی مانند دستگاه های تراشکاری و خرمن کوب، واحد تولید بتن، کارگاه‌های تولید آبنبات،کارگاه‌های سنتی تولید ادویه‌جات، عرقیجات، ترشیجات، میوه خشک، آبمیوه و فراوری انگور، کارگاه‌های بسته‌بندی زعفران، کارخانه تولید قند و ماکارونی و کارگاه‌های صنایع دستی خصوصا قالی بافی.
خدمات
کارهای فنی و خدماتی نیز از جمله شغل‌های مورد توجه مردم هستند. احداث بازارچه بزرگ برای فروش محصولات سنتی از مشاغل خدماتی است که رونق خوبی خواهد داشت و زمینه را برای تولید بیشتر محصولات سنتی فراهم خواهد کرد.
از آن جایی که شهرستان بجنورد با مشهد 250 کیلومتر و با شمال کشور 100 کیلومتر فاصله دارد، ایجاد اقامتگاه بومگردی به صرفه نیست و افراد به جای اینکه برای گردشگری به بجنورد بیایند سعی می کنند از جاذبه‌های گردشگری شمال دیدن کنند. اما انجام مشاغلی مانند مکانیکی،تراشکاری و بعد از آن کلیدسازی قابلیت سرمایه‌گذاری دارند و دارای مزیت هستند اما دراولویت های بعدی این حوزه شغلی قرار می‌گیرند.
شیلات
در چند سال اخیر به دلیل خشکسالی در حوزه شیلات بسیار ضعیف عمل شده است اما امسال که وضعیت آب بهتر شده میزان توجهات به این حوزه هم بیشتر شده‌است. با توجه به شرایط شهرستان می‌توان ماهی قزل‌آلا پرورش داد که سوددهی بسیار خوبی خواهدداشت.
در ادامه تحليل، مشاغل در 10 رسته ذيل سه حوزه كشاورزي، صنعت و خدماتي دسته‌بندي شده‌است. در هريک از اين رسته‌ها عناوين شغلي، بر اساس مزيت راه‌اندازي، از شماره 1 تا 3 اولويت‌بندي شده‌اند.
خدمات |
صنایع |
کشاورزی |
||||||||
خدمات |
صنایع دستی |
صنعت |
صنایع تبدیلی |
صنایع غذایی |
شیلات |
طیور |
دامپروری |
باغداری |
زراعت |
ردیف |
احداث بازارچه برای فروش محصولات سنتی (1) |
قالی‌بافی (1) |
صنایع وابسته به پتروشیمی(1) |
بسته بندی زعفران(1) |
تولید آبنبات(1) |
پرورش ماهی قزل آلا (1) |
پرورش مرغ گوشتی (1) |
پرورش گوسفند(1) |
احداث باغ انگور(1) |
کشت زعفران(1) |
1 |
تراشکاری(2) |
گلیم بافی (2) |
تولید پوشاک(2) |
بسته بندی گوشت(1) |
تولید لبنیات(1) |
پرورش گاو(2) |
احداث باغ سیب(1) |
کشت گندم و جو(2) |
2 |
||
مکانیکی (2) |
جاجیم بافی(2) |
فرآوری سنگ های معدنی(3) |
فرآوری پوست دام(1) |
تولید کشمش، شیره و سرکه انگور(1) |
زنبورداری (2) |
احداث باغ گردو(2) |
کشت کنجد (3) |
3 |
||
کلیدسازی(3) |
نمدمالی(2) |
تولید ظروف یکبار مصرف(3) |
تولید کود حیوانی و فسیلی(2) |
تولید آبمیوه (1) |
پرورش کرم ابریشم(3) |
احداث باغ هلو (2) |
کشت کلزا (3) |
4 |
||
بافت پشتی دورو(3) |
احداث سردخانه های تخصصی برای میوه (2) |
فرآوری زعفران(1) |
پرورش اسب ترکمن(3) |
احداث باغ شلیل(2) |
کشت سیب زمینی (3) |
5 |
||||
بسته بندی عسل(2) |
تولید چیپپس میوه(2) |
احداث باغ گیلاس (2) |
کشت پیاز (3) |
6 |
||||||
تهیه موم و کندوی زنبور عسل(2) |
تولید میوه خشک(2) |
احداث باغ آلبالو(2) |
کشت انواع حبوبات (3) |
7 |
||||||
بسته‌بندی گوشت مرغ(2) |
تولید رب گوجه فرنگی(2) |
کشت صیفی جات(2) |
8 |
|||||||
بسته‌بندی ماهی(3) |
تولید نان(2) |
احداث گلخانه صیفی جات(2) |
9 |
|||||||
بسته‌بندی سبزیجات(3) |
شیرینی پزی(2) |
احداث گلخانه آلوئه ورا(2) |
10 |
|||||||
تولید سایر فرآورده های حاصل از زنبورعسل(3) |
تولید رشته آشی و پلویی(2) |
احداث گلخانه گل و گیاه زینتی(2) |
11 |
|||||||
بسته بندی خشکبار(3) |
تولید خیارشور(2) |
پرورش قارچ گانودرما(2) |
12 |
|||||||
پنبه پاک کنی(3) |
فرآوری سبزیجات(3) |
گلخانه تولید بذر صیفی جات و سبزیجات(2) |
13 |
|||||||
بسته بندی غلات(3) |
تولید خشکبار(3) |
کارگاه پرورش قارچ دکمه ای(3) |
14 |
|||||||
روغن کشی از دانه های روغنی(3) |
احداث باغ بادام(3) |
15 |
||||||||
تولید سایر فرآورده های حاصل از گندم(3) |
احداث گلخانه سبزیجات(3) |
16 |
||||||||
تولید ارده کنجد(3) |
کشت سبزیجات(3) |
17 |
||||||||
اولویت |
شغل |
1 |
پرورش گوسفند |
2 |
پرورش گاو |
3 |
کشت زعفران |
4 |
زنبورداری |
5 |
تولید آبنبات |
6 |
کشت گندم |
7 |
احداث باغ انگور |
8 |
کشت جو |
9 |
تولید لبنیات صنعتی |
10 |
گلخانه خیار |
11 |
گلخانه گوجه |
12 |
فرآوری انگور |
13 |
احداث باغ سیب |
14 |
احداث بازارچه بزرگ برای فروش محصولات سنتی |
15 |
احداث سردخانه تخصصی برای میوه های فصلی |
16 |
بسته بندی گیاهان دارویی |
17 |
گردو |
18 |
کشت سبزیجات |
19 |
بسته بندی سبزیجات |
20 |
قالی بافی |
21 |
بز گوشتی |
22 |
پرورش کرم ابریشم |
23 |
احداث باغ هلو |
24 |
احداث باغ گیلاس |
25 |
کشت کلزا |
26 |
کشت کنجد |
27 |
احداث باغ بادام |
28 |
کشت سیب زمینی |
29 |
کشت عدس |
30 |
کشت نخود |
31 |
کشت لوبیا |
32 |
کشت آفتابگردان |
33 |
بسته بندی زعفران |
34 |
احداث باغ زردآلو |
35 |
بسته بندی خشکبار |
36 |
بسته بندی دانه های روغنی |
37 |
بسته بندی گندم،ماش,عدس |
38 |
تولید سوسیس و کالباس |
39 |
بسته بندی و درجه بندی محصولات زراعی و باغی و گلخانه ای |
40 |
پرورش مرغ گوشتی |
41 |
پرورش ماهی |
42 |
گلیم بافی |
43 |
پرورش بز سانن |
44 |
پوشاک |
45 |
بافت فرش ابریشم دورو |
46 |
ظروف یکبار مصرف |
47 |
ظروف پلاستیکی |
48 |
دوزندگی لباس های محلی |
49 |
کلید سازی |
50 |
تراشکاری |