تفت

همانطور كه در قسمت مقدمه اشاره ‌شد مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده ‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب ‌و كارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌ و كارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده ‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجود دارد، اشاره شده ‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده ‌است.

1. باغداری
2. دامداری
3. صنایع تبدیلی و تکمیلی
4. صنایع غذایی
5. طیور
6. زراعت  
7. صنایع دستی
8. خدمات
9. صنعت

 

·باغداری

شهرستان تفت در برخی محصولات باغی دارای مزیت نسبی بوده و باغداری یکی از پایه اقتصادی این شهرستان را تشکیل می‌دهد. از سوی دیگر تولید اشتغال در زمینه باغ و باغداری زیاد بوده و برای رونق کسب و کارهای مرتبط با این بخش مؤثر می‌باشد. کشت گلخانه‌ای، پیشنهادی اقتصادی و مقرون به صرفه در حوزه باغداری بوده که در صورت کسب دانش و تجربه لازم و نیز بازاریابی مناسب، سودآوری مناسبی به همراه خواهد داشت. کشت گلخانه‌ای به جهت استفاده بهینه و مطلوب از آب و خاک و نهاده‌های کشاورزی و همچنین تولید محصول سالم و خارج از فصل از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین براي توليد و پرورش تجاري گياهان با کيفيت مطلوب و در تمام طول سال بايد شرايط محيطي جهت رشد و نمو مهیا شده و عوامل خسارت‌زا نظير آفات و بیماری‌ها، باد، طوفان‌هاي ويرانگر، سرما و يخبندان و... کنترل شوند. گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل دراورد و به سمت رشد مطلوب گیاه را سوق داد. امروزه، با توجه به نياز روزافزون بازار، چه از نظر توليد گل و گياهان زينتي و چه از نظر صيفي جات خارج از فصل، تولیدات گلخانه‌ای، به يکي از سودآورترين بخش‌هاي کشاورزي تبديل شده است. لذا ایجاد گلخانه صیفی‌جات مانند خیار و گوجه و همچنین گل و گیاه زینتی، ارزش افزوده زیادی را به دنبال دارد.

تولید گل و گیاهان زینتی توانمندي بسیار بالایی در ایجاد اشتغال داشته و به دلیل بالا بودن مصرف این محصولات در بازار کشورهاي همسایه و توانایی رقابت محصولات تولیدي ایران، می‌تواند بخشی از نیازهاي ارزي را تأمین نماید. گلها و گیاهان زینتی جزء کشت هاي متراکم محسوب شده و از توانمندي بالایی در بهره‌وري نهاده‌ها به ویژه آب برخوردار است. لازم به ذکر است که گل‌های گلخانه گل رز، به کشورهای حاشیه خلیج فارس و صیفی‌جات به شهرهای همجوار و کشورهایی مثل ترکیه و روسیه صادر می‌شود.[1]

پسته از قدیم‌الایام به عنوان یکی از محصولات باغی و خشکبار صادراتی شناخته شده است. به حدی که در کنار فرش ایرانی و زعفران جایگاه ویژه‌ای در صادرات غیرنفتی دارد. از این‌رو به دلیل شرایط زیست محیطی ایران و نیز سابقه درخشان در تولید و صادرات پسته در جهان، این محصول می‌تواند در بالاترین رنج سودآوری باشد. درختان پسته را مي توان در اکثر خاک ها با بافت و جنس مختلف کاشت، به شکلی که در زمين‌‌هاي آهکي و شور هم طاقت و تحمل آن بهتر از ساير درختان ميوه است. پسته از جمله محصولات خوبی حوزه باغداری در این شهرستان است که به جهت سازگاری با اقلیم و عملکرد خوب، قابلیت توسعه را دارد. محصول پسته به لحاظ اهمیتی که اندام‌های مختلف درختان پسته از نظر خوراکی و صنعتی دارد، همواره حائز اهمیت فراوانی بوده و انسان از میوه، پوست، هسته، برگ، ساقه و حتی صمغ آن نیز استفاده برده است بنابراین گسترش کشت پسته نیز مانند موارد فوق از اولویت های اول این حوزه است.

انار نیز یکی از محصولات اقتصادی و معروف این شهرستان بوده و قابلیت سرمایه‌گذاری را دارد زیرا بازار مصرف انار در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است. خواص این میوه و ابعاد اقتصادی آن از دلایل افزایش مصرف است. از انار در تولید داروهای تقویتی و صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. مصرف رب و آب انار نیز از گذشته رواج داشته و در سال‌های اخیر به اشکال متنوع و بهتری انجام می شود.

در رابطه با احداث باغ انار باید خاطر نشان کرد که نهال انار حداقل سه سال نیاز به رشد دارد و از سال چهارم شروع به باردهی می‌کند. درخت انار بیش از 40 سال عمر مفید دارد. علی‌رغم این‌که در برخی نقاط کشور قابل کشت است ولی در شهرستان تفت، انار مرغوب‌تری به دست می‌آید. درخت انار در مقابل کم آبی مقاوم است اما میزان و نوع آب در کیفیت و کمیت میوه آن تاثیر مهمی دارد. کاشت انار فعالیتی درآمدزا بوده که با ارزیابی نیاز بازار، به‌روز رسانی فرآیند بسته بندی و جابجایی و... می‌توان درآمد آن را چندین برابر افزایش داد.

توسعه باغات گردو و بادام نیز مورد پیشنهاد بوده زیرا این محصولات در حال حاضر کشت می‌شوند و عملکرد مطلوب و محصول با کیفیتی نیز بدست آمده است. بنابراین با توجه به این‌که محصولات اشاره شده با اقلیم شهرستان سازگار هستند و در بازار نیز قیمت خوبی دارند، باعث سودآوری شده و قابل سرمایه‌گذاری می‌باشند. احداث باغات انگور و انجیر نیز با توجه به اهمیت غذایی این محصولات به صورت خام و فرآوری و بازار مصرف خوبی که دارند، از کسب و کارهایی است که سوددهی بالایی خواهد داشت. با توجه به وجود باغات سیب، گیلاس، آلبالو، زردآلو، هلو و آلو، در شهرستان، گسترش آنها در صورت مدیریت منابع آبی، قابلیت توسعه و درآمدزایی بالایی را دارد.

 

·دامداری

دامداری به عنوان یکی از حوزه‌های بخش کشاورزی، در سطح گسترده‌ای در شهرستان تفت انجام می‌شود و در نتیجه انجام این حرفه، سود اقتصادی خوبی هم کسب شده است. از آن جایی که حوزه دامداری با یکی از مهمترین نیازهای انسان، یعنی نیاز به منابع غذایی و خصوصاً منابع پروتئینی مرتبط می‌باشد، توجه به آن امری ضروری است. فعالیت در این حوزه شغلی و افزایش بهره وری در آن، می تواند از راهکارهای افزایش اشتغال و عاملی برای توسعه صنایع غذایی، تبدیلی و تکمیلی محسوب شود. دامداری در این شهرستان اکثراً به صورت سنتی انجام می‌شود. مردم شهرستان تفت در زمینه دام سبک بیشتر گوسفند بومی،گوسفند نژاد مهربان، گوسفند افشار و گوسفند بلوچی و در زمینه دام سنگین بیشتر گاو هلشتاین دورگ را پرورش می‌دهند. البته پرورش گاو سمینتال دورگ نیز به میزان خیلی محدود وجود داشته و مورد توجه قرار گرفته است. پرورش تمام دام‌های مورد اشاره با اقلیم شهرستان سازگار بوده و عملکرد خوبی داشته است لذا فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود. پرورش گوسفند بومی در میان سایر حیوانات بیشتر مورد توجه دامداران شهرستان واقع شده است زیرا توان بالای گوسفند برای تحمل اقلیم‌های متفاوت بیشتر است. همچنین جیره غذایی کمتر و در نتیجه هزینه کمتری نیاز دارد. از طرفی تمامی فرآورده‌های حاصل از پرورش و نگهداری گوسفند نظیر گوشت، شیر، ماست، کره، و حتی پشم و پوست آن پرکاربرد هستند و فروش این فرآورده‌ها در تمامی روزهای سال انجام می‌شود. قیمت گوشت گوسفند در بازار بالا بوده و به علاوه اجزای گوسفند مانند دل، قلوه، جگر، سیرابی، کله پاچه، خوش گوشت و... قابل فروش هستند و خرید دام برای قربانی کردن در ایام مذهبی مانند عید قربان و... موجب رونق بیشتر این کسب و کار شده است. بنابراین پرورش و نگهداری گوسفند سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت.

گوسفند افشاری یکی از نژادهای بسیار مهم گوسفند داشتی بوده که بومی استان زنجان است. دلایل زیادی باعث شده است که گوسفند نژاد افشاری جزء پر فروش‌ترین گوسفندان باشد. این نژاد به آب و هوای سرد عادت داشته و دارای جثه بزرگی است. سرعت رشد بالا، تولید شیر خوب و پرچرب و بهترین گوشت قرمز (که باعث ‌شده است جزء گوسفندان دو منظوره گوشتی – شیری قرار بگیرد)، بهبود  کمی و کیفی پشم گوسفند، سازگاری و عادت‌پذیری با شرایط آب و هوایی مناطق سردسیر، قدرت راهپیمایی و کوه‌پیمایی خوب، توان چند قلوزایی، مقاومت در برابر امراض و بیماری‌ها و نیز بالا بودن ضریب تبدیل غذایی و داشتن بازده اقتصادی مطلوب از جمله مزایای پرورش گوسفند افشاری است. مدیریت پرورشی بهینه این نژاد می‌تواند سودآوری واحد گوسفندداری را تا چندین برابر افزایش دهد.

گوسفند نژاد مهربان یکی دیگر از نژادهای ایرانی مورد علاقه دامداران شهرستان تفت می‌باشد. این گوسفند گوشتی بوده و همچنین می‌تواند شیردهی خوبی داشته باشد. زادگاه اصلی این نژاد منطقه وسیعی در شمال غربی استان همدان به ‌نام منطقه مهربان است. گوسفند نژاد مهربان با شاخصه‌های منحصر به فرد نظیر کم توقع بودن نسبت به غذا، تحمل در برابر کم آبی و گرسنگی، مقاومت در برابر امراض، ضریب تبدیل غذایی بالا، سازگاری با شرایط آب و هوایی سرد و سخت زمستان، تولید 56 لیتر شیر در یک دوره 110 روزه با 9/7 درصد چربی و... از جمله گزینه‌های پیشنهادی برای پرورش می‌باشد.

یکی از قدیمی ترین نژادهای گوسفندان ایرانی، نژاد گوسفند بلوچی است. این گوسفندان یکی از برترین نژادهای چند قلوزا محسوب می‌شوند که درصد چندقلوزایی در آنها بالا است. پرورش این نژاد سود بسیار بالایی دارد به این دلیل که در هر باز زایمان چند بره بدست می‌دهد. این نژاد به دلیل گوشت و پشم مرغوب، همواره مورد توجه پرورش دهندگان و خریداران می‌باشد. این گوسفندان وزن بالایی دارند و برای مقاصدی مانند تولید و فروش گوشت بسیار مناسب اند. این گوسفند از نژادهای پشمی-گوشتی محسوب می‌شود.

با توجه به این‌که پرورش بز بومی هم مانند گوسفند به صورت انبوه انجام می‌شود، توسعه این مورد نیز می‌تواند سودآور باشد زیرا این شهرستان ظرفیت و پتانسیل های لازم برای پرورش بز را دارد. البته پرورش بز سانن نیز به میزان محدود انجام می‌شود که به سبب استقبال کم در اولویت بعدی قرار می‌گیرد. به طورکلی دام سبک بز به‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف محبوب بوده و پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز به‌عنوان حیوانی مورد علاقه در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود.

بز سانن نیز یک نژاد شیری پرتولید است که نسبت به بزهای بومی، تولید شیر بسیار بیشتری دارد و می‌تواند بخشی از نیاز شهرستان به شیر و پروتئین حیوانی را تأمین نماید. نرخ تبدیل مواد خوراکی به شیر در بزهای سانن بالاتر بوده که این امر موجب افزایش بازدهی بز سانن از خوراک مصرف شده توسط آن می‌شود. کسب و کار پرورش بز سانن موجب اشتغال‌زایی و رغبت بیشتر جوانان به امر دامپروری می‌شود. هر کیلوگرم شیر بز با قیمت بیشتری نسبت به شیر گاو فروخته می‌شود و در نقاط مختلف کشور طرفداران خاص خود را دارد.

در شهرستان تفت در زمینه پرورش دام سنگین و پر بازده به منظور بهره‌برداری بهینه، از گاوهای دورگ استفاده می‌شود. گاوهای دورگ حاصل تلقیح نژاد اصلی و نژاد بومی هستند. گوساله‌ای که از طریق آمیخته‌گری متولد می‌شود هم برخی خصوصیات ارثی گاو نر اصیل را دارا می‌باشد و هم برخی خصوصیات ارثی گاو ماده بومی را دارد. در نسل‌های بعدی به تدریج صفات منتقل شده از گاوهای اصیل در گوساله‌ها ظاهر می‌شود و تولیدات شیر و گوشت اغلب آنها نیز به شکل قابل توجهی بیشتر می شود. در شهرستان تفت همچنین پرورش گاو هلشتاین دورگ و گاو سمینتال دورگ مورد توجه بوده و با توجه به سازگاری که با اقلیم منطقه داشته، همچنان قابلیت توسعه و سرمایه‌گذاری را دارد.

پرورش شتر نیز توسط برخی از اهالی شهرستان صورت می‌گیرد و سازگاری خوبی با شرایط آب و هوایی شهرستان دارد و گسترش پرورش و نگهداری آن صرفه اقتصادی و اشتغال دائم را به همراه دارد. پرورش شتر نسبت به سایر دام ها مزیت‌هایی مانند قابلیت سازگاری با شرایط کاملاً سخت محیطی مناطق خشک و نیمه خشک، تحمل گرما، کم آبی و کیفیت پایین علوفه و مقاومت نسبی در مقابل امراض و عوامل بیماری‌زا دارد. همچنین شتر در مقایسه با سایر دام‌های اهلی علوفه را با قابلیت هضم بالا و بازده بیشتری استفاده می‌نماید و قادر است از انواع خاص گیاهان مرتعی (خشبی، خاردار و تیغ دار) به میزانی استفاده نماید که سایر دام ها قادر به استفاده از آن نیستند. از دیگر فواید پرورش شتر، حداقلِ نیاز به تاسیسات، تجهیزات و امکانات پرورش و نگهداری و در نتیجه کمترین نیاز به سرمایه گذاری بالا را در مقایسه با سایر دام‌ها دارد. گوشت شتر منبع بسیار خوبی برای بسیاری از مواد غذایی مهم و مورد نیاز بدن می‌باشد. این گوشت حاوی پروتئین‌ هایی با ارزش غذایی بالا و تعدادی از ویتامین ‌های مفید و مورد نیاز بدن و برخی از عناصر معدنی مهم نظیر آهن، فسفر و کلسیم است و ‌خصوصیاتی بسیار شبیه به شیر انسان دارد. زنبورداری از دیگر کسب و کارهایی است که چندین برابر سودآوری و ارزش افزوده دارد. لذا این بخش نیز مورد پیشنهاد بوده و با توجه به شرایط محیطی و تراکم پوشش گیاهی شهرستان مورد پیشنهاد است.

 

·صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود تنوع تولید انواع محصولات کشاورزی، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از این محصولات در حدود 20 تا 40 درصد در مراحل برداشت و عرضه به بازار به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد. لذا صنایع تبدیلی می‌تواند زمان استفاده را افزایش دهد و از میزان ضایعات بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات می‌گردد.

هر چند تنوع محصولات باغی در این شهرستان زیاد است اما این شهرستان فاقد یک سردخانه جهت نگهداری محصولاتی مانند انار می‌باشد.[2] بنابراین احداث سردخانه برای محصولات کشاورزی از جمله نیازهای این شهرستان است. از مهمترین مزایای استفاده از سردخانه می‌توان به جلوگیری از فساد محصولات اشاره کرد. روند انواع فسادها از قبیل فساد فیزیکی، فساد شیمیایی یا تغییر رنگ محصول و... با نگهداری در سردخانه‌ها به شدت کند شده و حفظ کیفیت محصول در زمان طولانی‌تر را حاصل می‌گردد. از دیگر مزایای با اهمیت احداث سردخانه میوه، کنترل قیمت بازار است. ذخیره کردن میوه در سردخانه موجب می شود در ماه هایی که مصرف میوه بسیار است و فصل برداشت آن محصول خاص نیست، بازار با کمبود مواجه نشده و حباب قیمت ایجاد نگردد. همچنین در فصول برداشت محصول نیز با کاهش قیمت میوه مواجه نگردد. در واقع تعادلی که در عرضه و تقاضا با ساخت سردخانه میوه ایجاد می‌گردد، موجب خواهد شد از افزایش بی رویه که به ضرر مصرف کننده است، و از کاهش بیش از حد که به ضرر باغداران است جلوگیری به عمل آید. نقش سردخانه های میوه جات به عنوان حد واسط بازار و باغداران در این بین بسیار پر رنگ و حیاتی است.

با توجه به این‌که در این شهرستان دامداری رونق داشته و حتی مجتمع دامداری نیز وجود دارد ولی کشتارگاهی برای دام‌های پرورشی در نظر گرفته نشده است. بنابراین ایجاد چنین واحدی از جمله نیازهای شهرستان است زیرا کشتارگاه‌های صنعتی نقش مهمی در ایجاد اشتغال و حفظ محیط زیست دارند. به دلیل این که ضایعات حاصل از کشتار دام نظیر خون و اجزای گوشتی غیر قابل مصرف در محل به پودر گوشت که خوراک دام است، تبدیل می شود که علاوه بر قرار گرفتن مجدد در چرخه اقتصادی از آلودگی محیط زیست نیز جلوگیری به عمل می‌آید و فاضلاب حاصل از کشتار در تصفیه خانه‌های مجهز تصفیه شده و پس‌آب حاصله به مصرف کشاورزی می‌رسد. البته لازم به ذکر است که در کشتارگاه‌ها باید فضای مناسب برای کشتار دام سبک و سنگین به صورت همزمان وجود داشته باشد و همچنین باید آب مورد نیاز در زمان کشتار نیز تامین شده و تجهیزات و امکانات لازم برای رعایت مسائل بهداشتی و زیست محیطی فراهم شود.

تولید و بسته بندی کمپوست (افزودن کود شیمیایی به کود حیوانی) هم از کسب و کارهای خوبی است که قابلیت سرمایه‌گذاری را دارد زیرا در این شهرستان کشاورزی و دامداری رونق مطلوبی دارد. لذا مشکلی در خصوص تولید و بازار مصرف این محصول وجود ندارد. كود حيواني علاوه بر تأمين قسمتي از نياز غذایي محصول، ساختمان فيزيكي خاك را بهبود بخشيده تا ريشه محصول بهتر بتواند رشد كند و فضاي بهتري را برای گسترش ريشه در اختيار داشته باشد بنابراین طرفداران زیادی مخصوصاً در بین باغداران دارد.

بسته‌بندی پسته و خشکبار پیشنهاد دیگری در زمینه صنایع تبدیلی و تکمیلی شهرستان تفت می‌باشد. بسته‌بندی را می‌توان به عنوان پوشش یا ظرفی برای محصول دانست که از آن محافظت و نگهداری کرده و ضمن برقراری ارتباط با خریدار و انتقال اطلاعات به او، کالا را نمایش داده و سودمندی آن را نشان می‌دهد. با افزایش جمعیت، رشد تکنولوژی و افزایش سطح استانداردهای زندگی در جوامع امروزی، مصرف محصولات با محتوای بسته‌بندی‌های کوچک افزایش یافته است. جامعه مصرفی نیازمند محصولاتی با سایزها و بسته‌بندی های متفاوت بوده و اهمیت صنعت بسته بندی به تدریج برای بنگاه ها و برنامه ریزان اقتصادی در حال آشکار شدن است. در بیشتر موارد شاهد هستیم که محصولات با بسته‌بندی های نامناسب در بازار عرضه شده یا به صورت فله‌ای و با قیمت‌های ناچیز به بازرگانان خارجی فروخته می‌شوند. این محصولات بعد از انتقال به خارج و انجام بسته‌بندی‌های مناسب بر روی آنان، با ارزش افزوده بالا و با قیمت‌های چند برابری و به اسم و برند همان کشورها به بازار کشورهای دیگر عرضه می شوند و این کار ضمن برندسازی برای آن کشورها، تجارت آن ها را هم توسعه می‌دهد و این نشان دهنده رابطه مستقیم توسعه صنعت بسته‌بندی با رشد و توسعه تجاری کشورهاست. با توجه به موارد گفته شده و تولیدات پسته و خشکبار در این شهرستان، بسته‌بندی این محصولات ارزش افزوده زیادی را به دنبال خواهد داشت.

همچنین احداث واحدی به منظور بسته‌بندی و قطعه‌بندی اصولی و بهداشتی گوشت نیز به سبب رونق دامداری در این منطقه مستعد سرمایه‌گذاری است. مصرف گوشت‌های قطعه‌بندی شده که در ظرف‌های یک بار مصرف ارائه می‌شوند، حاوی برچسب‌هایی بوده که نشان دهنده رعایت شرایط بهداشتی و نظارت دامپزشکی است. بسته‌بندی باید طوری باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی جلوگیری کرده و بتواند خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ کند. بنابراین در این شهرستان، بسته‌بندی انواع گوشت صرفه اقتصادی خواهد داشت و همچنین امکان ارسال این محصولات به سایر نقاط را راحت‌تر می‌کند. بنابراین با توجه به رونق دامداری و پرورش انواع طیور درشهرستان تفت، بسته‌بندی گوشت قرمز، گوشت مرغ، بلدرچین، شتر مرغ، کبک و بوقلمون هم صرفه اقتصادی خواهد داشت و هم امکان صادرات این محصولات را به سایر نقاط فراهم می‌کند. البته بسته‌بندی سایر طیور در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرد و نسبت به بسته‌بندی گوشت قرمز مزیت کمتری دارد. علی‌رغم این‌که پرورش طیور در شهرستان تفت رونق دارد ولی فاقد کشتارگاه طیور است. از این‌رو احداث کشتارگاه طیور، مقرون به صرفه خواهد بود. هدف از احداث کشتارگاه طیور تأمین گوشت و رساندن آن به صورت بهداشتی به دست مردم، بالا بردن ظرفیت تولید، اشتغال‌زایی، کشتار متمرکز و به دست آوردن آمار دقیق جهت برنامه‌ریزی‌های آتی و... است.

با توجه به رونق دامداری، احداث واحدی جهت تولید خوراک دام برای دامداران شهرستان از مزیت‌هایی خواهد بود که قابلیت سرمایه‌گذاری را دارد زیرا ایجاد این واحد از جمله نیازهای اساسی پرورش دهندگان در این حوزه است. فرآوری پوست دام، کسب و کار پر سودی بوده که شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم‌دوزی و همچنیناستفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی می‌باشد که ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه‌گذار، سود خوبی هم نصیب دامدار می‌شود زیرا در حال حاضر پوست دام فرآوری نمی‌شود.

روغن کوهان شتر از بهترین داروهای طبیعی است که به روش سنتی تهیه می‌شود. این روغن برای بیماری‌های کمردرد، رماتیسم، سیاتیک، ترمیم شکستگی استخوان و درمان درد زانو و مفاصل تسکین دردهای آرتروز و شکستگی استخوان، برطرف کننده ترک‌های شدید دست و پا، رفع گرفتگی عضلات و رگ به رگ شدن به کار می‌رود و امروزه طرفداران زیادی پیدا کرده است. بنابراین با در نظر گرفتن پرورش شتر در این شهرستان، احداث واحد یا واحدهایی برای فرآوری و بسته‌بندی روغن کوهان شتر هم از گزینه‌های شغلی مناسب این شهرستان است. در رابطه با موارد فوق باید اشاره کرد که با ایجاد بیش از یک یا دو واحد در حوزه صنایع تبدیلی و تکمیلی، حالت اشباع بوجود می‌آید لذا سرمایه‌گذار قبل از سرمایه‌گذاری باید بازار مصرف و میزان تولید مواد اولیه در شهرستان را مورد بررسی دقیق قرار دهد.

 

·صنایع غذایی

فرآوری انواع محصولات کشاورزی مهمترین روش برای ایجاد اشتغال پایدار و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی است. ایجاد صنایع غذایی، علاوه بر ایجاد اشتغال، باعث ارتقاء سطح درآمد و ارزش افزوده می‌شود که با کاهش هدررفت محصولات کشاورزی استفاده از منابع را تا حد امکان ممکن می‌سازد. با توجه به تولید شیر در این منطقه، تولید لبنیات چه به صورت صنعتی و چه به صورت سنتی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است زیرا هم به سلامت افراد جامعه ارتباط پیدا می‌کند و هم از لحاظ سودآوری جایگاه مناسبی دارد. ضمن این‌که ایجاد اشتغال پایدار هم از مزیت‌های راه اندازی این کسب و کار است.

لازم به ذکر است که تمامی شیر این گاوداری‌ها در ایستگاهی در مجاورت این گاوداری‌ها جمع‌آوری و به کارخانه فرآوری لبنی ایساتیس در یزد ارسال می‌شود[3]و این شهرستان فاقد واحد تولید لبنیات است. در حوزه صنایع غذایی در بین فرآورده‌های پروتئینی عمل‌آوری شده، سوسیس و کالباس به دلیل آماده سازی سریع و همچنین طعم و مزه مطلوب، مصرف بیشتری دارند. سوسیس و کالباس از رایج‌ترین فرآورده‌های گوشتی عمل‌آوری شده هستند که مورد توجه مردم به ویژه نسل جوان قرار گرفته‌اند. سوسیس و کالباس حاوی پروتئین های حیوانی کافی، چربی، کربوهیدرات و ویتامینبوده و می توان آنها را از جمله غذاهای آماده در سفره خانواده ها نام برد. بنابراین ایجاد واحدی برای تولید سوسیس و کالباس با توجه به وجود مواد اولیه در شهرستان، سودآور خواهد بود.

با توجه به سطح زیر کشت باغات انار در این شهرستان، فرآوری این محصول شامل تولید رب انار، روغن هسته انار، کنسانتره، سرکه و همچنین آب انار، به سبب انحصاری بودن سوددهی خوبی خواهد داشت. فرآوری پسته شامل پاک کردن، تهیه پودر پسته و همچنین تولید خلال پسته نیز مانند موارد فوق از اولویت‌های اول این حوزه است. در ادامه نیز می‌توان به فرآوری میوه انجیر شامل تولید شیره، شربت و انجیر خشک و همچنین فرآوری انگور شامل تهیه سرکه، کشمش، مویز و شیره اشاره کرد. این موارد ضمن ارزش غذایی بالا، بازار عرضه و فروش خوبی داشته لذا درآمد ایده‌آلی را ایجاد می‌کنند. لازم به ذکر است تولید موارد فوق به صورت خانگی هم امکان‌پذیر است و پتانسیل اشتغال‌زایی خوبی را برای بانوان ایجاد می‌کند.

مردم ایران از دیرباز آشنایی دیرینه‌ای با گیاهان دارویی دارند و هنگام درمان یک بیماری قبل از آن‌که سراغ داروهای شیمیایی بروند، ابتدا درمان و پیشگیری را از داروها و گیاهان دارویی آغاز می‌کنند. شاید دلیل این امر این باشد که مصرف طولانی و در برخی موارد مصرف مقطعی داروهای شیمیایی می تواند، عوارض جانبی بر جا گذارد که بعضاً از خود بیماری خطرناک‌تر هستند. به همین دلیل گرایش عمومی جامعه به بهره‌گیری و استفاده بیشتر از داروهای گیاهی و به طور کلی فرآورده‌های آنها روبه افزایش است. شهرستان تفت یکی از مناطق مستعد پرورش انواع گیاهان دارویی مانند گل گاو زبان، آویشن و... بوده که در حال حاضر نیز کشت این گیاهان توسط برخی از کشاورزان انجام می‌شود. بنابراین ایجاد صنایع فرآوری گیاهان دارویی، صنعتی روبه رشد، قابل توصیه و درآمدزا خواهد بود.

فرآوری بادام می‌تواند یکی از گزینه‌های شغلی مناسب برای اشتغال‌زایی و درآمدزایی باشد. مغز بادام برای فرآوری توزین شده و عملیاتی چون برش زدن، خرد کردن، بو دادن، نمک زدن و یا دودی کردن روی آن انجام می‌گیرد. محصول نهایی درون شیشه، فویل، قوطی، کیسه یا جعبه بسته‌بندی شده و بارکد میخورند که بازار مصرف خوبی دارند. همچنین تکه‌های کوچک مغز نیز ممکن است آسیاب شده و به صورت آرد یا خمیر برای فرآورده‌های نانوایی استفاده شوند.

با توجه به باغات خوب میوه، فرآوری و تولید انواع چیپس میوه، میوه خشک، آبمیوه و سایر فرآورده‌های میوه مانند مربا، لواشک، کمپوت و... پتانسیل‌های لازم برای سرمایه‌گذاری و بازدهی اقتصادی را دارد. همین‌طور با توجه به کشت گندم نیز به نظر می‌رسد مزیت‌هایی مانند تولید شیرینی، رشته آشی، نان و آرد نیز قابلیت سرمایه‌گذاری را داشته باشند. بررسی‌ها نشان می‌دهد شهرستان تفت در حوزه تولید قند و نبات نیز می‌تواند پیشرفت داشته باشد.[4] در این زمینه می‌توان با بازارسنجی و برنامه‌ریزی صحیح تولید ضمن سودآوری، اشتغال‌زایی پایداری نیز ایجاد کرد.

 

·طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار بوده و سود سرشاری هم دارد. طبق بررسی های انجام شده، پرورش قرقاول در حال حاضر در شهرستان تفت مورد توجه قرار گرفته و افرادی در این زمینه مشغول به فعالیت هستند لذا توسعه چنین کسب و کاری با توجه به سازگاری مناسب آن با اقلیم منطقه، سودآوری خوبی به همراه خواهد داشت. قرقاول یکی از پرندگانی است که حتی نسبت به بقیه طیور در زمینه پرورش از سودآوری بالایی برخوردار است ولی به دلیل عدم اطلاع کافی هنوز خیلی از پرورش دهندگان آگاهی کافی نسبت به این نوع پرنده ندارند. قرقاول به دلیل ویژگی‌های ظاهری و جنبه زیبایی بال و پرها و همچنین خواص بسیار زیاد گوشت آن مانند عدم وجود چربی، گروه عظیمی از ویتامین‌ها و لذیذ بودن گوشت آن و نداشتن هیچ گونه عارضه مصرفی برای سیستم گوارش و مناسب برای درمان کم خونی بسیار مورد علاقه مردم شهرستان قرار گرفته است. این پرنده نیاز به مراقبت مداوم ندارد و نسبت به هر شرایط آب و هوایی مقاوم است و صادرات آن به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس وجود دارد.[5] لذا پرورش آن سوددهی بالایی خواهد داشت.

در طي چند دهه گذشته توجه به بوقلمون و محصولات حاصل از پرورش آن موجب شده تا پرورش آن به صورت سنتی و صنعتي به مرز قابل قبولي برسد تا جایی که شاهد افزايش روز افزون مصرف گوشت و ساير فرآورده‌هاي آن هستيم. از آنجا که گوشت بوقلمون داراي خواص غذایي ويژه‌اي بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد لذا مي‌تواند به عنوان جايگزين مناسب براي گوشت قرمز علي‌الخصوص در بيماراني که مصرف گوشت قرمز براي آنها با محدوديت‌هایي همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوگرمی را تشکيل مي‌دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، امکان تولید نهاده‌های بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت می‌باشد و سودآوری بسیار ایده‌آلی به همراه دارد.

بلدرچین پرنده‌ای پر جنب و جوش از خانواده ماکیان و زیر خانواده کبک‌سانان است و دارای گوشت بسیار لذیذ، خوش‌طعم و مقوی است. دلیل طعم مطبوع گوشت این پرنده وحشی، جست‌ و ‌خیز فراوان و پروازهای متناوبی است که در طول حیات خود انجام می‌دهد. با توجه به موفقیت واحدهای پرورش بلدرچین موجود در سطح شهرستان، ایجاد چنین کسب و کاری، بازده‌ای بالایی از نظر اقتصادی خواهد داشت.

پرورش و نگهداری کبک نیز در زمینه طیور ایده‌آل و البته سودآور به نظر می‌رسد. کبک پرنده‌ای است وحشی، که در کوهستان‌ها زندگی می‌کند. این پرنده از قدرت پرواز کمی برخوردار بوده و در دنیا گونه‌های متعددی از آن وجود دارد. محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب قیمتی بیشتر داشته و همواره مشتریان خاص خود را دارد. کبک به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماری‌ها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان کمتر است. همچنین بازار جوجه و تخم کبک نیز رونق مطلوبی داشته که قابلیت تولید و عرضه بیشتر را دارد و از نظر صادرات در برخی از استان‌ها در وضعیت مناسبی قرار دارد. همچنین با پرورش کبک به‌صورت صنعتی می‌توان بخشی از نیاز شهرستان در حوزه گوشت را تأمین کرد و از میزان واردات به داخل کاست. لازم به ذکر است پرورش طیور فوق در اولویت اول حوزه طیور قرار دارد و صادرات آن به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس انجام می‌شود.[6] پرورش شتر مرغ نیز از جمله کسب و کارهای زود بازده‌ای است که به دلیل سازگاری با شرایط محیطی شهرستان، پرورش و نگهداری آن به صورت صنعتی، قابلیت سرمایه‌گذاری و توسعه را دارد. شتر مرغ در گروه پرندگان طبقه‌بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. همچنین پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده که مقاومتش سه برابر چرم گاو است و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می‌رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و  خلق آثار هنری، می توان اشتغال‌زایی کرد.

در زمینه طیور و با توجه به نیاز و تقاضای همیشگی بازار، تولید گوشت سفید از طریق پرورش مرغ گوشتی فعالیتی سودده و اقتصادی می‌باشد. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم و بهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و بازگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است. از این‌رو پرورش مرغ گوشتی نیز حائز اهمیت بوده و مورد پیشنهاد است. در ادامه می‌توان به پرورش پرندگان زینتی به دلیل مزایایی از جمله درآمدزایی بالا، بازار عرضه و تقاضای خوب، کم دردسر بودن پرورش در مقایسه با سایر ماکیان و نیاز به سرمایه و تجهیزات پایین اشاره کرد. این قبیل از کسب‌ و کارها به‌ خوبی توانسته‌اند زمینه‌ساز ظهور فرصت‌های شغلی درآمدزا و زود بازده باشند. در همین راستا پرورش‌ دهنده با اجرا و پیاده ‌سازی طرح پرورش پرندگان زینتی می‌تواند در کنار اشتغال‌زایی و به حرکت درآوردن چرخ‌های اقتصادی شهرستان مورد نظر به سود دلخواه خود هم ‌دست یابد.

 

·زراعت

بخش زراعت در روند رشد و توسعه اقتصادی بخش‌های مختلف شهرستان تفت نقش‎های متعددی بر عهده دارد که از جمله مهمترین آن‎ها می‎توان تامین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع، تامین نهاده‎هایی مانند نیروی کار، مصرف تولیدات سایر بخش‏های صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشین‌آلات کشاورزی، سودآوری برای فعالان این بخش و تامین مالی سایر بخش‎های زیربنایی را نام برد. در این زمینه می‌توان به کشت و زراعت گندم و جو اشاره کرد که در حال حاضر در این شهرستان رونق داشته و از جمله محصولات استراتژیک به حساب می‌آیند از این‌رو توسعه سطح زیر کشت این محصولات و افزایش تولید کمی و کیفی در این زمینه توجیه اقتصادی خواهد داشت. در میان محصولات کشاورزی، کاشت گندم نسبت به سایر محصولات آسان‌تر است. گندم در بازه زمانی حدوداً هشت ماهه به ثمر نشسته و به مرحله سوددهی می‌رسد. گندم در دو نوع بهاره و پاییزه کشت می شود که محصول‌دهی پاییزه آن بیشتر است بنابراین می‌توان در هر منطقه‌ای گندم برداشت کرد. علاوه بر خود گندم، کاه آن نیز مشتری خاص خود را دارد.  بعد از برداشت محصول نیز زمین آن به عنوان چراگاه گوسفندان مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین خرید تضمینی گندم همه ساله توسط دولت انجام می‌گیرد. خود کشاورز هم می‌تواند گندم را بفروشد و درآمد خوبی کسب کند. علاوه بر اعطای تسهیلات بانکی، کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانه‌ای در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد بنابراین گسترش این کشت سودآور خواهد بود.

محصول زراعی جو نیز دارای ارزش اقتصادی بوده و از نظر اهمیت بعد از گندم قرار دارد. جو گیاهی است نسبتاً مقاوم که می‌توان آن را به صورت بهاره یا پاییزه و یا زمستانه کشت کرد. هر چند کشت پاییزه گیاه جو نسبت به سایر کشت‌ها بهتر است زیرا در این روش گیاه فرصت کافی برای رشد را خواهد داشت و کیفیت و کمیت آن هنگام برداشت افزایش می‌یابد. این گیاه زراعی در تامین غذای مورد نیاز انسان و حتی تغذیه انواع دام نقش مهمی را دارد بنابراین توسعه کشت آن مورد پیشنهاد بوده و از کسب و کارهای مناسب برای کشاورزان است.

توسعه کشت بادام زمینی نیز از دیگر پیشنهادات این حوزه است که قابلیت سوددهی بالایی دارد.

کشت چغندرقند و یونجه هم مانند فوق از اولویت‌های اول حوزه زراعت بوده و در صورت اعمال مدیریت صحیح در مراحل کاشت، داشت و برداشت سوددهی خوبی را برای کشاورزان تفتی به دنبال خواهد داشت. لازم به ذکر است که برخی از کشاورزان یونجه را برای حاصلخیزی اراضی تحت کشت و جلوگیری از فرسایش خاک کشت می‌کنند. بعد از این موارد می‌توان به زراعت شلغم اشاره کرد که در حال حاضر در این منطقه انجام می‌شود و توسعه سطح زیر کشت آن نیز سودآوری و ارزش افزوده خوبی را می‌تواند به همراه داشته باشد.

 

·صنایع دستی

صنایع دستی چکیده و ثمره ذوق و هنر هنرمندان و صنعتگرانی است که با دستان پرتوانشان فرهنگ و هنر به یادگار مانده از نیاکان خویش را جاودانه می‌سازند. صنایع دستی از جمله قالی بافی، گیوه بافی و سبد بافی نماد فرهنگ اصیل، تاریخ کهن و هنر بی‌مثال مردم این منطقه است. قالی بافی از هنرهایی است که از قدیم جایگاه ویژه‌ای داشته و ایران را به این هنرش می شناسد. آمارها نشان می دهد قالی ایران از کیفیت خوبی برخوردار بوده و قابل رقابت با کشورهای دیگر است. قالی بافی از مشاغل خانگی پردرآمدی بوده که تسهیلات خوبی به آن تعلق می‌گیرد. بسیاری از زنان خانه‌دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می‌دانند چون در کنار کارهای روزمره می‌توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می‌توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. همچنین این کسب و کار  را می‌توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد. گیوه بافی و سبد بافی هم از دیگر صنایع دستی هستند که در این منطقه انجام می‌شود و برخی افراد در این زمینه ها توانایی دارند. لذا این موارد نیز در صورت وجود بازار مصرف، سودآور خواهند بود.

 

·خدمات

در حوزه خدمات این شهرستان، احداث اقامتگاه بومگردی از جمله مزیت‌هایی است که با توجه به جاذبه‌های طبیعی و دیدنی این منطقه، قابلیت سودآوری دارد. اقامتگاه‌های بومگردی فرصتی مناسب است تا ضمن گردشگری در منطقه و بازدید از جاذبه‌های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کرد.

 

·صنعت

با توجه به وجود معادنی مانند سنگ‌های ساختمانی، سرب، روی، خاک رس، شن و ماسه، فرآوری روی این محصولات صنعتی و اقتصادی انجام نمی‌شود و به صورت خام صادر می‌شوند. از این‌رو فرآوری معدن از جمله پیشنهاداتی است که در صورت سرمایه‌گذاری سودآوری خوبی را به همراه دارد. در این شهرستان کارخانه کاشی و سرامیک، کارخانه چینی بهداشتی مرجان، کارخانه فرغون سازی و شرکت طلای سبز گاریزات که فرآوری پسته را انجام می‌دهد، فعالیت می‌کنند.[7] در حوزه صنعت شهرستان هر گونه افزایش ظرفیت تولید از طریق جذب سرمایه‌گذار ضمن سودآوری مضاعف، موجب اشتغال بسیاری از جوانان تحصیل کرده و جویای کار نیز خواهد شد.

خدمات	صنایع				کشاورزی
خدمات	صنعت	صنایع دستی	صنایع غذایی	صنایع تبدیلی و تکمیلی	زراعت	طیور	دامداری	باغداری	ردیف
بومگردی (1)	فرآوری از معادن (1)	قالی بافی (1)	تولید لبنیات (1)	احداث سردخانه محصولات کشاورزی (1)	کشت گندم (1)	پرورش قرقاول (1)	پرورش گوسفند افشار (1)	احداث گلخانه صیفی‌جات (1)	1
		گیوه بافی (2)	تولید سوسیس و کالباس (1)	احداث کشتارگاه صنعتی دام (1)	کشت جو (1)	پرورش کبک (1)	پرورش گوسفند نژاد مهربان (1)	احداث گلخانه گل و گیاه زینتی (1)	2
		سبد بافی (2)	فرآوری پسته (1)	تولید کمپوست (1)	کشت چغندر قند (1)	پرورش بلدرچین (1)	پرورش گوسفند بلوچی (1)	احداث باغ پسته (1)	3
			فرآوری انار (1)	بسته‌بندی پسته (1)	کشت یونجه (1)	پرورش بوقلمون (1)	پرورش گوسفند بومی (1)	احداث باغ انار (1)	4
			فرآوری انگور (2)	بسته بندی خشکبار (2)	کشت بادام زمینی(1)	پرورش شتر مرغ (2)	پرورش بز بومی (1)	احداث باغ بادام (2)	5
			فرآوری انجیر (2)	بسته بندی گوشت قرمز (2)	کشت شلغم (2)	پرورش مرغ گوشتی (2)	پرورش گاو هلشتاین دورگ (2)	احداث باغ گردو (2)	6
			فرآوری گیاهان دارویی (2)	تهیه روغن کوهان شتر (3)		پرورش پرندگان زینتی (3)	پرورش گاو سمینتال دورگ(2)	احداث باغ انگور(3)	7
			فرآوری بادام (2)	فرآوری پوست دام (3)			پرورش شتر (2)	احداث باغ انجیر (3)	8
			تهیه چیپس میوه (3)	تولید خوراک دام (3)			پرورش بز سانن (3)	احداث باغ سیب(4)	9
			تولید میوه خشک (3)	احداث کشتارگاه طیور (3)			زنبورداری (3)	احداث باغ گیلاس (4)	10
			تهیه آبمیوه (3)	بسته بندی گوشت شتر مرغ (4)				احداث باغ آلبالو (4)	11
			تولید سایر فرآورده‌های میوه (3)	بسته بندی گوشت کبک (4)				احداث باغ زردآلو (4)	12
			تولید آرد (3)	بسته بندی گوشت بلدرچین (4)				احداث باغ هلو (4)	13
			تولید شیرینی (3)	بسته بندی گوشت بوقلمون (4)				احداث باغ آلو (4)	14
			تولید نان (3)	بسته بندی گوشت مرغ (5)					15
			تهیه رشته آشی (3)						16
			تهیه قند و نبات (3)						17

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 53 تایی در جدول زیر ارائه ‌شده ‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنار هم نشان می‌دهد.

 

 

مشاغل	مزیت
احداث باغ انار	1
احداث باغ پسته	2
احداث گلخانه صیفی جات	3
پرورش گوسفند افشار	4
پرورش گوسفند بلوچی	5
پرورش گوسفند بومی	6
بسته بندی پسته	7
احداث سردخانه محصولات کشاورزی	8
پرورش بز بومی	9
تولید لبنیات	10
احداث کشتارگاه دام	11
احداث گلخانه گل و گیاه زینتی	12
احداث باغ گردو	13
احداث باغ بادام	14
پرورش بوقلمون	15
تولید کمپوست	16
کشت بادام زمینی	17
فرآوری پسته	18
تولید سوسیس و کالباس	19
قالی بافی	20
احداث اقامتگاه بومگردی	21
فرآوری معادن	22
فرآوری انار	23
فرآوری انگور	24
بسته بندی خشکبار	25
پرورش گاو هلشتاین دورگ	26
پرورش گاو سمینتال دورگ	27
پرورش کبک	28
پرورش بلدرچین	29
پرورش قرقاول	30
پرورش شتر	31
پرورش مرغ گوشتی	32
فرآوری انجیر	33
احداث باغ انگور	34
فرآوری گیاهان دارویی	35
بسته بندی گوشت قرمز	36
احداث کشتارگاه طیور	37
فرآوری بادام	38
تولید چیپس میوه	39
فرآوری پوست دام	40
تولید آبمیوه	41
تولید شیرینی	42
تهیه میوه خشک	43
تولید آرد	44
سبد بافی	45
تولید خوارک دام	46
تولید روغن کوهان شتر	47
پرورش بز سانن	48
بسته بندی گوشت بوقلمون	49
تولید رشته آشی	50
پرورش پرندگان زینتی	51
کشت گندم	52
تهیه نان	53